Rusland heeft in 2017 ruim twee keer zoveel goud geëxporteerd als in het jaar daarvoor, zo maakte de Russische staatssmelterij bekend. In totaal ging er het afgelopen jaar 56,6 ton goud naar het buitenland, terwijl dat een jaar eerder nog 22,4 ton was.
Volgens de Russische staatssmelterij, dat onder toezicht van het Ministerie van Financiën opereert, werd er vorig jaar in totaal 306,9 ton aan goud gezuiverd, een stijging van 6,4% ten opzichte van de 288,6 ton in 2016. Daarvan was 18,4% bestemd voor de export, terwijl de overige 223 ton goud haar weg vond naar de centrale bank van Rusland.
Volgens RIA Novosti besloten de banken in Rusland in de tweede helft van 2016 minder goud aan het buitenland te verkopen, omdat de goudprijs toen daalde tot $1.200 per troy ounce. Toen daarna de prijs weer begon te stijgen besloten de banken het edelmetaal van de hand te doen. Rusland exporteert onder meer goud naar China en Kazachstan.
Het Russische Gazprom werkt samen met vijf Europese energiebedrijven aan een tweede pijpleiding voor aardgas door de Oostzee. Als deze tweede Nord Stream pijpleiding gereed is kan Rusland maximaal 110 miljard kubieke meter aardgas per jaar rechtstreeks via Duitsland naar Europa exporteren, genoeg om te voorzien in de de totale vraag van Frankrijk, Nederland en Polen bij elkaar opgeteld.
Door de aanleg van de Nord Stream 2 krijgt Europa toegang tot meer goedkoop aardgas uit Rusland, wat voordelen biedt voor zowel consumenten als bedrijven. Door een toenemende vraag naar aardgas en een daling van productie binnen Europa zien Gazprom en vijf Europese energiebedrijven (Shell, Wintershall, Uniper, Engie en OMV) kansen om een tweede pijpleiding te bouwen.
Nord Stream 2
De economische meerwaarde van de aanleg van een tweede pijpleiding is evident, maar politiek gezien ligt het project gevoelig. Critici menen dat Europa op die manier te afhankelijk wordt van aardgas uit Rusland, waardoor de machtsverhouding tussen Europa en Rusland kan veranderen. Tegelijkertijd vrezen de landen waar nu nog veel Russisch gas doorheen stroomt, zoals Polen en Oekraïne, minder inkomsten en minder energiezekerheid als de Nord Stream 2 in gebruik wordt genomen.
Deutsche Welle maakte een documentaire over de Nord Stream 2 en de economische en politieke gevolgen van dit project.
Rusland heeft in januari 18,6 ton goud aan haar reserves toegevoegd en heeft daarmee China ingehaald op de ranglijst van landen met de grootste goudreserves. Met de aankoop van 600.000 troy ounce komt de totale Russische goudvoorraad uit op 59,7 miljoen troy ounce, een half miljoen meer dan de officiële voorraad van China.
Rusland koopt vrijwel iedere maand edelmetaal bij, terwijl de centrale bank van China de laatste maanden geen edelmetaal aan haar reserves heeft toegevoegd. Beide landen zoeken meer diversificatie voor hun valutareserves en zetten daarom een gedeelte van hun dollars om in edelmetaal. Beide landen hebben sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 meer dan duizend ton goud aan hun reserves toegevoegd als hedge tegen een eventuele waardedaling van de valutareserves.
Rusland heeft nu meer goud dan China
Rusland voegt goud aan reserves toe
Rusland begon in 2006 met goud kopen en houdt tot op de dag van vandaag vast aan deze strategie. Sinds 2014 zet de centrale bank van Rusland meer vaart achter het uitbreiden van de goudreserve, mogelijk vanwege de dreiging van economische sancties door Westerse landen. Het risico om afgesloten te worden van het internationale betaalsysteem en de mogelijkheid dat valutareserves geblokkeerd worden was voor de centrale bank reden om meer goud te kopen en om een eigen betaalsysteem te ontwikkelen voor banken.
Centrale banken zijn sinds het uitbreken van de wereldwijde financiële crisis netto kopers van het gele metaal, maar de aankopen komen voor rekening van slechts een handvol landen. Naast China en Rusland hebben ook India, Kazachstan en Turkije de laatste jaren een paar grote aankopen gedaan. Westerse centrale banken zijn na 2008 gestopt met goud verkopen, maar domineren nog altijd de ranglijst van landen met de grootste officiële goudvoorraden. De Verenigde Staten hebben nog steeds het meeste edelmetaal, op afstand gevolgd door Duitsland, Italië en Frankrijk. Rusland veroverde met de aankoop van 600.00 troy ounce in januari de vijfde plaats op de ranglijst.
Rusland koopt het edelmetaal grotendeels van de goudmijnsector in eigen land. Deze aankopen gaan via commerciële banken, die het edelmetaal van de mijnen opkopen. Rusland is met een jaarlijkse productie van ongeveer 250 ton goud de derde grootste producent ter wereld.
Westerse landen hebben nog steeds de grootste goudvoorraden (Bron: Bloomberg)
Rusland staat open voor een gelijkwaardige samenwerking met de Europese Unie, die op basis van wederzijds respect en voordelen voor beide partijen moet worden vormgegeven. Dat zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov onlangs in zijn toespraak bij de jaarlijkse Veiligheidsconferentie van Munchen. Hij waarschuwde voor het ‘wij’ en ‘zij’ denken, dat volgens hem wordt versterkt door anti-Russische propaganda in de Westerse media.
Met de uitbreiding van de NAVO richting het oosten, de plaatsing van een Amerikaans raketschild en een doelgerichte propaganda-campagne om vijandigheid tegen Rusland bij het Europese publiek te creëren wordt een strategisch partnerschap en een betrouwbaar en stabiel systeem van betrekkingen tussen Rusland en de EU ondermijnd, aldus de Russische minister van Buitenlandse Zaken. Hieronder leest u de volledige vertaling van de toespraak van Sergey Lavrov, de originele Engelstalige tekst is te vinden op de website van het Russische Ministerie van Buitenlandse Zaken.
“Dames en heren,
Nu de internationale betrekkingen een periode van radicale verandering zijn ingegaan, en deze de stelling over “het einde van de geschiedenis” ten val heeft gebracht, moeten we onthouden wat er in het relatief recente verleden is gebeurd. Zoals de Russische historicus Vasily Klyuchevsky zei: “Geschiedenis (…) straft ons omdat we zijn lessen niet hebben geleerd.”
Tachtig jaar geleden, in 1938, werd in München een overeenkomst ondertekend over de verdeling van Tsjecho-Slowakije, die leidde tot de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de Neurenberg-processen na de oorlog probeerden de leiders van het Derde Rijk het München-pact te rechtvaardigen door te zeggen dat het doel was Rusland uit Europa te verdrijven. Dit is bijvoorbeeld wat veldmaarschalk Wilhelm Keitel zei.
De tragedie van het Verdrag van München bracht de belangrijkste drukpunten van die periode aan het licht, waaronder geloof in iemands uitzonderlijkheid, verdeeldheid en wederzijds wantrouwen, afhankelijkheid van cordon sanitaires en bufferzones, alsmede openlijke inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van andere landen. Deze herinnering is vooral alarmerend wanneer ze wordt toegepast op de moderne realiteit, de achterbakse pogingen om de waarheid over de Tweede Wereldoorlog en de eraan voorafgaande gebeurtenissen te vervormen, evenals de rehabilitatie van nazi’s en hun handlangers. Sommige EU-landen hebben wetten die nazi’s en hun handlangers gelijkstellen met diegenen die Europa hebben bevrijd en die de sloop van monumenten voor degenen die het nazisme hebben verslagen toestaan.
De ervaring van de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende polarisatie van Europa tijdens het tijdperk van de bipolaire confrontatie hadden de Europese landen moeten laten zien dat er geen alternatief is voor het bouwen van een gemeenschappelijk Europees huis waar mensen niet in “wij” en “zij” zullen worden verdeeld. Het hele project van de Europese Unie is geworteld in het verlangen van de grondleggers om de heropleving van de logica van de confrontatie te voorkomen, wat de oorzaak was van veel rampspoed op het continent.
Vele jaren na de val van de Berlijnse Muur en de hereniging van Duitsland, waarin Rusland een cruciale rol speelde, hebben we ons best gedaan om een systeem van gelijke en ondeelbare veiligheid in de Euro-Atlantische regio te bouwen. We hebben onze militaire capaciteiten aan onze westelijke grenzen drastisch verminderd. Wij pleitten voor een versterking van gemeenschappelijke Europese instellingen, met name de OVSE, en de coördinatie van een internationaal raamwerk van verdragen over Europese veiligheid.
Helaas zijn onze oproepen voor een gelijkwaardige dialoog en voor het realiseren van het beginsel van ondeelbare veiligheid aan dovemansoren gericht.
In tegenstelling tot de beloften die ons in de jaren negentig werden gedaan, zoals onlangs door documenten uit het Amerikaanse Rijksarchief is bevestigd, zet de NAVO zijn uitbreiding naar het oosten voort. NAVO-troepen en militaire infrastructuur verzamelen zich aan onze grenzen. Het Europese oorlogstheater wordt systematisch ontwikkeld. De implementatie van Amerikaanse raketafweersystemen in Europa ondermijnt de strategische stabiliteit. Er zijn doelgerichte propaganda-campagnes gaande om vijandigheid tegen Rusland bij het Europese publiek te creëren. Het is in het establishment van veel landen bijna politiek correct geworden om ofwel slechte dingen ofwel niets over Rusland te zeggen.
Wanneer mensen in het Westen spreken over de groeiende invloed van Rusland, doen ze dat meestal op een negatieve manier. De auteurs van een rapport voor deze conferentie zijn hier ook mee geconfronteerd. Ik wil u er graag aan herinneren dat toen Rusland verzwakt was en geconfronteerd werd met historische processen, onze partners zeiden dat zij wilden dat Rusland sterk was en dat acties van Russische buren buiten de regio en andere landen niet tegen onze belangen zijn gericht. We hebben beloften gekregen met betrekking tot het project van het EU-oostelijk partnerschap. We hopen dat ze zullen worden vervuld en dat Brussel elke poging om dit project om te zetten in een Russofoob verhaal zal afsnijden. Kijken naar de situatie in Europa vanuit het perspectief van een zero sum-game kan extreem gevaarlijke gevolgen hebben.
Een van die consequenties is het interne conflict in Oekraïne, dat tijdens de voorbereiding van de associatieovereenkomst gedwongen werd te kiezen tussen het Westen en Rusland. Het is zeer te betreuren dat de EU, die vervolgens heeft ingestemd met het optreden als garantsteller voor de overeenkomst tussen de regering van Oekraïne en de oppositie van 21 februari 2014, niet in staat bleek de uitvoering ervan te waarborgen en in feite de anti-constitutionele staatsgreep heeft gesteund. En nu is Oekraïne, een land met enorm veel potentieel en getalenteerde mensen, teruggeworpen tot een situatie waarin het zichzelf niet kan regeren. Rusland heeft meer belang bij een oplossing voor de interne Oekraïense crisis dan wie dan ook. We hebben het wettelijke kader hiervoor – het maatregelenpakket van Minsk, opgesteld door Rusland, Duitsland, Oekraïne en Frankrijk met Donetsk en Lugansk en goedgekeurd door de VN-Veiligheidsraad. Deze overeenkomst moet strikt en volledig worden uitgevoerd. Echter, Kiev saboteert dit openlijk in de Contactgroep en binnen het kader van het Normandische format. Bovendien praten functionarissen in Kiev over een militair scenario. Ik weet zeker dat de EU zich bewust is van de gevaren van deze ommekeer.
Helaas worden nieuwe pogingen ondernomen om de landen die grenzen aan Rusland en de EU te dwingen – hetzij in het CIS, hetzij op de Balkan – te kiezen tussen het Westen en het Oosten. De Duitse krant Die Welt publiceerde onlangs een artikel met de titel “De EU of Poetin: Wie krijgt de Westelijke Balkan?” [EU of Putin – wer bekommt den Westbalkan]. En dit is verre van het enige voorbeeld van publieke indoctrinatie die aansluit bij de filosofie “wij of zij”.
Het afstand doen van collectieve Rusland-EU samenwerkingsmechanismen, zoals topbijeenkomsten, de Permanente Partnerschapsraad en industriële dialogen, en het vertrouwen op het uitoefenen van druk hebben Europa nog niet veiliger gemaakt. Integendeel, het conflictpotentieel is zichtbaar toegenomen en het aantal problemen en crises groeit in Europa en er omheen.
De ontwikkelingen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika hebben aangetoond dat het beleid om onwenselijke regeringen over de oceaan te vervangen en onbekende ontwikkelingsmodellen op andere landen toe te passen, niet alleen chaos creëert in uitgestrekte gebieden, maar ook terug slaat met zeer reële problemen die in Europa worden geïmporteerd, in de eerste plaats een piek in internationaal terrorisme, vloedgolven van illegale migratie en alle andere gerelateerde problemen.
Dit alles moet in aanmerking worden genomen om de ontstaansgeschiedenis van de huidige betrekkingen tussen Rusland en de Europese Unie te begrijpen. De Russische autoriteiten hebben veel werk en politiek kapitaal geïnvesteerd in het ontwikkelen van wederzijds voordelige betrekkingen tussen Rusland en de EU. Maar het doel van een echt strategisch partnerschap en een betrouwbaar en stabiel systeem van betrekkingen, dat de gezamenlijke concurrentiepositie van Rusland en de EU zou versterken, is niet bereikt. Maar daar hebben wij geen schuld aan.
Ik geloof dat de EU de afgelopen decennia niet de gulden middenweg heeft weten te vinden in de betrekkingen met Rusland. In de jaren negentig werd Rusland gezien als een discipel die consequent en in tegenspraak met zijn protesten op de Westerse manier getraind moest worden. De overheersende mythe is nu de vermeende ‘almachtige Russische dreiging’, waarvan ze de sporen overal proberen te vinden, van de Brexit tot het Catalaanse referendum. Beide stereotypen zijn grondig onjuist en wijzen op het gebrek aan gezond verstand en begrip voor Rusland. We merken op dat steeds meer mensen in de EU zich ongemakkelijk voelen over de abnormale situatie in onze relaties. Gerespecteerde deskundigen geven openlijk toe dat diplomatieke verlamming de prijs is die ze moeten betalen voor demonstraties van een denkbeeldige EU-eenheid.
Rusland heeft zijn beleidsbenaderingen voor samenwerking met de EU niet gewijzigd. We zouden graag zien dat de EU zich verenigt op basis van respect voor de fundamentele belangen van haar lidstaten. Ze moeten de vrijheid hebben om zelf te bepalen hoe hun economieën en buitenlandse economische betrekkingen kunnen worden ontwikkeld, bijvoorbeeld om aan hun energiebehoeften te voldoen op basis van een pragmatische, commerciële aanpak of onder invloed van politieke en ideologische overwegingen.
We gaan uit van de veronderstelling dat de EU een actieve, verantwoordelijke en – laat ik het benadrukken – onafhankelijke rol in internationale aangelegenheden kan spelen. Ik heb kennis genomen van het interview van ambassadeur Wolfgang Ischinger met de krant Bild, waarin de gerespecteerde voorzitter van de Veiligheidsconferentie van München spreekt over de noodzaak van het profiel van het hogere buitenlands beleid van de EU. Wij verwelkomen zijn idee van samenwerking tussen Rusland, de EU, de VS en China bij het creëren van een beveiligingsarchitectuur voor het Midden-Oosten. Een vergelijkbare benadering zou kunnen worden toegepast op de Perzische Golf.
Het is in het belang van Rusland om een sterke en voorspelbare Europese Unie te hebben als buurland, een EU die zou kunnen optreden als een verantwoordelijk lid van het internationale leven in de multipolaire wereld die vlak voor onze ogen werkelijkheid wordt.
Het is tijd om te stoppen met pogingen om tegen de stroom van de geschiedenis in te zwemmen en samen te werken om het systeem van internationale betrekkingen op een gelijkwaardige basis te vernieuwen en te vertrouwen op de centrale coördinerende rol van de VN, zoals bepaald in het Handvest van de VN. Rusland staat open voor een gelijkwaardig partnerschap met de EU dat is gebaseerd op wederzijds respect en een belangenafweging om doeltreffende antwoorden te vinden op de hedendaagse uitdagingen. We zijn ook bereid om onze betrekkingen met de Verenigde Staten en alle andere landen op basis van deze principes te promoten.
Het is belangrijk om goed gebruik te maken van het potentieel van samenwerking tussen Rusland en de EU om een gemeenschappelijke ruimte van vrede, gelijkwaardige en ondeelbare veiligheid en wederzijds voordelige samenwerking in het gebied van de Atlantische Oceaan tot de Stille Oceaan tot stand te brengen. Op strategisch niveau wil ik uw aandacht vestigen op het initiatief van president Vladimir Poetin om een groter Euraziatisch project te bevorderen, dat de inspanningen van alle leden van de integratiestructuren in de CIS, de SCO en de ASEAN combineert. Ik zie geen reden waarom de EU hier niet aan zou kunnen deelnemen, bijvoorbeeld door te beginnen met het opzetten van professionele contacten met de Euraziatische Economische Unie (EAEU). Ik hoop dat deze dag heel snel zal komen.”
Alle grote banken en financiële instellingen in Rusland zijn gereed om over te schakelen van het Westerse SWIFT betaalsysteem naar een systeem dat in eigen land ontwikkeld is. Dat zei de vice-premier van Rusland, Arkady Dvorkovich, in een interview met het Russische persbureau TASS. Daarmee is de financiële sector van het land minder kwetsbaar voor eventuele westerse sancties.
“De bedrijven zijn er technisch en psychologisch voorbereid, omdat deze dreiging meerdere malen uitgesproken is. Rusland afsluiten van het SWIFT betaalsysteem zou een domme zet zijn voor onze Westerse partners. Het is overduidelijk dat bedrijven die in Europa en de Verenigde Staten werden daar last van zullen krijgen. En dat beperkt zich niet alleen tot het wegvallen van de dienstverlening.”
Alternatief betaalsysteem
Door de Westerse sancties in 2014 werd duidelijk dat Rusland in financieel opzicht nog steeds erg afhankelijk was van buitenlandse betaalsystemen. Dat was voor de regering in Moskou reden om meer vaart te maken met de ontwikkeling van een alternatief betaalsysteem.
In Rusland kunnen consumenten nu naast Westerse creditcardmaatschappijen als Visa en MasterCard ook gebruikmaken van het in eigen land ontwikkelde Mir betaalpassen. Vrijwel overal in Rusland waar je elektronisch kunt betalen worden de nieuwe bankpassen geaccepteerd, ook in het door sancties getroffen gebied van de Krim. Dit gebied is vanwege de sancties afgesloten van het Westerse banksysteem, maar de nieuwe bankpassen die het Russische betalingssysteem gebruiken werken daar wel.
Poetin hoopt dat men in de Westerse wereld snel genoeg krijgt van de sancties tegen Rusland en dat er dan ook ruimte komt om de relaties weer te normaliseren. Volgens de Russische president is het beleid van “kunstmatig opgelegde beperkingen in de zakelijke relaties” een doodlopende weg die voor beide partijen alleen maar verliezen heeft opgeleverd.
In een bijeenkomst met de grote namen van het Russische bedrijfsleven zei Poetin dat ook bedrijven in andere landen negatief zijn over de sancties, vooral vanwege misgelopen inkomsten. Poetin verwees naar een eerdere ontmoeting met vertegenwoordigers van het Franse bedrijfsleven, waarna hij de resultaten besprak met de Franse president Macron.
Sancties tegen Rusland
In januari publiceerde de Amerikaanse regering een lijst met 114 namen van invloedrijke Russische politici en 96 namen van Russische zakenmensen. Opvallend aan deze lijst was dat er nog geen sancties aan gekoppeld werden, al kan dat in de toekomst alsnog gebeuren. De publicatie van deze ‘zwarte lijst’ werd door de Russische president gezien als een onvriendelijke stap die schadelijk is voor de relatie tussen Moskou en Washington.
Sinds de gebeurtenissen in Oekraïne in 2014 hebben de Verenigde Staten en Europa aan verschillende Russische personen en bedrijven sancties opgelegd. Sindsdien zijn deze sancties door de Europese Unie steeds verlengd en door de Verenigde Staten zelfs verder uitgebreid. De nieuwste Amerikaanse sancties die vorig jaar ondertekend werden leggen specifiek beperkingen op aan bedrijven in de transport- en energiesector.
Economische belangen
Zonder dat het expliciet genoemd wordt lijken de Amerikaanse sancties tegen Rusland vooral een economisch doel te hebben. Volgens de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, zijn deze nieuwe sancties een schaamteloze poging van de Verenigde Staten om haar economische belangen in Europa te promoten.
Amerikaanse energiebedrijven zoeken een afzetmarkt voor schaliegas en willen dat graag naar Europa exporteren. Die kansen worden echter gemarginaliseerd door de aanleg van de Nord Stream 2, een project waar Gazprom samen met vijf Europese energiebedrijven aan werkt. Met deze pijpleiding kan Rusland over een paar jaar aanzienlijk meer goedkoop aardgas naar Europa exporteren.
Terwijl de Verenigde Staten een steeds hardere toon uitslaan naar Rusland lijkt het sentiment in Europa langzaam bij te draaien. Verschillende regeringsleiders en politici hebben zich negatief uitgesproken over de sancties, omdat deze schade toebrengen aan het bedrijfsleven.
De nieuwe Amerikaanse sancties werden in Brussel niet positief ontvangen, omdat ook Europese energiebedrijven daar mogelijk hinder van zouden ondervinden. Ook zei Joe Biden, de Amerikaanse vice-premier onder de regering van Obama, dat het lastig was om Europese landen te overtuigen van het nut van sancties tegen Rusland.
Rusland weet ondanks de Westerse economische sancties steeds meer aardgas naar Europa te exporteren. Zo haalde Gazprom vorig jaar voor het eerst in de geschiedenis een marktaandeel van 40% op de Europese gasmarkt. De verwachting is dat dat aandeel in de toekomst verder zal toenemen door de aanleg van de Nord Stream 2.
Ondanks nieuwe Amerikaanse sancties tegen energiebedrijven die zaken doen met Rusland en Europese regels die de afhankelijkheid van Russisch gas moeten verkleinen is de realiteit dat Europese landen steeds meer aardgas uit het oosten importeren. Bijna alle landen in Europa kochten het afgelopen jaar meer gas van Gazprom, omdat de Europese productie daalt en de vraag naar deze vorm van energie juist toeneemt.
Nord Stream 2
Om aan de groeiende behoefte aan aardgas te voorzien bouwt Rusland samen met een aantal Europese energiebedrijven aan een tweede pijpleiding door de Oostzee, waarmee de totale transportcapaciteit van deze verbinding verdubbelt van 55 naar 110 miljard kubieke meter aardgas op jaarbasis. Als de bouw van deze tweede pijpleiding voorspoedig verloopt kan deze vanaf 2019 in gebruik worden genomen.
De bestaande Nord Stream pijpleiding zit met 53,4 miljard kubieke meter al bijna tegen de maximale capaciteit aan. Dat verklaart ook waarom de Europese investeringspartners van Gazprom (Shell, Engie, OMV, Uniper en Wintershall) vaart zetten achter dit nieuwe energieproject.
Route Nord Stream 2 pijpleiding (Bron: Gazprom)
Rusland verovert Europese gasmarkt
De Europese Commissie en bepaalde Europese landen hebben de afgelopen jaren kritiek geuit op de aanleg van een tweede Nord Stream pijpleiding. Een van de bezwaren is dat Europa door dit project nog afhankelijker wordt van aardgas uit Rusland, terwijl anderen vrezen dat Rusland de aanvoer van aardgas via Oekraïne zal afbouwen zodra de Nord Stream 2 gereed is. En dat betekent dat Oekraïne inkomsten voor de doorvoer van aardgas richting andere landen zal mislopen.
Toch lijken de economische belangen van de grootste Europese economieën het te winnen van de strategische belangen, want als het aan Frankrijk en Duitsland ligt wordt deze nieuwe pijpleiding uitgezonderd van bepaalde Europese regels die voorschrijven dat alle aanvoerroutes onder Europees toezicht vallen.
Rusland heeft het afgelopen jaar een recordhoeveelheid van 223 ton goud aan haar reserves toegevoegd, zo blijkt uit de nieuwste cijfers van de centrale bank. In december kocht de centrale bank 300.000 troy ounce van het gele metaal bij, waarmee het totaal over het hele jaar uiteindelijk tien procent hoger uitkwam dan het totaal van 2016. Ook toen voegde Rusland een substantiële hoeveelheid edelmetaal aan haar strategische reserves toe.
De afgelopen tien jaar heeft de Russische centrale bank haar goudreserve meer dan verviervoudigd. Lag er aan eind 2007 nog maar 450 ton in de kluis, nu is dat maar liefst 1.838 ton. Het enige andere land in de wereld dat de afgelopen tien jaar in de buurt kwam bij de goudaankopen van Rusland was China, dat over dezelfde periode een vergelijkbare hoeveelheid aan haar reserves toevoegde.
Jaarlijkse goudaankopen Rusland sinds 2006
Rusland blijft goud kopen
Rusland begon pas in 2006 met goud kopen, maar is daar ruim tien jaar later nog steeds mee bezig. Sterker nog, sinds 2014 heeft het land haar aankopen in een hogere versnelling gezet. Voegde de Russische centrale bank van 2006 tot en met 2013 gemiddeld 80 ton goud per jaar aan haar voorraden toe, van 2014 tot en met 2017 was dat met gemiddeld 200 ton meer dan twee keer zo veel.
Een mogelijke verklaring voor deze stijging is de verslechterde relatie tussen Rusland en het Westen als gevolg van de gebeurtenissen in Oekraïne en de Krim. Rusland kreeg economische sancties opgelegd vanuit het Westen, wat mogelijk een verklaring kan zijn geweest voor het opschalen van de goudaankopen. Een andere verklaring is dat de goudprijs in 2014 en 2015 relatief laag was, waardoor het land goedkoper edelmetaal kon verzamelen. Veel van het Russische goud is afkomstig van binnenlandse mijnen, die hun productie aan banken doorverkopen.
Tot voor kort had niemand een beeld van de Russische goudvoorraad, maar onlangs dook er op het internet een complete fotoreportage op. Waarom zou Rusland uitgerekend nu foto’s naar buiten brengen?
Rusland zou bereid zijn miljarden te investeren in de aanleg van een nieuwe spoorbrug richting Japan. Eind deze maand wordt een nieuw rapport verwacht over de haalbaarheid van dit project, waarmee in de toekomst mogelijk goederentreinen en passagierstreinen tussen Rusland en Japan kunnen rijden.
De Russische spoorwegen hebben al een miljard roebels beschikbaar gesteld voor het ontwerp en de planning van een nieuwe spoorverbinding over land. Ook zouden er al gesprekken gaande zijn met de Japanse overheid over dit ambitieuze project.
Spoorlijn van Rusland naar Japan
De Russische president Poetin zei in juni 2017 dat de aanleg van deze rechtstreekse verbinding naar Japan minder kostbaar zal zijn dan de brug die momenteel wordt aangelegd tussen het Russische vasteland en de Krim.
Tijdens het Far Eastern Economic Forum in september zei Poetin in het bijzijn van de Japanse premier collega Shinzo Abe dat er al sinds het begin van de twintigste eeuw over dit project wordt gesproken, maar dat de tijd van het praten nu voorbij is. “We zijn van plan een brug te bouwen naar Sachalin. Het verbinden van Sachalin en Hokkaido is werkelijk van wereldwijd belang.”
De bouw van een brug via het Russische eiland Sachalin naar het Japanse eiland Hokkaido zou volgens schattingen 286 miljard roebels gaan kosten, maar met de benodigde uitbreiding van het spoorwegennet worden de totale kosten geschat op ongeveer 500 miljard roebels.
Krijgt Japan aansluiting op de Zijderoute? (Afbeelding via Siberian Times)
40 miljoen ton aan goederen
De aanleg van een nieuwe spoorlijn richting Japan is een grote investering, die Rusland en Japan de mogelijkheid biedt om naar schatting 40 miljoen ton aan goederen via het spoor te vervoeren. En dat is niet alleen veel sneller dan vervoer per containerschip, maar ook goedkoper en beter voor het milieu.
Een nieuwe spoorlijn tussen Rusland en Japan kan ook worden aangesloten op de Zijderoute, wat betekent dat ook de export van goederen richting Europa ook over het spoor kan plaatsvinden. Voor Rusland is een spoorverbinding naar Japan ook interessant, niet alleen vanwege de mogelijkheid om goederen te exporteren, maar ook voor de ontwikkeling van het Verre Oosten van Rusland. Het project brengt immers veel werkgelegenheid met zich mee voor deze regio.
De NAVO heeft Vladimir Poetin in een hoek gedreven door Oekraïne en Georgië een lidmaatschap in het vooruitzicht te stellen, zo concludeert voormalig secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer. In een interview met de NOS blikt hij terug op die periode en concludeert hij dat de NAVO tijdens een topoverleg in Boekarest in 2008 een rode lijn passeerde door deze twee landen uit te nodigen en dat hij de gevolgen daarvan onderschat heeft.
“Ik ben van mening dat als je naar de geschiedenis van Oekraïne kijkt, naar het ontstaan van de Russisch-Orthodoxe kerk in Kiev, en het feit dat niet alleen Poetin de Oekraïne als deel van moeder Rusland beschouwt, dat je moet erkennen dat NAVO uitbreiding wat Oekraïne betreft voor Rusland, misschien niet alleen voor een man als Poetin, te moeilijk ligt.
Poetin zei tegen mij in het gesprek wat ik had nadat dat communiqué was uitgekomen: “Meneer de staatssecretaris, dit gaat niet gebeuren!” En ik dacht, laat ik nou eens een naïeve reactie geven en ik zei – weet ik ook van mijzelf – minister president, wat bedoelt u? En toen zei hij tegen mij: “Ik veronderstel dat u uw eigen communiqué gelezen heeft.”
Nou, daar stond dus in dat Oekraïne en Georgië NAVO-lid zouden worden, op een willekeurige termijn. En dat heeft hij dus als een serieuze bedreiging gezien. Daar heeft hij een rode lijn getrokken en heeft daar zijn beleid ook aan gekoppeld, inclusief een invasie in Georgië.
Het is niet zo verwonderlijk dat toen Bush enorm begon te duwen op Oekraïne en Georgië, dat Poetin daar toen een rode lijn trok. Ik denk dat wij toen, maar laat ik namens mijzelf spreken, dat ik heb onderschat wat daarop zou kunnen volgen.”
In 2008 bood de NAVO Oekraïne en Georgië het lidmaatschap aan. Dat was een misrekening, denkt toenmalig secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer nu. pic.twitter.com/2lOpYVIcAh
Verschillende Westerse regeringsleiders hebben in het verleden meerdere malen toegezegd dat de NAVO niet verder naar het Oosten uitgebreid zou worden. Deze belofte werd gebroken, want na het uiteenvallen van het Warschaupact sloten steeds meer oost-Europese landen zich aan bij de de Westerse militaire alliantie. Oekraïne bleek voor Poetin echter een stap te ver, wat de Hoop Scheffer nu ook heeft toegegeven.
Europeanen gaan mogelijk meer betalen voor Russische olie, nu Rusland een groter gedeelte van haar productie naar China kan exporteren. Dat schrijft Bloomberg op basis van een nieuw onderzoeksrapport van FGE. China heeft dit jaar namelijk een nieuwe pijpleiding in gebruik genomen, waarmee ze 300.000 vaten olie per dag extra uit Rusland kan importeren.
Deze nieuwe oliepijpleiding loopt parallel aan een bestaande verbinding van Mohe naar Daqing en verdubbelt de capaciteit van deze route naar 600.000 vaten olie per dag, omgerekend 30 miljoen ton olie op jaarbasis is. De aanleg van deze 941,8 kilometer lange tweede oliepijpleiding begon in augustus 2016 en werd in november 2017 voltooid. De eerste pijpleiding over deze route werd in 2011 al in gebruik genomen.
Meer olie naar China
China heeft de Verenigde Staten ingehaald als grootste verbruiker van olie ter wereld, terwijl Rusland de rol van Saoedi-Arabië heeft overgenomen als grootste olieproducent in de wereld. Het is dan ook geen toeval dat China steeds meer olie uit Rusland exporteert, aangezien de twee landen aan elkaar grenzen en daardoor de mogelijkheid hebben om olie via pijpleidingen te transporteren.
Rusland is nu al de grootste leverancier van olie aan China en de verwachting is dat ze deze positie dit jaar verder zal versterken. Volgens de consultants van FGE zal Rusland dit jaar 200.000 vaten olie per dag meer naar China exporteren, waarvan het grootste gedeelte voor rekening komt van de nieuwe pijpleiding die begin dit jaar in gebruik is genomen.
Minder olie naar Europa?
Volgens de energieconsultants van FGE zal Rusland met de opening van deze nieuwe oliepijpleiding in China minder olie naar Primorsk transporteren, een belangrijke overslagplaats voor olie die naar Europa wordt geëxporteerd. Ook zal vanaf maart de export van Russische olie richting Oost-Europese landen afnemen, met als gevolg dat de prijzen kunnen stijgen.
In de aanloop naar het in gebruik nemen van de nieuwe oliepijpleiding naar China is een vat olie uit het Oeral-gebied (bestemd voor de Europese markt) al $0,60 in prijs gestegen ten opzichte van een vat Brent olie.
