Marketupdate

Tag: schulden

  • Grafiek: Ook China stapelt schulden

    De Chinese economie blijft groeien, maar sinds het uitbreken van de financiële crisis gaat dat niet meer zo gemakkelijk als in de jaren daarvoor. Een grafiek van de Economist laat zien dat ook de Chinese economie zich vol begint te zuigen met schulden.

    Om de groeidoelstelling van 7,5% per jaar te halen verlaagde de People’s Bank of China de rente in zeer korte tijd met twee procentpunt. En waar de lage rente in Europa en de VS vooral de aandelenkoersen heeft opgedreven, zien we dat in China vooral de bedrijfskredieten en vastgoedleningen een grote vlucht hebben genomen.

    Schuld naar 200% van het bbp

    In het tweede kwartaal van dit jaar bereikte de Chinese economie een dubieuze mijlpaal. De schuldquote werd in dat kwartaal meer dan twee keer zo groot als de omvang van de Chinese economie, gemeten naar het bbp. Het is niet zozeer het niveau van de schulden dat ons zorgen baart, maar de snelheid waarmee de schulden de afgelopen vijf jaar zijn toegenomen. De volgende grafiek laat de schuldontwikkeling sinds 2002 zien. Chinese economie steeds dieper in de schulden

    Chinese economie steeds dieper in de schulden (Bron: The Economist)

    Schuldquote

    De Chinezen maken steeds meer schulden, maar is dat erg? Tot op zekere hoogte kunnen schulden een positieve bijdrage leveren aan de economie, omdat er met nieuwe kredieten investeringen gedaan kunnen worden waar anders geen geld voor was. Maar in het Westen hebben we aan der lijve ondervonden wat de impact kan zijn van een te grote schuldenlast. Denk aan huishoudens die financieel onder water staan door de daling van de huizenprijzen en aan landen die zonder ingrijpen van de ECB een zeer hoge rente moesten betalen over nieuwe schulden.

    De 200% schuld tegenover het bbp in China is nog beperkt als je deze afzet tegen de schulden in veel Westerse landen. De volgende grafiek op basis van cijfers van Blackrock en Credit Suisse laat zien dat de totale schulden op publiek en privaat niveau vele malen groter zijn dan het bbp van de betreffende landen.

    Bruto schulden zijn veel groter in Westerse landen

    Bruto schulden zijn veel groter in Westerse landen

  • BIS: Wereldeconomie nu kwetsbaarder dan in 2008

    Volgens Jaim Caruana van de Bank for International Settlements (BIS) is de wereldeconomie nu kwetsbaarder dan tijdens de val van Lehman Brothers in 2008. We zitten veel dieper in de schulden dan zes jaar geleden en daar komt bij dat de economische groei in de opkomende markten sterk is afgezwakt. Door de lage rente durft men weer meer geld te lenen en te investeren, maar het gevaar schuilt volgens de BIS in de aanname dat het monetaire beleid nog heel lang zo ruim zal blijven als ze nu is.

    Doordat centrale banken de rente nu al jaren achtereen op een historisch laag niveau houden zijn de markten zich anders gaan gedragen. De markt is ervan overtuigd geraakt dat het soepele monetaire beleid zal aanhouden, tot ongenoegen van centrale banken. Die beseffen maar al te goed dat een te soepel monetair beleid zal leiden tot nieuwe bubbels en mogelijk tot een nieuwe crisis. De vorige keer dat de Federal Reserve de rente langdurig laag hield werd een grote zeepbel op de huizenmarkt opgeblazen, een bubbel die begon leeg te lopen nadat de Amerikaanse centrale bank de rente weer verhoogde.

    Meer schulden

    Caruana wijst erop dat de schuldquote in de ontwikkelde landen momenteel 20 procentpunt hoger ligt dan in de aanloop naar de val van Lehman Brothers in 2008. De schuldquote ligt inmiddels op 275% van het bbp. De goedkope kredieten hebben de aandelenmarkt vleugels gegeven. Dat is niet alleen het gevolg van spaarders die een hoger rendement zoeken op de beurs, maar ook het gevolg van bedrijven die massaal eigen aandelen inkopen met geleend geld. Ook dat drijft de aandelenkoersen verder omhoog. De kredietbubbels beginnen zich volgens de BIS ook steeds meer te manifesteren in opkomende economieën. In landen als China, Brazilië en Turkije is de schuldquote eveneens met 20 procentpunt gestegen, tot 175 procent van het bbp. De reële rente (gecorrigeerd voor inflatie) die bedrijven betalen over een lening met een looptijd van vijf jaar ligt ongeveer op 1%. Door de extreem lage rente zullen bedrijven meer risicovolle projecten uitvoeren die achteraf gezien misschien niet rendabel blijken te zijn. "We houden deze ontwikkeling nauwgezet in de gaten. Als we ons al zorgen maakten over de schuldniveaus in 2007, dan kunnen we het ons niet permitteren om nu gemakzuchtig te zijn", zo verklaarde Caruana. "Misschien is het zo dat de schuldenlast nu beter verdeeld is, omdat de landen waar de schuldquote het hoogst lag de laatste jaren schulden hebben afgebouwd. Denk bijvoorbeeld aan de private schulden in landen als Spanje en de VS. Bovendien zijn de banken nu beter gekapitaliseerd. Maar daar staat tegenover dat de markt nu gevoeliger is voor veranderingen in de rente."

    Optimisme overheerst

    Onlangs nog waarschuwde de BIS dat schulden niet de belangrijkste drijfveer mogen en kunnen zijn voor duurzame economische groei. Een waarschuwing die komt op een moment waarop alles zo goed lijkt te gaan. Op de aandelenmarkt heerst een positieve stemming en de VIX-index laat zien dat de volatiliteit op dit moment uitzonderlijk laag is. Dat terwijl de economische groei dicht bij nul ligt en bedrijven hun winstverwachting naar beneden hebben bijgesteld. Ook op de obligatiemarkt lijken alle zorgen verdwenen, gezien de extreem lage rente op 10-jaars leningen van landen als Frankrijk, Spanje, Italië en Portugal. In de Verenigde Staten zijn de markten ook positief gestemd. De lange-termijn koers/winst verhouding van beursgenoteerde bedrijven bereikte in mei een niveau van 25, zes punten boven het gemiddelde over de afgelopen vijftig jaar. Caruana merkt op dat er een soort ontkoppeling heeft plaatsgevonden tussen de wereldwijde economische ontwikkelingen en de positieve stemming op de beurzen. Het is de vraag hoe lang deze tegenstrijdige situatie kan blijven voortbestaan. Negatieve effecten van het soepele monetaire beleid in de VS, Europa en Japan zijn volgens de BIS al te zien in de rest van de wereld. Het gevaar is dat er nu - anders dan in 2008 - geen economisch blok is dat de kar kan trekken als de economie elders in de wereld krimp laat zien. Sterker nog, opkomende markten die het in crisisjaar 2008 nog goed deden beginnen nu zelf een risico te vormen voor de wereldeconomie.

    BIS waarschuwt

    De Bank for International Settlement werd in 1930 opgericht in Basel om de puinhopen op te ruimen van het Verdrag van Versailles. Sindsdien is deze organisatie uitgegroeid tot de bank der centrale banken en het bolwerk van orthodox monetair beleid. In de aanloop naar de Lehman crisis gaf de BIS al meerdere waarschuwingen. De Federal Reserve hield de rente in de ogen van de BIS te lang op een te laag niveau, waardoor toekomstige economische groei in toenemende mate naar voren werd gehaald. De BIS stond in 2009 achter het stimuleringsprogramma van de Federal Reserve, maar waarschuwde toen al dat de rente binnen afzienbare tijd weer verhoogd moest worden. Het voornaamste risico is dat centrale banken als de Federal Reserve opnieuw achter de feiten aan zullen lopen. De BIS schreef in haar laatste rapport dat centrale banken een bias hebben richting een soepel monetair beleid. Na een crisis kunnen ze de rente heel snel drastisch verlagen, maar het duurt vaak te lang voordat ze de rente weer durven te verhogen. Bron: Telegraph

  • Grafieken: De schulden gedreven economie

    De Bank of International Settlements waarschuwde in haar laatste rapport nog voor het fenomeen schuld gedreven economische groei. De BIS stelt dat er geen duurzame economische groei mogelijk is als deze voor een belangrijk deel leunt op schulden. Toch is het moeilijk om de schuldverslaving te doorbreken, want hoe moeten we onze schuldenlast afbetalen als er niet meer nieuw krediet in het geldsysteem gepompt wordt?

    Meer schulden

    Centrale banken hebben met succes de rente verlaagd naar historisch lage niveau's, waardoor men langzaam aan weer durft te lenen. Door de vlucht naar liquiditeit kunnen ook overheden zeer goedkoop aan geld komen. Met zulke lage kosten is het erg verleidelijk om opnieuw schulden te stapelen. De volgende grafieken van vermogensbeheerder Incrementum en van de BIS zeggen eigenlijk alles. Dit herstel is gebaseerd op nog meer schulden en het is de vraag hoe lang dat nog vol te houden is...

    Schuld gedreven economische groei

    Schuld gedreven economische groei (Bron: Incrementum)

    Wereldwijd groeien de schulden nog steeds

    Wereldwijd groeien de schulden nog steeds (Bron: BIS)

  • BIS: “Schuld kan niet de drijfveer zijn van economische groei”

    De Bank of International Settlements (BIS) heeft zondag een nieuw rapport naar buiten gebracht over de toestand van de wereldeconomie. Ondanks de stijgende aandelenkoersen en de afnemende volatiliteit op de financiële markten ziet de BIS nog geen robuust economische herstel. Volgens de BIS is nieuw beleid nodig om uit de schaduw te komen van wat men inmiddels de ‘Grote Recessie’ noemt. Dit omvat een andere kijk op de manier waarop we economische groei realiseren.

    Hoewel er de laatste jaren meer positieve signalen over de economie naar buiten komen blijven de investeringen zwak. Dat terwijl centrale banken een extreem soepel monetair beleid voeren met historisch lage rentes. Schulden – zowel op publiek als privaat niveau – stijgen weer, maar de toename in de economische productiviteit vlakt steeds verder af. Men spreekt zelfs van economische stagnatie. Eerder dit jaar schreven we ook al over deze zorgelijke trend, die goed zichtbaar wordt aan de hand van de volgende grafiek.

    Productiviteit van schulden neemt snel af

    Productiviteit van schulden neemt snel af

    Financiële cyclus

    De BIS schrijft in haar rapport dat beleidsmakers verder moeten kijken dan de traditionele focus op de bedrijfscyclus om gebalanceerde en duurzame economische groei te realiseren. Naast een bedrijfscyclus bestaat er volgens de BIS namelijk ook nog iets als een financiële cyclus. De structurele tekortkomingen van ons economische model en de verkeerde allocatie van kapitaal, die verborgen blijven in tijden van groei en die pas zichtbaar worden in een crisis, moeten aangepakt worden. Dit klinkt misschien wat abstract, maar de volgende zin van de samenvatting van het BIS rapport laat niets aan duidelijkheid te wensen over: “Het is noodzakelijk om af te stappen van schulden als belangrijkste groeimotor voor de economie”.

    De aanhoudend lage rente geeft een ‘vals gevoel van zekerheid’, zo stelt de BIS. Het economische en monetaire beleid legt teveel nadruk op versoepeling tijdens de fase van economische neergang, terwijl er te weinig gedaan wordt om bubbels in de economie te voorkomen. De BIS schrijft het volgende in haar rapport:

    “Dit veroorzaakt een neerwaartse tendens in de rente en een opwaartse tendens in schuldniveaus. Daardoor vallen we in een schulden gat, een situatie waarin het nog moeilijker wordt de rente te verhogen zonder de economie schade toe te brengen. Systemische financiële crises worden niet minder frequent of minder intens, private en publieke schulden blijven toenemen, de economie slaagt er niet in een duurzaam groeimodel te vinden en de monetaire en fiscale beleidsmaatregelen schieten te kort. Na verloop van tijd verliezen de maatregelen hun effectiviteit en veroorzaken ze de omstandigheden die ze juist moeten bestrijden.”

    De financiële cyclus en de bedrijfscyclus

    De financiële cyclus en de bedrijfscyclus (Klik voor een grotere versie)

  • Meer Britten in de schulden

    Uit een onderzoek van Money Advice Trust (MAT) blijkt dat steeds meer Britten vast komen te zitten in de schulden, zo schrijft de BBC. De liefdadigheidsinstelling heeft het afgelopen jaar naar eigen zeggen 150.000 mensen met schuldproblemen geholpen, een stijging van 140% ten opzichte van 2007. Veel mensen durven niet voor hun schuldenprobleem uit te komen, waardoor het werkelijke probleem misschien veel groter is dan over het algemeen wordt aangenomen.

    Volgens Joanna Elson, directrice van MAT, is de voortdurende erosie van het bedrag dat mensen maandelijks overhouden de bron van veel problemen. Terwijl de vaste maandlasten steeds hoger worden blijven de inkomens gelijk, waardoor er aan het eind van de maand steeds minder geld overblijft. Vanuit die positie wordt het heel lastig om uit de schulden te komen, zelfs als het een relatief kleine schuld is van een paar duizend pond.

    Kleine schulden problematisch

    "We horen dat steeds meer mensen een schuldprobleem hebben dat kleiner is dan £5000. Als er weinig ruimte overblijft in het huishoudbudget lijkt het bijna onmogelijk te worden een kleine schuld af te lossen. Plannen van de Britse regering om het minimuminkomen te verhogen zijn een stap in de goede richting, maar er kan meer gedaan worden", zo concludeert Elson. Er ontstaat volgens de BBC een nieuwe generatie mensen met schulden die zeer kwetsbaar zijn. Uit een onderzoek van BBC North dat eind mei gehouden werd onder duizend respondenten bleek dat 69% van de Britse volwassenen met schulden geen hulp zoekt met managen van deze schulden.

    Steeds meer Britten met kleine en hardnekkige schuldproblemen

    Steeds meer Britten met kleine en hardnekkige schuldproblemen (Afbeelding via Yourmoney)

  • Grafiek: Schuld gedreven economische groei

    De economische groei in Aziatische landen spreekt tot de verbeelding. Wat doen die landen zo goed wat wij in het ‘Westen’ minder goed doen? Zijn hun economieën fundamenteel anders dan de onze, of draaien ze op hetzelfde schuld gedreven groeimodel? De volgende grafiek laat zien dat landen als China, Thailand, Maleisië en Indonesië het afgelopen jaar drie tot vier keer zoveel schuldgroei nodig hadden om dezelfde economische groei te bewerkstelligen als in de jaren 2005 tot en met 2007! Taiwan, Zuid-Korea en India slaagden er in 2013 opmerkelijk genoeg wél in hun schulden productiever aan te wenden dan voor de crisis…

    Steeds meer kredietgroei voor dezelfde economische groei

    Steeds meer kredietgroei voor dezelfde economische groei (Bron: Financial Times)

  • Nederlanders steeds vaker en dieper in de schulden

    Het aantal Nederlanders in de schuldhulpverlening groeit nog steeds, zo blijkt uit de nieuwste cijfers. Het afgelopen jaar kwam het aantal uit op 89.000, een toename van 5% ten opzichte van 2012. Niet alleen het aantal mensen dat hulp nodig heeft met het aflossen van schulden neemt toe, ook de hoogte van de schuld stijgt. De mensen die vorig jaar bij de schuldhulpverlening aanklopten hadden gemiddeld €37.700 aan schulden open staan, een stijging van 12,5% ten opzichte van het niveau van 2012.

    Aan de oppervlakte merken heel veel mensen dat hun besteedbare inkomen stagneert of zelfs daalt. De vaste lasten stijgen, terwijl het inkomen door de crisis steeds vaker wordt bevroren. De meest zorgelijke gevallen zijn huishoudens waar het inkomen wegvalt door werkloosheid. Wanneer men tegelijkertijd grote schuldverplichtingen heeft komt de bodem van de spaarrekening snel in zicht.

    Andere problemen

    "Van de mensen die bij de schuldhulpverlening komen heeft één op de drie ook andere problemen, die veelal van psychische of sociale aard zijn. Die mensen zijn vaak ook bekend bij andere hulpverlenende instanties. "De combinatie van sociale, financiële en psychische problematiek maakt dat het concreet oplossen van schulden soms onmogelijk is", aldus NVVK-voorzitter Joke de Kock. Vorig jaar waren dat ongeveer 17.000 mensen.

    Meer vragen over schulden

    Ook het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) ziet dat steeds meer mensen vragen hebben of zich zorgen maken over schulden. Hun website werd vorig jaar 20% vaker geraadpleegd dan in 2012. Ten opzichte van 2011 zijn de bezoekersaantallen zelfs verdubbeld. Meer mensen maken zich zorgen over hun financiën en raadplegen het Nibud voor advies. Ook bedrijven benaderen steeds vaker het Nibud, omdat ze willen weten hoe ze betalingsproblemen bij hun medewerkers en klanten kunnen voorkomen. In 2013 kwamen er 40% meer vragen binnen over schulden en het oplossen ervan dan in 2012. Er werden vorig jaar 8.500 vragen per mail of per telefoon behandeld, een stijging van 10% ten opzichte van 2012.

    Meer mensen vast in schulden door de financiële crisis

    Meer mensen vast in schulden door de financiële crisis

  • Hoge schulden, geen vraag

    Nog niet zo lang geleden zorgde de Amerikaanse econoom Larry Summers weer eens voor de nodige deining onder vakgenoten en beleidsmakers. Hij claimde dat de wereld voor een lange reeks van jaren geplaagd zou worden door een trendmatig te lage groei. Het valt inderdaad moeilijk te ontkennen dat we, ondanks het herstel de Westerse wereld, nog steeds 0% tot 15% achter blijft bij niveaus van voor de crisis. De oorzaken zijn zo onderhand wel duidelijk. De hoge schuldenlast in publieke en private sectoren, in combinatie met pogingen die schuldenlast af te bouwen, heeft de vraag danig verzwakt.

    Je kunt een tekortschietende vraag met overheidsmaatregelen stimuleren, maar dat gaat meestentijds gepaard met het verder opblazen van de publieke schuld. Dat hebben we in de jaren voor de crisis zien gebeuren. Het resultaat is, dat het nog jaren en soms nog wel decennia zal duren voordat de schuldenlast weer onder controle is. Volgens Summers waren de jaren in aanloop naar de crisis niet zo buitensporig in termen van groei. Ja, kredietvolumes waren hoog, evenals de prijs van veel vermogenstitels. Maar inkomens bleven achter en het inflatieniveau bleef opvallend laag. De nominale vraag groeide met 5%, maar het kredietvolume met meer dan 10%. En vandaag de dag zien we hetzelfde patroon ontstaan in een aantal opkomende markten. Kredietverlening stijgt snel, maar de groei houdt daar absoluut geen gelijke tred mee. Het resultaat is, dat de verschuldiging snel omhoog gaat. Het heeft er de schijn van dat er meer en meer kredieten nodig zijn om de economische prestatie in lijn te houden met wat mogelijk is.

    Steeds meer geld naar onroerend goed

    Steeds meer geld naar onroerend goed

    Schulden maken

    Als dat waar is, dan heeft dat vervelende consequenties. Schulden maken hoort blijkbaar bij het scheppen van groei. Teveel schulden monden uit in crisis en recessie, zoals we nu goed weten. Moeten we ons daarom niet de vraag stellen of de manier van krediet verlenen - zoals we die nu kennen - niet bijgesteld moet worden? Is het niet zo, dat veel kredieten niet uitmonden in consumptie of in investeringen? Gaat niet heel veel krediet zitten in de aankoop van (commercieel) onroerend goed? Door de stijgende prijzen van hun onroerend goed denken veel kredietnemers dat nog meer krediet opnemen verstandig en wenselijk is. Dat verschijnsel heeft in ieder geval in landen als Nederland en Spanje gezorgd voor een veel te hoge schuldenlast. Die heeft de vraag en productiviteit in ieder geval niet bevorderd, maar wel de duur van de recessie en de crisis.

    Hypothecaire schuld in Nederland en de VS

    Hypothecaire schuld in Nederland en de VS

    Kredietverlening met beleid

    Beleidsmakers kunnen die verkeerde aanwending van krediet bestrijden door hogere eisen te stellen aan deze categorieën van kredietverlening. Het is echter twijfelachtig of deze maatregelen, hoe verstandig op zich ook, tegelijkertijd het probleem van de achterblijvende vraag kunnen oplossen. Minder kredietverlening draagt bij aan een lagere rente, maar een lagere rente is geen opmaat tot meer consumptie. Tegenover de lagere kredietverlening staat ook het effect, dat veel mensen zich minder rijk voelen nu de prijs van onroerend goed niet meer stijgt. Een lage rente verschaft evenmin de zekerheid van meer investeringen. Om de groeiende vraag naar krediet op te lossen, moeten we misschien kijken naar de groeiende inkomensongelijkheid. Er is een einde aan wat de rijken kunnen consumeren en spenderen. De armen daarentegen moeten lenen om te kunnen consumeren. De subprime crisis is een afschrikwekkend voorbeeld als inkomens niet of te langzaam stijgen en de kredietverlening gewoon doorgaat.

    Saldo lopende transacties met buitenland

    Saldo lopende transacties met buitenland

    Wat in het dagelijks leven van de doorsnee burger kan gebeuren, kan en is ook tussen landen gebeurd. Landen met grote overschotten drijven de schuldenlanden in steeds grotere problemen. Landen als Duitsland en Nederland hebben gigantische overschotten op hun lopende rekening. De consumptieve vraag in beide landen is zo zwak, dat het onmogelijk is voor de schuldenlanden een deel van hun schulden terug te verdienen met hun export. In beide voorbeelden gaat het om de opbouw van een verkeerd soort schuld, dat niets aan bestaande ongelijke verhoudingen verandert. Daardoor verergeren weer ongelijkheid en onbalans. Hoe dat probleem adequaat te tackelen is de uitdaging die Summers geformuleerd heeft. Een antwoord is niet een-twee-drie geformuleerd, maar daarom is de kwestie niet minder dringend. Cor Wijtvliet Vragen naar aanleiding van dit artikel? Stel ze in de reacties of mail rechtstreeks naar [email protected]

  • Steeds meer geleend geld in aandelen

    Er wordt steeds meer met geleend geld gespeculeerd op aandelen, zo blijkt uit cijfers van de New York Stock Exchange. In de maand december groeide de totale ‘margin debt’ in de S&P 500 met $21 miljard naar een all-time high van $445 miljard. Vergeleken met een jaar geleden is dat een stijging van 29%, wat heel toevallig ook het rendement was dat de S&P 500 het afgelopen jaar behaald heeft.

    Tegelijkertijd daalde het vrij beschikbare vermogen van beleggers (de zogeheten total net free credit) met $148 miljard naar een nieuw dieptepunt, twee keer zo laag als het niveau van februari vorig jaar en van 2007. Je hoeft geen econoom te zijn om te begrijpen dat het gebruik van meer krediet (leverage) in de aandelenmarkt zorgt voor stijgende aandelenkoersen. Het gevaar van al dat geleende geld is dat het de winstgevendheid versterkt in een opgaande aandelenmarkt, maar dat het ook de verliezen uitvergroot in een beurscrash. Zero Hedge brengt deze ontwikkeling goed in beeld.

    'Margin debt' op de Amerikaanse aandelenmarkt naar all-time high

    'Margin debt' op de Amerikaanse aandelenmarkt naar all-time high (Bron: Zero Hedge)

    Steeds meer leverage op aandelen

    De tweede grafiek die Zero Hedge plaatst laat zien dat beleggingsfondsen al enige jaren hun leverage opvoeren. Het is inmiddels heel gebruikelijk voor een fonds om voor iedere $1 aan beheerd vermogen (assets under management) voor $5 aan aandelen in te kopen. De lichtblauwe balkjes geven weer hoeveel vermogen hedgefondsen onder beheer hebben en de lichtblauwe balkjes geven weer hoe groot hun blootstelling is aan de financiële markten. Zoals je ziet is de aandelenmarkt van 2008 niets vergeleken met wat beleggers op de S&P 500 vandaag de dag klaargespeeld krijgen...

    Steeds meer leverage bij hedgefondsen

    Steeds meer leverage bij hedgefondsen (Bron: Zero Hedge)

  • Steve Keen: Debunking Economics

    Econoom Steve Keen maakte zich al ver voor het uitbreken van de financiële crisis zorgen over een probleem waar de meeste economen nog geen oog voor hadden, namelijk de private schulden. In veel economische modellen werd de impact van schulden niet goed geregistreerd, met als gevolg dat de financiële crisis van 2008 voor veel economen als een verrassing kwam. In dit college uit 2012 vertelt Steve Keen over de denkfouten in gangbare economische modellen. Interessant materiaal!

  • Aantal slechte leningen in Italië blijft toenemen

    De rente op Italiaanse staatsobligaties daalt al enige tijd, maar daarmee is niet gezegd dat de economie van het land aan de beterende hand is. Zo steeg de werkloosheid in Italië de afgelopen drie jaar van 8% naar 12,7% en is de staatsschuld nog verder opgelopen ten opzichte van het bbp. Zero Hedge komt met nog meer slecht nieuws, want de volgende grafiek laat zien dat het percentage slechte leningen sinds 2008 vrijwel onafgebroken stijgt.

    Meer slechte leningen

    De Italiaanse regering kan momenteel voor tien jaar geld lenen tegen 3,83%, een rentetarief dat we sinds het uitbreken van de Europese schuldencrisis niet meer hebben gezien. Is het niet vreemd dat de kapitaalmarkten op dit moment zoveel vertrouwen hebben in het schuldpapier van de regering, terwijl de bevolking van Italië zich in allerlei bochten moet wringen om de private schuldenlast te dragen?

    In november stond er €149,6 miljard aan slechte leningen op de bankbalansen, omgerekend 7,8% van het totaal aan private schulden. Dat is een forse toename ten opzichte van de 6,1% een jaar eerder. Jaar op jaar steeg het percentage slechte leningen bij Italiaanse huishoudens met 23%, de snelste stijging in twee jaar tijd. Hieruit kunnen we concluderen dat het nog steeds niet zo goed gaat met de Italiaanse consument. Ook daar is het nog volop crisis, ondanks het feit dat de regering weer goedkoop geld kan ophalen uit de markt.

    Aantal slechte leningen blijft toenemen in Italië

    Aantal slechte leningen blijft toenemen in Italië