Marketupdate

Tag: stimulering

  • Grafiek: Rente staatsobligaties verder omlaag door stimulering ECB

    Gisteren begon de ECB met het stimuleringsprogramma dat begin dit jaar al werd aangekondigd. Het plan is om tot ver in 2016 iedere maand ongeveer €60 miljard aan schuldpapier uit de markt te halen, waaronder staatsobligaties van eurolanden. Bij een schaarste aan staatsobligaties miste het stimuleringsprogramma haar uitwerking niet, want de rente op schuldpapier van Duitsland, Nederland, Frankrijk, België, Finland en Oostenrijk daalde gisteren aanzienlijk.

    RBS hield de koersen bij en maakte daar de volgende grafiek van. De blauwe, rode en groene balkjes vertegenwoordigen respectievelijk de 5-jaars, 10-jaars en 30-jaars staatsleningen. Vooral die laatste twee werden op grote schaal gekocht, gezien de daling van acht tot tien basispunten in al deze landen. De rente op het staatspapier van Ierland, Spanje en Italië ging veel minder hard omlaag. Deze schuldpapieren zijn minder populair bij beleggers en worden blijkbaar voor een minder hoge prijs van de hand gedaan door banken en pensioenfondsen.

    Gratis lenen?

    De schaarste aan veilig onderpand en het opkoopprogramma van de ECB zorgen ervoor dat de rente naar ongekend lage niveaus is gezakt. Duitsland en Nederland betalen momenteel respectievelijk 0,31% en 0,35% over een 10-jaars lening, terwijl 'probleemlanden' als Spanje en Italië tegen 1,27% kunnen lenen op de kapitaalmarkt. Ook Frankrijk en Portugal kunnen hun schulden financieren tegen een rente waar ze drie jaar geleden alleen maar van konden dromen, deze landen lenen voor respectievelijk 0,6% en 1,73%.

    bond-yield-ecb-buying

    Stimuleringsprogramma ECB heeft nu al effect op de 10-jaars rente (via twitter)

  • Succes Abenomics blijft onzeker

    abenomicsOok Europa is gezwicht en heeft zijn eigen programma voor Quantitative Easing (QE). De ECB gaat maandelijks voor een bedrag van € 60 miljard schatkistpapier en ander schuldpapier opkopen. In totaal heeft de centrale bank € 1,2 biljoen euro uitgetrokken om het Japanse scenario te voorkomen. Dat land kampt grosso modo al 20 jaar met deflatie met alle negatieve gevolgen van dien.

    Het land van de Rijzende Zon heeft ook zijn eigen QE programma, dat alweer bijna twee jaar loopt en dat voorlopig tot in 2016 doorloopt. Na een spetterend begin lijkt het erop, dat het herstelprogramma – Abenomics genaamd – begint te verzanden. In razend tempo verloor de yen aan waarde ten opzichte van bijvoorbeeld de dollar en de euro. Een zwakke yen moest de inflatie opstoken en tegelijkertijd de exportpositie verbeteren. De eerste tegenslag viel al in het tweede kwartaal van 2014 te noteren. De regering Abe verhoogde de btw van 5% naar 8% met desastreuze gevolgen. Japan moest deze beslissing bekopen met twee kwartalen van negatieve groei! De Japanse consument zag zijn toch al geringe koopkracht nog verder aangetast en hield de hand nog steviger op de knip dan voorheen.

    usd-jpy-wisselkoers

    Yen heeft veel terrein verloren op de US dollar

    Abenomics

    Premier Abe, die glansrijk een tussentijdse verkiezing won, was echter van mening, dat de terugslag tijdelijk zou zijn. Een winstgevender bedrijfsleven zou immers een deel van die winst omzetten in klinkende munt voor de werknemers. In het vierde kwartaal moest daar het eerste bewijs van te zien zijn. En inderdaad, in het laatste kwartaal van 2014 keerde de groei terug. Het werd echter geen stevige 2,2%, maar een minder overtuigende 1,5%. Nog steeds staan veel verkeerslichten op rood. De eerste tegenvaller is, dat bedrijven in het vierde kwartaal hun voorraden niet opbouwden met 0,7%, maar met hetzelfde percentage afbouwden. De tweede tegenvaller is zwaarwichtiger van aard. Voor het derde kwartaal op rij deden de bedrijfsinvesteringen met een krimp van 0,3% een stap terug. Gerekend was op een stap vooruit met 0,4%. Het zijn vooral de bedrijven op de binnenlandse markt, die niet willen investeren. Zij ondervinden heel veel last van zwakke yen, die alles zoveel duurder maakt voor de consument. Het was echter wel diezelfde consument die voor de verassing en de opluchting zorgde. Zijn bestedingen groeide met maar liefst 2% in plaats van 1,1% waar eerder rekening mee werd gehouden. Heeft Japan nu het lek boven en is de groei terug? Het is veel te vroeg om te juichen en om de vlag uit te steken. Het herstel is niet breed gedragen en beperkt zich vooral tot de export sector. Dat is het domein van de grote corporates. Die lieten over het vierde kwartaal mooie cijfers zien met een gemiddelde winststijging van 14% en een omzetstijging van 5%. Ondertussen is de Nikkei 225 sinds het begin van het QE programma met meer dan 50 procent gestegen. Betekent zulks, dat ook de gemiddelde salary man profiteert van de sterke opleving in de exportsector en op de financiële markten? Geenzins, de reële lonen zijn in 2014 zelfs licht gedaald. Ook in de exportsector blijven de bedrijven op hun kisten met geld zitten. Ze wantrouwen nog steeds de effectiviteit van het bedrijf. En zo kan het gebeuren, dat nu slechts 7% van de Japanse bevolking verwacht, dat het daadwerkelijk beter zal gaan.

    nikkei225

    Nikkei is met meer dan 50% gestegen

    En de grootste uitdaging wacht de regering Abe nog. De derde pijler van zijn beleid is de herstructurering van het Japanse economische model. Nog voordat er duidelijkheid komt over de aanpak van de herstructureringen, hebben de belangengroeperingen al de nodige schoten voor de boeg gegeven. Bij regionale verkiezingen zijn kandidaten, die de steun van premier Abe genoten, naar huis gestuurd! Het is de vraag of premier Abe dit verzet kan breken door nog meer geld te gaan bijdrukken, zoals centrale bankier Kuroda zou graag zou doen! Cor Wijtvliet Cor WijtvlietOver Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • ECB lanceert QE-programma van €60 miljard per maand

    De ECB gaat voor €60 miljard per maand aan staatsobligaties kopen tot september 2016. Dat betekent dat de centrale bank in totaal €1.140 miljard aan haar balanstotaal zal toevoegen om de rente verder omlaag te drukken. Van de mogelijke verliezen op deze staatsobligaties zal 20% gedragen worden door de ECB en 80% door de nationale centrale banken binnen de Eurozone. Volgens Draghi blijft het stimuleringsprogramma van kracht tot de inflatie weer in de buurt komt van de doelstelling van de centrale bank. Die doelstelling is geformuleerd als dicht bij, maar beneden de 2% op de middellange termijn. Met ingang van maart start de centrale bank met het aankopen van staatsobligaties van Eurolanden, waarbij het aandeel van alle deelnemende landen in het kapitaal van de ECB als verdeelsleutel wordt gebruikt.

    Volgens Draghi zal dit stimuleringsprogramma bijdragen aan een nog ruimere kredietverleningen aan consumenten en bedrijven in de Eurozone. Dat zal op termijn ook ten gunste komen aan het herstel van de economie in de Eurozone, zo suggereerde Draghi. Een toename in de kredietgroei door de soepele kredietverlening zal de inflatie weer richting de gewenste 2% brengen. Reden voor de aankondiging van dit stimuleringsprogramma is het bestrijden van ongewenste effecten, zo lezen we in de volledige persverklaring van de centrale bank. Hiermee doelt Draghi op de neerwaartse prijsdruk in de Eurozone, die versterkt is door de daling van de olieprijs. Dit kan op termijn zorgen voor een neerwaartse druk op de lonen en de prijzen.

    Koersen stijgen na besluit ECB

    Als reactie op dit monetaire stimuleringsprogramma stegen de Europese aandelenkoersen naar het hoogste niveau in zeven jaar. De goudprijs en de zilverprijs gingen ook wat omhoog. Het nieuws was blijkbaar al grotendeels ingeprijsd, nadat gisteren details over het stimuleringsprogramma uitlekten. De goudprijs staat op het moment van schrijven op €36.371 per kilo en de zilverprijs op €511 per kilogram. De euro zakte zoals verwacht verder weg tegenover de dollar, naar $1,1475. De AEX staat op het moment van schrijven op 444,50, een stijging van 0,8%. De olieprijs staat vandaag ook ruim 2% hoger.

  • Bloomberg: “ECB gaat voor €50 miljard per maand opkopen”

    De ECB kondigt morgen mogelijk een stimuleringsprogramma van €50 miljard per maand aan, zo schrijft Bloomberg op basis van twee centraal bankiers uit de Eurozone. Het besluit zou nog niet definitief gevallen zijn. Volgens één van de twee bronnen, die niet bij naam genoemd willen worden, zou het stimuleringsprogramma met ingang van 1 maart opgestart kunnen worden.

    In totaal zou het gaan om een stimulering van €1,1 biljoen, waarmee Draghi dichter bij zijn doel komt om het balanstotaal van de ECB op te schroeven. Of een dergelijk aankoopprogramma ook zal helpen de hardnekkige deflatie te bestrijden, dat is nog maar de vraag. Het opkopen van staatsleningen zou een neerwaartse druk kunnen hebben op de lange rente, die nu al zeer laag is.

    Voormalig DNB-president Nout Wellink heeft zich al bijzonder kritisch uitgesproken over monetaire stimulering door de ECB. Volgens hem is het ‘een verkeerd medicijn’ en is er sprake van een ‘verkeerde diagnose’ als er werkelijke wordt overgegaan tot monetaire financiering van staatsschulden. De onafhankelijkheid van de ECB zou ter discussie staan en landen zouden niet genoeg onder druk worden gezet te hervormen als de ECB ingrijpt.

    draghi

    Bloomberg: “ECB gaat voor €50 miljard per maand opkopen”

  • Euro begint 2015 op laagste niveau in 29 maanden

    De euro begint het jaar met de laagste wisselkoers tegenover de dollar in 29 maanden tijd, zo schrijft Reuters. De munt zakte naar een wisselkoers van $1,2050, nadat Draghi kenbaar had gemaakt dat nieuwe monetaire stimuleringsmaatregelen mogelijk zijn. De ECB hint al langer op nieuwe stimuleringsmaatregelen, omdat de inflatie in de Eurozone ver beneden de doelstelling van 2% per jaar ligt.

    “We bereiden ons technisch voor op een aanpassing van de snelheid, de omvang en de samenstelling van onze maatregelen voor begin 2015, mocht dat nodig zijn”, zo verklaarde de ECB-president. Binnen de centrale bank is er unaniem steun voor dit beleid, zo benadrukte hij.

    Op 22 januari houdt de ECB een bijeenkomst, waarin het opkopen van staatsobligaties waarschijnlijk opnieuw besproken zal worden. Met deze stap treedt de ECB in de voetsporen van de Federal Reserve, de Bank of England en de Bank of Japan, die deze vorm van monetaire stimulering eerder al toepasten om de rust op de financiële markten terug te brengen.

    wisselkoers-euro

    De euro zakt naar laagste niveau in 29 maanden

    'Prijsstabiliteit in gevaar'

    Volgens Draghi is de kans dat de ECB haar mandaat van prijsstabiliteit niet kan verdedigen op dit moment groter dan zes maanden geleden. De inflatie blijft hardnekkig dalen en de verwachting is dat de lage olieprijs het algemene prijspeil de komende maanden verder onder druk zal zetten. De ECB-president benadrukte in een interview met het Duitse Handelsblatt dat Europese regeringen de noodzakelijke hervormingen moeten doorvoeren, de lastendruk voor burgers en bedrijven moeten verlagen en de administratieve rompslomp moeten terugdringen, zodat het herstel van de Eurozone wordt bespoedigd. Een herstel dat volgens Draghi nog steeds 'fragiel en ongelijkmatig' van karakter is. De ECB is naarstig op zoek naar een manier om de inflatie aan te jagen, zonder dat ze buiten de lijnen van haar mandaat treedt. Officieel is directe financiering van overheden in de Eurozone streng verboden, maar het met opkopen van staatsobligaties draagt de centrale bank wel indirect bij aan een verlichting van de schuldenlast. Al is het alleen maar om het drukkend effect op de rente. De lage inflatie is volgens Draghi een probleem, omdat consumenten bestedingen uitstellen en bedrijven als gevolg daarvan minder investeren. Het aanwakkeren van de inflatie kan daarom meer economische groei teweeg brengen.Centrale banken in de Westerse wereld zoeken naar nieuwe maatregelen om de economie op gang te brengen, maar zien hun invloed steeds verder afnemen. De rente, traditioneel het meest krachtige instrument dat centrale bankiers hebben om de besparingen en investeringen in de economie (en daarmee de economische groei) te reguleren werkt niet meer. De rente is al teruggebracht tot nul, maar dat haalt consumenten en bedrijven nauwelijks over de streep om meer te lenen. Ook de lange rente kruipt richting de nul procent, omdat besparingen schuilen in de vermeende veiligheid van staatsobligaties. Door de overweldigende vraag naar het liquide schuldpapier zakt de rente op 10-jaars leningen van zowel de sterke als de zwakke eurolanden naar een dieptepunt. Het is nog maar de vraag wat het opkopen van staatsobligaties oplevert. De rente is al extreem laag en dat levert nauwelijks economische groei op. Misschien dat een meer directe vorm van stimulering de ECB kan helpen haar doel te bereiken.

    draghi-ecb

    Hoe kan Draghi de Eurozone uit het deflatiemoeras sleuren?

  • Weinig belangstelling voor tweede ronde TLTRO

    Banken zullen slechts voor €130 miljard aan leningen afsluiten in de tweede ronde van het TLTRO programma (Targeted Longer-Term Refinancing Operations), zo schrijft Reuters op basis van een rondvraag onder handelaren in de valutamarkt. Het totale bedrag ligt weliswaar hoger dan de €82,6 miljard die banken in september leenden bij de ECB, maar het is nog altijd minder dan de €150 miljard waar analisten en beleggers twee weken geleden op rekenden.

    De belangstelling voor dit nieuwe stimuleringsprogramma van de Europese centrale bank is op zijn best teleurstellend te noemen, zeker in vergelijking met het totaal van meer dan €1 biljoen dat banken eind 2011 en begin 2012 leenden onder het originele LTRO programma. De ECB wil het balanstotaal oprekken tot €3 biljoen, het niveau uit het voorjaar van 2012.

    ECB slaagt er met de huidige maatregelen niet in het balanstotaal te vergroten

  • Mario Draghi staat met de rug tegen de muur

    Het ziet er steeds meer naar uit dat de Verenigde Staten erin slagen om zich eindelijk ontworstelen aan de financiële crisis die begon met de val van Lehmann Brothers in september 2008. Na een dramatische start van 2014 lieten het tweede en derde kwartaal groeicijfers zien die elke verwachting te boven ging. Het tweede kwartaal liet een groeicijfer zien van 4,6% en het derde was met 3,9% opnieuw verrassend sterk.

    De sterke groei is te danken aan een herstel van het consumentenvertrouwen, wat weer een gevolg is van een forse verbetering van de werkgelegenheid in de loop van 2014. Sinds 1999 is de werkgelegenheid niet zo snel verbeterd. De sterker dan verwachte groei was voor een groot deel te danken aan een versnelling in de consumentenbestedingen, die met 2,2% groeide. Die bestedingen worden een handje geholpen door de dalende benzineprijzen.

    Sterkere dollar

    De kracht van de Amerikaanse economie is terug te zien aan de geleidelijke versterking van de dollar ten opzichte van concurrerende valuta’s, zoals de Japanse yen en de euro. Dat is op zich niet zo vreemd. Waar de Verenigde Staten zijn gestopt met hun proces van monetaire stimulering, zetten beide andere landen dit beleid met volle kracht voort. De ECB gaat bijvoorbeeld haar balans met €2 biljoen opblazen. Dat is niet voor niets. In zijn meest recente rapport constateert de OECD dat de eurozone niet alleen een bedreiging vormt voor de rest van de wereld, maar dat de zone ook heel gemakkelijk slachtoffer wordt van turbulentie elders in de wereld.

    euro-dollar-wisselkoers

    Euro is sinds mei al met ruim 10% gezakt ten opzichte van de dollar

    Druk op ECB tot monetaire verruiming neemt toe

    globale-crisisDe cijfers liegen er niet om. In 2015 zal de eurozone op zijn best met 1,11% groeien, tegen 3,1% voor de VS. De inflatie zal blijven steken bij 0,6%. Het IMF waarschuwt dan ook nadrukkelijk voor een cyclus van dalende prijzen en dalende inflatieverwachtingen, waardoor deze periode van desinflatie kan omslaan in deflatie. Het IMF waarschuwt dan ook voor Japanse toestanden. Dat land gaat al 20 jaar gebukt onder economische stagnatie. Evenals het Internationaal Monetair fond zou de OECD graag zien dat Europa een beleid van fiscale en monetaire stimulering zou ontwikkelen. Aan die wens komt de Europese Commissie deels tegemoet met de presentatie van een investeringsplan ter waarde van € 300 miljard. Monetair gezien lijkt er echter nog weinig mogelijk, hoe graag de ECB ook een programma van kwantitatieve verruiming zou voeren. Duitsland is daarop tegen en daarmee is de kous af. Het enige wat de Eurozone rest is om een begin te maken met het grootschalig opkopen van zogeheten covered bonds (pandbrieven) en asset backed securities op te kopen. Daarnaast doet Mario Draghi er alles aan om de waarde van de euro omlaag te praten om zo de export sector in Europa de helpende hand toe te steken. Die combinatie lijkt voor het ogenblik goed te werken, zeker nu de Amerikaanse economie een steeds aantrekkelijker alternatief voor Europa wordt. De bankiers van Goldman Sachs gaan er dan ook van uit, dat de economische wegen van de VS en van Europa steeds meer uiteen gaan lopen. Een achterblijvende economische groei en een halsstarrig lage inflatie zullen Europa echter dwingen iets van een monetair stimuleringsbeleid te gaan voeren. Daar staat tegenover een geleidelijk oplopen van de rente in de VS. Dat moet volgens de bankiers uitmonden in een gestage waardedaling van de euro ten opzichte van dollar. Goldman Sachs voorziet dan ook voor het einde van 2015 een wisselkoers van $1,15 tegenover de euro. Dat betekent dat de euro de komende periode nog ruim 7% omlaag kan. Dat biedt perspectieven voor de belegger. Cor Wijtvliet

    draghi

    Draghi (ECB) staat onder steeds grotere druk om monetaire verruiming toe te passen

    Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • “Overspoel Eurozone met geld”

    Om de economie aan te jagen zou de hele Eurozone overspoeld moeten worden met geld, geld dat direct in handen moet komen van huishoudens die de consumptie kunnen aanjagen. Dat schrijft Simon Jenkins in een ingezonden artikel voor de Guardian. Hij verbaast zich over het feit dat de monetaire autoriteiten in de Eurozone na jaren van lage inflatie en stagnerende economische activiteit niet meer daadkracht tonen. Hij ziet een steeds grotere macht van Duitsland, dat streeft naar begrotingsdiscipline en een zeer terughoudend monetair beleid.

    De werkloosheid in de Eurozone ligt op 10%, terwijl de werkloosheid onder jongeren twee keer zo hoog is. De economie van Griekenland is sinds het uitbreken van de crisis met een kwart gekrompen en de hele Eurozone stevent volgens veel economen af op een ‘verloren decennium’. Volgens Simon Jenkins is er sprake van een zogeheten ‘liquidity trap‘: Er is simpelweg te weinig geld in omloop en dat heeft een chronisch gebrek aan vraag tot gevolg. Huishoudens hebben simpelweg te weinig te besteden, met als gevolg dat prijzen onder druk blijven staan en de werkloosheid structureel hoog blijft.

    Monetaire stimulering

    In de Verenigde Staten werd al snel na de crisis een grootschalig stimuleringsprogramma uitgerold om de economie aan te jagen. De Federal Reserve kocht voor honderden miljarden aan langlopende leningen, terwijl de overheid jaren achtereen het begrotingstekort tot meer dan $1 biljoen liet oplopen. Slechte leningen werden onder het tapijt geveegd en door de monetaire en fiscale stimulering wist de VS de werkloosheid terug te brengen. In het Verenigd Koninkrijk werd de kredietverlening aan huishoudens versoepeld, waardoor de economie ook daar weer groei laat zien. Wat de Eurozone nodig heeft is directe stimulering van de economie, door simpelweg geld te geven aan huishoudens. Dit is volgens Jenkins het levensbloed waar de Europese economie zo dringend behoefte aan heeft. John Muellbauer, professor economie aan de universiteit van Oxford, pleit zelfs voor een 'QE voor de mensen'. Door geld rechtstreeks te distribueren onder de bevolking kan de economische activiteit weer opleven.

    euro-bills2

    "De Eurozone moet overladen worden met geld"

  • Japan verrast met nog groter stimuleringsprogramma

    Twee dagen nadat de Federal Reserve bekendmaakte te stoppen met monetaire verruiming verrast de Bank of Japan de financiële markten met een uitbreiding van haar stimuleringsprogramma. De centrale bank gaat op jaarbasis ¥60 tot ¥70 biljoen extra schuldpapier uit de markt halen, bovenop het bestaande stimuleringsprogramma. Dat is omgerekend een bedrag van €430 tot €500 miljard op jaarbasis aan extra QE.

    De uitbreiding van het stimuleringsprogramma werd met een nipte meerderheid van 5 voor en 4 tegen aangenomen door de het bestuur van de Bank of Japan. Ook veel beleggers werden verrast door de maatregelen, die de inflatie moet aanzwengelen tot 2%. De inflatie daalde onlangs nog naar het laagste niveau in zes maanden, als gevolg van de dalende olieprijs.

    QE in hogere versnelling

    De Bank of Japan gaat verder dan alle andere centrale banken, want naast langlopend schuldpapier koopt ze ook exchange traded funds (ETF's) en deelnemingen in vastgoedbeleggingen. De inmenging van de centrale bank op de financiële markten zal een prijsopdrijvend effect hebben, terwijl tegelijkertijd de rente verder omlaag gedrukt wordt. Het doel van al die monetaire verruiming is het aanjagen van de inflatie, die al tijden beneden het door de Bank of Japan gewenste niveau ligt. Door schuldpapier over te plaatsen van bankbalansen naar de centrale bank hoopt men de kredietverlening aan burgers en bedrijven weer op gang te brengen. Het valt te bezien of dat nog veel effect zal sorteren, aangezien de rente in Japan al heel lang extreem laag is.

    Zwakke yen

    Junko Nishioka, econoom van RBS Securities in Japan, verklaarde tegenover de Telegraph dat de extra monetaire stimulering op indirecte wijze kan bijdragen aan een hogere inflatie, bijvoorbeeld door een wisselkoerseffect. De waarde van de yen zal dalen, waardoor de prijzen van importgoederen stijgen. Dat wakkert de inflatie aan. De yen zakte door de aankondiging van de Bank of Japan naar het laagste niveau in zeven jaar tijd. De wisselkoers staat op het moment van schrijven op 111,56 yen tegenover de dollar, een daling van 2% ten opzichte van een dag eerder. Op de Nikkei werd de uitbreiding van het Japanse QE programma met gejuich ontvangen, want de beurs steeg met 4,83% naar 16.413 punten. Ook dat is het hoogste niveau in zeven jaar tijd.

    nikkei-record-qe

    Nikkei naar hoogste niveau sinds oktober 2007

  • ECB start aankoop obligaties

    De Europese Centrale Bank (ECB) is deze week begonnen met de aankoop van obligaties, een maatregel die een einde moet maken aan de alsmaar dalende inflatie in de Eurozone. Door schulden van de bankbalansen te halen en te parkeren op de balans van de centrale bank denkt de ECB banken aan te kunnen sporen meer kredieten te verlenen. Het is een uitermate omslachtige methode om de kredietverlening op gang te brengen en de inflatie wat aan te wakkeren, maar het is de enige optie die Draghi heeft nu de rente naar bijna nul is teruggebracht.

    Monetaire stimulering

    Omdat Europese landen hebben afgesproken dat overheden moeten bezuinigen moet de groei vanuit de private markt komen. Dat kan als banken meer kredieten verlenen aan consumenten en bedrijven, zodat er weer meer geconsumeerd en geïnvesteerd wordt. Het is de vraag of deze aanpak zal werken, omdat het maar één kant van het probleem aanpakt. Door het grootschalig opkopen van schuldpapier van banken kunnen banken misschien wel makkelijker kredieten verlenen, maar het is nog maar de vraag of men die kredieten ook wil aannemen. Veel consumenten in de Eurozone zitten immers al vrij hoog in de schulden en houden daarom de hand op de knip. Dat heeft weer tot gevolg dat de bestedingen in de winkels tegenvallen en bedrijven niet staat te springen om nieuwe investeringen te doen en meer personeel in dienst te nemen. Je zou kunnen zeggen dat de ECB probeert te duwen aan een touw, maar we laten ons graag positief verrassen. In de VS hebben de QE programma's wel een positieve bijdrage geleverd aan het herstel, al zijn de baten daar voornamelijk bij de meest vermogende mensen terecht gekomen. Wat de exacte omvang van het stimuleringsprogramma van de ECB is, dat is niet duidelijk. Wel liet de ECB weten dat deze vorm van stimulering een 'substantieel effect' zal hebben op het balanstotaal. Die is nu iets meer dan €2 biljoen, maar als het aan de centrale bank ligt mag dat toenemen tot €3 biljoen. Dat was begin 2012 de omvang van de balans, toen de goudreserve van het Eurosysteem tegen een hogere waarde in de boeken stond en er nog voor honderden miljarden aan LTRO leningen uitstonden.

    Bedrijfsobligaties

    De Wall Street Journal schrijft dat de ECB ook overweegt bedrijfsobligaties te kopen. Daarmee begeeft de centrale bank zich nog meer op het terrein van directe monetaire verruiming. Volgens BNP Paribas is het goed mogelijk dat de ECB vroeg of laat ook bedrijfsleningen gaat opkopen, omdat de eerder aangekondigde maatregelen volgens de bank onvoldoende zijn om het balanstotaal van de ECB tot het niveau van begin 2012 op te schroeven. Of deze maatregel veel verschil zal maken valt ook nog maar te bezien, want de financieringskosten voor grotere bedrijven zijn al uitzonderlijk laag. Het is niet te verwachten dat het lenen voor bedrijven veel aantrekkelijker wordt als de ECB bedrijfsobligaties op haar balans gaat parkeren.

    draghi-ecb

    Kan monetaire stimulering van de ECB de inflatie aanjagen?

  • Draghi: “Uitbreiding balans ECB laatste instrument”

    Het uitbreiden van het balanstotaal is de laatste stimuleringsmaatregel die de Europese Centrale Bank nog over heeft om de inflatie aan te jagen, zo verklaarde ECB-president Mario Draghi afgelopen weekend tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het IMF. Er is echter geen doelstelling van hoe ver de balans opgerekt zal worden om dat doel te bereiken. De centrale bank zit gevangen in een lastige situatie, want het rente-instrument lijkt amper nog wat uit te halen in de eurozone. In de zomer verlaagde de ECB de korte rente in twee stappen naar een ongekend laag niveau van 0,05%, maar het lijkt niets uit te halen om de inflatie aan te wakkeren. Consumenten blijven terughoudend met het opnemen van krediet en overheden hebben de opdracht gekregen om hun begrotingstekort nu echt onder de 3% te houden.

    De inflatie in de eurozone is dit jaar gezakt naar het laagste niveau in vijf jaar tijd, terwijl er amper sprake is van economische groei. Bloomberg meldt dat de Eurozone voor de derde keer sinds 2008 in een recessie dreigt te raken. Het grote probleem is dat huishoudens, bedrijven en overheden sinds het uitbreken van de crisis terughoudend zijn geworden met respectievelijk consumeren en investeren. De schulden groeien minder hard dan voor de crisis, met als resultaat dat ook de geldhoeveelheid minder snel groeit. Het effect daarvan zien we terug in een steeds lagere inflatie, die in de eurozone bijna om dreigt te slaan in deflatie.

    Monetaire stimulering ECB

    De ECB kan proberen die negatieve spiraal te doorbreken, bijvoorbeeld door leningen over te nemen van commerciële banken en die op haar eigen balans te parkeren. Het LTRO en het TLTRO programma waren de eerste stappen in deze richting. Banken konden voor honderden miljarden aan schuldpapier stallen bij de centrale bank, waardoor het balanstotaal van de ECB groeide tot een record van €3,1 biljoen in het jaar 2012. Anders dan de stimuleringsprogramma's van de Federal Reserve had LTRO geen permanent karakter, maar een looptijd van maximaal drie jaar. Gedurende deze periode moesten banken de LTRO leningen ook weer aflossen en het onderpand terugnemen. Daardoor kromp het balanstotaal van de ECB naar €2,1 biljoen*. De ECB zoekt met haar nieuwste stimuleringsprogramma de grenzen van haar mandaat op. De centrale bank gaat opnieuw honderden miljarden euro's aan schuldpapier kopen, waardoor haar balansomvang weer zal toenemen. Het is nog maar de vraag of dit tot nieuwe kredietverlening en een hogere inflatie zal leiden...

    draghi

    Mario Draghi tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het IMF (Foto door Andrew Harrer voor Bloomberg)

    *De daling van het balanstotaal van de ECB is voor een deel te verklaren door de daling van de goudprijs in euro's. De ECB waardeert de goudreserve van het Eurosysteem (ongeveer 10.000 ton) ieder kwartaal naar de goudprijs van dat moment. Door de daling van de goudprijs sinds 2012 staat het goud vandaag de dag tegen een veel lagere waardering op de balans dan in 2012.