Marketupdate

Tag: voedselprijzen

  • Stijging voedselprijzen in beeld gebracht

    De volgende illustratie laat in één oogopslag zien dat de voedselprijzen dit jaar sterk zijn toegenomen. We hebben eerder dit jaar op Marketupdate al eens aandacht geschonken aan de stijgende voedselprijzen in het algemeen en de stijging van de koffieprijs in het bijzonder. Dit overzicht van de Financial Times laat zien dat ook producten als boter, melk, tarwe, sinaasappelen en vlees dit jaar sterk zijn toegenomen.

    Voedselprijzen stijgen, maar u betaalt waarschijnlijk nog niet 24% meer dan begin dit jaar

    Voedselprijzen stijgen, maar u betaalt waarschijnlijk nog niet 24% meer dan begin dit jaar (via Zero Hedge)

    Hoewel de illustratie tot de verbeelding spreekt moeten we er een aantal op- en aanmerkingen bij maken. Zo is het gemiddelde van 24% gebaseerd op de aanname dat de prijzen van alle genoemde grondstoffen een gelijke weging hebben in de totale kosten van het ontbijt, wat in de praktijk waarschijnlijk niet het geval is. Ten tweede kan deze illustratie de indruk wekken dat de genoemde percentages betrekking hebben op de prijs van eindproducten. Dat is niet het geval, want het gaat hier om de prijzen van ruwe grondstoffen die in grote hoeveelheden verhandeld worden. De grondstoffen zijn maar een deel van de totale kostprijs van de producten die hier afgebeeld worden. De impact van een stijgende koffieprijs heeft natuurlijk geen invloed op de prijs van de verpakking, de loonkosten en de andere kosten die een bedrijf maakt om pakken koffie in de schappen te leggen. Ook moeten we niet vergeten dat grote bedrijven vaak contracten afsluiten voor een langere periode, juist om zich in te dekken tegen plotselinge prijsschommelingen. Daardoor werkt een prijsverhoging van grondstoffen met enige vertraging door in de prijs van eindproducten in de supermarkt.

  • Consument krijgt minder door stijgende voedselprijzen

    Door de stijgende voedselprijzen krijgt de consument minder waar voor zijn geld. Voedsel wordt in kleinere verpakkingen gestopt of verpakkingen worden simpelweg minder gevuld, zodat de prijzen van de artikelen gelijk kunnen blijven. Na CNBC komt nu ook TV-programma The National met een item over verborgen inflatie. Als voorbeeld laat men twee verpakkingen spek zien van hetzelfde merk. De verpakkingen lijken erg veel op elkaar, maar de inhoud verschilt behoorlijk. Zat er in de oude verpakking nog 500 gram, in de nieuwe is dat nog maar 375 gram. Dat is een kwart minder, terwijl het voor dezelfde prijs in de schappen wordt gelegd…

    De trend van kleinere verpakkingen is geen manier om het overgewicht van de gemiddelde Amerikaan te bestrijden. Stijgende voedselprijzen dwingen producenten de prijs van hun vlees te verhogen. Het is de vraag hoe deze vorm van geldontwaarding berekend wordt in het inflatiecijfer.

  • Inflatie of krimpflatie?

    Wie in de supermarkt goed op de prijzen let zal zien dat producten bijna ieder jaar duurder worden. Stijgende prijzen voor grondstoffen, verpakking en transport dwingt fabrikanten de prijzen van tijd tot tijd te verhogen. Voor u als consument is dat vervelend, maar u weet tenminste waar u aan toe bent. Er is namelijk ook een meer verscholen vorm van inflatie in de supermarkt: Minder voor hetzelfde geld…

    CNBC maakte een korte reportage over dit fenomeen, waarin te zien is dat fabrikanten de meest sluwe tactieken toepassen om hun winstgevendheid op peil te houden. Verpakkingen worden in sommige gevallen simpelweg minder gevuld, wat de meeste consumenten in eerste instantie niet op zullen merken. In andere gevallen wordt de verpakking op subtiele wijze kleiner gemaakt. Omdat de prijzen op deze manier gelijk blijven merkt men het ook niet zo snel op.

    Inflatie

    Rob Dickerson, deskundige op het gebied van voedselverpakkingen, verklaarde tegenover CNBC dat het verkleinen van de inhoud van verpakkingen vooral een trend van de laatste drie jaar is. Als je dat meeneemt in de berekening van de inflatie kom je tot de conclusie dat de voedselprijzen veel sneller zijn gestegen dan de lonen. Twee jaar geleden werd bekend dat ook de Senseo pads aan 'krimpflatie' onderhevig waren. De hoeveelheid koffie in iedere pad werd in het verleden een keer verlaagd van 7,5 naar 7 gram. Toen dat gegeven naar buiten kwam heeft de fabrikant de hoeveelheid koffie in de pads meteen verhoogd naar 7,5 gram. Dit is één van de vele voorbeelden van verkapte inflatie.

    Inflatie: Twee verpakkingen die sterk op elkaar lijken, maar de één bevat een kwart minder inhoud

    Inflatie: Twee verpakkingen die sterk op elkaar lijken, maar de één bevat een kwart minder inhoud

  • Grafiek: Voedselprijzen schieten omhoog

    De voedselprijzen zijn sinds het begin van dit jaar al met 19% gestegen, zo blijkt uit de volgende grafiek op Zero Hedge. We zien de CRB Foodstuff Index, een index van grondstoffen als mais, boter, sojabonen, cacao, tarwe, graan, varkensbuiken en suiker. Schommelde deze index vorig jaar een lange tijd rond de 400 tot 410, sinds het begin van dit jaar is dezelfde index gestegen van ongeveer 365 naar 432 punten.

    Voedselprijzen zijn dit jaar al met 19% gestegen

    De CRB Foodstuff Index bestaat uit een groot aantal soft commodities

    De explosieve stijging van de CRB Foodstuff Index wordt voornamelijk gedreven door hogere prijzen voor koffie en varkensbuiken. Deze 'soft commodities' stegen dit jaar al met respectievelijk 60 en 41 procent. De prijsontwikkeling van andere grondstoffen ziet u in de tweede grafiek van Finviz.

    Vooral koffie en varkensbuiken werden fors duurder

    Vooral koffie en varkensbuiken werden fors duurder (Bron: Finviz)

    Voedselprijzen en sociale onrust

    De hoge voedselprijzen zijn problematisch, omdat de bevolking in heel veel landen relatief veel geld kwijt is aan voesel. Stijgen de prijzen, dat kan dat ontaarden in demonstraties en rellen. In 2011 zagen we de voedselprijzen ook razendsnel stijgen, met als gevolg sociale onrust in grote delen van Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Daar hebben we eerder al over geschreven op Marketupdate, zie dit artikel. Ook dit jaar blijft de prijsstijging van grondstoffen niet zonder gevolgen. We zagen al onrusten in Oekraïne, demonstraties in Spanje, Argentinië en Thailand en voedselrellen in Venezuela. Waarschijnlijk vergeten we dan nog veel landen, maar wat bijna al deze protesten met elkaar gemeen hebben is dat ze gedreven worden door economische motieven. De bevolking verzet zich tegen bezuinigingen, een hoge inflatie en stijgende kosten van levensonderhoud.

  • Hoge voedselprijzen oorzaak van sociale onrust?

    De wereld wordt geteisterd door sociale onrust in onder meer Oekraïne, Venezuela, Thailand, Syrië en Bosnië. Burgers gaan de straat op en vreedzame protest escaleert al snel tot gewelddadige confrontaties met de oproerpolitie. In ieder land worden er weer andere verklaringen gezocht voor een explosie van geweld. Een corrupte regering, sociale problemen en confrontaties tussen groepen met bepaalde politieke of religieuze overtuigingen en etnische achtergronden zijn daar voorbeelden van. Maar als we nog iets verder kijken zien we dat de opstanden wereldwijd een andere gemeenschappelijke deler hebben, namelijk hoge voedselprijzen. Motherboard publiceerde een uitgebreide analyse.

    In 2011 verscheen een wetenschappelijk artikel getiteld "The Food Crises and Political Instability in North Africa and the Middle East" van Marco Lagi, Karla Z. Bertrand en Yaneer Bar-Yam. In dit artikel beschrijven de auteurs de correlatie tussen voedselprijzen en sociale onrust in de wereld. Op basis van de FAO Food Price Index komen ze tot de conclusie dat in veel landen rellen uitbraken bij een voedselprijs index van meer dan 210. Dat gebeurde in de zomer van 2008 (vlak voor het uitbreken van de financiële crisis) en in 2011 (begon in Tunesië en verspreidde zich over Noord-Afrika). Sindsdien zijn de voedselprijzen weer wat gezakt, maar lang niet zo snel als na de piek in 2008. De volgende grafiek laat zien op welk moment de protesten begonnen in verschillende landen.

    Hoge voedselprijzen veroorzaken sociale onrust

    Hoge voedselprijzen veroorzaken sociale onrust (Bron: Lagi, Bertrand en Bar-Yam, 2011)

    Aanhoudend hoge voedselprijzen

    De gemiddelde voedselprijs index zit al sinds 2011 in de gevarenzone. De afgelopen drie jaar werd een gemiddelde voedselprijs index genoteerd van 230,1 (2011), 213,4 (2012) en 209,9 punten (2013). Dat de voedselprijzen op een relatief hoog niveau stabiliseren is ook op de volgende grafiek goed te zien. Deze is gebaseerd op dezelfde cijfers als bovenstaande grafiek, maar is bijgewerkt tot en met januari 2014. De aanhoudend hoge voedselprijzen zetten vooral druk op landen waar de bevolking een relatief groot deel van het inkomen moet besteden aan voeding. Onderzoeker Bar-Yam merkt op dat de reactie op hoge voedselprijzen per land verschillend is, maar dat het fenomeen zich overal ter wereld voor kan doen.

    Voedselprijsindex sinds 1990

    Voedselprijsindex sinds 1990

    Wereldwijd

    In Oekraïne, Thailand en in Venezuela hebben gewelddadige confrontaties al een aantal slachtoffers geëist, een ontwikkeling waar de Verenigde Naties in 2012 ook al voor waarschuwden. Ook in Bosnië worden de protesten heviger, een land dat te kampen heeft met een hoge werkloosheid en honger onder delen van de bevolking. Ook relatief rijke landen blijken niet immuun voor demonstraties, want in 2011 laaide het geweld al op in het Verenigd Koninkrijk en afgelopen zomer waren er ook een aantal incidenten in Zweden.

    De hoge voedselprijzen zijn volgens Bar-Yam te verklaren door voedselspeculatie en door subsidies voor het omzetten van voedsel in biobrandstoffen. Beide drijven de voedselprijzen op en zorgen indirect voor sociale onrust en honger in de wereld. De voedselprijzen worden op een wereldwijde markt bepaald en daar kunnen landen weinig invloed op uitoefenen. Oekraïne produceerde vorig jaar een recordhoeveelheid tarwe, maar dat betekende niet dat er in Oekraïne voldoende eten was. Een deel van de binnenlandse productie was bestemd voor de export en kwam dus niet ten goede aan de eigen bevolking. Het netwerk van import en export van voedsel is zo complex geworden dat geen enkel land immuun meer is voor hoge voedselprijzen, zo stelt Bar-Yam.

    Zo lang de voedselprijzen hoog blijven is er een verhoogde kans op sociale onrust. Het is de vonk die het vuur doet ontbranden.

    Conflict in Kiev

    Conflict in Kiev