Marketupdate

Categorie: Kredietcrisis

  • Hoe reageert de beurs op een ‘government shutdown’?

    Hoe reageert de beurs op een ‘government shutdown’?

    Democraten en Republikeinen wisten afgelopen nacht geen akkoord te bereiken over de financiering van de Amerikaanse overheid. Het Witte Huis heeft daarop verschillende overheidsinstanties opdracht gegeven om de deuren tijdelijk te sluiten (zie deze brief van de regering). De federale overheid komt zonder geld te zitten, waardoor honderdduizenden ambtenaren met onbetaald verlof worden gestuurd. Ongeveer een miljoen ambtenaren zal gevraagd worden zonder betaling door te werken. Nationale parken, musea en bezienswaardigheden zullen vanaf vandaag gesloten zijn.

    Government shutdown

    Een government shutdown als deze is in het verleden al vaker voorgekomen. De laatste keer was in 1996, toen Clinton nog president was. De tijdelijke sluiting van overheidsinstanties kan een nadelig effect hebben op de economische groei, omdat er simpelweg minder overheidsuitgaven gemaakt worden. Het is nog maar de vraag of de Republikeinen aan populariteit winnen door het spelletje met de Democraten hard te spelen. Steeds meer Amerikanen zijn afhankelijk van uitkeringen en salarissen van de overheid. Als de impasse nog langer blijft duren kan dat de Republikeinen in 2014 de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden kosten, zo stelt de Republikein John Boehner op de website Politico.

    Wat betekent dit voor de aandelenmarkt?

    Het klinkt allemaal heel dramatisch: overheidsinstanties die hun deuren moeten sluiten en ambtenaren die niet meer betaald worden. Maar wat was de impact van zo’n government shutdown in het verleden? Onderstaande tabel, die we op twitter voorbij zagen komen, laat zien hoe de S&P 500 index zich ontwikkelde in de eerste twintig dagen na de sluiting van de niet-essentiële overheidsinstanties. De conclusie die we uit zeventien eerdere gevallen sinds 1976 kunnen trekken is dat de aandelenmarkt zijn bijzonder weinig aantrekt van de tijdelijke sluiting van een aantal overheidsinstanties.

    Effect van government shutdown op de aandelenmarkt

    Effect van government shutdown op de aandelenmarkt (Bron: Twitter)

  • Blackstone waarschuwt voor wereldwijde kredietbubbel

    Blackstone waarschuwt voor wereldwijde kredietbubbel

    Niet alleen Marc Faber waarschuwt voor de gevaren van een veel te grote kredietbubbel, ook de Amerikaanse investeringsmaatschappij Blackstone ziet de toekomst van onze schuld gedreven economie somber in. Volgens Joseph Baratta, hoofd van de afdeling private equity bij Blackstone, zitten we midden in een epische kredietbubbel met proporties die we de afgelopen decennia niet meer hebben gezien. “De kosten van een high-yield obligatie op absolute coupon basis staat op een absoluut dieptepunt”, aldus Baratta. De vooruitzichten voor de Amerikaanse economie zijn wat hem betreft beperkt tot een marginale 1 tot 3 procent.

    Blackstone zoekt haar investeringskansen vandaag de dag in de energiesector, transport, infrastructuur, de bouwsector en in de financiële dienstverlening aan consumenten. Door de hoge waardering is het voor veel bedrijven lastiger om te groeien, zo meent Baratta. “Ik verwacht dat de markt op een zeker moment weer gaat omkeren voor wat betreft de rente en de spread tussen staatsobligaties van de VS en hoogwaardige bedrijfsobligaties.”

    De investeringsmaatschappij Blackstone beheert in totaal $230 miljard aan vermogen, waarvan $57 miljard aan private equity.

    De kredietbubbel wordt opnieuw opgeblazen

    De kredietbubbel wordt opnieuw opgeblazen (Bron: Casey Research, via Financial Sense)

  • Financieel Dagblad: “Federal Reserve zit in Catch 22”

    Langzaam maar zeker begint ook in de reguliere media door te dringen dat de Federal Reserve echt niet kan stoppen met haar stimuleringsprogramma. Zo opende het Financieel Dagblad vandaag met een groot artikel over de ‘Catch 22’ waar de Amerikaanse centrale bank in gevangen zit. Langzaam maar zeker breekt het besef door dat Bernanke niet kan stoppen met stimuleren, omdat een stijgende rente dramatische gevolgen heeft voor de begroting van de overheid en de leencapaciteit van bedrijven en particulieren.

    De stijging van de 10-jaars rente richting de 3% was een weerspiegeling van de ‘zorgen’ die de obligatiemarkt had over tapering. Nu die zorg is weggenomen zien we ook de obligatierente (en daarmee op den duur ook de rente op langlopende kredieten) weer dalen. Het FD weet de vinger ook op de gevoelige plek te leggen, want in hun artikel op de voorpagina schrijft de redactie dat de stijgende rente de Amerikaanse centrale bank weerhoudt van ingrijpen. Alleen de dreiging van minder stimulering zorgde al voor bijna een verdubbeling van de rente op de 10-jaars obligaties. De hypotheekrente steeg van 3,4 naar 4,5 procent en ook de rente voor een autolening ging omhoog. Voor een schuld gedreven economie is een stijging van de rente de doodssteek.

    Meer stimulering door de Federal Reserve

    Niet minder, maar meer stimulering is het credo geworden. We hebben in het verleden al eens gewezen op de notulen van de Federal Reserve, waarin staat dat het stimuleringsprogramma ook uitgebreid kan worden als deflatie dreigt of als de economie groei terugvalt. Dat is anno 2013 helemaal geen onrealistisch scenario meer… Het FD verwijst naar Narayana Kocherlakota van de Federal Reserve uit Minneapolis, die gezegd zou hebben dat er nog veel ruimte is voor extra stimulering door de centrale bank. Dat soort geluiden hebben we nog niet vaak gehoord in de reguliere media.

    Voor het volledige artikel verwijzen we naar het Financieele Dagblad.

    Federal Reserve zit in een Catch 22

    Federal Reserve zit in een ‘Catch 22’

  • Deadline voor Amerikaanse schuldenplafond is 17 oktober

    Op 17 oktober moet er een overeenkomst zijn bereikt over de verhoging van het Amerikaanse schuldenplafond, dat nu op $16,7 biljoen staat. Wordt er die dag geen akkoord gesloten, dan komt het Amerikaanse ministerie van Financiën snel in geldnood. Uitkeringen kunnen dan niet betaald worden en uitgaven voor programma’s als Medicare en Medicaid kunnen in dat geval ook niet meer gefinancierd worden. “Het zou voor de eerste keer in de Amerikaanse geschiedenis zijn dat de Verenigde Staten haar rekeningen niet meer kan betalen”, zo verklaarde schatkistbewaarder Jack Lew de congresleden. Het schuldenplafond werd op 19 mei al aangetikt, maar omdat het Amerikaanse ministerie van Financien geld kon lenen van de pensioenkas voor ambtenaren kon de deadline met een paar maanden opgerekt worden.

    n een brief aan het congres legt Jack Lew uit dat de Verenigde Staten nooit voor de keuze moet komen te staan wie er wel of geen geld krijgt van de overheid. Amerika moet al haar beloftes die ze gemaakt heeft aan haar burgers nakomen, aldus Lew. Mooi woorden voor een bijna ceremonieel gebeuren.

    Schuldenplafond

    Het schuldenplafond is een periodiek terugkerend fenomeen, dat sinds het uitbreken van de financiële crisis wel erg vaak terugkeert. Voor Barack Obama is dit de zesde keer dan het schuldplafond verhoogd moet worden. Door lagere belastinginkomsten en door hogere uitgaven voor sociale voorzieningen en werkgelegenheidsprojecten komt de Amerikaanse regering structureel geld tekort. Vier jaar op rij was het begrotingstekort hoger dan $1 biljoen.

    Op 17 oktober moet $120 miljard aan staatsschuld doorgerold worden middels de uitgifte van nieuwe leningen. Zonder een verhoging van het schuldenplafond kan dat obligatiehouders bang maken en kan de obligatieveiling slecht uitpakken. Als de opkomst te laag is stijgt de rente, en dat moet kosten wat kost voorkomen worden.

    Het is niet waarschijnlijk dat de onderhandelingen over de verhoging van de maximale staatsschuld zullen vastlopen. Wel zal de oppositie de regering onder druk zetten om meer van hun plannen in het begrotingsbeleid op te nemen. Echt bezuinigen doen Democraten en Republikeinen allebei niet, getuige de onderstaande grafiek van de Washington Post.

    Het nieuwe schuldenplafond zal waarschijnlijk op minimaal $17,8 biljoen liggen, een stijging van $1,1 biljoen ten opzichte van het huidige limiet.

    Verhoging van het schuldenplafond vanaf 1980

    Verhoging van het schuldenplafond vanaf 1980 (Bron: Washington Post)

  • Grafieken: Hypotheekschuld in het Verenigd Koninkrijk

    De volgende grafiek uit een rapport van Barclays laat zien dat ook de omvang van de hypotheekschuld in Groot-Brittannië begint te stagneren. Vanaf 1994 tot en met begin 2008 is de totale hypotheekschuld razendsnel toegenomen, maar daarna zakte het aantal nieuwe hypotheekleningen drastisch terug. Sinds het uitbreken van de crisis zakte het netto bedrag aan hypotheekleningen bijna naar het nulpunt, want betekent dat er inmiddels bijna evenveel geld wordt afgelost als dat er geleend wordt. Het stagneren van de totale hypotheekschuld kan grote gevolgen hebben voor de huizenmarkt. Zodra starters niet meer bereid zijn een woning te kopen stroomt er niet meer geld richting de huizenmarkt, waardoor het ook afgelopen kan zijn met de prijsstijging.

    We hebben in Nederland al gezien wat de gevolgen zijn van een veel te hoge hypotheekschuld in combinatie met dalende huizenprijzen. Het vooruitzicht voor het Verenigd Koninkrijk is ook niet best, want daar is de hypotheekschuld nog ongeveer 80% van het BBP. De tweede grafiek brengt de hoogte van de hypotheekschuld en de ontwikkeling van de huizenprijzen vanaf 1990 mooi in beeld. Om de vergelijking te maken, in Nederland ligt deze schuldquote boven de 100%.

    Netto hypotheekleningen in Verenigd Koninkrijk

    Totale hypotheekschuld groeit niet meer, het begin van een lange fase van deleveraging?

    Relatie tussen hypotheekschulden en huizenprijzen

    Relatie tussen hypotheekschulden en huizenprijzen (Bron: Bondvigilantes)

    Goudstandaard seminar

  • Amerikaanse huishoudens rijker door nieuwe berekening

    Twee maanden geleden groeide de Amerikaanse economie opeens met $560 miljard, als gevolg van een aanpassing van de rekenmethode. Ontastbare zaken als de R&D uitgaven van bedrijven, verschillende vormen van kunst en audiovisuele producties worden door het Amerikaanse Bureau voor de Statistiek voortaan beschouwd als onderdeel van de economische groei.

    Amerikaanse huishoudens ervaren het ‘wealth effect’

    Door de aangepaste rekenmethode worden ook de toekomstige pensioenverplichtingen anders gewaardeerd. Niet langer worden alleen de feitelijke pensioenafdrachten van bedrijven meegerekend in het Gross Domestic Product (GDP), maar ook de toekomstige verplichtingen. Of men die beloftes wel of niet kan nakomen, dat is van secundair belang geworden. Amerikaanse huishoudens zijn door de nieuwe rekenmethode op papier in één klap $3 biljoen rijker geworden! Was hun vermogen in het eerste kwartaal van dit jaar volgens de oude berekening nog $70,3 biljoen, nu is dat opeens herzien naar $73,5 biljoen.

    Herziening van de cijfers maakt huishoudens rijker

    Herziening van de cijfers maakt huishoudens rijker (Bron: Zero Hedge)

    Manipulatie

    Iedereen kent deze uitspraak waarschijnlijk wel: “Je hebt leugens, grove leugens en statistiek”. Als de Amerikaanse economie niet snel genoeg groeit, dan moeten de cijfers veranderd worden om de illusie van groei in stand te houden. Die extra $3 biljoen in het netto vermogen van alle huishouden laat zich niet vertalen naar meer consumptie, besparingen of investeringen. Als we de cijfers van de Federal Reserve erbij pakken zouden Amerikaanse huishoudens gezamenlijk nu meer vermogen moeten hebben dan voor de crisis. Is dat het omstreden wealth effect waar Bernanke het eerder over had?

    Vermogen van Amerikaanse huishoudens

    Vermogen van Amerikaanse huishoudens (Bron: Zero Hedge)

    Goudstandaard seminar

  • Grafiek: Bedrijfswinsten versus arbeidsmarkt

    Het is volop crisis in Amerika. De bedrijfswinsten staan op recordhoogte, terwijl het percentage van de Amerikaanse beroepsbevolking met een baan in bijna dertig jaar niet zo laag is geweest als nu! Bedrijven profiteren van de situatie en buiten hun werknemers steeds meer uit (zie hier en hier). Tegelijkertijd profiteren ze van de lage rente, waardoor ze goedkoop kunnen lenen. Is dit een duurzaam herstel?

    Bedrijfswinsten versus werkloosheid

    Bedrijfswinsten versus werkloosheid (Bron: Zero Hedge)

  • De Amerikaanse voedselbonnen economie

    In de Verenigde Staten zijn voedselbonnen uitgegroeid van een noodvoorziening voor de allerarmsten tot een soort aanvullende uitkering voor ongeveer 48 miljoen Amerikanen. Mensen krijgen een creditcard waarmee ze maandelijks een bepaald bedrag aan eten kunnen kopen. Dat de kosten van dit programma explosief gestegen zijn blijkt uit onderstaande grafiek. Maar net zo interessant is deze micro-doc van Future Money Trends!

    Kosten van het voedselbonnenprogramma (SNAP):

    Totale kosten voedselbonnen VSTotale kosten voedselbonnen VS

  • Column: “Federal Reserve blijft stevig behind the curve”

    “Vertrouw erop dat de Federal Reserve op het juiste moment en in voldoende mate in zal grijpen.” Dat is wat ik in mijn vele gesprekken en discussies met veel economen en analisten altijd als hét argument kreeg te horen als zij mijn zorgen over aanzienlijk hogere inflatie in de komende jaren counterden.

    Mijn argument waarom ik er geen vertrouwen in heb dat de Federal Reserve – of andere centrale banken – op tijd en in voldoende mate zullen ingrijpen heeft onder meer te maken met de historie.

    Niet alleen sinds het begin van de huidige crisis – maar ook in de afgelopen decennia – hebben de centrale banken met de Fed voorop in mijn ogen laten zien gevoelig te zijn voor politieke druk.

    Het makkelijkste deel is achter de rug

    Dat is van cruciaal belang, omdat het makkelijkste hoofdstuk voor de centrale banken achter de rug is. Het is niet moeilijk de rentes in een rap tempo te verlagen, in het geval van de Fed zelfs naar 0%, en staatsobligaties op te gaan kopen om de lange rentes omlaag te drukken. Het moeilijke deel, het deel waarin de centrale bankiers moeten laten zien dat ze ook de politiek gezien minder populaire beslissingen kunnen en durven nemen, is nu aangebroken…

    De Fed heeft eerder deze week mijn vermoedens bevestigd dat centrale banken niet in staat zijn op tijd in te grijpen. Ondanks een aankondiging van de centrale bank om het stimuleringsprogramma af te bouwen durft ze op het moment suprême die stap toch níet te zetten.

    Kromp de Amerikaanse economie fors in 2009, toen de eerste ronde van het QE-beleid werd aangekondigd, inmiddels groeit die met ruim 2 procent op jaarbasis. De inflatie bedraagt 1,5 procent en je mag verwachten dat die zal oplopen als de economische groei in de VS aanhoudt.

    Bij deze inflatiecijfers hoort geen Fed-rente van 0 procent en zouden ook de lange rentes best mogen stijgen ten opzichte van de all-time lows. Niet wat de Fed betreft echter. Omdat de 10-jaars rente richting 3% klom besloten de Amerikaanse monetaire ridders de QE-draaiknop met rust te laten.

    ‘Behind the curve’

    De conclusie kan dan ook niet anders zijn dan dat de Fed, luid en duidelijk met woorden én daden, laat merken dat ze zoals dat heet behind the curve zal blijven. Dat wil zeggen, de centrale bank zal niet proberen inflatie te voorkomen, maar zal die gedogen en laten oplopen. De centrale bank zal pas ingrijpen als de inflatie echt te hoog wordt. Het alternatief is dat de bank vóór de curve kruipt en dus preventief inflatiestijging in de komende jaren voorkomt. Maar als de Federal Reserve ervóór kruipt kan ze blijkbaar de Amerikaanse economie in een nieuwe, mogelijk langdurige, recessie storten. Dat wil de centrale bank absoluut vermijden. Dit was mijn verwachting toen ik mijn boek ‘Geldmoord’ begon te schrijven. Ik ben sinds woensdagavond alleen maar verder gesterkt in die verwachting.

    En die debatten en gesprekken met veel economen en analisten? Die eindigden steevast met “de tijd zal het uitwijzen” of de Fed op tijd en in voldoende mate zal ingrijpen. Sinds woensdag heeft de tijd uitgewezen dat de Federal Reserve niet op tijd zal ingrijpen. Over enkele dagen kijken we naar hoe het zit met ‘in voldoende mate’ ingrijpen.

    Omdat onlangs de vierde druk van ‘Geldmoord’ is verschenen, met daarin het nieuwe voorwoord, is dat voorwoord én het eerste hoofdstuk, getiteld ‘De gouden eeuwen voor de koopkracht’ (met daarin onder meer inflatieontwikkeling in Nederland sinds 1450 (!) ) nu GRATIS te downloaden op de site www.geldmoord.nl

    Edin Mujagic

    Federal Reserve grijpt niet in

    Federal Reserve grijpt toch niet in…

  • Huizenprijzen in China blijven stijgen

    De huizenprijzen in China zijn in augustus opnieuw gestegen. Op landelijk niveau stegen de prijzen de afgelopen maand het meeste in 2,5 jaar tijd, maar in sommige steden schoten de prijzen wel twee keer zo hard omhoog als het landelijk gemiddelde. De vastgoedbubbel in China blijkt ook voor de machtige Chinese autoriteiten moeilijk onder controle te houden.

    De regering van China zegt zich bewust te zijn van het gevaar van een bubbel, maar is terughoudend met ingrijpen. De stijgende huizenprijzen compenseerden de afgelopen jaren namelijk een gedeelte van de terugval in de economische groei. Zonder stijgende huizenprijzen zouden de macro-economische cijfers van China er slechter uit hebben gezien.

    “We denken dat de regering de huizenprijzen stabiel wil houden, omdat het milde herstel van de bredere economie nog niet zo stabiel is”, zo verklaarde vastgoedanalist Jinsong Du van Credit Suisse tegenover Reuters.

    Stijgende huizenprijzen

    De gemiddelde huizenprijzen in de zeventig grootste steden van China zijn in een jaar tijd met 8,3% gestegen, zo blijkt uit berekeningen op basis van cijfers van het Chinese Bureau voor de Statistiek. Een maand eerder stegen de huizenprijzen op jaarbasis met 7,5%. De huizenprijzen stegen in augustus in 66 van de 70 gemeten steden, in juli was dat nog voor 62 steden het geval. Zoals gezegd stijgen de prijzen in een aantal grote steden veel harder dan het landelijk gemiddelde. In Beijing en Shanghai stijgen de huizenprijzen op jaarbasis al met 15%, in de zuidelijke steden Guangzhou en Shenzhen zijn huizen al ruim 18% duurder dan een jaar geleden. In deze vier grote steden zijn de huizenprijzen sinds januari 2011 niet meer zo hard gestegen als nu.

    ‘Iedereen profiteert’

    De Chinese overheid probeert een vastgoedbubbel te voorkomen, maar tegelijkertijd is er op lokaal niveau weinig bereidheid om de vastgoedmarkt af te remmen. Iedereen verdient namelijk aan de stijging van de huizenprijzen. Makelaars hebben meer werk, gemeenten verdienen goed aan de stijgende grondprijzen en investeerders zien de waarde van hun vastgoedbelegging stijgen. Daar komt bij dat er een stuk of veertig verschillende industrieën zijn die profiteren van de hausse in vastgoed. Denk aan bouwbedrijven, meubelzaken, loodgieters, elektriciens, enzovoort… Herkenbaar?

    Huizenprijzen in China blijven stijgen

    Huizenprijzen in China blijven stijgen (Afbeelding via Forbes)

  • Bezuinigen: Belasting middeninkomens van 42% naar 49%

    Het kabinet Rutte zegt te willen bezuinigen, maar in de praktijk komt het vooral neer op lastenverzwaringen. Pieter Omtzigt (CDA) dook in de miljoenennota en kwam tot een opzienbarende ontdekking: de belasting voor lage- en middeninkomens zal de komende vijf jaar sterk opgeschroefd worden. Het belastingtarief voor de eerste schijf (€19.645 tot €40.248) zal tussen nu en 2017 geleidelijk opgeschroefd worden van 42% naar 45%.


    Voor de middenklasse is de belastingverhoging nog veel groter. Inkomens tussen de €40.248 en €55.991 worden over vier jaar met 49% belast, een stijging van zeven procentpunt ten opzichte van het huidige belastingtarief. Het inkomen tussen de €55.991 en de €110.000 wordt ook zwaarder belast, want deze schijf wordt in een paar jaar tijd opgerekt van 52% naar 56 tot 59%. De hoogste inkomens komen er nog wat beter vanaf, want iedereen die bruto meer dan €110.000 per jaar verdient wordt in deze kabinetsplannen ontzien. Hun belastingtarief blijft op 52% liggen.

    Het is nog maar de vraag in hoeverre de hogere belastingen gecompenseerd zullen worden, maar er zal geen twijfel over bestaan dat we er de komende jaren gemiddeld op achteruit gaan in onze koopkracht. Hoe ver kan de loonbelasting nog verhoogd worden, voordat men begint te protesteren? Is het gerechtvaardigd om meer dan de helft van je inkomen af te staan aan de overheid? Krijgen we daar wel genoeg voor terug? Kabinet Rutte maakt werken steeds minder aantrekkelijk…

    belastingverhoging-rutte-2017Inkomstenbelasting gaat de komende jaren verder omhoog (Bron: Pieter Omtzigt)