Marketupdate

Categorie: Kredietcrisis

  • Ghana opent aanval op illegale goudmijnen van Chinezen

    Sommigen mijnen werken zonder vergunning en dragen geen ‘royalties’ en belastingen af aan de Ghanese overheid, zo schrijft Bloomberg. Daar wordt steeds vaker tegen opgetreden door de autoriteiten, zo lezen we op Bloomberg. Ghana wil 166 Chinezen uitzetten die al eerder waren gearresteerd voor illegale goudmijnactivitieten en prostitutie.

    “De Chinezen zijn welkom zo lang ze voldoen aan alle regels. Als ze illegaal naar goud gaan zoeken loopt de Ghanese overheid inkomsten uit goudmijnactiviteiten mis”, aldus Isaac Kojo Abraham van de Ghana’s Minerals Commission. Bloomberg schrijft dat de Chinese goudmijnen meer milieuvervuiling met zich meebrengen dan goudmijnen van de lokale bevolking. De Chinesen zetten namelijk veel groter materieel in om het goud op te graven dan de plaatselijke bevolking.

    Vervuiling

    Terwijl Chinese goudmijnen in Ghana werken met grote graafmachines gebruiken de kleinschalige lokale goudmijnen van de lokale bevolking uitsluitend handgereedschap. Volgens Ghanese boeren vervuilen de illegale Chinese goudmijnen de kwaliteit van het oppervlaktewater veel meer dan de lokale bevolking.

    De Ghanese president John Mahama heeft afgelopen maand een task force in het leven is geroepen die de goudmijnsector van Ghana moet zuiveren. Hij beloofde dat kleinschalige mijnactiviteiten voorbehouden moeten blijven aan de Ghanese bevolking. Ook zei hij dat de autoriteiten harder op zullen treden tegen Ghanese goudmijnen die illegaal buitenlanders betrekken bij hun mijnactiviteiten. Van deze mijnen kan de vergunning en gereedschap in beslag genomen worden.

    Chinese goudzoekers

    In de Ashanti regio van Ghana werden op 2 juni 124 Chinezen aangehouden, zo schrijft de Chinese ambassade in Ghana op haar website. De Chinese autoriteiten houden de ontwikkelingen goed in de gaten. Er werken ongeveer 20.000 tot 30.000 Chinezen in Ghana, het land dat na Zuid-Afrika de grootste goudproducent van het Afrikaanse continent is. Daarvan zouden er ongeveer 12.000 afkomstig zijn van het Shanglin gebied in de Chinese provincie Guangxi.

    Ghana produceerde het afgelopen jaar 89 ton goud, goed voor een 10e plek op de wereldwijde ranglijst. In 2011 kwam er nog 80 ton goud uit Ghanese mijnen.

    Documentaire van Al Jazeera over corruptie in de Ghanese goudmijnsector

  • Vermogen Amerikaanse huishoudens groter dan voor de crisis

    Het afgelopen kwartaal steeg vooral de waarde van financiele activa, zoals pensioenvermogens, spaargeld en aandelenportefeuilles. Toen de financiele crisis uitbrak zakten zowel de aandelenkoersen als de huizenprijzen. Vanaf de bodem groeide het totale vermogen in financiele activa echter veel sneller dan het vermogen in vastgoed en andere tastbare bezittingen.

    Onderstaande grafiek van Zero Hedge laat zien hoe het vermogen van Amerikaanse huishoudens zich sinds 2004 heeft ontwikkeld. Wie goed naar de cijfers kijkt ziet dat de fysieke bezittingen in 2013 naar verhouding kleiner zijn ten opzichte van de financiele bezittingen dan in 2007. Het illustreert de verschuiving van vermogen richting de allerrijksten, die het grootste aandeel hebben in aandelen, obligaties en beleggingsfondsen.

    In vergelijking met de hoogtijdagen van 2007 valt ons ook op dat de schulden nu wat kleiner zijn geworden. Private schuld in de vorm van hypotheken is nu ongeveer 10% kleiner dan voor de crisis. De hoeveelheid consumptieve leningen groeide juist met 10% ten opzichte van 2007.

    De rijksten profiteren het meest

    Eerder schreven we op Marketupdate al over een rapport van de St. Louis Fed, waarin expliciet wordt toegegeven dat de monetaire stimulering van de Amerikaanse centrale bank vooral de meest vermogende Amerikanen geholpen heeft. De stijging van de vermogens van huishoudens komt voor het grootste gedeelte voor rekening van stijgende aandelenkoersen. Door de beurscrash van 2008 en 2009 hebben de kleine beleggers en de huishoudens met een gemiddeld inkomen zich teruggetrokken van de beurs, uit angst voor nog grotere verliezen. De meest vermogende Amerikanen hoefden geen aandelen van de hand te doen en profiteerden van de weg naar boven, die begin 2009 werd ingezet.

    Vermogens van Amerikaanse huishoudens, klik voor een leesbare versie (Bron: Zero Hedge)

    Het afgelopen kwartaal steeg vooral de waarde van financiele activa

  • Japanse Nikkei bijna in bear market

    De Nikkei begon haar verliesreeks op 23 mei, toen de index in het zicht van de 16.000 punten crashte. In een mum van tijd verdampte 7,3% van de beurswaarde. In de weken die daarop volgde waren er nog een paar slechte beursdagen met verliezen van drie tot vijf procent. Woensdag was het opnieuw raak, want met een daling van 518,89 punten (3,8%) viel de index terug tot het laagste punt in twee maanden tijd. Het was de derde grootste daling van de index van dit jaar.

    De correctie is nog niet voorbij, want vandaag was de stemming op de Nikkei opnieuw negatief. De index verloor 110,85 punten (0,85%) en bereikte een slotkoers beneden de 13.000 punten. Beleggers die in april of mei instapten staan op een verlies, terwijl beleggers die eind vorig jaar instapten nog ruim 30% in de plus staan. Als we echter corrigeren voor het valuta-effect blijkt dat de Nikkei het helemaal niet zo goed heeft gedaan, want de waarde van de munt zakte het afgelopen half jaar met ruim 17% tegenover de dollar. Het verschil tussen de Nikkei en de Amerikaanse S&P 500 is de afgelopen weken een stuk kleiner geworden!

    Nikkei schoot omhoog door monetair en fiscaal beleid van premier Abe, een correctie volgde (Bron: Yahoo Finance)

  • BIS: Herkapitaliseer banken met geld van vermogende spaarders

    Het voorproefje van dit nieuwe ‘bail-in’ model was de redding van de SNS bank, waarbij obligatiehouders en vermogende spaarders geld hun claim op de bank verloren. Later paste Dijsselbloem in zijn rol als voorzitter van de Eurogroep hetzelfde systeem toe in Cyprus. Vermogende spaarders en obligatiehouders van de Laiki bank en de Bank of Cyprus verloren toen hun claim op de bank. Alleen spaartegoeden onder het Europese deposito garantiestelsel (DGS) bleven beschermd.

    In de paper die de BIS afgelopen weekend publiceerde staat dat kleine spaarders onder het DGS verzekerd zijn van hun spaargeld. Het bail-in model beschrijft een simpele herkapitalisering, waarmee een bank in één weekend en zonder tussenkomst van de belastingbetaler weer overeind geholpen wordt. Het is de blauwdruk waar Dijsselbloem eerder al over sprak en waar later bijna iedereen overheen viel. De BIS hanteert de term “creditor-funded recapitalization mechanism”.

    Claims van crediteuren wegstrepen

    In de nieuwe aanpak die de BIS voorstelt wordt het eigendom van de bank in het weekend overgedragen naar een tijdelijk holding. Vervolgens wordt de bank opnieuw gekapitaliseerd door claims van crediteuren weg te strepen. Concreet zijn dat de spaartegoeden buiten het DGS en de achtergestelde obligatieleningen.

    Volgens de auteurs van het BIS-document is de “bail-in” constructie de enige die de rangorde respecteert voor wat betreft het terugbetalen van de crediteuren van de bank. Het zorgt voor een snelle herkapitalisering van de bank en het voorkomt ‘moral hazard’. De bank kan niet langer verwachten dat de belastingbetaler bijspringt om de spaarders van de bank te beschermen en zal daarom minder risico’s nemen.

    Onder het nieuwe “creditor-funded recapitalization mechanism” zal per bank vastgesteld worden wat nodig is om de bank te herkapitaliseren. Als eerste zijn de grote spaarders aan de beurt, daaa wordt bekeken hoeveel geld er weggehaald moet worden bij achtergestelde obligatiehouders en deposito rekeningen. “Op maandagmorgen kunnen de autoriteiten de betreffende bank opnieuw openen. Ook kan er waar nodig liquiditeit verschaft worden, omdat de bank weer voldoende gekapitaliseerd is”, zo valt te lezen in het BIS-rapport.

    Bankaandelen

    De holding waar de bank in gestopt is zal in de maanden die erop volgen proberen de bank te verkopen tegen een marktconforme prijs. De opbrengsten die daaruit voortvloeien komen ten goede aan de crediteuren die hun spaargeld bij de betreffende bank zagen verdampen. Hetzelfde gebeurde ook al in Cyprus, waar het geld van vermogende spaarders werd omgezet in bankaandelen. Die aandelen kunnen ze niet verhandelen, maar in het meest optimistische scenario kunnen die aandelen waarde krijgen bij de privatisering van de bank. Het management en het bestuur van de bank kan onder dit bail-in model vervangen worden, indien dat vereist is.

    De auteurs van het BIS-document, Paul Melaschenko en Noel Reynolds, plaatsten een kleine kanttekening bij het model. In sommige gevallen moeten obligatiehouders verliezen nemen, nog voordat de aandeelhouders alles verloren hebben.

    Bron: Reuters

    Vermogende spaarders verliezen ‘beschermde status’ onder het nieuwe bail-in model

  • Video: Sustainable Finance Lab over geldschepping en schuld

    Het Sustainable Finance Lab is een initiatief dat in 2010 werd opgestart door Herman Wijffels en Klaas van Egmond van het Utrecht Sustainability Institute (USI) en Peter Blom van Triodos Bank. In 2011 en 2012 organiseerde het Sustainable Finance Lab een serie discussieavonden. Deze video met het thema geldschepping en schuldenlast is van 26 november 2012, maar is nog steeds de moeite van het kijken waard. Onderstaande presentatieslides geven een impressie van de onderwerpen die besproken worden.

    >> Klik op deze link om het college van 2 uur te starten <<

    Grafieken van het Sustainable Finance Lab

  • Leegstand kantoren in Nederland blijkt veel groter

    Bovenop de officiële leegstand van 7.164.000 vierkante meter aan vloeroppervlak blijkt er ook nog veel verborgen leegstand te zijn. Maar liefst 6.084.925 vierkante meter aan verhuurde kantoorruimte blijkt namelijk ook niet benut te worden. Huurders hebben langlopende contracten afgesloten voor een bepaalde hoeveelheid ruimte, terwijl ze door de economische crisis veel minder ruimte nodig hebben.

    Harold Coenders van AOS Studley verklaarde in het Financieele Dagblad dat veel bedrijven door de crisis mensen hebben moeten ontslaan. Er zijn dus minder werkplekken nodig dan waar men bij het aangaan van de huurovereenkomst op gerekend heeft. Met de ongebruikte, maar verhuurde kantoorruimte inbegrepen zou de totale leegstand van kantoren in Nederland uitkomen op 27%.

    Huurprijzen onder druk

    De verborgen leegstand zal volgens Coenders stapsgewijs op de markt komen, wat de huurprijzen blijvend onder druk zal zetten. Tegelijkertijd moet men verwachten dat de kantorenmarkt minder snel zal aantrekken dan de rest van de economie, omdat er eerst veel verborgen leegstand ingevuld zal worden.

    Bestuursvoorzitter Cuno van Steenhoven van DTZ Zadelhoff was niet verrast door de cijfers die AOS Studley naar buiten bracht, zo schrijft het FD. Het makelaarskantoor raamde de verborgen leegstand eerder al op 2 miljoen vierkanten meters. Van Steenhoven noemt de berekening van de verborgen leegstand ‘nattevingerwerk’, maar erkent dat er inderdaad veel verborgen leegstand is in Nederlandse kantoren. Hij relativeert de cijfers door te zeggen dat er niet zoiets bestaat als een landelijke kantorenmarkt. “Het zijn micromarkten op postcodeniveau. Als je in Utrecht wilt huren heb je niets aan leegstand in Groningen”, aldus van Steenhoven.

    Genoeg kantoorruimte te huur in Nederland, volgens AOS Studley wordt 27% momenteel niet benut (Afbeelding van Bert Spiertz)

  • Grafiek: Schulden China groeien harder dan economie

    Volgens analist Wei Yao van het Franse SocGen is de trend van de afgelopen vijf kwartalen niet uniek, maar wel zorgelijk. Het percentage wanbetalingen en betalingsachterstanden op kredieten van bedrijven en lokale overheden kan volgens hem niet meer genegeerd worden. De stijging van de financieringskosten op het macro-economische niveau is volgens de analist veel groter geweest dan de onderliggende economische groei kan dragen. Zero Hedge vergelijkt het met een groeiende sneeuwbal van niet-rendabele schulden en spreekt zelfs van een dreigend ‘Minsky moment’.

    Kredietgroei groter dan de economische groei (Afbeelding via Zero Hedge)

    ‘Minsky moment’

    Econoom Minsky introduceerde deze term om het plotselinge moment aan te duiden waarop de papieren waarde van bezittingen in elkaar klapt. Het is een onderdeel van de kredietcyclus of de bedrijfscyclus. Het is het moment waarop de cashflows van bezittingen niet meer voldoende zijn om de financieringskosten van deze bezittingen te dragen. Het is het punt waarop de economie volledig verzadigd is met schulden en daardoor niet meer kan groeien. In het Minksy moment worden bezittingen massaal van de hand gedaan en vlucht men in cash. Bezittingen worden daardoor opeens veel minder waard.

    In het eerste kwartaal van 2013 was er een jaar-op-jaar kredietgroei van 20%, terwijl de economie in dezelfde periode slechts met 10% groeide. Zoals onderstaande grafiek laat zien is het gat sinds begin 2012 weer toegenomen, maar is de situatie vandaag de dag nog lang niet zo dreigend als in 2009 en 2010. Desondanks moeten we ons ook nu zorgen maken, zo schrijft de analist van SocGen.

    Schuldengroei > economische groei

    Sinds 2009 was de kredietgroei in China vrijwel continu groter dan de nominale economische groei, met uitzondering van slechts één kwartaal (Q4 2011). In de jaren daarvoor groeide het GDP in meer dan de helft van de gevallen sneller dan de hoeveelheid kredieten. In 2009 groeide de hoeveelheid kredieten razendsnel door stimulerend beleid van de regering. Na het uitbreken van de financiele crisis werd ook in China pogingen ondeomen om een deflatoire depressie te voorkomen. Door goedkope kredieten te verstrekken kreeg de economie weer een nieuwe impuls. De rekening voor al die extra leningen werden naar de toekomst geschoven.

    De schuldenexpansie vereist een productieve aanwending van krediet en een sterke private sector. Onderstaande tabel laat zien hoe de bedrijfskredieten zijn opgebouwd in China en wat de gemiddelde rentes en looptijden van deze kredieten zijn. Eind vorig jaar hadden de bedrijfskredieten een omvang van 145 tot 150 procent van het GDP. Als de verschillende soorten kredieten naar verhouding worden meegewogen blijkt dat de totale financieringskosten (aflossing + rente) in 2012 29,9% van het GDP waren.

    Totale financieringskosten met aflossing is al bijna 30% van het GDP (Afbeelding via Zero Hedge)

    De analist van SocGen verwijst naar een studie van de BIS, waaruit blijkt dat er in het verleden meer vergelijkbare gevallen zijn geweest met een slechte afloop. Voorbeelden zijn Finland (begin jaren ’90), Korea (1997), het Verenigd Koninkrijk en de VS (2009). De toenemende schulden drukken steeds meer op de economische groei. Ook China begint daar meer last van te krijgen. Dat zien we al aan de teruglopende groeipercentages van de Chinese economie van de laatste tijd.

  • Kwart Amerikanen kan geen eten betalen

    Pew Research kwam tot de conclusie dat bijna de helft (49%) van de mensen in ontwikkelingslanden het afgelopen jaar geen geld had om genoeg eten te kopen. In ontwikkelde landen lag dat aandeel op 25%. Onderstaande matrix laat een sterke correlatie zien tussen het gemiddelde inkomen in een land en het percentage van de bevolking dat op een bepaald moment geen eten kon betalen. In de regel is het aantal mensen dat geen eten kan betalen lager in landen waar het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking hoger is.

    Toch lijkt Amerika een uitzondering te zijn. Ondanks een relatief hoog GDP per hoofd van de bevolking (bijna $50.000) was 24% van de ondervraagde Amerikanen niet in staat voldoende eten te betalen. Het tekent de grote inkomensongelijkheid in de VS, die ook blijkt uit de stijgende vraag naar voedselbonnen. In landen als Griekenland, Brazilie, Argentinie, Rusland en Indonesie blijkt dat een vergelijkbaar percentage van de ondervraagden vorig jaar onvoldoende geld had om eten te kopen.

    In landen als Canada, Australie, Duitsland, Spanje en Italie is niet alleen het inkomen een stuk lager dan in de VS, maar ook het percentage dat geen eten kon veroorloven. Oeganda en Nigeria voeren de lijst aan, daar had ongeveer 70% van de ondervraagden het afgelopen jaar onvoldoende geld om eten te kopen.

    Veel armoede in de VS, ondanks het hoge gemiddelde inkomen (Bron: Pew Research)

  • Japanse Nikkei opnieuw hard onderuit: -5,15%

    Door de fiscale stimulering van de regering Abe en de monetaire stimulering van de Bank of Japan heeft de Nikkei index vleugels gekregen. In een half jaar tijd steeg de index met 85%. Beleggers klampen zich vast aan de verbeterde groeicijfers voor de Japanse economie en het exportvoordeel van een zwakkere yen. De yen is het afgelopen half jaar meer dan een kwart goedkoper geworden ten opzichte van de dollar.

    Het komt niet vaak voor dat de aandelenmarkt in een ontwikkelde economie zo hard omhoog gaat. JP Morgan maakte een tabel van alle beursrally’s die in zes maanden tijd meer dan 70% rendement opleverden (zie tweede afbeelding). De tabel laat zien dat de meerderheid van deze aandelenrally’s al vrij snel aan hun einde kwamen.

    De lagere waardering van aandelen valt niet te verklaren door een voorkeur voor Japanse staatsobligaties. De laatste grafiek laat zien dat de rente op een 10-jaars staatsobligatie nog steeds op een verhoogd niveau van ongeveer 0,9% staat. Dat lijkt nog steeds weinig, maar het is wel de helft meer dan de 0,6% die Japan een maand betaalde op nieuwe leningen.

    Nikkei is al 14% gezakt vanaf de piek (Bron: Bloomberg)

    JP Morgan maakte een tabel van alle aandelenrally’s van 70% in zes maanden (via Zero Hedge)

    Ook op de obligatiemarkt gaat het trouwens niet goed. Rente op 10-jaars Japanse staatsobligaties richting de 1%

  • Hybride beleggingsfondsen populair

    Hoewel de aandelenindices in Amerika op recordhoogte staan zijn er nog steeds relatief weinig particuliere beleggers actief op de markt. Door de crash van 2008 waren kleine beleggers terughoudend met het kopen van aandelen, maar de laatste tijd is de weerstand aan het afnemen. “Het zijn de eerste tekenen van een genezingsproces. Het doordringende negatieve sentiment is wat aan het afnemen”, aldus Michael Holland van het in New York gevestigde Holland & Co. “We zitten al vier jaar in een bull market en het aantal Amerikanen dat aandelen bezit blijft nog steeds zeer laag.”

    Het Holland Balanced Fund (HOLBX) loopt dit jaar voor op 96% van haar directe concurrenten en zit bij de beste 30% van de afgelopen vijf jaar, zo blijkt uit data van Bloomberg. Het fonds van Holland & Co – een vermogensbeheerder die in totaal $4 miljard onder beheer heeft – stopt 30% van het ingelegde vermogen niet in aandelen. Aandelen van gevestigde large-cap bedrijven en kortlopende Amerikaanse staatsobligaties vormen de basis van deze portefeuille.

    Stijging aandelenmarkt breed gedragen

    Bloomberg schrijft dat 461 van de 500 aandelen uit de S&P 500 index momenteel een prijs hebben die boven het 200-daags gemiddelde ligt. Sinds de bodem uit maart 2009 is de S&P 500 graadmeter met 144% gestegen. In de eerste vier maanden van dit jaar stegen de koersen ook sterk. In 1998 werd voor het laatst een vergelijkbaar rendement behaald in de periode van januari t/m april.

    Gebalanceerde fondsen die zowel aandelen als obligaties in de portefeuille opnemen haalden ruim twee keer zoveel op als de aandelenfondsen, zo blijkt uit data van Bloomberg en ICI. Het ‘American Balanced Fund’ (RLBGX) van vermogensbeheerder Capital Research zag haar beheerde vermogen dit jaar al met 11% groeien tot $61,9 miljard. Dit fonds zet 70% om in aandelen en 29% in obligaties.

    “Fondsen die de grootste instroom van nieuwe vermogen zagen hebben tenminste één ding gemeenschappelijk en dat is hun flexibele mandaat”, aldus Michael Fredericks van BlackRock. Hij beheert $3,4 miljard voor het BlackRock Multi-Asset Income Fund.

    Spreiding

    Volgens Fredericks hadden veel beleggers in 2008 en 2009 niet de overtuiging om aandelen te kopen en voor de lange termijn vast te houden. Nu bieden de hybride fondsen een alteatief met meer spreiding en een lager risico, zo stelt de vermogensbeheerder van BlackRock. De laatste twee keren dat beleggers recordbedragen in hybride beleggingsfondsen stopten was de rally in aandelen nog niet voorbij. In februari 1994 werd een recordbedrag van $18,6 miljard in dit type fondsen gestopt. Zes jaar later stond de S&P 500 ruim drie keer zo hoog. In april 2004 piekte het vermogen in de gecombineerde fondsen opnieuw. Vanaf dat moment tot en met oktober 2007 steeg de aandelenmarkt nog 44%.

    Nog populairder dan de hybride fondsen zijn de obligatiefondsen. Bloomberg schrijft dat de zogeheten ‘fixed-income funds’ dit jaar al $82,6 miljard aan vermogen hebben binnengehaald sinds het begin van dit jaar. De afgelopen vier jaar stroomder er in totaal $1 biljoen richting obligatiefondsen, zo blijkt uit data van ICI. Ter vergelijking: de aandelenfondsen kregen de afgelopen vier jaar in totaal $400 miljard extra vermogen binnen.

    Beleggers kiezen voor gemengde fondsen met aandelen en obligaties

  • Vereniging Eigen Huis ziet keerpunt op de woningmarkt

    De indicator kwam voor de maand mei uit op 63, een stijging van zes punten ten opzichte van april. De Eigen Huis Marktindicator is ontwikkeld in samenwerking met het OTB onderzoeksinstituut van de TU-Delft en meet specifiek het consumentenvertrouwen met betrekking tot het kopen van een woning. De indicator is gebaseerd op maandelijkse peilingen die uitgevoerd worden door onderzoeksbureau Intomart GfK. De vragen hebben betrekking op de inschattingen en verwachtingen van respondenten met betrekking tot de huizenprijzen, de hypotheekrente en de algemene omstandigheden om een huis te kopen.

    Positief

    De Vereniging Eigen Huis voorspelt dat het aantal kooptransacties de komende maanden zal toenemen. Hoewel de indicator nog lang niet terug is op de oude niveaus (zie onderstaande grafiek) gaat het wel om de grootste stijging ooit. Johan Conijn, hoogleraar Woningmarkt van de Amsterdam School of Real Estate, is ook vrij positief: “Consumenten zien dat een huis nog nooit zo goedkoop is geweest”. Conijn is van mening dat de Eigen Huis Marktindicator een bevestiging van een naderend omslagpunt in de markt. “De consument kan rekenen. We hebben een forse daling van de huizenprijzen achter de rug. De rente op leningen is laag en de huurprijzen zijn juist weer omhoog gegaan.”

    De Amsterdam School of Real Estate (ASRE) publiceerde onlangs een onderzoek waaruit blijkt dat de maandlasten op een hypotheek in sommige regio’s al lager zijn dan de maandlasten voor het huren van een vergelijkbare woning. Het verschil in woonlasten tussen huren en kopen is de laatste jaren al geleidelijk afgenomen, zo schrijft men in het rapport.

    Eigen Huis Marktindicator (Bron: Eigenhuis.nl)

    Goedkoop?

    Als Conijn stelt dat huizen nog nooit zo goedkoop zijn geweest dan doelt hij misschien op de financieringskosten. De rente staat inderdaad laag en door de laatste renteverlaging van de ECB kan daar misschien nog wel iets van af. De hypotheekrente wordt weliswaar afgebouwd, maar is er nog wel. Ook is de overdrachtsbelasting verlaagd van 6% naar 2%. In dat opzicht wordt men wel ‘geholpen’ aan een koopwoning.

    De absolute prijzen van woningen in Nederland zijn echter nog steeds hoog, geholpen door de jarenlange stimulering via de hypotheekrenteaftrek en een soepel beleid van Nederlandse banken. We pakken er weer een paar grafieken bij die eerder al eens de revue passeerden…

    Ontwikkeling huizenprijzen in Nederland vanaf 1965 (Bron: Beursplaza.com)

    Huizenprijzen in verhouding tot besteedbare inkomen waren in 2011 nog zeer hoog

    Zelfs in termen van goud (waarde tegenover waarde) zijn huizen wel eens goedkoper geweest