Categorie: Economie

Economisch Nieuws

  • Marketupdate lezers willen contant geld behouden

    Onlangs schreven we op Marketupdate dat Noorwegen het gebruik van contant geld over een aantal jaar wil verbannen. Een omstreden plan, aangezien mensen toch nog gehecht zijn aan de munten en bankbiljetten. Een peiling onder de lezers van Marketupdate laat zien dat er nog niet veel draagvlak is voor het afschaffen van contant geld. Blijkbaar wegen de voordelen op het gebied van veiligheid en gebruiksgemak niet zwaar genoeg om afstand te doen van contant geld. Van alle 192 respondenten zag 86% een zogeheten ‘cashless society’ niet zitten. Slechts 7% staat er neutraal tegenover en hetzelfde percentage blijkt voorstander te zijn van een samenleving zonder contant geld.

    Marketupdate lezers zijn geen voorstanders van een cashless society

    Marketupdate lezers zijn geen voorstanders van een cashless society

  • Is vastgoed nog steeds een goede belegging?

    De prestaties van wereldwijd vastgoed zijn dit jaar flink gestegen. Wereldwijde vastgoedbeleggingsfondsen stegen met maar liefst 19%. Deze goede prestaties zijn volgens ING Investment Management vooral te danken aan de voortdurende zoektocht naar rendement van beleggers en de betere economische vooruitzichten. De resultaten klinken veelbelovend, maar is vastgoed nog wel ‘zo veilig als een huis’?

    Na een sterke start dit jaar voor vastgoed, signaleert ING Investment Management International (ING IM) de afgelopen maanden aanzienlijke regionale verschillen. De VS blijven onverminderd beter presteren dan de markt en Japan is, na een traag begin van het jaar, bezig met een inhaalslag. Europa zit comfortabel tussen deze twee markten in. De meest interessante ontwikkeling hier is de ontkoppeling van Brits vastgoed en de mogelijke gevolgen hiervan.

    Renteverhoging

    “De voornaamste reden voor de ontkoppeling hangt samen met de wijziging die de Bank of England (BoE) ogenschijnlijk in haar beleid heeft aangebracht”, stelt Patrick Moonen, Senior Multi-Asset Strateeg bij ING IM: “De BoE probeerde de volatiliteit in de renteverwachtingen op te voeren, door – althans, op het eerste gezicht – vrij verwarrende signalen af te geven. Intussen wordt eigenlijk wel verwacht dat de BoE als eerste grote centrale bank de rente zal verhogen. De precieze timing hiervan blijft echter nog onzeker. Gelet op de gevoeligheid van vastgoed voor de rentevoet is deze slechtere performance geen verrassing. Op de korte termijn zal de rente de fundamentele factoren overheersen.” Daarnaast heeft de BoE macroprudentiële maatregelen aangekondigd, in een poging de snelle stijging van de Britse huizenprijzen (die zich niet langer beperkt tot Londen) een halt toe te roepen. De verwachtingen van oplopende prijzen zijn in het hele Verenigd Koninkrijk zichtbaar. Zo heeft de financiële beleidscommissie aanbevolen dat hooguit 15% van het totale aantal nieuwe hypotheken van een kredietverstrekker, groter mag zijn dan 4,5 maal het inkomen van de leningnemer. Ook pleit de commissie voor een betaalbaarheidstoets, om te bepalen of een leningnemer de hypotheek kan betalen als de rente stijgt tot boven de 3%. Deze aanbevelingen moeten de scherpe prijsstijging afremmen. De effectiviteit van dit beleid staat echter nog niet vast. Dit komt vooral doordat de ontoereikende woningvoorraad in het Verenigd Koninkrijk in belangrijke mate de huizenprijzen bepaalt. Een ander punt is dat de marktprijzen in Londen worden beïnvloed door internationale investeerders, waarop deze wetgeving niet van toepassing is.

    Is vastgoed nog steeds een goede belegging?

    Is vastgoed nog steeds een goede belegging?

    Europa

    “Binnen Europa prefereren we vastgoed in de eurozone boven Brits vastgoed”, vervolgt Moonen. “Niet alleen versoepelt de Europese Centrale Bank (ECB) nog altijd haar monetair beleid, ook de waarderingscijfers zijn gunstiger. Uit onze analyse blijkt dat de eurozone een dividendrendement van 4,1% noteert, vergeleken met 3,3% voor het Verenigd Koninkrijk. Bovendien biedt vastgoed in de eurozone nog altijd een forse premie van +2,3% ten opzichte van het rendement op bedrijfsobligaties. In het Verenigd Koninkrijk is het dividendrendement van vastgoed daarentegen lager dan het rendement op bedrijfsobligaties (-0,25%).” Volgens Moonen ligt de verklaring voor dit verschil in het risico van deflatie, wat een remmend effect kan hebben op huurverhogingen. Om dit te compenseren, verlangen beleggers een hoger direct rendement. Dit risico speelt minder in het Verenigd Koninkrijk. De inflatieverwachting (op basis van de 10-jaars rente) ligt in het VK op +2,9%, vergeleken met +1,4% in Frankrijk en een nog lager percentage in Duitsland en Italië. De angst voor deflatie kan verklaren waarom in Japan het rendementsverschil tussen vastgoed en obligaties nog groter is. Moonen concludeert: “Vastgoed biedt een goede inkomstenstroom en een optie op economische groei. Hoewel wij positief zijn over de sector, hebben wij onlangs wel onze positie in wereldwijd vastgoed teruggebracht van een middelgrote tot een kleine overweging. De prestaties van de beleggingscategorie zijn dit jaar tot nu toe sterk geweest, maar de hogere obligatierentes na de opmerkingen van de BoE hebben het beleggingsrisico iets verhoogd. Onze positie in Brits vastgoed hebben we afgebouwd tot neutraal.”

  • Banken verdubbelen winst op hypotheken

    Huiseigenaren met een variabele hypotheek zien de rente steeds verder dalen, maar ze krijgen nog steeds niet het volledige voordeel doorberekend van de steeds lagere rente. Banken profiteren minstens zoveel mee van de renteverlagingen van de ECB, zo blijkt uit de Eigen Huis Rentebarometer van de VEH. Tussen oktober 2013 en mei 2014 verdubbelde de winstmarge van banken van 0,4 naar 0,8 procentpunt. Op een hypotheek met 10 jaar vaste rente haalden de banken in mei gemiddeld een winstmarge van 1,05 procentpunt. Daardoor betalen huiseigenaren met een hypotheek ’teveel’ rente aan de bank. Voor een hypotheek van €200.000 gaat het al snel om bruto  €175 per maand extra aan rentelasten.

    Weinig concurrentie op hypotheken

    Natuurlijk mogen banken winst maken, zo lang er maar sprake is van goede concurrentie. En daar is in ons land nauwelijks sprake van. Achter de vele aanbieders van hypotheken zitten maar een handvol grote banken, die niet de intentie hebben scherp in te zetten op de hypotheekrentes. Veel aanbieders hebben niet de behoefte hun marktaandeel verder uit te breiden op de hypotheekmarkt, terwijl nieuwe toetreders geconfronteerd worden met hoge barrières. In de crisis moesten verschillende banken met staatssteun geholpen worden. ING kreeg een miljardenlening en de ABN werd genationaliseerd. Later werd ook SNS genationaliseerd. Voorwaarde voor deze reddingsoperaties was dat de banken die steun ontvingen hun tarieven niet omlaag zouden gooien, omdat dat ten koste zou gaan van de banken die zonder steun van de overheid door de crisis zijn gekomen. Het gevolg was dat er bijna geen neerwaartse prijsdruk was op de hypotheekmarkt. Deze gegevens van de VEH laten zien dat de hypotheekmarkt nog steeds niet helemaal gezond is. Minister Dijsselbloem van Financiën heeft in een brief opgeroepen de toetredingsbarrières op de hypotheekmarkt, die in kaart zijn gebracht de Autoriteit Consument & Markt (ACM), aan te pakken.

    Banken verdienen goed aan hypotheken

    Banken verdienen goed aan hypotheken

  • Vrouw erft 1,4 miljard waardeloze lira

    Een vrouw uit Brussel heeft ontdekt dat papiergeld niet altijd een goede opslag van waarde is. Ze erfde van haar rijke Italiaanse oom 1,4 miljard Italiaanse lire, een bedrag dat uiteindelijk niets waard bleek te zijn. Wat is het geval? De Italiaanse centrale bank wisselt sinds 2011 geen lires meer om voor euro’s. Een vermogen dat potentieel ongeveer €723.000 waard kon zijn was volledig in rook opgegaan.

    Gelukkig had haar oom – waar ze al jaren geen contact meer mee had – ook nog een miljoen Duitse marken in een kluis liggen. Dit geld kan nog wel ingewisseld worden bij de Duitse Bundesbank, voor in totaal ruim een half miljoen euro. Ook liet haar oom een huis achter in Berlijn, de stad waar hij tot aan zijn dood woonde.

    Dit schrijnende voorbeeld leert ons dat fiat geld op de lange termijn geen betrouwbare opslag van waarde is. Hoewel de prijs van tastbare bezittingen door de jaren heen sterk kunnen fluctueren zullen deze niet snel compleet waardeloos worden. Had de oom in kwestie alle lires omgewisseld voor fysiek goud, dan had mevrouw veel meer vermogen geërfd.

    Italiaanse lira biljetten zijn sinds 2011 niet meer inwisselbaar voor euro's

    Italiaanse lira biljetten zijn sinds 2011 niet meer inwisselbaar voor euro's

    Nederland

    Bezitters van Nederlandse guldenbiljetten hoeven zich geen zorgen te maken. Die kunnen nog tot het jaar 2032 omgewisseld worden voor euro's. Interessant detail: Nederlands muntgeld is inmiddels ook waardeloos geworden*, behalve als het om zilveren muntgeld gaat. Dat kunt u nog steeds tegen de actuele zilverprijs aanbieden bij de Koninklijke Nederlandse Munt, bij juweliers en bij goudhandelaren. Het feit dat briefgeld in Nederland nog dertig jaar na de invoering van de euro ingewisseld kan worden bewijst dat ons land eigendomsrechten hoog in het vaandel heeft staan. De kans dat er na 2032 nog grote hoeveelheden guldenbiljetten opduiken is immers niet zo groot. *Verzamelmunten uitgezonderd

  • Grafiek: Ontwikkeling huizenprijzen vanaf 1980

    De betaalbaarheid van een koopwoning is de laatste jaren sterk verbeterd, zo blijkt uit een analyse van de huizenprijzen door het Belgische Instituut voor Nationale Rekeningen (INR). Het onderzoeksbureau vergeleek de ontwikkeling van de huizenprijzen met de inkomens en met de gemiddelde huur. Ook worden de woonlasten van huren en kopen met elkaar vergeleken, waarbij het gunstige effect van de lage rente is meegenomen.

    Huizenprijzen versus inkomen

    Uit de analyse van het INR blijkt dat met name in Nederland de huizenprijzen sterk gedaald zijn in verhouding tot het inkomen, terwijl die in België en Duitsland nog steeds stijgen. In Frankrijk is sprake van een kleine daling van de huizenprijzen tegenover het inkomen. Het volgende plaatje laat dat goed zien.

    Huizenprijzen in verhouding tot het inkomen van huishoudens

    Huizenprijzen in verhouding tot het inkomen van huishoudens

    Kopen versus huren

    Vergelijken we de gemiddelde huizenprijzen met de gemiddelde huur, dan zien we opnieuw dat het vooral in Nederland weer aantrekkelijker is geworden om een huis te kopen. In 2008 was het kopen van een eigen huis het minst voordelig in vergelijking met huren, maar vijf jaar later zijn de huizenprijzen in verhouding tot de huren weer goedkoper geworden dan in Frankrijk en België. In Duitsland liggen de huizenprijzen veel lager in verhouding tot wat de Duitsers gemiddeld aan huur betalen. Dat komt omdat Duitsland een strenger beleid voert ten aanzien van het verstrekken van hypotheekleningen. Omdat men meer eigen geld moet meenemen is een eigen woning voor minder mensen bereikbaar, met als gevolg dat ook de prijzen lager liggen.

    Huizenprijzen versus huurprijzen

    Huizenprijzen versus huurprijzen

    Woonlasten kopen versus huren

    De derde grafiek geeft de beste indicatie van de betaalbaarheid van een eigen woning ten opzichte van een huurwoning, omdat hierin de daadwerkelijke maandlasten worden meegenomen. Die maandlasten zijn voor een koopwoning sterk gedaald, als gevolg van de daling van de rente. Hoewel de huizenprijzen ook in Nederland nog wat verder kunnen dalen is de betaalbaarheid als gevolg van de lagere rente in verschillende Europese landen sterk verbeterd. Mede dankzij de lage rente van centrale banken zijn de woonlasten voor huiseigenaren sterk gedaald. In Nederland is de betaalbaarheid van een eigen woning sinds begin jaren negentig niet meer zo gunstig geweest als nu. Ook in Belgie zijn de maandlasten voor een hypotheek sterk gedaald, tot een kleine 10% boven het lange-termijn gemiddelde.

    Het kopen van een eigen woning wordt steeds gunstiger door de lage rente

    Het kopen van een eigen woning wordt steeds gunstiger door de lage rente

  • Wolkenkrabbers voor de miljardairs

    In New York wordt plaats gemaakt voor nieuwe wolkenkrabbers, bestemd voor de miljonairs en miljardairs van deze aardbol. RTL Nieuws maakte een mooie reportage over deze ontwikkeling. Oude gebouwen worden gesloopt om plaats te maken voor supermoderne luxe woontorens, die ver boven alle andere gebouwen uit steken. Een schitterend uitzicht voor enkele tientallen miljoen dollars.

    Hoewel de bouw van de torens werkgelegenheid met zich meebrengt is niet iedereen enthousiast over de komst van deze nieuwe wolkenkrabbers. De kopers zijn hedgefondsen en vermogende miljardairs uit het buitenland, die de appartementen kopen om van hun overtollige dollars af te komen. De penthouses staan vaak leeg en de New Yorkers vrezen dat het ‘spooktorens’ worden.

    Vermogen vlucht in vastgoed

    Een soortgelijke ontwikkeling zien we ook in andere grote steden, bijvoorbeeld in Londen. We hebben op Marketupdate al verschillende keren geschreven over de Russen, Aziaten en Arabieren die de prijzen van vastgoed in de Britse hoofdstad opdrijven. Ook daar worden de gloednieuwe en luxe woonflats gekenmerkt door leegstand. Nu blijkt dat spaarrekeningen en staatsobligaties minder veilig zijn dan eerder werd aangenomen vlucht het grote geld richting tastbare bezittingen, zoals kunst, vastgoed en edelmetalen.

  • Grafiek: Welke landen betaalden de rekening niet?

    Argentinië kon vorige week haar schuldeisers niet betalen, waardoor er officieel sprake was van een nieuwe default. Dat gebeurde ook al eens in 2001, waarbij de munt aanzienlijk devalueerde tegenover de Amerikaanse dollar. Economen Reinhart en Rogoff maakten al eens een overzicht van alle defaults van overheden sinds het jaar 1800 en daar maakte de Economist het volgende overzicht van.

    We zien dat het helemaal niet zo vreemd is dat landen van tijd tot tijd hun rekening niet kunnen betalen, al is de betalingsmoraal niet in alle landen even goed. Latijns-Amerikaanse landen hebben een relatief slechte reputatie, gezien het aantal landen dat vertegenwoordigd is in dit overzicht. In Ecuador en Venezuela konden schuldeisers (sinds 1825) al tien keer fluiten naar hun geld. In Argentinië gebeurde dat in dezelfde periode acht keer.

    Misschien wordt het met deze data duidelijk dat er niet zoiets bestaat als een risk-free rate of return, een term die wetenschappers gebruiken voor beleggingsobjecten die geen risico hebben. In de praktijk zijn dat staatsobligaties, omdat men in veel wetenschappelijke literatuur de aanname maakt dat obligaties zeer veilige beleggingen zijn. Deze grafiek van de Economist laat zien dat dat risk-free niet in alle landen even risk-free is.

    Aantal wanbetalingen op staatsschulden

    Aantal wanbetalingen op staatsschulden (Bron: Economist)

  • Grafiek: Aandelenmarkt Argentinië slaat op tilt

    Argentinië slaagde er deze week niet in $539 miljoen aan rente betalen over haar leningen, waardoor kredietbeoordelaars voor de tweede keer in dertien jaar tijd kunnen spreken van een default. Het is een problematische situatie voor het land, dat vrijwel geen economische groei meer kent en dat te kampen heeft met een zeer hoge inflatie. Dat blijkt ook als we de aandelenmarkt erbij pakken. Die weerspiegelt de sterk opgelopen inflatie in Argentinië. We hebben er voor de beeldvorming ook de S&P 500 index tegenover gezet.

    Nominaal rendement Argentijnse en Amerikaanse aandelenmarkten

    Nominaal rendement Argentijnse en Amerikaanse aandelenmarkten (Bron: Yahoo Finance)

    Argentijnse peso

    De officiële wisselkoers is 8,21 pesos tegenover een Amerikaanse dollar, maar op de zwarte markt hanteert men een veel hogere wisselkoers van 12,65 pesos per dollar. Dat is ongeveer vier keer zo hoog als de wisselkoers begin 2008. Corrigeren we het extreem hoge rendement van de Merval index voor de waardedaling van de Argentijnse valuta, dan blijft er weinig van dat spectaculaire rendement over. Ten opzichte van begin 2008 staat de Merval index ongeveer vier keer zo hoog, ongeveer dezelfde orde van grootte als de waardedaling van de munt. voor de volledigheid plaatsen we er ook een grafiek bij de de officiële wisselkoers (blauwe lijn) en de wisselkoers op de zwarte markt laat zien (groene lijn). Zoals u ziet heeft de centrale bank van Argentinië ergens in 2011 de controle over de valutamarkt verloor. Sindsdien loopt de officiële wisselkoers en de wisselkoers op de vrije markt niet meer gelijk op.

    Wisselkoers Argentijnse peso versus dollar

    Wisselkoers Argentijnse peso versus dollar (Bron: Dolarblue.net)

  • Bodem woningmarkt nog niet bereikt

    De bodem van de huizenmarkt is nog niet bereikt, zo concludeert Lucienne van der Geld van Netwerk Notarissen. Hoewel de daling van de huizenprijzen gestopt lijkt te zijn is er nog maar weinig reden om aan te nemen dat het dieptepunt bereikt is. Tegenover RTL-Z zegt ze dat er alleen maar wordt gekeken naar de ontwikkeling van de huizenprijzen en het aantal transacties, maar dat tegelijkertijd de financiële positie van zowel de kopers als de verkopers onvoldoende wordt onderkend. Omdat inmiddels één op de drie huizenbezitters een hypotheekschuld heeft die hoger ligt de waarde van de woning kunnen of willen veel verkopers niet in prijs zakken.

    Starter zwaar gesubsidieerd

    Tegelijkertijd zien we dat starters op de woningmarkt verantwoordelijk zijn voor maar liefst 45% van alle aankopen. Dat komt volgens van der Geld voornamelijk door een tijdelijke maatregel van belastingvrij schenken. Dit jaar kan men tot €100.000 belastingvrij schenken, wanneer dat geld gebruikt wordt voor de aankoop van een huis. Dat geeft de markt een tijdelijke impuls, want volgend jaar komt deze maatregel alweer te vervallen. Andere factoren die de woningmarkt een impuls geven zijn de extreem lage rente en de beschikbaarheid van startersleningen.

    Er zijn op dit moment 1,4 miljoen huishoudens waarbij de hypotheekschuld groter is dan de waarde van het huis. Als deze mensen gedwongen worden om te verkopen moeten ze veel verlies nemen. Hoewel er een toename is in het aantal verkopen is het nog niet gezegd dat de woningmarkt robuuster is geworden.

    Een uitvoerige analyse van de woningmarkt door Maartje Martens leest u hier.

    Bron: RTL-Z, via Huizenmarkt-Zeepbel

  • Steve Keen: “Het geldsysteem is een piramidespel”

    Econoom Steve Keen legt in deze reeks van drie video’s uit hoe een op krediet gebaseerd geldsysteem werkt en waarin het verschilt van een geldsysteem op basis van bijvoorbeeld gouddekking. Hij laat zien dat banken in ons huidige krediet gebaseerde geldsysteem een natuurlijke neiging hebben om meer (te veel?) kredieten te verlenen, omdat het voor de bank vrijwel altijd winstgevend is om te doen. Daardoor ontstaan kredietbubbels die vroeg of laat uit elkaar barsten.

    Ook merkt Steve Keen op dat veel economen voor het uitbreken van de financiële crisis bijna geen rekening hielden met de impact van de schuldquote op een economie. Men keek vooral naar werkloosheid en de inflatie, om tot de conclusie te komen dat het eigenlijk best wel goed ging met de economie. Pas in 2006 en 2007 werd duidelijk dat de economische groei in belangrijke mate gedreven werd door het stapelen van schulden. Inmiddels is men tot het inzicht gekomen dat ook het schuld gedreven groeimodel niet eeuwig houdbaar is.

    Piramidespel

    Steve Keen wijst op een grote weeffout in krediet gebaseerde geldsystemen, namelijk de onproductieve kredietverlening. Wanneer banken geld uitlenen dat niet gebruikt wordt om nieuwe economische activiteit te ontplooien ontstaat er een prijsopdrijvend effect, waarbij alle betrokken partijen aangemoedigd worden nog meer geld te lenen en in onproductieve activa te stoppen. Denk aan het opblazen van een huizenbubbel, waarbij huishoudens meer en meer schulden op zich nemen en waarbij er niet meer economische groei ontstaat. Elk geldsysteem op basis van krediet is zelf-destructief, omdat er voortdurend meer schulden gemaakt moeten worden om alle rentelasten te kunnen betalen. En meer schulden nu betekent dat er in de toekomst nóg meer rente betaald moet worden aan banken. Dit spel kan verlengd worden door de rente naar nul te duwen (wat centrale banken de afgelopen jaren gedaan hebben), maar dan nog is een uiteindelijke implosie onafwendbaar. Ook dat legt Steve Keen uit in deze video's. Deel 1/3 Deel 2/3 Deel 3/3

  • Rusland investeert in olieproductie Venezuela

    Het Russische staatsbedrijf Rosneft heeft met het Venezolaanse ministerie van olie en mijnbouw en met olieproducent PDVSA een overeenkomst gesloten over de exploitatie van een nieuw olieveld. De Russische oliegigant Rosneft investeert $440 miljoen in PetroVictoria, een joint-venture waar Rosneft en PDVSA respectievelijk 40 en 60 procent belang in krijgen.

    De joint-venture gaat voor de kust van het Zuid-Amerikaanse land nieuwe olievelden aanboren. De investeringen van Rosneft komen niet alleen ten goede aan de olieproductie, maar ook aan alle ondersteunende faciliteiten. Daaronder valt accommodatie en scholing voor het personeel, reiskosten en verzekeringen. De directeur van Rosneft benadrukte het belang van een goede opleiding voor werknemers in de olie-industrie. Ook wil hij de banden tussen Venezuela en Rusland op deze manier versterken.

    Venezuela heeft een bewezen oliereserve van bijna 300 miljard vaten, bijna een kwart van de wereldwijde reserves. Dagelijks produceert het Zuid-Amerikaanse land ongeveer drie miljoen vaten olie, waarvan het grootste deel (2,5 miljoen vaten) voor export bestemd zijn. Volgens de laatste cijfers gaat de export voor het grootste deel naar de Verenigde Staten en China. Onlangs was de Chinese president Xi Jinping nog in Venezuela om handelsovereenkomsten te sluiten voor olie, goud en andere delfstoffen.

    Rosneft investeert in olieproductie Venezuela

    Rosneft investeert in olieproductie Venezuela