Marketupdate

Categorie: Geopolitiek

Om de rol van goud te begrijpen kun je bijna niet om geopolitiek heen. De waarde van goud wordt namelijk sterk beïnvloedt door de functie die ze vervuld en daar hebben centrale banken en politici een sterke hand in. Op Marketupdate brengen we alle geopolitieke ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de goudprijs en de goudmarkt.

  • Oud NAVO generaal: “Westen stevent af op oorlog met Rusland”

    Europa stevent af op een militaire confrontatie met Rusland, dat zegt oud NAVO generaal en voormalig Britse generaal Alexander Richard Shirreff. Hij lanceerde deze week een nieuw boek getiteld ‘War with Russia 2017‘, waarin hij een scenario schetst waarin Rusland verder oprukt richting Oekraïne en de Baltische Staten en daarmee de confrontatie met het Westen aangaat. Uit de titel van het boek kunnen we afleiden dat dit conflict volgend jaar al kan plaatsvinden, een uiterst bizarre gedachte.

    Alexander Richard Shirreff baseert zich op de inzichten die hij tussen 2011 en 2014 verkregen heeft in dienst bij de NAVO. In zijn boek beschrijft hij hoe Rusland Oekraine binnenvalt om een directe verbinding over land te krijgen naar de Krim. Daarna volgt een invasie van de Baltische staten in een poging de insluiting van Rusland door de NAVO te doorbreken. Het verhaal van Shirreff gaat nog verder, want hij ziet Rusland er zelfs voor aan te dreigen met inzet nucleaire wapens.

    Videofragment van de Guardian

    Rusland versus NAVO?

    Tijdens de boekpresentatie benadrukte Shirreff dat dit scenario te vermijden is, maar alleen als de NAVO op tijd stappen zet om een mogelijke inval te voorkomen. Daarom is het volgens hem noodzaak om zo snel mogelijk heel veel troepen te stationeren in de Baltische Staten. Hij verwijst naar het NAVO topoverleg dat in juli zal plaatsvinden in Warschau, waar men waarschijnlijk stappen zal zetten in deze richting.

    Volgens Alexander Richard Shirreff kenmerkt de geschiedenis zich door tal van irrationele beslissingen van grote leiders. Daarom moeten we volgens hem serieus rekening houden met het scenario van een Russische invasie. Hij beschrijft Rusland als de grootste tegenstander van het Westen en betoogt in zijn nieuwe boek dat Poetin alleen gestopt kan worden als het Westen op tijd maatregelen neemt. Zijn analyse wordt onderschreven door oud-NAVO commandant James Stavridis. Hij schrijft het volgende in het voorwoord van het boek:

    “Onder leiding van president Poetin is Rusland een gevaarlijke koers ingeslagen. Als we toestaan dat ze daarmee doorgaan, dan kan dat onverbiddelijk leiden tot een confrontatie met de NAVO. En dat betekent een oorlog die snel kan omslaan in een nucleaire oorlog.”

    alexander-richard-shirreff2

    Alexander Richard Shirreff is een gevaarlijke man

  • Meerderheid Duitsers tegen sancties Rusland

    De meerderheid van de Duitse bevolking staat niet achter het Europese sanctiebeleid tegen Rusland. Uit een opiniepeiling van het tijdschrift Internationale Politik blijkt dat iets meer dan 70% van de Duitsers van mening is dat de sancties versoepeld of zelfs opgeheven moeten worden. Van alle respondenten gaf 36% aan dat de sancties beperkt moesten worden, terwijl 35% liet weten dat het beter was als de handelsbeperkingen tegen Rusland volledig opgeheven worden. Het onderzoek werd op 11 en 12 april gehouden onder meer dan duizend mensen.

    De relatie tussen Europa en Rusland verslechterde door de crisis in Oekraïne. Rusland wordt ervan beschuldigd zich gemengd te hebben in de binnenlandse politiek van het land. De verhoudingen kwamen verder onder druk te staan door het neerstorten van vlucht MH17 in het oosten van Oekraïne en doordat de bevolking van de Krim zich via een referendum aansloot bij Rusland. Er volgden Europese en Amerikaanse sancties tegen het Rusland, dat de Russen beantwoordden met een importverbod voor levensmiddelen uit Europa.

    Tip: Onlangs publiceerde de Poolse Bertelsmann Stiftung een compleet rapport over de publieke opinie in Duitsland ten aanzien van Rusland. Klik hier om het rapport te downloaden.

    merkel-putin

    Meerderheid Duitsers spreekt zich uit tegen sancties op Rusland

  • Topman Rosneft: “OPEC zo goed als uitgestorven”

    Volgens Igor Sechin, topman van de Russische oliemaatschappij Rosneft, is de OPEC zo goed als uitgestorven. In een gesprek met Reuters zegt hij dat het tijdperk waarin het kartel van olieproducerende landen de markt kon sturen definitief achter ons ligt. Het is de eerste keer sinds het mislukte OPEC topoverleg in Doha dat een topman van een Russische oliebedrijf zich uitlaat over de situatie op de oliemarkt.

    Volgens de topman van Rosneft spelen er op dit moment een aantal factoren die het voor de OPEC onmogelijk maken hun wil aan de markt op te leggen. Anders dan in de jaren ’70, toen een klein aantal olieproducerende landen in het Midden-Oosten de oliemarkt domineerden, zijn er nu veel meer olieproducerende landen om rekening mee te houden.

    Tijdperk OPEC is voorbij

    Igor Sechin, die een nauwe band heeft met de Russische president Poetin, heeft zich al eerder sceptisch uitgelaten over het kartel van olieproducerende en exporterende landen. Hij is van mening dat Rusland als niet-OPEC land haar eigen strategie moet voeren en zich vooral moet richten op het verdedigen van haar marktaandeel. Volgens de topman van Rosneft is Rusland in staat een lage olieprijs te doorstaan, omdat het land veel goedkope arbeid en een zwakke valuta heeft. Daarom zag hij ook geen reden voor Rusland om aan te schuiven bij een nieuw OPEC topoverleg.
    "Ons bedrijf is van het begin af aan al sceptisch geweest over de mogelijkheid van een nieuw akkoord binnen de OPEC, gezien de huidige omstandigheden. De ontwikkeling van de situatie heeft duidelijk laten zien dat we gelijk hadden."

    Maximale productie

    Het marktaandeel van de OPEC was al jaren tanende, onder andere door de opkomst van de Amerikaanse schalie-olie en toenemende productie in landen als Rusland en Iran. Maar de druppel die het olievat deed overlopen was Saoedi-Arabië, dat eind 2014 het besluit nam de oliekraan wagenwijd open te draaien. Alle pogingen die het kartel sindsdien heeft ondernomen om de olieproductie omlaag te brengen zijn op niets uitgelopen. Sindsdien wordt de olieprijs niet meer kunstmatig hoog gehouden, maar wordt de prijs gestuurd door vraag en aanbod. Dat is een significante verandering, omdat een fundamenteel lagere olieprijs betekent dat landen minder dollarreserves hoeven aan te houden. Het beleid van de Verenigde Staten en haar bondgenoot Saoedi-Arabië was er altijd op gericht de olieprijs kunstmatig hoog te houden. Een hoge olieprijs zorgt voor een grotere vraag naar dollars en levert olieproducerende landen als Saoedi-Arabië meer reserves op. Dat maakt het nog opvallender dat de Saudi's in 2014 tot het besluit kwam het oliekartel op te blazen. Lees ook:

    igor-sechin

    Igor Sechin (Rosneft): "OPEC zo goed als uitgestorven"

  • Zwitserland sluit zich aan bij Chinese investeringsbank

    In navolging op veel andere Europese landen heeft ook Zwitserland zich aangesloten bij de nieuwe Chinese investeringsbank. Dat betekent dat ook Zwitserland een financiële bijdrage zal leveren aan de ontwikkeling van nieuwe infrastructuur om Europa met Azië te verbinden. Zwitserland legt verspreid over vijf tranches een totaalbedrag van $706,4 miljoen in. Ook heeft het land al twee vertegenwoordigers naar voren geschoven, namelijk Johann Schneider-Ammann en Didier Burkhalter. Zwitserland krijgt stemrecht in een blok met Denemarken, IJsland, Noorwegen, Polen, Zweden en Groot-Brittannië.

    Chinese investeringsbank

    De Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) werd een jaar geleden door China gelanceerd als een internationaal project om de handelsroutes tussen Europa en Azië te verbeteren. Alle landen die aan deze investeringsbank deelnemen hebben een bepaald bedrag toegezegd dat voor dit doel gebruikt kan worden. De AIIB hoopt in totaal $100 miljard op te halen bij alle deelnemende landen, geld dat gebruikt zal worden voor de aanleg van spoorwegen, snelwegen en bruggen. Dat is nog maar een begin, want volgens experts kan er alleen in Azië al $2 biljoen geïnvesteerd worden in het verbeteren van de infrastructuur. Met een goede spoorwegverbinding worden goederen twee keer zo snel van China naar Duitsland vervoerd als over zee. Volgens sommige experts zal de wereldhandel de komende decennia in toenemende mate over land plaatsvinden, nu het zwaartepunt van de wereldeconomie verschuift van de Verenigde Staten naar het Euraziatische continent.

    AIIB

  • Welk land is de grootste bedreiging voor de vrede?

    Welk land is de grootste bedreiging voor vrede in de wereld? Die vraag stelde het Amerikaanse onderzoeksbureau Gallup een aantal jaar geleden aan mensen in 68 verschillende landen. Op de eerste plaats komt de Verenigde Staten (24%), gevolgd door Pakistan (8%) en China (6%). De vierde plaats wordt gedeeld door Afghanistan, Iran, Israël en Noord-Korea. Al deze landen werden door 5% van de respondenten aangemerkt als grootste bedreiging voor de wereldvrede. Zo zien de resultaten er op een wereldkaartje uit.

    gallup-map-countries-peace

    Welk land wordt gezien als grootste bedreiging voor de vrede? (Via The International Spectator)

  • Grafiek: OPEC verliest controle over de olieprijs

    De dagen van de OPEC zijn geteld, want de belangrijkste olieproducerende landen van het kartel slagen er niet meer in de olieprijs te controleren. De olieprijs staat laag, maar dat weerhoudt de OPEC landen er niet van de productie nog verder op te schroeven. Sterker nog, de productie van het oliekartel is in minstens twintig jaar niet meer zo hoog geweest als begin dit jaar.

    De volgende grafiek laat het verschil duidelijk zien tussen 2008 en 2014. In beide gevallen ging de prijs van een vat Brent olie hard onderuit, maar in 2008 reageerde het oliekartel door de productie drastisch te verlagen. Zo kon de olieprijs binnen twee jaar verdubbelen van minder dan $40 naar meer dan $80 per vat. Kijken we dan naar de situatie sinds 2014, dan zien we dat de olieproducerende landen het tegenovergestelde gedaan hebben. In plaats van de prijsdaling te stoppen hebben ze die juist aangejaagd, door de oliekraan verder open te draaien.

    opec-broken-oilprice

    OPEC heeft de controle over de olieprijs verloren (h/t @Schuldsuehner)

  • Saoedi-Arabië dreigt met economische sancties tegen VS

    Saoedi-Arabië heeft het Amerikaanse Congres en president Obama gewaarschuwd dat ze honderden miljarden aan bezittingen in de Verenigde Staten zal verkopen, indien een omstreden wet wordt aangenomen waarmee Saoedi-Arabië aanspraken gesteld kan worden voor betrokkenheid bij de aanslagen op het World Trade Center op 11 september 2001. Dat schrijft de New York Times.

    Nabestaanden van de slachtoffers die vielen bij de aanslagen van 9/11 hebben via de rechtbank geprobeerd het koningshuis van Saoedi-Arabië aansprakelijk te stellen voor mogelijke betrokkenheid bij de aanslagen. Ook banken en liefdadigheidsinstellingen in Saudi-Arabië worden door families van nabestaanden verdacht van het verlenen van financiële steun aan de terroristen. Deze aanklachten hebben tot op heden weinig effect gehad, omdat het door een Amerikaanse wet uit 1976 heel moeilijk is om een buitenlandse natie aan te klagen.

    Omstreden wetsvoorstel

    Het Amerikaanse senaat wil de nabestaanden van de terreuraanslagen op 11 september tegemoet komen en heeft daarom een nieuw wetsvoorstel neergelegd waarmee de immuniteit van landen in bepaalde gevallen beperkt wordt. Zo kan een land volgens deze nieuwe wet wél aangeklaagd worden, indien er bewijzen zijn dat het land betrokken is bij terreuraanslagen waarbij Amerikanen op Amerikaans grondgebied om het leven komen. Obama_meets_King_Abdullah_July_2014Dit wetsvoorstel wordt voorgelegd aan het Amerikaanse Congres en als die ermee instemmen kan het koningshuis van Saoedi-Arabië daadwerkelijk aangeklaagd worden voor betrokkenheid bij de aanslagen. Het klinkt absurd, aangezien Saoedi-Arabië nog steeds een belangrijke bondgenoot is van de Verenigde Staten. De makers van het wetsvoorstel benadrukken dat deze alleen betrekking heeft op Amerikaanse burgers die op Amerikaans grondgebied door een terreuraanslag om het leven komen. Op die manier wil men voorkomen dat andere landen de Verenigde Staten gaan aanklagen. Toch maakt de regering van Obama zich grote zorgen. Staatssecretaris John Kerry zei in februari dat het wetsvoorstel de Verenigde Staten zou blootstellen aan rechtszaken en dat het een vreselijk slecht precedent kan scheppen. Andrew Exum, een hoge functionaris bij het Pentagon, vertelde tijdens een bijeenkomst achter gesloten deuren dat Amerikaanse troepen die in het buitenland actief zijn hier zelfs door in gevaar zouden kunnen komen.

    Saoedi-Arabië dreigt met economische sancties

    Volgens Adel al-Jubeir, de minister van Buitenlandse Zaken van Saoedi-Arabië, kan de oliestaat in totaal $750 miljard aan staatsobligaties en andere bezittingen in de Verenigde Staten verkopen. Dat zou de rol van de Amerikaanse dollar kunnen verzwakken. Veel economen twijfelen aan de haalbaarheid van dergelijke economische sancties van Saoedi-Arabië. Edwin M. Truman, econoom van het Peterson Institute for International Economics, legt uit dat het technisch erg lastig is om in korte tijd zoveel bezittingen te verkopen. Ook zou Saoedi-Arabië dan de schuld van zal krijgen van de onrust die hierdoor ontstaat op de financiële markten. In een verklaring tegenover de New York Times legt Truman uit dat het land de Verenigde Staten geen economische sancties op kan leggen, zonder daar ook zelf onder te lijden.

    Relatie met de Verenigde Staten bekoeld

    Het wetsvoorstel om Saudi-Arabië aan te kunnen klagen zet de verhouding tussen beide landen op scherp. En de relatie was al niet zo goed meer, nadat de Amerikaanse regering Iran tegemoet kwam door de sancties op te heffen. Sindsdien heeft Saoedi-Arabië de oliekraan wagenwijd opengezet, met als doel de olieprijs omlaag te brengen. Daarmee drukken de Saoedi's de Amerikaanse producenten van schalie-olie uit de markt. President Obama vliegt woensdag naar de Saudische hoofdstad Riyad voor een ontmoeting met koning Salman en andere Saoedische functionarissen. Het is onduidelijk of deze gevoelige kwestie over de terreuraanslagen op 9/11 ook op de agenda staat. https://twitter.com/tparsi/status/722172847351848961

  • Olieprijs onderuit na mislukt OPEC overleg

    De olieprijs is afgelopen nacht met meer dan 5% gedaald, nadat bekend werd dat het topoverleg van olieproducerende landen op een mislukking was uitgelopen. Vertegenwoordigers van een groot aantal OPEC en niet-OPEC landen kwamen het afgelopen weekend in Doha, de hoofdstad van Qatar, bijeen om te praten over het maximaliseren van de olieproductie.

    Er lag een voorstel op tafel om de olieproductie te beperken tot het niveau van januari, een voorstel waar onder andere Rusland mee instemde. Ook Saudi-Arabië was bereid mee te werken, maar alleen als Iran dat ook zou doen. Maar Iran weigert haar productie te beperken, nu ze eindelijk verlost is van de Westerse sancties.

    iran-oil-teaser

    Iran doet niet mee

    Iran heeft de potentie om evenveel olie te produceren als Saoedi-Arabië, tegen vergelijkbaar lage kosten. Een akkoord zonder Iran is daarom zo goed als ondenkbaar. Het beperken van de olieproductie elders in de wereld zou in dat geval alleen voor Iran winst opleveren. Als Iran in staat is de olieproductie verder uit te breiden, dan is er eigenlijk geen effectief kartel meer mogelijk om de olieprijs kunstmatig hoog te houden. Een overvloedige productiecapaciteit bij een stagnerende economie betekent dat de olieprijs nog heel lang op een relatief laag niveau zal blijven.

    Olieprijs omlaag

    De stijging van de olieprijs van de afgelopen weken was voor een belangrijk deel gebaseerd op de verwachting van een gunstige uitkomst van het topoverleg van afgelopen weekend. Dat er geen akkoord gekomen is kwam voor veel handelaren kennelijk als een teleurstelling, want de prijs van een vat WTI olie zakte met 5% naar $38,35. De Brent olie staat op het moment van schrijven 4,8% lager op $41,03 per vat. Van dit soort percentages kijken we al niet meer op, want in de eerste twee maanden van dit jaar waren er meer dan 24 handelsdagen waarop de prijs meer dan 5% fluctueerde. In juni komen de olieproducerende landen opnieuw bijeen. Tot die tijd hoeven we waarschijnlijk geen hogere olieprijs meer te verwachten. Lees ook: https://twitter.com/Schuldensuehner/status/721912671583543296 https://twitter.com/Schuldensuehner/status/721801105970229248 https://twitter.com/WorthWray/status/721706907384172546

  • Russische straaljager vliegt rakelings langs Amerikaans gevechtsschip

    De spanningen tussen Rusland en de Verenigde Staten liepen gisteren hoog op in de Baltische Zee. Een Russische SU-24 straaljager vloog meerdere keren rakelings over het Amerikaanse gevechtsschip Donald Cook, dat samen met de marine van Polen een NAVO oefening uitvoerde in de Baltische Zee. De bemanning van het schip maakte beelden van het incident, waarop te zien is dat het gevechtsvliegtuig gevaarlijk laag overvliegt.

    Het Amerikaanse gevechtsschip was vertrokken uit een Poolse haven en bevond zich op het moment van het incident op slechts 70 kilometer afstand van de Russische basis in de buurt van Kalilingrad. Dat ligt in het kleine stukje Rusland dat ingesloten ligt tussen Polen en de Baltische Staten. De Amerikaanse defensie spreekt van een Russische provocatie, die in strijd zou zijn met de professionele militaire normen. De Amerikaanse marine spreekt van een onveilige manoeuvre die kan leiden tot onnodige escalatie van de spanningen tussen beide landen. “Een inschattingsfout kan leiden tot een ongeluk waarbij gewonden of zelfs doden kunnen vallen”, zo oordeelt het US European Command in een verklaring.

    Provocaties in de Baltische Zee

    De actie van de Russische piloot kan gezien worden als een provocatie, maar dat kan ook gezegd worden van de militaire operatie van de NAVO. Vooral de rol van de Verenigde Staten is opmerkelijk, want wat heeft een Amerikaans gevechtsschip te zoeken zo ver buiten haar eigen grondgebied en zo dicht tegen de grens met Rusland?


  • LIVE: Poetin geeft jaarlijkse Q&A sessie

    De Russische president geeft vandaag voor de 14e keer zijn jaarlijkse Q&A sessie. Vorig jaar duurde deze sessie bijna vier uur en werden uit 3 miljoen ingestuurde vragen 74 vragen behandeld door de president. Volg het nu live op Marketupdate. Heeft u de uitzending gemist? Dan kunt u hier ook de volledige video terugkijken.

  • Video: Debat Oekraïne

    Op woensdag 6 april mogen we stemmen over de wet tot goedkeuring van het associatieverdrag met Oekraïne. Een dergelijk referendum hebben we in Nederland nog niet eerder gehad.

    Wat houdt het verdrag eigenlijk in? Gaat het om slechts een handelsakkoord of heeft het verdrag verregaande politieke consequenties? In hoeverre helpen we Oekraïne met dit verdrag? Moeten we op 6 april naar de stembus en zo ja, waarom? Wat kan de uitslag van het referendum betekenen?

    Om antwoord te geven op al deze vragen organiseerde de JOVD samen met Studium Generale TU Delft een debat-avond over het referendum en het associatieverdrag. Het debat is in zijn geheel opgenomen.

    Inleiding

    – Martin Rosema (universitair docent politicologie aan de Universiteit Twente)
    – Tony van der Togt (Rusland-deskundige van het instituut Clingendael)

    Debat

    Voor:

    – Paul Tang (Europarlementariër PvdA)
    – Han ten Broeke (Tweede Kamerlid VVD)
    – Joshua Livestro (hoofdredacteur Jalta.nl, voorzitter Stichting Stem Voor Nederland)

    Tegen:

    – Tuur Elzinga (Eerste Kamerlid SP)
    – Kees van der Pijl (emeritus hoogleraar van de Universiteit Sussex, Raad van Advies van het Centrum voor Geopolitiek, Oorlogisgeenoplossing.nl)
    – Arno Wellens (Hoofdredacteur 925.nl)