Op Marketupdate leest u dagelijks het laatste nieuws over goud, zilver en andere edelmetalen. In welke landen wordt het meeste goud gekocht? En wat is het nieuws achter de laatste stijging of daling van de goudprijs? En welke ontwikkelingen zijn voor u als goudbelegger interessant? Volg de ontwikkelingen op de voet via onze site.
Goud eindigde vandaag (Nederlandse handelstijd) met een min van 0,43% op 1781,90 dollar per troy ounce. Hoogste dagkoers: 1.796,35. Laagste dagkoers: 1.774,70.
Zilver sloot vandaag (Nederlandse handelstijd) met een min van1,01% op 34,40 dollar per troy ounce. Hoogste dagkoers: 34,92. Laagste dagkoers: 34,10.
Was het vrijdag nog de stijgende olieprijs en de zwakkere dollar die de goud en zilverprijs deed stijgen, is het vandaag precies andersom. Vandaag daalde de olieprijs en de dollar nam in waarde af. Deze twee “outside market” factoren zijn vrij bepalend wat betreft de prijs van edelmetalen.
Verder was er in het weekend geen groots nieuws wat betreft de Euro crisis. Het definitieve aftreden van Berlusconi zorgt zelfs voor wat optimisme. Maar of dit terecht is, is nog maar de grote vraag?
Goud sloot gisteravond de week af op 1788,50 dollar per troy ounce. Dat was een stijging van 1,73% voor de dag en 2,02% winst voor de week.
Zilver eindigde de week op 34,66 dollar per troy ounce. Een stijging van 1,85% voor de dag en 1,55% gedurende de afgelopen week.
Dat een stijging van de beurzen niet meer per definitie hoeft te leiden tot een daling van edelmetalen, of vice versa, is de afgelopen maanden gebleken. Zo ook gisteren. Vrijwel alle beurzen behaalde een winst van rond de 2%. Zoals hierboven getoond sloten goud en zilver ook dik in de plus. Maar als de beurzen niet verantwoordelijk waren voor de prijstijging van goud en zilver, wat dan wel?
Allereerst is de stijgende olieprijs een bepalende factor. De olieprijs bereikte gisteren een recordhoogte in de afgelopen 3 maanden. Sommige analisten voorspellen dat de olieprijs door toenemende spanningen in het Midden-Oosten de komende tijd nog veel meer kan toenemen. Dit onzekere vooruitzicht heeft een positieve uitwerking op de goud en zilverprijs.
Ook het feit dat de dollar gisteren in waarde daalde heeft een heeft zowel de goud als zilverprijs doen stijgen. Deze stelling is over het algemeen een waarheid. Wanneer de Amerikaanse dollar stijgt, daalt de goud en zilverprijs uitgedrukt in Amerikaanse dollars. De reden hiervan is dat goud in wezen een andere valuta is en ook zo reageert. Wanneer de dollar zwak presteert op de inteationale valutamarkt zal de goudprijs uitgedrukt in Amerikaanse dollars stijgen.
Goud sloot vandaag 0,76% lager op 1755,30 dollar per troy ounce. Hoogste dagkoers: 1775,45. Laagste dagkoers: 1736,25.
Zilver sloot vandaag met 0,83% lager op 33,78 dollar per troy ounce. Hoogste dagkoers: 34,34. Laagste dagkoers: 33,14.
Gisteravond laat na Nederlandse handelstijd daalde zowel goud als zilver met meer dan 2 procent. Vooaamste reden hiervoor is de sterke dollar. Door de Euro crisis stijgt de dollar in waarde en wordt de dollar nu gezien als een ‘veilige haven’ voor investeerders. Dit heeft als gevolg dat goud en zilver op de korte termijn duurder en onaantrekkelijker worden.
Vandaag verliep het op de goud en -zilvermarkt tot 3 uur Nederlandse tijd relatief rustig. Totdat er positief nieuws vanuit de Amerikaanse hoek kwam. Het Amerikaanse handelstekort daalde onverwachts en ook het aantal nieuwe uitkeringsaanvragen daalde tegen de verwachting in. Dit zorgde voor een opening van Wall Street van een dik procent in de plus. Goud en zilver reageerde hier direct op. Na 5 uur Nederlandse tijd werd het weer wat rustiger.
Het onderstaande interview duurt 32 minuten en is op 4 november dit jaar opgenomen in Munchen. In de Duitse stad werd namelijk een conferentie over edelmetaal gehouden (de Edelmetallmesse), waar ook Eric Sprott aanwezig was om zijn visie op de economie en de goud- en zilver fundamentals te geven. Het interview stipt een aantal onderwerpen aan die we even kort bespreken. Onderaan het bericht kunt u de volledige video bekijken.
Over de manier waarop de crisis wordt aangepakt:
Centrale banken hebben de rente verlaagd en overheden hebben veel garanties afgegeven om de rust op de financiële markten te bewaren. Bedrijven (en ook banken) die failliet hadden moeten gaan zijn door overheden op de been gehouden en op momenten dat de liquiditeit in de markten dreigde op te drogen stapten de centrale banken in door extra liquiditeit in de economie te pompen (leningen tegen extreem lage rentes, het opkopen van staatsobligaties en het oveemen van de 'slechte bezittingen' die op de balansen van de banken stonden). Financiële markten hebben sinds eind 2008 geen 'Lehman-moment' meer gehad, wat Eric Sprott het gevolg is van marktmanipulatie. Er zijn nog steeds veel slechte bezittingen waarop afgeschreven dient te worden, waardoor een nieuwe crisis met minstens zo grote omvang als die van eind 2008 op een dag toch zal komen.
Ondertussen worden overheden van minder sterke landen door de financiële markten onder druk gezet om meer te bezuinigen, waardoor de economische groei tot stilstand komt en het probleem van de overheidsschulden eigenlijk alleen maar groter wordt. Een voorbeeld daarvan is Griekenland, dat onder druk van Europa om nog meer te bezuinigen in een vicueuze cirkel terecht is gekomen. Meer bezuinigen gaat niets oplossen, dus vertrouwen we op de geldpers om de problemen nog even voor ons uit te schuiven. Dit zal uiteindelijk kunnen leiden tot hyperinflatie.
Onder welke omstandigheden de economie in een meltdown terecht kan komen:
Dit gebeurt volgens Eric Sprott op het moment dat mensen hun vertrouwen verliezen in de banken én in overheden. Veel problemen van de banken zijn nu op het bordje van de overheden geschoven, waardoor ook deze kwetsbaar zijn geworden. Dit is te zien aan de oplopende rentes op staatsobligaties, die voor problemen kunnen zorgen bij het herfinancieren van de staatsschuld en het betalen van de rentelasten. In dat geval kunnen ook overheden maar weinig doen om de economie te ondersteunen en vormen ze zelf een groot probleem.
Eric Sprott merkt op dat spaargeld op een bank zetten zeer riskant is. Men krijgt er bijna geen rente op, terwijl er wel een aanzienlijk 'counterparty risk' in het spel is. Als de bank moet afschrijven op slechte bezittingen kan het in acute problemen komen, zoals we onlangs met Dexia hebben gezien. Men moet dan weer aanspraak maken op de garanties van de overheid zodat spaarders hun geld terugkrijgen. Als mensen zich bewust worden van het risico in het banksysteem én van de erosie van de waarde van het papiergeld zullen ze uiteindelijk vluchten in de veiligheid van goud en zilver.
Als er binnenkort nog een bank omvalt zullen mensen volgens Eric Sprott de relaties in het geldsysteem ontdekken, waarbij ze zich realiseren dat de bank waar hun spaargeld staat wel eens de volgende kan zijn die omvalt. Dit kan een kettingreactie teweeg brengen waarin iedereen zijn geld ergens anders wil onderbrengen waar het veiliger is.
Zodra mensen het geld van hun bankrekening halen moeten de banken daar een aantal activa voor verkopen. Deze activa, in de vorm van aandelen, staatsobligaties, vastgoed en dergelijke staan allemaal zwaar onder druk. Banken worden dan geconfronteerd met de marktwaarde van hun bezittingen, die lager is dan de boekwaarde. Als een bank haar verlies moet nemen op een deel van haar bezittingen moet ze dat afschrijven van haar eigen vermogen, dat vaak maar een paar procent is ten opzichte van de bezittingen. Omdat alle banken in hetzelfde schuitje zitten zal het ook nog eens moeilijker worden om hun bezittingen voor een goede prijs te verkopen aan beleggers.
Door de hefboomwerking in het banksysteem kunnen banken maar een paar procent verlies leiden op hun bezittingen. Zelfs met een goed gespreide portfolio van bezittingen is dat een te smalle marge die vroeg of laat doorbroken zal worden. De kans dat de waarde van de bezittingen met 5% of meer dalen is onder de huidige marktomstandigheden zeer groot, ook gezien de volatiliteit op de financiële markten.
Eric Sprott
Quantitative en qualitative easing:
Centrale banken houden overheden en banken overeind door respectievelijk hun staatsobligaties en 'slechte bezittingen' te kopen. Dit heeft niet alleen een inflatoir effect op de economie, ook bouwt het enorme risico's op bij de centrale banken zelf. Ze kopen slechte bezittingen die andere beleggers niet meer willen hebben. Het is zeker dat centrale banken als de FED en de ECB bezittingen op hun balans hebben staan die steeds minder waard lijken te worden. Ooit moeten deze verliezen door iemand worden genomen, maar men weet zeer weinig van hoe de centrale banken precies werken, wat ze op hun balans hebben staan en hoe ze het financieren.
Over het beleid van de ECB:
James Turk en Eric Sprott zijn het erover eens dat de ECB steeds meer een politieke instelling is geworden. Ze wordt door de politiek gedwongen om in te grijpen, met als gevolg dat de rente weer is verlaagd van 1,5 naar 1,25 procent. En dat terwijl de inflatie in de Eurozone al op ongeveer 3% staat, veel hoger dan de grens van 2% die de ECB zichzelf heeft opgelegd. De negatieve reële rente die volgt uit dit beleid is zeer gunstig voor goud en zilver, bezittingen die zichzelf corrigeren voor inflatie. Daar komt bij dat de feitelijke inflatie nog veel hoger is.
Over de failliete overheid:
De overheden van Westerse landen hebben erg veel schulden die eigenlijk niet houdbaar zijn zonder economische groei. De Amerikaanse overheid nadert een officiële staatsschuld van 100% van de totale economie, een situatie die in het bedrijfsleven absoluut niet houdbaar is. De beloftes die de overheid heeft afgegeven ten aanzien van sociale zekerheid en pensioenen kunnen in de toekomst waarschijnlijk niet worden waargemaakt, ook niet met drastische bezuinigingen. Dat is volgens Sprott het failliet van de overheid.
Niet alleen de overheid zal bepaalde beloftes moeten verbreken, ook pensioenfondsen kunnen volgens Eric Sprott niet aan hun verplichtingen voldoen. De waarde van hun bezittingen staat onder druk en door de inflatie kunnen ze moeilijk een goed rendement halen dat voldoet aan de verwachtingen die men heeft.
De fundamentals in zilver:
Eric Sprott heeft zich als oprichter van het PSLV fonds goed ingelezen in de fundamentals voor zilver. Daaaast krijgt hij via zijn investeringsfonds ook de meest actuele informatie binnen betreft het sentiment in de markt. Eric Sprott weet te melden dat er in de laatste jaren (2005 t/m 2010) elk jaar voor ongeveer 900 miljoen troy ounces aan zilver op de markt komt en dat hier weinig groei in zit. Ondertussen is er aan de vraagzijde steeds meer belangstelling voor zilver, met als gevolg dat beleggers wereldwijd nu voor 380 miljoen ounces meer aan zilver willen kopen dan in 2005. Eric Sprott vraagt zich af waar dit zilver vandaan moet komen, gezien het aanbod jaarlijks maar een paar procent stijgt.
De toegenomen belangstelling voor fysiek zilver ziet Eric Sprott ook terug bij beleggers, die evenveel dollars aan zilver kopen als dollars aan goud. Met een zilver:goud ratio van 50:1 betekent dat 50x zoveel volume aan zilver dat over de toonbank gaat, terwijl er wereldwijd jaarlijks maar 11x zoveel zilver als goud uit de mijnen komt. En van al het zilver dat uit de grond komt moet de helft al richting de industrie, die het als grondstof gebruikt voor tal van toepassingen. Er is voor beleggers dus veel minder zilver beschikbaar dan de huidige zilver:goud ratio doet geloven. Het is gewoon onmogelijk dat de prijzen van goud en zilver op dit niveau blijven, aldus Eric Sprott.
Op het moment dat er signalen van schaarste uit de markt komen, bijvoorbeeld wanneer een grote fabrikant als Samsung niet genoeg zilver kan krijgen voor haar productie, zal de prijs van fysiek zilver zich gaan ontkoppelen van het papieren zilver uit het SLV. Volgens Eric Sprott kan de prijs dan richting de historische ratio van 16:1 gaan, dus $100 zilver bij een goudprijs van $1600. Als we nog verder teruggaan in de geschiedenis blijkt de zilver:goud ratio slechts 5:1 te zijn.
De ontkoppeling van de prijs van papieren zilver met fysiek zilver is volgens Eric Sprott nu al zichtbaar, omdat zijn PSLV fonds met 100% fysieke dekking tegen een premium van 18 tot 22% verhandeld wordt ten opzichte van de wereldwijde spotprijs.
De rol van goud en zilver in deze crisis:
Valuta worden door inflatie steeds minder waard en bieden geen bescherming tegen een systeemcrisis. Wanneer er hoge inflatie is zoekt men veiligheid in goud en zilver, die zich in eerdere crises bewezen hebben als een waardevaste en liquide bezitting. Ander bezittingen zoals grond en vastgoed zullen ook hun waarde behouden, maar hebben niet de liquiditeit die fysiek goud en zilver hebben. Als het gaat om liquide bezittingen die goed zijn in tijden van inflatie ziet Eric Sprott geen alteatief dat even goed is als goud en zilver.
Goud steeg vandaag lichtelijk met 0,37% op 1792,32 dollar per troy ounce. Hoogste dagkoers: 1799,70. Laagste dagkoers: 1778,05.
Zilver daalde vandaag lichtelijk met 0,70% op 34,74 dollar per troy ounce. Hoogste dagkoers: 35,24. Laagste dagkoers: 34,24.
Net als gister lieten goud en zilver vandaag relatief weinig koersfluctuatie zien. Dit is te danken aan het feit dat er zowel positief als negatief nieuws was omtrent de Euro crisis en het consumentenvertrouwen. Zo werd vanmorgen vroeg bekend gemaakt dat het Chinese consumenten inflatiecijfer lager uitviel dan verwacht. Dit zorgde voor meer vertrouwen en minder belangstelling in veilige havens als goud en zilver. Aan de andere kant steeg vandaag de rente op Italiaans schuldpapier naar een recordhoogte. Deze stijging geeft onzekerheid waardoor veilige havens als goud en zilver juist weer aantrekkelijk worden.
De daling van de goudprijs halverwege september werd door verschillende analisten en 'experts' aangegrepen als een uitgelezen moment om de bull market van het edelmetaal dood te verklaren. Het goud was te snel in waarde gestegen en men zou nu uitstappen, zo was de gedachte. Ook zorgde de daling van de goudprijs, van $1850 begin september tot iets meer dan $1600 aan het eind van die maand, ervoor dat de speculanten die te grote posities hadden opgebouwd een deel moesten liquideren. Dat zou een nieuwe verkoopgolf in gang zetten.
In China hebben ze deze berichten blijkbaar genegeerd, want in diezelfde maand kochten de Chinezen massaal goud. ''Na de sterke correctie kwamen er veel koopjesjagers op de markt'', aldus Janet Kong van de Chinese investeringsbank CICC. In totaal werd er in de maand september voor 56,9 ton aan goud geïmporteerd door China, een nieuw record. In 2010 en in de eerste helft van 2011 werd er veel minder agressief goud gekocht, de import lag toen vaak op ongeveer 10 ton goud per maand. De Chinezen hebben ook een rol gespeeld in de sterke rally van de goudprijs die in juli in gang werd gezet, want in de maanden juli, augustus en september werd er gezamenlijk voor ongeveer 140 ton aan goud geïmporteerd door de Chinezen. Dat is nog meer dan de 120 ton goud die het land over het hele jaar 2010 importeerde.
De verwachting is dat er ook in de komende maanden weer veel goud wordt verkocht in China, want dat is traditie in aanloop naar het Chinese nieuwjaar (dat deze keer valt op 23 januari 2012). De vraag vanuit China legt een stevige bodem onder de goudprijs, waardoor een scherpe correctie zoals we die zagen bij zilver (-25%) voorlopig niet waarschijnlijk is. Inmiddels tikt de goudprijs, mede door de aanhoudende onzekerheid in Europa, al bijna weer de $1800 grens aan. De grens van €1300 voor een troy ounce goud is vandaag gepasseerd en de koers zal waarschijnlijk snel weer naar het oude record van €1357 gaan, zeker als de problemen in Europa nog iets groter worden.
We vragen ons af wie het goud aan de Chinezen heeft geleverd. Waarschijnlijk kan volgende rapport van de World Gold Council hier meer duidelijkheid over verschaffen.
Chinezen worden ook enthousiast van het glimmende edelmetaal
Chavez vertrouwt er niet op dat het goud, dat vooamelijk in Londen ligt opgeslagen, veilig is. Volgens sommigen wil Chavez het goud in eigen land hebben uit angst voor bevriezing van buitenlandse eigendommen. Dit gebeurde eerder bij de vriend en bondgenoot van Chavez, de inmiddels overleden oud-dictator van Libië, Muammar Khadaffi. Daaaast heeft Chavez meerdere arbitrage zaken lopen waaronder een arbitrage zaak over de nationalisering van olieproject ter waarde van meerdere miljarden. Het olieveld was in handen van een Amerikaans bedrijf. Door het goud terug te halen loopt Chavez niet het risico dat het Venezolaanse goud ter compensatie van het olieveld wordt ingenomen.
Volgens experts is het transport van het goud risicovol, langzaam en duur. Critici vragen zich af waarom het goud niet wordt verkocht en tegelijkertijd dezelfde hoeveelheid goud dichterbij Venezuela wordt gekocht. De Venezolaanse autoriteiten benadrukken dat de hele operatie niet veel zal kosten en niet gevaarlijk is. “De mensen moeten kalm zijn. Niks zal verloren gaan, niemand gaat iets stelen. Het is geen Hollywood film,” zei de president van de centrale bank van Venezuela Nelson Merentes. Het transport zal rond de $9 miljoen kosten.
Venezuela heeft met 365 ton de 15e grootste goudreserve van de wereld. Van de 365 ton goud wordt 211 ton in het buitenland aangehouden. Meer dan 60% van de buitenlandse valutareserves van Venezuela bestaat uit goud. Dit is bijna 8 keer het Latijns Amerikaanse gemiddelde van 8%. Merentes zei dat het goud bij terugkomst niet zal worden verkocht en dat Venezuela 10% van haar reserves in Londen zal laten liggen.
Hugo Salinas nam eerder al initiatieven om het Mexicaanse congres warm te maken voor het monetariseren van zilver. Bijna alle congresleden steunen het voorstel van Salinas om weer zilveren munten in omloop te brengen, maar de belangrijkste partijleiders in het land willen er nog niets van weten. Volgens de multimiljardair zijn deze personen omgekocht of geintimideerd door de centrale bank en zijn ze terughoudend om tegen de wensen van de centrale bank in te gaan. ''Daar ligt het eerste obstakel, omdat het voorstel zonder de partijleiders direct unaniem aangenomen zou kunnen worden.''
''Het tweede obstakel is de Mexicaanse centrale bank, dat bang is om de eerste te zijn die zilver weer een rol geeft in het geldsysteem. De bank zou daarmee uit de toon vallen en verraad plegen naar andere centrale banken die hun valuta niet rechtstreeks (kunnen) dekken met goud en/of zilver.'' Daarom roept Salinas andere landen op om ook na te denken over het invoeren van zilveren munten, zodat meerdere landen in de toekomst gezamenlijk een dergelijke stap kunnen zetten.
Hussein en Gaddafi
Hugo Salinas is zich er volledig van bewust dat het presenteren van een alteatieve valuta voor de Amerikaanse dollar risico's met zich meebrengt. In 2004 werd Irak ingevallen, met als officiële verklaring dat daar massaveietigingswapens zouden liggen en dat het volk onderdrukt werd. Ondertussen werd er minder aandacht gegeven aan de meer waarschijnlijke oorzaak, namelijk dat Saddam Hussein van plan was de Iraakse olie af te rekenen in euro's. Normaal gesproken wordt handel in grondstoffen tussen landen afgerekend in Amerikaanse dollars, waardoor de vraag naar deze valuta continu kunstmatig ondersteund wordt. Zodra landen besluiten andere valuta te gebruiken voor de grondstoffenhandel drukt dat op de waarde van de dollar, want daar zal dan minder behoefte aan zijn. Nu Saddam Hussein uit de weg geruimd is door de Amerikanen kan de Iraakse olie weer in dollars afgerekend worden, precies zoals Amerika dat graag wil.
Meer recent is de gecoördineerde actie van de NAVO in Libië, het land waar kolonel Gaddafi al ruim 40 jaar de touwtjes in handen had. Toen daar het volk in opstand kwam waren de Amerikanen en haar bondgenoten uit Europa er snel bij om steun te verlenen aan de opstandelingen. ''We moesten onze plicht vervullen en de Libiers bevrijden van hun dictator'', zo was de uitleg van de regeringsleiders en de media. Ondertussen werd er geen aandacht gegeven aan het feit dat Gaddafi plannen had om een gouden munteenheid in omloop te brengen, een zogeheten 'dinar' die in heel Afrika zou kunnen circuleren als gemeenschappelijke valuta. Met deze gouden munten zouden Afrikaanse landen minder afhankelijk worden van de Amerikaanse dollar en zouden ze veel meer koopkracht hebben. Het is dus niet vreemd om aan te nemen dat de plannen voor een gouden valuta een rol speelden bij de uitschakeling van Gaddafi. Wie zich los wil maken van de Amerikaanse dollar maakt klaarblijkelijk direct vijanden.
Zilvergeld in China en Amerika
Hugo Salinas is van mening dat ook China werk moet maken van een zilveren munt. ''Ze kunnen bijvoorbeeld een muntstuk van 3 gram zilver in omloop brengen en die een waarde geven uitgedrukt in yuan. Honderden miljoenen Chinezen zouden dergelijke munten kopen en als spaargeld gebruiken. Ze krijgen weliswaar geen rente, maar hun vermogen wordt dan ook niet uitgehold door geldsysteem dat draait om inflatie. Tevens is de bevolking dan niet afhankelijk van een bank, ze kunnen hun spaargeld zelf beheren. De lage rente die ze krijgen op spaargeld is toch niet voldoende om ze te beschermen tegen de inflatie.''
Amerika kan volgens de Mexicaanse zakenman ook zilver terugbrengen in het geldsysteem. ''De dollar, halve dollar, de 'quarter' en de 'dime' kunnen net als vroeger weer van zilver worden gemaakt, waardoor ze hun waarde behouden. In Utah is het inmiddels al mogelijk om betalingen te verrichten met gouden en zilveren munten, wat duidelijk maakt dat er een andere wind is gaan waaien in het land.''
Europese crisis
Wat betreft de crisis in de Eurozone is Salinas erg duidelijk. Volgens hem zijn de meeste Europeanen zich er nog steeds niet helemaal van bewust wat er nu precies gaande is. ''Maar zodra ze beseffen dat Europa voor de oplossing van haar problemen naar de geldpers grijpt zullen ze massaal goud en zilver kopen. De eerste tekenen waren er al toen goud een prijs van $1900 bereikte, een nvieau dat we volgens Salinas binnen afzienbare tijd opnieuw zullen bereiken. Steeds meer mensen zullen immers tot de conclusie komen dat er is fundamenteel mis is met ons ongedekte geldsysteem en dat ze iets moeten doen om hun vermogen te beschermen.''
Volgens Salinas zal Duitsland op een gegeven moment de Euro verlaten. ''Dat zou een goed moment zijn voor de Duitsers om zilver weer opnieuw in circulatie te brengen.''
''Goudprijs zal blijven stijgen''
Volgens Hugo Salinas is het zeker dat zowel goud en zilver in prijs zullen blijven stijgen zo lang we dit ongedekte geldsysteem blijven gebruiken. ''Er is steeds meer geld nodig om de boel draaiende te houden en door het aanzetten van de geldpers zal de waarde van het papiergeld alleen maar blijven slinken. Er is dus steeds meer geld nodig om hetzelfde goud en zilver te kopen. Om deze reden kan Salinas ook niet vertellen waar de top ligt van de goudprijs''
Het is kenmerkend voor goud en zilver om zulke plotselingen bewegingen te laten zien. Dat komt vooamelijk omdat de markt van het edelmetaal zeer klein is vergeleken met die van obligaties en aandelen, zodat een grote uitslag vrij snel gemaakt is. Het blijft moeilijk om er precies de vinger op te leggen, maar het ligt voor de hand dat de stijging van vandaag gerelateerd is aan nieuwe zorgen rondom de Eurocrisis. In de loop van de middag werd immers duidelijk dat het allesbepalende overleg van morgen, waar financiële markten vol spanning naar uit hebben gekeken, is afgelast. Wel zullen de leiders van de 17 Eurolanden woensdagavond bijeen komen, maar de voorgenomen vergadering van de 27 EU-landen gaat dus niet door. Het zal mogelijk nog iets langer gaan duren voordat de beleidsmakers ons op de hoogte brengen van het allesomvattende reddingsplan voor de Euro.
Tegelijkertijd komt er ook slecht nieuws uit Italie, want het land verkeert in een acute crisis. De centrumrechtse regering van Berlusconi kan het namelijk niet eens worden over de drastische bezuinigingen die het land onder druk van Europa en van de ECB moet doorvoeren. Italië kent een ongekend hoge staatsschuld van 119% van het BBP, dat als het zwaard van Damocles boven het land hangt. Zodra de politieke stabiliteit wegvalt zullen financiële markten een veel hogere vergoeding eisen voor de financiering van de staatsschuld, waardoor Italië in een negatieve spiraal kan belanden die erg lijkt op die van Griekenland. De rente op 10-jaars Italiaans staatspapier hangt inmiddels al rond de 6%, bijna het niveau waarop de ECB begin deze zomer moest ingrijpen met steunaankopen. Men is er nog niet van overtuigd dat Berlusconi in staat is de benodigde hervormingen door te voeren, getuige zijn laconieke reactie op het eerdere verzoek van de ECB om iets aan de situatie te doen.
Volgens Umberto Bossi, leider van de eurosceptische coalitiepartner Northe League in Italië, loopt de Italiaanse regering momenteel een acuut en groot risico: ''De situatie is op dit moment moeilijk en mogelijk heel gevaarlijk.'' In 1994 brak Northe League als coalitiepartner als eens een regering op, een paar maand nadat deze was aangetreden. Ook de Italiaanse economie verkeert in moelijkheden, gezien de snelheid waarmee de Occupy beweging in Rome omsloeg in rellen en veielingen.
Van de Financial Times:
Talks on Tuesday moing between Mr Berlusconi and his Northe League coalition partners failed to resolve the deadlock – centred on proposed pension reforms – after negotiations into Monday night made little progress.
“The govement is at risk,” Umberto Bossi, leader of the fiercely eurosceptic and federalist Northe League, told reporters in Rome. “The situation is difficult, very dangerous. This is a dramatic moment,” he was quoted as saying. Commentators said the crisis was the most serious facing Mr Berlusconi since his election victory in 2008, recalling memories of 1994 when the Northe League brought down his first govement after just a few months.
The prime minister’s People of Liberty party has proposed that the pension age be raised to 67 years from 65 in line with increasing life expectancy, and that the system of length-of-service pensions also be modified. The Northe League is opposed and La Padania, its party newspaper, on Tuesday attacked what it called “euro-tyranny”.
Altero Matteoli, a PDL minister, said a collapse of the govement was a “hypothesis”. He also noted that talks were continuing and that a compromise with the Northe League was still possible.
Deze cocktail van problemen werpt meer en meer barrières op voor de Europese beleidsmakers, maar de aandelenmarkten lijken zich er vooralsnog maar weinig van aan te trekken. De AEX index klom in aanloop naar het topoverleg van afgelopen weekend al met vele procenten, terwijl de problemen zich maar blijven opstapelen. Vandaag ging de index, mede als gevolg van dit nieuws, met ongeveer een procent naar beneden.
In het gesprek, dat te luisteren is via de website van King World News, werpt Jim Rickards zijn kritische blik op de ingrepen van beleidsmakers en centrale bankiers die proberen de crisis onder controle te houden. Wat betreft de Europese schuldencrisis merkt Jim Rickards op dat er teveel negativiteit is over de toekomst van de Euro. De problemen in de obligatiemarkt (met name van Griekenland, maar ook die van Portugal en Ierland en misschien binnenkort ook die van Spanje en Italië) zijn zichtbaar en deze zullen ook een grote impact hebben op de Europese banken. Veel banken zullen hierdoor onderuit gaan, met als gevolg dat ze verkocht of genationaliseerd gaan worden. Dit hoeft nog niet direct gevolgen te hebben voor de valuta, zo meent Rickards. De muntunie zal volgens hem niet direct uiteen vallen op het moment dat de grote banken in moeilijkheden komen. Veel beleggers maken niet het onderscheid tussen de obligaties, banken en de muntunie. De eerste twee staan er erg slecht voor, maar voor de euro is het beeld lang niet zo somber als nu in de media wordt voorgespiegeld.
Amerikaanse banken ondersteunen obligatiemarkt In de markt voor Amerikaanse staatsobligaties is er momenteel weer heel wat anders aan de hand. De Amerikaanse overheid zal de banken meer en meer gaan dwingen om de obligatiemarkt te ondersteunen, zo denkt Rickards. De spookverhalen over de vermeende bubbel in Amerikaans staatspapier die op het punt staat om in te storten en over het mogelijke mislukken van obligatieveilingen zijn overtrokken, omdat de banken deze markt zullen blijven ondersteunen. Hier zal de Amerikaanse overheid ook druk achter zetten, met als argumentatie dat banken minder risicovolle bezittingen op hun balans moeten aanhouden (en dat zouden dus de Amerikaanse staatsobligaties moeten zijn). Jim Rickards maakt de vergelijking met 1950, toen de activazijde van de Amerikaanse banken voor 40% bestond uit staatspapier. Inmiddels is dat geslonken tot slechts 5%, waarmee hij duidelijk maakt dat banken nog genoeg ruimte hebben om hun posities in staatsobligaties uit te breiden. Omdat Amerikaanse banken door de overheid onder druk worden gezet om meer staatsobligaties op hun balans te plaatsen blijft de rente op die staatsobligaties laag, ondanks een stijgende inflatie.
Banken al gedeeltelijk genationaliseerd Rickards merkt op dat zowel de verplichtingen van de banken (de spaargelden en deposito's) als ook de bezittingen (in dit geval alleen de staatsobligaties) door de overheid worden gegarandeerd. Hiermee heb je dus al in feite een gedeeltelijke nationalisatie van de banken, waar de overheid aan beide kanten van de balans een positie inneemt en de banken ondersteuning geeft. Met de macht die de Amerikaanse overheid heeft zal ze de banken ertoe proberen te dwingen meer staatsobligaties op te nemen, zodat de overheid haar tekorten kan blijven financieren tegen een zeer lage rente.
Doelmatige inflatie De Federal Reserve zal volgens Rickards inflatie blijven creëren via diverse programma's zoals 'QE1', 'QE2' en 'Operation Twist'. De dollar wordt door meer geld in de economie te brengen systematisch verzwakt, met als doel gedurende een lange tijd (meer dan 10 jaar) een jaarlijkse inflatie te bewerkstelligen van ongeveer 5%. Daarmee kan de staatsschuld uiteindelijk in reële termen worden gehalveerd, omdat het geld tegen die tijd nog maar de helft van de huidige koopkracht heeft. Zo lang de inflatie hoger blijft dan de tekorten op de begroting van de overheid zal de schuld dus blijven krimpen (in reële termen).
Dit is volgens Rickards een vorm van diefstal, omdat veel mensen nog steeds denken dat het nu veiliger is om cash aan te houden (tegen een lage rente bij de bank). Ondertussen is de inflatie echter veel hoger dan de rente en zijn spaarders dus netto verliezers geworden, de koopkracht van hun vermogen neemt af. Inflatie is als de ontzichtbare dief die 's nachts via de achterdeur naar binnen sluipt, terwijl een belastingverhoging direct zichtbaar is. Mensen begrijpen precies wat de impact is van belastingen, terwijl inflatie veel moeilijker te begrijpen en waar te nemen is. Het is een onzichtbare vorm van diefstal, ten gunste van diegene die schulden hebben en ten koste van de spaarders.
Inflatie zou vooral de middenklasse en de onderklasse schaden, omdat die zich maar beperkt kunnen diversificeren. Ze hebben geld op de bank staan tegen weinig rente, maar hebben niet zoals de rijkere mensen grote posities in goud, zilver, olie of andere grondstoffen die enige bescherming bieden tegen inflatie.
Waarom financieel adviseurs zelden goud aanbevelen Dit is vanwege een vrij simpele reden, namelijk dat er niet veel te verdienen valt aan het aanprijzen van goud en zilver. Ze verdienen vooral aan financiële producten of diensten waar een goede provisie op zit, vaak zijn dit fondsen die beleggen in aandelen en staatsobligaties. De vermogensbeheerders bij een bank zijn ook geen objectieve analisten, omdat er vaak een tegengesteld belang is. Wat goed is voor de klant is vaak minder goed voor de bank en omgekeerd.
Over nieuwe toetreders op de goudmarkt Beleggers denken dat ze de bull market al gemist hebben als de prijs weer een paar honderd dollar is gestegen. Daardoor blijven ze terughoudend en stappen ze niet of later in. Ze begrijpen nog niet dat de huidige sprongen in prijs nog maar kleine stapjes zijn vergeleken met de grote hoeveelheid geld dat volgens Rickards nog richting goud en zilver zal stromen. Die zal de prijs pas echt doen verschuiven, in een compleet andere omvang dan we nu gewend zijn. De bull market voor goud verloopt totnogtoe heel geleidelijk en bescheiden. De laatste correctie biedt een geweldige kans om in te stappen of om posities uit te breiden.
Er ligt veel geld langs de zijlijn van vermogende beleggers (maar ook van centrale banken) die in goud en zilver willen stappen, maar deze partijen zijn zich er goed van bewust dat een grootschalige aankoop de prijs flink omhoog zal brengen. Het is te vergelijken als eb en vloed tegenover een tsunami. In het eerste geval gaat het om een veel groter volume, maar komt het zeer geleidelijk en gecontroleerd binnen. In een tsunami komt er een minder grote hoeveelheid, maar in een zeer kort tijdsbestek. Dit zet een hoge druk op de kleine goud- en zilvermarkt en kan dus een grote prijsstijging teweeg brengen. Het goud zal dan moeilijk te krijgen zijn en premies zullen toenemen.
Jim Rickards noemt als voorbeeld de strategieën van Rusland en China. Rusland koopt maandelijks goud en doet dat in relatief kleine porties van 5 tot 10 ton. China is op haar beurt geheimzinniger over haar goudaankopen, waarvan overigens wel is bekend dat veel binnenlandse productie van goud in eigen land blijft. Door de geheimzinnige strategie van China blijft de goudprijs relatief laag, lager dan wanneer ze een transparant aankoopprogramma hanteerden zoals Rusland dat doet. China weet op deze manier voor relatief lage prijzen veel goud toe te voegen aan haar reserves.
Wat is het omslagpunt dat de goudprijs zal doen exploderen? Het is onmogelijk te voorspellen wanneer het gaat gebeuren, maar het is vrij duidelijk dat we wel die richting op gaan. Het is de reactie van beleggers en centrale banken die een dergelijk evenment in gang zetten, niet direct de gebeurtenissen in de economie zelf. De goudprijs kan heel plotseling sterk gaan stijgen, bijvoorbeeld als de inflatie een zeer hoog niveau bereikt en mensen vertrouwen verliezen in het geld. We balanceren nu tussen de krachten van deflatie en inflatie. Deflatie is het natuurlijke gevolg van een crisis, terwijl centrale banken en overheden dit actief proberen te bestrijden door kunstmatig inflatie te creëren. Als de inflatie de overhand krijgt kan het heel erg snel gaan en is ook hyperinflatie een mogelijkheid die zich kan voordoen. Volgens Rickards heeft de Federal Reserve als doelstelling om langdurig een vrij hoge inflatie te creeeren, waarmee de schuldenlast van de overheid wordt verlicht. Dit gaat ten koste van spaarders en daarom raadt Rickards mensen ook aan om een gedeelte van hun vermogen in goud en zilver te beleggen. Goud en zilver bieden immers bescherming tegen het inflatoire beleid van de centrale banken.
James Turk ziet een versnelling van de problemen in de Eurozone, waar ook een hogere goudprijs bij hoort. Er is steeds meer bewustwording van het fenomeen 'counterparty risk', waarin er steeds meer onzekerheid bestaat over de waarde van de bezitingen die banken op de balans hebben staan. Mensen zien de risico's in de bankensector en komen ook steeds vaker tot de conclusie dat veel banken in feite insolvabel zijn. Als gevolg daarvan vlucht men langzaam maar zeker uit papiergeld richting fysieke bezittingen (waaronder goud en zilver) en die trend zal zich volgens Turk blijven versnellen.
Over de goud- en zilverprijzen
Wat betreft de goud- en zilverprijzen, die de laatste tijd niet echt van hun plek lijken te komen, ziet James Turk grote kansen liggen. Dit is een ideaal moment voor beleggers om fysiek goud en zilver aan te schaffen, omdat we over een langere termijn hoge prijzen gaan zien die we ons vandaag de dag niet eens voor kunnen stellen. Zo werkt een bull market nou eenmaal en dat zal nu niet anders zijn. Het zal uiteindelijk manische vormen gaan aannemen dat mensen helemaal gek zal maken.
Wat we vandaag de dag zien lijkt volgens James Turk sterk op de jaren '70, toen grote hoeveelheden geld over de wereld heen en weer werd geschoven op zoek naar rendement. Ondanks de steunaankopen van de Federal Reserve loopt de rente op Amerikaans staatspapier nog steeds op, waaruit James Turk concludeert dat de top in de obligatiemarkt achter ons ligt. Dit maakt ook de Federal Reserve kwetsbaar, omdat ze veel staatspapier op hun balans hebben staan met een zeer lage renteopbrengst. In een omgeving waarin de rente op staatsobligaties oploopt zal de waarde van de bezittingen van de FED dalen. De rente hoeft volgens James Turk niet eens zo ver te stijgen voordat men begint te twijfelen aan de solvabiliteit van de Amerikaanse centrale bank. Naast staatsobligaties heeft de Federal Reserve ook veel 'giftige' hypotheekproducten in de boeken staan, waarvan de waarde ook zeer moeilijk te bepalen is.
De veiligheid van verschillende bezittingen wordt ter discussie gesteld in een zogeheten conjuctuurcyclus, die in gang wordt gezet doordat banken excessief veel geld uitlenen en doordat centrale banken de rente langdurig te laag houden.
Sterke fundamenten
Ondanks de kwakkelende goudprijs van de afgelopen weken blijft James Turk erg optimistisch, omdat de fundamenten om goud en zilver aan te schaffen nog steeds zeer sterk zijn. Als de angst onder beleggers blijft toenemen zal er weer veel geld richting goud en zilver stromen, waardoor de prijzen zullen stijgen. Met de huidige toestand van de economie ziet Turk eigenlijk geen reden waarom het edelmetaal niet zou gaan stijgen.
Volgens James Turk zitten we dicht bij een end game, omdat er op zoveel verschillende plekken op de wereld gevaar loert dat kan uitmonden in een grote crisis. Het is moeilijk om te bepalen waar de situatie het eerst uit de hand zal lopen, maar de daarop volgende kettingreactie zal dezelfde impact hebben als de val van Lehman Brothers. De bezittingen die op de balansen van de banken staan zullen niet verdwijnen, maar moeten afgeschreven worden. Turk vraagt zich af wie daar voor op zal moeten draaien. Overheden denken de crisis af te kunnen wenden, maar dat al volgens James Turk niet gebeuren. De geschiedenis heeft laten zien dat vroeg of laat het verlies moet worden genomen.
Problemen vooruitschuiven
Als de Europese belastingbetalers niet garant willen staan voor toekomstige verliezen in de bankensector zullen er uiteindelijk meer banken gaan omvallen. Beleidsmakers en centrale banken blijven de verliezen maar voor zich uit schuiven, die daardoor alleen maar groter en groter worden. Op een gegeven moment zal het dan ook niet meer op te brengen zijn om de problemen vooruit te schuiven.
Over James Turk
James Turk heeft expertise op het vlak van inteationaal bankieren en investeren en begon zijn carrière bij een afdeling van JP Morgan Chase. Vanaf 1980 verlegde hij zijn focus naar de goud- en zilvermarkt, waar hij als trader begon te werken bij het 'Abu Dhabi Investment Authority' investeringsfonds. In 1987 besloot hij voor zichzelf te beginnen en startte hij nieuwe platformen als het Free Gold Money Report en GoldMoney.com. Ook schreef hij mee aan het boek 'The Coming Collapse of the Dollar', dat in 2004 verscheen.
