De Europese bankensector staat er bijzonder slecht voor en heeft op korte termijn €150 miljard aan nieuw kapitaal nodig, zo waarschuwt David Folkerts-Landau, hoofdeconoom van Deutsche Bank, in Die Welt am Sontag. Met dat bedrag kunnen banken geherkapitaliseerd worden, zodat voorkomen wordt dat verontruste spaarders hun geld bij de bank weghalen. Folkerts-Landau pleit voor een reddingsprogramma vergelijkbaar met het TARP-programma in de Verenigde Staten, waarbij de Amerikaanse overheid een kleine $500 miljard aan slechte leningen van de banken overnam om de zorgen van spaarders en beleggers weg te nemen.
Bail-in of bail-out?
Het grote dilemma waar bankiers en politici mee worstelen is wie de rekening gepresenteerd moet krijgen voor het redden van een bank. De traditionele methode is de bail-out, waarbij de bank door de staat gered worden en de rekening bij de belastingbetaler wordt neergelegd. Dat is de aanpak die tot voor kort zowel in de Verenigde Staten als in Europa gehanteerd werd. Maar de ’template’ van Dijsselbloem bleek de aankondiging te zijn van nieuwe regels, die voorschrijven dat spaarders en obligatiehouders de banken moeten redden: de zogeheten bail-in methode.
Sinds het begin van dit jaar geldt in heel Europa de bail-in methode als de manier om banken te redden, waardoor vermogende spaarders en obligatiehouders gaan meebetalen aan het redden van hun bank. Deze aanpak werd al eens getest bij de redding van banken op Cyprus en dichter bij huis met de redding van de SNS bank.
Hoofdeconoom Deutsche Bank: “Europese banken hebben €150 miljard nodig”
Schadelijk
De nieuwe bail-in regels verhinderen dat overheden op eigen initiatief banken kunnen redden. Dat zorgt nu al voor spanningen, bijvoorbeeld in Italië. De regering van premier Matteo Renzi wil de banken redden met een kapitaalinjectie van €40 miljard, maar dat reddingsprogramma is in strijd met de bail-in regels. Die schrijven voor dat obligatiehouders en spaarders hun verlies moeten nemen, een boodschap die politiek onverkoopbaar is voor premier Renzi.
Volgens Folkerts-Landau is de bail-in methode zonder gevaar, want dat zou kunnen betekenen dat spaarders van andere banken en misschien zelfs spaarders in andere landen nerveus worden en hun geld van de bank gaan halen. Als dat gebeurt komen veel meer banken in de problemen en is de schade misschien wel veel groter dan die €150 miljard die nu nodig is om de Europese bankensector te redden, aldus de hoofdeconoom van Deutsche Bank.
In het gesprek met Die Welt am Sontag zegt hij dat er snel ingegrepen moet worden om te voorkomen dat de situatie oncontroleerbaar wordt. “Europa is ernstig ziek en moet heel snel de bestaande problemen aanpakken, anders zullen er ongelukken gebeuren.”
Bankaandelen onder druk
De aandelenkoersen van banken zijn dit jaar hard onderuit gegaan, omdat beleggers zich meer zorgen maken over de winstgevendheid en stabiliteit van de bankensector. Dat zien we nu al terug in Italië, waar banken gemiddeld meer dan 15% aan slechte leningen op de balans hebben staan. Beleggers vrezen dat banken in de toekomst afschrijving op slechte leningen moeten doen, wat een bail-in zou kunnen veroorzaken. Het aandeel Deutsche Bank verloor de afgelopen twaalf maanden 60% van haar waarde, terwijl de Italiaanse banken sinds het begin van dit jaar gemiddeld al meer dan de helft van hun beurswaarde verloren.
Aandelen Italiaanse banken gingen eerder dit jaar al hard onderuit (Grafiek via Bloomberg)