Tag: eurozone

Handelsoverschot in de eurozone stijgt flink

Het overschot op de handelsbalans in de eurozone is in juli flink gestegen ten opzichte van een jaar eerder. Eurostat, het Europese bureau voor statistiek, maakte dit op dinsdag bekend. Op basis van de eerste berekeningen is het overschot gestegen van 21,2 miljard euro tot 31,4 miljard euro.

Het verschil komt voort uit een export van 185,2 miljard, dit is 7 procent meer dan vorig jaar en importwaarde van 153,8 miljard euro, deze is gestegen met 1 procent. Onderling werd er ook meer gehandeld tussen eurolanden. Vorig jaar werd er voor een bedrag van 141 miljard verhandeld tussen verschillende eurolanden, dit jaar is dat met 4 procent gestegen naar een bedrag van 147 miljard euro.

Handelsbalans eurozone (Afbeelding van Quartz)

15 september 2015
Duitsland grijpt de macht

Deze bijdrage is afkomstig van Beurshalte

Als we alle verhalen over het overleg over Griekenland op een rij zetten, dan is één conclusie onvermijdelijk. Alexis Tsipras heeft namens Griekenland op alle fronten een zware nederlaag geleden. De schuldeisers hebben op hun beurt een soort van regime change tot stand gebracht. De Grieken zijn geen baas meer in eigen huis. Dat zet de relatie tussen Brussel en het Griekse volk voor langere tijd op scherp. Het ergste wapenfeit van Brussel is echter, dat het idee van een monetaire unie als tussenstap naar een democratische politieke unie afgelopen weekeinde is vermoord.

Daar kunnen tragische consequenties uit voortvloeien. Het kan uitmonden in een terugkeer van het nationalisme van begin van de 20ste eeuw. Daar heeft Europa een zeer hoge rekening voor betaald. Daarnaast lijkt de eurozone nu verworden tot een systeem van vaste wisselkoersen met slechts een valuta. Dat systeem staat nog slechts ten dienste van Duitsland en wee degenen die zich willen verzetten tegen deze nieuwe orde.

Het was immers Duitsland bij monde van Wolfgang Schäuble, dat met een formeel voorstel kwam om de Grieken (tijdelijk) uit de eurozone te zetten. Daarmee is nu een taboe van tafel. Dat betekent dat we in de toekomst nieuwe voorstellen mogen tegemoet zien om lastige landen als Griekenland uit de eurozone te zetten. Lastig betekent hier, dat nu nog zelfstandige naties het niet moeten wagen om de Duitse orthodoxe economische leer in twijfel te trekken.

Europees dictaat
Wat moeten de Grieken doen? Wat kunnen ze nog doen? Zullen ze instemmen met een programma, waarvoor de eigen regering geen volmacht meer heeft? Het programma is in een democratisch referendum verworpen en Griekenland is gedwongen het te accepteren op straffe van totale economische vernietiging. Heeft een programma, dat op zo veel weerstand stuit wel ooit kans van slagen? Vooralsnog moeten de Grieken wel. Er rest hen geen andere keuze. Het dictaat, opgelegd aan Athene, mag voorlopig nog op brede politieke steun rekenen. Maar hoe lang duurt het nog voordat de kleinere lidstaten zich gaan realiseren, dat ook zij nu een gemakkelijk doelwit zijn geworden voor de willekeur van de grote jongens in de eurozone? Is dat een duurzame optie? Tot dusverre kwam het idee van een exit uit de eurozone nimmer ter tafel. Het politieke commitment van alle lidstaten was tot nu toe groot. Alle landen wilden deel hebben aan dat ambitieuze proces van de Europese eenwording en integratie. Als je dat politieke wensdenken voor een ogenblik wegdenkt, dan doemt er een heel ander beeld op. Puur economisch gesproken heeft alleen Duitsland echt profijt bij de euro. Landen als Nederland en Oostenrijk genieten ook voordelen, zij het minder. De financiële crisis maakte echter duidelijk, dat ook deze landen kwetsbaar waren. Voor een land als Italië is de euro op een regelrechte ramp uitgelopen. Sinds de introductie van de euro in 1999 is er geen verbetering van de productiviteit te bespeuren. Vòòr de invoering van de eenheidsmunt kende het land mooie cijfers. Is het ondenkbaar dat Italië op een kwade dag besluit zijn heil buiten de eurozone te zoeken? Niet langer!
Als het project van de eurozone beroofd wordt van het ideaal van de politieke en economische unie, dan is het gedaan! Staten zullen nog slechts aan het project willen deelnemen op basis van het wegen van de voor- en nadelen. Er zal dus altijd de mogelijkheid bestaan, dat een land zijn denkt dat het beter is om uit te stappen. Europa heeft afgelopen week het slechts denkbare resultaat geboekt voor de toekomst van de eurozone! Cor Wijtvliet Hoofdredacteur Beurshalte.nl Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

14 juli 2015
Het woord is aan Europa

Deze bijdrage is afkomstig van Beurshalte

Zondag sprak een grote meerderheid zich uit tegen de hervormingsvoorstellen van de Trojka voor hun land. In mijn ogen is dat een verstandige beslissing. Waarom zou je ja zeggen tegen een receptuur, waarvan het al meer dan vijf jaar duidelijk is dat ze niet werkt. Een rapport dat vlak voor het referendum publiek werd, vormde nogmaals een onderbouwing van het falen van het hervormingsbeleid. De Griekse vreugde na het bekend worden van de uitslag is ook nog eens begrijpelijk, omdat Europa vanaf de zijlijn onbeschaamd gepoogd heeft om het referendum de beïnvloeden. De Grieken hebben terecht deze pogingen genegeerd en afgestraft.

Maar hoe nu verder? Meneer Tsipras denkt, dat hij nu weer aan tafel kan om met de schuldeisers te praten over nieuwe plannen en voorstellen. Hij kan wel eens bot vangen in Brussel. De schuldeisers hebben het gehad met Griekenland en lijken er nu meer dan ooit op uit om een voorbeeld te stellen. Als de euro wil overleven, dan moeten partijen zich houden aan de gemeenschappelijke regels, geen tekorten kweken en de schulden afbetalen. Als de doorsnee Griek daarvoor moet bloeden, dan moet dat maar. Jammer, maar helaas! Dat zal potentiële nieuwe spelbrekers moeten afschrikken.

Griekenland uit de euro?
Het zou ook anders kunnen gaan. Zowel Europa als Griekenland moeten de uitslag van het referendum te baat nemen om te sleutelen aan het slecht functionerende europroject. Is het niet beter om een Grexit zo pijnloos mogelijk te laten verlopen en daarmee een model te ontwikkelen voor landen die in de nabije toekomst misschien ook willen uitstappen? Van een geolied verlatingsproces hebben zowel de vertrekker als de blijver voordeel. Maar de Europese Commissie zal juist met die wetenschap niet willen meewerken aan dit soort voorstellen. Een land als Italië mag nooit en te nimmer ook maar een seconde het idee gaan koesteren dat er wellicht een mogelijkheid bestaat een streep te zetten door hun hoge schuldenlast. Dat geldt al evenzeer voor landen als Spanje en Portugal en misschien zelfs voor Frankrijk. En dan zijn er natuurlijk nog politieke redenen voor Europa om zich star en onverzoenlijk op te stellen. In zwaar getroffen landen als Ierland, Portugal, Spanje en Italië zijn Syriza-achtige partijen actief die het politieke establishment in de nek hijgen. Een succesje voor Syriza, hoe klein ook, kan deze linkse groeperingen de wind in de zeilen geven. Het lijden van de Griekse bevolking wordt doelbewust als afschrikwekkend voorbeeld gebruikt om deze links populistische partijen het leven zuur te maken. Maar niet alleen partijen in het Zuiden moeten ingetoomd worden. Ook rechts populistische partijen in het Noorden mogen geen voordeel genieten uit een mogelijk soepelere houding jegens de Griekse regering.
Tunnelvisie
Er is een reel gevaar, dat Europa aan een tunnelvisie lijdt, waarbij de korte termijn voordeel van een voorbeeld stellen de overhand heeft en er te weinig oog is voor de langere termijn. Als Griekenland wegzinkt in een economische chaos, wat nu dreigt te gebeuren, en vervalt tot een zogeheten failed state, dan zal dat onherstelbare schade toe brengen aan het Europees project, zowel bij de Europese bevolking als bij de rest van de wereld. Wat er nu precies moet gebeuren, lijkt niemand te weten. We zijn immers in terra incognita terecht gekomen. Maar misschien moeten de laatste voorstellen van het IMF maar serieus worden opgepakt. Deze pleiten simpelweg voor meer en verdergaande schuldenreductie! Het is aan mevrouw Merkel om de handschoen op te nemen. Cor Wijtvliet Hoofdredacteur Beurshalte.nl Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

6 juli 2015
Advies economiedocenten Griekenland: “Blijf in de Eurozone”

Griekenland moet er alles aan doen om in de Eurozone blijven, dat staat in een verklaring die ondertekend is door in totaal 246 economiedocenten van verschillende Griekse hogescholen en universiteiten. Middels deze verklaring willen we onze grote zorgen uiten over de laatste ontwikkelingen in ons land. We geloven zeer sterk dat, op dit cruciale moment, het van groot belang is om excessen te vermijden en nationale cohesie te laten zien. Om onze positie in de Eurozone en de EU te behouden en onze geloofwaardigheid op het internationale podium te herstellen.

Het fiscale consolideringsprogramma, dat we ondertekend hebben met onze Europese partners en andere schuldeisers zoals het IMF, moeten streven naar de hoogste mate van sociale bescherming en de minste kans op een nieuwe recessie. De hervormingen moeten gericht zijn op het zo snel mogelijk creëren van economische groei en banengroei in de private sector. De aanhoudende politieke onzekerheid heeft de Griekse economie opnieuw in een recessie gestort en de daling van de werkloosheid ongedaan gemaakt. Ook zijn de belastinginkomsten gedaald, waardoor het begrotingstekort is opgelopen.

Wel of geen Grexit?
Wat echt op het spel staat tijdens het referendum, ongeacht van hoe het geformuleerd en gepresenteerd wordt, is de vraag of Griekenland in de eurozone en in de Europese Unie kan blijven. De landen van de Eurozone hebben afgelopen weekend de stekker getrokken uit de financiering van de Griekse schuldenlast, nadat de onderhandelingen waren stukgelopen. De Griekse banken worden nog overeind gehouden om een complete chaos in het land te voorkomen. Wij geloven dat de economische gevolgen van een default en een exit uit de Eurozone veel ernstiger zullen zijn dan het sluiten van een compromis met onze Europese partners en het IMF. Een ongeorganiseerde breuk met de kern van Europa heeft desastreuze economische, sociale, politieke en geopolitieke consequenties...
De consequenties voor de korte termijn
Banken die de deuren sluiten, afboeking van spaartegoeden, scherpe daling in het toerisme, tekorten aan basisgoederen en ruwe materialen, een zwarte markt, hyperinflatie, faillissementen, een grote stijging van de werkloosheid, een scherpe daling van het reële inkomen en de reële waarde van de pensioenen, een diepe recessie en serieuze problemen in het functioneren van de gezondheidszorg en defensie. Sociale onrust.
De consequenties voor de middellange termijn
Internationale isolatie van het land, geen toegang tot de internationale kapitaalmarkt voor een periode van enkele jaren, lage economische groei en weinig investeringen, een hoge werkloosheid gecombineerd met een hoge inflatie, het stopzetten van Europese fondsen en subsidies, dalende levensstandaard, verslechtering van de publieke voorzieningen. Al deze ontwikkelingen zijn niet nodig, vijf jaar nadat de Grieken grote offers hebben gebracht en de economie net weer op het punt staat om te herstellen. Het verlaten van de Eurozone en de EU brengt onvoorspelbare en desastreuze gevolgen met zich mee voor de nationale veiligheid en de democratische stabiliteit van ons land. Vanwege al deze redenen moet Griekenland in het hart van de EU blijven, en dat is de Eurozone. Vanwege al deze redenen is ons antwoord op het referendum unaniem JA. Ja, voor Europa. De lijst van alle 246 namen is te vinden op Ekathimerini.

3 juli 2015
Griekenland wil in de Eurozone blijven

De meerderheid van de Griekse bevolking wil in de Eurozone blijven, zo schrijft de Griekse krant Ekathimerini op basis van twee peiling die afgelopen zondag gehouden werden. Wanneer de bevolking zou mogen kiezen tussen een vertrek uit de eurozone of voor de weg van harde bezuinigen en hervormingen, dan kiest de meerderheid voor die laatste optie. Een enquête die zondag verscheen in de Griekse krant Proto Thema liet zien dat 57% van de respondenten voorkeur geeft aan een deal met Europa en dat een minderheid van 29% kiest voor een Griekse exit uit de eurozone.

Een ander onderzoek dat in opdracht van de krant To Vima werd uitgevoerd door Kapa Research gaf aan dat 47,2% van de respondenten voorstander is van een nieuw akkoord met de schuldeisers en dat 33% tegen een nieuw voorstel zou stemmen. Van alle respondenten gaf 18,4% aan niet te weten welke optie beter zou zijn.

Wel of geen Grexit?
De Grieken mogen binnenkort via een referendum uitspreken of ze wel of niet in de Eurozone willen blijven. Om bij de muntunie te blijven moet het land van Europa drastische hervormingen en bezuinigen doorvoeren, zoals hogere belastingen en lagere pensioenuitkeringen en ambtenarensalarissen. Deze hervormingen roepen veel weerstand op, maar er zijn ook veel Grieken die inzien dat de euro bepaalde voordelen met zich meebrengt. Eerder deze maand gingen duizenden Grieken nog de straat op om duidelijk te maken dat het land beter af is door in de Eurozone te blijven. De Griekse premier Tsipras heeft er vertrouwen in dat Griekenland in de Eurozone kan blijven. Dat is ook de hoop die Christine LaGarde van het IMF koestert. In een verklaring zei LaGarde verheugd te zijn te horen dat de ECB en de Eurogroep alle beschikbare instrumenten zullen inzetten om de integriteit en stabiliteit van de muntunie te waarborgen.
China
Ook in China volgen ze de ontwikkelingen in Europa op de voet. Volgens de Chinese vice-premier Li Keqiang is de vraag of Griekenland bij de euro blijft niet alleen en iets waar Europa mee worstelt, maar ook China. "Het gaat om de wereldwijde financiële stabiliteit en het herstel van de economie", aldus Keqiang. China is de tweede grootste handelspartner van Europa en bezit een groot aantal Europese obligaties. Daarom is ook China gebaat bij stabiliteit en economische groei in de Europese Unie en een sterke euro. "Dit is waarom China wil dat Griekenland in de Eurozone blijft. We verzoeken de schuldeisers om snel tot een oplossing te komen met de Griekse regering", zo verklaarde de Chinese vice-president.

30 juni 2015
James Grant over de crisis en centrale banken

Afgelopen zondag was financieel historicus James Grant te gast bij Buitenhof. Hij behoorde tot de minderheid die de grote financiële crisis van 2008 zag aankomen en waarschuwde zijn lezers via zijn nieuwsbrief ‘The Interest Rate Observer’. Volgens hem schuilt er een groot gevaar in ons huidige financiële systeem, omdat het geen degelijk fundament meer heeft. Het geld dat we vandaag de dag gebruiken heeft geen referentiepunt meer, zoals dat voor 1971 wel het geval was onder het Bretton Woods systeem. De dollar was toen nog gekoppeld aan goud, waardoor de munt altijd een zekere waarde had. Daarvoor was er een goudstandaard, waarin een bepaalde hoeveelheid geld gelijk stond aan een bepaald gewicht in goud.

Rente

Vandaag de dag ontbreekt die waardestandaard, met als gevolg dat het financiële systeem compleet uit de hand gelopen is. In plaats van een vrije marktrente, die tot stand komt door vraag en aanbod, bepaalt een groep centrale banken vandaag de dag wat de rente is. Dat leidt volgens Grant tot verkeerde prikkels en verkeerd gedrag. Door de extreem lage rente nemen mensen teveel risico met geleend geld. Stijgende huizenprijzen en aandelenkoersen zijn volgens hem voorbeelden van het verstorende effect dat centrale banken hebben op de economie. Ook in de aanloop naar de grote crisis van 2008 zag James Grant zorgwekkende signalen in de economie. Iedereen kon heel gemakkelijk kredieten krijgen voor van alles en nog wat, zonder dat daar strenge voorwaarden aan verbonden waren.

Kapitalisme
James Grant zei in Buitenhof dat ons huidige economische systeem niet meer kapitalistisch te noemen is. Winsten worden geprivatiseerd, terwijl de verliezen worden gesocialiseerd. Door monetaire verruiming van centrale banken worden de verliezen onder het tapijt geveegd, maar daarmee zijn ze niet verdwenen. James Grant pleit voor een economie waarin meer zaken aan de vrije markt worden overgelaten en de macht van centrale bankiers wordt ingeperkt. Ook moeten de risico's van het omvallen van banken terug bij de stakeholders van de bank neergelegd worden (spaarders, obligatiehouders, aandeelhouders) en niet bij de belastingbetaler. Pas als deze structuren weer hersteld worden kan de markt normaal functioneren en zal men weer in staat zijn een goede inschatting te maken van de risico's. "Als ik moet kiezen tussen een dirigistisch systeem gerund door niet gekozen oud-hoogleraren, of een gedecentraliseerd, door de markt aangestuurd, individualistisch systeem, dan kies ik voor het laatste", zo verklaarde James Grant. "Centrale banken hebben mensen in een roes gebracht en wijsgemaakt dat alles er rooskleurig uitziet, maar het ziet er niet zo rooskleurig uit", zo voegde hij eraan toe. Volgens Grant moeten we stoppen met overheidsmanipulatie van rentetarieven en aandelenkoersen om een gezond evenwicht in de economie terug te brengen.
Griekenland
Volgens Grant is Griekenland niet in staat al haar schulden te betalen. Linksom of rechtsom moet er volgens hem verlies worden genomen en het lijkt het meest waarschijnlijk dat andere Eurolanden die het krediet verstrekt hebben op de blaren moeten zitten. Frankrijk heeft €70 miljard aan de Grieken uitgeleend, Italië ongeveer €60 miljard. We moeten er serieus rekening mee houden dat dat geld niet terug komt, zo stelt de financieel historicus. Het wordt pas echt gevaarlijk als Griekenland besluit uit de Eurozone te stappen. In dat geval kunnen ook andere landen, zoals bijvoorbeeld Spanje, besluiten uit de euro te stappen. De gevolgen voor de financiële markten zijn dan niet te overzien, net zoals de val van Lehman Brothers veel meer schade berokkende dan men dacht.

20 april 2015
Eurozone heeft in januari geen goud gekocht
Cijfers van het IMF laten zien dat de goudreserve van de Eurozone in januari is toegenomen tot 10.784,1 ton. Op sommige nieuwssites en weblogs wordt dit uitgelegd als een aankoop van goud door een van de landen binnen de Eurozone, maar dat lijkt niet waarschijnlijk. Als lidstaten van de Eurozone goud kopen of verkopen gebeurt dat via de ECB en die maakt op haar website geen melding van een goudtransactie. De stijging van de totale goudreserve van het Eurosysteem is het gevolg van de toetreding van Litouwen tot de muntunie. Daarbij heeft het land goud overgedragen aan de ECB.

@Trident_one Lithuania joining the Euro, bringing in it’s part in gold. It’s a tradition in Europe.

— Boefke. (@BoefkeNL) February 24, 2015

Landen die in januari wel goud kochten waren Kazachstan en Oekraïne. Kazachstan breidde haar totale goudreserve voor de 28e maand op rij uit, van 191,8 naar 193,5 metrische ton. Opvallend is dat ook Oekraïne goud kocht, omdat het land bijna geen valutareserves meer over heeft. In januari groeide de voorraad van het land met 300 kilogram naar een totaal van 23,9 ton. Sinds april vorig jaar is de totale goudreserve van Oekraïne met 45% gekrompen. Een jaar geleden bereikte haar goudvoorraad een omvang van 42,9 ton. Even opvallend was de afwezigheid van Rusland. Dit land was vorig jaar nog verantwoordelijk voor ongeveer een derde deel van alle netto goudaankopen van centrale banken en was daarmee de grootste afnemer van goud uit de officiële sector. Maar de afgelopen maand voegde Rusland helemaal geen goud aan de reserves toe, integendeel. De totale reserve kromp van 1.208,2 naar 1.207,7 ton.
Centrale banken hebben de afgelopen vijf jaar veel goud gekocht
25 februari 2015
Griekenland bereikt akkoord met Europa

Griekenland heeft afgelopen vrijdag een akkoord bereikt over verlenging van de financiële steun. De eurolanden zullen Griekenland de komende vier maanden nog financieel ondersteunen, op voorwaarde dat de Griekse regering nog dit weekend een hervormingsplan in elkaar zet dat maandag gepresenteerd kan worden en dat goedkeuring kan krijgen van de eurolanden. Pas als dat gelukt is wordt de financiële steun weer hervat, voor een periode die overigens korter is dan de zes maanden waar Griekenland op inzette.

Griekenland heeft weer wat tijd gekocht en heeft vooralsnog weinig gezichtsverlies geleden. Maar een echte oplossing is nog niet bereikt, want er zijn nog steeds hervormingen nodig om de Griekse economie sterker te maken. En juist dat is strijdig met de verkiezingsbelofte die Syriza gemaakt heeft aan haar kiezers. De president van Griekenland sprak begin deze week nog over loonverhogingen en het terugdraaien van de eerder genomen bezuinigingsmaatregelen.

Griekse banken lopen leeg
Door de onzekerheid die de afgelopen weken ontstaan is over het toekomst van Griekenland binnen de muntunie hebben spaarders al veel geld van hun bankrekeningen weggehaald. Dit jaar is er al meer dan €21 miljard aan spaartegoeden opgenomen bij Griekse banken. Afgelopen vrijdag is er naar verluid een miljard euro weggehaald en ook vorige week werden honderden miljoenen euro's aan bankrekeningen onttrokken. Deze stille bankrun kan de Griekse banken ernstig in de problemen brengen. Het is de vraag of de Griekse bevolking door dit akkoord weer het vertrouwen terugkrijgt en geld terugbrengt naar de bank. Afgelopen week schreven we op Marketupdate al over de dreiging van kapitaalcontroles. Die dreiging is nu wellicht wat minder groot, maar nog steeds ziet het toekomstperspectief er niet al te zonnig uit. Door de extreem lage spaarrente kun je het de spaarder niet kwalijk nemen dat hij of zij het geld liever in huis verstopt of omzet in fysiek goud en andere kostbaarheden.

Griekenland bereikt akkoord met Europa

22 februari 2015
Weidmann: “Structurele problemen los je niet op met geld drukken”

Door het stimuleringsprogramma van de ECB zal de politieke druk op centrale banken toenemen, zo waarschuwt Jens Weidmann van de Duitse Bundesbank. Door staatsobligaties op te kopen worden centrale banken de belangrijkste crediteur van overheden. Dat brengt bepaalde risico’s met zich mee.

Wanneer de indruk ontstaat dat centrale banken herhaaldelijk in zullen grijpen door staatsobligaties te kopen zullen overheden in de Eurozone minder vaart zetten achter de noodzakelijke structurele hervormingen en het op orde brengen van de begroting. Weidmann benadrukt dat het QE programma van de ECB niet in plaats mag komen van de noodzakelijke hervormingen. “Structurele problemen zijn niet op te losse door geld te drukken”.

Weidman kritisch over QE
De president van de Bundesbank sprak tijdens een speech in Londen zijn twijfels uit over de noodzaak van het stimuleringsprogramma van de ECB. "Alle economische ramingen voorzien dat de inflatie over de middellange termijn zal toenemen, maar dat dat in een zeer traag tempo zal gebeuren", zo merkte Weidmann op. Het stimuleringsprogramma moet deflatie in de muntunie voorkomen, maar volgens hem is de kans op een zichzelf versterkende deflatie niet zo groot. Over de effectiviteit van het Europese stimuleringsprogramma heeft Weidmann ook zijn twijfels. Hij denkt dat het effect minder groot zal zijn dan in de Verenigde Staten, omdat de rente daar veel hoger was toen de centrale bank begon met het opkopen van staatsobligaties.

Tekortkomingen muntunie
Volgens de president van de Bundesbank bewijst de aanhoudende crisis in de Eurozone dat er zwakheden zitten in de constructie van de monetaire unie. Om de crisis voor eens en voor altijd aan te pakken moeten er volgens hem verschillende stappen worden ondernomen. Zo moeten er op nationaal niveau meer economische hervormingen worden doorgevoerd en moet er meer fiscale macht overgeheveld worden van de lidstaten naar een Europees niveau. Uit de praktijk is echter gebleken dat dit geen makkelijke doelstellingen zijn. De hervormingen en bezuinigingen gaan (met name in de zuidelijke lidstaten) gepaard met veel protesten, terwijl het overdragen van fiscaal beleid door de problemen in Griekenland zo goed als onbespreekbaar is geworden. Weidmann is van mening dat de lidstaten hun eigen verantwoordelijkheid moeten nemen. In de praktijk zal dat betekenen dat ook overheden financieel moeten kunnen falen. Een default of haircut van staatsschulden is dus niet uit te sluiten als het aan de president van de Bundesbank ligt. Door de nauwe banden tussen banken en overheden in de Eurozone is het volgens hem van belang dat banken voldoende buffers aanhouden om dergelijke schokken te kunnen doorstaan.

16 februari 2015
Column: Grexit?

Na een tijd van relatieve rust dreigt opnieuw het risico van een Grexit. Die term, een samenvoegsel van ‘Griekenland’ en ‘exit’, verwijst naar een eventueel vertrek van Griekenland uit het eurogebied. De oorzaak van alle ellende: Wanneer landen die in economisch opzicht sterk van elkaar afwijken zich samenvoegen in een muntunie (zonder dat sprake is van een politieke unie) is dat doorgaans de opmaat tot een economische ramp. Terwijl het aanvankelijk allemaal juist zo’n succes lijkt.

Wanneer een land zich bij een muntunie aansluit wordt de mogelijkheid opgegeven in de toekomst de eigen munt te kunnen devalueren en om zelf geld bij te kunnen drukken. Voor beleggers in staatsobligaties van zo’n land worden de risico’s daarmee fors verkleind waardoor de rente stevig daalt. Zo’n lage rente maakt de bestaande schulden heel makkelijk betaalbaar. Tot hervormen is geen enkele noodzaak en lenen is opeens spotgoedkoop. Ambtenarensalarissen kunnen omhoog, met uitkeringen kan ruimhartig worden omgegaan en ook een oplopende schuld is vanwege de lage rente geen enkel probleem.

Althans, tot het moment dat de rente stijgt… Dan blijkt de schuld plotsklaps onhoudbaar en wordt ‘opeens’ duidelijk dat de oudje trucjes niet langer opgaan (het bijdrukken van geld en / of het devalueren van de eigen munt).

Interne devaluatie
De enige resterende optie is een zogeheten interne devaluatie. Waar een land buiten een muntunie aan concurrentiekracht kan winnen door de munt te devalueren moet dat proces nu als het ware intern gebeuren, door te hervormen en te bezuinigen. Maar eenvoudig is dat niet. Structurele hervormingen nemen vele jaren in beslag en bezuinigen betekent doorgaans ook minder belastinginkomsten wat de schuld des te ondraaglijker maakt. Zo wordt in Griekenland inmiddels al jarenlang hervormd en fors bezuinigd. En ondanks dat EUR 100 miljard van de Griekse schuld kwijtgescholden is, liep de Griekse schuldquote op van 105% aan het begin van de eurocrisis (in 2008) tot een recordhoge schuldquote van 175% afgelopen jaar.

Hoe groot is de kans op een Grexit?

Belastingbetaler de klos
Over twee weken (op 25 januari) vinden er in Griekenland vervroegde parlementsverkiezingen plaats. Aan kop in de peilingen gaat momenteel de linkse partij Syriza, een soort Griekse SP. Syriza is van plan met het rigoureuze bezuinigingsprogramma te stoppen en af te schrijven op de Griekse schuld. Heel vreemd is het plan van Syriza niet. Hoe graag ze ook zou willen, Griekenland is simpelweg niet in staat haar volledige schuld terug te betalen. Waar de Griekse schuld tot enkele jaren geleden nog met name in handen van banken was zijn het nu de ECB, de Europese fondsen en het IMF die de Griekse schuld in bezit hebben. Het zijn daarmee eigenlijk gewoon de Europese belastingbetalers die straks voor de schade opdraaien. Volgens Merkel niet meer zo gevaarlijk... Wint Syriza de verkiezingen en wordt daadwerkelijk op Griekse schuld gekort dan zit de ECB met een probleem (een enorm pakket Griekse obligaties die nauwelijks nog wat waard blijken). Heel logisch dat de ECB in dat geval zou besluiten dat Griekenland niet langer deel kan blijven uitmaken van de euro en het land de muntunie maar moet verlaten. Opmerkelijk genoeg zou dat dan weer een beslissing zijn die ingaat tegen de wil van de Griekse bevolking zelf (en van Syriza). Grote vraag is vervolgens wat er gebeurt wanneer de rente van een andere probleemland in de eurozone begint op te lopen. Gaat de ECB dan opnieuw obligaties kopen met alle risico's van dien? Een andere optie is er goed beschouwd niet eens. Volgens de Duitse bondskanselier Merkel moet Griekenland zelf maar weten of ze in de euro wil blijven of niet. Een eventueel vertrek is volgens haar niet zo gevaarlijk meer. Wij plaatsen daar grote vraagtekens bij. Net zoals we die overigens al jarenlang bij het hele euro-experiment zetten.* Over de auteur: Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers en is tevens oprichter van http://www.warrenbuffett.nl/. Disclaimer: De artikelen van gastschrijver Hendrik Oude Nijhuis zijn op persoonlijke titel geschreven en hoeven daarom niet altijd de visie van Marketupdate te vertegenwoordigen. Marketupdate geeft geen beleggingsadvies en de artikelen van Hendrik Oude Nijhuis moeten ook niet als zodanig worden aangemerkt. Marketupdate heeft geen geld ontvangen of betaald voor deze bijdrage. *Een aantal van onze columns over de euro bundelden wij al weer bijna vijf jaar geleden (april 2010) in een online-boekje getiteld 'Terug naar de Gulden?'. Dit boekje is via deze link te downloaden (PDF-bestand):

12 januari 2015
“Eurozone hoeft Griekenland niet meer te redden”

Politici in de Eurozone zijn niet langer verplicht Griekenland overeind te houden, omdat het land niet langer van fundamenteel belang is voor het voortbestaan van de muntunie. Dat zei Michael Fuchs, lid van de de politieke partij van de Duitse bondskanselier Angela Merkel.

“Als Alexis Tsipras van de Griekse partij Syriza denkt dat hij de hervormingen en bezuinigen kan afbouwen, dan zal de Troika de kredietkraan voor Griekenland dichtdraaien”, zo verklaarde Fuchs. “De tijd waarin we Griekenland nog moesten redden is voorbij. Er is niet langer plaats voor politieke chantage. Griekenland is niet meer van systeembelang voor de euro”, zo voegde hij eraan toe.

Duitsland waarschuwt Griekenland
Deze uitspraken van de Duitse politicus kunnen gezien worden als een waarschuwing voor de Griekse bevolking, die binnenkort naar de stembus gaat om een nieuwe regering te kiezen. Pogingen om de Europese agenda van hervormingen en bezuinigingen te ontwijken zullen niet langer geaccepteerd worden, zo lijkt de boodschap te zijn. De Duitsers hebben frequent hun frustratie geuit over de traagheid waarmee de Griekse regering de hervormingen en bezuinigingen doorvoert, nadat het land tot twee keer toe door andere lidstaten van de Eurozone gered moest worden. In die reddingsoperaties heeft Duitsland steeds een relatief grote bijdrage moeten leveren. Op 25 januari worden er verkiezingen gehouden in Griekenland en de laatste peilingen wijzen erop dat Syriza als grootste partij uit de bus zal komen. Deze partij wint aan populariteit door haar standpunt ten aanzien van Europa. De partij wil in de Eurozone blijven, maar wil tegelijkertijd stoppen met bezuinigen en een deel van de schulden niet meer terugbetalen. Of die combinatie überhaupt haalbaar is, dat valt ten zeerste te betwijfelen. Eerder waarschuwde de Duitse minister van Financiën, Wolfgang Schauble, de Grieken al voor de gevolgen van het niet doorvoeren van bezuinigingen en hervormingen. Hij zei dat ook de nieuwe regering zich moet houden aan de afspraken die de huidige premier Antonis Samaras over deze kwestie heeft gemaakt.
Griekenland geen bedreiging voor euro
Het is van belang om het onderscheid te maken tussen de lidstaten en de duurzaamheid van de euro als valuta. De euro is de eerste valuta die niet gekoppeld is aan de regering van een land. Dat betekent dat mogelijke wanbetaling door de Grieken geen fundamentele schade toebrengt aan de euro als valuta. Die munt blijft gewoon voortbestaan, omdat deze elders in de eurozone gewoon te gebruiken is. Uiteraard zullen de financiële markten de Griekse schulden in euro's afwaarderen, maar dat heeft geen gevolgen voor de bruikbaarheid en de waarde van de munt in het grotere perspectief.
@freegolds Just as Detroit (and California) are still using the dollar, eh? — Victor The Cleaner (@VictorCleaner) August 12, 2013

Samaras en Merkel tijdens een persconferentie in Berlijn (Foto door Fabrizio Bensch voor Reuters)

3 januari 2015