Italië moet de euro opgeven, omdat toetreding tot de eurozone zeer schadelijk is geweest voor zijn economie. Terugkeer naar de lire, met een eigen monetair beleid, kan de economie van het land redden.
Onder leiding van premier Massimo d’Alema, van de partij Democratisch Links, trad Italië in 1999 toe tot de eurozone. Deze deelname bleek uiterst nadelig en bracht het totale verlies van een onafhankelijk monetair beleid met zich mee. Het is de belangrijkste oorzaak van de teleurstellende prestaties van de Italiaanse economie.

Het bruto binnenlands product (bbp) van Italië bedraagt momenteel 1,94 biljoen dollar. De economie groeit nauwelijks, in januari schatte de centrale bank van het land dat die dit jaar slechts met 0,6 procent zou groeien. Tussen 1969 en 1998 steeg daarentegen het reële bbp per hoofd van de bevolking met 104 procent. Toen beschikte Italië over een monetaire beleidsautonomie dankzij de lire. De monetaire autoriteiten grepen vaak in door de munt te devalueren.

Met de toetreding tot de eurozone is de devaluatieoptie van tafel gegaan. Het monetaire beleid van Italië wordt nu bepaald door de Europese Centrale Bank. Tijdens de periode 1999-2016 daalde het reële bbp per hoofd van de bevolking van Italië met 0,75 procent. Tegelijkertijd groeide het reële bbp per hoofd van de bevolking van Duitsland met 26,1 procent. Dus sinds de lancering van de euro verloren de Italianen, maar wonnen de Duitsers.

Staatsschuld

Zelfs bij krimp van de Italiaanse economie nam de schuld van het land toe. Het heeft nu de derde grootste staatsschuld in de wereld, na de VS en Japan. De schuldenberg van 2,7 biljoen dollar (132 procent van het bbp) is veel te hoog. Redding van de Italiaanse economie is onmogelijk; deze gaat de capaciteiten van de Europese staten te boven.

Sinds 1999 is het in alle opzichten steil bergafwaarts gegaan. Fiat domineert niet langer de Europese automarkt en Italië heeft zijn leidende positie als producent van witte huishoudelijke apparaten verloren. Veel fabrieken zijn gesloten en verschillende grote bedrijven zijn naar andere landen verhuisd.

Arbeidsmarktproblemen, geringe publieke en private investeringen in onderzoek en ontwikkeling, een grote en inefficiënte bureaucratie, een slecht functionerend en kostbaar rechtssysteem, grootschalige corruptie en belastingontduiking zijn enkele van de hardnekkige problemen van Italië. Nu devaluatie geen optie meer is, zijn de Italianen niet in staat om hun huis op orde te brengen, te beginnen met hun economie.

De werkloosheid ligt rond de 11 procent, het op drie na hoogste percentage in de Europese Unie, na Griekenland, Spanje en Cyprus. De werkloosheid onder jongeren tussen 15 en 24 jaar is toegenomen tot een alarmerende 30,8 procent. Uit de jongste cijfers blijkt dat sinds 2017 vijf miljoen mensen in absolute armoede leven. Het gaat om 6,9 procent van de Italiaanse huishoudens. Als gevolg hiervan waart er een diepe economische en sociale crisis rond in dit mediterrane land.

Als gevolg hiervan wordt een diepe economische en sociale crisis door dit mediterrane land van het Europese Zuiden gesleurd als een orkaan.

Zelfs nu schulden, werkloosheid en armoede stijgen, heeft Italië de maximale bankfilialen per inwoner in Europa. Deze branches overleven vooral door het verstrekken van rente en zakelijke leningen, een arm en kortzichtig bedrijfsmodel. Gezien het feit dat de rentetarieven in de eurozone nul zijn, verliezen banken verliezen. Hun verplichtingen bedragen $290 miljard, ongeveer 15% van het Italiaanse bbp. Italiaanse banken zitten in grote problemen en spitten meer problemen voor de economie die voor hen ligt.

De Italiaanse economie is de derde grootste in de eurozone. Niettemin is ze in de slecht ontworpen monetaire unie als een moe paard, beladen met onhandelbare schulden. Ze moet bergopwaarts marcheren over de stenen van een ongelooflijk rigide eurozonesysteem.

Tegenstrijdige belangen

De eurozone van vandaag is niets anders dan een combinatie van tegenstrijdige belangen onder de lidstaten die er deel van uitmaken. Wat voor Italië van groot belang is, is niet interessant voor Duitsland. En verzoening tussen de tegengestelde belangen in het tijdperk van de gemeenschappelijke munt is onmogelijk gebleken. Dit komt omdat Duitsland, de dominante economische macht van de eurozone, erin is geslaagd om te regeren en te domineren. Het gebruikt de euro in zijn voordeel en andere landen buigen en gehoorzamen, in plaats van zich te verzetten of bezwaar te maken.

Het is voor Italië tijd om de eurozone te verlaten. Tot nu toe hebben Italiaanse politici gevreesd voor de negatieve effecten op korte termijn van een dergelijke exit. Toch zullen de kosten van het uitstellen van de uitstap van Italië uit de eurozone uiteindelijk veel groter blijken te zijn dan de kosten van een breuk.

Industriële vermogen

Het besluit van de coalitieregering van de Five Star Movement en de Lega om bij Brussel een begroting voor 2019 in te dienen met een tekort van 2,4 procent, was duidelijk een stap in de goede richting. Italiaanse beleidsmakers moeten de economie versterken door de binnenlandse vraag te vergroten en de welvaart van de mensen te beschermen. In een crisis kunnen ze de strikte fiscale (door Duitsland voorgeschreven) regels van Brussel niet volgen.

Italië moet ophouden met dansen op de bevelen van Berlijn en de euro vaarwel zeggen. Door terug te keren naar de lire zal het land zijn politieke, economische en institutionele soevereiniteit terugwinnen. Want Italië heeft nog steeds het op een na grootste industriële vermogen (na Duitsland) in de eurozone, met een bbp van 19 procent. Het land produceert vliegtuigen, auto’s, wapens, elektronische systemen, parfums, schoenen en kleding. Het exportpotentieel is nog steeds omvangrijk.

Er is nog een reden om de euro te verlaten. Italië heeft energie nodig in de vorm van goedkope olie en gas. Door de euro te verlaten, kan het olie uit Libië en gas uit Gazprom krijgen. Dit zou zijn productiekosten verlagen. Combineer dat met een flexibele nationale valuta en de Italiaanse economie zou extreem concurrerend worden.

Kortom, als Italië blijft varen in de turbulente zee van de eurozone, zullen krachtige winden het land tot zinken brengen. Maar als op basis van politiek leiderschap wordt besloten om van koers te veranderen en terug te keren naar de nationale munt, zal Italië nog steeds in staat blijken zichzelf te redden.

Karderinis Isidoros

Over de auteur:

Isidoros Karderinis werd geboren in 1967 in Athene. Hij is romanschrijver, dichter en columnist. Hij studeerde economie en heeft postdoctorale studies afgerond in de toeristische economie. Zijn artikelen zijn wereldwijd gepubliceerd in kranten, tijdschriften en websites. Zijn gedichten zijn vertaald in het Engels, Frans en Spaans en gepubliceerd in poëzie bloemlezingen, in literaire tijdschriften en in literaire bladen van kranten. Hij heeft zeven poëzieboeken en drie romans gepubliceerd. Zijn boeken zijn gepubliceerd in de VS, Groot-Brittannië, Spanje en Italië.

Facebook: Karderinis Isidoros
Twitter: isidoros Karderinis
Email: skarderinis@hotmail.gr

Voetnoot: Deze column is op persoonlijke titel geschreven door Karderinis Isidoros. Zijn standpunten hoeven dan ook niet de visie van Marketupdate te vertegenwoordigen. Dit artikel verscheen eerder in de Fair Observer.