Marketupdate

Tag: qe

  • Over welke instrumenten beschikken centrale banken nog?

    Met de aanhoudend historisch lage rentestanden is de vraag wat voor beleidsopties er nog zijn voor de centrale banken. Het langgerekte en oppervlakkige herstel na de grote recessie heeft geleid tot een erg lage rente. Daarmee hebben centrale bankiers maar beperkte ruimte om de rente nog verder te verlagen. Eigenlijk heeft alleen de Fed in de VS die speelruimte, dankzij de renteverhogingen die daar al zijn doorgevoerd. Over welke beleidsopties beschikken de centrale banken nog, vraagt Piya Sachdeva, econoom van Schroders, zich af.

    Optie 1: Herstart QE

    Een beleidsmaatregel waar snel naar teruggegrepen kan worden, is het herstarten van kwantitatieve verruiming (QE). Tijdens de piek daarvan bedroeg de omvang van de Fed- en ECB-balans respectievelijk 25% en 40% van het bbp. De Japanse en Zwitserse centrale banken hebben aangetoond dat een balansomvang boven de 100% van bbp tot de mogelijkheden behoort.

    Er dreigt echter een tekort aan staatsobligaties om op te kopen. De ECB bijvoorbeeld is begrensd door de regel dat het niet meer dan 33% van een schuld mag bezitten. Centrale bankiers kunnen wel overwegen om de scope van QE te vergroten. Zo kan de Fed QE uitbreiden naar het aankopen van bedrijfsobligaties, wat de ECB al deed. De Bank of Japan gaat nog een stapje verder door ook aandelen en vastgoed op te kopen.

    Bank of Japan koopt naast staatsobligaties ook bedrijfsobligaties en aandelen (Bron: Schroders)

    Optie 2: Meer forward guidance

    Na de invoering van QE hielp forward guidance – het signaleren van toekomstige beleidsintenties – de centrale banken om de renteverwachtingen te sturen zonder het niveau van de rentetarieven daadwerkelijk te wijzigen. Ook hintte de ECB in 2012 dat QE aanstaande was met Draghi’s beruchte uitspraak “whatever it takes” (om de euro te behouden). Hiermee was de ECB succesvol in het versoepelen van de financiële omstandigheden en het helpen beëindigen van de staatsschuldencrisis.

    De centrale banken kunnen gebruik blijven maken van forward guidance, maar het heeft ook zijn beperkingen. Toekomstige rentevoeten hebben een ondergrens en de centrale banken leggen zichzelf vast door zich te verbinden aan toekomstige beleid. Daarnaast kunnen richtsnoeren zonder follow-up, met name wat hogere rentetarieven betreft, de geloofwaardigheid aantasten. De gouverneur van de Bank of England, Mark Carney, kreeg de bijnaam “unreliable boyfriend”, omdat hij zijn standpunt over renteverhogingen wijzigde.

    Optie 3: Gedifferentieerde rentetarieven

    Negatieve rentetarieven zijn schadelijk voor de winstgevendheid van de banksector, als gevolg van de druk op de rentemarge. Dit is met name het geval voor banken die meer afhankelijk zijn van depositofinanciering. De ECB overweegt momenteel een gedifferentieerde negatieve depositorente. Daarmee beperkt het de negatieve rente alleen tot de overtollige deposito’s gestald bij de centrale bank, waardoor de winstgevendheid van banken ondersteund wordt en het monetaire beleid met een lage rente langer volgehouden kan worden.

    Optie 4: Herziening van de inflatiedoelstellingen

    Met een duurzaam lage inflatie kunnen centrale bankiers ook het raamwerk herzien. De Fed overweegt bijvoorbeeld een gemiddelde inflatiedoelstelling. Daarmee kunnen inflatieverwachtingen gehandhaafd worden, ook als de inflatie tijdelijk onder de doelstelling noteert.

    Optie 5: Yield curve control

    De Bank of Japan introduceerde yield curve control in 2016 als een modificatie van QE. Daardoor hoefde de bank minder staatsobligaties aan te kopen om de rente laag te houden. Dit hielp QE duurzamer te maken. Ook in de VS bestaat belangstelling voor deze beleidsoptie.

    Japanse centrale bank hanteert rentedoelstelling voor staatsleningen (Bron: Schroders)

    Optie 6: Helikoptergeld

    Als laatste optie kan de centrale bank geld laten drukken en direct distribueren. Dit staat ook wel bekend als helikoptergeld. Monetiseren van de staatsschuld, waarbij de centrale banken de overheid rechtstreeks financieren, is hiermee vergelijkbaar. Het is nu nog verboden voor de meeste centrale banken. Het vereist monetaire en budgettaire coördinatie. Naast inflatoire problemen, vormt helikoptergeld een ernstige bedreiging voor de begrotingsdiscipline en de onafhankelijkheid van de centrale bank. In de praktijk helpt een ruim monetair beleid de overheden om goedkoop te lenen en wordt de staatsschuld eigenlijk al gefinancierd.

    Conclusie

    De beperkte mogelijkheden van de centrale bankiers, betekent dat de bal bij een volgende economische neergang komt te liggen bij het begrotingsbeleid van de overheid. De meeste ontwikkelde economieën hebben op dat gebied wel wat speelruimte. Centrale bankiers hebben bewezen dat ze creatief kunnen denken over het monetaire beleid en zich niet langer beperken tot het verlagen of verhogen van de rentetarieven. Verschillende tools blijven beschikbaar, maar elke tool heeft ook weer zijn tekortkomingen.

    De Federal Reserve en Bank of England kunnen de rente verlagen en QE opnieuw starten. De ECB heeft beperkte mogelijkheden om de rente te verlagen, maar kan dat nog steeds doen. De ECB kan ook QE opnieuw opstarten, wat waarschijnlijk zou vereisen dat de limieten op staatsobligaties worden verhoogd. De Bank of Japan heeft de minste speelruimte. Forward guidance kan nog steeds worden gebruikt door alle centrale banken. Uiteindelijk zullen de landen die monetair beleid en begrotingsbeleid kunnen coördineren, het in een volgende recessie beter doen. Gezien de politieke beperkingen en de beperkte ruimte op de begroting, is dit een bijzondere uitdaging voor de eurozone.

    Meer informatie:

    Lees meer in het meegestuurde artikel ‘What is left in the central bank toolbox?’ van Piya Sachdeva, econoom bij Schroders. Dit artikel is verschenen in de nieuwste Economic & Strategy Viewpoint (juli).




  • Federal Reserve overweegt nieuwe variant van monetaire stimulering

    Federal Reserve overweegt nieuwe variant van monetaire stimulering

    De Federal Reserve overweegt een nieuwe vorm van monetaire verruiming. Twee economen van de Amerikaanse centrale bank schreven nieuwe papers, waarin ze pleiten voor een versoepeling van het opkoopprogramma. Zo moeten banken zelf de mogelijkheid krijgen om staatsobligaties om te wisselen voor reserves en vice versa. Dit betekent dat de centrale bank in goede tijden sneller haar balanstotaal kan terugdringen, terwijl banken in onzekere tijden makkelijker staatsobligaties met de centrale bank kunnen ruilen voor nieuwe reserves.

    Deze nieuwe vorm van QE wordt door de centrale bank uitgelegd als een instrument om het balanstotaal van de Federal Reserve sneller af te bouwen, maar het werkt natuurlijk ook de andere kant op. Het zou namelijk betekenen dat de centrale bank op ieder gewenst moment banken van liquiditeit kan voorzien en niet alleen in tijden van crisis. Een gevaarlijke ontwikkeling, omdat beleggers dan niet meer goed kunnen inschatten of de financiële markten zelfstandig kunnen blijven opereren. Het kan een vals signaal van liquiditeit afgeven, omdat de centrale bank dan garant staat als ‘lender of last resort’.

    Tijdens eerder stimuleringsprogramma’s bepaalde de Federal Reserve de omvang en de timing van haar opkoopprogramma, maar bij dit nieuwe voorstel komt het initiatief bij de banken te liggen. Zij kunnen dan op ieder gewenst moment staatsobligaties omwisselen voor reserves en omgekeerd. Het is een marktgedreven vorm van quantitative easing, dat in tijden van crisis zeer onvoorspelbare effecten kan hebben.

    Balanstotaal Federal Reserve sinds 2004

    Federal Reserve verliest de controle?

    De Federal Reserve begon in 2017 met het afbouwen van haar balanstotaal, door een deel van het schuldpapier op de balans niet opnieuw door te rollen. Tot op heden heeft de centrale bank op die manier haar balans met bijna $500 miljard weten terug te brengen tot ongeveer $4 biljoen.

    Deze ontwikkeling liep parallel aan de oplopende spanningen in het financiële systeem, maar was niet de belangrijkste oorzaak voor de plotselinge crisis. Toen de dollarliquiditeit eind vorig jaar opdroogde zorgde dat voor een acute stress op de financiële markten. De Federal Reserve besloot daarom af te zien van de geplande renteverhoging. Ook werd besloten om met ingang van september te stoppen met het afbouwen van de balans. De laatste geruchten wijzen nu op een renteverlaging bij de Amerikaanse centrale bank.

    Ook opvallend is dat de effectieve Federal Funds rate al een paar weken hoger is dan de rente die de centrale bank betaalt over de overtollige reserves (Interest on Excess Reserves). De rente op overtollige reserves is een instrument dat de centrale bank gebruikt om de rente binnen de door haar gewenste bandbreedte te houden. Volgens Sander Boon van Geotrendlines kunnen we hieruit afleiden dat dit beleidsinstrument van de Federal Reserve niet meer naar behoren werkt.

    “De Interest on Excess Reserves wordt door de Fed gepresenteerd als een renteplafond. Het is dus opmerkelijk dat de Fed Funds zich al een tijdje boven het plafond bevindt. Het duidt erop dat de Federal Reserve geen echte controle meer heeft over de korte rente.”

    Federal Funds rate ligt al weken hoger dan rente op overtollige reserves (Bron: Bank of America Merrill Lynch, Bloomberg)

    Dit artikel verscheen eerder op Goudstandaard




  • ECB staat open voor nieuwe ronde van QE

    De ECB staat open voor een nieuwe ronde van monetaire verruiming als de inflatiedoelstelling niet wordt bereikt. Dat zei Luis de Guindos, vice-president van de centrale bank, tijdens een toespraak in New York. “We hebben ons QE-programma eind vorig jaar afgesloten, maar dat is iets dat we opnieuw kunnen gebruiken als het nodig is.”

    De Europese centrale bank heeft de afgelopen jaren voor meer dan €2,5 biljoen aan obligaties opgekocht. Met het opkopen van schuldpapier bleef de rente laag, wat een stimulans gaf aan de economie. Vorig jaar besloot de ECB het stimuleringsprogramma af te bouwen tot nul. Wel blijft de centrale bank leningen op de balans doorrollen. Dat wil zeggen dat de opbrengst van afgeloste leningen weer geïnvesteerd wordt in nieuw schuldpapier.

    ECB heeft al meer dan €2,5 biljoen aan obligaties opgekocht (Bron: ECB)

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

    Waardeert u de artikelen en analyses op onze site, steun ons dan met een eenmalige of periodieke donatie. Met uw donatie kunnen we mooie artikelen blijven schrijven en worden we minder afhankelijk van inkomsten uit advertenties. Klik hier om te doneren!




  • ECB zal minder Italiaanse staatsobligaties kopen

    De ECB zal vanaf volgend jaar naar verhouding minder Italiaanse en Spaanse en meer Nederlandse en Duitse staatsobligaties kopen. De centrale bank publiceerde onlangs een nieuwe verdeelsleutel, waarin de populatie en de economische groei van de verschillende Eurolanden wordt meegenomen. Deze verdeelsleutel is relevant voor het opkoopprogramma van de centrale bank, omdat het bepaalt hoeveel staatsobligaties de centrale bank van ieder land mag opkopen.

    Eind dit jaar stopt de ECB met nieuwe aankopen van staatsobligaties onder haar zogeheten Public Sector Purchase Programme (PSPP), maar dat betekent niet dat er helemaal geen staatsobligaties meer worden gekocht. Alle opbrengsten van afgeloste leningen worden namelijk opnieuw geïnvesteerd in staatsobligaties, waarbij de verdeelsleutel bepaalt van welke landen er obligaties worden opgekocht.

    Nieuwe verdeelsleutel

    De nieuwe verdeelsleutel die de centrale bank vanaf volgend jaar zal hanteren geeft een zwaardere weging aan staatsobligaties van onder meer Duitsland, Frankrijk en Nederland, terwijl de weging van staatsleningen van onder meer Portugal, Griekenland, Italië en Spanje is verlaagd. Het komt er dus op neer dat de centrale banken binnen het Eurosysteem de komende jaren naar verhouding minder schuldpapier van de laatstgenoemde landen en meer van de eerstgenoemde landen zullen aanhouden.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

    Waardeert u de artikelen en analyses op onze site, steun ons dan met een eenmalige of periodieke donatie. Met uw donatie kunnen we mooie artikelen blijven schrijven en worden we minder afhankelijk van inkomsten uit advertenties. Klik hier om te doneren!




  • De obligatiebubbel van de ECB in één grafiek

    De ECB heeft sinds het begin van haar opkoopprogramma in 2015 al meer dan €2 biljoen aan staatsobligaties van landen uit de Eurozone opgekocht. De centrale bank haalde iedere maand voor tientallen miljarden euro’s aan obligaties uit de markt en kocht daarmee veel meer schuldpapier op dan wat er in dezelfde periode door overheden werd uitgeschreven. Hoeveel meer wordt duidelijk aan de hand van de volgende grafiek, die door analisten van Deutsche Bank werd samengesteld.

    De grafiek laat zien dat het bedrag waarvoor de centrale bank staatsobligaties heeft opgekocht zeven keer zo groot is als de netto uitgifte van staatsobligaties door de Eurolanden in dezelfde periode. Dat verklaart voor een belangrijk deel de extreem lage rente op staatsobligaties van de Eurolanden. Tegelijkertijd roept het vragen op over de toekomstige ontwikkeling van de rente, na de beëindiging van het opkoopprogramma van de centrale bank. Vanaf dat moment worden de obligatiekoersen weer primair bepaald door de vraag- en aanboddynamiek van de markt.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

  • Wat is de impact van QE op aandelen?

    Het stimulerende beleid van centrale banken heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het herstel van de economie, maar in hoeverre heeft het ook de aandelenmarkt geholpen? Via twitter kwamen we de volgende grafiek tegen, die laat zien wat de belangrijkste aandelenindex van de Verenigde Staten heeft gedaan tijdens de verschillende opkoopprogramma’s van de centrale bank.

    Opvallend is dat de aandelenmarkt het veel beter deed tijdens de stimuleringsprogramma’s dan in de periodes dat de centrale bank geen schuldpapier uit de markt haalde. In de periodes zonder ‘quantitative easing’ ging de S&P 500 index per saldo zelfs naar beneden.

    De grote vraag is nu in hoeverre het één invloed heeft gehad op het ander. De Federal Reserve haalde in de verschillende rondes van stimulering namelijk alleen staatsobligaties en hypotheekleningen uit de markt.

    De Federal Reserve heeft misschien geen directe bijdrage geleverd aan de stijging van de aandelenmarkt, maar wel indirect door de rente kunstmatig laag te houden. Door de lage rente stegen de bedrijfswinsten en werd het voor beleggers aantrekkelijker om vermogen van de spaarrekening te halen en in aandelen te stoppen.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

  • ECB stopt dit jaar met stimuleringsprogramma

    De ECB heeft besloten haar stimuleringsprogramma te beëindigen. Tot en met september blijft de centrale bank voor €30 miljard aan staatsobligaties opkopen, maar in de laatste drie maanden van het jaar wordt dat gehalveerd tot een tempo van €15 miljard. Na december zal het opkoopprogramma stoppen, al blijft de centrale bank nog wel de opbrengst van afgeloste leningen herinvesteren. Ook blijft de rente nog tenminste tot september volgend jaar op nul procent.

    Vorige week schreven we al over het versnelde afbouw van het stimuleringsprogramma van de ECB. Verschillende personen binnen de centrale bank hadden via de media al kenbaar gemaakt dat het onderwerp op de agenda kwam en ook waren veel economen al in de verwachting dat het opkoopprogramma dit jaar stopgezet zou worden.

    ECB begon in 2015 met het stimuleringsprogramma (Bron: ECB)

    ECB stopt stimuleringsprogramma

    De timing voor dit besluit is opmerkelijk, want begin vorig jaar lag de inflatie ook al op het door de ECB gewenste niveau. Dat was dus niet de enige reden om het opkoopprogramma dit jaar stop te zetten. Mogelijk probeert de centrale bank met dit besluit een signaal af te geven aan overheden om een verantwoord begrotingsbeleid te voeren.

    Dankzij het stimuleringsprogramma konden landen in de Eurozone goedkoper lenen en was de obligatierente uitzonderlijk laag. Dat was niet alleen gunstig voor de rentelasten van overheden, maar ook van huishoudens die met een hypotheek een eigen huis kochten. De beëindiging van het stimuleringsprogramma betekent dat een belangrijke koper zich terugtrekt van de obligatiemarkt. Daardoor zou de rente vanaf volgend jaar weer wat kunnen gaan stijgen, met alle gevolgen van dien.

  • Wanneer stopt de ECB met stimuleren?

    Door de ontwikkelingen in Italië lijkt de ECB opeens meer haast te hebben met het afbouwen van opkoopprogramma. Het kan blijkbaar niet de bedoeling zijn dat landen de begrotingsregels overboord gooien, in de veronderstelling dat de centrale bank de tekorten zal blijven financieren. ECB-bestuurslid Sabine Lautenschläger liet onlangs namelijk nog doorschemeren dat de centrale bank mogelijk deze maand het definitieve besluit zal nemen over de beëindiging van het opkoopprogramma, een statement dat deze week nog eens door de hoofdeconoom van de centrale bank, Peter Praet, werd herhaald.

    Een recente peiling van Reuters onder meer dan tachtig economen wijst ook op een einde van het stimuleringsprogramma voor het einde van dit jaar. Nu de economie in de eurozone weer groeit en de inflatie mede door de stijging van de olieprijs weer oploopt heeft de centrale bank een extra excuus om te stoppen met het opkopen van staatsobligaties. De centrale bank koopt momenteel voor €30 miljard per maand aan staatsobligaties op. Daarnaast wordt de opbrengst van afgeloste leningen weer opnieuw geïnvesteerd, waardoor er nog steeds sprake is van een stijging van het balanstotaal.

    Centrale bank onder vuur

    De ECB heeft de laatste jaren veel kritiek gekregen op haar opkoopprogramma, vooral in de noordelijke eurolanden. Daar zorgt het monetaire beleid voor een extreem lage rente, waardoor er bubbels zijn ontstaan in vastgoed, aandelen en obligaties. Een ander kritiekpunt is dat het opkoopprogramma de druk bij overheden heeft weggenomen om hervormingen door te voeren en de begroting op orde te maken. De plannen van de nieuwe Italiaanse regering laten zien dat dit beleid niet zonder gevolgen blijft, want op den duur zullen politici hun kans grijpen om meer geld uit te geven dan er binnenkomt.

    Eerder deze week werd bekend dat de ECB in mei minder Italiaanse staatsobligaties had gekocht dan normaal. De centrale bank had overduidelijk de schijn tegen, want de Italiaanse regering beschuldigde de ECB meteen van politieke inmenging. Later bleek dat er op dat moment heel veel Duitse staatsleningen afliepen die doorgerold moesten worden. Deze opmerkelijke gang van zaken bewijst nogmaals dat de centrale bank met het opkopen van staatsschulden haar onafhankelijkheid op het spel heeft gezet.

  • ECB verliest miljoenen met obligaties van Steinhoff International

    De ECB heeft enkele tientallen miljoenen verlies geleden op haar obligaties van Steinhoff International, een Zuid-Afrikaanse conglomeraat dat eind vorig jaar in opspraak kwam wegens ‘onregelmatigheden’ in de boekhouding. Door dit nieuws verloor het aandeel begin december al meer dan 60% van haar waarde, terwijl ook de waarde van de obligaties hard onderuit ging.

    In juli 2017 haalde Steinhoff International voor in totaal €800 miljoen op met de uitgifte van nieuwe obligaties. De Europese Centrale Bank schreef zich in voor deze obligaties, omdat kredietbeoordelaars deze als ‘investment grade’ bestempelden. Daarmee voldeden de obligaties aan de voorwaarden van het corporate sector purchase programme, het programma waaronder de ECB iedere maand voor miljarden euro’s aan bedrijfsleningen binnen de eurozone opkoopt.

    ECB verliest miljoenen op obligaties

    Volgens de Financial Times heeft de ECB vorig jaar ongeveer €100 miljoen aan obligaties van Steinhoff International aangekocht, obligaties die afgelopen week nog maar voor 49 tot 59 procent van hun oorspronkelijke waarde verhandeld werden. In het meest recente overzicht van de ECB worden obligaties van dit bedrijf niet meer genoemd, waaruit we kunnen concluderen dat de centrale bank deze stukken inderdaad verkocht heeft. Een woordvoerder van de ECB bevestigde de verkoop van deze obligaties, wat betekent dat de ECB op deze transactie bijna €50 miljoen verlies geleden heeft.

    Het zou overigens niet voor het eerst zijn dat de ECB bedrijfsobligaties weer verkoopt. In november deed ze alle obligaties van grondstoffengigant Glencore van de hand, nadat dit bedrijf haar financiële entiteit van Luxemburg naar Jersey verplaatste. Daarmee viel het bedrijf buiten de Eurozone en voldeed het niet meer aan de voorwaarden van het opkoopprogramma van de ECB.

    ECB kocht vorig jaar obligaties van Steinhoff International (Grafiek via Zero Hedge)

    Obligatieveiling van Steinhoff International kwamen eind vorig jaar terug in het overzicht van de ECB (Via UBS)

    ECB begeeft zich op glad ijs

    De ECB heeft sinds het begin van het opkoopprogramma in maart 2016 al voor €2.286 miljard aan schuldpapier opgekocht, waarvan het grootste gedeelte (82,6%) bestaat uit staatsobligaties van Eurolanden. De portefeuille van bedrijfsobligaties bedraagt momenteel ongeveer €131 miljard, omgerekend ‘slechts’ 5,7% van alle obligaties die de ECB inmiddels heeft opgekocht.

    Met het opkopen van bedrijfsleningen begeeft de Europese Centrale Bank zich op glad ijs, zoals ook blijkt uit dit voorbeeld. Daarnaast verstoort de centrale bank de markt, omdat ze alleen obligaties van grote bedrijven opkoopt. Daardoor kunnen grote bedrijven goedkoop aan krediet komen, terwijl het midden- en kleinbedrijf er geen enkel voordeel uit haalt. Een ander marktverstorend effect is dat de ECB alleen obligaties binnen de Eurozone opkoopt, waardoor bedrijven benadeeld worden die uit de Eurozone vertrekken (zie het voorbeeld van Glencore).

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Grafiek: Centrale banken bouwen stimulering af

    De vier grootste centrale banken zijn langzaam maar zeker begonnen om hun stimuleringsprogramma’s af te bouwen. De ECB brengt haar opkoopprogramma terug van €60 miljard naar €30 miljard per maand, terwijl de Federal Reserve aan de andere kant van de oceaan al de eerste stapjes heeft gezet richting het verkopen van schuldpapieren die zich in de loop der jaren op de balans hebben verzameld. Ondertussen lijkt ook de Bank of Japan het monetaire gaspedaal ook wat minder ver in te drukken.

    Houden deze centrale banken hun woord en gaan ze verder met het afbouwen van hun opkoopprogramma’s, dan betekent het dat het balanstotaal van deze vier centrale banken bij elkaar na 2019 niet meer zal toenemen. De volgende grafiek laat zien welke bijdrage de vier belangrijkste centrale banken leveren aan dit grote wereldwijde monetaire experiment.

    Centrale banken schroeven geldkraan heel langzaam dicht (Grafiek via @jsblokland)

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • ECB bouwt stimuleringsprogramma af naar €30 miljard

    De ECB zal vanaf volgend jaar minder obligaties opkopen, zo maakte de centrale bank vanmiddag bekend. Met ingang van januari 2018 wordt het opkoopprogramma gehalveerd van €60 naar €30 miljard per maand. Van een snelle afbouw is echter geen sprake, want de ECB zal daarna nog tenminste tot en met september 2018 doorgaan met het opkopen van obligaties.

    Het afbouwen van het stimuleringsprogramma heeft een opwaarts effect op de rente in de eurozone, maar dat effect wordt door de verlenging tot en met september volgend jaar zo goed als tenietgedaan. De eerste reactie van beleggers was er een van teleurstelling, want de euro gaf bijna een half procent prijs ten opzichte van de dollar.