Marketupdate

Tag: rente

  • Bill Gross: “Rente boven 2,6% is begin van bear market obligaties”

    Als de rente op Amerikaanse 10-jaars obligaties boven de 2,6% komt zal dat het begin markeren van een langdurige bear market in staatsobligaties. Daarvoor waarschuwt vermogensbeheerder Bill Gross, die jarenlang voor Pimco werkte en die nu actief is bij Janus Capital. Volgens hem is de ontwikkeling van de rente op staatsleningen nu veel belangrijker dan wat er op de aandelenmarkt of de valutamarkt gebeurt. In zijn laatste nieuwsbrief voor klanten schrijft hij het volgende:

    “Houd het niveau van 2,6% goed in de gaten. Deze is veel belangrijker dan de Dow Jones op 20.000 punten, veel belangrijker dan een olieprijs die door $60 per vat breekt en veel belangrijker dan pariteit van de wisselkoers tussen de euro en de dollar. Het is doorslaggevend voor de rentestanden en mogelijk ook de aandelenkoersen in 2017.”

    De rente op zogeheten Treasuries met een looptijd van 10 jaar kwam in december al dicht bij het niveau van 2,6%, maar op het moment van schrijven staat de rente weer lager op 2,35%. Sinds de verkiezing van Donald trump is de rente op het schuldpapier snel gestegen, omdat beleggers verwachten dat fiscale stimulering door Trump de inflatie zal aanjagen.

    “Sinds november domineert op de aandelenmarkt een sterk gevoel van optimisme, terwijl er op de obligatiemarkt juist een gevoel van wanhoop heerst. Zijn aandelen nu overgewaardeerd en is de rente op Treasuries te ver doorgeschoten? Dat is de kritieke vraag voor 2017.”

    rente-10-jaars-treasuries

    Rente op Amerikaanse 10-jaars leningen fors gestegen (Bron: Bloomberg)

    Rente versus inflatie

    Beleggers anticiperen sinds de overwinning van Trump op meer economische groei, waar bedrijven van zullen profiteren. Beleggers verwachten dat de winstgevendheid van beursgenoteerde bedrijven zal toenemen, waardoor een hogere koers gerechtvaardigd is. Meer economische activiteit kan ook meer inflatie in de hand werken, wat voor de obligatiemarkt juist ongunstig is.

    De rente is al uitzonderlijk laag, wat betekent dat het effectieve rendement op staatsobligaties bij een oplopende inflatie al snel negatief wordt. Historisch gezien is er een zeer sterke correlatie tussen de reële rente en de goudprijs, namelijk dat de prijs van het edelmetaal positief reageert op een periode waarin de inflatie hoger is dan de rente. Mogelijk staan we aan de vooravond van een nieuwe periode van stagflatie, dat zich kenmerkt door een zwakke economische groei en een oplopende inflatie.

    real-gold-price-real-interest-rate-wgc

    Oplopende inflatie maakt obligatiebeleggers ongerust, is goud een veilige haven? (Bron: World Gold Council)

    hollandgold-logo

    Deze bijdrage wordt u aangeboden door Hollandgold, uw adres voor de aankoop van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over goud kopen? Neem dan contact op via [email protected] of bel +31(0)88-4688400. 

  • Bild: “Draghi moet rente verhogen”

    In Duitsland wordt de roep om de rente te verhogen steeds luider. Volgens de laatste cijfers van Eurostat is de inflatie in Duitsland inmiddels opgelopen tot 1,7%, terwijl spaargeld nog steeds vrijwel geen rente oplevert. Dat betekent dat €100 die je vandaag op een spaarrekening zet tegen het einde van dit jaar bij de huidige inflatie nog maar €98,28 aan koopkracht heeft.

    Duitsers bezitten in totaal ongeveer €2.240 miljard aan spaargeld, wat betekent dat spaarders in een jaar tijd ongeveer €36 miljard aan koopkracht zullen verliezen. Om deze herverdeling van geld van de spaarders naar de schuldenaren te stoppen moet de ECB snel een einde maken aan het beleid van nul rente, zo schrijft Bild. Nu het gevaar van deflatie geweken is moet ook de rente snel weer verhoogd worden, net zoals de Federal Reserve dat gedaan heeft in de Verenigde Staten.

    draghi-newspaper-teaserRente moet omhoog

    “Hoe eerder de inflatie in Europa de doelstelling van twee procent bereikt, hoe eerder de ECB de rente weer kan verhogen. Dit is ook goed voor de spaarders”, zo verklaarde Marcel Fratzscher van het Duitse economische onderzoeksbureau DIW tegenover de Duitse krant.

    In Duitsland is veel weerstand tegen het soepele monetaire beleid van de ECB. Niet alleen is er veel onvrede over de extreem lage rente, ook is er vanuit de Bundesbank en vanuit de politiek de afgelopen twee jaar veel kritiek geuit op het omvangrijke opkoopprogramma van de ECB.

    De combinatie van een oplopende inflatie met een rente van bijna 0% betekent dat spaargeld per saldo een negatief rendement heeft. Daardoor worden alternatieven als beleggen in aandelen en goud kopen steeds interessanter. Ook kan het interessant zijn om de hypotheek versneld af te lossen, zeker als je nog vast zit aan een hoge rente.

  • Duitse 2-jaars rente naar dieptepunt

    Terwijl de rente op Amerikaanse staatsobligaties stijgt blijft de rente op Duitse staatsobligaties met een korte looptijd verder dalen. De verwachting dat de ECB vanaf volgend jaar ook deze kortlopende leningen gaat kopen deed de rente van Duitse leningen met een looptijd van twee jaar deze week naar een historisch dieptepunt van -0,8% dalen.

    Tot voor kort kon de ECB deze leningen niet opkopen, omdat de rente lager was dan de depositorente van -0,4%. Maar bij de laatste persconferentie liet Draghi weten dat deze limiet komt te vervallen, waardoor ook kortlopende staatsobligaties uit de Eurozone in aanmerking voor het opkoopprogramma van de centrale bank.

    german-bond-yield-2yr

    Duitse 2-jaars rente naar nieuw dieptepunt van -0,8% (Bron: Bloomberg)

    Schaarste

    De Duitse staatsleningen met een looptijd van twee jaar worden veel gebruikt als onderpand voor financiële transacties, omdat deze leningen als zeer veilig en liquide beschouwd worden. Maar door het opkoopprogramma van de ECB worden dit soort veilige obligaties steeds schaarser en daarmee steeds duurder. Vooral tegen het einde van het jaar is dit schuldpapier zeer populair, omdat institutionele beleggers en banken dan een groter deel van hun vermogen in deze vorm willen aanhouden.

    De volgende grafiek laat zien dat de rente op Duitse staatsleningen met een looptijd van twee jaar – ook wel schatz genoemd – de laatste maanden in een hoog tempo gedaald is. Daarmee zijn de schatz relatief duur geworden ten opzichte van Euro OverNight Index Average (Eonia), de ongedekte interbancaire leningen die banken in het Eurogebied onderling bij elkaar in rekening brengen.

    eonia-bunds-spread

    Duitse obligaties hebben een premie boven interbancair krediet (Bron: Bloomberg)

    Overtollige reserves

    Door het opkoopprogramma van de ECB is het tekort aan staatsobligaties alleen maar groter geworden. Banken laten daarom ook steeds meer reserves bij de centrale bank staan, tegen een boeterente van 0,4% per jaar. Sinds het begin van het stimuleringsprogramma heeft de ECB voor ongeveer €1,4 biljoen aan obligaties uit de markt gehaald, maar daarvan staat meer dan €500 miljard nog steeds als overtollige reserve geparkeerd bij de centrale bank.

    Banken lijken dus geen goede bestemming te hebben voor al dat geld, terwijl er wel veen vraag is naar kortlopende obligaties. Om de liquiditeit in de obligatiemarkt op peil te houden zal de ECB binnenkort, onder strenge voorwaarden, weer obligaties gaan uitlenen.

    Het is de vraag wat de ECB precies wil bereiken met het opkoopprogramma. De rente is al extreem laag en er is al een schaarste aan veilig schuldpapier om in te beleggen. Door het opkoopprogramma van de ECB wordt deze veilige haven alleen maar kleiner gemaakt, juist nu er veel vraag naar is.

    ecb-minimum-requirements

    Banken parkeren €650 miljard bij de centrale bank, ondanks negatieve rente (Bron: Bloomberg)

  • Obligaties verliezen $431 miljard aan waarde

    De afgelopen week verdampte er wereldwijd $431 miljard uit obligaties. Beleggers maken zich zorgen over de oplopende rente en een krapper monetair beleid van de Federal Reserve, waardoor de voorkeur verschuift richting aandelen. Bij een oplopende rente daalt de koers van een obligatie, omdat het schuldpapier dat tegen een lagere rente is uitgegeven minder aantrekkelijk geworden is.

    Als de rente verder stijgt, dan kan dat het einde betekenen van een meer dan dertig jaar durende bull market in obligaties. Daarvoor werden we eerder dit jaar al gewaarschuwd door vermogensbeheerder Paul Singer en door analisten van Deutsche Bank, maar nu durft ook Greenspan zich aan deze uitspraak te wagen.

    Door de extreem lage rente kregen we de uitzonderlijke situatie waarbij beleggers obligaties kochten voor het koersrendement en aandelen voor de cashflow (dividend), precies het tegenovergestelde van de economische theorie waar vermogensbeheerders zich de afgelopen decennia door lieten leiden.

  • Golfstaten volgen renteverhoging Federal Reserve

    Golfstaten volgen renteverhoging Federal Reserve

    Vlak na de renteverhoging door de Federal Reserve werd ook in Saoedi-Arabië, Koeweit en Bahrein de rente verhoogd. Veel olieproducerende landen in het Midden-Oosten hebben hun munt gekoppeld aan de dollar en proberen deze koppeling te verdedigen door het monetaire beleid van de Federal Reserve te volgen.

    Eerder dit jaar kwamen deze muntkoppelingen onder druk te staan, omdat olieproducerende landen door de lage olieprijs opeens met een begrotingstekort geconfronteerd werden. Zou de lage olieprijs langer aanhouden, dan zou het voor landen als Saoedi-Arabië veel moeilijker worden om de waarde van hun eigen munt op gelijk niveau te houden als de dollar.

    Olieprijs

    Eind november bereikten de olieproducerende landen een akkoord over het beperken van de olieproductie, waardoor de olieprijs weer ruim boven de $50 per vat kwam. Dit akkoord kwam voor de Verenigde Staten op een zeer gunstig moment, want de Amerikaanse centrale bank wist dat een renteverhoging de dollar nog sterker zou maken en de druk op de Golfstaten zou verhogen om hun koppeling met de dollar los te laten.

    Nu de olieprijs wat hoger staat hebben de Golfstaten meer beweegruimte om de renteverhoging van de Amerikaanse centrale bank te volgen en de muntkoppeling in stand te houden. De verwachting is dat de centrale banken van de Verenigde Arabische Emiraten, Oman en mogelijk ook die van Qatar binnenkort de rente zullen verhogen.

    currency-pegs-economist

    Veel Golfstaten hebben hun munt gekoppeld aan de dollar (Bron: Economist)

    Saoedische riyal

    In de zomer kwam de Saoedische riyal zo zwaar onder druk te staan dat de toezichthouder van het Arabische land alle beleggingsproducten verbood die het mogelijk maakten om tegen de munt te speculeren. Die zorgen zijn inmiddels naar de achtergrond verdwenen, maar ze zijn nog niet helemaal van de radar. Sterker nog, in november verklaarde de Saudische prins Alwaleed tegenover Bloomberg dat een ontkoppeling van de riyal op de langere termijn nog steeds tot de mogelijkheden behoort.

    “Voor wat betreft de ontkoppeling van de dollar en de riyal. Ik denk dat die voorlopig moet blijven zoals die is. Echter, voor twee of drie jaar in de toekomst is het een mogelijkheid. Ik ben niet de gouverneur van de centrale bank, dus ik zal er niet om vragen. Het is nog te vroeg, we hebben genoeg valutareserves en genoeg capaciteit om te lenen. Dat is voldoende voor de komende drie, vier of vijf jaar. Dus de kwestie om de koppeling tussen beide valuta los te laten, daarvoor is het nog te vroeg.  “

    Valutareserves

    Voordat Saoedi-Arabië haar koppeling aan de dollar loslaat zal ze misschien eerst nog een deel van haar dollarreserves willen liquideren. Het land heeft na China, Japan en Zwitserland de grootste valutareserves ter wereld. In oktober beschikte de Saudi Arabian Monetary Authority (SAMA) over omgerekend $535 miljard aan valutareserves. Sinds de daling van de olieprijs eind 2014 in gang werd gezet heeft de centrale bank al meer dan 30% van haar valutareserves verbruikt.

    saudi-arabia-foreign-exchange-reserves

    Valutareserves Saoedi-Arabië dalen sinds 2014 in hoog tempo (Bron: Trading Economics)

  • Goudprijs daalt na renteverhoging Federal Reserve

    De goudprijs zakte na de renteverhoging van de Federal Reserve met een half procent naar €1.084 per troy ounce en €34.837 per kilogram. De zilverprijs staat op het moment van schrijven ongeveer 2% lager op €507 per kilogram. In dollars was de prijsdaling groter, omdat deze munt sterker werd na het rentebesluit van de Amerikaanse centrale bank.

    De Federal Reserve verhoogde de rente met 25 basispunten naar een bandbreedte van 0,50 tot 0,75%. De renteverhoging werd al verwacht, maar zorgde desondanks toch voor wat beweging op de financiële markten. Dat kwam ook doordat de centrale bank haar voornemen uitsprak om in 2017 drie renteverhogingen door te voeren. Tot voor kort hielden beleggers rekening met twee renteverhogingen voor volgend jaar.

    goudprijs-fed-rentebesluit

    Goudprijs daalt na renteverhoging Fed (Bron: Goudstandaard)

    Economie herstelt, zorgen blijven

    Volgens Fed-voorzitter Yellen laten de Amerikaanse economie en de arbeidsmarkt tekenen van herstel zien, maar zijn er ook redenen tot zorg. Zo maakt de centrale bank zich zorgen over de lager productiviteitsgroei van de Amerikaanse economie. Mede daardoor is het vooruitzicht voor de economie nog steeds onzeker.

    Na de vorige renteverhoging eind vorig jaar volgde een periode van grote volatiliteit en onzekerheid op de aandelenmarkten. Aandelen kwamen begin dit jaar uitermate slecht uit de startblokken, terwijl de goudprijs begin dit jaar direct omhoog schoot. Het is nog even afwachten hoe de markt deze renteverhoging zal verteren. De verwachting is dat de impact dit keer minder groot zal zijn dan vorig jaar, omdat de rente de afgelopen weken al sterk gestegen is. We hebben de belangrijkste ontwikkelingen voor u op een rij gezet.

    Dollar stijgt tegenover euro

    Door de renteverhoging steeg de dollar ten opzichte van bijna alle belangrijke valuta. De dollarindex, die de waarde van de munt afzet tegen een mandje van zes andere belangrijke valuta, steeg met 0,75% naar 102,5. Daarmee bereikte de munt het hoogste niveau sinds 2003. De wisselkoers van de euro ten opzichte van de dollar zakte even onder de $1,05 en kwam daardoor dicht in de buurt van het laagste niveau sinds 2002.

    dollarindex-record

    Dollarindex naar hoogste niveau sinds 2003 (Grafiek van Bloomberg)

    Amerikaanse aandelen lager

    De beurzen in New York zijn woensdag lager gesloten. De Dow Jones index sloot 0,6% lager op 19.792,53 punten en is daarmee weer iets verder verwijderd van het doorbreken van de 20.000 puntengrens. De bredere S&P 500 index verloor 0,8% en sloot op 2.253,28 punten, terwijl de Nasdaq index van technologie-aandelen een half procent lager sloot op 5436,67 punten. De verwachting van een krapper monetair beleid door de Amerikaanse centrale bank zet de aandelenkoersen onder druk.

    Aandelenmarkten in Azië onderuit

    De meeste aandelenmarkten in Azië openden donderdag lager door de renteverhoging van de Amerikaanse centrale bank. Hoewel een duurdere dollar gunstig is voor de exportpositie van Aziatische economieën maken beleggers zich toch zorgen. Veel Aziatische bedrijven hebben immers geleend in dollars, leningen die bij een waardestijging van de dollar ten opzichte van de lokale munt duurder worden. Dat zal de bedrijfswinsten onder druk zetten. Ook is een kapitaalvlucht richting de dollar zeer ongunstig voor de economieën van opkomende markten.

    In China gingen de aandelenkoersen met ongeveer een half procent onderuit, terwijl de beurzen elders in Azië ook licht in de min openden. De grootste verliezen waren zichtbaar op de beurs in Hong Kong. De Hang Seng verloor 1,66%, terwijl de HSCE 2,46% omlaag ging. Ook waren staatsobligaties van opkomende Aziatische economieën minder in trek. De rente steeg en daardoor daalden de koersen.

    Amerikaanse rente stijgt

    De rente op Amerikaanse staatsobligaties schoot verder omhoog door het rentebesluit van de Amerikaanse centrale bank. De rente voor een zogeheten ‘Treasury’ met een looptijd van 10 jaar steeg naar 2,6%, het hoogste niveau sinds september vorig jaar. Sinds het dieptepunt in augustus is de lange rente in de Verenigde Staten zelfs bijna verdubbeld.

    Opvallend is dat steeds meer beleggers de voorkeur geven aan kortlopende staatsleningen. De rente op schuldpapier met een looptijd van twee jaar steeg naar 1,23%, het hoogste niveau sinds 2009.

    bloomberg-us-bond-yield-10yr

    Amerikaanse 10-jaars rente gaat verder omhoog tot 2,6% (Bron: Bloomberg)

  • Verliest Bank of Japan controle over de rente?

    Ondanks een grootschalig stimuleringsprogramma van de centrale bank stijgt ook in Japan de rente op staatsleningen. Het tijdperk van negatieve rente lijkt voorbij, want een 10-jaars staatsobligatie levert op dit moment een rendement op van 0,086%. Dat lijkt niet veel, maar met een staatsschuld die meer dan twee keer zo groot is als de omvang van de economie kan een procentpunt meer rente al grote gevolgen hebben.

    markets-versus-bankofjapan

    Rente Japan stijgt, ondanks stimuleringsprogramma centrale bank (Grafiek via @Schuldensuehner)

    Keert de rente zelfs terug naar het historische gemiddelde van 4 tot 5 procent, dan wordt de begroting permanent uit het lood geslagen en is het wegstrepen van schulden zo goed als onvermijdelijk. En aangezien de Bank of Japan nu al een derde van de totale staatsschuld en al meer dan de helft van alle ETF’s in handen heeft mag je verwachten dat de centrale bank in een dergelijk scenario alles zal doen om de gaten in de begroting te dichten door onbeperkt geld te verstrekken aan de overheid. Dat leidt binnen de kortste keren tot hyperinflatie.

    Kwart overheidsuitgaven is voor de staatsschuld

    Het volgende taartdiagram van het Japanse ministerie van Financiën laat zien dat bijna een kwart van de totale overheidsuitgaven (24,4%) bestemd zijn voor de staatsschuld (14,2% aflossing en 10,2% rente). En dat terwijl de overheid nu al 35,6% van haar budget moet lenen om de begroting sluitend te krijgen. In een vergrijzende samenleving zonder sterke economische groei is een stijging van de rente dus een groot probleem.

    japan-debt-expenditure

    Kwart overheidsuitgaven Japan is rente en aflossing staatsschuld (Bron: Ministry of Finance Japan)

    Wie bepaalt de rente?

    De Bank of Japan heeft de afgelopen jaren succesvol de rente omlaag weten te drukken door steeds meer staatsobligaties op te kopen en de rente negatief te maken. Maar op het moment dat de markt het vertrouwen verliest in het schuldpapier en de rente begint te stijgen heeft de centrale bank geen enkele andere optie meer dan om alle obligaties uit de markt te halen. De centrale bank kan heel ver gaan in het manipuleren van de rente, maar als de markt het vertrouwen verliest kan de rente alleen maar omhoog.

  • Column: De minst slechte valuta ter wereld…

    De stijgende dollar (USD) dreigt wereldwijd een groot financieel probleem te worden. De valuta staat inmiddels op het hoogste niveau van de afgelopen 13 jaar. Vooral de afgelopen maanden is de wereldreservemunt flink gestegen ten opzichte van alle valuta’s in de wereld.

    Dit is slecht voor Amerikaanse bedrijven, omdat een flink deel van de omzet in het buitenland behaald wordt. Denk aan bedrijven als Coca-Cola en Microsoft. De winstgevendheid wordt hierdoor direct aangetast. Maar dit is lang niet alles…

    Op dit moment staat de USD op dezelfde hoogte als in 2000, maar in de jaren 80 van de vorige eeuw stond de USD zelfs nog veel hoger. Er is echter één zeer belangrijk verschil tussen het verleden en nu. De hoogte van de schulden is wereldwijd vele malen hoger en deze schulden zijn voornamelijk in dollars.

    Terecht wordt de dollar door investeerders steeds vaker als een betere risico-parameter gezien dan de volatiliteitsindex VIX. In tegenstelling tot de overtuiging van veel investeerders, moet de stijging van de dollar sinds de overwinning van Donald Trump niet worden gezien als een teken van vertrouwen van beleggers. Juist niet.

    Vergeten wordt dat veel bedrijven in de periode van 2002 tot 2014 in dollars hebben geleend, toen de Amerikaanse munt uit de gratie was en lenen in deze valuta aantrekkelijk leek. Inmiddels is het overgrote deel van de wereldwijde schuld dus genoteerd in dollars.

    Volgens de Bank for International Settlements (BIS) hebben bedrijven en landen buiten de Verenigde Staten in totaal 9,6 biljoen (12 nullen!) in Amerikaanse dollars geleend. Als banktegoeden worden meegeteld komt het bedrag nog veel hoger uit. U hoeft geen wiskundige te zijn om te berekenen wat de stijging van de Amerikaanse dollar voor invloed heeft voor bijvoorbeeld Europese schulden (deze staan op $2,2 biljoen).

    Een stijging van 10% van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de euro zorgt dat deze schuld dus met omgerekend ruim €200 miljard toeneemt. En dan is de euro nog redelijk blijven liggen ten opzichte van de dollar. Andere valuta kenden een sterkere daling. Veel landen in Azië worden nog veel harder geraakt.

    dollars-pixabay

    Rente stijgt

    Alsof de stijging van de dollar al niet vervelend genoeg is begint ook de rente nu weer te stijgen. Dit scherpe mes snijdt aan twee kanten, waardoor de problemen alleen nog maar vergroot worden. Ik ben erg benieuwd wat de Federal Reserve op 14 december zal doen. De markt rekent al maanden op een verhoging van de rente, maar de beleidsbepalers weten ontzettend goed dat een te hoge USD kan leiden tot een implosie van het financiële systeem. Deze hoge USD zorgt voor immense wereldwijde deflatoire krachten.

    Het is duidelijk dat de Amerikaanse dollar momenteel wordt gezien als de minst slechte valuta ter wereld. De economieën van Japan (de yen) en Europa (de euro) staan er momenteel een stuk slechter voor dan de Amerikaanse. Vooral over Japan ben ik voornemens binnenkort een stukje te schrijven, de monetaire politiek aldaar heeft werkelijk bizarre hoogtes bereikt. Een voorbeeld: de centrale bank van Japan is eigenaar van meer dan 60% van alle bezittingen van ETF’s uitgegeven in Japan.

    India

    Verder van huis zijn er meer ontwikkelingen gaande die aandacht verdienen. Denk aan India, waar circa 1/7 van de wereldbevolking nog steeds in grote problemen zit door de afschaffing van de twee meest gebruikte bankbiljetten (97% van alle transacties in India gaat via cash). De verhalen die ik erover lees zijn zó schrijnend, het menselijk leed is werkelijk ongekend.

    De Indiase regering wil zwart geld aan banden leggen. Wat ze nu gedaan hebben kan ik alleen maar als volgt samenvatten: “It is like killing a patient to cure his headache”. Ongelooflijk dat hier werkelijk niets over te lezen of te zien is bij de grote media.

    Als laatste werd ik nou niet bepaald blij om te horen dat Trump, net als alle andere presidenten, een aantal voormalige medewerkers van Goldman Sachs gaat aanstellen als ministers binnen zijn regering. Dit is een teken aan de wand dat er mogelijk weer niets fundamenteel gaat veranderen en dat verkiezingsbeloften niks meer waard blijken te zijn, zodra hij als president wordt geïnaugureerd. We blijven het voor u volgen…

    Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen weekend op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].

  • Meer dan $1,7 biljoen verdampt uit obligaties

    In november verdampte er meer dan $1,7 biljoen aan waarde uit de obligatiemarkt, waarmee een einde lijkt te komen aan een lange opwaartse trend in staatsobligaties. De Bloomberg Barclays Global Aggregate Total Return Index verloor de afgelopen maand 4% van haar waarde, de grootste maandelijkse daling sinds 1990.

    Door de verwachting van een renteverhoging en een oplopende inflatie in de Verenigde Staten en door toenemende politieke onzekerheid in de Eurozone verschuift de voorkeur van beleggers meer van obligaties richting aandelen. Ook het voornemen van Trump om honderden miljarden te investeren in infrastructuur maakt aandelen van bedrijven aantrekkelijker dan obligaties.

    Volgens Bloomberg haalden beleggers in de eerste twee weken na de Amerikaanse presidentsverkiezingen in totaal $10,7 miljard aan vermogen weg uit Amerikaanse obligatiefondsen, de grootste uitstroom sinds 2013. Toen maakte de Federal Reserve haar plannen bekend om het QE-programma geleidelijk af te bouwen.

    bond-index-nov16

    Meer dan $1,7 biljoen verdampt uit staatsobligaties (Bron: Bloomberg)

    Stijgende rente

    Omdat beleggers minder waarde toekennen aan staatsobligaties stijgt het effectieve rendement, de zogeheten yield. Bereikte de obligatie-index van Bloomberg in juli nog een historisch dieptepunt van 1,07%, eind november was die al gestegen tot 1,61%. De rente op Amerikaanse 10-jaars leningen, de zogeheten ‘Treasuries’, steeg deze week naar 2,45%, het hoogste niveau in 17 maanden. Dat is een procentpunt meer dan begin juli, toen beleggers genoegen namen met een yield van minder dan 1,4%.

    Bij een stijgende rente daalt de waarde van obligaties die tegen een lagere rente zijn uitgegeven. Hoe dichter die rente bij nul ligt, hoe groter de impact is van een rentestijging. Een goed voorbeeld hiervan is de Italiaanse 50-jaars staatslening die begin oktober werd uitgegeven. Deze staatslening is door de stijgende rente al meer dan 15% in waarde gedaald, een domper voor de pensioenfondsen en institutionele beleggers die dergelijke langlopende leningen kopen.

  • “ECB bereid meer Italiaanse obligaties te kopen”

    De ECB zou bereid zijn meer Italiaanse staatsobligaties op te kopen als de uitkomst van het referendum op 4 december voor grote onrust zorgt, zo schrijft Reuters op basis van verschillende bronnen bij de centrale bank. De afgelopen maanden is de rente op staatsleningen van Italië veel harder gestegen dan die van Duitsland, omdat beleggers vrezen dat het mislukken van het referendum meer onzekerheid met zich mee zal brengen over de positie van Italië binnen de Europese Unie en de eurozone.

    De Italiaanse premier Matteo Renzi zal opstappen als het referendum over constitutionele hervormingen op een nee uitdraait. Als dat gebeurt zouden er nieuwe verkiezingen kunnen komen, waar de 5-sterren beweging van Beppe Grillo als winnaar uit zal kunnen komen. Als we de peilingen mogen geloven zal de meerderheid van de Italianen aanstaande zondag tegen het referendum stemmen en zal de 5-sterren beweging bij nieuwe verkiezingen de grootste partij worden.

    Staatsobligaties opkopen

    Om de onrust op de financiële markten te bezweren zou de ECB voor een korte periode van enkele weken meer Italiaanse staatsobligaties kunnen opkopen dan nu het geval is. Maar het is niet mogelijk structurele steun te geven aan Italië, omdat het stimuleringsprogramma van €80 miljard volgens een bepaalde verdeelsleutel werkt.

    De Italiaanse staatsschuld is in verhouding tot andere landen in de Eurozone bijzonder hoog, namelijk meer dan 130% van het bbp. Toen de rente in 2012 een record van 7% bereikte besloot de ECB niet langer toe te kijken. Draghi verkondigde die zomer dat hij alles zou doen om de euro te redden, waardoor de rente weer begon te dalen.

    De rente op een Italiaanse staatslening met een looptijd van 10 jaar steeg de afgelopen dagen tot 2%, het hoogste niveau in een jaar tijd. Vergeleken met het dieptepunt in augustus is de rente zelfs bijna verdubbeld.

    italie-rente-stijging

    Italiaanse rente op 10-jaars lening loopt sterk op (Bron: Bloomberg)

    Mag de ECB dit wel doen?

    Analisten van JP Morgan betwijfelen of de ECB werkelijk zal ingrijpen, zo schrijft Zero Hedge. Het stimuleringsprogramma van €80 miljard per maand is uitsluitend bedoeld om de inflatie aan te jagen en niet om specifiek te interveniëren in bepaalde landen. Daarvoor zou de ECB een ander stimuleringsprogramma moeten inzetten, zoals de Outright Monetary Transactions (OMT). Ook is het niet de taak van de centrale bank om de politieke problemen in lidstaten te verzachten, zeker niet als die problemen door politici zelf veroorzaakt zijn.

    Het opkopen van meer Italiaanse staatsobligaties dan onder de huidige afspraken zou volgens JP Morgan goedkeuring vereisen van de Raad van Bestuur van de ECB. Het is volgens JP Morgan ondenkbaar dat de ECB tot actie zou overgaan zonder deze goedkeuring en zonder dat dat door de ECB zelf gecommuniceerd wordt. Een officiële verklaring van de centrale bank is tot op heden ook uitgebleven.

  • Over Trump, inflatie en de dollar

    Beleggers zijn soms onnavolgbaar. Toen duidelijk werd dat Donald Trump de verkiezingen zou winnen raakten aandelen wereldwijd in vrije val. Voor de Amerikaanse en de Europese aandelenbeurzen stonden openingsverliezen van zo’n 5% in het verschiet.

    De Japanse Nikkei sloot de dag af met een verlies van 5,3% en na stevige verliezen bij opening van de beurzen in Europa keerde het sentiment alweer. De tien beursdagen die volgden waren voor aandelen de beste in jaren. De Amerikaanse beurzen bereikten zelfs nieuwe records.

    Vrijwel geen deskundige of tv-station die de overwinning van Trump had zien aankomen. En vrijwel geen beursanalist die had voorzien dat wanneer Trump zou winnen aandelen en de dollar zouden stijgen, laat staan zo fors.

    Inflatiepresident

    Waar de Amerikaanse centrale bank waarschijnlijk nog dit jaar de rente zal verhogen lijkt de nieuwe regering onder aanvoering van Trump door middel van overheidsbeleid de economie juist extra te willen stimuleren. Dit onder meer door belastingverlagingen voor bedrijven en door investeringen in infrastructuur.

    Het verwachte beleid van Trump stuwt de inflatie en in anticipatie hierop deden beleggers obligaties in de uitverkoop waardoor de rente is gestegen. De koers van een obligatie en de rente bewegen omgekeerd: dalen obligaties in koers dan stijgt de rente.

    Een hogere rente maakt de Verenigde Staten voor beleggers extra aantrekkelijk en vandaar dat de dollar is gestegen ten opzichte van andere valuta. Een sterke dollar vormt zelf overigens weer een rem op de inflatie in de Verenigde Staten. Goed beschouwd kan gesteld worden dat Trump de Amerikaanse inflatieverwachtingen al stuwt en via de sterke dollar inflatie reeds wordt geëxporteerd.

    Valutakoersen laten zich heel lastig voorspellen en de vraag is of beleggers er verstandig aan doen dit te proberen. Vanwege het effect van communicerende vaten bewegen valutaparen zoals de euro en de dollar veelal in een bepaalde bandbreedte: is de dollar duur en de euro goedkoop dan vormt dit een stimulans voor de Europese economie, en omgekeerd geldt uiteraard hetzelfde.

    Wat wij doen

    In navolging van Warren Buffett focussen wij niet zozeer op macro-economische zaken en valutakoersen maar vooral op individuele bedrijven en de waarderingen daarvan. Sterke en op aandeelhouderswaarde gerichte bedrijven komen we regelmatig in de Verenigde Staten tegen waar men meer dan in Europa en Japan gericht is op de creatie van aandeelhouderswaarde.

    De valutarisico’s van onze Amerikaanse beleggingen zijn overigens kleiner dan soms verondersteld. Dit komt doordat vaak een behoorlijk deel van de omzet buiten de Verenigde Staten zelf behaald wordt. Ter indicatie: voor de bedrijven die deel uitmaken van zowel de Nasdaq als de S&P 500 gaat het om bijna de helft van de totale omzet.

    Records zijn normaal

    Gestuwd door de onderliggende waardecreatie tenderen aandelenbeurzen uiteindelijk opwaarts. De records van de Amerikaanse beurzen zijn voor ons dan ook geen aanleiding om aandelen voorlopig te mijden. En zelfs al zijn aandelenmarkten overgewaardeerd – wij menen overigens dat dit vooralsnog niet het geval is – dan nog zijn er vaak voldoende individuele aandelen te vinden die wel aantrekkelijk gewaardeerd zijn.

    De Dow Jones bereikte onlangs voor het eerst het niveau van 19.000 punten. Uitgaande van een rendement van 6% tot 6,5% per jaar – ongeveer in lijn met rendementen uit het verleden – staat deze index aan het einde van Trump’s eerste presidentstermijn op een niveau van circa 25.000 punten. Dit lijkt in eerste instantie misschien optimistisch gedacht maar goed beschouwd is zo’n niveau dan eigenlijk heel normaal…

    Hendrik Oude Nijhuis

    hendrik-oude-nijhuisOver de auteur: Hendrik Oude Nijhuis is een expert op het gebied van value investing en medeoprichter van Kingfisher Capital, een op value investing principes gebaseerde business model & investment research boutique. Hij heeft uitgebreid onderzoek verricht naar de investeringsstrategieën van value investors als Warren Buffett.

    Lees meer over value-investing op www.beterinbeleggen.nl.