Tag: rente

  • BIS: “Centrale banken drijven de prijzen op”

    De Bank of International Settlements schrijft in haar nieuwste kwartaalrapport dat de waarderingen van financiële activa over de hele linie hoger liggen door het uitzonderlijk soepele monetaire beleid van centrale banken wereldwijd. Ook zorgt de strategie van centrale banken voor een uitzonderlijk lage volatiliteit op de financiële markten. Even leek de volatiliteit toe te nemen door de geopolitieke ontwikkelingen en door zorgen over economische groei, maar uiteindelijk zakte de volatiliteit snel weer terug naar een extreem laag niveau.

    De zoektocht naar rendement zorgt wereldwijd voor verhoogde koersen en weinig volatiliteit in de markt. Dat klinkt als een positieve ontwikkeling, maar we moeten er niet gerust op zijn dat de situatie zo zal blijven. Voortzetting van een soepel monetair beleid met extreem lage rentes zorgt op termijn voor een onstabiele groei in vastgoedprijzen en in kredietmarkten, zo waarschuwt de BIS.

    Stimulering

    De Federal Reserve is al begonnen met het afbouwen van haar stimuleringsprogramma, dat op het hoogtepunt $85 miljard per maand bedroeg. Als het stimuleringsprogramma is afgebouwd kan de centrale bank beginnen met een renteverhoging. En terwijl de Federal Reserve de teugels aanhaalt, laat de ECB ze juist vieren. Draghi kondigde onlangs een ongekend stimuleringsprogramma aan, waarmee de centrale bank voor honderden miljarden euro's aan schuldpapier zal opkopen. Ook verlaagde de ECB opnieuw de rente, tot een dieptepunt van 0,05%. Door vast te houden aan een extreem soepel monetair beleid worden de risico's onder het tapijt geschoven. Ondertussen neemt de kans op een nieuwe economische schokgolf alleen maar verder toe. Analisten van Citigroup geven beleggers het advies om met meer geleend geld te beleggen, terwijl de leverage op de Amerikaanse aandelenmarkt al historisch hoog staat.

    Traffic flows past in front of the Bank for International Settlements in Basel

    BIS waarschuwt voor gevolgen van beleid centrale banken (Foto van Arnd Wiegmann voor Reuters)

  • Te weinig rendement? Gebruik leverage!

    Stop met klagen over het lage rendement op obligaties. Gebruikt gewoon geleend geld om je rendement te verhogen, want met de juiste hefboom kun je uit iedere belegging voldoende rendement halen. We maken geen grap, want dit is werkelijk het advies dat analisten van Citigroup geven aan beleggers.  Volgens analist Stephen Antczak kunnen beleggers beter flink wat hefboom nemen op speculatieve obligaties dan op staatsobligaties, aandelen of hoogwaardige obligaties. De reden daarvoor is volgens Antczak simpel: Je hebt minder leverage nodig om je gewenste rendement te behalen, dus je bent minder kwetsbaar voor een waardedaling van je belegging.

    “Iedereen zit in hetzelfde schuitje: Ik moet 5% halen. Ik moet 10% halen, hoe ga ik dat doen? Wat is de minst risicovolle weg om dat rendement te behalen?”. Het is kenmerkend voor de tijd waarin we leven, dat analisten het gebruik van geleend geld beschouwen als de veiligste manier om het rendement te verhogen. Vijf jaar geleden haalde je op een zogeheten high-yield bond, een obligatie met een hoger risico, een rendement van gemiddeld 11,4%. Vandaag de dag is dat nog amper 6,1%, zo blijkt uit cijfers die Bank of America Merrill Lynch dagelijks bijhoudt.

    Het rendement op deze obligaties daalt, maar ondertussen verwacht men nog wel een hoog rendement. Veel pensioenfondsen hebben een target van ongeveer 8% rendement te halen, om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. De noodzaak om rendement te halen laat zich niet verenigen met de extreem lage rente van de Federal Reserve. Die staat nu al bijna 6 jaar op de bodem van 0 tot 0,25 procent. Om dat als belegger nog een rendement van 8% te halen moet er meer risico genomen worden.

    Leverage

    Het gebruik van geleend geld (leverage) is een beproefde methode om het rendement van een belegging op te krikken. Je gebruikt dat geleend geld om de omvang van je beleggingsportefeuille te vergroten. Gaat het daarna goed met je beleggingsportefeuille, dan pak je een veel grotere winst. Zeker nu de rente zo extreem laag is wordt het aantrekkelijk om met geleend geld in aandelen en obligaties te beleggen. Risico is er ook, want als het slecht gaat met je beleggingen lopen de verliezen veel sneller op. Het geleende geld moet immers terugbetaald worden, waardoor alle verliezen voor eigen rekening komen. Om een rendement van 10% op jaarbasis te halen moeten beleggers een hefboom van een factor 2,3 toepassen op zogeheten high-yield obligaties. Om hetzelfde rendement te realiseren met Treasuries van de Amerikaanse overheid moet een hefboom van 8,1 toegepast worden. Om die reden zijn de meer risicovolle obligaties een betere keuze dan de 'veilige' staatsobligaties, omdat er veel minder geleend geld bij hoeft om dat rendement van 10% te halen. Indien we weer zo'n slechte maand krijgen als in 2011 betekent dat voor high-yield obligaties met een hefboom van 2,3 een verlies van 9%. Dat terwijl staatsobligaties met een hefboom van 8,1 een verlies zouden geven van 13,6%. "We zien verrassende resultaten. High-yield obligaties blijken minder risicovol te zijn dan staatsobligaties", zo schrijven de analisten van Citigroup in hun rapport.

    Earns Citigroup

    Analisten Citigroup: "Neem wat meer leverage"

  • ECB verlaagt rente met 0,1%

    De ECB heeft vandaag de rente met 0,1% verlaagd tot 0,05%. Een ongekende en ook vrij onverwachte stap van de centrale bank, die worstelt met het probleem van dalende prijzen in de Eurozone. Vanmiddag om half drie geeft Draghi een persconferentie vanuit Frankfurt, waarin hij het rentebesluit toelicht. Hieronder kunt u het rentebesluit, met aansluitend de vragen van de aanwezige pers, live volgen.

    Samen met het normale rentetarief wordt ook de rente op deposito’s bij de centrale bank verlaagd. Commerciële banken die reserves parkeren bij de centrale bank betaalden daar tot voor kort 0,1% rente voor. Dat percentage wordt met ingang van 10 september met 10 basispunten opgeschroefd tot -0,2%.

    Op de valutamarkt wordt de euro afgestraft, de wisselkoers met de dollar daalde met ongeveer een cent naar $1,3040. Dat is de laagste stand in meer dan een jaar tijd. We moeten terug naar 10 juli 2013 om een soortgelijke wisselkoers te vinden.

    euro-wisselkoers-ecb

    Euro zakt door verlaging rente naar laagste niveau sinds juli 2013 (Bron: Yahoo Finance)

    ECB kondigt stimuleringsprogramma aan

    De ECB gaat met ingang van oktober obligaties kopen van niet-financiële instellingen.

  • Bank of Japan koopt 70% van alle nieuwe obligaties

    De centrale bank van Japan koopt 70% van alle nieuw uitgegeven staatsobligaties van de Japanse overheid, zo meldt The Economist. De Bank of Japan koopt iedere maand ¥7 biljoen (~€51 miljard) aan schuldpapier, met als doel de inflatie aan te wakkeren en de waarde van de munt omlaag te drukken. Dat laatste is geen officiële doelstelling, maar het heeft er alle schijn van dat de verdediging van de exportpositie van Japan één van de redenen is voor het stimuleringsprogramma.

    De Federal Reserve en de Bank of England, die hun monetaire stimuleringsprogramma’s al vrij snel na de crisis opstartten, trappen het monetaire gaspedaal minder diep in. Hoewel de extreem lage rente gehandhaafd blijft heeft de centrale bank van het Verenigd Koninkrijk al enige tijd geen nieuwe staatsobligaties meer uit de markt gehaald. Dat terwijl de Amerikaanse centrale bank begonnen is met het terugschroeven van de maandelijkse aankopen van Treasuries, de zogeheten ‘tapering’.

    Bank of Japan domineert obligatiemarkt

    In Japan lijkt het opkopen van schuldpapier niet veel op te leveren. De markt zit muurvast en de rente blijft zeer stabiel rond de 0,50% voor een 10-jaars lening aan de Japanse overheid. De totale Japanse staatsschuld is nu al voor 20% in handen van de centrale bank en op de obligatiemarkt wordt er steeds minder in het schuldpapier gehandeld. The Economist schrijft dat er op een bepaalde dag in april zelfs helemaal geen handel meer was in Japanse staatsobligaties. De rente blijft dus alleen maar zo stabiel liggen op 0,5% door de inmenging van de Bank of Japan. De grootste bezitters van Japanse staatsobligaties hebben er alle vertrouwen in dat de Bank of Japan zal fungeren als lender of last resort. Financiële instellingen hebben hun portefeuilles van Japans schuldpapier nog steeds niet verkleind. Sterker nog: de kleinere regionale banken blijven schuldpapier van de Japanse overheid aan hun balans toevoegen. Hoe langer de Bank of Japan doorgaat met monetaire stimulering, hoe moeilijker het zal worden om ermee te stoppen. Als de prijs van de obligaties grotendeels bepaald wordt door de centrale bank, dan is het moeilijk te voorspellen hoe hard de rente weer zal stijgen wanneer de centrale bank haar aankopen vermindert. De grote Japanse banken kopen al bijna geen Japanse staatsschuld meer en ook Europese banken hebben hun portefeuille van Japanse obligaties verkleind.

    BOJ

    Bank of Japan domineert de obligatiemarkt

  • Grafiek: Duitsland kan bijna gratis geld lenen

    De rente op Europese staatsobligaties blijft maar dalen. Duitsland kan inmiddels gratis lenen met looptijden van 1 maand tot en met 3 jaar, terwijl er voor een 10-jaars lening minder dan 1% betaald hoeft te worden aan beleggers. De volgende grafiek die we via twitter tegenkwamen laat dat goed zien.  De reële rente op het schuldpapier is negatief, maar toch blijft men massaal obligaties kopen. Ook de 10-jaars leningen van perifere landen in de eurozone hebben in het afgelopen jaar een scherpe daling van de rente laten zien. Waarom accepteren beleggers een extreem lage rente? En hoe lang blijft Europa zich conformeren aan de 3% regel, wanneer het voor alle landen zo makkelijk en goedkoop is om geld te lenen?

    bondyields-germany

    Rente op Duits schuldpapier negatief tot 3 jaar (Grafiek van Bondvigilantes)

    interest-rates-10year-bonds

    Ook de PIIGS landen betalen steeds minder rente (Grafiek van Bloomberg)

  • Opkomende markten profiteren van extreem lage rente

    In hun zoektocht naar rendement zoeken obligatiehouders bijna letterlijk alle hoeken van de wereld op. Hun nieuwe favorieten zijn de zogeheten Frontier staten, ontwikkelingslanden met een hoge groei, maar met een onderontwikkelde kapitaalmarkt. Het resultaat van die groeiende belangstelling is, dat letterlijk miljarden dollar die landen instromen. In 2013 wisten de frontier staten in totaal $ 20 miljard aan staatsobligaties aan de man te krijgen, het dubbele van 2012. Maar de lat voor 2014 is alweer hoger komen te liggen. Zo maakte het befaamde Noorse Sovereign Wealth Fund bekend meer assets uit de Frontier markets aan zijn portfolio te gaan toevoegen.

    Opkomende economieën kunnen goedkoop schulden stapelen (Bron: Financial Times)

    Zoektocht naar rendement

    De belangstelling van institutionele beleggers uit het Westen is zo groot, dat het steeds gemakkelijker wordt steeds grotere bedragen tegen lagere kosten te lenen. Dat lukt zelfs dubieuze debiteuren als Ivoorkust. Nog maar vier jaar geleden zette dit land een streep door zijn schuldenlast, maar nog dit jaar waren beleggers bereid bijna $5 miljard staatsobligaties op te kopen. Dat is een duidelijke schaduwkant van die nieuwe liefde voor de Frontier Staten. Ook landen met een minder goede kredietgeschiedenis proberen een graantje mee te pikken. Landen als Rwanda, Pakistan en Ecuador halen in de schaduw van meer kansrijke landen als Ivoorkust elk gewenst bedrag binnen. Volgens de optimisten is de groei in veel van die landen zo hoog, dat het terugbetalen van schuld niet echt een probleem mag heten. Ivoorkust zal bijvoorbeeld dit jaar meer dan 8% groeien. Bovendien beschikken veel van deze landen over aantrekkelijke grondstoffen. Daar komt nog bij, dat het voor veel beleggers om niet al te hoge bedragen gaat en dat de volatiliteit in veel van die nieuwe markten beperkt is gebleken. Het rendement mag er beslist zijn. De JP Morgan Frontier Index heeft dit jaar al een rendement laten zien van 11,7% Hoewel de groei in de Sub Sahara landen in de afgelopen jaren sterk is geweest, is de kredietwaardigheid van veel van die landen omlaag gegaan. Oorzaken zijn steeds weer terugkerende politieke instabiliteit en een zwakke governance. Ook hier kan Ivoorkust als voorbeeld dienen. Het land kent een sterke economische groei, maar menigeen houdt zijn hart vast vanwege de komende presidentsverkiezingen in 2015. En dan heeft recentelijk de zeer besmettelijke ziekte Ebola de kop opgestoken in buurlanden. De strijd tegen deze ziekte is tot nu toe vooral onsuccesvol. Het is maar raden, wat deze ziekte nog voor rampspoed teweeg kan brengen.

    Opkomende markten geven steeds meer obligaties uit

    De aantrekkelijkheid van de Frontier Staten voor beleggers kan voor betrokken partijen een win win situatie betekenen. Grote groeiers als Tanzania of Kenya kunnen juist dankzij hun groei veel schuld op zich nemen. Maar dan moet het wel goed geïnvesteerd worden, zodat beleggers hun rendement kunnen incasseren. Echter, de geschiedenis leert wat dat betreft harde lessen. Landen die voor het eerst op grote schaal schuld opnemen, kunnen zomaar in een moeras van ellende belanden! Cor Wijtvliet

    (volg Cor Wijtvliet ook op twitter: @Wijtvliet)

    BELANGRIJK: - Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected] - Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen - U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen! - U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze nog niet automatisch ontvangt.

  • Steve Keen: “Het geldsysteem is een piramidespel”

    Econoom Steve Keen legt in deze reeks van drie video’s uit hoe een op krediet gebaseerd geldsysteem werkt en waarin het verschilt van een geldsysteem op basis van bijvoorbeeld gouddekking. Hij laat zien dat banken in ons huidige krediet gebaseerde geldsysteem een natuurlijke neiging hebben om meer (te veel?) kredieten te verlenen, omdat het voor de bank vrijwel altijd winstgevend is om te doen. Daardoor ontstaan kredietbubbels die vroeg of laat uit elkaar barsten.

    Ook merkt Steve Keen op dat veel economen voor het uitbreken van de financiële crisis bijna geen rekening hielden met de impact van de schuldquote op een economie. Men keek vooral naar werkloosheid en de inflatie, om tot de conclusie te komen dat het eigenlijk best wel goed ging met de economie. Pas in 2006 en 2007 werd duidelijk dat de economische groei in belangrijke mate gedreven werd door het stapelen van schulden. Inmiddels is men tot het inzicht gekomen dat ook het schuld gedreven groeimodel niet eeuwig houdbaar is.

    Piramidespel

    Steve Keen wijst op een grote weeffout in krediet gebaseerde geldsystemen, namelijk de onproductieve kredietverlening. Wanneer banken geld uitlenen dat niet gebruikt wordt om nieuwe economische activiteit te ontplooien ontstaat er een prijsopdrijvend effect, waarbij alle betrokken partijen aangemoedigd worden nog meer geld te lenen en in onproductieve activa te stoppen. Denk aan het opblazen van een huizenbubbel, waarbij huishoudens meer en meer schulden op zich nemen en waarbij er niet meer economische groei ontstaat. Elk geldsysteem op basis van krediet is zelf-destructief, omdat er voortdurend meer schulden gemaakt moeten worden om alle rentelasten te kunnen betalen. En meer schulden nu betekent dat er in de toekomst nóg meer rente betaald moet worden aan banken. Dit spel kan verlengd worden door de rente naar nul te duwen (wat centrale banken de afgelopen jaren gedaan hebben), maar dan nog is een uiteindelijke implosie onafwendbaar. Ook dat legt Steve Keen uit in deze video's. Deel 1/3 Deel 2/3 Deel 3/3

  • IMF waarschuwt voor gevolgen van stijgende rente

    Het IMF waarschuwt voor de schadelijke gevolgen van een wereldwijde stijging van de rente, zo schrijft Reuters. Een plotselinge rentestijging kan het relatief zwakke economische herstel in opkomende economieën met twee procentpunt verlagen, aldus het IMF. Een eerder dan verwachte verkrapping van het monetaire beleid in de VS en in het Verenigd Koninkrijk kan volgens het Internationaal Monetair Fonds leiden tot hogere rentes elders in de wereld, met name in economieën als Argentinië, Brazilië, Rusland en Turkije.

    In eerdere rapporten werden de negatieve gevolgen van een rentestijging voor de opkomende economieën nog veel kleiner ingeschat door het IMF. Het effect van een rentestijging in de VS en het Verenigd Koninkrijk op andere economieën zou gedempt kunnen worden als de Eurozone vast blijft houden aan een ruim monetair beleid. Het nadeel is dat een zogeheten ‘asynchrone’ verkrapping van het monetaire beleid in de wereld voor een grotere volatiliteit in de wisselkoersen kan zorgen, zo stelt het IMF.

    Lage rente

    Centrale banken verlaagden tijdens de financiële crisis de rente naar een extreem laag niveau, om te voorkomen dat de economie volledig tot stilstand zou komen. Een lage rente stimuleert investeringen en ontmoedigt besparingen, precies wat nodig was na de eerste schrikreactie van de val van Lehman Brothers in 2008. De wereldhandel zakte toen in een mum van tijd ver terug, net als de waarderingen van bedrijven op de beurs.

    Opkomende markten

    De opkomende markten worden steeds belangrijker voor de wereldeconomie, dat erkent ook het Internationaal Monetair Fonds: "Hun bijdrage is de afgelopen decennia veel groter geworden en groeivertraging in deze landen kan verstrekkende gevolgen hebben voor de wereldeconomie".

    Sancties

    In haar nieuwste rapport wijst het IMF ook op de negatieve gevolgen van sancties tegen Rusland. Ze schrijven dat, wanneer het conflict ernstiger wordt, de levering van aardgas naar Europa verstoord kan worden. Ook zullen verschillende Europese banken die met Rusland zakendoen de negatieve gevolgen ondervinden. Met name de banken in Oostenrijk, Frankrijk, Italië en Zweden hebben volgens het IMF veel blootstelling aan Rusland.

    IMF waarschuwt voor negatieve gevolgen van een stijgende rente

    IMF waarschuwt voor negatieve gevolgen van een stijgende rente (Bron: Reuters / Philippe Wojazer)

  • Grafiek: Reële rente al jaren negatief

    De volgende grafiek van Merk Investments laat zien dat er zowel in de VS als in Europa al een aantal jaar sprake is van een negatieve reële rente.  Dat betekent dat de rente niet meer compenseert voor de inflatie en dat spaargeld ieder jaar minder waard wordt. De Amerikaanse centrale bank wil volgend jaar de rente verhogen en deze cijfers laten zien dat dat onderhand ook wel nodig is. De inflatie is dit jaar weer opgelopen in de Verenigde Staten, terwijl die in de eurozone juist daalt. De rente moet fors omhoog, voordat de reële rente in de VS weer op hetzelfde niveau komt als die in de Eurozone.

    Axel Merk schrijft in zijn laatste artikel dat het economische herstel in de VS grotendeels gebaseerd is op het opstuwen van de prijzen van activa. Voormalig Fed-voorzitter Bernanke omschreef dat als het ‘wealth effect’. De gevaren van dat beleid beginnen zichtbaar te worden, want de reële rente is al in geen tijden meer positief geweest. Het is nog maar de vraag of de Amerikaanse economie wel een positieve reële rente kan verdragen. Een verhoging van de rente heeft namelijk ook direct gevolgen voor het besteedbare inkomen van veel Amerikanen. Als hun leningen duurder worden houden ze minder geld over om te consumeren.

    Reële rente in de VS en in de Eurozone is al jaren negatief

    Reële rente in de VS en in de Eurozone is al jaren negatief

  • Federal Reserve hint op verhoging van de rente

    Binnen de Federal Reserve gaan er steeds meer geluiden op om de rente te verhogen, zo schrijft CNN Money. Richard Fisher van de Dallas Fed suggereerde onlangs in een toespraak aan de University of Southern California dat het tijd wordt om de spreekwoordelijke schaal met punch van tafel te halen. De spreekwoordelijke punch is de monetaire stimulering van de Amerikaanse centrale bank, rechtstreeks via de lage rente en indirect via de aankoop van honderden miljarden dollars aan schuldpapier. Als gevolg van deze maatregelen wist de centrale bank de complete rentecurve (van korte termijn tot lange termijn) omlaag te manipuleren.

    Fisher verwijst naar de koersontwikkeling van zogeheten ‘junk bonds’ (lage kwaliteit obligaties), landbouwobligaties en leningen aan opkomende landen. Al deze leningen zijn geprijsd op historisch hoge niveaus. Met andere woorden, beleggers prijzen steeds minder risico in en nemen genoegen met een steeds lagere rentevergoeding.

    Geloofwaardigheid

    Fisher krijgt bijval van Charles Plosser, een andere bekende naam binnen het Amerikaanse stelsel van centrale banken. Plosser, president van de Philadelphia Fed, waarschuwt voor een verlies aan geloofwaardigheid als de centrale bank de rente niet binnen afzienbare tijd opschroeft. Ook vreest hij dat de centrale bank haar grip op de inflatie en op de aandelenkoersen kan verliezen, indien ze niet tijdig ingrijpt met een streng monetair beleid. Uit een enquête die de Federal Reserve in juni hield bleek dat de financiële markten pas in het derde kwartaal van 2015 op een renteverhoging rekenen. Maar als we Plosser mogen geloven kan de eerste rentestap al veel sneller plaatsvinden.

    Risico's

    Ook Esther George van de Kansas City Fed maakt zich zorgen over de langdurig lage rente. Afgesproken dinsdag zei ze dat het nog erg lastig zal worden om de transitie te maken naar een hogere rente. Toch moet die stap ook volgens haar binnen afzienbare tijd gezet worden, omdat de Federal Reserve anders te maken zal krijgen met andere problemen die voortvloeien uit het te lang handhaven van de extreem lage rente. De critici bij de Federal Reserve zijn nog altijd in de minderheid, waarmee een snelle renteverhoging onwaarschijnlijk lijkt. De voorstanders van een lage rente zullen erop wijzen dat het zwakke economische herstel gebroken kan worden door een hogere rente. De eerste stap is een gecontroleerde afbouw van het stimuleringsprogramma tot en met oktober. Vanaf dat moment zal de centrale bank geen schuldpapier meer uit de markt halen.

    Federal Reserve denkt voorzichtig aan renteverhoging

    Federal Reserve denkt voorzichtig aan renteverhoging

  • Rente op spaargeld daalt opnieuw

    Onlangs verlaagde de ECB de rente naar een nieuw dieptepunt van 0,15%. Het viel toen al te voorzien dat banken hun spaarrente opnieuw zouden verlagen. De redactie van Geld.nl maakten een inventarisatie en kwam tot de conclusie dat maar liefst vijftien banken de afgelopen maand de rente verlaagden.

    “Dit is een extreme reactie, aangezien bij de vorige daling van de ECB-rente, in november 2013, maar 8 banken overgingen tot een renteverlaging”, zo licht Amanda Bulthuis van Geld.nl toe. Opvallend is dat er tussen de banken nog grote verschillen bestaan in de spaarrente, die kunnen oplopen tot één procent.

    Geld.nl schrijft het volgende op haar website:

    "De rente op een vrij opneembare spaarrekening daalde van 1,38 naar 1,35 procent. Bij de deposito is de rentedaling zelfs nog groter. De rente op een 1-jaars deposito daalde in juni van 1,44 naar 1,37 procent. Voor 5-jarige deposito’s zakte de gemiddelde rente van 2,17 naar 2,10 procent".

    Spaarrente daalt verder

    Spaarrente daalt verder 

    Negatieve rente?

    Er is nogal wat verwarring ontstaan omtrent de renteverlaging van de ECB. De suggestie werd gewekt dat spaarders in de toekomst moeten gaan betalen om hun geld bij de bank te parkeren. Daar is zeker nog geen sprake van. Wél betalen commerciële banken nu een rente van 0,1% op de tegoeden die ze geparkeerd hebben bij de ECB. De negatieve rente die banken moeten betalen wordt in veel gevallen gewoon doorberekend aan de spaarders. Wel bieden sommige banken volgens Bulthuis structureel een hogere rente dan andere. Daarom is het de moeite waard om te vergelijken. Gezien de hoge publieke en private schulden ligt het niet in lijn der verwachting dat de rente binnen afzienbare tijd weer gaat stijgen.