Tag: stresstest

Nog meer gratis geld

De afgelopen week bezorgden veel berichten ons op kantoor gefronste wenkbrauwen, niet alleen bij mijzelf. Een aantal zal ik hieronder kort bespreken. De Europese Commissie wil een verplichte database maken van eigenaren van de virtuele, digitale munt Bitcoin. Natuurlijk is het officiële verhaal nog steeds dat de Bitcoin wordt gebruikt voor het financieren van terrorisme. Dus, in het belang van de veiligheid voor iedereen is er nog meer wetgeving nodig om de financiën van de eigen burgers nauwkeurig te kunnen volgen. We zien dit soort wetgeving meer en meer gebeuren op het Europese continent.

Veel banken hebben reeds beperkingen ingesteld over hoeveel geld mensen mogen opnemen van hun eigen spaarrekening. In sommige landen mag je zelfs niet meer dan een bepaald bedrag opnemen, denk bijvoorbeeld aan Griekenland waar nog steeds kapitaalcontroles van kracht zijn. Het is daar heel moeilijk om via de bank geld naar het buitenland over te boeken.

Daarnaast is er de voortdurende oorlog tegen contant geld. De geschiedenis laat zien dat (bijna) failliete overheden bijna altijd hun toevlucht nemen tot kapitaalcontroles. Het creëren van obstakels waardoor het spaargeld van mensen binnen het systeem blijft is iets wat we door de eeuwen heen vaker gezien hebben.

Bank of England

Gisteren zijn er door de Bank of England enorme stimuleringsmaatregelen aangekondigd. De algemene teneur was dat alle economische malaise komt door de Brexit. Mijn mening is overigens dat het Verenigd Koninkrijk veel beter kan zonder de EU dan de EU kan zonder het Verenigd Koninkrijk. De tijd zal het leren…

Mijn voorspelling is dat deze Brexit in de toekomst vaker als ‘reden’ zal worden opgegeven voor negatieve ontwikkelingen in de wereld. Ik las bijvoorbeeld afgelopen week de volgende kop boven een artikel in het Algemeen Dagblad: ‘Brexit zorgt voor golf van racisme in Engeland’. Deze kop is natuurlijk op z’n minst suggestief te noemen. Nogmaals; de Brexit zal in de toekomst nog heel vaak de schuld krijgen van allerlei negatieve zaken. De positieve elementen zullen onderbelicht blijven.

Helikoptergeld
Het grootse hedgefonds ter wereld, Bridgewater, geeft in een maandelijks schrijven aan cliënten weer dat we in de nabije toekomst extreme maatregelen van centrale banken mogen verwachten. Ze hinten op het zogenaamde ‘helikoptergeld’. Iedereen gaat dus een bedrag krijgen van de centrale bank. Zomaar. Naar mijn mening hebben de centrale banken een enorm bord voor hun kop, want onderzoek heeft uitgewezen dat de gewone burger door de naderende negatieve rente aanvoelt dat het absoluut niet goed zit met de wereldeconomie. Dit is dan ook de reden dat de consument, ondanks de extreem lage rentes, de hand op de knip houdt. Men houdt er terecht rekening mee dat het in de toekomst weleens veel minder zou kunnen gaan dan nu. Toch blijven de centrale bankiers halsstarrig vasthouden aan hun eigen beleid. Het gratis weggeven van geld is natuurlijk erg vreemd. Naar mijn mening geeft het volgende spreekwoord het beste de acties weer van de centrale banken: ‘Een kat in het nauw maakt rare sprongen’.
Stresstest banken
Als laatste nog even een kort commentaar op de stresstest voor banken van vorige week. Europese bankaandelen daalden de afgelopen week verder na publicatie van de resultaten. Deze testen waren in feite opnieuw een goed nieuwsshow om het vertrouwen te herstellen net als voorgaande jaren. Maar deze keer trappen de beleggers er niet meer in. Banken als Dexia, Fortis, Bankia en Novo Banco slaagden in het verleden ook voor de stress testen van de ECB om niet veel later toch flink in de problemen te komen. Dit jaar werden Griekse en Portugese banken zelfs uitgesloten van de testen, waarschijnlijk omdat de ECB wist dat de resultaten dramatisch zouden zijn. De officiële reden voor het weglaten van deze banken was dat ze te klein zouden zijn. Om de testen nog verder te verdraaien, werden realistische scenario’s zoals negatieve rentevoeten en de gevolgen van de Brexit niet meegenomen. Ondertussen heeft een grote meerderheid van de bevolking totaal niet door wat er speelt, dit deel gaat door met het staren naar zijn of haar mobieltje, op zoek naar een Pokémon…. Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

8 augustus 2016
Europese banken weer onderuit na stresstest

De stresstest voor Europese banken heeft niet alle zorgen bij beleggers kunnen wegnemen, want op de beurs gaan de bankaandelen opnieuw onderuit. De index van Europese bankaandelen sloot maandag meer dan 2% lager en stond dinsdag rond het middaguur alweer 2,5% in de min, waarmee de waardering van banken weer terug is op het dieptepunt van de Europese schuldencrisis van vier jaar geleden.

Beleggers en analisten maken zich zorgen over de lange termijn winstgevendheid van de Europese bankensector en die zorgen zijn door de stresstest niet weggenomen. Het verdienmodel bank banken wordt enerzijds aangetast door de extreem lage rente en anderzijds door de grote hoeveelheid slechte leningen op de bankbalansen.

€1.000 miljard aan slechte leningen

Naar schatting hebben Europese banken in totaal ongeveer duizend miljard euro aan slechte leningen in de boeken staan. Moeten banken afschrijven op deze dubieuze leningen, dan kan de winstgevendheid als sneeuw voor de zon verdampen.

Analist Gary Greenwood van Shore Capital zegt in een verklaring tegenover Reuters dat Europese banken onvoldoende gedaan hebben om hun balans op te schonen. Daardoor blijven de bankaandelen onder druk staan.

Bankaandelen weer onderuit na stresstest (Grafiek van CNBC)

2 augustus 2016
Analyse: Stresstest Europese banken
Afgelopen vrijdag werden de resultaten van de stresstest voor Europese banken vrijgegeven door de Europese Bankenautoriteit (EBA). Waarschijnlijk heeft u daar al het een en ander over meegekregen op het journaal of in andere media. We vatten de belangrijkste resultaten voor u samen en kijken vervolgens nog eens kritisch welk scenario de Europese toezichthouder voor de banken precies heeft doorgerekend.

Resultaten

De resultaten van de stresstest bevestigen dat Monte dei Paschi di Siena er inderdaad beroerd voor staat. In het scenario dat door de EBA werd doorgerekend zou de kapitaalbuffer van deze bank dalen van het huidige niveau van 12% naar -2,23%. Van alle 51 banken die in de stresstest werden meegenomen was Monte dei Paschi die Siena de enige met een negatieve kapitaalratio. Zie ook onderstaande grafiek uit het rapport.

Een andere bank die de laatste tijd veel aandacht op zich weet te vestigen is Deutsche Bank, de grootste financiële instelling van Duitsland. Deze bank ziet haar kapitaalbuffer in het ongunstige scenario dalen van 13,19% naar 7,8% in 2018. Daarmee doet de bank het niet slechter dan een concurrent als Commerzbank, die haar kapitaalratio ziet dalen van de huidige 13,77% naar 7,42% in 2018.

Kapitaalratio banken in stresstest (Bron: EBA)

Monte dei Paschi di Siena

De Italiaanse probleembank moet snel haar kapitaalbuffer versterken om het vertrouwen van de financiële markten te winnen. Volgens de laatste berichten heeft de bank een plan bedacht om een deel van haar slechte leningen van de balans te halen en onder te brengen in het Italiaanse reddingsfonds Atlante. Ook zou de bank van plan zijn €5 miljard aan nieuw kapitaal op te halen. We zullen deze ontwikkelingen de komende tijd voor u in de gaten blijven houden. Barclays schetste de contouren van dit reddingsplan…

Monte dei Paschi die Siena wil slechte leningen verkopen (Bron: Barclays, grafiek via Holger Schaepitz)

Hoe zwaar was de stresstest?
Als we de resultaten van de stresstest mogen geloven staan de belangrijkste Europese banken er nu inderdaad beter voor dan een aantal jaar geleden. Zelfs de minder sterke Spaanse en Italiaanse banken weten in het crisisscenario hun kapitaalratio boven de 7% te houden. Maar betekent dat ook dat we ons geen zorgen meer hoeven te maken over de Europese bankensector?
- Als eerste merken moeten we opmerken dat de Griekse en Portugese banken niet in het onderzoek zijn meegenomen. Juist in deze landen is het percentage slechte leningen op de balans van banken relatief hoog. Had de toezichthouder deze wel meegenomen, dan waren er waarschijnlijk meer banken door het ijs gezakt.
- Ten tweede is op voorhand moeilijk te zeggen hoe spaarders en beleggers zullen reageren op het omvallen van een bank als Monte dei Paschi. Volgens de Europese regels moet de bail-in in werking treden om een bank overeind te houden, wat betekent dat vermogende spaarders een deel van hun geld verliezen. Welke gevolgen heeft dat voor het gedrag van spaarders? Dat soort secundaire effecten zijn in een stresstest lastig te meten.
- Ten derde is er in het scenario van de Europese Bankenautoriteit geen rekening gehouden met landen die hun schulden niet meer kunnen betalen. Dat is binnen de Eurozone natuurlijk wel een risico, omdat landen binnen een muntunie zelf geen geld kunnen bijdrukken. Dreigt een land toegang tot de kapitaalmarkt te verliezen - zoals Griekenland in 2011/2012 - dan is er zeker kans op een zogeheten default. Dat kan weer gevolgen hebben voor de zogeheten 'credit default swaps', waarmee beleggers het risico op een default kunnen afdekken. Toen de financiële crisis in 2008 uitbrak bleek al snel dat verzekeraar AIG haar verplichtingen niet na kon komen en door de staat gered moest worden. Deze risico's zijn dus niet onder alle omstandigheden af te dekken.
Systeemrisico
De stresstest geeft een interessant inzicht in hoe de banken er in verhouding tot elkaar voor staan, maar het geeft heel weinig zekerheid over de stabiliteit van de bankensector als geheel. We hebben in 2008 gezien dat de verwevenheid van banken zeer groot is en dat het omvallen van één bank als een domino-effect kan doorwerken op andere banken. Weliswaar is het depositogarantiestelsel in de Eurozone verruimd tot €100.000, maar dat is nog steeds een bedrag dat door de banken zelf opgehoest moet worden. Komt een grote bank in moeilijkheden, dan krijgen andere banken daarvoor de rekening gepresenteerd. De garantie van uw spaargeld is dus geen harde garantie. Ook brengt de bail-in nieuwe risico's met zich mee die het gedrag van spaarders kan beïnvloeden.
Welk scenario heeft de EBA getest?
Begin dit jaar maakte de Europese Bankenautoriteit al bekend hoe de stresstest eruit zou komen te zien. De toezichthouder gaat uit van een scenario waarbij de economie de komende jaren in totaal 2,5 tot 5 procent minder groeit dan verwacht, waarin de rente op staatsleningen stijgt en waarin de aandelenkoersen en huizenprijzen dalen. Ook werden schommelingen in de wisselkoers en een daling van de export in het scenario meegenomen. We hebben de belangrijkste variabelen uit de stresstest op een rij gezet. Zo kunt u zelf beoordelen of de stresstest zwaar genoeg is geweest of niet. Naar ons oordeel is het scenario veel milder dan de crisis die ons in 2008 getroffen heeft. Zou er dus weer zo'n crisis komen, dan kunnen de resultaten nog veel slechter uitpakken.
- Rente op Amerikaanse staatsobligaties stijgt met 250 basispunten (2,5 procentpunt)
- Rente Duitse staatsobligaties stijgt met 80 basispunten
- Lange termijn rente in de hele EU stijgt met 71 basispunten in 2016, 80 basispunten in 2017 en 68 basispunten in 2018
- Wisselkoers van Oost-Europese valuta dalen met 8 tot 24 procent tegenover de euro
- Wisselkoers Zwitserse frank stijgt met 23% tegenover de euro
- Aandelen dalen in 2016 wereldwijd met 36% en in Europa met 25,4%. In 2018 staat Europese aandelen nog maar 16,4% lager
- Olieprijs daalt met 48% in 2016 en blijft in 2017 en 2018 44% lager
- Interbancaire rente voor periode van drie maanden stijgt met 33 basispunten
- Europese export 8% lager dan verwacht in 2017 en 6,5% lager dan verwacht in 2018
- Huizenprijzen in 2018 liggen 21% lager dan de verwachting
- Commercieel vastgoed ligt in 2018 23% beneden verwachting
- Werkloosheid EU stijgt 11,6% in 2018, dat is 2,8 procentpunt meer dan verwacht
Economische groei (Bron: EBA)

Ontwikkeling rente staatsleningen (Bron: EBA)

Daling aandelenmarkten in stresstest (Bron: EBA)

Ontwikkeling huizenprijzen (Bron: EBA)

Prijsontwikkeling commercieel vastgoed (Bron: EBA)
1 augustus 2016
Stresstest voor Banken is niet zo stressbestendig
De opluchting onder politici en beleidsmakers in het grootste deel van de eurozone was bijna voelbaar afgelopen weekend. De uitslag van de stresstest mocht op zijn minst bevredigend genoemd worden. Politici als onze eigen minister van financiën, Jeroen Dijsselbloem spraken optimistisch van een nieuwe start die de toch wel zwakke economie zou kunnen schragen.

Op het eerste gezicht is er inderdaad alle reden voor tevredenheid. De 130 grootste banken zijn een jaar lang binnenste buiten gekeerd en uiteindelijk zijn er slechts 8 voor het stressexamen gezakt. De betrokken banken werden gecontroleerd in hoeverre zij hun assets juist hadden gewaardeerd hebben, de zogeheten Asset Quality Review. Daar moest onder meer uit blijken of ze nog in staat waren drie jaar crisis op rij te doorstaan. De positieve uitslag heeft als consequentie, dat er door deze banken slechts € 6,35 miljard uit de markt gehaald hoeft te worden om aan de kapitaalseisen van de ECB te voldoen. Dat is een stuk minder dan het bedrag van € 50 miljard, waar de analisten van Goldman Sachs nog in augustus vanuit gingen. Vijf andere banken schoten weliswaar tekort, maar hadden in de loop van 2014 al voldoende stappen ondernomen om de gaten te dichten. Die vijf mochten op clementie van de ECB rekenen. Sinds het begin van 2014 hebben banken € 57,1 miljard uit de markt gehaald om hun Tier 1 kapitaal te versterken.

Kredietverlening blijft krap
De positieve uitslag betekent echter niet, dat de financiële hemel definitief is opgeklaard en dat banken inderdaad klaar zijn voor een nieuwe toekomst. Vanuit verschillende hoeken is gewezen op de informatie die verborgen was in de kleine lettertjes van de subparagrafen. Daarin viel wel degelijk verontrustende informatie te lezen. In een commentaar wijst KPMG erop, dat de winstgevendheid van banken nog steeds erg laag is en dat dit nog wel even kan voortduren. Volgens de accountants staat er op de Europese bankbalans nog steeds een bedrag open van € 879 miljard aan oninbare rekeningen. Daar moeten de banken zoveel voor reserveren, dat ze waarschijnlijk de komende jaren niet in staat zullen zijn een actievere rol in de kredietverlening te kunnen spelen. Een bancaire impuls vanuit de financiële sector is met andere woorden niet of amper te verwachten. Wat in potentie een groot probleem kan worden, is de al genoemde Asset Quality Review. Het kan nog wel weken tot maanden duren voordat precies duidelijk is hoe waarderingen tot stand zijn gekomen. Analisten hebben nu toegang tot alle denkbare gegevens en die gaan de komende tijd uitvissen of de ECB zijn werk wel serieus en geloofwaardig heeft gedaan. Dat kan aan het einde van het jaar duidelijk worden, als banken moeten melden onverwachte grote afschrijvingen te moeten plegen. Al die data over leningen en portefeuilles met onderpanden kunnen bovendien nog onverwacht serieuze gesprekken tot gevolg hebben tussen de banken en hun toezichthouder.

Vooral de Italiaanse bankensector staat er slecht voor

Te weinig kernkapitaal
Critici wijzen erop dat er weliswaar slechts acht banken te kort schoten , maar dat ook hier de wens de vader van de gedachte is. Die acht banken hadden een Tier 1 kapitaal kleiner dan 5,5% van de omzet. Maar liefst 16 banken hebben een kernkapitaal variërend van 5,5% tot 7%. Tot deze groep behoren vier Duitse banken. In totaal zitten 31 banken tussen 5,5% - 10%. Voor veel beleggers is een kernkapitaal van 10% de feitelijke ondergrens voor een gezond eigen vermogen. Nog eens 28 zitten slechts 1% boven deze norm. Dat betekent dat in de komende jaren er meer banken in de problemen kunnen komen. De norm voor het Tier 1 kapitaal gaat over een poos immers verder omhoog. Boze tongen beweren, dat de ECB tot dusverre terug geschrokken is voor hogere kapitaalseisen om Duitsland niet voor het hoofd te stoten. Het is gemakkelijker banken uit zwakke landen al zak weg te zetten, dan mevrouw Merkel voor het hoofd te stoten. Bovendien zou de reactie in de markt heftiger geweest kunnen zijn als onomstotelijk bewezen was, dat grote Duitse banken feitelijk in de problemen zitten. Dat gevaar dreigt niet bij zwakke uit Zuid-Europa! Cor Wijtvliet

Monte dei Paschi in de problemen na stresstest ECB
BELANGRIJK:
- Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
- Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen
- U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
- Ontvangt u het Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!
28 oktober 2014
Dertien banken falen voor stresstest ECB
Afgelopen zondag publiceerde de Europese Centrale Bank (ECB) de resultaten (pdf) van een stresstest onder 130 Europese banken. De centrale bank inventariseerde de bankbalansen en rekende door wat de impact van slechte economische omstandigheden zou zijn op de kapitaalbuffers van de bank. Uit deze analyse kwam naar voren dat dertien van de 130 onderzochte banken meer kapitaal moet ophalen om aan de gewenste kapitaalverplichtingen te kunnen voldoen. Dit zijn, niet geheel verrassend, vooral banken die gevestigd zijn in de PIIGS-landen. Deze banken hebben naar verhouding veel slechte leningen op de balans staan, leningen waarop een betalingsachterstand zit of waarvan het onderpand in waarde gedaald is.

De ECB schrijft in haar rapport dat de waarde van de bezittingen van de 130 onderzochte banken voor €48 miljard te veel in de boeken staan. Dat betekent dat er nog veel afwaarderingen moeten plaatsvinden om de balans op te schonen, de ECB spreekt in haar rapport van afwaarderingen die kunnen oplopen tot €136 miljard. De banken moesten voor de stresstest voldoen aan een 8% buffer in normale economische omstandigheden en 5,5% in het slechte scenario.

Stresstest
Met het doorlichten van de 130 grootste banken van de Eurozone heeft de ECB naar schatting 81,6% van de totale bezittingen van alle banken getest. Het doel van de stresstest was om enerzijds de zwakke plekken in het banksysteem te identificeren en anderzijds om vertrouwen te scheppen in het Europese bankwezen als geheel. Banken met een balanstotaal van meer dan €30 miljard werden aan de stresstest onderworpen, maar ook banken groter dan €5 miljard als hun balanstotaal groter was dan 20% van het bbp van het betreffende land. Banken die onder deze grens lager werden alleen meegenomen als ze tot de top drie van grootste banken in het land behoorden.

De bankbalansen zijn het zwakst in Cyprus en Griekenland (Bron: ECB)

Probleembanken
De banken die het slechtst uit de stresstest kwamen zijn het Griekse Eurobank en de Italiaanse bank Monte dei Paschi Siena. Deze banken moeten respectievelijk €1,76 en €2,11 miljard aan kapitaal ophalen om de buffers op het gewenste minimum te brengen. De totale lijst van probleembanken ziet er als volgt uit, met tussen haakjes het bedrag dat de genoemde banken nog moeten toevoegen aan hun kapitaalbuffers:
- Eurobank (€1,76 miljard)
- Monte dei Paschi Siena (€2,11 miljard)
- National Bank of Greece (€0,93 miljard)
- Banca Carige (€0,81 miljard)
- Banco Comercial Portugues (€1,15 miljard)
- Osterreichischer Volksbank-Verbund (€0,86 miljard)
- permanent tsb (€0,85 miljard)
- Banca Popolare die Milano (€0,17 miljard)
- Banca Popolare di Vicenza (€0,22 miljard)
- Dexia (€0,34 miljard)*
- Hellenic Bank (€0,18 miljard)
- Nova Ljubljanska banka (€0,03 miljard)
- Nova Kreditna Banka Maribor (€0,03 miljard)
Sinds het uitbreken van de economische crisis hebben Europese banken hun kapitaalbuffer sterk uitgebreid (Bron: ECB)

Monte dei Paschi
Naar aanleiding van deze resultaten gaf Credit Suisse specifiek een waarschuwing af voor Monte dei Paschi. Dat bleef niet zonder gevolgen, want vandaag opende het aandeel van deze bank ruim 15% lager. De handel in het aandeel werd tijdelijk stilgelegd, maar op het moment van schrijven is het verlies verder opgelopen tot 17,55%. De financiële markten houden er serieus rekening mee dat de oudste bank ter wereld (Monte dei Paschi werd opgericht in het jaar 1472) de Europese schuldencrisis niet zal overleven.
27 oktober 2014
Stresstest Britse banken in de maak

De Bank of England werkt aan een nieuwe stresstest, waaruit moet blijken of de grootste financiële instellingen in het Verenigd Koninkrijk een 35% daling in huizenprijzen kunnen opvangen. Ook wil de centrale bank weten welk effect een stijging van de rente naar 5% heeft op de acht grootste financiële instellingen, die de afgelopen jaren verwend werden met een rente van slechts 0,5%. De financiële instellingen die de stresstest moeten doorstaan zijn RBS, Lloyds Banking Group, Barclays, HSBC, Standard Chartered en de Britse afdeling van het Spaanse Santander.

De huizenprijzen in het Verenigd Koninkrijk zijn sinds het uitbreken van de financiële crisis sterk gestegen, wat voornamelijk te danken is aan de extreem lage rente en het stimulerende beleid van de Britse centrale bank. Het is dezelfde centrale bank die zich nu kennelijk zorgen maakt over de ongekende prijsstijging. In februari waren de huizenprijzen in het Verenigd Koninkrijk 9,1% hoger dan een jaar eerder en in Londen was het verschil met 18% nog twee keer zo groot. Het was de grootste prijsstijging in 3,5 jaar tijd.

Sinds deze week moeten de Britse banken ook weten of potentiële huizenkopers een rente van 7% op de hypotheek kunnen verdragen. Daarmee wil men voorkomen dat banken hypotheken verstrekken aan mensen die dat eigenlijk niet kunnen betalen. Deze nieuwe stresstest zal tot en met 2016 duren. Het is te hopen dat er voor die tijd geen ongelukken gebeuren...

Nieuwe stresstest Bank of England test scenario van dalende huizenprijzen

30 april 2014