Marketupdate

Tag: zweden

  • Zweden ziet risico’s van cashloze samenleving

    Zweden lijkt zich bewust te zijn van de risico’s van een zogeheten cashloze samenleving. De Zweedse centrale bank vreest namelijk dat het verdwijnen van de munten en bankbiljetten uit het dagelijkse betalingsverkeer zal leiden tot een complete desintegratie van de infrastructuur die hoort bij de distributie en het gebruik van contant geld. En dat ondermijnt volgens de centrale bank haar taak om zorg te dragen voor een veilig en efficient betaalsysteem.

    De hoeveelheid munten en bankbiljetten die in Zweden in omloop is bereikte in 2007 een piek en is sindsdien met meer dan 40% gedaald. De hoeveelheid contant geld is vandaag de dag weer terug op het niveau van 1991, wat betekent dat er gecorrigeerd voor bevolkingsgroei en inflatie vandaag de dag veel minder contant per persoon in omloop is dan toen.

    Door het afnemen van de hoeveelheid munten en biljetten wordt het voor banken en bedrijven steeds kostbaarder om de infrastructuur van geldwagens, kluizen en geldautomaten in stand te houden. Daardoor zal het voor bedrijven en consumenten alleen maar interessanter worden om over te stappen naar elektronische betaalmiddelen als bankpassen, smartphone apps en internetbankieren. Maar is dat een probleem?

    Contant geld als backup

    Elektronische betaalsystemen bieden veel voordelen boven het gebruik contant geld, maar het nadeel is dat elektronische systemen getroffen kunnen worden door storingen en door aanvallen van hackers. In dat soort scenario’s is het handig als consumenten en bedrijven kunnen terugvallen op munten en bankbiljetten. Vooral in de afgelegen gebieden van Zweden dreigt de beschikbaarheid van contant geld een probleem te worden, omdat het daar relatief kostbaar is om bedrijven en banken te bevoorraden.

    Patrik Andersson van waardetransporteur Loomis verklaarde in een interview met Bloomberg het belang van het in stand houden van een infrastructuur voor contant geld. Volgens hem realiseren veel Zweden niet wat voor effect het uitvallen van elektronische betaalsystemen heeft op het dagelijkse leven. De bevolking heeft veel vertrouwen in de stabiliteit en beschikbaarheid van deze systemen, maar dat kan er in een crisissituatie toe leiden dat Zweden niet meer in staat zijn om primaire zaken als de boodschappen te betalen.

    Volgens Nina Wenning van Bankomat (het bedrijf dat de meeste geldautomaten in het land beheert en dat in handen is van verschillende Zweedse banken), zijn de kosten voor iedere transactie bij de geldautomaat de laatste jaren dramatisch toegenomen. Dat komt omdat er steeds minder vaak gebruik van wordt gemaakt, terwijl de kosten voor het geldtransport en de verzekering vrijwel niet omlaag gaan.

    Contant geld in omloop in Zweden is de laatste jaren sterk afgenomen (Bron: Bloomberg)

    Goud en zilver als veilige haven

    Net zoals contant geld een betaalmiddel is om op terug te vallen in tijden van crisis, zo zijn edelmetalen als goud en zilver spaarmiddelen om op terug te vallen in onzekere tijden. Gouden munten en zilveren munten zijn misschien niet zo handig als betaalmiddel, wel zullen ze in tijden van crisis hun koopkracht behouden. Zeker wanneer valuta aan waarde verliezen en banken niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen en conform de bail-in worden afgewikkeld. Om die reden is het altijd aan te raden om zowel contant geld als edelmetalen achter de hand te houden.

  • Zweden in 2023 zonder contant geld?

    Volgens een nieuwe studie zou Zweden in 2023 kunnen stoppen met het gebruik van contant geld, omdat iedereen dan met behulp van elektronische en mobiele betaalsystemen digitaal kan betalen. Om de overgang naar een cashloze samenleving soepeler te laten verlopen zullen winkeliers nog een paar jaar langer munten en bankbiljetten blijven accepteren.

    De hoeveelheid contant geld in Zweden daalt al sinds 2008 en is nu ongeveer terug op het niveau van 1990. Dat betekent dat de gemiddelde inwoner van Zweden na correctie voor inflatie en voor bevolkingsgroei nu al minder contant geld in handen heeft dan in 27 jaar geleden. De reden daarvoor is een sterke toename van het aantal elektronische betalingen, omdat er inmiddels bijna overal al met een bankpas of smartphone betaald kan worden.

    Zweden als eerste cashloze samenleving?

    Verschillende experts verwachten dat Zweden nog maar een paar jaar verwijderd is van het moment waarop men volledig afstand kan doen van munten en bankbiljetten. Volgens een onderzoek van Niklas Arvidsson van de Koninklijke Technische Hogeschool in Stockholm en Jonas Hedman van de Economische School van Kopenhagen wordt dat punt in 2023 al bereikt.

    Het World Economic Forum schrijft dat de helft van de winkeliers in Zweden verwacht in 2025 zonder contant geld te kunnen werken. Op dit moment accepteert 97% van alle winkels nog munten en bankbiljetten, maar wordt slechts 18% van alle transacties ook op die manier afgehandeld. Het grootste deel van de betalingen verloopt dus al elektronisch.

    Volgens onderzoeker Niklas Arvidsson voelen Zweden zich vertrouwd met elektronische betalingen. Hij zei daar het volgende over:

    “We zijn een klein land en hebben al heel lang een zeer stabiele democratie. Voor ons is het geen probleem dat het geld alleen zichtbaar is op een internetsite. We vertrouwen het.”

    Vertrouwen

    De transitie richting een cashloze samenleving is niet alleen gebouwd op vertrouwen in het financiële systeem, maar ook op vertrouwen in de rechtsstaat en de overheid. Elektronische betalingen worden geregistreerd en bevatten privacygevoelige informatie. Het is de vraag hoe vertrouwelijk banken en de overheid met deze gegevens omgaan.

    Het weghalen van contant geld heeft als voordeel dat winkeliers en banken minder snel een doelwit worden voor criminelen, maar het nadeel is dat de afhankelijkheid van elektronische betalingssystemen steeds groter wordt. Ook op internet zijn immers criminelen actief die zullen proberen in te breken op de systemen van banken.

    Mocht om wat voor reden dan ook het banksysteem een paar uur of langer stil komen te liggen, dan heb je in een cashloze samenleving niet de mogelijkheid om op een ander betaalmiddel terug te vallen. Dat is een veiligheidsrisico waar overheden en centrale banken rekening mee dienen te houden.

    Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

    Zweden kan contant geld in 2023 afschaffen (Afbeelding via Flickr)

  • Zweedse centrale bank wil definitie van inflatie veranderen

    De Zweedse centrale bank wil haar definitie van inflatie veranderen door de kosten van de hypotheek niet meer mee te nemen in het mandje van goederen en diensten waarmee de prijsontwikkeling bepaald wordt. Een opmerkelijk besluit, aangezien wonen juist de belangrijkste kostenpost is voor de meeste Zweedse huishoudens en de kosten van wonen de laatste jaren in Zweden sterk zijn toegenomen.

    Hoewel de centrale bank het zelf nooit zal toegeven lijkt het erop alsof ze met deze nieuwe berekening van de inflatie meer speelruimte wil creëren om haar ruime monetaire beleid voort te kunnen zetten. Dat blijkt ook uit het feit dat de centrale bank een nieuwe ‘variatieband’ van één procent rondom de inflatiedoelstelling van 2% wil introduceren. Op die manier kan de centrale bank in principe langer doorgaan met haar ruime monetaire beleid, dat bestaat uit het opkopen van staatsobligaties en een negatieve rente van -0,5%.

    sweden-inflation-target

    Zweedse centrale bank wil definitie inflatie aanpassen na behalen van doelstelling (Bron: Bloomberg)

    Sweden-housing-prices

    Huizenprijzen in Zweden zijn de laatste jaren sterk gestegen (Bron: Reuters)

    Inflatie

    “Alles bij elkaar zijn deze maatregelen een kleine stap richting meer flexibiliteit, maar op dit moment heeft de uitdaging om de inflatie rond de twee procent te stabiliseren de overhand”, zo verklaarde analist Torbjorn Isaksson van Nordea eerder dit jaar tegenover Bloomberg. De nieuwe inflatieberekening (afgekort als de CPIF) stond namelijk al langer op de agenda van de Zweedse centrale bank, maar nu lijkt deze ook werkelijk ingevoerd te gaan worden. De timing is opvallend, want vorige maand kwam de inflatie voor het eerst sinds 2011 weer boven de doelstelling van 2% uit.

    Het is niet ongebruikelijk dat autoriteiten de inflatiecijfers manipuleren om prijsstijgingen te maskeren. Zo werd naast inflatie ook de term ‘kerninflatie’ geïntroduceerd, een inflatiecijfer waarin de kosten van voedsel en brandstof niet zijn meegenomen. Een inflatiecijfer waarin de belangrijke producten worden weggelaten is voor niemand relevant, behalve voor centrale banken en overheden die er belang bij hebben om de prijsstijgingen zo laag mogelijk weer te geven.

    Ook in de Verenigde Staten worden inflatiecijfers al langer gemanipuleerd, bijvoorbeeld door substitutie en door de samenstelling van het mandje van goederen en diensten van tijd tot tijd te veranderen. Op die manier wordt de inflatie veel lager weergegeven dan wat consumenten in werkelijkheid ervaren. De website Shadowstats laat zien dat de inflatie vandaag de dag drie tot vier procentpunt hoger zou uitvallen, indien men de traditionele rekenmethode zou gebruiken.

    gs-logo-breed

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Zweden zet nieuwe stappen richting cashloze samenleving

    Zweden heeft de ambitie om een cashloze samenleving te worden, want op steeds meer plaatsen wordt het mogelijk gemaakt met een bankpas of mobiele telefoon te betalen. Wil je een donatie doen aan de kerk of een daklozenkrant kopen, dan kan dat tegenwoordig ook al door de pinpas te trekken. Ga je naar de rommelmarkt, dan kun je bij veel kraampjes ook al met een app op je mobiele telefoon betalen.

    Door al deze innovaties is de hoeveelheid contant geld in Zweden de laatste jaren spectaculair gedaald. Volgens cijfers van de Zweedse centrale bank zijn er nu al 40% minder munten en bankbiljetten in omloop dan in 2007. Met in totaal 56,8 miljard kronen (omgerekend ongeveer €5,6 miljard) is de hoeveelheid cash geld in omloop weer terug op het niveau van 1990.

    cashless-sweden

    Geld in omloop daalt in hoog tempo (Bron: Bloomberg)

    sweden-cashless

    Vorig jaar verdween bijna 16% contant geld uit circulatie

    Cashless

    De Zweedse bankensector probeert om verschillende manieren het gebruik van contant geld terug te dringen. Zo zijn er steeds meer bankkantoren waar geen munten en bankbiljetten gebruikt worden. Om het gebruik van elektronisch betalen te stimuleren heeft de bankensector een speciale smartphone app ontwikkeld, waarmee mensen onderling kleine bedragen naar elkaar overmaken. Deze app heeft al 5,5 miljoen actieve gebruikers.

    Cecilia Skingsley van de Zweedse centrale bank verklaart tegenover Bloomberg dat de Zweedse bevolking altijd al snel is geweest met elektronische betaalstructuren als creditcards en online bankieren. Deze technologische oplossingen bieden volgens haar niet alleen meer gebruiksgemak, maar ook kostenbesparingen met zich mee.

    sweden-100-kronen

    Nadelen

    Elektronisch betalen brengt zoals gezegd veel voordelen met zich mee, maar verder vooruit kijkend zijn er ook een aantal nadelen aan een economie die uitsluitend draait op elektronische betalingen. Mensen worden nog afhankelijker gemaakt van dit soort systemen, waarmee ze veel macht in handen leggen van banken en overheden.

    Een ander bezwaar is privacy. Alle transacties kunnen geregistreerd en opgeslagen worden, waardoor je privacy verder beperkt wordt. En hoe veilig zijn deze gegevens? Kunnen we die beschermen tegen aanvallen van hackers die de informatie voor kwaadaardige doeleinden willen gebruiken?

    Ook veiligheid is een uitdaging. Als de economie voor 100% moet vertrouwen op digitale betalingsstructuren ben je erg kwetsbaar voor hackers en computerstoringen. Valt de stroom uit, dan ligt ook al het betalingsverkeer stil. Natuurlijk zal dat niet snel gebeuren, maar het is in extreme scenario’s wel iets om rekening mee te houden.

    Een vierde bezwaar tegen een samenleving zonder contant geld is dat banken veel makkelijker een negatieve rente kunnen doorberekenen aan spaarders. Dat geeft centrale banken meer speelruimte om de rente verder te verlagen.

    gs-logo-breed

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Zweden overweegt elektronisch geld

    De centrale bank van Zweden overweegt de invoering van elektronisch geld als vervanging voor munten en bankbiljetten, zo schrijft de Wall Street Journal. In een toespraak zei Cecilia Skingsley, vice-gouverneur van de centrale bank, dat het gebruik van contant geld in Zweden veel sneller afneemt dan in andere landen en dat het land daarom het initiatief moet nemen in het ontwikkelen van nieuwe betaalsystemen.

    “Hoe minder wij in Zweden gebruik maken van bankbiljetten en munten, hoe duidelijk het wordt dat de Riksbank moet onderzoeken of we elektronisch geld moeten invoeren als aanvulling op het geld dat we vandaag de dag hebben. Dit is iets wat compleet nieuw is voor centrale banken en waar geen voorbeeld voor is dat we kunnen volgen”, aldus centraal bankier Skingsley.

    Elektronisch geld

    De Zweedse centrale bank gaat nu onderzoeken aan welke technologische, wettelijke en politieke voorwaarden een nieuw soort elektronisch geld moet voldoen. Ook moet nog bepaald worden of het nieuwe elektronische geld op een rekening bijgehouden zal worden of dat het een digitaal overdraagbare eenheid wordt die – net als contant geld – zonder tussenkomst van de centrale bank verhandeld kan worden. Dat laatste is mogelijk met de veelbelovende blockchain technologie, waar we eerder al een artikel over publiceerden op Marketupdate.

    Het verschil tussen giraal geld en het elektronische geld waar de Zweedse centrale bank nu over nadenkt is dat je een andere tegenpartij hebt. Alle betalingen die je op dit moment doet met je bankpas, computer of mobiele telefoon worden verwerkt in de systemen van commerciële banken. Alle banktegoeden zijn claims op commerciële banken, terwijl het elektronische geld – net als munten en bankbiljetten – door de centrale bank in omloop wordt gebracht.

    Blockchain

    Met elektronisch geld op basis van blockchain technologie kan het betalingsverkeer losgekoppeld worden van commerciële banken. Betalingen kunnen dan via het internet rechtstreeks tussen individuen plaatsvinden.

    Een dergelijk geldsysteem brengt ook weer nieuwe risico’s met zich mee. In tijden van onzekerheid zal men de voorkeur geven aan het elektronische geld van de centrale bank boven het ’traditionele’ girale geld dat op een bankrekening staat. Daardoor komen commerciële banken onder druk te staan.

    Een andere reden tot zorg is de privacy, want hoe weet je zeker dat elektronische betalingen niet getraceerd en opgeslagen worden? En hoe lang duurt het dan nog voordat bankbiljetten en munten volledig afgeschaft worden en we naar een cashloze maatschappij gaan?

    swedish-krona

    Hoe lang blijven de Zweden deze bankbiljetten nog gebruiken?

  • Ook centrale bank Zweden kan rente niet voorspellen

    Ook de centrale bank van Zweden heeft geen flauw idee waar de rente naartoe zal gaan, zo blijkt uit de volgende grafiek. De economen van de centrale bank verwachten al vijf jaar dat de rente zal gaan stijgen, maar het tegenovergestelde gebeurde. De enige verandering die we door de jaren heen zien is dat de renteverwachtingen steeds verder naar beneden worden bijgesteld. Maar dat de rente verder zou dalen en zelfs onder nul uit zou komen, dat hadden de economen van de ‘Riksbank’ in hun modellen niet voorzien.

    riskbank-rate-forecast

    Zweedse centrale bank kan rente niet voorspellen (grafiek via twitter)

    De Zweedse centrale bank moest in 2011 en 2012 de rente verlagen vanwege de Europese schuldencrisis. De waarde van de euro dook omlaag, waardoor kapitaal richting andere Europese valuta zoals de Zweedse kroon en de Zwitserse frank vluchtte. Om een te snelle waardestijging van de eigen munt te voorkomen werd de rente stapsgewijs verder verlaagd, tot een niveau van -0,5% op het moment van schrijven. Maar de centrale bankiers in Zweden blijven volhouden aan hun scenario dat de rente weer zal stijgen. In hun laatste prognose voorzien ze nog steeds een stijging van de rente, tot 0,5% positief in 2019.

    Lees ook:

  • Zweden gaat nog meer staatsobligaties kopen

    De centrale bank van Zweden gaat voor nog eens 45 miljard kronen (€4,9 miljard) aan staatsobligaties kopen, bovenop het bestaande stimuleringsprogramma van 200 miljard kronen. Dat is volgens de centrale bank nodig om de inflatie aan te jagen en om te voorkomen dat de waarde van de Zweedse munt stijgt ten opzichte van andere valuta. De centrale bank heeft zoals verwacht de negatieve rente ongewijzigd gelaten op -0,5%. De Zweedse Riksbank heeft zich als doel gesteld om eind juni een derde deel van alle Zweedse staatsobligaties in handen te hebben.

    In een verklaring zegt de Zweedse centrale bank dat er het risico bestaat van een verdere waardestijging van de kroon, met als gevolg dat de inflatie en de economische groei in Zweden verder onder druk komen te staan. Met een relatief dure munt wordt het goedkoper om producten uit het buitenland te importeren, wat te koste kan gaan van de werkgelegenheid in eigen land. Ook hebben dalende importprijzen een drukkend effect op de inflatie, iets dat de centrale bank juist probeert te bestrijden.

    Valutaoorlog

    Bij een stagnerende wereldeconomie proberen landen economische groei van andere landen te stelen door hun munt goedkoper te maken. Een zwakke valuta versterkt de exportpositie en kan dus zorgen voor meer werkgelegenheid. Geen enkel land wil uit de markt geprijsd worden, met als gevolg dat steeds meer centrale bank monetaire stimulering en negatieve rente zijn gaan toepassen. Het is een race naar de bodem die grote gevolgen kan hebben voor de waarde van uw spaargeld. Dit stimulerende monetaire beleid brengt ook allerlei ongewenste effecten met zich mee. In Zweden zorgt de extreem lage rente voor bubbelvorming in de huizenmarkt. Wereldwijd lokt de extreem lage rente speculatieve bubbels uit, die vroeg of laat weer uiteen zullen spatten. Om de race naar de bodem op de valutamarkt te stoppen is er meer coördinatie nodig tussen centrale banken, zo blijkt uit een studie naar het monetaire beleid van Zweden waar ook de oud Bank of England Gouverneur Mervyn King aan meewerkte.

    riksbank-zweden

  • Hypotheek aflossen in Zweden mag maximaal 105 jaar duren

    Zweden heeft de maximale aflossingstermijn voor een hypotheek ingekort van 140 naar 105 jaar, zo schrijft de Telegraph. Het is een symbolische maatregel om de grote vastgoedzeepbel in Zweden af te remmen, want de huizenprijzen zijn daar als gevolg van soepele kredietverlening de afgelopen jaren sterk gestegen. Vorig jaar stegen de huizenprijzen in het Scandinavische land gemiddeld met maar liefst 18% en in de afgelopen tien jaar zijn de prijzen zelfs verdubbeld.

    Om het kopen van een huis betaalbaar te maken hanteren sommige banken een aflossingstermijn van 35 of 40 jaar, waardoor de maandlasten lager uitvallen en men bij een gelijk inkomen een hoger geldbedrag kan lenen. De Zweedse Vereniging van Banken vreest dat het aanscherpen van de kredietvoorwaarden voor veel problemen zal zorgen. De hogere maandlasten voor de hypotheek zijn niet goed voor de financiële positie van huishoudens en voor de financiële stabiliteit in het land, aldus de banken.

    zweden-huizen-water

    Zweden probeert huizenmarktbubbel af te remmen

  • Grafiek: Sterke toename contant geld in Eurozone en Zwitserland

    Grafiek: Sterke toename contant geld in Eurozone en Zwitserland

    Het aantal bankbiljetten in omloop in de Eurozone is sinds 2012 met 23% toegenomen, terwijl de hoeveelheid contant geld in Zweden in dezelfde periode juist met 30% daalde. De volgende grafiek van uit het laatste kwartaalrapport van de BIS laat zien dat met name in de Eurozone de hoeveelheid contanten sterk is toegenomen.

    De grafiek geeft een vertekend beeld, omdat de geldhoeveelheid in de Eurozone op een andere schaal wordt weergegeven dan die van Zweden, Zwitserland en Denemarken. De geldgroei in Zwitserland lijkt in deze grafiek mee te vallen, maar procentueel is die met 27% het grootst van alle vier. In Denemarken was begin dit jaar 9,6% meer cash geld in circulatie dan vier jaar geleden.

    De beweging richting een ‘cashless society’ is in Zweden al in gang gezet, maar in andere gebieden van Europa neemt de vraag naar contant geld nog steeds toe. Het is de vraag of die toename het gevolg is van een voorkeur voor contant betalen of dat spaarders de voorkeur geven aan bankbiljetten boven een spaarrekening die bijna geen rente meer oplevert.

    Lees ook:

    bankbiljetten-in-omloop-bis

    Bankbiljetten in omloop groeit snelst in Eurozone (+23%) en Zwitserland (+27%) (Bron: BIS)

  • Centrale bank Zweden verlaagt rente tot -0,5%

    De Zweedse centrale bank heeft de rente vandaag met 15 basispunten verlaagd tot -0,5% in een poging de inflatie aan te jagen en de waardestijging van de Zweedse kroon af te remmen. De renteverlaging werd voorzien door 10 van de 18 analisten die door Bloomberg ondervraagd werden, maar slechts drie analisten hadden een dergelijk grote rentestap voorzien. Ook maakte de Zweedse Riksbank bekend tenminste nog de eerste helft van dit jaar door te gaan met het opkopen van staatsobligaties en dat opbrengsten en aflossingen van bestaande staatsobligaties op de balans opnieuw in het schuldpapier belegd zullen worden.

    Riksbank-Sweden-teaser“De onzekerheid over de wereldwijde ontwikkelingen is groot, met een lage inflatie en verschillende centrale banken die een nog ruimer monetair beleid voeren. Het monetair beleid van Zweden moet daarop aansluiten, anders lopen we het risico dat de wisselkoers van de kroon sneller stijgt dan onze voorspelling. Dat maakt het moeilijker de inflatie omhoog te drukken en te stabiliseren op 2%”, zo onderbouwde de centrale bank haar rentestap.

    Lagere rente

    Door de rentedaling is de Zweedse kroon weer iets minder aantrekkelijk geworden als veilige haven. Op de valutamarkt was het effect van het rentebesluit meteen zichtbaar, want de wisselkoers met de euro verzwakte met 1,6% naar 9,61 kronen tegenover de euro. Dat is het laagste niveau sinds augustus vorig jaar. Zweden worstelt met een vlucht van kapitaal, die vooral op gang kwam door het stimuleringsprogramma van de ECB. Daardoor daalde de euro in waarde en zocht vermogen toevlucht in andere valuta.

    De waardedaling van de euro noodzaakte de Zwitserse centrale bank de rente te verlagen en uiteindelijk het plafond voor de wisselkoers ten opzichte van de euro los te laten.

    riksbank-interest-rate

    Zweedse kroon daalt tegenover euro na renteverlaging Riksbank

    ‘Roekeloos beleid’

    De Zweedse economie groeide in het derde kwartaal van 2015 nog met 3,9% op jaarbasis, maar de inflatie ligt met 0,9% ver beneden de doelstelling van de centrale bank. Omdat de economie van Zweden nog steeds groeit komt er uit verschillende hoeken kritiek om het extreem ruime monetaire beleid van de centrale bank. Een veel gehoorde kritiek is dat de centrale bank een vrijwel onmogelijke doelstelling hanteert ten aanzien van de inflatie, omdat deze grotendeels door externe factoren zoals de olieprijs bepaald wordt. Het streven om die inflatie met binnenlands monetair beleid aan te jagen zou een bedreiging vormen voor de financiële stabiliteit.

    De renteverlaging zorgde niet voor enthousiasme onder beleggers, want de Zweedse beurs opende donderdagochtend 3,2% lager. Normaal gesproken geeft een lagere rente juist een stimulans aan de aandelenmarkt.

    Lees meer:

    riksbank-interest-rate-historical

    Zweedse centrale bank verlaagt rente tot -0,5%

  • Ook Zweden worstelt met stijgende huizenprijzen

    De huizenmarkt van Zweden lijkt in veel opzichten op die van Nederland. Net als in ons land zijn de huizenprijzen daar enorm opgedreven door een tekort aan woningen, een slecht functionerende huursector en banken die (te) veel kredieten verstrekken aan huishoudens. De afgelopen tien jaar verdubbelden de gemiddelde huizenprijzen, terwijl appartementen zelfs 150% duurder werden. Alleen dit jaar zijn de huizenprijzen in Zweden met gemiddeld 14% gestegen.

    Er is nu al een tekort van 150.000 woningen en volgens de laatste schattingen zal dat tekort in 2025 verdrievoudigd zijn. Ondertussen daalt het aanbod van betaalbare huurwoningen, met lange wachtlijsten tot gevolg. Onlangs werd een appartement in het centrum van Stockholm toegewezen aan iemand die al sinds 1989 op een wachtlijst staat.

    Lage rente

    Net als in Nederland werd ook de vastgoedbubbel in Zweden opgeblazen met veel krediet. Door de dalende rente kunnen Zweedse huishoudens vandaag de dag meer lenen, met als gevolg dat de huizenprijzen alsmaar verder worden opgedreven. In 2010 en 2011 heeft de centrale bank van Zweden, de Riksbank, een poging gewaagd om de stijgende prijzen een halt toe te roepen. Ze verhoogde de rente, maar dat bracht vrijwel direct ongewenste effecten met zich mee. De werkloosheid daalde niet meer en de inflatie sloeg in korte tijd bijna om in deflatie. Ook daalden de huizenprijzen weer, waardoor starters financieel onder water kwamen te staan. De Riksbank besloot toen de omstreden renteverhoging weer terug te draaien en verlaagde het rentetarief naar een historisch laag niveau.

    Aflossingsvrij

    huizenprijzen-zwedenDe huizenprijzen kwamen weer in een opwaartse trend, waardoor de Zweedse toezichthouder besloot de kredietverlening door banken in te perken. Net als in Nederland waren ook in Zweden de aflossingsvrije hypothekenzeer populair. Naar schatting wordt 40% van alle hypotheekschuld in het Scandinavische land helemaal niet afgelost. Juist deze hypotheekvorm stelde Zweedse huishoudens in staat nóg meer geld te lenen voor de aanschaf van een woning. Dat iedereen verslaafd is geraakt aan goedkoop geld blijkt wel uit het feit dat het voorstel van de financiële waakhond om de hypotheekschuld omlaag te brengen werd afgeschoten. Zij stelde voor dat iedereen met een loan-to-value (LTV) ratio van meer dan 70% ieder jaar tenminste 2% van de totale schuld moest aflossen, maar daar bleek onvoldoende draagvlak voor te vinden in de samenleving. Omdat de huizenprijzen in Zweden de laatste jaren zo hard stijgen zijn mensen bereid wat meer risico te nemen dan de bank toelaat. Formeel moeten huizenkopers tenminste 15% van het hypotheekbedrag bij elkaar gespaard hebben voordat ze een huis kopen, maar ik de praktijk blijkt dat dit bedrag vaak gewoon ergens anders geleend wordt tegen een veel hogere rente.

    Subsidies

    Het gevaar van een huizenmarktbubbel in Zweden is levensgroot, maar omdat zoveel mensen belang hebben bij het in stand houden van de bubbel gebeurt er vooralsnog niets om de gemoederen te temperen. Ook in Zweden kent men een soort hypotheekrenteaftrek, maar er is geen politieke meerderheid te vinden om deze subsidie af te bouwen. "Mensen voelen zich vandaag de dag rijk door die waanzinnig hoge huizenprijzen. Niemand wil dit feestje bederven." De vrees is ook dat het versneld aflossen van de hypotheekschuld en het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek direct ten koste zal gaan van de consumptie. Dat is schadelijk voor de economische groei. "Ik wou dat ik een instrument in mijn gereedschapskist had om de huizenmarkt te beinvloeden, zonder dat het elders in de economie een impact heeft. Maar ik heb het niet kunnen vinden", zo verklaarde Henrik Braconier van de Zweedse financiele waakhond tegenover de Economist.