De ECB heeft sinds het begin van haar opkoopprogramma in 2015 al meer dan €2 biljoen aan staatsobligaties van landen uit de Eurozone opgekocht. De centrale bank haalde iedere maand voor tientallen miljarden euro’s aan obligaties uit de markt en kocht daarmee veel meer schuldpapier op dan wat er in dezelfde periode door overheden werd uitgeschreven. Hoeveel meer wordt duidelijk aan de hand van de volgende grafiek, die door analisten van Deutsche Bank werd samengesteld.
De grafiek laat zien dat het bedrag waarvoor de centrale bank staatsobligaties heeft opgekocht zeven keer zo groot is als de netto uitgifte van staatsobligaties door de Eurolanden in dezelfde periode. Dat verklaart voor een belangrijk deel de extreem lage rente op staatsobligaties van de Eurolanden. Tegelijkertijd roept het vragen op over de toekomstige ontwikkeling van de rente, na de beëindiging van het opkoopprogramma van de centrale bank. Vanaf dat moment worden de obligatiekoersen weer primair bepaald door de vraag- en aanboddynamiek van de markt.
The ECB bond bubble in one graph.
At the peak of QE the #Fed was NEVER 100% of net bond issuances.#ECB is 7x net issuances.
Turkije heeft geen economische problemen en is niet van plan de hulp van het IMF in te schakelen, zo verklaarde president Erdogan afgelopen weekend tijdens het partijcongres van zijn AK-partij in de Turkse hoofdstad Ankara. Hij voegde eraan toe dat het hoofdstuk van het IMF voor Turkije is afgesloten en dat zijn land geen meer steun van het IMF meer zal aanvragen.
Volgens de grootste oppositiepartij in Turkije zijn er wel grote economische problemen en zou de regering ieder kwartaal de hulp moeten inschakelen van consultancybureau McKinsey om deze problemen op te lossen. Volgens Erdogan is dat niet nodig, omdat zijn regering in 2013 de volledige schuld aan het IMF ter waarde van $23,5 miljard heeft afgelost. Hij voegde eraan toe dat wat hem betreft geen enkele internationale organisatie erin zal slagen om Turkije “onder het juk te brengen”.
‘Geen crisis in Turkije’
De Turkse president heeft zijn ministers opdracht gegeven om geen financieel advies aan te nemen van consultancybureau McKinsey en dat de regering uitsluitend zal vertrouwen op binnenlandse expertise. Hij probeerde de bevolking en de financiële markten ervan te overtuigen dat er geen sprake is van een economische crisis in Turkije en dat de waardedaling van de lira het resultaat is van manipulatie.
De Turkse lira verloor afgelopen zomer bijna de helft van haar waarde, omdat buitenlandse beleggers zich zorgen maken over de relatief hoge schulden van Turkse bedrijven. Door een vlucht van kapitaal richting de Verenigde Staten en de dollar staan opkomende markten onder druk, met name landen die relatief veel schulden hebben in vreemde valuta. Argentinië, dat de waarde van haar munt dit jaar ook flink zag dalen, vroeg wel om hulp van het IMF.
De Russische president Poetin heeft dit jaar al meerderekeren zijn onvrede uitgesproken over de rol van de dollar als wereldreservemunt. Hij is van mening dat de Verenigde Staten de dollar als politiek wapen gebruiken om andere landen onder druk te zetten, waaronder ook Rusland. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het land alle mogelijkheden aangrijpt om haar afhankelijkheid van de Amerikaanse valuta te verkleinen.
Onlangs nog presenteerde de directeur van de Russische bank VTB een nieuw plan, dat beschrijft hoe banken en bedrijven betalingen in dollars kunnen omzetten naar andere valuta. Dit plan kreeg niet alleen steun van het Russische Ministerie van Financiën en de centrale bank, maar ook van president Poetin zelf. Daaruit kunnen we concluderen dat Rusland daadwerkelijk stappen probeert te zetten in deze richting.
De-dollarisatie
Verschillende personen binnen de Russische regering hebben hun ongenoegen al uitgesproken over hun afhankelijkheid van de dollar, de munt waar vandaag de dag internationaal de meeste goederen in worden afgerekend. De wens van Rusland is om over te stappen naar handel in lokale valuta en waar mogelijk ook alternatieve betaalsystemen te gebruiken. De woordvoerder van het Kremlin, Dmitry Peskov, zei daar onlangs nog het volgende over.
“Meer en meer landen, niet alleen in het oosten maar ook in Europa, beginnen na te denken over hoe ze hun afhankelijkheid van de dollar kunnen verkleinen. En dan realiseren ze zich plotseling dat dit a) mogelijk is, dat het b) noodzakelijk is en c) dat je jezelf kunt redden als je daar snel meer begint.”
Ook de gouverneur van de Russische centrale bank, Elvira Nabiullina, steunt het initiatief van Rusland om minder afhankelijk te worden van de dollar. In een verklaring tegenover de Financial Times zei daar het volgende over.
“Ik steun de richting van meer betalingsverkeer in de nationale munteenheid. Dat moet doorgaan waar dat economisch gezien geschikt is, rekening houdend met de belangen van onze exporterende bedrijven, maar de richting is desalniettemin veelbelovend.”
Handel in andere valuta
Door de toegenomen handel met China en andere Aziatische handelspartners is het totale marktaandeel van de dollar in het internationale handelsverkeer de laatste jaren al wat gedaald, maar de munt was vorig jaar met een marktaandeel van 68% nog steeds de belangrijkste handelsmunt voor Rusland.
Rusland zal samenwerking moeten zoeken met de Europese Unie en handelspartners zoals China, India, Iran en Turkije om betalingen in lokale valuta van de grond te krijgen. Het verhandelen van olie en gas in bijvoorbeeld roebels, yuan of euro’s ligt het meest voor de hand, omdat dat de belangrijkste exportgoederen van Rusland zijn en omdat ze deze grondstoffen vooral aan Europese en Aziatische landen levert.
Toch zal het niet makkelijk zijn om een alternatief voor de dollar te ontwikkelen. Konstantin Korishchenko, voormalig vice-president van de Russische centrale bank, zei daar in een verklaring tegenover de Financial Times het volgende over:
“De-dollarisatie is tot in zekere mate mogelijk, maar het is niet de vraag of je het territorium van de dollar wilt verlaten, maar waar je vervolgens naartoe wilt. Euro? Yuan? Bitcoin? Wat is het model van dit nieuwe systeem?
Er is niet één oplossing, er kunnen meerdere keuzes zijn. En die hebben allemaal hun eigen kosten. We moeten balanceren tussen de kosten van de dollar en de kosten van het vinden van een nieuwe situatie. Je kunt niet zeggen: Oké, laten we afstand nemen van de dollar en olie in euro’s verhandelen. Libië heeft het geprobeerd en faalde. Irak heeft het geprobeerd. De rol van de dollar in de oliemarkt zal niet snel veranderen.”
De nieuwe begroting in Italië maakt beleggers nerveus en zorgde afgelopen vrijdag in Milaan al voor een stevige daling op de beurs. De handel in bankaandelen werd daar zelfs even stilgelegd, omdat de koersen te hard omlaag gingen. Ook schoot de rente op Italiaanse staatsleningen omhoog, waarmee de financiële markten hun zorgen uitspreken over de houdbaarheid van de hoge staatsschuld van het land. Die bedraagt momenteel meer dan 130% van het bbp en is daarmee veel hoger dan de Europese doelstelling van 60%.
Bovenop de onrust die volgde op het bekendmaken van de nieuwe begroting gooide Claudio Borghi, huiseconoom van Lega Nord en voorzitter van de commissie Begroting in het Italiaanse parlement, dinsdag nog wat extra olie op het vuur. Hij zei dinsdag op de radio dat Italië haar problemen beter had kunnen oplossen als het land over een eigen munt beschikte, waardoor de rente op Italiaanse staatsobligaties verder omhoog schoot tot 3,4% en het verschil met de Duitse 10-jaars rente richting de 300 basispunten steeg.
Italië gaat de euro niet verlaten
Door de scherpe reactie van de financiële markten kwam Borghi hij al snel terug op zijn eerdere uitspraak. In een verklaring tegen Bloomberg zei hij dat de huidige Italiaanse regering, ongeacht zijn persoonlijke overtuiging, geen plannen heeft om de muntunie te verlaten. Wel verdedigde hij de plannen van de regering om het begrotingstekort op te laten lopen tot 2,4%, omdat het alternatief van hogere belastingen en versobering volgens hem alleen maar meer schade zou toebrengen aan de economie van Italië. Zo sprak hij zijn onvrede uit over de btw-verhoging die in veel landen wordt doorgevoerd.
“Het is best grappig, want onze overheidsuitgaven wijken niet veel af van het standaard budget van de laatste jaren. De Italiaanse economie heeft veel potentie, zeker als we een klein duwtje kunnen geven met wat investeringen door de overheid. Als de Europese commissie denkt dat de Italiaanse economie beter af is met een tekort van 0,8% en een verhoging van de btw – want dat is wat hun plan is – dan denk ik van niet. Als je een moeizame economie hebt en vervolgens de belastingen blijft verhogen, dan is de uitkomst een recessie. Dat hebben we al eerder gezien. Wat we van plan zijn om te doen is dus een vrij standaard fiscale stimuleringsmaatregel en ik vind het raar dat dit wordt gezien als iets revolutionairs.
Dit is vreemd, want je weet heel goed dat ik erg uitgesproken voorstander ben van het feit dat Italië beter af is met een eigen munt, maar dat staat niet in het regeerakkoord. Er is geen plan om de euro te verlaten met deze regering.”
Borghi zei in het interview dat de financiële markten erg fragiel zijn, gezien het feit dat zijn woorden zo’n grote impact hebben. Deze onzekerheid is volgens hem toe te schrijven aan het feit dat de ECB niet garant staat voor het schuldpapier van Europese landen en dat ze binnenkort stopt met haar opkoopprogramma. De oplossing is volgens hem dat de ECB ingrijpt op het moment dat de rente op de staatsleningen van een bepaald land meer dan 150 basispunten afwijkt van de rente van het schuldpapier van een ander Euroland.
Met deze uitspraken gaat Borghi overigens lijnrecht in tegen de wens van de Europese Commissie om staatsobligaties weer als risicodragend kapitaal te behandelen. Pas als overheden zich realiseren dat ze worden overgeleverd aan de tucht van de markt zullen ze een verantwoord begrotingsbeleid gaan voeren, zo is de gedachte. Volgens deze redenering zijn staatsobligaties niet per definitie veilig en moeten beleggers rekening houden met de mogelijkheid dat een land haar schuldverplichtingen niet nakomt. Het devalueren van de munt of het aanzetten van de geldpers is voor lidstaten van de muntunie immers niet mogelijk.
De Amerikaanse overheid wordt meer afhankelijk van financiering uit eigen land, want uit een onderzoek van Deutsche Bank blijkt dat buitenlandse investeerders en centrale banken de laatste jaren langzaam hun positie in het schuldpapier van de Verenigde Staten afbouwen. De volgende grafiek suggereert dat er de laatste jaren een einde is gekomen aan een lange opwaartse trend, waarin de Amerikaanse tekorten in toenemende mate door de rest van de wereld gefinancierd werden.
Sinds het begin van de jaren negentig is het percentage van de Amerikaanse staatsschuld in handen van buitenlandse beleggers en financiële instellingen gestegen van minder dan 20% naar meer dan 40%. Dat betekent dat het buitenland in deze periode steeds meer dollarreserves opbouwde en daarmee een groter deel van de tekorten van de Amerikaanse overheid financierde. Nu lijkt die trend weer om te keren.
Deze ontwikkeling is belangrijk, omdat het iets zegt over de houdbaarheid van de enorme staatsschuld van de Verenigde Staten. Als centrale banken en beleggers elders in de wereld deze schuld niet meer willen financieren zal het voor de Verenigde Staten moeilijker worden om het structurele gat in de begroting te dekken. En dat terwijl de regering van Trump de komende jaren het begrotingstekort verder wil laten oplopen tot $1 biljoen. Nu buitenlandse investeerders afhaken zal de Amerikaanse overheid waarschijnlijk een meer rente moeten betalen over haar schuld.
De drie grootste lidstaten van de EU hebben samen met Rusland en China overeenstemming bereikt over een nieuw systeem om het betalingsverkeer met Iran in stand te kunnen houden. Met ingang van 4 november treden nieuwe Amerikaanse sancties in werking, waardoor Iraanse banken mogelijk afgesloten worden van het internationale betalingsverkeer. Met de lancering van een zogeheten ‘special purpose vehicle’ wordt er een alternatieve route gecreëerd voor betalingsverkeer met Iran.
De ministers van Buitenlandse Zaken van Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Rusland, China en Iran laten in een gezamenlijke persverklaring weten dat ze bedrijven zullen steunen die legitieme zaken willen doen met Iran. De deelnemende landen schrijven in de verklaring dat Iran zich aan alle afspraken heeft gehouden met betrekking tot het nucleaire programma en dat ze om die reden ook de economische samenwerking willen continueren. Daarbij wordt expliciet het betalingsverkeer en de export van olie, gas en andere petrochemische producten genoemd.
Special Purpose Vehicle
Federica Mogherini, de vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid van de Europese Unie, spreekt in haar verklaring van een zogeheten ‘special purpose vehicle’ om het betalingsverkeer tussen Europese landen en Iraanse banken in stand te houden. Via dit financiële instrument, waarvan de details in een later stadium bekend zullen worden gemaakt, kunnen bedrijven legitieme financiële transacties verrichten. Dit wordt toegelicht in de volgende passage uit de persverklaring:
10. Met inachtneming van de urgentie en de noodzaak om tot een tastbaar resultaat te komen verwelkomen de deelnemers de praktische voorstellen om betalingskanalen te behouden en te ontwikkelen, meer specifiek het initiatief om een special purpose vehicle te maken om betalingen gerelateerde aan de export van Iran (inclusief olie) te faciliteren. Daarmee assisteren en verzekeren we economische actoren die legitieme zaken willen doen met Iran.
De deelnemers bevestigden opnieuw hun sterke motivatie om verdere werkzaamheden te verrichten die gericht zijn op het operationaliseren van een dergelijk special purpose vehicle en op de samenwerking met regionale en internationale partners.
Uit een nieuw onderzoek van onderzoeksbureau Zillow blijkt dat steeds meer millennials in de Verenigde Staten langer bij hun ouders blijven wonen, omdat ze geen eigen huis kunnen veroorloven. In de leeftijdscategorie van 24 tot 36 jaar woont iets meer dan een kwart (25,5%) thuis bij de ouders, terwijl dat in 2005 slechts 13,5% was. Opvallend is dat er ook steeds meer millennials ook na het afstuderen nog thuis blijven wonen. Was dat in 2005 bij 19% het geval, dit jaar geldt dat al voor 28% van de afgestudeerden.
Dat meer millennials thuis blijven wonen is het gevolg van een verslechterde financiële situatie. Net als in Nederland hebben ook jongeren in de Verenigde Staten veel meer studieschuld opgebouwd, waardoor het lastiger is geworden om een hypotheek te krijgen. Daar komt bij dat de huizenprijzen al een aantal jaar stijgen, waardoor de betaalbaarheid van woningen voor starters is afgenomen. Jongeren die te weinig geld verdienen blijven bij hun ouders wonen of moeten huren, waardoor ze minder vermogen kunnen opbouwen.
Stijgende woonlasten
Dat de stijging van de huizenprijzen merkbaar effect heeft op de woonsituatie van millennials blijkt ook uit het onderzoek van Zillow. In de gebieden van de Verenigde Staten waar de woonlasten het hoogst zijn kiest meer dan 30% van de millennials ervoor om thuis wonen. In de gebieden waar wonen goedkoper is gaan twintigers en dertigers sneller op zichzelf wonen.
De lage hypotheekrente lijkt gunstig voor starters, omdat ze daardoor meer kunnen lenen voor een huis. Het resultaat is echter dat de huizenprijzen even hard stijgen en dat starters per saldo meer geld lenen voor dezelfde woning. Een stijgende rente kan de situatie voor starters op termijn misschien verlichten, omdat de huizenprijzen hierdoor weer zullen dalen.
Dat steeds meer jongeren moeite hebben om een huis te kopen laat zien dat niet iedereen profiteert van het economische herstel van de laatste jaren. Vooral jongeren met een studieschuld of een flexibel arbeidscontract zijn door de stijgende huizenprijzen beperkt tot huren en thuis wonen.
Het Canadese mijnbouwbedrijf Barrick Gold wil haar Britse concurrent Randgold Resources overnemen en is bereid $18 miljard op tafel te leggen om het grootste goudmijnbedrijf ter wereld te kunnen worden. Met een gezamenlijke productiecapaciteit van 6,5 miljoen troy ounce goud per jaar kan Barrick Gold haar Amerikaanse concurrent Newmont Mining van de troon stoten als grootste producent van het edelmetaal.
De overname wordt geheel met aandelen gefinancierd, waarbij de aandeelhouders van Randgold Resources 33,4% van het gefuseerde mijnbouwbedrijf in handen krijgen. Het bedrag waarvoor Barrick Gold haar Britse concurrent wil overnemen komt neer op ongeveer £49 per aandeel, vergelijkbaar met de slotkoers van afgelopen vrijdag. Toen het laatste nieuws van de geplande overname bekend werd steeg de waarde van het aandeel Randgold met 3,8% naar £51,12.
Overname Randgold door Barrick Gold
De twee mijnbouwbedrijven zijn al drie jaar in gesprek over een mogelijke samenvoeging, maar de laatste negen maanden is er intensief overleg gevoerd over hoe deze twee giganten in de goudmijnsector hun krachten kunnen bundelen. Volgens de Financial Times hebben de topmannen van beide bedrijven dertig dagen samen doorgebracht om alle mogelijke problemen en pijnpunten te bespreken.
Volgens John Thornton, directeur van Barrick Gold, wordt met deze overname de grootste verzameling van zogeheten ‘Tier 1’ goudmijnen bij elkaar gebracht. Daarover zei hij het volgende:
“Er worden geen premies betaald voor deze overname, omdat we sterk geloven in de kans om met ons gedisciplineerde management en onze gecombineerde bezittingen een significante waarde toe te voegen voor de aandeelhouders, waarbij we ons kunnen richten op een winstgevende groei.”
Als onderdeel van deze deal zal het Chinese Shandong Gold voor $300 miljoen aan aandelen van Barrick Gold kopen. Daarmee krijgt een van de grootste mijnbouwbedrijven van China een substantieel belang in dit nieuwe fusiebedrijf. Tegelijkertijd zal Barrick Gold voor hetzelfde bedrag aandelen van Shandong Mining kopen, een onderdeel van Shandong Gold.
Met de overname van Randgold Resources zal haar notering aan de Britse aandelenmarkt verdwijnen, want het aandeel van Barrick Gold zal uitsluitend op de Amerikaanse en Canadese beurzen verhandeld worden.
Goudmijnsector onder druk
De daling van de goudprijs sinds het begin van dit jaar heeft de goudmijnsector verder onder druk gezet. Een lagere winstmarge betekent dat beleggers momenteel minder geïnteresseerd zijn om geld te investeren in goudmijnen. Dat zien we ook in het koersverloop van beide aandelen, want sinds het begin van dit jaar is het aandeel van Barrick Gold met 25% in waarde gedaald, terwijl de aandelen van Randgold 34% minder waard zijn geworden. Een staking in een van de grootste goudmijnen zette de beurswaarde van Randgold dit jaar verder onder druk.
In vergelijking met de goudprijs doen de goudmijnaandelen het dit jaar beduidend slechter. In dollars gemeten is fysiek goud op het moment van schrijven 8,5% goedkoper dan aan het begin van dit jaar, in euro’s is de prijs van het edelmetaal sinds de jaarwisseling met 6,3% gedaald.
Beleggen in goudmijnen brengt meer risico met zich mee dan beleggen in fysiek goud, maar kan tegelijkertijd ook veel meer rendement opleveren op het moment dat de goudprijs stijgt. De winstmarge van een goudmijn neemt naar verhouding veel sneller toe bij een prijsstijging van het edelmetaal, waardoor ook de waarde van het aandeel flink kan toenemen.
Tien jaar na het uitbreken van de grootste financiële crisis sinds de ‘Grote Depressie’ zijn er nog steeds veel vraagtekens over ons financiële systeem. De economie groeit weer en de grootste problemen lijken achter ons te liggen, maar tegelijkertijd zijn de wereldwijde schulden alleen maar verder toegenomen en zijn de grootste banken juist groter geworden. Dat waren juist twee belangrijke factoren die hebben bijgedragen aan het ontstaan van de crisis. Verschillende experts en insiders waarschuwen dan ook dat ons financiële systeem vandaag de dag minstens zo kwetsbaar is als voor de grote crisis van 2008.
Welke lessen hebben we geleerd van het faillissement van Lehman Brothers? En functioneert ons geldsysteem na alle crisismaatregelen van verschillende centrale banken nog wel zoals het zou moeten? Zijn er misschien alternatieve geldsystemen die het overwegen waard zijn? En hoe bestendig is een internationale monetair en financieel systeem dat gebaseerd is op de Amerikaanse dollar als wereldreservemunt? En zijn er in deze onzekere tijden goede redenen om terug te grijpen op goud als veilige haven? Deze onderwerpen en nog veel meer worden behandeld in De Andere Financiële Krant, de tweede editie van de Andere Krant.
Dit is wat de makers schrijven over de tweede editie van De Andere Krant met als thema geld en het financiële systeem.
De Andere Financiële Krant
“Het huidige financiële systeem is een vast gegeven waar weinig tot geen principiële vragen over worden gesteld. Het ontbreekt aan kennis over de principes waarop ons systeem gestoeld is en juist daar zal het in deze krant veel over gaan. Door samen te werken met de stichting Ons Geld stellen we het gegeven van geldcreatie ter discussie. George van Houts legt uit waarom hij gegrepen is door de strijd van ons Geld en op pagina 12 wordt uitgelegd hoe we het huidige systeem zouden kunnen transformeren.
Willem Middelkoop, Rein de Vries en Ad Broere hebben alle drie boeken geschreven die ons begrip geven van de ontstaansgeschiedenis van een financiële elite en de methodes die gehanteerd worden om hun grip op de samenleving te behouden en vergroten.I nternationale bijdragen zijn er van Paul Craig Roberts en Stephen Lendman. Roberts legt uit hoe niet Griekenland maar banken gered werden door de miljarden aan steun. Lendman geeft de financiële achtergrond van de oorlog in Libië en toont aan dat het mainstream narratief (bevrijding van het volk door het afzetten van een dictator) alleen voor de bühne is gebruikt.
Frank Knopers, oprichter van weblog Geotrendlines, en Eric van de Beek, auteur van De Andere Krant en Novini analyseren Nederland schuldenland, de opkomst van lokaal geld, het verdwijnen van contant geld, wat te doen met de huidige rentestand en de rol van Goud. Toine Manders legt uit waarom belasting diefstal is. Genoeg te lezen en genoeg om over na te denken. Voor iedereen die verdieping zoekt na het lezen in deze krant hebben we opnieuw een boekenpagina met ondersteunende literatuur samengesteld.
De krant begin echter met een artikel over leven zonder geld. Als makers van deze krant zouden we veel (geld?) over hebben voor een wereld waar geld slechts een middel is. Door geld als doel verliest alles zijn waarde. We leven in en wereld met voldoende middelen om iedereen een menswaardig bestaan te geven maar zitten gevangen in een financiële werkelijkheid die ongelijkheid in de hand werkt. De eerste stap naar verandering is bewustwording en daar hopen we een steentje aan bij te dragen.”
Over de Andere Financiële Krant
De Andere Krant zal net als de vorige editie met het thema Rusland gratis door heel Nederland verspreid worden. Ook is het mogelijk om een groter aantal exemplaren van de krant te bestellen via de website. Iedereen die wil helpen met het verspreiden van de krant kan op deze pagina meer informatie vinden. Nadat alle kranten verspreid zijn zal ook de digitale versie online verschijnen. Houdt ook de Facebook pagina van De Andere Krant in de gaten voor meer informatie.
Voor wat betreft de financiering is de Andere Krant volledig afhankelijk van donaties. De krant wordt gemaakt met een beperkt budget en draait voor het grootste gedeelte op vrijwilligers (alle auteurs hebben kosteloos meegewerkt). Wilt u dit initiatief ondersteunen met een financiële bijdrage? Klik dan hier.
Tip: Op woensdag 26 september organiseert De Andere Krant een bijeenkomst waar u kunt meepraten over alle onderwerpen die in deze krant aan bod komen. Klik hier voor meer informatie.
De startersleningen die de Britse regering sinds 2013 verstrekt om starters op de woningmarkt te ondersteunen werkt averechts, zo blijkt uit onderzoek van The Times. Met het ‘Help to Buy’ programma kunnen starters meer geld lenen voor de aankoop van een huis, maar na een paar jaar kunnen we concluderen dat deze maatregel vooral heeft geleid tot een verdere stijging van de huizenprijzen. Starters moeten zich daardoor nog dieper in de schulden steken, terwijl projectontwikkelaars hun vastgoed duurder kunnen verkopen en er met de winst vandoor gaan.
Een onderzoek naar de ontwikkeling van de huizenprijzen in tien verschillende dorpen en steden in het Verenigd Koninkrijk wijst uit dat de huizen die in aanmerking komen voor een starterslening per vierkante meter bijna 15% duurder zijn dan woningen die niet in aanmerking komen. Dat is bijna evenveel als de starterslening die de overheid verstrekt, want die bedraagt 20% van de waarde van het huis (40% in Londen).
Meer belastinggeld naar woningmarkt
Projectontwikkelaars slaan munt uit deze situatie door de prijzen van nieuwe woningen en appartementen te verhogen. Ze weten dat starters meer kunnen lenen en passen hun prijzen daarop aan. Het resultaat is dat starters teveel geld betalen voor een woning en dat ze waarschijnlijk met een restschuld achterblijven als de overheid het stimuleringsprogramma stopt.
Sinds 2013 heeft de Britse overheid via het Help to Buy programma al meer dan £8 miljard in de woningmarkt gepompt. Dat geld kwam echter vooral terecht bij projectontwikkelaars en veel minder in nieuwbouwprojecten die het tekort aan woningen moeten oplossen. Dat blijkt ook uit de recordwinsten die twee van de grootste projectontwikkelaars deze week bekendmaakten.
Makelaars kennen al honderden voorbeelden van starters die door het ‘Help to Buy’ programma onder water staan. Dat probleem wordt nog groter als de huizenprijzen gaan dalen of als de overheid zou besluiten het programma stop te zetten.
Help to Buy
Het ‘Help to Buy’ programma geldt voor starters die 5% van de waarde van hun woning uit eigen zak kunnen betalen. Is dat het geval, dan geeft de overheid een lening ter waarde van 20% van de waarde van de woning. Een starter hoeft dan nog maar 75% van de waarde van het huis te lenen bij een bank. Wie een woning zoekt in Londen kan zelfs 40% van de aanschafwaarde via de overheid lenen, mits voldaan is aan de regel van 5% eigen inleg.
Voorstanders van de maatregel zeggen dat veel starters zonder het ‘Help to Buy’ programma niet in staat waren geweest een huis te kopen en op die manier vermogen op te bouwen. Door de stijgende huizenprijzen is het vermogen van huizenbezitters de laatste jaren toegenomen, terwijl huurders daar niet van profiteerden. Dit argument valt natuurlijk weg als er weer een crisis op de huizenmarkt uitbreekt en de prijzen dalen.
Turkije, Rusland en Iran zullen in de toekomst uitsluitend hun eigen valuta gebruiken in het onderlinge handelsverkeer, zo meldt de Turkse krant Hurriyet. De gouverneur van de Iraanse centrale bank, Abdolnaser Hemati, liet tijdens een persconferentie op 7 september weten dat er binnenkort een ontmoeting zal plaatsvinden met de centrale banken van Turkije en Rusland, waarin verdere details zullen worden uitgewerkt.
Volgens de gouverneur van de Iraanse centrale bank willen de drie landen niet langer Amerikaanse dollars gebruiken in het onderlinge handelsverkeer. De regeringsleiders van Rusland, Iran en Turkije spraken elkaar op 7 september over de laatste ontwikkelingen in Syrië, maar tijdens dat overleg werd er dus ook gesproken over de gezamenlijke wens om minder afhankelijk te worden van de dollar als internationale handelsmunt.
