Nu blijkt dat de Griekse schuldencrisis nog niet opgelost is, wordt opnieuw getwijfeld aan de houdbaarheid van de euro. Terwijl Griekenland en de grote eurolanden achter de schermen aan het onderhandelen zijn over een nieuwe bailout en centrale bankiers eensluidend stellen dat schuldherstructurering uitgesloten is, komen ook de Ieren opnieuw in opstand.
De Ieren willen veel gunstigere voorwaarden voor de bailout, die zij eigenlijk het liefst helemaal niet willen. Zij willen het liefst hun banken failliet laten gaan. En de Grieken? Griekenland is failliet en kan zich onmogelijk uit de schulden werken. De economie kromp vorig jaar, doet dat ook dit jaar en volgend jaar zal het niet anders zijn.
Pokeren?
De Grieken weten dat Europa hen niet failliet kan laten gaan en Griekenland pokert. Volgens insiders heeft Griekenland gedreigd om uit de euro te stappen, de drachme opnieuw in te voeren en de euroschulden te converteren in drachme's omdat Griekse staatsobligaties nu eenmaal in Griekenland worden uitgegeven. En daar geldt de Griekse wet (die zij zelf kunnen aanpassen).
Het zou een bizarre juridische machtsstrijd opleveren waar je liever niet over wilt nadenken. Het maakt eigenlijk niet veel uit of dit gerucht klopt, want de Grieken zullen hoe dan ook gunstige voorwaarden krijgen voor een nieuwe bailout, zolang zij de schulden maar niet zullen herstructureren en de schijn blijven ophouden dat zij hun schulden echt zullen terugbetalen.
De geest uit de fles..
Simpel gezegd komt het erop neer dat als Griekenland haar schulden gaat herstructureren en daarmee een deel van haar schulden kan wegstrepen, andere landen dat ook willen. Waarom zou Spanje dan nog langer proberen de façade op te houden? De Ieren zullen de boodschap in ieder geval begrijpen.
De ECB wijst terecht op de gigantische problemen die een Griekse herstructurering zou veroorzaken. Het spreekt hen in ieder geval vrij van de aantijging dat zij niet weet hoe fragiel het Europese financiële huis erbij staat. Dat weten centrale bankiers heus wel, maar dat kunnen zij uiteraard niet hardop zeggen. Centrale bankiers zijn zogezegd zo onafhankelijk dat zij mogen liegen.
Naderende T-splitsing. De eurozone gaat een nieuwe en cruciale fase in. Een tweede bailout betekent voor Griekenland dat het steeds verder weg zal zakken in de schulden, waarvan iedereen weet dat zij die onmogelijk terug kan betalen. Het is geen oplossing maar het voorkomt wel dat de Euro vroegtijdig uit elkaar spat. Europa vergroot daarmee de kosten en die zal iemand voor zijn rekening moeten nemen. Want linksom of rechtsom; die rekening zal door iemand moeten worden betaald.
Centrale bankiers en Europese regeringsleiders kunnen eigenlijk maar twee wegen bewandelen. Zij kunnen kiezen om van Europa een fiscale unie te maken en zij kunnen kiezen voor een fundamentele oplossing. De eerste weg is het meest waarschijnlijk, want indien de politiek voor een fundamentele oplossing kiest dan zal zij zichzelf moeten bestempelen als onderdeel van het probleem. En gezagdragers wijzen nu eenmaal nooit de vinger naar zichzelf.
Een doodlopende weg
De weg naar een fiscale unie is echter een doodlopende weg die de Europese burger niet wil bewandelen. De Europese burger wil niet aan een Europese belasting. Maar regeringsleiders kunnen hun burgers voor een voldongen feit stellen. Zij hebben een Europese belasting nodig om Europese staatsobligaties te kunnen uitgeven en de rekening voor zich uit te schuiven. Het zal uitgelegd worden als een economische noodzaak. Want zonder Europese belasting kan Europa de excessieve schulden onmogelijk financieren.
In de meeste Europese landen geldt namelijk dat de toekomstige financiële verplichtingen voor de vergrijzende bevolking ongedekt zijn. Met andere woorden, de kosten voor de vergrijzing moeten grotendeels uit belastingopbrengsten gefinancierd worden. Maar omdat de schulden nu al zo groot zijn moet dit geld geleend worden en hiervoor moet men de geldpers harder laten draaien. Een Europese belasting is dus eigenlijk een garantie voor een zeer ruim monetair beleid en de basis voor een inflatiebelasting. Want al die financiële verplichtingen kunnen uiteindelijk alleen door de geldpers opgevangen worden. Precies zoals men dat nu in Amerika doet.
Gezond verstand
De weg van het gezonde verstand is er één van fundamentele hervormingen. Daarbij is herstructurering onderdeel van de oplossing. Er zijn teveel schulden en die moeten worden opgelost. Dit noodzaakt echter alleen een totaal andere wettelijke grondslag voor de euro: de euro moet inwisselbaar worden gemaakt voor goud. De Europese lidstaten bezitten hier niet voor niets duizenden tonnen van.
Als het ooit mis gaat dan kan die monetaire reserve gebruikt worden voor een doorstart; daar zijn deze reserves ook altijd voor bedoeld geweest. Dat kan in ieder geval nationaal maar, als het een even kan, ook Europees. Door goud opnieuw te waarderen kunnen de schulden van de Europese lidstaten grotendeels tegen elkaar worden weggestreept. Men devalueert feitelijk de euroschulden in termen van goud zodat deze kunnen worden afgelost. De goudprijs moet hiervoor dan wel omhoog.
Schoon schip maken
Het bijkomende voordeel is dat, indien dit gedaan wordt, er ook echt schoon schip gemaakt kan worden in het financiële stelsel. Het betekent namelijk dat het hele bankwezen moet worden geherstructureerd (denk hierbij aan “debt-for-equity swaps”) en worden opgesplitst in kleine behapbare bankbedrijven die niet langer fractioneel mogen bankieren.
Het enige dat regeringsleiders hoeven te beslissen is om oude waarden in ere te herstellen. Schoon schip maken en edelmetalen weer gebruiken om als onpartijdige valuta te laten circuleren. Bedrijven en consumenten doen de rest, die zorgen voor werkgelegenheid. Daar is helemaal geen overheid voor nodig. Behalve dan om het mogelijk te maken. Maar wie gaat hen dit aan het verstand brengen?