Categorie: Kredietcrisis

1. In januari 2013 waren er zestien mensen in de wereld die geboren zijn voor 1900, aldus de Gerentology Research Group. Gedurende hun leven gingen Amerikaanse aandelen 28.000x over de kop, inclusief herbelegd dividend.
2. Als je hun vermogen zou delen door hun leeftijd, dan hebben Carlos Slim en Bill Gates beide per uur meer dan $100.000 vergaard in hun leven.
3. Volgens Forbes krijgt de nabestaande van een werknemer bij Google die om wat voor reden dan ook komt te overlijden recht op 50% van het salaris voor de komende tien jaar.
4. Volgens een onderzoek van Deutsche Bank naar het rendement van beleggingen over een langere termijn waren de rentes in de jaren 50 voor het laatst zo laag als nu. Destijds verloren staatsobligaties in de drie decennia die erop volgden 40% van hun waarde.
5. Volgens een studie van Harvard professor David Wise en twee van zijn collega's zal 41,6% van alle Amerikanen sterven met minder dan $10.000 aan bezittingen.
6. Er zijn nu 3,8 miljoen minder Amerikanen in de leeeftijdscategorie 30-44 dan een decennium geleden.
7. Gerelateerd: De populatie Amerikanen tussen de 30 en 44 jaar zal nu voor het eerst sinds 2000 weer groeien.
8. Sinds 1928 heeft de Dow Jones 8x een stijging van meer dan 10% en 4x een daling van meer dan 10% laten zien. Een stijging van 5% of meer kwam 136x voor, een daling met 5% even vaak.
9. De Amerikaanse olieproductie groeide in 2012 het hardst in de geschiedenis van de binnenlandse olieproductie, gemeten vanaf 1859. Dat schreef Tom Fowler in de Wall Street Joual.
10. Afgelopen jaar hebben Apple en Google meer geld uitgegeven aan het aanvechten van patentbreuk en het kopen van patenten dan aan eigen research & development.
11. Als je begint met $1 en dat elke dag wilt verdubbelen heb je na 48 dagen genoeg dollars om (fictief) alle financiele activa van de hele wereld te kopen (ongeveer $200 biljoen).
12. Er waren in 2012 minder banen in het onderwijs op staat en op lokaal niveau in de VS. Dat terwijl de populatie van 5 tot 18 jarigen in die periode met 600.000 gestegen is.
13. Gecorrigeerd voor inflatie was Warren Buffett op zijn 25e miljonair.
14. Inclusief dividend heeft de S&P 500 een rendement van 135% opgeleverd van maart 2009 tot januari 2013. Dat was een periode die men ook wel de Grote Recessie noemt. Deze stijging was even groot als die van de periode 1996-2000, een periode die door velen wordt aangemerkt als de grootste bullmarket uit de geschiedenis.
15. 97% van alle aardbewoners leeft in een land waar het vruchtbaarheidscijfer daalt, aldus Jonathan Last.
16. De Britse economie is nu 3,3% kleiner dan in 2008. die in de Vs is nu 2,9% groter dan in 2008. Beide percentages zijn gecorrigeerd voor de inflatie.
17. In 1980 waren er 15.099 Amerikanen ouder dan 100 jaar. In 1990 was deze groep gegroeid tot 36.486 en in 2012 waren het er al 88.510, zo blijkt uit data van het US Census Bureau.
18. Dell heeft meer geld uitgegeven aan het terugkopen van aandelen dan dat het verdiend heeft gedurende haar hele leven als publiek verhandelbaar bedrijf.
19. Van 2006 tot en met 2011 besteede HP in totaal $51 miljard aan het terugkopen van eigen aandelen voor een gemiddelde prijs van $40,80 per aandeel. Vandaag de dag is een aandeel HP nog maar $16,50 waard.
20. De Inteational Labour Organization schat in dat er in 2013 in totaal 200 miljoen mensen in de wereld werkloos zullen zijn. Als je die mensen in een land zou stoppen zou dat het vijfde grootste land ter wereld zijn,
21. Ondanks de verdubbeling van de totale Amerikaanse populatie werden er in het jaar 1956 meer babies geboren dan in 2009, 2010 of 2011.
22. Volgens de Telegraph zal vier op de tien meisjes die vandaag geboren wordt de leeftijd van 100 jaar bereiken. Als deze trend zich voortzet zal de meerderheid van 60% van de meisjes die in 2060 geboren wordt het jaar 2160 meemaken.
23. De hoeveelheid geld in kas bij Apple is vergelijkbaar met het GDP van een land als Hongarije. Het is meer dan dat van Vietnam en Irak.
24. Netflix steeg op 24 januari met meer dan 50% in waarde ten opzichte van het laagste punt van de dag ervoor. Wie $1.000 inlegde op een short-term call optie zou in minder dan 24 uur tijd een vermogen van $2 miljoen geincasseerd hebben.
25. In december werd een startup bedrijf genaamd Contrail Systems voor $176 miljoen gekocht, slechts twee dagen nadat het bedrijf was opgericht.
26. In de VS werd in 2011 $298 miljard aan liefdadigheid geschonken, dat is meer dan het GDP van de meeste landen in de wereld. Slechts 33 landen hebben een GDP hoger dan dat bedrag.
27. Volgens Bloomberg hebben de 50 aandelen in de S&P 500 met de laagste beoordeling van analisten in 2011 in het daarop volgende jaar een rendement behaald van gemiddeld 23%. Dat was zeven procentpunt meer dan het marktgemiddelde.
28. Wereldwijd is er nu 65% minder grond nodig om een bepaalde hoeveelheid voedsel te verbouwen dan in 1961, aldus Matt Ridley.
29. Tien procent van alle foto's die in de geschiedenis van de fotografie gemaakt zijn werd in de afgelopen twaalf maanden gemaakt. Dat was grotendeels toe te schrijven aan de camera's in mobiele telefoons.
30. Uit intee emails van Morgan Stanley bleek dat een groep werknemers de subprime CDO's al in 2007 bestempelden als een “nucleaire holocaust”, “Mike Tyson's Punchout”, “Hitman” en “Meltdown”.
31. Sinds 2008 hebben Amerikanen gezamenlijk $19,1 miljoen geschonken aan het ministerie van Financien om de staatsschuld omlaag te brengen.
32. Het tijdschrift Fortune publiceerde in augustus 2000 een artikel getiteld: “Tien aandelen die het volgende decennium kunnen uitzingen” (vertaald). In december 2012 stonden deze tien aandelen 74,3% lager, aldus analist Barry Ritholtz.
33. Van 2005 tot en met 2012 groeide het aantal studentenleningen met $539 miljard, zo concludeerde de Federal Reserve.
34. Volgens een studie van Environics Analytics WealthScapes is het gemiddelde Canadese huishouden nu voor het eerst rijker dan een gemiddeld Amerikaans huishouden.
35. De 100 grootste pensioenfondsen alleen hebben in totaal $1,2 biljoen aan onvoorziene verplichtingen, aldus Milliman.
36. Volgens een studie van vier economen van Coell, Caegie Mellon en Vanguard is het aantal beleggers dat naar zijn of haar portefeuille kijkt 8,7% lager na een daling op de beurs, vergeleken met een stijging.
37. Het gemiddelde nieuwe Amerikaanse huis was 1.535 vierkante voet in 1975. In 2010 was dat volgens het US Census Bureau  2.169 vierkante voet.
38. Cambridge Associates schat in dat 3% van het durfkapitaal 95% van het rendement in deze industrie oplevert. De oorsprong van die 3% aan effectief durfkapitaal blijkt door de jaren heen op dezelfde plek te blijven.
39. De groei van de Amerikaanse energiebehoefte sinds 2008 was groter dan dat van ieder ander land, aldus analist Daniel Yergin.
40. Twee nieuwsheadlines die in september vorig jaar voorbij kwamen vatten de toestand van de Amerikaanse economie perfect samen: “Gemiddelde inkomen van Amerikaan op laagste punt sinds 1995” en “verkoop van Ferrari's stijgt naar recordhoogte”.
41. Volgens de ConvergEx Group spaart 58% van de Amerikanen voor hun pensioen. Van die groep heeft 60% minder dan $25.000 opzij gezet. En 30% zou zelfs minder dan $1.000 opzij hebben gezet voor het pensioen.
42. Als je de jaarlijkse winsten van de hele luchtvaartsector bij elkaar op zou tellen vanaf 1948 zou je uitkomen op -$32 miljard.
43. Sinds 1928 heeft de S&P 500 1.204x een all-time high bereikt. Dat is 4,8% van alle handelsdagen.
44. De laatste dertig jaar groeide het aantal mensen dat in Califoie naar de gevangenis werd gestuurd 8x sneller dan de populatie van deze Amerikaanse staat.
45. Eén op de zeven geregistreerde misdaden in New York heeft betrekking op diefstal van een Apple product, aldus de NYPD.
46. In het eerste kwartaal van 2012 werden er dagelijks meer iPhones verkocht dan dat er babies geboren werden (402.000 versus 300.000).
47. Op 5 december 2012 verloor het aandeel Apple $34,9 miljard aan marktwaarde. Op diezelfde dag hadden 417 bedrijven in de S&P 500 een marktkapitalisatie van in totaal minder dan $35 miljard.
48. Volgens econoom Glen Weyl wist een derde van alle Harvard afgestudeerden met een carriere in de financiele wereld in 2005 een jaarsalaris van meer dan $1 miljoen te bereiken.
49. Volgens het Center for Economic and Policy Research had in het jaar 2010 44% van alle mensen met een minimumloon gestudeerd. In 1979 was dat nog maar 25% van alle mensen met een minimumloon.
50. Volgens de Economist is 22% van de mensen in de OESO club van rijke landen tegen 2030 ouder dan 65 jaar. Dat is een verdubbeling ten opzichte van 1990.
51. Volgens een studie van twee Yale economen hadden overheden op lokaal en statelijk niveau sinds 2007 minstens 1,4 miljoen nieuwe banen moeten creeeren, vergeleken met de vorige vijf recessies. In plaats daarvan schrapten ze sinds de laatste recessie juist meer dan 700.000 banen.
52. Het aantal werknemers van 55 jaar en ouder overstijgt bijna het aantal werknemers tussen de 24 en 34 jaar. Dat is voor de eerste keer in de Amerikaanse geschiedenis.
53. In 2011 had Azie voor het eerst meer miljonairs dan Noord-Amerika, aldus RBC Wealth Management.
54. Volgens Enerdata consumeerde de VS in 2011 minder energie dan in 2000.
55. Volgens schattingen van de Amerikaanse belastingdienst hebben mensen in 2006 voor $450 miljard aan belastingen ontdoken. Dat is ruwweg vergelijkbaar met de jaarlijkse kosten voor Medicare.
56. Volgens de Wall Street Joual is de gemiddelde maandelijkse betaling voor de hypotheek op het huis, uitgaande van een inleg van 10% eigen vermogen, $720. Eind 2005 was de gemiddelde maandelijkse hypotheekaflossing nog $1.270.
57. Volgens een studie van Edward Wolff was de mediaan van het vermogen van een gemiddeld Amerikaans huishouden, gecorrigeerd voor de inflatie, in 2010 op het laagste niveau sinds 1969.
58. Huishoudens in Canada hebben een schuld van 163,4% van het besteedbare inkomen, dicht bij het schuldenniveau in de VS vlak voor het uitbreken van de subprime crisis.
59. In 2012 presteerde de Griekse aandelenmarkt de Shanghai Composite met 48 procentpunten.
60. De Inteational Energy Agency verwacht dat de VS in 2020 de grootste producent zal zijn van olie en dat het dan meer zal produceren dan Saoedi-Arabie.
61. Volgens Robert Frank van CNBC zijn er nu meer miljonairs in de VS dan in 2007.
62. Volgens BetterInvesting is het aantal beleggingsclubs sinds 1998 gedecimeerd van 400.000 naar 39.000.
63. Ben Beanke heeft het afgelopen decennium slechts één aandeel in bezit gehad, namelijk Altria Group. Dat verkocht hij in 2004.
64. Renaissance Technologies, een hedgefonds dat gerund wordt door James Simon, schijnt 80% rendement per jaar gehaald te hebben vanaf 1988 (voor aftrek van managementkosten). Daarmee zou $1.000 op dag 1 na 25 jaar aangroeien tot $2,4 miljard.
65. De S&P 500 heeft historisch een rendement gehaald van 9% per jaar, maar precies dat rendement hebben we zelden gezien. Eén op de drie keer haalde de S&P 500 een jaarlijks rendement van meer dan 20% positief of negatief. Slechts één op de vijf jaren is het rendement tussen de 1 en 9% positief of negatief.
66. Sinds het uitbodemen van de Amerikaanse aandelenmarkt in maart 2009 is er alweer $8 biljoen aan verloren vermogen 'terugverdiend'.
67. Tijdens de beleidsvergadering van de Federal Reserve in 2007 viel het woord recessie maar drie keer. Het woord sterk werd 61x gebruikt. Zes maanden later zakte de Amerikaanse economie in een recessie
68. Vorig jaar vroeg Franklin Templeton aan 1.000 beleggers of de S&P 500 in 2009 zou stijgen of dalen.Maar liefst 66% verwachte een daling in 2009 en 48% verwachte ook een daling in 2010. Beide jaren steeg de S&P 500 met dubbele cijfers.
69. Het gedeelte van het budget van een gemiddeld Amerikaanse huishouden dat gebruikt werd voor brandstof was in 2012 bijna 4%. Dat was het hoogste in bijna drie decennia tijd.
70. Van alle Amerikanen die meer dan $150.000 per jaar verdienen had 70% een bachelor diploma. Slechts 6,5% uit deze inkomensgroep had geen hogere opleiding dan de middelbare school.
71. Volgens onderzoek van Sapienza en Zingales zijn vrijwel alle economen het erover eens dat aandelenkoersen niet te voorspellen zijn. Slechts 59% van alle Amerikanen denkt er net zo over.
72. Volgens het IMF kan het GDP van Japan met 8% stijgen als vrouwen in dat land evenveel zouden participeren op de arbeidsmarkt als in Noord-Europese landen.
73. Creditcardschulden als percentage van het BBP zijn nu op het laagste punt in twee decennia aanbelandt.
74. De Energy Information Administration verwacht dat Amerikaanse importen van olie volgend jaar zullen zakken tot 6 miljoen vaten per dag. Dat is het minste sinds 25 jaar.
75. Volgens econoom Stephen Bronars zal de nieuwe belastingschrijf van 39,6% slechts 0,7% van alle belastingbetalers treffen. Door hun hoge inkomen heeft het hogere tarief betrekking op 9,5% van het totale persoonlijke inkomen.
76. Tussen 2001 en 2007 werden er 3 miljoen meer woningen gebouwd dan dat er huishoudens werden gevormd.
77. Volgens onderzoek van Gallup vindt 51,3% van Amerikanen dat ze het financieel goed doen. 45,1% zegt dat ze veel moeite moet doen en 3,6% zegt te lijden onder de financiele situatie waarin ze verkeren.
78. Een gemiddeld echtpaar draagt over hun hele carriere heen $155.000 af aan beheerskosten voor de pensioenvoorziening. Daardoor valt hun gespaarde vermogen lager uit, van $510.000 naar $355.000.
79. 84% van alle actief beheerde beleggingsfondsen deed het in 2011 slechter dan de S&P 500 index zelf.
80. Volgens de Wall Street Joual leefde 49,1% van de Amerikanen in het eerste kwartaal van 2011 in een huishouden waar tenminste één persoon een vorm van overheidssteun ontving.
81. Volgens Binyamin Appelbaum van de New York Times zit er gemiddeld 42 maanden tussen recessies. De laatste recessie was 42 maanden geleden.
82. Richard Barley van de Wall Street Joual merkt op dat een stijging van één procentpunt in de 10-jaars Treasuries zorgt voor een koersdaling van bijna 9 procentpunt.
83. In 2050 is de mediaan van de leeftijd van Chinese en Japanse werknemers ongeveer 50 jaar, tien jaar hoger dan in de VS.
84. Van de 3,1 miljoen studenten die in 2010 afstudeerden haalde 78,2% hun diploma op tijd. Dat was het hoogste percentage sinds 1974.
85. Het geboortecijfer in de VS is tussen 2007 en 2010 met 8% gezakt. Met 63,2 geboortes per duizend vrouwen die een leeftijd hebben waarop ze kinderen kunnen krijgen is het geboortecijfer in 2011 op het laagste punt aangekomen sinds de eerste meting in 1920.
86. Uit een onderzoek dat in 2006 gehouden werd kwam naar voren dat 30% van alle respondenten zonder opleiding  van mening was dat het kopen van een loterij ticket onderdeel is van een strategie om rijk te worden. Gemiddeld besteden huishoudens met een inkomen lager dan $12.400 per jaar ongeveer 5% van hun inkomen aan loterijen.
87. Volgens David Wessel van de Wall Street Joual besteden Amerikanen inmiddels de helft van hun budget voor voeding aan eten buiten de deur. In de jaren zeventig was dat nog maar 30%.
88. Van 1943 tot en met 1980 verdubbelde het jaarlijkse inkomen van de 90% armste Amerikanen in reele termen. Voor de rijkste 1% groeide het inkomen in die periode met slechts 23%, aldus Robert Frank.
89. Volgens Johne Bogle van Vanguard haalde een gemiddeld aandelenfonds een rendement van 173% tussen 1997 en 2011, maar doordat beleggers vaak duur kopen en goedkoop verkopen was hun feitelijke rendement maar 110%.
90. Volgens David Leonhardt is de mediaan van het gezinsinkomen in de VS de afgelopen tien jaar voor het eerst sinds de Grote Depressie substantieel gedaald. In 2011 was het gezinsinkomen 8% lager dan het elf jaar daarvoor was, op de piek in 2000.
91. De toegenomen energieproductie in de VS heeft een besparing van $175 miljard opgeleverd op de jaarlijkse importkosten van energie, aldus analist Daniel Yergen.
92. Alle overheidsuitgaven in de VS, minus defensie en sociale voorzieningen, staat op het punt om het laagste niveau te bereiken in 50 jaar tijd, gemeten als percentage van het BBP. Dat blijkt uit data van het Congressional Budget Office.
93. Obligaties zijn volgens UBS zodanig overgewaardeerd dat ze klanten die volledig in staatsobligaties zitten zijn gaan bestempelen als agressieve beleggers.
94. Volgens de Economist hebben hedgefondsen de afgelopen tien jaar niet alleen slechter gepresteerd dan het marktgemiddelde, maar zijn ze er ook niet in geslaagd de inflatie bij te houden.
95. Volgens Bloomberg hebben beleggers die de afgelopen vier jaar geld uit de aandelenmarkt hebben gehaald een koerswinst van in totaal $200 miljard misgelopen.
96. In de jaren zestig waren lonen nog goed voor meer dan 50% van het BBP. In 2011 was dat nog maar 44%, omdat er steeds meer inkomen komt uit dividend, renteopbrengsten en waardestijging van financiele activa.
97. In juni 2012 hielden S&P 500 bedrijven gezamenlijk $900 miljard aan cash aan. Dat is een toename van 40% ten opzichte van 2008.
98. Meer dan 50 miljoen Amerikanen werden in 2011 geconfronteerd met een situatie waarin ze geen voedsel meer konden betalen. Vandaag de dag zijn er ruim 48 miljoen Amerikanen die leven op voedselbonnen.
99. De beroepsbevolking als percentage van de totale bevolkin in Japan is 62,6%. In 2050 zal dat naar schatting gezakt zijn tot 49,1%.
100. De werkloosheid voor mensen met een bachelor diploma in de VS is 3,7%, minder dan de helft van het landelijke gemiddelde.

Het afgelopen jaar gingen er in totaal bijna 7.400 bedrijven failliet, het hoogste aantal dat ooit in een jaar tijd gemeten werd. De cijfers staan haaks op de eerdere berichten uit diverse media dat de economie weer aan het herstellen is. De afgelopen maand was een voortzetting van de trend van vorig jaar, want met 715 faillissementen begint ook het nieuwe jaar weinig hoopgevend.

Het CBS merkt op dat het aantal faillissementen van maand op maand sterk kan schommelen, omdat dat cijfer sterk afhankelijk van het aantal zittingsdagen in een maand. Daarom kijkt men vooral naar de trend, gemeten als het gemiddelde over de afgelopen drie maanden.Het voorschrijdende gemiddeld kwam met het cijfer van januari erbij uit op 616 faillissementen. Onderstaande grafiek van het CBS laat zien dat het aantal faillissementen al een jaar rond dat niveau schommelt.

Tip: Op faillissementen.com wordt u op dagelijkse basis op de hoogte gehouden van alle faillissementen in Nederland.

Aantal faillissementen in Nederland, gemeten als het driemaandsgemiddelde (Bron: CBS)

De eerste grafiek laat zien welke impact zes verschillende crises over de afgelopen honderd jaar hebben gehad op de Britse economie, uitgedrukt als verandering in het bruto binnenlands product (BBP). Doorgaans duurde het wel drie jaar voordat de Britse economie weer 'hersteld' was van de crisis, maar deze keer is het anders. De zwarte lijn geeft aan dat dit de eerste crisis is waar Groot-Brittannië zelfs na vijf jaar nog niet van hersteld is, ondanks inspanningen van de politiek en van de Bank of England om de economie aan te jagen. Zelfs de crisis van de jaren dertig had minder impact op het BBP van de Britse economie dan de huidige crisis.

Britse economie nog niet hersteld van de 2008 crisis

Jeugdwerkloosheid

De tweede grafiek laat zien dat de crisis in Groot-Brittannië ook effect heeft gehad op de arbeidsmarkt. De jeugdwerkloosheid blijkt daar een stuk hoger te liggen dan de gemiddeldes van de Europese Unie en van de landen die horen bij de OESO. In de Europese Unie ligt de jeugdwerkloosheid gemiddeld op iets meer dan 9%, terwijl die van de OESO-landen gemiddeld minder dan 8% blijkt te zijn. Dat zijn relatief lage percentages vergeleken met de 12,5% die in Groot Brittannië werd geregistreerd.

Jeugdwerkloosheid hoger dan gemiddelde van EU en van alle OESO-landen

Kredietkraan dicht

De derde grafiek die John Aziz op zijn blog aanhaalt heeft betrekking op de hoeveelheid leningen die verstrekt zijn aan het Britse bedrijfsleven. Voor het uitbreken van de financiële crisis was er nog sprake van een jaarlijkse groei van meer dan 15% in de kredietverlening aan bedrijven, maar sinds de crisis is de kredietkraan behoorlijk dichtgedraaid. Sinds 2009 worden er jaar op jaar juist minder kredieten verstrekt. Het is niet duidelijk of die krimp toegeschreven kan worden aan banken die terughoudend zijn geworden met leningen of aan het bedrijfsleven dat minder behoefte heeft om te lenen. Waarschijnlijk spelen beide factoren een rol. 

Hoeveelheid leningen aan bedrijfsleven loopt terug

Producentenvertrouwen

De vierde grafiek stemt ook weinig hoopvol. Deze laat de PMI Index zien, een indicator die een weerspiegeling geeft van het producentenvertrouwen in Groot-Brittannië. Ook deze grafiek laat de zwakte van de Britse economie zien. Na een korte opleving in 2009 en 2010 (de tijd van de 'green shoots') zakt het vertrouwen in 2011 en 2012 weer weg tot crisisniveaus.

Producentenvertrouwen blijft zwak

Begrotingstekort en handelsbalans

Nog twee grafieken die ik er zelf graag aan toe zou willen voegen zijn die van het Britse begrotingstekort en de handelsbalans. Deze grafieken laten zien dat het land een chronisch tekort heeft op de handelsbalans en dat het daaaast ook nog eens een behoorlijk begrotingstekort heeft. Het illustreert een weinig productieve economie, zeker wanneer we dat afzetten tegen het gemiddelde van de Eurozone.

Handelsbalans Verenigd Koninkrijk (Bron: Tradingeconomics)

Begrotingstekort Verenigd Koninkrijk (Bron: Tradingeconomics)

Volgens onderzoek van Shelter stegen de huizenprijzen van gemiddeld £5.632 in 1971 naar £245.319 nu. Als de wekelijkse boodschappen sinds 1971 in hetzelfde tempo waren gestegen zouden deze nu geen £75 kosten, maar £453. Als men de prijsstijging van huizen in het Verenigd Koninkrijk zou afzetten tegen de prijs van zes bananen, dan zouden deze nu £8,47 moeten kosten. Een lamsboutje zou een prijskaartje van £53,18 hebben. Volgens Campbell Robb, de CEO van Shelter, zijn de voedselprijzen nu al een probleem voor sommige mensen. Als prijzen de hier genoemde niveaus zouden bereiken zou dat onacceptabel zijn.

Deze voedselprijzen klinken absurd, maar tegelijkertijd lijkt men de huizenprijzen gerechtvaardigd te vinden. Huizenbezitters verwelkomen stijgende woningprijzen, omdat ze daarmee overwaarde krijgen op het huis en vermogen 'opbouwen'. Maar stijgende huizenprijzen zorgen ook voor problemen, want ze drukken langzaam maar zeker de starters en de jonge gezinnen uit de markt. “Door de stijgende prijzen worden woningen voor deze groepen onbereikbaar. Het eigen woningbezit daalt alweer, waardoor dus meer mensen gaan huren en de huurprijzen opdrijven”, aldus Robb. “Tenzij er iets veranderd zal de volgende generatie het nog moeilijker hebben om een goede en betaalbare woning te vinden”.

Uit het onderzoek van Shelter blijkt dat 59% van de volwassenen die nu geen huis heeft gelooft dat ze nooit meer een eigen woning kunnen veroorloven in hun regio. Recent zijn er signalen waaeembaar dat pogingen van de overheid om de huizenmarkt aan te jagen effect hebben. Potentiële huizenkopers die eerst geen woning konden veroorloven zouden dat nu wel makkelijker kunnen doen. Onderzoeken hebben laten zien dat het aantal hypotheekaanvragen in het Verenigd Koninkrijk alweer aan het aantrekken is, net als het aantal daadwerkelijke leningen aan starters. Analisten hebben echter ook al aangegeven dat veel van dit soort cijfers nog ver beneden het gemiddelde over de langere termijn liggen.

Situatie in Nederland

Ik heb de cijfers van het CBS erbij gepakt om de stijging van de voedselprijzen in Nederland in kaart te brengen. Tussen 1970 en 2010 ontwikkelden de prijzen van een mandje levensmiddelen zich als volgt:

	Prijs in 1970	Prijs in 2010	Prijsontwikkeling
Aardappelen	€0,21	€0,88	4,19x
Bier	€0,54	€1,41	2,61x
Brood	€0,36	€1,17	3,25x
Hamlappen	€6,60	€8,18	1,24x
Kaas	€2,68	€8,80	3,28x
Kippenei	€0,08	€0,16	2x
Koffie	€1,98	€3,09	1,56x
Margarine	€0,48	€1,53	3,19x
Melk	€0,29	€0,64	2,2x
Riblappen	€3,12	€7,91	2,53x
Rijst	€0,83	€1,82	2,19x
Roomboter	€0,83	€1,04	1,25x
Suiker	€0,52	€0,75	1,44x
Thee	€0,31	€0,72	2,32x
Totaal	€18,83	€38,10	2,02x

In diezelfde peiode steeg de gemiddelde woningprijs in Nederland van ongeveer €23.578 (1970) naar ongeveer €272.816,24 (2010). Dat is een prijsontwikkeling van ongeveer 11,5x. Als we die prijsontwikkeling zouden vertalen naar de voedselprijzen zoals het CBS die door de jaren gemeten heeft, dan zou een standaardgewicht kaas (800 gram) nu €30 kosten en zou een pak koffie voor €22,70 van eigenaar wisselen. Een regulier brood zou minimaal €4 kosten als de prijs van brood even snel was gestegen als de prijs van een woning.

Overgewaardeerd?

De grote vraag is dan wat we uit het rapport van Shelter, en uit deze cijfers voor Nederland, moeten concluderen. Zijn woningen vandaag de dag veel te duur geworden? De bouwkosten van een woning liggen immers veel lager dan de gemiddelde woningprijs. Of is voedsel veel te goedkoop? of is de voedselprijs veel minder hard gestegen door schaalvoordelen in de productie? Of slaat deze hele vergelijking uit het onderzoek van Shelter, dat ik hier heb geprojecteerd op de situatie in Nederland, helemaal nergens op?

Huizenprijzen in het Verenigd Koninkrijk zijn 43x over de kop gegaan sinds 1971

Vooraf moet gezegd worden dat het niet helemaal eerlijk is om de Nikkei 225 en de goudprijs rechtstreeks met elkaar te vergelijken. Aandelen geven namelijk een dividenduitkering, terwijl er met professionele opslag van goud juist kosten gemaakt worden. Desondanks is goud een waardevolle indicator om de prijs van al het andere uit te drukken. Onderstaande grafiek bevat maandelijkse data van de stand van de Nikkei index, gedeeld door de goudprijs in Japanse yen. Op die manier worden valuta-ontwikkelingen buiten beschouwing gelaten.

De grafiek laat zien hoeveel grammen goud gelijk zijn aan de score van de Nikkei index. Een hoge waarde geeft aan dat de beurs relatief duur is ten opzichte van goud, een lage waarde dat de beurs relatief goedkoop is. Een stijgende lijn geeft de periodes weer waarin de Japanse aandelenmarkt meer in waarde steeg dan goud, een dalende lijn geeft aan dat de beurs het slechter gedaan heeft dan goud. Nogmaals, ik deze grafiek zijn dividendinkomsten niet meegerekend, alleen de prijzen waartegen aandelen verhandeld werden op de beurs.

• Lees ook: Japanse Nikkei index op hoogste stand sinds 2008

Uitgedrukt in grammen goud is de Nikkei vanaf het jaar 2000 gedecimeerd

De goudprijs per troy ounce in ¥ naast de ontwikkeling van de Nikkei index

We hebben in het verleden al vaker gezien dat overheden naar prijscontrole grijpen om een hoge inflatie te verhullen. Omdat er aan de fundamentele oorzaken van de inflatie niets gedaan wordt is het slechts een kwestie van tijd voordat deze opgeworpen barrière beslecht wordt door het 'inflatiespook'. De Argentijnse overheid mikt nu op twee maanden van stabiele prijzen, wat er daaa zal gebeuren blijft onduidelijk.

Supermarkten als Walmart, Carrefour, Coto, Jumbo, Disco en andere ketens zullen de prijzen twee maanden stabiel houden, zo lezen we op de website van de Washington Post. Samen hebben deze ketens, die een akkoord hebben gesloten met secretaris Guillermo Moreno van handel, een marktaandeel van ongeveer 70%. De minister wil dat klanten de kassabonnetjes in de gaten houden en klagen als ze voor de datum van 1 april merken dat de prijs van een bepaald product gestegen is. 

Uit peilingen blijkt dat de hoge inflatie inmiddels de grootste zorg is van de Argentijnse consument. Officieel is de inflatie 'slechts' 10%, maar het feit dat vakbonden vragen om een loonsverhoging van 20% suggereert dat de inflatie veel hoger is dan dat. Econome Soledad Perez Duhalde van consultancybureau abeceb.com voorspelde maandag dat de prijscontrole slechts effect heeft op de korte termijn en dat soortgelijke maatregelen uit het verleden in Argentinië gefaald hebben. Consumenten moeten volgens haar niet vreemd opkijken als blijkt dat supermarkten hun voorraden minder gaan aanvullen en hun assortiment gaan versoberen.

Overheidsuitgaven

Een effectievere manier om de inflatie in toom te houden is volgens haar “het terugdringen van de overheidsuitgaven, die mogelijk worden gemaakt door een expansie van de monetaire basis”. Daaaast pleit ze voor een betrouwbare en transparante berekeningsmethode voor de inflatie. Een interessante uitspraak, want in feite kunnen we dezelfde trend waaemen in de Verenigde Staten, Engeland en Japan, waar een substantieel begrotingstekort wordt gedicht met de geldpers van de eigen centrale bank. Wat Perez Duhalde nu zegt over de situatie in Argentinië zou men in de toekomst waarschijnlijk ook kunnen zeggen over deze drie 'ontwikkelde' economieen. De VS slaagt er nog steeds in haar inflatie te exporteren naar het buitenland, een privilege dat ze te danken heeft aan de status van wereldreservemunt. Kon ze dat niet, dan hadden we waarschijnlijk al lang een soortgelijke prijscontrole gezien in Amerikaanse supermarkten.

De overheid kwam maandag met deze prijscontrole, de eerste werkdag nadat het IMF Argentinië formeel op de vingers tikte vanwege het publiceren van dubieuze macro-economische data. Het IMF heeft Argentinië nog tot september de tijd gegeven om haar inflatiecijfers en andere macro-economische data te verbeteren tot de inteationale standaarden. Als het land daar in november nog steeds niet aan kan voldoen zal ze uit het IMF gezet worden.

Kritiek

President Cristina Feandez en haar minister Hean Lorenzino van Economische Zaken reageerden dit weekend met een stroom aan beschuldigingen richting het IMF. Ze zeiden dat de schuldencrisis in Argentinië in 2001 heeft aangetoond dat de cijfers van het IMF niet geloofwaardig zijn. Ook deelden ze hun mening dat het IMF meer kwaad dan goed doet in de Europese schuldencrisis, door het belang van banken te laten prevaleren boven het belang van economisch herstel.

Tegelijkertijd liet Lorenzino weten dat de Argentijnse overheid in het derde kwartaal van dit jaar een nieuwe inflatieberekening zal toepassen, net op tijd voor de deadline die het IMF gesteld heeft. Volgens de Argentijnse minister van Economische Zaken is de 'censuur' van het IMF niet zomaar een vergissing. “Het is een duidelijk voorbeeld dat de organisatie landen ongelijk behandeld en dubbele standaarden hanteert ten aanzien van bepaalde landen”, aldus Lorenzino. Argentinië zal volgens hem blijven werken aan het verbeteren van haar statistieken, conform de inteationale standaarden.

Nieuwe enquête

“Later dit jaar zal er een nieuwe enquête gehouden worden onder de Argentijnse bevolking, waarmee we het uitgavenpatroon van Argentijnse huishoudens in het hele land in kaart kunnen brengen”. Hieruit zal een nieuwe berekening voor de prijsinflatie volgen, een berekening waar technische experts van het IMF mee akkoord zijn gegaan.

Goudprijs in pesos

Ook als we de goudprijs gebruiken als arbiter om de inflatie vast te stellen komt Argentinië bijzonder slecht uit de bus. In ongeveer acht jaar tijd steeg de goudprijs in de Argentijnse peso met 636%. Dat is veel meer dan de prijsontwikkeling van goud van de afgelopen tien jaar in US dollar (345%), de euro (254,27%), het Britse pond (364%) en de Japanse yen (258%).

Goudprijs in Argentijnse peso is in minder dan 10 jaar tijd met ruim 636% gestegen (Bron: Goldprice)

Nederlanders staan wereldwijd te boek als spaarders, zo schrijft de Nederlandsche Bank. Door de verplichte pensioenvoorziening wordt er inderdaad veel geld opzij gelegd door werkend Nederland. Maar spaarzaam zijn de meeste gezinnen al lang niet meer, want hun 'vrije besparingen' zijn sinds 2003 zelfs negatief. Sinds dat jaar ligt het inkomen waarover ze kunnen beschikken – na betaling van belastingen, pensioen en andere premies – lager dan de consumptie. Vanuit dat perspectief bekeken houden gezinnen dus helemaal geen hand op de knip.

Onderstaande grafiek zet de vrije besparingen af tegen de toename van het spaartegoed van gezinnen op spaarrekeningen bij banken, beide uitgedrukt als percentage van het beschikbare inkomen. Sinds het begin van de jaren negentig is de stijging van het spaartegoed op een hoger niveau komen te liggen, terwijl de vrije spaarquote in die periode juist trendmatig is gedaald. Tussen 2003 en 2011 ontspaarden gezinnen onafgebroken, terwijl hun spaartegoed met ruim EUR 120 mld toenam, zo lezen we op de website van DNB.

Om deze paradox te verklaren heeft de DNB een geconsolideerde financiële balans opgesteld voor Nederlandse gezinnen, waarin pensioenvermogen overigens niet is inbegrepen. Er zijn twee redenen aan te wijzen waarom er geen een-op-een-relatie bestaat tussen het spaartegoed en de vrije spaarquote. De Nederlandsche Bank legt uit:

Balans Nederlandse gezinnen volgens DNB (Bronnen: CPB, DNB)

De Nederlandsche Bank schrijft verder het volgende in haar persbericht:

Een vergelijking van de gezinsbalans in 1991 met die in 2011 leert ons dat de hypotheekschuld erg hard is gestegen. In de forse toename van de hypotheekschuld schuilt de belangrijkste verklaring voor de spaarparadox, namelijk de verzilvering van de overwaarde op de eigen woning. In de jaren negentig vond die overwaardeverzilvering vooral plaats doordat huiseigenaren zelf extra schuld op de balans namen. Zij konden op fiscaal aantrekkelijke wijze de fors gestegen overwaarde op hun eigen woning verzilveren via oversluitingen van bestaande hypotheken en afsluitingen van tweede hypotheken. Maar na de eeuwwisseling werd dit door een aanscherping van de regels omtrent de hypotheekrenteaftrek minder aantrekkelijk. Bovendien nam de overwaarde lang niet meer zo hard toe als voorheen, doordat de prijsstijging op de huizenmarkt aanzienlijk afzwakte en na 2008 zelfs negatief werd.

In de berekening van de werkloosheidscijfers worden mensen die al langer dan een bepaalde tijd werkloos zijn en die niet meer actief naar werk zoeken niet meer in de cijfers meegenomen. Daardoor wordt de beroepsbevolking kunstmatig steeds kleiner gemaakt en blijft het gerapporteerde percentage werklozen redelijk stabiel. De officiële werkloosheid staat inmiddels onder de 8%, een aanzienlijke daling ten opzichte van de piek van 10% eind 2009. Deze daling is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan een groeiende groep Amerikanen die niet worden meegeteld in de statistieken. Deze groep ontwikkelde zich als volgt (via het Economic Collapse Blog). De gegevens zijn afkomstig van de St. Louis Fed website.

• 2006: 77,387,000
• 2007: 78,743,000
• 2008: 79,501,000
• 2009: 81,659,000
• 2010: 83,941,000
• 2011: 86,001,000

In de afgelopen maand was dit aantal volgens de BLS opgelopen tot 89.868.000 personen, meer dan een kwart van de totale Amerikaanse bevolking. Sinds Obama president is zijn er meer dan 8 miljoen Amerikanen aan deze 'Not in Labor Force' groep toegevoegd. Ter vergelijking: in de jaren tachtig kwamen er in totaal maar 2.518.000 personen bij deze groep.

In de afgelopen maand kwamen er volgens de BLS 157.000 banen bij, conform de verwachtingen. Maar wie de correctie voor seizoensinvloeden achterwege laat ziet dat er tussen december vorig jaar en de eerste maand van dit jaar ongeveer 1,4 miljoen banen verdwenen zijn. Dat is een aanzienlijke daling die in de reguliere media niet genoemd werd.

The Economic Collapse Blog zette nog meer cijfers op een rijtje. Als eerste het percentage van de totale beroepsgeschikte bevolking dat een baan heeft. Dat percentage is de laatste jaren alleen maar gezakt, van 63,1% in 2006 naar 58,4% in 2011. In januari was dat verder gezakt tot 57,9% van de beroepsbevolking. Deze trend is overduidelijk negatief.

Lagere inkomens

Naast het feit dat er netto een paar miljoen banen verloren zijn gegaan tussen 2007 en nu speelt ook mee dat de inkomensongelijkheid steeds groter wordt. Volgens de meest recente data levert 41% van alle banen in de VS een jaarinkomen op van minder dan $20.000. Dat is misschien voldoende voor een alleenstaande, maar het is weinig als men er ook een heel gezin van moet onderhouden.

The Economic Collapse Blog merkt op dat meer dan 146 miljoen Amerikanen 'arm' zijn of van een 'laag inkomen' moeten rondkomen. Ondertussen stijgt het aantal Amerikanen dat zich aanmeldt voor voedselbonnen sinds het aantreden van Obama dagelijks met meer dan 11.000 personen.

Slecht klimaat voor startende ondeemers

Voor kleine ondeemers wordt het ook steeds moeilijker gemaakt in de VS, aldus het Economic Collapse Blog. Men verwijst naar een peiling van Gallup, waaruit blijkt dat 61% van alle kleine ondeemers zich zorgen maakt over de potentiële kosten voor gezondheidszorg. Ongeveer dertig procent van de ondeemers zegt geen nieuw personeel aan te nemen, omdat ze vrezen dat hun bedrijf er over twaalf maanden mogelijk niet meer is.

Econoom Tim Kane constateerde dat het aantal startups van bedrijven de laatste jaren sterk is teruggelopen. Of dat nou ligt aan het beleid van de Obama regering of de economische crisis in zijn algemeenheid blijft moeilijk te zeggen. De cijfers laten een negatieve ontwikkeling zien van het aantal startups per duizend inwoners:

• Bush Sr.: 11,3
• Clinton: 11,2
• Bush Jr.: 10,8
• Obama: 7,8

Schuldenbubbel

In een poging de economie opnieuw aan te jagen heeft de Federal Reserve kredieten extreem goedkoop gemaakt. Banken keren dan ook weer terug met riskante leningen zoals hypotheken waarbij geen eigen vermogen ingelegd hoeft te worden. De overheid draagt ook haar steentje bij aan het verder oppompen van de schulden, door jaarlijks een begrotingstekort van meer dan $1 biljoen te draaien en een deel van die tekorten te financieren via de Federal Reserve. Het is de vraag of daarmee niet het fundament wordt gelegd voor een nieuwe crisis.

Destijds stond er tegenover elke $4 aan krediet een groei van het GDP van $1, maar sinds 2006 is er volgens Bill Gross maar liefst $20 aan nieuw krediet nodig om dezelfde stijging van het GDP te bewerkstellingen. Het afgelopen decennium was $10 aan krediet nodig om het gross domestic product (GDP) met $1 te laten groeien. Het laten oplopen van de schulden heeft de economie jarenlang sterk gestimuleerd, maar dit middel lijkt nu bijna uitgewerkt te zijn.

Bill Gross verwijst naar de situatie in Japan, waar de economie amper groeit, terwijl de schuldenberg in een stevig tempo blijft toenemen. Een soortgelijke ontwikkeling is nu ook zichtbaar in de VS, aldus Gross. De afhankelijkheid van kredietgroei heeft de Amerikaanse economie op het pad van destructie gezet, zo waarschuwt de obligatiebelegger. En die zal gepaard gaan met een massale uitstroom van beleggers uit financiële markten. Het feit dat een genuanceerde obligatiebelegger als Bill Gross zoiets zegt is tekenend voor de est van deze crisis.

Supeova

Gross vergelijkt het financiële systeem van de VS met een supeova. Het financiële systeem groeit nu zo snel dat deze ergens in de toekomst op spectaculaire wijze uit elkaar zal barsten. De afhankelijkheid van schuldengroei om economische groei te bewerkstelligen zal een dergelijk resultaat hebben.

“Ons huidige monetaire systeem lijkt een oneindige expansie te vereisen om in leven te blijven”, zo schreef Gross in een vooruitzicht van Pimco voor de maand februari. Hij vervolgt: “De groeiende entropie in het fysieke universum kan in feite een soortgelijke daling van 'hitte' en 'energie' in kredietmarkten voorspellen”. Met deze enigzins abstracte bewoording probeert Bill Gross naar mijn mening aan te geven dat er een toenemende mate van wanorde is in de reële economie, waarvoor vroeg of laat een prijs betaald zal moeten worden in de vorm van het afschrijven op slechte schulden.

“De Amerikaanse overheid, bedrijven en particulieren hebben samen een schuld van $56 biljoen opgestapeld, een monster dat alsmaar meer voeding nodig heeft”, zo stelde de obligatiebelegger. De vergelijking met een supeova is volgens hem op zijn plek, omdat de alsmaar groeiende hoeveelheid schulden op ieder niveau van de samenleving op een gegeven moment niet meer kan groeien en zichzelf begint te veietigen. Dat moment is daar als men beleggingen in schuldpapier als te risicovol gaat beschouwen en het rendement erop te laag is. Dat zal volgens Bill Gross het punt zijn waarop beleggers zullen zoeken naar alteatieven voor obligaties, zoals cash en tastbare bezittingen.

Pimco

Bill Gross overziet met het Pimco Total Retu Fund een beleggingsportefeuille van $285 miljard, die vooamelijk bestaat uit obligaties. Hij heeft al vaker gewezen op het risico van het falen van kredietmarkten, waardoor de inflatie verder kan oplopen. Pimco had op 31 december 2012 in totaal $2 biljoen aan vermogen in beheer.

Hij beveelt in zijn laatste bericht nog steeds inflatie-gecorrigeerde Amerikaanse staatsobligaties, goud en andere grondstoffen aan. Ook heeft hij opnieuw de voorkeur uitgesproken voor het beleggen in landen met een lagere schuldquote, zoals Australië, Brazilië, Mexico en Canada. Voor wat betreft de aandelenmarkt gat de voorkeur van Gross momenteel uit naar grote bedrijven met een goede cashflow.

Bron: CNBC/Reuters

Bill Gross is somber over de toekomst van de Amerikaanse economie

Zoals te verwachten viel werden er in januari veel minder hypotheken verstrekt dan in de maand ervoor. De vraag naar woningen is door de onzekere vooruitzichten op de arbeidsmarkt en door de dalende prijzen veel kleiner dan voor de financiële crisis, terwijl het aanbod van woningen op Funda van september 2007 tot en met nu verdubbelde van ~130.000 naar meer dan 260.000. Door de dalende transactievolume is de woningenvoorraad, uitgedrukt in aantal dagen, zelfs ruim verdrievoudigd in diezelfde periode.

De daling van 47% ten opzichte van december vorig jaar werd geregistreerd door Hypotheken Data Netwerk, dat naar eigen zeggen de helft van de hypotheekofferte-aanvragen registreert. Traditioneel is januari altijd al een relatief zwakke maand geweest voor wat betreft de hypotheekaanvragen, maar dit jaar is de dip veel groter dan gebruikelijk. Vergeleken met januari vorig jaar waren er namelijk ook nog steeds 33% minder aanvragen.

In het laatste kwartaal van vorig jaar werden er al relatief meer huizen verkocht, maar dat wil nog niet meteen zeggen dat er sprake is van herstel op de woningmarkt. De discussie over het aanpassen van de hypotheekregels liep namelijk al wat langer, waardoor potentiele huizenkopers hun beslissing waarschijnlijk naar voren hebben gehaald. In het laatste kwartaal van 2012 werden er 34.000 woningen verkocht, een stijging van 32% ten opzichte van het derde kwartaal. Volgens Ger Hukker van de NVM moeten we rekening houden met een slecht eerste kwartaal. De maand januari voldeed aan deze verwachting.

Afbeelding van Hypotheekspecialist.nl

De grafiek laat in één oogopslag zien dat de Amerikaanse arbeidsmarkt nog lang niet hersteld is van de crisis. De officiële werkloosheid daalde weliswaar van een piek van 10% naar minder dan 8%, maar wie kijkt naar de participatiegraad en de werkloosheidscijfers op Shadowstats kan niet anders concluderen dat het op de Amerikaanse arbeidsmarkt nog steeds erg slecht gaat. Eerder slechter dan beter.

Sinds juni 2009 is het totaal aantal banen volgens de non-farm payroll data met slechts 2% aangegroeid. Over diezelfde periode is het aantal aanvragen voor voedselbonnen veel harder gestegen, namelijk met 30%. Momenteel zijn er meer dan 48 miljoen Amerikanen die aanspraak maken op deze voedselbonnen. Bloomberg schrijft dat er in de eerste tien maanden van 2012 ongeveer 1,01 miljoen mensen zijn toegevoegd aan het Supplemental Nutrition Assistance Program (SNAP). In diezelfde periode kwamen er 1,5 miljoen banen bij, een stijging van 1,1% op het totaal aantal arbeidsplaaten. Onderstaande grafiek geeft de lange termijn trend weer van de arbeidsmarkt en de voedselbonnenconsumptie, beginnend bij een indexcijfer van 100 in juni 2009.

Banengroei en groei van voedselbonnenconsumptie in de VS sinds juni 2009 (via Zero Hedge)

Bloomberg haalt in haar nieuwsbrief ook een aantal quotes van mensen uit het bedrijfsleven aan. Ze hebben het volgende te zeggen over de  bestedingsruimte van veel Amerikaanse consumenten:

Scott Beattie (CEO van Elizabeth Arden): “Er zijn klanten die leven van loonstrookje tot loonstrookje, velen van hen zijn afhankelijk van de overheid voor voedselbonnen, een werkloosheidsuitkering of een andere vorm van overheidssubsidie, en dat kun je zien”

Dick Boer (CEO van Koninklijke Ahold NV): “We weten dat 15% van de Amerikanen vandaag de dag leeft op voedselbonnen en we weten dat bij de meeste van hen al na twee of drie weken van de maand het geld op is”

David Dillion (CEO van groentehandel Kroger): “Hoewel de economie langzaam aan lijkt te trekken zijn er nog steeds veel klanten met een klein budget. We krijgen veel voedselbonnen, procentueel en in dollartermen veel. Dat is absoluut problematisch”