Ewald Engelen gaf tijdens Lowlands University een boeiend college over vermogensongelijkheid, het thema dat ook centraal staat in het boek Capital van Tomas Piketty. Een lezing over het functioneren van ons economische systeem, dat vooral de rijken in de kaart lijkt te spelen.
Categorie: Economie
Economisch Nieuws
-
Grafiek: Lonen stagneren in deze crisis
De crisis van 2008 heeft grote gevolgen gehad voor het besteedbare inkomen van de gemiddelde Amerikaan, zo blijkt uit de volgende grafiek van Bloomberg. De grafiek laat zien dat de inkomens na de crisis van 2009 bijna niet zijn gestegen. Gemiddeld nog niet eens met 1%, terwijl het gemiddelde van alle crises sinds de Tweede Wereldoorlog op meer dan 9% inkomensgroei ligt.
Werknemers slagen er niet in hogere lonen te eisen, wat mogelijk te maken heeft met het feit dat er zoveel werklozen zijn in de VS. De onderhandelingspositie van een werknemer is niet zo groot, wanneer de werkgever uit een groot aantal potentieel werknemers kan kiezen. Tot op zekere hoogte kan het zinvol zijn om de lonen laag te houden, want het versterkt de exportpositie van een land en kan op termijn zelfs meer werkgelegenheid opleveren van bedrijven die hun productie overplaatsen richting de VS. Maar als de lonen te ver achter blijven worden ook de nadelige gevolgen zichtbaar in de vorm van een dalende binnenlandse vraag.
De stagnerende inkomens zijn waarschijnlijk ook onderwerp van discussie bij het jaarlijkse symposium van centrale banken in Jackson Hole, zo schrijft Bloomberg. Daar zullen beleidsmakers praten over de meest recente ontwikkelingen in de economie.
Zwakste inkomensgroei na een crisis sinds Tweede Wereldoorlog (Bron: Bloomberg)
Vrijwel geen inkomensgroei voor de Amerikaanse beroepsbevolking (Bron: Bloomberg)
-
Grafiek: Herstel huizenmarkt in beeld gebracht
De huizenmarkt herstelt weer, zo blijkt uit cijfers van het aantal transacties en de gemiddelde huizenprijzen. Goed nieuws voor iedereen die al een huis heeft, minder goed nieuws voor wie nog een huis wil kopen. Je krijgt bijna het idee dat je nu je slag moet slaan, voordat de prijzen weer naar de oude records stijgen. Met verschillende stimulerende maatregelen van de regering en met de extreem lage rente is in elk geval de prijsdaling gestopt. Mathijs Bouman maakte er een grafiek van die begint in 1996 en plaatste deze op twitter.
De tweede grafiek hebben we bijgevoegd voor het lange-termijn perspectief. Als we deze grafiek als uitgangspunt nemen zouden we nog steeds een verdere prijsdaling van huizen mogen verwachten in de komende jaren. Wat denken jullie?
Huizenprijzen dalen niet verder, maar stijgen ook niet (Bron: Mathijsbouman.nl)
Historisch overzicht huizenprijzen Nederland
-
Grafiek: Spaaroverschot bedrijven naar recordniveau
Terwijl steeds meer huishoudens moeite hebben om rond te komen en in sommige gevallen hun spaargeld moeten aanspreken krijgen de bedrijven juist meer vet op de botten. Rens van Tilburg plaatste de volgende grafiek op zijn twitter account, waarop te zien is dat huishoudens vanaf het begin van de jaren ’90 interen op hun spaaroverschotten. Twee jaar later begonnen de spaarreserves van bedrijven juist sterk toe te nemen.
Sinds 2000 is er netto al bijna geen sprake meer van een spaaroverschot bij huishoudens, terwijl dat van bedrijven groeide van ongeveer 2% tot meer dan 8% van het bbp. Wordt het onderhand niet tijd voor een loonsverhoging, zodat een groter deel van de besparingen weer in handen komt van de huishoudens? BNR Nieuwsradio besteed om 11:00 aandacht aan dit onderwerp.
Spaaroverschot verschoof in twintig jaar van huishoudens naar bedrijven
-
Wie koopt nog Amerikaanse staatsobligaties?
De Amerikaanse dollar geniet nog steeds de status van wereldreservemunt, omdat landen in de rest van de wereld de munt aanhouden als een vorm van reserve. Exporterende landen die de waarde van hun munt laag willen houden zetten die dollarreserves om in Amerikaanse staatsobligaties en gebruiken dat schuldpapier als onderpand voor hun eigen munt.
Decennia lang bleef de rest van de wereld de dollar te ondersteunen, door overtollige dollars om te zetten in schuldpapier. Vorig jaar leek daar even een einde aan te komen, toen de totale hoeveelheid Treasuries in handen van het buitenland een paar maanden achtereen daalde. Achteraf bleek dat de daling van korte duur was, want de nieuwste cijfers laten zien dat er in juni meer dan $6.000 miljard aan dollarschuld in handen is van het buitenland, tegenover $5.595 miljard een jaar eerder.
Wie steunt de dollar?
Deze ontwikkeling laat zien dat er wereldwijd nog steeds steun is voor de Amerikaanse dollar. Die komt overigens niet meer van China en Rusland, want deze landen hebben de afgelopen twaalf maanden netto Amerikaans schuldpapier van de hand gedaan. Ook de Eurozone accumuleert al jaren geen dollarreserves meer, zoals FOFOA duidelijk maakt in zijn nieuwste blogpost Dirty Float. Sinds 1999 hebben ook Europese landen amper dollars aan hun reserves toegevoegd. De vraag is dan wie al dat schuldpapier ieder jaar koopt. We doken in de cijfers en maakten een overzicht van de totale bezittingen van Amerikaans schuldpapier van Amerikaanse huishoudens, beleggingsfondsen, pensioenfondsen, banken, verzekeraars, lokale overheden en de Federal Reserve en plaatsten deze naast de hoeveelheid schuldpapier in handen van het buitenland. De volgende grafiek laat zien dat de totale hoeveelheid schulden sterk sinds het uitbreken van de crisis sterk is toegenomen.
Vanaf 2008 zijn de schulden van de Amerikaanse overheid sterk gestegen
Wie koopt het schuldpapier?
Rekenen we de bedragen om naar percentages, dan krijgen we een beter overzicht van de partijen die naar verhouding het meeste Amerikaanse schuldpapier kochten. We zien dat Amerikaanse huishoudens sinds 1996 bijna geen schuldpapier meer kochten. Hun marktaandeel zakte van 24,4% in 1996 naar slechts 6,68% in het eerste kwartaal van 2014. Ook waren Amerikaanse pensioenfondsen niet zo gretig op Amerikaans schuldpapier. Hun marktaandeel zakte van 9,63% in 1996 naar 5,74% in 2014.
Partijen die naar verhouding veel Amerikaanse staatsobligaties kochten waren de Federal Reserve en het buitenland. Was in 1996 nog 10,66% van de Treasuries in handen van de Fed, in het eerste kwartaal van dit jaar was dat 18,42%. Beschikte het buitenland in 1996 nog over 28,37% van alle uitstaande Treasuries, begin dit jaar was dat maar liefst 47,86%.
Tussen 1999 en 2008 kocht het buitenland de meeste schulden, daarna vooral de Federal Reserve
-
Grootste daling huizenprijzen Londen in ruim zes jaar
In de maand augustus daalden de vraagprijzen van te koop staande woningen in Londen met 5,9% ten opzichte van de maand juli, volgens Bloomberg de grootste maandelijkse daling sinds december 2007. De gemiddelde vraagprijs zakte volgens cijfers van Rightmove naar £552.783, omgerekend ongeveer €690.000. Tot voor kort stegen de huizenprijzen het snelst in de Britse hoofdstad, maar nu gaan ze ook het snelst naar beden. In de rest van het Verenigd Koninkrijk werd in augustus namelijk een prijsdaling van gemiddeld 2,9% gemeten.
Strengere hypotheekregels
Traditioneel is de zomer een relatief zwakke periode voor de Britse huizenmarkt, maar de prijsdaling van 5,9% in Londen en 2,9% in het hele land was veel groter dan verwacht. De oorzaak voor de prijsdaling wordt gezocht in de aankondiging van een strenger beleid ten aanzien van de hypotheekverstrekking, waardoor het moeilijker wordt geld te lenen voor aankoop van een huis. Ook geloven veel mensen dat er een rentestijging aan zit te komen, waardoor de maandlasten van de hypotheek zullen stijgen. Door deze ontwikkelingen neemt de leencapaciteit en de bereidheid om te lenen af, waardoor ook de prijzen onder druk komen te staan. Die trend hebben we de afgelopen jaren ook in eigen land gezien. Potentiële kopers worden voorzichtiger en durven zich minder diep in de schulden te steken.Tekort aan woonruimte
Een van de redenen waarom de huizenprijzen in Londen zo snel stijgen is dat er te weinig gebouwd wordt om aan de vraag te voldoen. Daardoor zijn de prijzen inmiddels opgedreven tot meer dan zestien keer het gemiddelde inkomen. De opwaartse prijsdruk kan verminderd worden als er meer nieuwbouw plaatsvindt. Vergeleken met een jaar geleden zijn de huizen in Londen een stuk duurder geworden. Vergeleken met vorig jaar augustus ligt het gemiddelde prijsniveau 10,3% hoger. Alleen in de wijk Kensington zijn de prijzen jaar-op-jaar gedaald, namelijk met 1,4%.
Nieuwbouw in Londen (foto van Simon Dawson voor Bloomberg)
-
Chinezen stoppen recordbedrag in beleggingsfondsen
Chinese huishoudens hebben voor in totaal $2,1 biljoen aan spaartegoeden toevertrouwd aan beleggingsfondsen, zo schrijft Bloomberg. Het beheerd vermogen van al deze fondsen groeide in een jaar tijd met 24%, een stijging die deels door nieuwe inleg en deels door waardestijging te verklaren valt.
Het gemiddelde rendement van deze fondsen was 5,2%, meer dan de 3% die men krijgt over een spaardeposito met en looptijd van 1 jaar. De Chinezen stoppen hun vermogen liever in reguliere beleggingsfondsen dan in specifieke beleggingsprojecten, omdat die over het algemeen meer risico met zich meebrengen en een hogere minimale inleg vereisen.
Obligaties
Bijna 70% van al het beheerde vermogen van de beleggingsfondsen zit in obligaties, leningen en in deposito's bij banken. Traditioneel worden dit soort beleggingen geassocieerd met een laag risico, omdat de volatiliteit lager is dan van aandelen en grondstoffen. De Chinese middenklasse wil graag een hoger rendement op het spaarvermogen en kiest er daarom vaker voor geld toe te vertrouwen aan beleggingsfondsen die het vermogen kunnen spreiden over verschillende soorten schuldpapier.Goud
Terwijl Chinezen een recordbedrag toevertrouwen aan vermogensbeheerders kopen ze minder goud. Deze veilige haven is momenteel minder in trek bij de Chinezen, omdat de prijs niet echt van zijn plek komt. De goudprijs schommelt al enige tijd rond de $1.300 per troy ounce en geeft spaarders geen directe aanleiding om vermogen om te zetten in fysiek goud. Vorig jaar was dat nog wel het geval, zoals de cijfers van de World Gold Council laten zien. In het tweede kwartaal van dit jaar was de vraag naar gouden sieraden in China 45% lager dan in dezelfde periode van vorig jaar, terwijl de vraag naar goudbaren en gouden munten met 64% daalde. Volgens Albert Cheng van de World Gold Council zal de vraag naar goud vanuit China dit jaar kunnen zakken tot 900 á 1.000 ton. Dat zou een daling van maximaal 16% betekenen ten opzichte van vorig jaar.
Chinezen kiezen voor beleggingsfondsen
-
Beheerd vermogen Nederlandse fondsen naar record
In het tweede kwartaal van dit jaar groeide het beheerd vermogen van Nederlandse beleggingsfondsen naar een nieuw record. Ten opzichte van het eerste kwartaal steeg het totaal beheerde vermogen met 4,5% (€29,3 miljard), een stijging die voornamelijk toegeschreven kan worden aan koerswinst op aandelen. Nog steeds vormen aandelen en obligaties het leeuwendeel van de gemiddelde beleggingsportefeuille, aangevuld met een kleine weging in vastgoed, andere beleggingen en participaties in andere fondsen. Het beheerd vermogen groeide slechts voor €1,3 miljard door netto inleg, de rest van de stijging komt voort uit hogere koersen.
Van alle soorten beleggingsfondsen waren met name diegene die zich specialiseren in aandelen en vastgoed in trek. Obligatiefondsen zagen een netto uitstroom van vermogen in het tweede kwartaal van dit jaar. Ook gemengde fondsen en hedgefondsen waren minder in trek. Lees het volledige persbericht op de website van de Nederlandsche Bank.
Beheerd vermogen Nederlandse beleggingsfondsen opnieuw naar record
-
Wanneer barst de kredietbubbel in China?
De volgende grafieken van de Australische site Macrobusiness laten zien de kredietverlening de afgelopen maand bijna tot stilstand is gekomen in China. Er werd slechts voor 385,2 miljard yuan geleend, terwijl analisten rekening hielden met 780 miljard yuan. De volgende grafiek laat zien dat de kredietgroei de afgelopen drie jaar nog niet eerder zo laag is geweest als in de afgelopen maand. In de maand juni werd er nog voor 1,08 biljoen yuan aan leningen verstrekt door de Chinese bankensector, ruim twee keer zo veel.
De spaartegoeden van Chinese banken lieten daarnaast in de maand juli de grootste daling zien sinds het jaar 2000, zo meldt Bloomberg. Spaarders haalden netto 1,98 biljoen yuan van hun bankrekeningen, waarmee de totale spaartegoeden daalden tot 111,62 biljoen yuan. Als gevolg van dit nieuws zakten de koersen van bankaandelen op de beurs in Shanghai. Men vreest voor een terugval van de Chinese economische groei, nu de vraag naar kredieten afneemt.
Wanneer barst de kredietbubbel in China? (Bron: Macrobusiness.com.au)
"Binnen redelijke marge"
De Chinese centrale bank voelde zich genoodzaakt een verklaring naar buiten te brengen naar aanleiding van dit zorgwekkende cijfer. In die verklaring benadrukte de centrale bank dat het cijfer binnen een redelijke marge valt. Toch waren de financiële markten er niet gerust op, want de beurzen van China en Hong Kong gingen beide onderuit na publicatie van dit nieuws. Econoom Li Wei van Standard Chartered verklaarde tegenover de Wall Street Journal dat de Chinese economie zeker de gevolgen zal merken, indien de kredietgroei langdurig op dit lage niveau blijft. Het gemiddelde van de maanden juni en juli geeft nog geen reden tot zorg, want in juni werd er naar verhouding juist heel veel krediet verstrekt. Xiao Geng van onderzoeksbureau Fung Global Institute zei tegenover de Wall Street Journal dat kredieten goed zijn voor de economie, zo lang ze maar voor productieve doeleinden gebruikt worden.Schuldengroei China
De economische groei van China wordt in toenemende mate gedreven door schulden. Daar hebben we op Marketupdate al verschillende keren over geschreven. Inmiddels heeft het land een schuldquote van 200% ten opzichte van het bbp. De centrale bank van China hanteert sinds het begin van de financiële crisis in 2008 eveneens een zeer soepel monetair beleid. Als gevolg daarvan is onder andere de kredietverlening aan het bedrijfsleven en aan vastgoedprojecten explosief gestegen.
Steeds meer kredietgroei voor dezelfde economische groei (Bron: Financial Times)
-
Belastingvrij schenken stuwt Nederlandse huizenmarkt voort
De NVM spreekt al heel lang over herstel van de woningmarkt, maar er moest een versoepelde schenkregeling aan te pas komen om de woningmarkt het laatste duwtje in die richting te geven. De mogelijkheid om tot maximaal €100.000 belastingvrij te schenken heeft veel meer starters over de streep getrokken dan van tevoren werd verwacht, met als resultaat een toename in het aantal transacties en een kleine stijging van de huizenprijzen. In plaats van 20.000 waar de regering op rekende zijn er nu al meer dan 50.000 schenkingen gedaan door ouders, waarbij een bedrag van gemiddeld €60.000 gemoeid ging.
Verlengen
Gezien de toename in het aantal transacties is het niet verwonderlijk dat de NVM deze regeling van belastingvrij schenken wil verlengen. Ook de VNO-NCW en MKB Nederland pleiten voor een verlenging van deze maatregel, die anders eind 2014 zou komen te vervallen. Voorstanders wijzen erop dat de maatregel gunstig is voor het aantal transacties en voor het prijsherstel op de woningmarkt. Tegenstanders zijn van mening dat de huizenmarkt in Nederland nog steeds overgewaardeerd is en dat deze maatregel juist helpt om die overwaardering in stand te houden. Voor starters die geen rijke ouders hebben is het belastingvrij schenken voor de aankoop van een huis juist nadelig. Ze kunnen er zelf niet van profiteren, terwijl de maatregelen het herstel van de huizenmarkt naar een lager prijsniveau tegenwerkt.
Amsterdam
In Amsterdam heeft de eigenwoningschenking zelfs een prijsopdrijvend effect, zo beweert Prisco Battes van het Financieel Dagblad. Volgens Makelaarsvereniging Amsterdam gaat het in de hoofdstad om tientallen procenten van alle woningaankopen die gedaan wordt met een schenking. Door de extreem lage rente en door het succes van de schenkingsregeling liggen de huizenprijzen in de hoofdstad alweer op het niveau van 2007 en 2008.
In Amsterdam zijn de huizenprijzen alweer terug op het niveau van 2007 en 2008
-
Oekraïense hryvnia zakt naar nieuw dieptepunt
De waarde van de Oekraïense hryvnia is dinsdag naar een nieuw dieptepunt gezakt. Op de valutamarkt verloor de Oekraïense munt 4% van haar waarde ten opzichte van de dollar en werd op een gegeven moment een wisselkoers bereikt van 13,4 hryvnia per dollar.
De afgelopen jaren is de munt van Oekraïne verschillende keren gedevalueerd tegenover de dollar. Voor het uitbreken van de financiële crisis in 2008 stond de wisselkoers nog op 5 hryvnia per dollar, maar van 2010 tot en met 2013 was dat al opgelopen naar ongeveer 8 hryvnia per dollar.
Dit jaar werd de munt opnieuw gedevalueerd, want in februari zagen de Oekraïense bevolking de waarde van hun munt opnieuw verzwakken tot bijna 12 hryvnia per dollar. Nadat de munt enkele maanden stabiel bleef op dat niveau is er nu wederom een daling ingezet, die de wisselkoers tot boven de 13 hryvnia heeft gebracht. Alleen in de afgelopen dertig dagen verloor de munt al 8,8% van haar koopkracht ten opzichte van de dollar.
Waarde van Oekraïense hryvnia opnieuw onderuit (Bron: Bloomberg)
Russisch konvooi trekt Oekraïne binnen
De daling van vandaag houdt naar verluid verband met het Russische konvooi dat vandaag Oekraïne binnen is gereden. Maar liefst 280 vrachtwagens gingen de grens over, volgens officiele berichten om het oosten van Oekraïne te bevoorraden met levensmiddelen. De bevolking van Oekraïne zal inmiddels wel begrepen hebben dat het niet verstandig is om een grote hoeveelheid spaargeld in de vorm van hryvnia aan te houden bij een Oekraïense bankrekening. Het is verstandiger om het geld in te wisselen voor een sterkere valuta of voor een tastbare bezitting als fysiek goud. Door de waardedaling van de munt worden importgoederen voor de lokale bevolking steeds duurder.
De situatie in Oekraïne wordt steeds chaotischer (Afbeelding via Businessinsider)
