In zijn de nieuwe boek beschrijft de Franse econonoom Thomas Piketty hoe de rijkste 1 procent steeds rijker wordt. De rijkste 0,01 procent wordt echter nog veel sneller rijker dan iedereen. In het boek met de titel Capital in the Twenty-First Century schrijf Piketty over de ontwikkeling van de verdeling van welvaart, vermogen en inkomen over de afgelopen twee eeuwen.
De econoom onderzoekt aan de hand van twee eeuwen data uit 20 landen hoe de verdeling van welvaart, vermogen en inkomen zich over deze periode hebben ontwikkeld. Zijn conclusie is enigszins somber. Steeds minder mensen worden steeds rijker. Met andere woorden, de ongelijkheid neemt steeds verder toe.
Bekijk hieronder een korte toelichting van Piketty op zijn boek.
En hier een uitgebreid college over ongelijkheid van Pikkety.
Bronnen:
360 magazine
The New Yorker
Categorie: Economie
Economisch Nieuws
-
Rijken worden steeds rijker
-
Ook Frankfurt krijgt clearing bank voor Chinese yuan
Frankfurt krijgt binnenkort een clearing bank die transacties in Chinese yuan kan faciliteren, zo schrijft de Duitse Bundesbank op haar website. Daarmee treedt de Bundesbank in de voetsporen van de Bank of England, die recent soortgelijke plannen bekendmaakte voor het financiële centrum van Londen. China handelt steeds meer met Europa en beide economische blokken koesteren al langer de wens om die handel in de eigen munt af te rekenen. Met nieuwe clearing banks in zowel Londen als Frankfurt wordt het veel makkelijker om rechtstreeks transacties door te voeren in Chinese yuan, omdat deze clearing banks direct gekoppeld kunnen worden aan het internationale betalingssysteem van de Chinese centrale bank, de People’s Bank of China.
Clearing house
In oktober 2013 was de eerste bijeenkomst van de RMB Initiative Group, waar financiële dienstverleners uit Duitsland, de Duitse filialen van Chinese banken en de Bundesbank aan deelnamen. Tijdens deze bijeenkomst werd vastgelegd dat het Duitse clearing house in twee stappen wordt ingevoerd. Het schema hieronder laat zien hoe dat er in de praktijk uit gaat zien. Het idee is om op korte termijn al een clearing bank op te zetten, waar alle deelnemende banken mede-eigenaar van worden. Betalingen tussen de deelnemende banken in Chinese yuan worden intern via deze clearing bank verwerkt. De vervolgstap is om de clearing bank uit te breiden tot een clearing house, een zelfstandige entiteit met eigen financiering, en eigen management en met de mogelijkheid om internationale betalingen in Chinese yuan te verwerken. Met dit stappenplan, dat goedkeuring heeft gekregen van alle betrokken partijen, is een snellere implementatie mogelijk. De Bundesbank en de Chinese centrale bank hebben reeds een intentieverklaring afgegeven voor de introductie van een clearing house in Frankfurt. De Chinese president Xi Jinping bracht afgelopen weekend een staatsbezoek aan Duitsland, waarbij hij opnieuw wees op het belang van een clearing house voor Chinese yuan in Frankfurt.
Ook Frankfurt krijgt een clearing bank voor Chinese yuan
Lees meer over de opkomst van de Chinese yuan:
-
Londen wordt handelcentrum voor Chinese yuan
De Chinese yuan is bezig de wereld te veroveren en wordt steeds vaker gebruikt voor de internationale handel. Deze week werd er opnieuw een stap gezet, want de Bank of England ondertekende afgelopen maandag met de People’s Bank of China een overeenkomst voor de opening van een nieuwe ‘clearing bank’ in Londen. Via deze clearing bank, die nog geen naam heeft gekregen, is het mogelijk grote transacties in Chinese yuan direct in Londen te effectueren. Deze nieuwe dienstverlening maakt een omweg via een bank in China of Hong Kong overbodig.
Londen is niet de eerste die een ‘clearing bank’ voor Chinese yuan krijgt. Eerder werden er ook al soortgelijke banken geopend in Hong Kong, Singapore en Taiwan. Die in Hong Kong bestaat nog maar sinds 2009 en was de eerste buiten het Chinese vasteland.
Internationalisering van Chinese yuan
De Chinese yuan is volgens de BIS op dit moment de negende meest verhandelde munt ter wereld. De dollar staat nog steeds met afstand op één, omdat die munt vrijwel overal al geaccepteerd wordt. Dat terwijl het aantal landen waar direct transacties in yuan verricht kunnen worden nog zeer beperkt is. “Momenteel is Londen afhankelijk van Hong Kong voor liquiditeit in yuan renminbi. Nu er een clearing bank in Londen komt wordt het veel makkelijker in yuan uitgedrukte obligaties te verhandelen en uit te geven in de Londense City”, zo verklaarde Janet Ming van de Royal Bank of Scotland tegenover de Wall Street Journal. “Het helpt ook andere financiele centra in Europa die in yuan zaken willen doen. Het verschil in tijdszone is beperkt tot één uur”, zo voegde Ming eraan toe. Valutahandelaar David Pavitt van HSBC spreekt over een belangrijke ontwikkeling, die de handel in Chinese beleggingsobjecten in Londen en Europa een impuls kan geven. Het Verenigd Koninkrijk is het eerste land van de G7 dat een valutaswap overeenkwam met China. Dankzij deze valutaswap kunnen fondsbeheerders in Londen makkelijker beleggen in de relatief gesloten Chinese aandelen- en obligatiemarkten. Dit artikel verscheen afgelopen vrijdag in de Marketupdate Weekendeditie. Schrijf u hier in en ontvang iedere vrijdag onze nieuwsbrief!
Londen wordt handelcentrum voor Chinese yuan
-
De Chinese groei is oké
Het zal weinigen ontgaan zijn, dat de Opkomende Markten niet langer de veel bejubelde lievelingen zijn van de belegger. Veel beleggers geloven niet langer meer, dat deze landen sterk en veerkrachtig zijn. Eerder is het tegendeel waar: ze zijn misschien wel erg kwetsbaar. Die kwetsbaarheid is natuurlijk wel het gevolg van het beleid van de Amerikaanse centrale bank. Die hebben ongelooflijke hoeveelheden liquiditeiten de wereld in gepompt. Landen als India, Indonesië, Brazilië, Zuid Afrika en Turkije (fragile five) zijn verslaafd geraakt aan al dat goedkoop geld. Ze kunnen niet meer zonder.
Zorgen over Chinese groei
Daarnaast leven grote zorgen over de Chinese economie. Die gaat vast een harde landing maken. Beleggers hebben de neiging ontzettend te generaliseren en hier treffen we daar een treffend voorbeeld van aan. De situatie in China verschilt enorm van de meeste opkomende landen. Hier geen tekorten, maar een enorm overschot op de lopende rekening. Het land kan dus een stootje hebben, mocht er geld wegvloeien als gevolg van het proces van tapering. Daarnaast hebben de Chinezen nog de beschikking over het enorme bedrag van $ 3,8 biljoen aan vreemde valuta’s mocht de nood aan de man komen. Dat neemt allemaal niet weg, dat het tempo van groei in China afneemt. En welbeschouwd is dat een goed teken. Het was onmogelijk maar ook onwenselijk, dat de Chinese economie jaar in jaar uit met ongeveer 10% zou blijven groeien. De ‘daling’ naar 7% - 8% is beslist geen voorbode van een reeks van rampen, zoals menig Westers commentator wil doen voorkomen. De kans is niet zo heel groot, dat het schimmige systeem van schaduwbankieren gaat exploderen, noch is de kans heel groot dat er snel veel sociale onrust gaat groeien. Die dingen kunnen altijd gebeuren en verdienen daarom ook in China nu de nodige aandacht.
Rebalancing
Het zou echter goed zijn om de groeivertraging niet als een instant ramp te beschouwen, maar veeleer als de uitkomst van het lang verhoopte proces van rebalancing van de Chinese economie. Er is een verschuiving gaande van een economie die draait op grote exporten en dito investeringen naar een economisch model, gebaseerd op consumptie en diensten. Die verschuiving maakt hopelijk een einde aan de ongezonde onderlinge afhankelijkheid van China en de VS. Zonder de Amerikaanse consument had China nooit zoveel kunnen exporteren. China op haar beurt koppelde de koers van de eigen munt aan die van de dollar. Op die manier bleef die munt ondergewaardeerd en dat maakte de export zeer concurrerend. De VS op hun beurt hadden die goedkope exporten nodig om het verlies aan koopkracht van de Amerikaanse middenklasse te compenseren. Bovendien had het land de Chinese besparingen nodig om de eigen tekorten te financieren. Het was echter geen huwelijk uit liefde, maar uit noodzaak. Het mag dan ook niet vreemd zijn, dat de relatie tussen beide landen altijd ietwat koel is geweest en bezaaid met grotere en kleinere conflicten. China heeft er nu genoeg van en gaat zijn eigen koers varen. China is daarom gestart met rebalancen. Het spaaroverschot wordt niet naar de VS overgemaakt, maar aangewend om een sociaal vangnet te gaan bouwen en om de koopkracht van de gezinnen te verbeteren. Dat beleid plaatst de VS voor een dilemma. Het land kan doorgaan op de weg van overconsumptie en spaartekorten met als resultaat een hoge inflatie, een hoge rente en een zwakke dollar. Of het kan kiezen voor de nieuwe strategie van sparen en investeren in plaats van consumeren. Kortom, China is van heel andere makelij dan de meeste van zijn buren. Het land steekt met kop en schouders boven de rest van de regio uit. En dat is maar goed ook, voor het land zelf, voor Azië en voor de rest van de wereld. Cor Wijtvliet. Bron: Stephen S. Roach, China’s growth puzzle. Project-Syndicate, February 27 2014 Vragen en opmerkingen kunt u richten aan [email protected] -
Nederlandse hypotheekschuld daalt met €8 miljard
Het CBS schrijft in een persbericht dat de Nederlandse hypotheekschuld in 2013 voor het eerst sinds 1995 gedaald is. Door de lage spaarrente wordt het aantrekkelijker om versneld af te lossen op de hypotheekschuld, terwijl tegelijkertijd de vraag naar nieuwe hypotheken daalt. De malaise op de Nederlandse huizenmarkt begon al in 2008, maar pas in 2013 werd het punt bereikt waarop de schuldcreatie in een lager tempo loopt dan de aflossing.
Per saldo daalde de hypotheekschuld in Nederland in 2013 met €8 miljard. ABN Amro zette de totale Nederlandse hypotheekschuld in een grafiek, zie hieronder. Daarop is goed te zien dat de totale schuld is afgevlakt. Steeds meer huishoudens zijn terughoudend geworden met het kopen van een huis, omdat ze minder zekerheid hebben over hun baan dan voor de crisis. Een koopwoning kan een vervelende financiële verplichting worden, indien het inkomen wegvalt en men in de regio geen andere baan kan vinden. Zeker als die woning vrijwel volledig met geleend geld gefinancierd is.
Nederlandse hypotheekschuld daalde in 2013 voor het eerst (Bron: ABN Amro)
Hypotheekportefeuille afbouwen
Door de daling van de hypotheekschuld krimpt het balanstotaal van de grote Nederlandse banken, omdat die relatief veel geld hebben uitgeleend aan Nederlandse huishoudens. De Rabobank verwacht dat de omvang van hun hypotheekportefeuille de komende dertig jaar zal halveren. Om die daling op te vangen zal de Rabobank - net als de andere toonaangevende banken in Nederland - meer inzetten op kredietverlening aan het midden- en kleinbedrijf. Grotere bedrijven kunnen vaak zelf vermogen aantrekken, bijvoorbeeld door obligaties uit te schrijven.
Van alle Nederlandse banken heeft vooral de Rabobank te lijden onder de veranderende marktomstandigheden, want deze bank haalt 75% van haar inkomsten uit Nederland. Ook de ABN Amro is heel erg afhankelijk van de Nederlandse markt (80% van de inkomsten). De ING staat er wat dat betreft beter voor, want voor deze bank komt slechts een derde van de totale inkomsten uit activiteiten in Nederland.
De Nederlandse minister van Financiën - Jeroen Dijsselbloem - grijpt de crisis aan om de balans van banken gezonder te maken. Hij wil dat de bezittingen op de bankbalans niet groter worden dan 25x het eigen vermogen, terwijl internationale regelgeving een limiet van 33x het eigen vermogen voorschrijft. Men vreest dat het strengere toezicht op Nederlandse banken het concurrentievermogen van de Nederlandse bankensector in het buitenland schaadt.
Lees meer: -
Nederlanders steeds vaker en dieper in de schulden
Het aantal Nederlanders in de schuldhulpverlening groeit nog steeds, zo blijkt uit de nieuwste cijfers. Het afgelopen jaar kwam het aantal uit op 89.000, een toename van 5% ten opzichte van 2012. Niet alleen het aantal mensen dat hulp nodig heeft met het aflossen van schulden neemt toe, ook de hoogte van de schuld stijgt. De mensen die vorig jaar bij de schuldhulpverlening aanklopten hadden gemiddeld €37.700 aan schulden open staan, een stijging van 12,5% ten opzichte van het niveau van 2012.
Aan de oppervlakte merken heel veel mensen dat hun besteedbare inkomen stagneert of zelfs daalt. De vaste lasten stijgen, terwijl het inkomen door de crisis steeds vaker wordt bevroren. De meest zorgelijke gevallen zijn huishoudens waar het inkomen wegvalt door werkloosheid. Wanneer men tegelijkertijd grote schuldverplichtingen heeft komt de bodem van de spaarrekening snel in zicht.
Andere problemen
"Van de mensen die bij de schuldhulpverlening komen heeft één op de drie ook andere problemen, die veelal van psychische of sociale aard zijn. Die mensen zijn vaak ook bekend bij andere hulpverlenende instanties. "De combinatie van sociale, financiële en psychische problematiek maakt dat het concreet oplossen van schulden soms onmogelijk is", aldus NVVK-voorzitter Joke de Kock. Vorig jaar waren dat ongeveer 17.000 mensen.Meer vragen over schulden
Ook het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) ziet dat steeds meer mensen vragen hebben of zich zorgen maken over schulden. Hun website werd vorig jaar 20% vaker geraadpleegd dan in 2012. Ten opzichte van 2011 zijn de bezoekersaantallen zelfs verdubbeld. Meer mensen maken zich zorgen over hun financiën en raadplegen het Nibud voor advies. Ook bedrijven benaderen steeds vaker het Nibud, omdat ze willen weten hoe ze betalingsproblemen bij hun medewerkers en klanten kunnen voorkomen. In 2013 kwamen er 40% meer vragen binnen over schulden en het oplossen ervan dan in 2012. Er werden vorig jaar 8.500 vragen per mail of per telefoon behandeld, een stijging van 10% ten opzichte van 2012.
Meer mensen vast in schulden door de financiële crisis
-
Spaarders China gerustgesteld met stapels geld
Chinese banken in de stad Yancheng proberen spaarders gerust te stellen door grote stapels met briefgeld op de balie te leggen. Deze stapels geld moeten alle twijfels wegnemen dat de banken niet voldoende geld hebben om spaarders uit te betalen. Het is een opmerkelijke reactie van de banken die de afgelopen dagen in de problemen kwamen. Spaarders begonnen geld weg te halen, omdat ze vreesden dat hun lokale bank niet over voldoende geld kon beschikken.
De banken proberen bezorgde klanten niet alleen te kalmeren door stapels geld achter de balie te leggen, maar ook door de indruk te wekken dat er telkens meer geld naar binnen gedragen wordt. Een ooggetuige beschrijft hoe gepantserde wagens af en aan rijden om de banken met extra contant geld te bevoorraden. Werknemers van de betrokken banken vertelden aan Reuters dat ze de afgelopen dagen 24 uur per dag open zijn geweest om klanten van dienst te kunnen zijn. Op die manier proberen de lokale banken het vertrouwen van hun klanten weer terug te winnen. Ook delen medewerkers van sommige banken kopieën uit van een ‘gezondheidsverklaring’ van de centrale bank. Daarop staat dat de bank een gezonde kapitaalpositie en ene sterke balans heeft.
Bankrun
Gisteren schreven we op Marketupdate over een kleine bankrun in China, die op gang kwam door geruchten over insolvabiliteit van een lokale bank. Volgens de inwoners van Sheyang begon de paniek op maandag al, toen een klant naar verluid probeerde 200.000 yuan (ongeveer €23.000) op te nemen van een spaarrekening bij de bank. De bank kon het geld niet vrijgeven, waardoor twijfels ontstonden over de solvabiliteit van de bank. Ondanks alle maatregelen om de massa te kalmeren kwam er dinsdag een andere lokale spaarbank in China in de problemen, namelijk de Rural Commercial Bank of Huanghai. Bewakers hielden ongeduldige klanten in het gareel en benadrukten dat ze zich geen zorgen moesten maken over hun spaargeld. De gouverneur van de regio Sheyang plaatste een videoboodschap op de website van de regio, waarin hij spaarders oproept niet te panikeren.Garantiestelsel
De panikerende klanten bij een aantal kleine lokale banken in China vormt niet meteen een bedreiging voor de complete Chinese bankensector, maar de autoriteiten moeten er wel alles aan doen om escalatie te voorkomen. Daarom maakt men haast met het optuigen van een depositogarantiestelsel, vergelijkbaar met het systeem dat andere landen hebben. Dat moet voorkomen dat spaarders hun geld heen en weer schuiven en daarmee banken aan het wankelen brengen. Binnen twee maanden wordt er een oplossing verwacht, nog voordat de Chinese centrale bank toestemming zal geven aan banken om de spaarrente zelf vast te stellen.
Chinese spaarbanken leggen letterlijk stapels geld achter de toonbank
-
IMF stuurt zak geld naar Oekraïne
Het IMF reikt Oekraïne de helpende hand toe en verstrekt een lening die ergens tussen de $14 en $18 miljard zal liggen, zo schrijft Russia Today. Met deze lening wordt een zogeheten ‘default’ voorkomen en kan een deel van de schade van vier maanden ongeregeldheden worden opgevangen. Nu het IMF een deal gesloten heeft komt ook Europa met geld over de brug. De Europese Commissie stelde een noodpakket van €11 miljard samen voor het noodlijdende Oost-Europese land.
Hervormen
Het IMF zegt een leidende rol op zich te nemen in de economische hervorming van Oekraïne, zodat het land in de toekomst in economisch opzicht minder kwetsbaar wordt. "De steun van het IMF in essentieel om aanspraak te kunnen maken op hulp van de EU en de Wereldbank." Oekraïne moet veel maatregelen nemen om de economie weer op gang te krijgen. Zo eiste het IMF dat er een einde kwam aan de subsidies op gas, waardoor de energierekening voor de bevolking met ingang van 1 mei met 50% zal stijgen. Volgens het IMF hebben energiesubsidies in 2012 ongeveer 7,5% van het Oekraïense bbp af gesnoept.Steun
Ook Japan geeft steun aan Oekraïne. Premier Shinzo Abe zei afgelopen maandag dat het land ongeveer $1,5 miljard beschikbaar stelt in de vorm van leningen en subsidies. Dit geld zal gebruikt worden om gebouwen op te knappen en de gezondheidszorg te verbeteren. Rusland was eind vorig jaar het eerste land dat economische steun gaf aan Oekraïne, door $3 miljard aan staatsobligaties te kopen. In totaal zijn 188 landen lid van het IMF, landen die allemaal een bijdrage leveren aan het noodfonds dat het IMF voor dit soort gevallen kan aanspreken. In 2010 besloot het IMF een hogere bijdrage te vragen, omdat meer en meer landen in de problemen dreigden te komen.Schulden
Oekraïne heeft een staatsschuld van 40,5% van het bbp, relatief weinig in vergelijking met veel Westerse landen. Maar deze zomer moet een grote lening van $6 miljard afgelost worden, wat ongeveer een derde is van de omvang van de economie. In februari maakte de Oekraïense minister van Financiën de berekening dat er de komende twee jaar $35 miljard aan hulp uit het buitenland nodig is. De valuta van het Oost-Europese land heeft dit jaar al bijna 25% van haar waarde verloren tegenover de Amerikaanse dollar.
Oekraïne krijgt noodhulp van het IMF en de EU
-
Rusland uit de G8 geschopt
De Amerikaanse president Obama en andere wereldleiders hebben besloten Rusland uit de G8 te zetten. Het is de nieuwste stap die ‘het Westen’ zet om Rusland te straffen voor het militaire machtsvertoon op de Krim. “Internationale wetgeving verbiedt de acquisitie van (een gedeelte van) een ander land door middel van dwang. Dat schendt de principes waarop het internationale systeem gebouwd is. We veroordelen het illegale referendum in de Krim, omdat het een schending is van de Oekraïense grondwet”, zo valt te lezen in een persverklaring.
De G8 is een groep van acht industriële staten, waar Rusland in 1998 als achtste lid bij kwam. De groep werd in 1975 opgericht en had op dat moment zes leden. De groep houdt jaarlijks een bijeenkomst, waar ook de Europese Unie, China, India en Brazilië als niet-leden bij aanwezig zijn. De G8 heeft haar relevantie al enigszins verloren, omdat veel opkomende economieën niet vertegenwoordigd zijn in deze groep. Daarom is de G20 veel belangrijker geworden. tot de G7 behoren de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Canada, Frankrijk, Duitsland, Japan en Italië.
Rusland uit de G8
De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, laat merken dat hij niet onder de indruk is van het besluit van de groep: "De G8 is een informele organisatie die geen lidmaatschapskaarten uitdeelt en die, per definitie, geen leden uit de groep kan verwijderen. Alle economische en financiële vraagstukken worden tijdens de G20. De G8 heeft bestaansrecht als forum voor het dialoog tussen leidende Westerse landen en Rusland." Hij is van mening dat het besluit onrechtvaardig en irrationeel is en dat het onnodige barrières opwerpt in het overleg. Lavrov zei dat Rusland nooit zo veel waarde heeft gehecht aan deze constructie en dat zijn land het niet betreurenswaardig vindt om niet bij de G8 betrokken te worden. De Russische minister van Buitenlandse Zaken vat het op als een mooi moment voor Rusland om te experimenteren hoe het is om niet bij de G8 betrokken te zijn. Nu Rusland uit de groep is gezet gaat ook het geplande overleg in juni in Sochi niet door. De Russische stad die begin dit jaar nog de Olympische Spelen verzorgde wordt door het G7-gezelschap geruild voor Brussel. Daar zal nu het overleg van juni plaatsvinden.Sancties
Indien Rusland haar militaire aanwezigheid in de Krim verder uitbreidt en een bedreiging begint te vormen voor de rest van Oekraïne zal 'het Westen' nieuwe economische sancties uitoefenen. De Verenigde Staten gaan een directe militaire confrontatie uit de weg en zetten momenteel in op een diplomatieke oplossing, die afgedwongen moet worden met louter economische sancties. Er zijn op dit moment naar schatting 20.000 Russische troepen gestationeerd in de Krim.
Sergei Lavrov is niet onder de indruk van het besluit van de G8
-
Kapitaal vlucht massaal weg uit Rusland
Sinds de Russische inval in de Krim is er een heuse kapitaalvlucht op gang gekomen. Buitenlandse investeerders hebben in het eerste kwartaal van dit jaar naar schatting $70 miljard weggehaald. Andrei Klepach, de Russische staatssecretaris van Economische Zaken, bevestigt de grote uitstroom van kapitaal en erkent dat deze veel groter is dan waar men op gerekend had. Investeerders vrezen dat de uitstroom van kapitaal vroeg of laat zal leiden tot kapitaalcontroles en sluizen om die reden preventief geld weg uit Rusland.
“Het is schokkend, de financiële markten hebben extreem zelfvoldaan gereageerd en hebben zichzelf voor de gek gehouden door te geloven dat Rusland met haar bijna $500 miljard aan valutareserves onkwetsbaar is. Maar die reserves kunnen compleet irrelevant worden in een crisis als deze”, zo verklaarde Bartosz Pawlowski van BNP Paribas tegenover de Telegraph. volgens Lars Christensen van Danske Bank kunnen de Russische autoriteiten terugvallen op een vorm van financiële dwang om geld gevangen te houden in Rusland. “Kapitaalcontroles zijn een serieus risico en mogen niet buiten beschouwing worden gelaten. Wat er nu ook gebeurd, er is al permanente schade aangericht aan de Russische economie, omdat buitenlandse investeerders de acties van Rusland niet snel zullen vergeten.”
Sancties
Afgelopen maandag legden Europa en de Verenigde Staten economische sancties op tegen Rusland als vergeldingsactie voor de Russische annexatie van de Krim. Maandag werd bekendgemaakt dat de VS meer vloeibaar gas (LNG) beschikbaar gaat stellen aan landen die het nodig hebben. LNG dat oorspronkelijk bestemd was voor de Aziatische markt zal nu voor een deel in Europa afgeleverd worden. "Daarmee geven we, gezien de situatie in Oekraïne, een positief signaal af naar onze bondgenoten", zo verklaarde Lisa Murkowski van het Amerikaanse Energy Committee. Carlos Pascual van het Amerikaanse departement van Energie verklaarde afgelopen weekend dat bijna 80 miljard kubieke meter aan Amerikaans schaliegas op jaarbasis voor gebruik in Europa beschikbaar kan worden gesteld. Op dit moment importeert Europa als geheel 130 miljard kubieke meter gas uit Rusland. Volgens de Brusselse denktank Brueghel kan de EU haar afhankelijkheid van Russische gas binnen een jaar naar nul terugbrengen door meer te importeren uit Noorwegen, door de productie in Nederland op te schroeven, door strategische reserves aan te spreken en door de consumptie van aardgas terug te brengen. Europa kan 20 miljard kubieke meter gas besparen door alleen al de verwarming in alle woningen 1,5 graad Celsius lager te zetten.Kapitaalvlucht
De grootste druk ligt momenteel op de financiële sector van Rusland. De Russische Sberbank heeft de groeiverwachtingen voor de economie van Rusland naar nul verlaagd en waarschuwde afgelopen weekend zelfs voor een recessie, indien de vlucht van kapitaal de $100 miljard overstijgt. "De huidige situatie heeft wereldwijd een negatieve impact op de economie, zowel in Rusland als in Europa", zo verklaarde directeur German Gref. Kredietbeoordelaar Fitch verlaagde de kredietstatus van Sberbank en vier andere Russische banken. De kredietbeoordelaar verlaagde tevens de 'outlook' voor tien buitenlandse banken die in Rusland filialen hebben. De Russische centrale bank probeert de waardedaling van de Russische roebel (10% ten opzichte van de Amerikaanse dollar sinds het begin van dit jaar) af te remmen en verhoogde daarom de rente met 1,5%. Die renteverhoging is nodig om vertrouwen in de munt terug te winnen, maar is beknellend voor de Russische economie. Volgens Pawlowski kan de Russische economie serieus in de problemen komen, indien de rente nog twee of drie maanden op dit niveau blijft. "Je kunt je munt verdedigen, maar als je dat doet sloop je de economie". Een devaluatie van de Russische roebel is ook niet echt een optie, omdat banken en bedrijven in Rusland schulden ter waarde van $650 miljard hebben in buitenlandse valuta. Als de roebel gedevalueerd worden neemt de last van deze schulden toe. Van die schulden in vreemde valuta moet ongeveer een kwart binnen een jaar doorgerold worden.
Kapitaalvlucht uit Rusland
-
The Wolf of Wall Street
Afgelopen weekeinde heb ik de film the Wolf of Wall Street bekeken. De film is zonder twijfel een documentaire en een commentaar op de morele staat van het laat twintigste eeuws kapitalisme, zoals hoofdrolspeler Jordan Bellfort het zelf omschrijft. De film laat zien hoe niet alleen kleine beleggers meedogenloos over de financiële kling werden gejaagd, maar ook de rijke belegger. Ook die liet zich verblind door hebzucht troep verkopen.
Stratton Oakmont, de firma van Jordan Belfort, symboliseert min of meer de opmars van het meritocratisch denken en handelen, maar dan in het extreme. Het is de culminatie van een trend die al sinds het einde van de 19de eeuw zichtbaar is. Overgeërfde rijkdom en een discrete levensstijl moeten het geleidelijk aan afleggen tegen de giga bonussen en een zeer hedonistische levensstijl.
Het oud geld, de wasps (white, AngloSaxon and Protestant) was geen partij meer voor deze hongerige wolven, die niet alleen binnen de muren van Stratton Oakmont te vinden waren, maar binnen de muren van elke bank op Wall Street. Niet alleen the wolf of Wall Street was een jager. Heel Wall Street was en is dat. Het zijn allemaal wolven in schaapskleren!
Wat is immers de kerntaak, de kernfunctie van een fatsoenlijk bancair systeem. Dat is in de eerste plaats het in bewaring nemen van deposito’s en vervolgens het bij elkaar brengen van spaarders en investeerders. Spaargeld gaat naar een bank, omdat we die vertrouwen en bewaren kost geld. De overeenkomsten die banken arrangeren tussen spaarders en leenders zijn van levensbelang voor de moderne economie. Er is ook risico aan verbonden en daar mogen banken zich goed voor laten belonen. Maar het kan nooit zo zijn, dat die compensatie een vorm van woeker wordt. Dat is wat er aan het einde van de vorige eeuw en het begin van deze eeuw is gebeurd. Compensatie verwerd tot een vorm van woeker.
Figuur 1 Leonardo Dicaprio speelt Jordan Belfort
Dat kon en dat kan, omdat steeds meer zogeheten bancaire assets zich ophopen bij steeds minder banken. De concentratie in bankenland is enorm met als uitschieters een land als Nederland. Hier domineren drie banken 90% van de markt. Die tendens tot een steeds grotere concentratie gaat gepaard met een steeds toenemende onderlinge verbondenheid. Dat kan, omdat je allemaal in de City bivakkeert of op Wall Street. Het kan ook door de snelle ontwikkeling van allerlei derivate producten. Die moeten op papier de stabiliteit van het systeem verhogen. In de praktijk is het omgekeerde gebeurd. Deze derivate producten verspreidden het bancaire risico over heel de wereld. Concentratie en onderlinge verbondenheid zijn factoren die elkaar ook nog eens versterken. De groei van de balans van het Britse bakwezen vloeit voor meer dan 60% voort uit claims die banken op elkaar hebben in plaats van op de buitenwacht.
Veel hervormers willen het bankwezen hervormen door bonussen te beknotten, de omvang te beperken of door banken op te splitsen. Misschien is het beter het systeem te vereenvoudigen. De grootste uitdaging daarbij is om de groei van derivate producten te smoren. Die werden en worden uitgedacht door financial wizzards en verhandeld door handelaren die beide denken te begrijpen wat de risico’s zijn. Nee, dus. Misschien heeft daarom Jordan Belfort wel gelijk als hij stelt, dat mensen werkzaam in de financiële sector niet al te slim moeten zijn. Dan denken ze minder en richten ze minder schade aan.
Cor Wijtvliet
Bron:
Robert Skidelsky, the wolves of Wall Street. March 14 2014