Categorie: Economie

Economisch Nieuws

  • Gaat die IMF spaardersheffing er dan toch komen?

    Ongeveer een maand geleden schreven we op Marketupdate over het gedachtespinsel van het IMF voor een mogelijke heffing op spaargeld. In de Fiscale Monitor van het IMF stond op pagina 49 een klein stukje over de mogelijkheid van een spaardersheffing om de schuldenlast te verlichten. De wereld was even te klein, gezien alle reacties onder ons artikel. Ook door andere media werd deze mogelijke spaardersheffing overgenomen. Hoe durft het IMF de rekening voor de crisis bij de spaarzame burger neer te leggen?

    Hoe moeten we die spaardersheffing wegen? Was het inderdaad niet meer of minder dan een gedachtespinsel? Zit er een strategie achter (onrust stoken in Europa…)? Of is het echt iets waar we rekening mee moeten houden?

    De beruchte passage over de heffing op spaargeld uit het rapport van het IMF

    De beruchte passage over de heffing op spaargeld uit het rapport van het IMF

    Storm in een glas water?

    Dinsdag kwam het IMF eindelijk met een persbericht naar buiten. Daarin schrijft Mr. Sanjeev Gupta van de afdeling fiscale zaken dat de betreffende passage in het rapport niet gezien moet worden als een voorstel van het IMF. In het IMF rapport wordt ook gewaarschuwd voor de negatieve effecten van een spaardersheffing, zo stelt Gupta. “In het rapport geven we geen aanbeveling voor een spaardersheffing”.

    Het IMF weerlegt de heffing op spaartegoeden, maar daarmee blijven een aantal vragen onbeantwoord. Deutsche Wirtschafts Nachrichten publiceerde vandaag een interessant artikel over dit onderwerp, waar we graag het licht op willen schijnen.

    Spaardersheffing past binnen de context…

    Zo wijst Deutsche Wirtschafts Nachrichten erop dat de betreffende passage uit het IMF rapport niet op zichzelf staat. Het staat in een context van een uitvoerig rapport over verandering van de belastingstructuur, naast een aantal andere voorstellen voor hervorming. Ook keert het onderwerp vermogensheffing terug in de Executive Summary van het rapport, al wordt het daar wat breder omschreven. We hebben deze passage voor u vertaald:

    “Er lijkt in veel geavanceerde economieën nog ruimte te bestaan om meer inkomsten op te halen bij de top van de inkomstendistributie (waardoor deze in sommige gevallen een aanzienlijk gedeelte van de lasten zullen dragen), mocht dat wenselijk zijn. En er is in veel geavanceerde economieën een goede reden om substantieel meer geld op te halen met vermogensbelastingen (hoewel dit het beste gedaan kan worden als de financiële markten veerkrachtig zijn).

    In de basis levert een belasting op vermogen veel geld op tegen relatief lage uitvoeringskosten. De resultaten uit het verleden zijn niet bepaald bemoedigend, maar dat kan veranderen als het algemene belang groter wordt en er meer internationale samenwerking is die ervoor zorgt dat de mogelijkheden om de belasting te ontduiken afnemen.” 

    Uit deze passage valt af te leiden dat er nog steeds wordt nagedacht over manieren om meer belasting te heffen op vermogen. Het is ook in harmonie met de richting waarin Europa en de VS bewegen, namelijk van de collectieve bail-out constructie naar de nieuwe bail-in aanpak. Cyprus was een goede testcase, want daar werden de spaarders en obligatiehouders ook aangeslagen om de verliezen van banken op te vangen. Een algemene heffing op spaartegoeden om de staatsschulden wat omlaag te brengen lijkt daar een overtreffende trap van te zijn die we niet op voorhand moeten uitsluiten.

    Financiële repressie?

    Tijdens het laatste G20 topoverleg werd er ook gesproken over het terugdringen van de belastingontduiking. Ook dat past binnen het grotere plaatje van financiële repressie. Alles lijkt vandaag de dag geoorloofd om hoge staatsschuld van landen geloofwaardig te houden.

    Volgens Deutsche Wirtschafts Nachrichten is het ook bijzonder dat het gedachtespinsel van het IMF speciaal werd toegespitst op Europa. Waarom niet op andere werelddelen? Hebben de Amerikanen niet hetzelfde schuldenprobleem als de Europeanen? Hieruit kan men concluderen dat het voorstel concreter is dan slechts een gedachtespinsel. Volgens de Duitse site is de aanpak van het IMF misschien wel te vergelijken met wat Jean-Claude Juncker in 1999 zei:

    “We nemen een beslissing, laten een proefballonnetje los en kijken daarna wat er gebeurt. Als er geen opstand komt, omdat de meeste mensen geen idee hebben wat er gaande is, dan gaan we door. Stap voor stap, totdat er geen weg meer terug is.”

  • Help, de PIIGS krimpen!

    De PIIGS-landen (Portugal, Ierland, Italië, Griekenland en Spanje) kunnen niet meer mee komen met de rest van de Eurozone. Dat suggereert althans de volgende grafiek die het GDP van deze vijf probleemlanden afzet tegen het GDP van de volledige Eurozone. Na de introductie van de euro konden deze landen relatief goedkoop lenen, met als resultaat dat hun economie snel groeide. Nu het crisis is blijft de leencapaciteit in deze landen sterk achter. Deflatie is een groter probleem dan inflatie.

    Economie van de PIIGS krimpt!

    Economie van de PIIGS krimpt! (Bron: Zero Hedge)

  • Grafiek: China vindt nieuwe handelspartners

    China heeft de afgelopen jaren veel handelsovereenkomsten gesloten met diverse landen op het Aziatische en Afrikaanse continent. Die overeenkomsten hebben vaak dezelfde opzet: de Chinezen investeren in de lokale economie (vooral de infrastructuur, soms ook op sociaal gebied) en vragen in ruil daarvoor de waardevolle grondstoffen van hun handelspartner. Het zijn geen kleine contracten, want voor sommige landen is China in een paar jaar uitgegroeid tot de meest belangrijke handelspartner. De volgende grafiek laat die ontwikkeling van de afgelopen jaren goed zien. In landen als Turkmenistan, Mali, Gambia en Sierra Leone heeft China zich in een paar jaar tijd ontpopt tot de grootste handelspartner!

    Steeds meer landen hebben China als grootste handelspartner

    Steeds meer landen hebben China als grootste handelspartner (Bron: @M_McDonough)

  • Grafiek: Voedselbonnen voor 1 op de 6,6 Amerikanen

    Gemiddeld zit 1 op de 6,6 Amerikanen aan de voedselbonnen, een toename van meer dan 250% ten opzichte van begin 2001. Waren er destijds nog iets meer dan 18 miljoen Amerikanen afhankelijk van dit sociale vangnet, nu maakt ruim 48 miljoen Amerikanen er gebruik van. De grootste stijging kwam uiteraard na de val van Lehman Brothers, maar ook daarvoor kwamen er ieder jaar ongeveer 1 miljoen Amerikanen bij om voedselbonnen aan te vragen. De volgende grafiek kwamen we tegen op twitter en is gemaakt door de Resilience Group. Een grafiek van de totale kosten van het voedselbonnenprogramma in de VS is te vinden op de website van de St. Louis Fed.

    Steeds meer Amerikanen aan de voedselbonnen

    Steeds meer Amerikanen aan de voedselbonnen

  • Jim Rickards: “De euro is de sterkste valuta in de wereld”

    Volgens Jim Rickards is de euro momenteel de sterkste grote valuta in de wereld. Ook zal de munt in de toekomst alleen nog maar sterker worden. Dat zei Rickards, auteur van de best-seller ‘Currency Wars’, in een interview voor Trumanfactor. Hij is van mening dat veel analisten de dynamiek en de drijvende kracht achter de euro niet begrijpen en dat ze daarom zo negatief zijn over de munt.

    “De meeste analisten begrijpen de dynamiek achter de euro niet. Ze maken de foutieve aanname dat als de economische groei zwak, de werkloosheid hoog en de bankensector insolvabel is, dat de valuta dan automatisch ook zwak moet zijn. Dat is niet waar. De kracht van een munt wordt niet bepaald door de staat van de economie. Het wordt gedreven door de rente en door kapitaalstromen. Momenteel heeft Europa een hoge rente in vergelijking met de VS en Japan en er stroomt veel kapitaal binnen vanuit China.”

    Rickards: “Duitsland profiteert van de euro”

    Op de vraag hoe ver Duitsland zal gaan om de euro te behouden zei Jim Rickards het volgende:

    “Duitsland profiteert meer van de euro dan welk ander land ook, omdat het Europese handelspartners in staat stelt de Duitse exportgoederen te kopen. Burgers in heel Europa zijn blij met de euro, omdat deze munt beschermt tegen de devaluaties die ze regelmatig te verwerken kregen met hun oude nationale munt. Geen enkel land zal de muntunie verlaten. Ieder jaar zullen er juist nieuwe landen toetreden tot de muntunie. Duitsland zal alles doen om de euro en het Europese monetaire systeem te verdedigen. Op basis van al deze ontwikkelingen denk ik dat de euro nog veel sterker zal worden”.

    Op de vraag of Spanje wel gebaat is bij een sterke munt als de euro:

    “De moeilijkheden die Spanje de afgelopen vijf jaar heeft meegemaakt zijn onderdeel van een noodzakelijk structureel aanpassingsproces dat nodig is op Spanje meer concurrerend te maken. De meeste aanpassingen zijn nu voltooid en daarmee is Spanje klaar voor een goede economische groei in de komende jaren. De loonkosten zijn met meer dan 20% gezakt sinds 2008, waardoor Spanje veel meer concurrerend is geworden ten opzichte van de rest van de wereld. De werkloosheid is een probleem, maar het geeft Spanje tegelijkertijd een groot potentieel waar uit geput kan worden nu er weer kapitaal richting Spanje vloeit. Een toegenomen arbeidsparticipatie onder de werklozen zal de Spaanse economie in staat stellen om veel harder te groeien dan de demografische kenmerken doen vermoeden.

    De euro heeft Spanje een sterke munt gegeven, waardoor het land extreem interessant is voor buitenlandse investeerders. Ford en Peugeot hebben onlangs nieuwe investeringen in Spanje aangekondigd en dat is nog maar een voorbode voor wat komen gaat. Chinees kapitaal is ook bereid te investeringen in de infrastructuur van Spanje. Het Zuid-Europese land heeft met succes een aantal structurele hervormingen doorgevoerd en de grote problemen achter zich gelaten. In tegenstelling tot de Verenigde Staten, waar de structurele problemen nog niet zijn aangepakt en waar pijnlijke economische aanpassingen nog moeten komen.”

    Jim Rickards: De euro is de sterkste valuta in de wereld

    Jim Rickards: De euro is de sterkste valuta in de wereld

  • Centrale banken maken valutaswap permanent

    Eind vorig jaar schreven we op Marketupdate over de verlenging van de valutaswap tussen een aantal grote centrale banken. Met deze valutaswap kunnen de ECB, de Federal Reserve, de Bank of England, de Bank of Japan en de Zwitserse Nationalbank (SNB) tijdelijk liquiditeit aan elkaar verstrekken, zodat er bij banken geen acute tekorten kunnen ontstaan aan vreemde valuta. Destijds schreven we dat deze samenwerking in februari 2014 herzien zou worden, maar vandaag kwam Bloomberg met het nieuws naar buiten dat deze valutaswap een permanent karakter krijgt.

    De tijdelijke valutaswaps tussen de ECB, de Federal Reserve, de BoE, de BoJ en de Zwitserse SNB worden vanaf nu omgezet in permanente faciliteiten, waar banken zonder belemmeringen valuta kunnen lenen om hun verplichtingen in vreemde valuta af te kunnen dekken. “De bestaande valutaswap heeft geholpen om de spanningen in de financiële markten te verlichten”, zo schrijft de ECB donderdag in haar persbericht. “De bestaande afspraken worden voortgezet en zullen dienst doen als prudente liquiditeitsbuffer”.

    Meer samenwerking tussen centrale banken

    Centrale banken werken sinds het uitbreken van de kredietcrisis nauw samen om het banksysteem te behouden voor een liquiditeitscrisis. Ten tijde van de Europese schuldencrisis konden Europese banken moeilijk aan dollars komen, een situatie waarin een valutaswap uitkomst biedt. Door dollars, euro’s, ponden, francs en yen dag en nacht volop aan iedereen beschikbaar te stellen voorkomt men dat tijdelijke liquiditeitsproblemen uitgroeien tot een solvabiliteitsprobleem.

    Valutaswap als permanent vangnet

    De valutaswap tussen centrale banken moet gezien worden als een soort vangnet voor de financiële markten. Volgens Daisuke Karakama van de in Tokyo gevestigde Mizuho Bank Ltd. kunnen er niet genoeg maatregelen genomen worden om de veiligheid van het financiële systeem te garanderen. “Op dit moment is het nog niet nodig, maar veranderingen gebeuren altijd plotseling”, zo verklaard Karakama tegenover Bloomberg.

    De gouverneur van de Bank of Japan, Haruhiko Kuroda, liet weten dat er op dit moment geen zorgen bestaan over de beschikbaarheid van liquiditeit in de wereldwijde financiële markten. “We hebben het permanent gemaakt omdat deze swapconstructie onder zes centrale banken heeft bijgedragen aan de stabilisering van de markt. We hebben op dit moment overigens geen plannen om de valutaswap uit te breiden naar meer centrale banken dan deze zes”.

    De bilaterale valutaswaps tussen centrale banken werd in november 2011 opgetuigd als aanvulling om een bestaand systeem om dollars te lenen. Volgens Mark Carney, de gouverneur van de Britse centrale bank, kan het wereldwijde netwerk van permanente valutaswaps worden uitgebreid met Chinese yuan. In juni bereikte de Bank of England al een overeenkomst met de People’s Bank of China en nog niet zo lang geleden deed de ECB hetzelfde.

    Ben Bernanke van de Federal Reserve was minder enthousiast over de langlopende valutaswaps tussen centrale banken: “We willen niet per se een permanente dienst verlenen aan de financiële markten. Er is een goede reden om banken onder druk te zetten, of in ieder geval te beïnvloeden, om beter om te gaan met het beheer van vreemde valuta.”

    Centrale banken maken onderlinge valutaswap permanent

    Centrale banken maken onderlinge valutaswap permanent

  • NHG wordt versoberd

    De Nationale Hypotheek Garantie (NHG) wordt versoberd, zo schrijft RTL-Z. Het garantiestelsel dat banken en huiseigenaren moet beschermen tegen een restschuld bij gedwongen verkoop blijkt niet stevig genoeg om het stelsel in de huidige vorm voort te zetten.

    Er liggen vergevorderde plannen klaar die de NHG beter bestand maken tegen verliezen. Zo krijgen banken volgens de nieuwe plannen 10% van het totale schadebedrag voor hun kiezen en moeten huizenkopers die een hypotheek afsluiten een hogere premie betalen. Nu betalen klanten voor een NHG-hypotheek eenmalig een premie van 0,85% van de totale hypotheeksom. Dat percentage zal met ingang van volgend jaar omhoog gaan naar 1%. Op een hypotheek van €200.000 is dat een eenmalige lastenverzwaring van 300 euro.

    Banken gaan weer risico lopen met NHG

    De Nationale Hypotheek Garantie was als een warme deken voor banken, want mogelijke verliezen door gedwongen verkoop zouden eenvoudig op het garantiestelsel afgewenteld kunnen worden. Nu het plan klaarligt om banken 10% van het totale schadebedrag te laten ophoesten is de lol er een beetje af. Banken zullen nog terughoudender worden met het verstrekken van NHG-hypotheken en zullen daar waarschijnlijk ook een hogere rente voor gaan vragen.

    Het eigen risico van banken wordt dus 10% van het totale schadebedrag, dat is de restschuld samen met alle betalingsachterstanden en de kosten die gemaakt worden voor incasso en de veiling van de woning. Het is allemaal geen goed nieuws voor de Nederlandse huizenmarkt, die vrijwel volledig vastgelopen is op de veel te hoge huizenprijzen.

    Pensioenfondsen

    De Nederlandse pensioenfondsen zijn net bezig om miljarden euro’s aan NHG-hypotheken over te nemen van de banken. De banken hebben de pensioenfondsen al garanties verstrekt om de eerste verliezen op te vangen. Nu het risico op de NHG-hypotheken toeneemt is het te verwachten dat pensioenfondsen meer zekerheid of rendement eisen, aldus RTL-Z. De banken hebben op dit moment voor €150 miljard meer aan hypotheken uitstaan dan wat ze aan spaargeld en deposito’s binnen hebben gehaald. Dat verschil zou door pensioenfondsen opgevangen kunnen worden, door hypotheken met NHG-garantie van de bankbalansen te halen.

    Men verwacht dat de nieuwe plannen voor de NHG op zeer korte termijn ingevoerd zullen worden. Dat kan op korte termijn weer een impuls geven aan de huizenmarkt, bijvoorbeeld omdat huizenkopers snel willen profiteren van de oude regels.

  • Huizenprijzen Londen weerspiegelen status van veilige haven

    Voor zeer vermogende mensen is ook vastgoed een veilige haven. Miljardairs die niet meer weten wat ze met hun geld moeten doen kopen graag dure appartementen en huizen op toplocaties, bijvoorbeeld in Londen. Omdat de allerrijksten zich concentreren op een beperkt aantal toplocaties ontstaat een netwerkeffect, waardoor de prijzen daar extra hard kunnen stijgen. De volgende grafiek van Businessinsider laat dat mooi zien.

    In de grafiek zie je de prijsontwikkeling vanaf de top van de huizenmarkt in 2007 in tien verschillende regio’s van het Verenigd Koninkrijk. Waar de prijzen in andere regio’s met 5 tot 25 procent gezakt zijn vanaf 2007 zijn ze in Londen juist 12% gestegen!

    Gerelateerd:

    Ontwikkeling huizenprijzen in Londen en rest van Verenigd Koninkrijk

    Ontwikkeling huizenprijzen in Londen en rest van Verenigd Koninkrijk

  • Eén op drie Belgen zorgt voor de welvaart

    Volgens Belgische econoom en politicus Lode Vereeck zorgt slechts één op de drie Belgen voor welvaart. Hij stelt dat van iedere honderd Belgen er op dit moment 41 werken, waarvan negen in dienst van de overheid. Dat brengt hem bij de conclusie dat amper 32% zorgt voor de welvaart waarmee de rekeningen voor de ambtenarij, de jeugd, de werklozen en de alsmaar groeiende groep senioren betaald kunnen worden.

    “Op 100 Belgen zijn er 41 die werken, van wie 6 voor zichzelf, 26 voor een baas en 9 voor de staat. Die laatsten dragen bij tot de samenleving door de diensten die ze verlenen en de belastingen die ze betalen, maar het zijn de 32 andere werkenden die voor de welvaart zorgen en de rest van het systeem financieren”, aldus Vereeck. Per honderd Belgen zijn er momenteel zeventien bejaarden, maar volgens modellen is die verhouding in 2050 gegroeid naar 25 op de 100. Dat legt een steeds hogere belastingdruk op de werkende beroepsbevolking.

    Volgens Vereeck moet er op korte termijn aandacht gaan naar de versterking van van de beroepsactieve bevolking. Dat vereist een drastische verlaging van de loonkosten, aldus Vereeck. “De regeringen die op 6 november het concurrentiepact sluiten staan voor een verpletterende verantwoordelijkheid”, zo stelt de politicus.

    Bron: De Morgen

    Lode Vereeck: "Een op drie zorgt voor de welvaart"

    Lode Vereeck: “Een op drie zorgt voor de welvaart” (Bron: De Morgen)

  • “China moet haar positie in dollarreserves herzien”

    In een ingezonden stuk voor de Chinese krant Global Times schrijft Stephen S. Roach dat China aan de vooravond staat van een belangrijke economische verschuiving. China moet zich van een exportland met een relatief goedkope munt transformeren naar een land met een sterkere munt en een grotere binnenlandse afzetmarkt voor haar producten. Dat is nodig, omdat het niet meer verantwoord is om nog meer dollarreserves te verzamelen. Hieronder leest u een samenvatting van de analyse die gisteren werd gepubliceerd in de Global Times..

    Export in ruil voor dollarreserves

    In het oude model leende China haar dollarreserves van de export opnieuw uit aan de VS, door dollarreserves om te ruilen voor Amerikaanse staatsobligaties. In 2008 nam China de rol van Japan over als grootste crediteur van de Verenigde Staten. Vanaf dat moment hebben de Chinezen netto bijna $850 miljard aan Treasuries aan hun reserves toegevoegd. Tussen 2000 en 2013 is het aandeel van China in de totale Amerikaanse staatsschuld gestegen van 1,8% naar 10,7%.

    Door steeds dollars terug te sturen naar de VS hield China haar munt relatief goedkoop ten opzichte van de dollar, met als resultaat dat de exportmotor bleef draaien. Een exportmotor die China veel werkgelegenheid en economische groei opleverde en die de VS beloonde met bijzonder goedkope import en goedkope schuldfinanciering. Dit systeem van dollars stapelen (inmiddels heeft China bijna $4 biljoen aan dollarreserves) had gunstige effecten op zowel de Amerikaanse als de Chinese economie. Maar de voordelen lijken steeds minder op te wegen tegen de nadelen…

    Schuldencrisis VS

    De zwakheden in de Amerikaanse economie beginnen steeds zichtbaarder te worden. De government shutdown en de discussie over het Amerikaanse schuldenplafond zijn daar het voorbeeld van. Ook het feit dat de arbeidsmarkt onvoldoende herstel laat zien en dat de Amerikaanse centrale bank vast houdt aan haar stimuleringsprogramma van $84 miljard per maand laat zien dat er steeds meer problemen op de loer liggen. De economie kwakkelt, terwijl de staatsschuld én de monetaire basis van de VS steeds sneller groeit. De rente op Amerikaanse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar bereikte onlangs zelfs de 3%, een teken dat de markt minder vertrouwen heeft in de Amerikaanse economie.

    Met al die waarschuwingssignalen zijn de Chinezen aan het denken gezet. Hoe veilig zijn die dollarreserves nog, nu de Amerikaanse obligatiemarkt permanent aan het infuus ligt bij de Federal Reserve… En hoe kunnen de Chinezen hun blootstelling aan de VS verkleinen?

    Balanceer-act

    De Chinezen zijn zich bewust van hun positie in de wereldeconomie en weten dat ze niet zomaar afstand kunnen doen van hun dollarreserves. In plaats daarvan moet China haar munt geleidelijk in waarde laten stijgen. Daarmee verkleint China haar exportvoordeel en neemt de koopkracht van de Chinezen bevolking toe. Dit alles moet leiden tot een sterkere interne markt voor Chinese goederen en diensten en een kleinere afhankelijkheid van de exportmarkt.

    Sinds juli 2005 is de Chinese yuan al met 35% in waarde geapprecieerd ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Dat lijkt veel, maar de waardestijging was nog veel groter geweest als China niet jarenlang de Amerikaanse consumptie ondersteund had door haar dollarreserves steeds weer terug te sturen naar de VS.

    Het Chinese State Administration of Foreign Exchange (SAFE) moet haar afkorting serieus nemen en een strategie ontwikkelen om haar overgewicht van dollarreserves terug te dringen. Het ziet er namelijk niet naar uit dat de VS binnen afzienbare tijd uit haar fiscale problemen komt…

    Hoe lang blijven de Chinezen dollarreserves stapelen?

    Hoe lang blijven de Chinezen dollarreserves stapelen?

  • Grafiek: De staatsschuld van de Verenigde Staten

    Deze grafiek van Jon Gabriel laat in één oogopslag zien hoe scheef de verhouding is tussen de inkomsten van de Amerikaanse overheid en de staatsschuld. Men roept al jaren dat dit op een dag mis gaat, maar dat is nog steeds niet gebeurd. Maar betekent dat ook dat we ons hier geen zorgen over hoeven te maken?

    De staatsschuld van de Verenigde Staten

    De staatsschuld van de Verenigde Staten (Bron: ricochet.com)

    Staatsschuld en monetaire expansie

    Toen we deze grafiek zagen moesten we gelijk denken aan een filmpje op Youtube over de Weimar hyperinflatie in Duitsland. In dat filmpje wordt de LaRouche Triple Curve uitgelegd (vanaf 4:34). De Triple Curve beschrijft een situatie waarin de monetaire expansie steeds groter wordt, terwijl de onderliggende economische activiteit steeds verder verschrompelt. Dit proces valt voor heel veel mensen niet op, omdat aandelen, vastgoed en andere activa in prijs blijven stijgen en meer waard lijken te worden. In het filmpje wordt gesteld dat de VS in 2012 richting hyperinflatie gaat, maar zo ver is het gelukkig nog niet gekomen.

    Vanaf 4:34 wordt de LaRouche Triple Curve besproken