Marketupdate

Categorie: Economie

Economisch Nieuws

  • Grafiek: Japans beurs in goud vanaf 1984

    Vooraf moet gezegd worden dat het niet helemaal eerlijk is om de Nikkei 225 en de goudprijs rechtstreeks met elkaar te vergelijken. Aandelen geven namelijk een dividenduitkering, terwijl er met professionele opslag van goud juist kosten gemaakt worden. Desondanks is goud een waardevolle indicator om de prijs van al het andere uit te drukken. Onderstaande grafiek bevat maandelijkse data van de stand van de Nikkei index, gedeeld door de goudprijs in Japanse yen. Op die manier worden valuta-ontwikkelingen buiten beschouwing gelaten.

    De grafiek laat zien hoeveel grammen goud gelijk zijn aan de score van de Nikkei index. Een hoge waarde geeft aan dat de beurs relatief duur is ten opzichte van goud, een lage waarde dat de beurs relatief goedkoop is. Een stijgende lijn geeft de periodes weer waarin de Japanse aandelenmarkt meer in waarde steeg dan goud, een dalende lijn geeft aan dat de beurs het slechter gedaan heeft dan goud. Nogmaals, ik deze grafiek zijn dividendinkomsten niet meegerekend, alleen de prijzen waartegen aandelen verhandeld werden op de beurs.

    Uitgedrukt in grammen goud is de Nikkei vanaf het jaar 2000 gedecimeerd

    De goudprijs per troy ounce in ¥ naast de ontwikkeling van de Nikkei index

  • Hollande is bang voor te sterke euro

    Hollande is van mening dat een te sterke munt in het algemeen schadelijk is voor exporterende bedrijven in de Eurozone en in het bijzonder voor het herstel van de Franse economie. Het economische herstel in Frankrijk moet helpen de rijksbegroting sluitend te maken en met een te sterke munt is dat volgens de socialist moeilijker. Hollande voegde eraan toe dat de eurozone ook een beleid moet vormgeven om de banengroei te versterken. Hij deed zijn uitspraken twee dagen voor een EU topoverleg, waarin gesproken zal worden over de begrotingsdiscipline van Europese overheden.

    De woorden van Hollande vielen niet bij iedereen in goede aarde. Vanuit Duitsland kwam er al snel kritiek op het voorstel van Hollande om te interveniëren in de valutamarkt. Ze stellen dat het Europese handelsblok zich veel beter kan richten op het concurrerend maken van hun economie. Daaronder verstaat men het terugdringen van de loonkosten en het excelleren met innovatieve producten en productieprocessen. De Duitsers zijn fel tegenstander van enige vorm van interventie om de waarde van de euro te ondermijnen.

    De Duitse minister Philipp Roesler van Economische Zaken zei in Parijs tegenover de pers het volgende over de uitlatingen van Hollande: “Het doel is om het concurrentievermogen te versterken, niet om de munt te verzwakken“. Door het toenemende vertrouwen in een goede afloop van de Europese schuldencrisis is de waarde van onze munt sterk toegenomen op de valutamarkt. In een half jaar tijd steeg de euro met 10% in waarde ten opzichte van de dollar, namelijk van $1,24 naar $1,35.

    “Dit gaat niet over het vaststellen van een doel voor de Europese Centrale Bank, die is onafhankelijk, maar om noodzakelijke hervormingen in het inteationale monetaire systeem aan te pakken”, zo verklaarde Hollande tegenover de pers. Wat hij daar precies mee bedoelt valt niet op te maken uit het bericht van Reuters. De Franse minster Aaud Montebourg van Industrie staat aan de kant van de socialistische president, want samen met een aantal andere ministers merkte hij op dat een te sterke euro schade kan toebrengen aan de Franse industrie. Frankrijk heeft een sterke export nodig om de groeiverwachting van 0,8% voor 2013 waar te kunnen maken. Alleen bij een dergelijke groei kan de overheid haar tekort onder de Europese grens van 3% houden.

    Hollande prees de EU voor de manier waarop het uiteenvallen van de eurozone afgewenteld werd. Maar nu moet de EU haar burgers laten zien dat het maatregelen kan bieden om de stijgende werkloosheid te bestrijden, zo verklaarde de Franse president. “Het risico is niet zo zeer dat het publiek onverschillig is ten aanzien van de EU, maar dat men zich ervan afkeert”. Frankrijk is al akkoord gegaan met het doorvoeren van bezuinigingen op landbouwsubsidies, waar het land totnogtoe relatief veel van geprofiteerd heeft.

    Valutaoorlog

    Sommige landen zoals de VS en Japan proberen actief de waarde van hun valuta te ondermijnen, door aan te sturen op een hogere inflatie en/ door schuldpapieren op te kopen met nieuw geld van de centrale bank. De ECB is een ander type centrale bank dan de Federal Reserve, de Bank of England of de Bank of Japan, want het is de eerste centrale bank in de geschiedenis die ontkoppeld is van de natiestaat (zie de vertaling van de Duisenberg speech uit mei 2002). Anders gezegd, er bestaat geen makkelijke uitweg voor Europese overheden om hun begrotingstekorten met de geldpers te financieren. De ECB gaf geen commentaar op de uitspraken van Hollande.

    Hollande is bang voor een te sterke euro (Afbeelding van Reuters)

  • Argentinië wil inflatie beteugelen met prijscontrole supermarkten

    We hebben in het verleden al vaker gezien dat overheden naar prijscontrole grijpen om een hoge inflatie te verhullen. Omdat er aan de fundamentele oorzaken van de inflatie niets gedaan wordt is het slechts een kwestie van tijd voordat deze opgeworpen barrière beslecht wordt door het 'inflatiespook'. De Argentijnse overheid mikt nu op twee maanden van stabiele prijzen, wat er daaa zal gebeuren blijft onduidelijk.

    Supermarkten als Walmart, Carrefour, Coto, Jumbo, Disco en andere ketens zullen de prijzen twee maanden stabiel houden, zo lezen we op de website van de Washington Post. Samen hebben deze ketens, die een akkoord hebben gesloten met secretaris Guillermo Moreno van handel, een marktaandeel van ongeveer 70%. De minister wil dat klanten de kassabonnetjes in de gaten houden en klagen als ze voor de datum van 1 april merken dat de prijs van een bepaald product gestegen is. 

    Uit peilingen blijkt dat de hoge inflatie inmiddels de grootste zorg is van de Argentijnse consument. Officieel is de inflatie 'slechts' 10%, maar het feit dat vakbonden vragen om een loonsverhoging van 20% suggereert dat de inflatie veel hoger is dan dat. Econome Soledad Perez Duhalde van consultancybureau abeceb.com voorspelde maandag dat de prijscontrole slechts effect heeft op de korte termijn en dat soortgelijke maatregelen uit het verleden in Argentinië gefaald hebben. Consumenten moeten volgens haar niet vreemd opkijken als blijkt dat supermarkten hun voorraden minder gaan aanvullen en hun assortiment gaan versoberen.

    Overheidsuitgaven

    Een effectievere manier om de inflatie in toom te houden is volgens haar “het terugdringen van de overheidsuitgaven, die mogelijk worden gemaakt door een expansie van de monetaire basis”. Daaaast pleit ze voor een betrouwbare en transparante berekeningsmethode voor de inflatie. Een interessante uitspraak, want in feite kunnen we dezelfde trend waaemen in de Verenigde Staten, Engeland en Japan, waar een substantieel begrotingstekort wordt gedicht met de geldpers van de eigen centrale bank. Wat Perez Duhalde nu zegt over de situatie in Argentinië zou men in de toekomst waarschijnlijk ook kunnen zeggen over deze drie 'ontwikkelde' economieen. De VS slaagt er nog steeds in haar inflatie te exporteren naar het buitenland, een privilege dat ze te danken heeft aan de status van wereldreservemunt. Kon ze dat niet, dan hadden we waarschijnlijk al lang een soortgelijke prijscontrole gezien in Amerikaanse supermarkten.

    De overheid kwam maandag met deze prijscontrole, de eerste werkdag nadat het IMF Argentinië formeel op de vingers tikte vanwege het publiceren van dubieuze macro-economische data. Het IMF heeft Argentinië nog tot september de tijd gegeven om haar inflatiecijfers en andere macro-economische data te verbeteren tot de inteationale standaarden. Als het land daar in november nog steeds niet aan kan voldoen zal ze uit het IMF gezet worden.

    Kritiek

    President Cristina Feandez en haar minister Hean Lorenzino van Economische Zaken reageerden dit weekend met een stroom aan beschuldigingen richting het IMF. Ze zeiden dat de schuldencrisis in Argentinië in 2001 heeft aangetoond dat de cijfers van het IMF niet geloofwaardig zijn. Ook deelden ze hun mening dat het IMF meer kwaad dan goed doet in de Europese schuldencrisis, door het belang van banken te laten prevaleren boven het belang van economisch herstel.

    Tegelijkertijd liet Lorenzino weten dat de Argentijnse overheid in het derde kwartaal van dit jaar een nieuwe inflatieberekening zal toepassen, net op tijd voor de deadline die het IMF gesteld heeft. Volgens de Argentijnse minister van Economische Zaken is de 'censuur' van het IMF niet zomaar een vergissing. “Het is een duidelijk voorbeeld dat de organisatie landen ongelijk behandeld en dubbele standaarden hanteert ten aanzien van bepaalde landen”, aldus Lorenzino. Argentinië zal volgens hem blijven werken aan het verbeteren van haar statistieken, conform de inteationale standaarden.

    Nieuwe enquête

    “Later dit jaar zal er een nieuwe enquête gehouden worden onder de Argentijnse bevolking, waarmee we het uitgavenpatroon van Argentijnse huishoudens in het hele land in kaart kunnen brengen”. Hieruit zal een nieuwe berekening voor de prijsinflatie volgen, een berekening waar technische experts van het IMF mee akkoord zijn gegaan.

    Goudprijs in pesos

    Ook als we de goudprijs gebruiken als arbiter om de inflatie vast te stellen komt Argentinië bijzonder slecht uit de bus. In ongeveer acht jaar tijd steeg de goudprijs in de Argentijnse peso met 636%. Dat is veel meer dan de prijsontwikkeling van goud van de afgelopen tien jaar in US dollar (345%), de euro (254,27%), het Britse pond (364%) en de Japanse yen (258%).

    Goudprijs in Argentijnse peso is in minder dan 10 jaar tijd met ruim 636% gestegen (Bron: Goldprice)

  • DNB: De spaarparadox van de Nederlander

    Nederlanders staan wereldwijd te boek als spaarders, zo schrijft de Nederlandsche Bank. Door de verplichte pensioenvoorziening wordt er inderdaad veel geld opzij gelegd door werkend Nederland. Maar spaarzaam zijn de meeste gezinnen al lang niet meer, want hun 'vrije besparingen' zijn sinds 2003 zelfs negatief. Sinds dat jaar ligt het inkomen waarover ze kunnen beschikken – na betaling van belastingen, pensioen en andere premies – lager dan de consumptie. Vanuit dat perspectief bekeken houden gezinnen dus helemaal geen hand op de knip.

    Onderstaande grafiek zet de vrije besparingen af tegen de toename van het spaartegoed van gezinnen op spaarrekeningen bij banken, beide uitgedrukt als percentage van het beschikbare inkomen. Sinds het begin van de jaren negentig is de stijging van het spaartegoed op een hoger niveau komen te liggen, terwijl de vrije spaarquote in die periode juist trendmatig is gedaald. Tussen 2003 en 2011 ontspaarden gezinnen onafgebroken, terwijl hun spaartegoed met ruim EUR 120 mld toenam, zo lezen we op de website van DNB.

    Om deze paradox te verklaren heeft de DNB een geconsolideerde financiële balans opgesteld voor Nederlandse gezinnen, waarin pensioenvermogen overigens niet is inbegrepen. Er zijn twee redenen aan te wijzen waarom er geen een-op-een-relatie bestaat tussen het spaartegoed en de vrije spaarquote. De Nederlandsche Bank legt uit:

    “Ten eerste staan er naast spaartegoeden nog andere liquide financiële activa op de balans, waartussen verschuivingen kunnen optreden. Indien gezinnen bijvoorbeeld aandelen verkopen en het geld op een spaarrekening bij de bank zetten, stijgt hun spaartegoed zonder dat dit enige invloed heeft op de vrije spaarquote. En als zij de aankoop van consumptieve goederen financieren uit de andere liquide activa, dan daalt de spaarquote zonder dat het spaartegoed structureel wordt aangepast. Het belang van dit kanaal is door de sterke terugval van de aandelenkoersen in het afgelopen decennium aanzienlijk afgenomen.
     
    Ten tweede kan extra consumptie ten opzichte van het inkomen ook worden gefinancierd via de passivakant van de balans, dat wil zeggen via een hogere hypotheekschuld of overige schuld (consumptief krediet, studieschuld). Door schuldfinanciering daalt de spaarquote, maar blijft het spaartegoed onveranderd.“
     

    Balans Nederlandse gezinnen volgens DNB (Bronnen: CPB, DNB)

    De Nederlandsche Bank schrijft verder het volgende in haar persbericht:

    Een vergelijking van de gezinsbalans in 1991 met die in 2011 leert ons dat de hypotheekschuld erg hard is gestegen. In de forse toename van de hypotheekschuld schuilt de belangrijkste verklaring voor de spaarparadox, namelijk de verzilvering van de overwaarde op de eigen woning. In de jaren negentig vond die overwaardeverzilvering vooral plaats doordat huiseigenaren zelf extra schuld op de balans namen. Zij konden op fiscaal aantrekkelijke wijze de fors gestegen overwaarde op hun eigen woning verzilveren via oversluitingen van bestaande hypotheken en afsluitingen van tweede hypotheken. Maar na de eeuwwisseling werd dit door een aanscherping van de regels omtrent de hypotheekrenteaftrek minder aantrekkelijk. Bovendien nam de overwaarde lang niet meer zo hard toe als voorheen, doordat de prijsstijging op de huizenmarkt aanzienlijk afzwakte en na 2008 zelfs negatief werd.

    Tussen 2001 en 2011 steeg het huizenvermogen sterk, maar nam niettemin het netto vermogen nauwelijks toe doordat tegelijkertijd de hypotheekschuld in omvang groeide. In deze periode ging de overwaardeverzilvering gewoon door, zij het in een andere vorm. In Nederland werden veel huizen verkocht waarvan de hypotheek (grotendeels) was afgelost. Vooral ouderen die naar een huurwoning verhuisden en de erfgenamen van overleden huizenbezitters verzilverden aldus hun overwaarde. Als een nieuwkomer op de woningmarkt een hypotheek afsluit om een huis te kopen van een uitstromer, dan neemt op zijn balans het huizenvermogen en de hypotheekschuld toe. Maar op de balans van de uitstromer daalt het huizenvermogen en stijgt, na aflossing van de restschuld, het spaartegoed. Wanneer de uitstromer die overwaarde in de loop van de tijd consumptief aanwendt, en dus inteert op het toegenomen spaartegoed, dan zal dat een neerwaarts effect op de vrije besparingen hebben. Om hier werkelijk goed zicht op te krijgen, is nader micro-onderzoek nodig.

    Wat er op de geaggregeerde gezinsbalans met de vrijkomende overwaarde gebeurt, is afhankelijk van het consumptie- en spaargedrag van de oudere, ex-huizenbezitters en hun erfgenamen. In de afgelopen tien jaar deed zich Nederland een mix voor. Door de grootschalige verzilvering van de overwaarde op de eigen woning kon het spaartegoed toenemen, terwijl tegelijkertijd de vrije spaarquote afnam. Deze vorm van overwaardeverzilvering was aanzienlijk groter dan in eerdere decennia. Niet alleen lagen de huizenprijzen op een veel hoger niveau, ook nam het eigenwoningbezit onder ouderen sterk toe. Wanneer er in de toekomst minder ouderen komen met overwaarde, doordat de prijzen zijn gedaald en latere generaties minder hebben afgelost, dan zal de overwaardeverzilvering weer afnemen.

    Sparen en consumeren tegelijk, mogelijk gemaakt door overwaardeverzilvering op de eigen woning (Afbeelding via Activerain)

  • Balans ECB krimpt door terugbetaling leningen van banken

    De balans van de ECB kromp in de week die eindigde op 1 februari naar een totaal van €2,77 biljoen, zo maakte de centrale bank van het Eurosysteem vandaag bekend. Daarmee is de balansomvang terug op het laagste niveau sinds 24 februari 2012, vlak voordat de tweede tranche van leningen onder het LTRO programma aan banken verstrekt werd.

    De ontwikkeling van de balans van de ECB staat in scherp contrast met die van de Federal Reserve, de Bank of England en de Bank of Japan, waar grootschalige aankopen van staatsobligaties (en soms ook andere schuldpapieren) gezorgd hebben voor een alsmaar verder uitdijende balans. Door het stricte monetaire beleid van de ECB – het nastreven van prijsstabiliteit – wint de euro aan vertrouwen op de valutamarkt. Zelfs in het diepst van de Europese schuldencrisis stond de munt veel sterker ten opzichte van de Amerikaanse dollar in vergelijking met de jaren vlak na de invoering van de Europese munt.

    Nu de situatie in de PIIGS-landen enigszins gestabiliseerd is zien we meteen dat de euro in waarde stijgt ten opzichte van de dollar. In een periode van zes maanden wist de munt 10% sterker te worden ten opzichte van de Amerikaanse dollar. De wisselkoers ging van $1,24 naar $1,36. Alleen in de maand januari wist de euro al 3,5% te winnen tegenover de dollar, zo valt te lezen op Bloomberg.

    Draghi

    Het vertrouwen van beleggers in de Eurozone is aangesterkt door het daadkrachtige optreden van Draghi in juli vorig jaar. Hij beloofde toen dat hij er alles aan zou doen om de euro in stand te houden en dat ook het aankopen van staatsobligaties daarbij als wapen ingezet zou kunnen worden. Gelukkig was dat bijna niet nodig, want met het SMP-programma zocht Draghi de grenzen op van zijn bevoegdheden als centralebankpresident van de ECB.

    Afgelopen week begonnen banken met de eerste terugbetaling van de 3-jaars leningen, die voor een gedeelte aan het einde van 2011 en voor een gedeelte aan het begin van 2012 uitgegeven werden aan een paar honderd Europese banken. Bloomberg meldt dat 278 banken al zijn begonnen met het terugbetalen van de lening.

    “Banken staan er nu beter voor en hebben het geld van de ECB niet meer zo hard nodig”, aldus econoom Richard Barwell van de Royal Bank of Scotland in Londen. “Het terugbetalen van leningen door banken en de daarop volgende krimp van de balans van de ECB is een teken dat het financiele systeem aan het genezen is”, zo verklaarde hij tegenover Bloomberg.

    ECB versus Federal Reserve

    De balans van de ECB bevat niet alleen haar eigen bezittingen en verplichtingen, maar ook die van de zeventien landelijke centrale banken die deel uitmaken van het Eurosysteem. Deze geconsolideerde balans groeide tot meer dan €3 biljoen in maart 2012, toen de tweede tranche van de LTRO-leningen net uitgegeven was. Vandaag de dag is het balanstotaal van de ECB nog altijd groter dan dat van de Federal Reserve, dat onlangs door de grens van $3 biljoen heen ging. Naar verwachting zal dat in de nabije toekomst wel veranderen, want de Amerikaanse centrale bank voegt maandelijks $85 miljard aan hypotheekleningen en staatsobligaties aan haar balans toe.

    De ECB doet niet aan ongesteriliseerde aankopen van grote hoeveelheden schuldpapieren, omdat daarmee het mandaat van prijsstabiliteit uit het oog wordt verloren. Het beleid van de Federal Reserve om maandelijkse tientallen miljarden aan schulden op te kopen met nieuw basisgeld is in potentie zeer inflatoir. Door de lage omloopsnelheid van het geld in de Amerikaanse economie is die inflatie nog vrijwel niet zichtbaar, maar het is niet uit te sluiten dat daar in de toekomst verandering in gaat komen.

    De balans van de ECB krimpt naar laagste punt in 11 maanden tijd

  • Amerikaanse arbeidsmarkt blijft verslechteren

    In de berekening van de werkloosheidscijfers worden mensen die al langer dan een bepaalde tijd werkloos zijn en die niet meer actief naar werk zoeken niet meer in de cijfers meegenomen. Daardoor wordt de beroepsbevolking kunstmatig steeds kleiner gemaakt en blijft het gerapporteerde percentage werklozen redelijk stabiel. De officiële werkloosheid staat inmiddels onder de 8%, een aanzienlijke daling ten opzichte van de piek van 10% eind 2009. Deze daling is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan een groeiende groep Amerikanen die niet worden meegeteld in de statistieken. Deze groep ontwikkelde zich als volgt (via het Economic Collapse Blog). De gegevens zijn afkomstig van de St. Louis Fed website.

    • 2006: 77,387,000
    • 2007: 78,743,000
    • 2008: 79,501,000
    • 2009: 81,659,000
    • 2010: 83,941,000
    • 2011: 86,001,000

    In de afgelopen maand was dit aantal volgens de BLS opgelopen tot 89.868.000 personen, meer dan een kwart van de totale Amerikaanse bevolking. Sinds Obama president is zijn er meer dan 8 miljoen Amerikanen aan deze 'Not in Labor Force' groep toegevoegd. Ter vergelijking: in de jaren tachtig kwamen er in totaal maar 2.518.000 personen bij deze groep.

    In de afgelopen maand kwamen er volgens de BLS 157.000 banen bij, conform de verwachtingen. Maar wie de correctie voor seizoensinvloeden achterwege laat ziet dat er tussen december vorig jaar en de eerste maand van dit jaar ongeveer 1,4 miljoen banen verdwenen zijn. Dat is een aanzienlijke daling die in de reguliere media niet genoemd werd.

    The Economic Collapse Blog zette nog meer cijfers op een rijtje. Als eerste het percentage van de totale beroepsgeschikte bevolking dat een baan heeft. Dat percentage is de laatste jaren alleen maar gezakt, van 63,1% in 2006 naar 58,4% in 2011. In januari was dat verder gezakt tot 57,9% van de beroepsbevolking. Deze trend is overduidelijk negatief.

    Lagere inkomens

    Naast het feit dat er netto een paar miljoen banen verloren zijn gegaan tussen 2007 en nu speelt ook mee dat de inkomensongelijkheid steeds groter wordt. Volgens de meest recente data levert 41% van alle banen in de VS een jaarinkomen op van minder dan $20.000. Dat is misschien voldoende voor een alleenstaande, maar het is weinig als men er ook een heel gezin van moet onderhouden.

    The Economic Collapse Blog merkt op dat meer dan 146 miljoen Amerikanen 'arm' zijn of van een 'laag inkomen' moeten rondkomen. Ondertussen stijgt het aantal Amerikanen dat zich aanmeldt voor voedselbonnen sinds het aantreden van Obama dagelijks met meer dan 11.000 personen.

    Slecht klimaat voor startende ondeemers

    Voor kleine ondeemers wordt het ook steeds moeilijker gemaakt in de VS, aldus het Economic Collapse Blog. Men verwijst naar een peiling van Gallup, waaruit blijkt dat 61% van alle kleine ondeemers zich zorgen maakt over de potentiële kosten voor gezondheidszorg. Ongeveer dertig procent van de ondeemers zegt geen nieuw personeel aan te nemen, omdat ze vrezen dat hun bedrijf er over twaalf maanden mogelijk niet meer is.

    Econoom Tim Kane constateerde dat het aantal startups van bedrijven de laatste jaren sterk is teruggelopen. Of dat nou ligt aan het beleid van de Obama regering of de economische crisis in zijn algemeenheid blijft moeilijk te zeggen. De cijfers laten een negatieve ontwikkeling zien van het aantal startups per duizend inwoners:

    • Bush Sr.: 11,3
    • Clinton: 11,2
    • Bush Jr.: 10,8
    • Obama: 7,8

    Schuldenbubbel

    In een poging de economie opnieuw aan te jagen heeft de Federal Reserve kredieten extreem goedkoop gemaakt. Banken keren dan ook weer terug met riskante leningen zoals hypotheken waarbij geen eigen vermogen ingelegd hoeft te worden. De overheid draagt ook haar steentje bij aan het verder oppompen van de schulden, door jaarlijks een begrotingstekort van meer dan $1 biljoen te draaien en een deel van die tekorten te financieren via de Federal Reserve. Het is de vraag of daarmee niet het fundament wordt gelegd voor een nieuwe crisis.

  • Bill Gross: “Amerikaanse economie op weg naar vernietiging”

    Destijds stond er tegenover elke $4 aan krediet een groei van het GDP van $1, maar sinds 2006 is er volgens Bill Gross maar liefst $20 aan nieuw krediet nodig om dezelfde stijging van het GDP te bewerkstellingen. Het afgelopen decennium was $10 aan krediet nodig om het gross domestic product (GDP) met $1 te laten groeien. Het laten oplopen van de schulden heeft de economie jarenlang sterk gestimuleerd, maar dit middel lijkt nu bijna uitgewerkt te zijn.

    Bill Gross verwijst naar de situatie in Japan, waar de economie amper groeit, terwijl de schuldenberg in een stevig tempo blijft toenemen. Een soortgelijke ontwikkeling is nu ook zichtbaar in de VS, aldus Gross. De afhankelijkheid van kredietgroei heeft de Amerikaanse economie op het pad van destructie gezet, zo waarschuwt de obligatiebelegger. En die zal gepaard gaan met een massale uitstroom van beleggers uit financiële markten. Het feit dat een genuanceerde obligatiebelegger als Bill Gross zoiets zegt is tekenend voor de est van deze crisis.

    Supeova

    Gross vergelijkt het financiële systeem van de VS met een supeova. Het financiële systeem groeit nu zo snel dat deze ergens in de toekomst op spectaculaire wijze uit elkaar zal barsten. De afhankelijkheid van schuldengroei om economische groei te bewerkstelligen zal een dergelijk resultaat hebben.

    “Ons huidige monetaire systeem lijkt een oneindige expansie te vereisen om in leven te blijven”, zo schreef Gross in een vooruitzicht van Pimco voor de maand februari. Hij vervolgt: “De groeiende entropie in het fysieke universum kan in feite een soortgelijke daling van 'hitte' en 'energie' in kredietmarkten voorspellen”. Met deze enigzins abstracte bewoording probeert Bill Gross naar mijn mening aan te geven dat er een toenemende mate van wanorde is in de reële economie, waarvoor vroeg of laat een prijs betaald zal moeten worden in de vorm van het afschrijven op slechte schulden.

    “De Amerikaanse overheid, bedrijven en particulieren hebben samen een schuld van $56 biljoen opgestapeld, een monster dat alsmaar meer voeding nodig heeft”, zo stelde de obligatiebelegger. De vergelijking met een supeova is volgens hem op zijn plek, omdat de alsmaar groeiende hoeveelheid schulden op ieder niveau van de samenleving op een gegeven moment niet meer kan groeien en zichzelf begint te veietigen. Dat moment is daar als men beleggingen in schuldpapier als te risicovol gaat beschouwen en het rendement erop te laag is. Dat zal volgens Bill Gross het punt zijn waarop beleggers zullen zoeken naar alteatieven voor obligaties, zoals cash en tastbare bezittingen.

    Pimco

    Bill Gross overziet met het Pimco Total Retu Fund een beleggingsportefeuille van $285 miljard, die vooamelijk bestaat uit obligaties. Hij heeft al vaker gewezen op het risico van het falen van kredietmarkten, waardoor de inflatie verder kan oplopen. Pimco had op 31 december 2012 in totaal $2 biljoen aan vermogen in beheer.

    Hij beveelt in zijn laatste bericht nog steeds inflatie-gecorrigeerde Amerikaanse staatsobligaties, goud en andere grondstoffen aan. Ook heeft hij opnieuw de voorkeur uitgesproken voor het beleggen in landen met een lagere schuldquote, zoals Australië, Brazilië, Mexico en Canada. Voor wat betreft de aandelenmarkt gat de voorkeur van Gross momenteel uit naar grote bedrijven met een goede cashflow.

    Bron: CNBC/Reuters

    Bill Gross is somber over de toekomst van de Amerikaanse economie

  • Hypotheekaanvragen in januari 47% lager dan de maand ervoor

    Zoals te verwachten viel werden er in januari veel minder hypotheken verstrekt dan in de maand ervoor. De vraag naar woningen is door de onzekere vooruitzichten op de arbeidsmarkt en door de dalende prijzen veel kleiner dan voor de financiële crisis, terwijl het aanbod van woningen op Funda van september 2007 tot en met nu verdubbelde van ~130.000 naar meer dan 260.000. Door de dalende transactievolume is de woningenvoorraad, uitgedrukt in aantal dagen, zelfs ruim verdrievoudigd in diezelfde periode.

    De daling van 47% ten opzichte van december vorig jaar werd geregistreerd door Hypotheken Data Netwerk, dat naar eigen zeggen de helft van de hypotheekofferte-aanvragen registreert. Traditioneel is januari altijd al een relatief zwakke maand geweest voor wat betreft de hypotheekaanvragen, maar dit jaar is de dip veel groter dan gebruikelijk. Vergeleken met januari vorig jaar waren er namelijk ook nog steeds 33% minder aanvragen.

    In het laatste kwartaal van vorig jaar werden er al relatief meer huizen verkocht, maar dat wil nog niet meteen zeggen dat er sprake is van herstel op de woningmarkt. De discussie over het aanpassen van de hypotheekregels liep namelijk al wat langer, waardoor potentiele huizenkopers hun beslissing waarschijnlijk naar voren hebben gehaald. In het laatste kwartaal van 2012 werden er 34.000 woningen verkocht, een stijging van 32% ten opzichte van het derde kwartaal. Volgens Ger Hukker van de NVM moeten we rekening houden met een slecht eerste kwartaal. De maand januari voldeed aan deze verwachting.

    Afbeelding van Hypotheekspecialist.nl

  • Grafiek: Voedselbonnen versus banengroei VS

    De grafiek laat in één oogopslag zien dat de Amerikaanse arbeidsmarkt nog lang niet hersteld is van de crisis. De officiële werkloosheid daalde weliswaar van een piek van 10% naar minder dan 8%, maar wie kijkt naar de participatiegraad en de werkloosheidscijfers op Shadowstats kan niet anders concluderen dat het op de Amerikaanse arbeidsmarkt nog steeds erg slecht gaat. Eerder slechter dan beter.

    Sinds juni 2009 is het totaal aantal banen volgens de non-farm payroll data met slechts 2% aangegroeid. Over diezelfde periode is het aantal aanvragen voor voedselbonnen veel harder gestegen, namelijk met 30%. Momenteel zijn er meer dan 48 miljoen Amerikanen die aanspraak maken op deze voedselbonnen. Bloomberg schrijft dat er in de eerste tien maanden van 2012 ongeveer 1,01 miljoen mensen zijn toegevoegd aan het Supplemental Nutrition Assistance Program (SNAP). In diezelfde periode kwamen er 1,5 miljoen banen bij, een stijging van 1,1% op het totaal aantal arbeidsplaaten. Onderstaande grafiek geeft de lange termijn trend weer van de arbeidsmarkt en de voedselbonnenconsumptie, beginnend bij een indexcijfer van 100 in juni 2009.

    Banengroei en groei van voedselbonnenconsumptie in de VS sinds juni 2009 (via Zero Hedge)

    Bloomberg haalt in haar nieuwsbrief ook een aantal quotes van mensen uit het bedrijfsleven aan. Ze hebben het volgende te zeggen over de  bestedingsruimte van veel Amerikaanse consumenten:

    Scott Beattie (CEO van Elizabeth Arden): “Er zijn klanten die leven van loonstrookje tot loonstrookje, velen van hen zijn afhankelijk van de overheid voor voedselbonnen, een werkloosheidsuitkering of een andere vorm van overheidssubsidie, en dat kun je zien”

    Dick Boer (CEO van Koninklijke Ahold NV): “We weten dat 15% van de Amerikanen vandaag de dag leeft op voedselbonnen en we weten dat bij de meeste van hen al na twee of drie weken van de maand het geld op is”

    David Dillion (CEO van groentehandel Kroger): “Hoewel de economie langzaam aan lijkt te trekken zijn er nog steeds veel klanten met een klein budget. We krijgen veel voedselbonnen, procentueel en in dollartermen veel. Dat is absoluut problematisch”

  • Doug Casey interviewt Peter Schiff

    Doug Casey interviewt Peter Schiff

  • ING: Een op de drie Europeanen heeft geen spaargeld

    De Belgische minister Vanackere van Financiën riep onlangs de spaarders van België op te gaan investeren in bedrijven. Die staan te springen om financiering, terwijl ze daarvoor ook nog eens meer rendement uitkeren dan een spaarrekening bij de bank. Maar uit onderzoek van ING blijkt dat een derde van de Europeanen helemaal geen spaargeld heeft. De Belgische spaarder heeft gemiddeld €20.000 op de bankrekening staan.

    De ING Bank deed onderzoek naar het spaargeld van Europeanen en voerde een studie uit onder 14.000 volwassenen in Oostenrijk, Tsjechië, Frankrijk, Duitsland, Italië, Luxemburg, Nederland, Polen, Roemenië, Slovakije, Spanke, Turkije, Groot-Brittannië en België. Hieruit kwam naar voren dat de minste spaarders in Roemenie zitten, daar bleek bijna de helft van de ondervraagden geen spaarrekening te hebben. In Luxemburg waren naar verhouding de meeste spaarders te vinden, 89% van de respondenten die daar wonen gaf aan een spaarrekening te hebben.

    De ontwikkeling van het spaarsaldo liet een daling zien in Spanje en Italië, waar respectievelijk 47 en 52 procent van de spaarders haar saldo de afgelopen twaalf maanden zagen dalen. In Turkije en in Groot-Brittannië kon de helft van de ondervraagden het afgelopen jaar meer geld opzij zetten op een spaarrekening dan voorheen.

    De Belgische krant De Morgen schrijft verder dat Nederlanders en Duitsers het meest gelukkig zijn met het saldo op hun spaarrekening. Respectievelijk 47 en 46 procent van de respondenten was tevreden over de hoeveelheid spaargeld op de bankrekening. Tsjechen, Italianen en Spanjaarden bleken de minst gelukkige spaarders te hebben.

    Voldoende spaargeld

    Verder laat het onderzoek van ING zien dat 49% van de ondervraagden van mening is dat hun spaargeld voldoende is om het drie maanden uit te zingen. Een bijna even grote groep van 47% denkt dat die termijn niet haalbaar is met hun gespaarde saldo. Opvallend is dat maar liefst 2/3 van de ondervraagden uit deze studie aangeeft dat ze in het afgelopen jaar minder geld konden uitgeven aan hobby’s, kleding en lichaamsverzorging dan daarvoor.

    Een op drie Europeanen heeft geen spaargeld

    Volgens studie van ING heeft een op de drie Europeanen geen spaargeld