Het referendum over de hervorming van het geldsysteem in Zwitserland zal waarschijnlijk geen meerderheid halen, zo blijkt uit een opiniepeiling van GfS Bern dat in opdracht van de Swiss Broadcasting Corporation werd uitgevoerd. Het initiatief om commerciële banken terug te brengen naar een bemiddelde functie en die de taak van geldcreatie in handen legt van de centrale bank heeft wel draagvlak in de samenleving, maar die is nog niet groot genoeg om een meerderheid te behalen.
Volgens de peiling zal 35% op 10 juni voor deze ingrijpende monetaire hervorming stemmen, terwijl een groter gedeelte van 49% van plan is tegen te stemmen. Ook zien we dat er nog relatief veel Zwitsers zijn die het nog niet weten, wat mogelijk te maken heeft met de complexiteit van het onderwerp. Het is lastig te overzien welke gevolgen een dergelijke hervorming van het geldstelsel heeft op de korte en lange termijn. Er zijn namelijk geen voorbeelden van uit het recente verleden, omdat het fractioneel bankieren in alle landen in de wereld momenteel de standaard is.
Nog geen meerderheid voor hervorming geldstelsel in Zwitserland (Bron: Swissinfo)
Voorstanders van het zogeheten ‘Sovereign Money Initiative’ verwachten dat de financiële sector met deze aanpassingen minder gevoelig wordt voor financiële bubbels die het gevolg zijn van ruime kredietverlening door banken. Tegenstanders vrezen dat bedrijven en huishoudens in dat scenario moeilijk aan geld kunnen komen en dat het vooral veel onzekerheid met zich mee zal brengen. De gouverneur van de Zwitserse centrale bank noemde de plannen deze week nog een “onnodig en gevaarlijk experiment”.
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
Het cijferseizoen over het eerste kwartaal van 2018 is niet slecht van start gegaan. De verwachtingen zijn dan ook hooggespannen. Gemiddeld genomen zullen de bedrijven in de S&P 500 een groei van de winst per aandeel noteren van 20%. Toch lijkt de stemming op Wall Street niet echt florissant, eerder het omgekeerde. Koersen hebben eerder de neiging omlaag te gaan dan te stijgen. Trouwens, niet alleen Wall Street lijkt in een mineurstemming, overal in de wereld lijken malaise gevoelens de overhand te krijgen.
Zoals gezegd, de cijfers tot dusverre vallen niet tegen. Een bedrijf als Caterpillar deed het veel beter dan verwacht en verhoogde zijn verwachtingen voor heel 2018. Iedereen blij zou je denken. Maar het venijn zat in de staart. Caterpillar rondde zijn presentatie over het eerste kwartaal van 2018 af met de vaststelling, dat dit kwartaal waarschijnlijk het beste was wat beleggers dit jaar te zien zouden krijgen. Niet alleen Caterpillar serveerde die voor beleggers onplezierige verrassing, een bedrijf als 3M deed doodleuk hetzelfde.
Groeivertraging?
Ondanks alle mooie cijfers dringt bij veel beleggers plotsklaps het besef door, dat 2018 weleens het jaar kan zijn van de vertraging in de groei en niet van de veronderstelde versnelling. Wie om zich heen kijkt komt dan waarschijnlijk tot de conclusie dat het landschap aan het veranderen is en niet per sé ten faveure van aandelen. Zo is de yield op de 10-jaars Treasury voor het eerst sinds 2014 weer tot boven 3% gestegen. Voor veel beleggers is dit een symbolisch gebeuren.
Beleggers accepteren tot dusverre dat waarderingen voor aandelen aan de hoge kant zijn, zolang de rente maar laag is. De grens van 3% is daarbij een kritische toetssteen. Is nu het hek van de dam en gaat de rente verder omhoog? Dat kan zomaar, omdat de Fed de rente nog twee- of driemaal zal verhogen om inflatie op voorhand de kop in te drukken.
Oplopende inflatie
De kans dat de inflatie geleidelijk gaat oplopen is volgens menigeen reëel, omdat de vooruitzichten voor de wereldeconomie onverminderd bemoedigend zijn. Ze verwijzen hierbij naar de recente voorspellingen van bijvoorbeeld het Internationale Monetair Fonds. Een vertraging in de winstontwikkeling gekoppeld aan een mogelijke verdere stijging van de rente is voor aandelenbeleggers een ware jobstijding.
Obligatiebeleggers als Pimco en Fidelity staan echter heel anders in de werkelijkheid. Zij denken dat met een stijging naar 3% de rek er wel uit is. Ze geloven niet dat de inflatie nog erg gaat oplopen. Ze verwijzen daarvoor naar de yield op de 30-jaars Treasury. Die bedraagt ongeveer 3,20% tegen bijna 4% in 2014.
Obligaties met zeer lange looptijden zijn erg gevoelig voor inflatieontwikkelingen. Bij Pimco en bij Fidelity denken ze daarom dat de rente niet veel verder zal oplopen, laat staan dat de stijging gaat versnellen. En dus lijkt voor hen het moment aangebroken om weer massief in de 10-jaars Treasuries te stappen. Ze rekenen er daarbij op, dat lange termijnbeleggers als verzekeraars en pensioenfondsen hetzelfde gaan doen. Dat zou een duidelijke steun in de rug zijn voor de prijsontwikkeling.
Het kan zomaar zijn dat in 2018 de bordjes weer eens verhangen worden. De rek bij aandelen is eruit en de obligatiebelegger maakt zijn comeback!
Voor meer door mij geschreven artikelen bezoekt u mijn website: www.corwijtvliet.nl
Of bezoek www.Beurshalte.nl
Ontvangt u het Cor Wijtvliet Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!
Deze column verscheen eerder in het CorWijtvlietJournaal en wordt u gratis aangeboden door Marketupdate. Vindt u deze columns interessant, dan kunt voor €25 per jaar donateur worden van het CorWijtvlietJournaal. Ook kunt u een geheel vrijwillige bijdrage overmaken naar NL14RABO0156073676, ten name van Wijtvliet Research.
Donateurs krijgen niet alleen zonder vertraging het CorWijtvlietJournaal in hun mailbox, maar kunnen ook rekenen op een wekelijkse extra nieuwsbrief met vijf beleggingstips van Cor Wijtvliet. Neem voor meer informatie contact op met Cor Wijtvliet via het hierboven genoemde mailadres.
De vraag naar gouden munten is het afgelopen jaar sterk afgenomen, zo blijkt uit cijfers van de US Mint. In april verkocht het Amerikaanse munthuis slechts 6.500 troy ounce aan gouden Eagle en Buffalo beleggingsmunten, terwijl de totale verkoop in februari en maart met respectievelijk 9.000 en 4.500 troy ounce ook al teleurstellend laag was. Corrigeren we voor seizoensinvloeden en kijken we naar de gemiddelde verkoopcijfers over de afgelopen twaalf maanden, dan zien we dat de verkoop van nieuwe gouden munten bij het Amerikaanse munthuis weer terug is op het niveau van voor de financiële crisis.
Werd er in de hoogtijdagen in 2010 iedere maand gemiddeld meer dan 100.000 troy ounce aan gouden munten door het munthuis verkocht, nu is dat nog maar iets meer dan 20.000 troy ounce per maand. Dat is ook aanzienlijk minder dan tijdens de relatief zwakkere periodes in 2012 en 2014, toen er maandelijks gemiddeld ongeveer 60.000 troy ounce aan nieuwe beleggingsmunten geslagen werd.
Verkoop gouden munten sterk afgenomen (Bron: US Mint)
Verkoop zilveren munten daalt ook
Niet alleen de belangstelling voor goud kopen lijkt wat af te nemen, ook zilveren munten worden momenteel veel minder verkocht dan in de recordjaren van 2013 tot en met 2015. Werden er de afgelopen jaren gemiddeld nog 3 tot 4,5 miljoen Silver Eagle munten per maand geproduceerd en verkocht, de laatste maanden is dat teruggelopen tot gemiddeld minder dan 1,5 miljoen stuks op maandbasis. Ook dat is het laagste niveau in tien jaar tijd.
Ook zilveren munten zijn minder populair (Bron: US Mint)
Minder vraag naar edelmetalen?
De vraag naar nieuwe beleggingsmunten wordt gedempt door beleggers die hun oude voorraden munten terug op de markt brengen. Door een groeiend aanbod van muntstukken met oudere jaartallen hoeven er minder nieuwe geslagen te worden om aan de vraag te voldoen. Beleggers kochten vorig jaar minder edelmetaal vanwege de populariteit van beleggen in aandelen en virtuele munten. Ook dit jaar is de vraag naar het edelmetaal, vooral in de Verenigde Staten, relatief beperkt.
Bij deze cijfers moeten we wel een aantal kanttekeningen plaatsen. De US Mint is weliswaar de grootste producent van beleggingsmunten, ze is zeker niet de enige. Ook zeggen deze grafieken vooral iets over de vraag naar goud en zilver in de Verenigde Staten, want dat is de belangrijkste afzetmarkt voor de US Mint. Ook is het mogelijk dat de voorkeur van beleggers wereldwijd verschoven is naar beleggingsmunten uit andere landen of naar andere vormen van beleggen in goud, zoals goudbaren, sieraden of ETF’s. Ook bewegen de prijzen van edelmetalen al enige tijd in een smalle bandbreedte, waardoor de markt minder speculatieve beleggers aantrekt.
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
Iedereen die hoopt nog een tijdje te kunnen genieten van de top van de economische cyclus, kan wel eens van een koude kermis thuiskomen. Trends op de obligatiemarkten wijzen erop dat de cyclus nagenoeg over is. Het zal moeilijk worden voor beleggers om ergens veilig te schuilen.
Wat zijn zo de onrustbarende voortekenen? Om er maar wat te noemen: de rente op de 2-jaars treasury is op moment van schrijven opgelopen naar 2,43%. Dat is het hoogste niveau sinds augustus 2008, aan de vooravond van het omvallen van Lehman Brothers. In september 2007, vlak voordat het Amerikaanse Congres instemde met de grote belastingverlaging, was het niveau amper de helft van het huidige. Ook de yieldcurve is steeds meer aan het vervlakken. Het verschil tussen de yield op de 10-jaars en de 2-jaars Treasury bedraagt op het moment van schrijven 0,41%. Sinds 2007 is dat verschil niet zo klein geweest.
Renteverhoging
Er is nog meer dat weinig geruststelt. Volgens Bloomberg laten de Fed Funds Futures zien dat de kans op twee renteverhogingen ongeveer 80% bedraagt en die op drie verhogingen 35%. Dat zijn de hoogste percentages sinds de handel in futures voor het einde van het jaar startte. Tegelijkertijd lopen de inflatieverwachtingen voor de Verenigde Staten voorzichtig omhoog. De VS dreigt steeds meer een buitenbeentje te worden als we kijken naar de ontwikkeling van de spread tussen 2-jaars treasury en de Duitse Bund. Die is opgelopen tot 3 procentpunt, het hoogste niveau sinds 1999.
Een duidelijke bezorgdheid over de ontwikkeling van de rente voor langer lopend schuldpapier ontbreekt. De markt gaat er blijkbaar vanuit dat we op de top van de cyclus zitten en dat er in de VS nu al snel een cyclische neergang komt. Die wisselende kijk op de yield is wel te verklaren. De kerninflatie in de VS is weer boven 2% geklommen.
De Fed is niet bereid het verkrappende beleid los te laten, zo blijkt uit de notulen van de beraadslagingen van de Fed. De benoeming van Richard Clarida als vicevoorzitter van de centrale bank wijst er eveneens op dat de kansen op rentestijgingen alleen maar toenemen. Als de rentestijgingen eenmaal voorbij zijn, dan volgt de daling al snel. Dat zegt althans de swapmarkt. Die laat de verwachting zien dat yields over drie jaar lager zullen zijn dan nu. Ze liggen ook lager dan de verwachte yields over twee jaar. De rente op de 2-jaars treasury doet vermoeden dat de Fed de rente nog hooguit driemaal gaat verhogen. Daarmee impliceert de markt tevens dat de Fed waarschijnlijk de rente eenmaal te vaak verhoogt, waardoor de economie gaat stagneren.
Volgens diezelfde swapmarkt zal de yield op de tienjaars staatslening over tien jaar amper 3% bedragen. Vrees voor een berenmarkt in obligaties lijkt zodoende ongegrond. Als dat zo is, dan is dat voor de langere termijn steun voor de waarderingen voor aandelen, maar slecht nieuws voor pensioenfondsen.
Welbeschouwd suggereren trends op de obligatiemarkt dat de VS terecht zijn gekomen in de wereld van the ‘New Normal’. Dat betekent lage rentes in combinatie met lage groei. Het is waarschijnlijk toeval, maar Richard Clarida is afkomstig van Pimco, waar ze de term New Normal bedacht hebben. In zijn laatste outlook voor Pimco toont Clarida zich niet al te optimistisch. De vooruitzichten van de wereldeconomie zijn in zijn ogen belabberd, omdat de Fed de rente aan het verhogen is en zijn balans aan het verkleinen. Dat gebeurt op een moment dat het fiscale beleid weinig kan doen om de groei te stimuleren. Daar komt nog bij dat ook in China en in de eurozone de onzekerheden toenemen. Zijn advies was dan ook om in cyclische rally’s de cashpositie te versterken om die in te zetten als markten gaan corrigeren en risico’s opnieuw ingeprijsd worden.
Het dieptepunt van de kredietcrisis ligt al bijna tien jaar achter ons. Niet verwonderlijk dat er veel wordt teruggeblikt op die tijd. Op 24 april werd in De Balie in Amsterdam de documentaire ‘De achtste dag’ vertoond. Het is een tijdsdocument over de redding van Fortis – een week na de val van Lehman Brothers in september 2008 – met in de hoofdrol de beslissers op dat moment, waaronder voormalig president van de ECB, Jean-Claude Trichet.
Wat opvalt is dat het bij deze terugblikken meestal gaat over de crisis zelf en de nasleep ervan. Over de oorzaak wordt vrijwel nooit gesproken, hoewel dit misschien veel belangrijker is als we in de toekomst willen voorkomen dat we nogmaals zo in de problemen komen. Tijdens deze bijeenkomst kon ik de Trichet in een vraag en antwoord sessie een vraag stellen. Niet over de crisis en de nasleep, maar juist over de oorzaak van de kredietcrisis. Ik stelde daarom de volgende vraag aan Trichet:
Sander Boon: “Is het niet de monetaire zonde van het Westen, de ‘Monetary Sin Of The West’ (1) om overheden in staat te stellen onevenwichtigheden in de betalingsbalans (2) te injecteren in het financiële systeem, en daarmee tegelijkertijd kredietbubbels te creëren in de Verenigde Staten, Europa en Azië?
Staatsobligaties worden in dit systeem net als goud behandeld als risicovrij kapitaal en fungeren als onderpand in de repo markt in combinatie met de eurodollarmarkt, de wholesale offshore eurodollar market. Hierdoor kan het financiële systeem uit het niets krediet creëren. Terug naar mijn vraag, is het niet de originele ‘Sin of the West’ (zie voetnoot) waar dit allemaal mee begonnen is?”
De vraag en antwoordsessie met Trichet is in zijn geheel opgenomen. Het antwoord op deze vraag begint in de volgende video op 54:30. Voor het gemak hebben we de woorden van Trichet voor u uitgeschreven en vertaald. Deze vertaling staat onder de video.
Jean-Claude Trichet: “Dit is, zoals ik eerder al zei, het idee dat je permanente tekorten kunt hebben, zowel binnenlandse fiscale tekorten als tekorten op de betalingsbalans, dat is iets wat normaal is geworden in landen die op een gegeven moment een wereldmunt hadden en die gebruikt wordt om zichzelf heel makkelijk permanent te financieren.
Er wordt geen externe beperking gevoeld in de Verenigde Staten van Amerika, niet door de overheid, het parlement en economen. Ze denken dat het vanzelfsprekend is dat ze gefinancierd zullen worden door de rest van de wereld. En tot op de dag van vandaag werkt dat en dat zou nog een hele lange periode zo kunnen functioneren, rekening houdend met de liquiditeit en de diepte van de Amerikaanse financiële markten. Dus ik zie jouw punt als iets wat zeer belangrijk is. En het is waar dat wanneer je zegt dat je schulden kunt blijven accumuleren, en dat de instrumenten die die schuld vertegenwoordigen – de obligaties en dergelijke – zonder enig risico zijn, en dat de toezichthouder ervan uit kan gaan dat er geen risico is… dat dat pervers is. Ik ben het daarover met je eens.
Ik kan mezelf observeren dat op het moment van die transitie, toen de financiële private crisis waar de film over gaat, overging in een soevereine schuldencrisis, dat deze zich in het begin niet zo concentreerde op de Europese landen in kwestie, Griekenland, Portugal, Ierland, Spanje, maar dat het meer algemeen was. Ik kan me uit die tijd nog herinneren dat sommige investeerders publiekelijk zeiden dat ze niet meer in Amerikaanse staatsobligaties belegden, omdat ze er geen vertrouwen meer in hadden.
Je kon zien dat, nadat ze dramatisch getest waren op hun intelligentie in de private markt, er nu ook een aantal investeerders waren die zich afvroegen of het wel juist was om erop te vertrouwen dat overheden altijd kredietwaardig zijn. Dat ze altijd per definitie Triple A zijn. En daarna bleek dat de aandacht van investeerders zich concentreerde op die landen was die ik al genoemd heb en zeker niet op de grote…
Misschien dat het feit dat er een massief opkoopprogramma van staatsobligaties werd uitgevoerd door alle grote centrale banken een rol speelde in het overtuigen van beleggers en spaarders dat deze altijd liquide zouden blijven en dat ze permanent Triple A zouden blijven. Desalniettemin hebben kredietbeoordelaars de Amerikaanse staatsschuld afgewaardeerd. Dat was in die tijd echt dramatisch toen de eerste afwaardering kwam. We zagen toen ook afwaarderingen in Japan en in het Verenigd Koninkrijk.
Ik verwacht dat als de tijd zover is, dat er dan wellicht meer zal worden stilgestaan bij de vraag of het wel of niet gepast is om ervan uit te gaan dat bepaalde landen per definitie veilig of excellent zijn. Ik denk dat je daar een goed punt hebt.
Maar hoe dan ook, we zitten in een transitiefase. Ik heb er echt vertrouwen in dat – zoals ik zei leven we in een gevaarlijke wereld – het erg belangrijk is dat we hard werken om dit te corrigeren.”
Nawoord
Al eerder was het me opgevallen dat voormalig Europese centrale bankiers in privé correspondentie of conversaties opmerkelijk meer anti-Amerikaans zijn dan onze politici. De reden hiervoor is natuurlijk dat zij weten wat de financiële consequenties op de langere termijn zijn van de monetaire keuzes die de Amerikanen de afgelopen decennia hebben gemaakt, consequenties die de politici in hun dagelijkse praktijk minder raken (behalve bij een grote financiële crisis als de kredietcrisis).
Politici zijn waarschijnlijk ook minder kritisch op de VS omdat ze zelf kunnen profiteren van de mogelijkheid van uitbundig krediet sinds het gebruik van staatsobligaties als substituut voor goud. En er speelt natuurlijk een geopolitiek motief: de Verenigde Staten zijn de politieman van de (Westerse) wereld.
Centrale bankiers hebben geen politiek mandaat en koesteren hun onafhankelijkheid. Daarom houden ze zich doorgaans op de vlakte. Vlak na de kredietcrisis was het de Chinese centrale bankier Zhou Xiaochuan die als enige kritiek had op deze situatie en de vinger op de zere plek legde (3).
Hij gaf aan dat de crisis voor een belangrijk deel te wijten was aan het feit dat er wereldwijd bij financiële en handelstransacties gebruik wordt gemaakt van een nationale munt (de Amerikaanse dollar), waardoor ongewenste financiële instabiliteit wordt gecreëerd. Zhou stelde zo snel als mogelijk af te willen van deze situatie. Negen jaar later zitten we echter nog altijd in het zelfde schuitje.
Voetnoten:
The Monetary Sin of the West (1972) is een boek van de Franse econoom Jacques Rueff, landgenoot van Jean-Claude Trichet. Het gaat over de gevaren rondom het verlaten van een goudstandaard.
The Balance of Payments (1967) verscheen een paar jaar eerder en beschrijft in hoofdlijnen dezelfde problematiek van een geldsysteem waarin de handelsbalans niet met goud vereffend wordt.
In 2009 schreef de toenmalige gouverneur van de Chinese centrale bank Zhou Xiaochuan in het artikel ‘Reform the international monetary system‘ over de weeffouten in het huidige internationale monetaire systeem.
Beleggers verliezen hun vertrouwen in Deutsche Bank, want de waarde van het aandeel zakt langzaam maar zeker terug naar het dieptepunt van september 2016. Op het moment van schrijven betaal je nog maar €11,37 voor een aandeel, wat betekent dat het bedrijf op dit moment een marktwaarde heeft van ongeveer €24,3 miljard. Daarmee staat de grootste bank van Duitsland op plek 95 in de wereldwijde ranglijst van grootste banken, gerangschikt naar de actuele marktwaarde.
De problemen bij Deutsche Bank komen voort uit een reeks van schandalen, waaronder het manipuleren van de goudprijs en de zilverprijs, het manipuleren van de Libor rente en het doorverkopen van dubieuze hypotheekleningen aan beleggingsfondsen en pensioenfondsen. Deze miljardenboetes drukte niet alleen op de bedrijfsresultaten, ook deden ze de reputatie van de bank geen goed. Het aandeel van de bank ging in 2016 zelfs zo hard omlaag dat ze samen met Credit Suisse van de Stoxx Europe 50 index werd geschrapt.
Deutsche Bank zakt weg op ranglijst van grootste banken (Via Holger Schaepitz)
Deutsche Bank nog steeds in moeilijkheden
In april kreeg met bedrijf een nieuwe directeur en ging ook het management op de schop, maar dat heeft beleggers nog niet weten te overtuigen. Kredietanalisten maken zich zorgen over de strategische uitdagingen die de bank te wachten staan. Voor kredietbeoordelaar Moody’s was er zelfs genoeg reden om de bank een negatieve outlook te geven.
Vorige week rapporteerde Deutsche Bank een 79% lagere winst over het eerste kwartaal van dit jaar en maakte de bank haar plannen bekend om zich meer te richten op de Europese markt en haar activiteiten in de Verenigde Staten en Azië terug te brengen. Ook wil de bank opnieuw flink snijden in het personeelsbestand om focus aan te brengen en de winstgevendheid te verbeteren.
Het gaat goed met de wereldeconomie. Alhoewel de groei niet zo sterk is als in de periode 2003-2007 oogt het toch allemaal goed en mooi. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft de feestvreugde nog verhoogd door de mooiste voorspellingen voor 2018 en 2019 neer te schrijven sinds het uitbreken van de crisis en dat is alweer tien jaar geleden. Toch is het verstandig het herstel met de nodige omzichtigheid te bezien.
Laten we met het goede nieuws beginnen. In zijn laatste World Economic Outlook heeft het IMF zijn voorspellingen voor de groei in de wereld in dit jaar met 0,2% verhoogd. Vooral de groei in de ontwikkelde landen is fors opwaarts bijgesteld en wel met 0,5 procentpunt voor 2018 en 0,4 procentpunt voor 2019. Ondanks al het protectionistisch tromgeroffel blijft ook de wereldhandel goed gaan. De groei voor 2018 is met 1,1 procentpunt opwaarts bijgesteld en voor 2018 bedraagt de bijstelling 0,8 procentpunt.
Ruim monetair beleid
We hebben al dit goede nieuws aan twee doorslaggevende factoren te danken. De eerste is dat het gevoerde beleid nog steeds zeer ondersteund is. De korte rente in de VS zal ook dit jaar verder omhooggaan, maar je kunt het monetair beleid niet echt verkrappend noemen. De rente zal waarschijnlijk tot 2021 niet boven 3% uitstijgen. Er is bijna niemand die op de korte termijn een serieus opleven van de (loon)inflatie verwacht. Alle andere belangrijke economieën in de wereld zijn op zijn best nog aan het nadenken over een afbouw van de verruimingsprogramma’s. Een renteverhoging ligt nog verder weg in de tijd.
De tweede factor van belang is de grote belastinghervorming in de Verenigde Staten. Daar hangt overigens nu al een forse rekening aan. The Congressional Budget Office verwacht dat het overheidstekort tussen 2019 – 2027 pakweg 5% zal bedragen. De aanpak van Trump in een economie met nagenoeg volledige werkgelegenheid doet denken aan de vergelijkbare aanpak aan het einde van de jaren zestig en begin jaren zeventig van de vorige eeuw. Dat liep toen slecht af.
Beide bovengenoemde factoren kunnen met een beetje geluk voor de korte termijn resulteren in een sterke groei van de investeringen en de consumptie. Hogere investeringen kunnen de productiviteit verhogen en daarmee de kans op (loon)inflatie verkleinen. Daar staat tegenover dat het huidige politieke klimaat steeds onvoorspelbaarder wordt. Een grotere volatiliteit op de internationale financiële markten kan het opbloeiend optimisme verzwakken en daarmee ook een hogere vraag van consumenten. De zwakke plek is en blijft de eurozone, waar de groei alweer lijkt af te nemen.
Langere termijn
Voor de langere termijn lijken negatieve factoren de overhand te krijgen. Het IMF wijst daarbij op de hoge verschuldiging van overheden en bedrijven. Ook prijzen van een reeks van assets zijn te hoog. Het IMF wijst er nadrukkelijk op dat kredietrisico’s beheersbaar zijn zolang de groei sterk is en de leenkosten laag. Maar wat gebeurt er als de inflatie toch sneller oploopt dan verwacht, of dat centrale banken sneller gaan verkrappen dan gehoopt. Onder dit soort omstandigheden zou het schuldenprobleem weer de kop opsteken, met alle mogelijke desastreuze gevolgen van dien.
De grootste bedreiging van de goede gang van zaken vormen echter de groeiende spanningen tussen de twee belangrijkste economische machten van dit moment, de VS en China. Een gedeeltelijke verklaring voor die oplopende spanningen moeten we waarschijnlijk zoeken in de ontwikkeling van de arbeidsmarkt in de ontwikkelde wereld. Tussen 2008 – 2016 is het aandeel van mannen op de arbeidsmarkt steeds verder teruggelopen. Dat van vrouwen daarentegen is gestegen, behalve in de Verenigde Staten. De arbeidsmarkt in dat land functioneert op zijn best zeer gebrekkig. De tegenstellingen beginnen daar geleidelijk op te lopen en dat moet op den duur misgaan.
Tien jaar geleden brak er een crisis binnen het systeem uit. Beleidsmakers verhinderden dat het een systeemcrisis werd. Met een beetje pech gaat dat nu wel gebeuren. Het huidig tijdsgewricht is er een van politieke en economische fragiliteit.
Voor meer door mij geschreven artikelen bezoekt u mijn website: www.corwijtvliet.nl
Of bezoek www.Beurshalte.nl
Ontvangt u het Cor Wijtvliet Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!
Deze column verscheen eerder in het CorWijtvlietJournaal en wordt u gratis aangeboden door Marketupdate. Vindt u deze columns interessant, dan kunt voor €25 per jaar donateur worden van het CorWijtvlietJournaal. Ook kunt u een geheel vrijwillige bijdrage overmaken naar NL14RABO0156073676, ten name van Wijtvliet Research.
Donateurs krijgen niet alleen zonder vertraging het CorWijtvlietJournaal in hun mailbox, maar kunnen ook rekenen op een wekelijkse extra nieuwsbrief met vijf beleggingstips van Cor Wijtvliet. Neem voor meer informatie contact op met Cor Wijtvliet via het hierboven genoemde mailadres.
De centrale bank van Rusland heeft in maart 300.000 troy ounce goud aan haar reserves toegevoegd. Daarmee stijgt de totale omvang van haar goudvoorraad naar ongeveer 1.990 ton, wat tegen de huidige goudprijs een marktwaarde van ruim $80 miljard vertegenwoordigt. Samen met de aankopen van januari en februari heeft de centrale bank dit jaar al 50 ton aan haar reserves toegevoegd. Dat is vergelijkbaar met het tempo waarin ze de afgelopen drie jaar haar voorraad uitbreidde.
Door een daling van de goudprijs in dollars is de totale waarde van het goud op de balans licht gedaald, maar nog steeds is het edelmetaal goed voor 17,5% van de totale reserves. Ter vergelijking, toen de financiële crisis in 2008 uitbrak had de centrale bank slechts 2,5% van haar reserves in edelmetalen. Sindsdien heeft Rusland meer dan 1.300 ton aan haar voorraad toegevoegd. Sinds 2014 zijn de aankopen in een hogere versnelling gezet, mogelijk vanwege de economische sancties van het Westen.
Rusland blijft goud kopen
Rusland ziet het edelmetaal als een 100% bescherming tegen politiek risico, omdat het niet onderworpen kan worden aan economische sancties. Ook is het een bescherming tegen een waardedaling van de valutareserves of tegen een waardedaling van de eigen munt. Sinds 2006 waardeert de centrale bank het edelmetaal tegen de marktprijs, wat betekent dat de waarde van deze reserve toeneemt naarmate de goudprijs stijgt. Op die manier kan ze een waardedaling van de valutareserves opvangen.
De laatste jaren hebben verschillende centrale banken edelmetaal gekocht of dichter bij huis gebracht. Nederland, Duitsland, Oostenrijk, Hongarije en Turkije haalden de laatste jaren een deel van hun goudvoorraad weg uit de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, terwijl China en Rusland de laatste jaren honderden tonnen goud kopen als vorm van diversificatie. Rusland bewaart voor zover wij weten haar hele voorraad in eigen land, in een kluis waarvan recent nog foto’s naar buiten werden gebracht.
Rusland voegde in maart 300.000 troy ounce aan reserves toe
De koers van de dollar steeg weer en brak door de bodem van zijn recente bandbreedte ten opzichte van de euro. Het is lastig om één enkele oorzaak voor deze beweging aan te wijzen. De opwaartse verrassingen bij de ‘second-tier’ economische cijfers uit de VS leken voldoende om slapende korte posities wakker te laten schrikken en de dollar omhoog te jagen ten opzichte van elke G10-valuta en de valuta van de opkomende markten. De Turkse lira vormde een eigenzinnige uitzondering op deze bewegingen: deze munt eindigde de week bovenaan de ranglijsten na een grote renteverhoging door de Turkse centrale bank.
Aankomende week is er veel te beleven; we krijgen zowel economisch als beleidsmatig nieuws. Naast de bijeenkomst van de Federal Reserve, die woensdag plaatsvindt, zijn er ook bijeenkomsten van centrale banken in Australië (dinsdag) en Noorwegen (donderdag). De belangrijke gegevens verschijnen deze week op donderdag: de flash-inflatie voor de eurozone in april en het maandelijkse banenrapport uit de VS. Hieronder de belangrijkste valuta in detail.
Euro
Op de ECB-bijeenkomst in april van vorige week bleek helemaal niets te beleven te zijn. Zowel de Raad van Bestuur als voorzitter Draghi deden hun uiterste best om geen nieuwe informatie te geven over hun verwachtingen ten aanzien van de rente. De verklaring was in feite een kopie van die van de vorige bijeenkomst en er werden geen prognoses gegeven. De flash PMI-indicatoren voor zakelijke activiteit in april lieten in de kern ook geen verandering zien ten opzichte van de vorige maand. Hierdoor was de euro overgeleverd aan de angst voor hogere rentes in de VS.
De lange posities die handelaren nog steeds massaal in de munt hebben, werden verder afgebouwd. Dit bracht de koers van de gemeenschappelijke munt onder de bandbreedte die hij in de afgelopen weken had.
Britse pond
De verwachting dat de Bank of England in mei de rente gaat verhogen werden vorige week grotendeels gedempt door een zwak eerste rapport over de groei van het bbp in het eerste kwartaal. De jaargroei daalde van 1,4% in het vorige kwartaal naar 1,2%, het laagste percentage van de belangrijke economische gebieden.
Dit eerste rapport geeft nog niet zoveel informatie, maar toch verwachten wij dat de zwakte tijdelijk is en deze in het volgende kwartaal volledig verdwenen zal zijn. Daarom denken wij dat de recente depreciatie van het Britse pond overdreven is en verwachten wij een opleving van deze munt, vooral tegenover de euro.
Amerikaanse dollar
De meeste economische indicatoren die vorige week in de VS verschenen, brachten opwaartse verrassingen. De belangrijkste was de groei van het bbp in het eerste kwartaal, die op jaarbasis met 2,3% toenam. Hoewel de rendementen van Amerikaanse tienjarige staatsobligaties niet boven de 3% bleven, bleven de dollar shorts hun posities afdekken en steunden ze de koers van de dollar, die boven zijn recente bandbreedtes uitsteeg.
De opwaartse druk op de greenback zal deze week waarschijnlijk niet afnemen. Wij verwachten dat het FOMC haar boodschap van de vorige bijeenkomst, namelijk dat een combinatie van sterke economische cijfers en fiscale stimuleringsmaatregelen nog steeds borg staat voor hogere rentes, zal herhalen. Ook het payroll report zal vrijdag waarschijnlijk goed nieuws brengen voor de banengroei en de loongroei.
Door: Enrique Díaz-Álvarez (Ebury)
Enrique Diaz-Alvarez is chief risk officer en staat aan het hoofd van het analistenteam van Ebury in New York. Vanwege zijn gedrevenheid, passie en gedegen kennis, wordt Enrique door Bloomberg erkend als een van de meest accurate voorspellers van de marktbewegingen.
Over Ebury:
Ebury maakt internationale markten toegankelijker met valutadiensten op maat en flexibel handelskrediet voor ondernemingen. Ebury werkt samen met ruim 12.000 organisaties en verricht 12 miljard euro aan valutatransacties in 140 verschillende valuta. Het bedrijf heeft kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en Polen. De speerpunten van Ebury:
Financiële diensten die normaal zijn voorbehouden aan grote multinationals
Financiering van uw aankopen
Marktkennis en valutadiensten op maat
Ons netwerk van liquidity providers en intermediaire banken
De aandelen van de Zwitserse centrale bank blijven in waarde stijgen en wisselen op het moment van schrijven voor 7.500 Zwitserse frank van eigenaar. Ter vergelijking, begin dit jaar werd hetzelfde aandeel nog voor minder dan 4.000 frank verhandeld en een jaar geleden om deze tijd kon je ze voor minder dan 1.700 Zwitserse franken kopen. Kijken we naar het koersverloop van de afgelopen vijf jaar, dan zou je bijna denken dat we hier met een virtuele munt te maken hebben.
Waarom is de waarde van dit aandeel zo hard gestegen? Heeft dat te maken met de goede fundamentals van beleggen in een centrale bank? Of is dit de zoveelste speculatieve bubbel die het gevolg is van een uitzonderlijk lage rente? Beleggers hebben verschillende redenen om in de Zwitserse centrale bank te beleggen. Welke argumenten zijn er om deze aandelen te kopen?
Het eerste argument is veiligheid, want de kans dat de centrale bank omvalt is zo mogelijk nog kleiner dan dat een overheid haar schulden niet meer afbetaalt. Daarmee lijken de aandelen een interessant alternatief voor de meest veilige staatsobligaties die vandaag de dag vrijwel geen rente meer opleveren. Het tweede argument is dat je met een aandeel in de centrale bank aanspraak maakt op een steeds grotere vermogenspositie, want het balanstotaal van de Swiss National Bank is door de waardestijging van de goudvoorraad en de uitbreiding van de valutareserves de laatste jaren spectaculair toegenomen.
Aandeel Zwitserse centrale bank (Bron: Google)
Beleggen in de Zwitserse centrale bank?
Toch is een belegging in deze aandelen niet vrij van risico. Er zijn maar weinig stukken in omloop en het is niet bekend wie de kopers en verkopers zijn. Daardoor weet je als belegger niet of de aandelen op ieder gewenst moment gemakkelijk te verhandelen zijn en of je er wel een goede prijs voor zult krijgen. Van de 100.000 uitgegeven aandelen worden er maar een paar duizend via de beurs verhandeld, waarbij het dagelijkse handelsvolume op ongeveer 200 aandelen ligt.
Ook moeten we kanttekeningen plaatsen bij het enorme balanstotaal en de winstgevendheid van de centrale bank, want daar zie je als belegger maar weinig van terug. Het dividend is immers gekoppeld aan de nominale waarde van het aandeel, wat betekent dat je in de praktijk slechts 15 Franc per jaar krijgt uitbetaald. Van deze inkomsten zal je dus ook niet rijk worden.
Beleggen in het aandeel van de Zwitserse centrale bank is dus vooral een gok, die zich in de toekomst uitbetaalt wanneer andere beleggers bereid zijn er nog meer voor te betalen of als de centrale bank op een dag besluit aandeelhouders uit te kopen. Dat gebeurde eerder ook met aandelen van de Bank for International Settlements (BIS). Aandeelhouders kregen toen een prijs geboden die ver boven de marktprijs lag.
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
De Amerikaanse 10-jaars rente brak deze week voor het eerst sinds begin 2014 weer door de 3%. Verschillende renteverhogingen door de Federal Reserve en de verwachting dat de Amerikaanse regering de komende jaren haar begrotingstekort verder zal laten oplopen hebben gezorgd voor een sterke toename van de rente. Op het moment van schrijven vragen beleggers 3,02% rente op de Amerikaanse overheid voor tien jaar geld uit te lenen, meer dan het dubbele van de rente die in zomer van 2016 gevraagd werd voor hetzelfde schuldpapier.
De Amerikaanse 10-jaars rente is een belangrijke graadmeter, omdat ook veel andere financiële productie zoals hypotheken en autoleningen aan deze rente gekoppeld zijn. Ook wordt de rente als referentiepunt gebruikt voor dollarleningen die in de rest van de wereld worden afgesloten. Een stijging van de rente op dit soort leningen betekent dat bedrijven en consumenten met schulden meer geld kwijt zijn aan het financieren van de schulden, wat zich uiteindelijk zal vertalen in hogere prijzen voor goederen en diensten en een verminderde leencapaciteit.
Rente boven de 3%
In historisch perspectief bezien is een rente van 3% niet bijzonder, maar door de sterke toename van de wereldwijde schuldenlast is de impact van een rentestijging vandaag de dag veel groter. Bedrijven en huishoudens die tegen historisch lage rente konden lenen zullen die leningen nu tegen een aanzienlijk hogere rente moeten doorrollen, wat ten koste zal gaan van de consumentenbestedingen en investeringen.
Ook zal het voor de overheid kostbaarder worden om geld te lenen, juist nu president Trump een groot fiscaal stimuleringsprogramma wil uitvoeren dat het begrotingstekort al in 2020 naar $1 biljoen zal brengen. Ter vergelijking, de laatste keer dat de Amerikaanse overheid in een jaar zoveel geld tekort kwam was kort na het uitbreken van de financiële crisis.
De stijgende rente wordt versterkt door het monetaire beleid van de centrale bank. De Federal Reserve heeft zich voorgenomen de komende jaren steeds meer hypotheekleningen en staatsobligaties op de markt te brengen, waardoor het aanbod van schuldpapier toeneemt en een deel van de kunstmatige vraag wegvalt. Verschillende analisten verwachten daarom dat de rente de komende tijd nog verder zal oplopen. De Amerikaanse bank JP Morgan voorziet dat de 10-jaars rente dit jaar nog verder zal oplopen tot 3,15%, in overeenstemming met de middelste waarneming van 56 verschillende analisten die door Bloomberg ondervraagd werden.
Technisch analisten houden momenteel vooral het niveau van 3,0516% in de gaten, want dat was de intraday piek die op 2 januari 2014 werd bereikt. Hoger dan dat niveau zijn we sinds 2011 niet meer geweest. Wordt dat niveau ook doorbroken, dan spreken we van de hoogste rente in zeven jaar. Dat kan worden uitgelegd als het begin van een lange bear market in staatsobligaties.
