Blog

Haldane bood zijn toehoorders in vogelvlucht een geschiedenisles toezicht over de eeuwen heen. Van de essentie van de Tien Geboden tot aan Basel III, van Glass-Steagal tot de Dodd-Frank Act en de Europese wet- en regelzucht, Haldane slaat met zijn boodschap de spijker op zijn kop: een complexe financiële wereld vraagt niet om even zo complexe regelgeving maar een drastische versimpeling ervan.

Een treffende illustratie van het probleem van het toezicht op het inteationale bankwezen blijkt uit de groeiende omvang van wetgeving. Terwijl de Glass-Steagall Act die na het ontstaan van de Grote Depressie in Amerika werd ingevoerd slechts 37 pagina's telde, telt de Dodd-Frank Act uit 2010 uit 848 pagina's.

En zelfs daar houdt het niet mee op want de Dodd-Frank Act vereist dat additionele regels opgesteld moeten worden voor o.a. derivaten, termijnmarkten en andere synthetische financiële producten. Pagina's vol met regels die bovenop het toch al aanzienlijke aantal van de Dodd-Frank komen.

Tot nu toe heeft dat geleid tot 8.843 pagina's aan nieuwe regels terwijl minder dan een derde van de vereiste regels die Dodd-Frank wet voorschrijft pas zijn ingevoerd. Indien op dezelfde wijze doorgegaan wordt dan zal Dodd-Frank resulteren in zo'n slordige 30.000 pagina's aan financiële wet- en regelgeving, zo rekent Haldane voor.

Ook risicomodellen moeten het in de lezing van Haldane ontgelden. Terwijl het Basel I-akkoord leidde tot inteationale regelgeving voor het bankwezen met eenvoudige kapitaalratios, werd met Basel II afscheid genomen van robuuste en eenvoudige criteria waarmee risico's gemeten werden. Haldane maakt met de kennis van nu de balans op:

With hindsight, a regulatory rubicon had been crossed. This was not so much the use of risk models as the blurring of the distinction between commercial and regulatory risk judgements. The acceptance of banks’ own models meant the baton had been passed. The regulatory backstop had been lifted, replaced by a complex, commercial judgement. The Basel regime became, if not self-regulating, then self-calibrating.

A revised Basel Accord, Basel II, was agreed in 2004. It followed closely in the footsteps of the trading book amendment. Inteal risk models were allowed as a means of calibrating credit risk. Indeed, not so much permitted as actively encouraged, with inteal models designed to deliver lower capital charges. By design, Basel II served as an incentive device for banks to upgrade their risk management technology.

As a by-product, there was a step change in the granularity of the Basel framework. Risk exposures were no longer captured at a broad asset class level. And risk weights on these exposures were no longer confined to five buckets. That meant greater detail and complexity. Reflecting these changes, Basel II came in at 347 pages – an order of magnitude longer than its predecessor.

The ink was barely dry on Basel II when the financial crisis struck. This exposed gaping holes in the agreement. In the period since, the response has been to fill the largest of these gaps, with large upwards revisions to the calibration of the Basel framework. Agreement on this revised framework, Basel III, was reached in 2010. In line with historical trends the documents making up Basel III added up to 616 pages, almost double Basel II.

Met name op het vlak van risicomodellen is zijn lezing technisch en gedetailleerd maar met een duidelijke insteek want zijn vraagstelling blijft eenvoudig: zijn complexe modellen betrouwbaarder dan eenvoudige? Met de resultaten van de diverse methoden presenteert hij een eenvoudige conclusie. Eenvoudige modellen verslaan complexe modellen op vrijwel alle betrouwbaarheidsintervallen.

Ook voor Europa had Haldane een belangrijke boodschap want het is niet alleen in de Verenigde Staten waar de financiële wet- en regelgeving ontspoord. In het begeleidende paper schrijft Haldane:

The situation in Europe, while different in detail, is similar in substance. Since the crisis, more than a dozen European regulatory directives or regulations have been initiated, or reviewed, covering capital requirements, crisis management, deposit  guarantees, short-selling, market abuse, investment funds, alteative investments, venture capital, OTC derivatives, markets in financial instruments, insurance, auditing and credit ratings.

These are at various stages of completion. So far, they cover over 2000 pages. That total is set to increase dramatically as primary legislation is translated into detailed rule-writing. For example, were that rule-making to occur on a US scale, Europe’s regulatory blanket would cover over 60,000 pages. It would make Dodd-Frank look like a warm-up Act.

Haldane's paper en conclusie zullen toezichthouders in de Verenigde Stqten, Groot-Brittannië en ook in Europa niet zijn ontgaan. Zijn uitdrukkelijke aanbeveling om de wet- en regelgeving te vereenvoudigen zal deze crisis niet gaan oplossen, maar zal het toezicht sterk kunnen verbeteren. Maar of er lering getrokken zal worden uit de simpele conclusies die Haldane aanreikt moet gaan blijken.

—-

U kunt het paper van Haldane met grafieken, onderbouwing en referenties downloaden bij de Bank of England (BoE).

Nieuws uit Nederland

Banken en beleggers verliezen fors door scheepvaartmalaise
Via het FD onder het kopje “Faillissement vermijden”: De verliezen voor alle financiers zullen oplopen als banken genoodzaakt zijn om harder op te treden tegen cv’s die in gebreke blijven. Banken kunnen veel meer schepen failliet laten gaan dan ze nu doen, zegt expert in scheepvaartfinanciering Jan Vriesinga. ‘Aflossing en soms ook de rente worden doorgeschoven.’

Banken willen een faillissement koste wat kost vermijden, want dan moeten ze het schip veilen. Het schip komt tegen lagere kosten weer terug in de vaart, en dat drukt de tarieven nog verder.

Het is het terugkerende thema van deze crisis: banken willen niet afschrijven en dus blijven zij op giftige activa zitten. Het is eigenlijk te bizar voor woorden maar op deze manier blijft er een noodzaak bestaan om banken te blijven steunen. Terwijl banken – intermediair zoals zij zijn – kapitaal zouden moeten distribueren naar productieve doeleinden blijven kredieten opgesloten in niet-renderende en verlieslatende investeringen.

De omvang van het probleem met scheeps-cv's is relatief bescheiden. Particuliere beleggers en banken hebben bij elkaar opgeteld voor zo'n €4,5 tot €5,5 miljard in scheeps-cv's belegd. En wat voor vastgoed geldt, geldt ook voor scheeps-cv's: zolang banken hun activa niet afwaarderen en verliezen nemen, blijft deze crisis door modderen. Daaraan kunnen we toevoegen dat banken nog steeds kunnen wegkomen met het nemen van boekhoudkundige winsten. Dat zijn fictieve winsten met oneigenlijke bonussen als resultaat. 

• Banken en beleggers verliezen fors door scheepvaartmalaise (FD)

Wellink: politici niet eerlijk over Europa
Nout Wellink verwijt politici niet eerlijk te zijn over Europa. Wellink zei dit gisteravond in KRO's Brandpunt:

Wie de reacties onder het bericht in de Telegraaf leest, zal constateren dat Wellink weinig vertrouwen geniet. Dat neemt niet weg dat ik Wellink volg bij zijn inschatting dat hervormingen of drastische veranderingen niet Nederland zullen komen. En dat geldt ook voor zijn kritiek dat de politiek niet uitlegt dat Brussel afdwingt wat nationaal maar niet wil lukken: een fiscaal 0-beleid (géén begrotingstekorten meer).

De electorale rituelen van het politieke theater duren nog iets minder dan twee weken en ik geef het weinig kans dat de kritiek van Wellink effect zal sorteren..

• Wellink: politici niet eerlijk over Europa (Telegraaf)

Spaarvarkentje
Van onze SNS-correspondent..

Het spaarvarkentje moet op zijn kop want deze week staat er voor 20Mrd aan nieuwe staatsleningen op de rol terwijl er ongeveer 1Mrd naar de markt terugvloeit in de vorm van rente en aflossing. België, Spanje, Frankrijk, Oostenrijk en Duitsland zullen allemaal proberen een goed plekje bij de ruif te krijgen.
——–
De OECD steunt de plannen om de ECB obligaties te laten opkopen. “Europe must exploit this window of opportunity offered by the relative calm in the markets to tackle the eurozone debt crisis.” Het is mischien goed te weten dat de OECD in Parijs zit. Het pessimisme  van de fransen is sinds 2005 niet zo groot geweest zo blijkt uit een opniniepeiling van dit weekend. 68% van de ondervraagden antwoordde een beetje of zelfs heel pessimistisch te zijn. Uit deze enquete is ook gebleken dat de “approval rate” van president Hollande is gezakt naar 54%.
——–
Klaus Regling wijst er op dat het hoogste Duitse hof op 12 september beslist over de oprichting van ESM. Zonder Duitsland heeft het niet veel zin om het ESM leven in te blazen zegt hij. Open deur.
——–
MinFin Philipp Roesler zegt “Bond purchases cannot remain a permanent solution as they drive the danger of inflation”. Dat zijn dezelfde paarlen der wijsheid die eerder ook al uit de mond van BuBa chef Jens Weidmann rolden.
——–
Louis de Guidos (Minister Economische zaken Spanje) is helderziend want hij zegt in de FT dat de “bad bank” waar alle zwaar giftige leningen van banken worden ondergebracht over 15 jaar winst zal maken. Nu is de 15 jaars rente in Spanje ongeveer 7%. De prijs van een 15 jarige zerocoupon (Pincipal Only) is 36%. Dat moet dan wel een flinke winst worden over 15 jaar, anders is het de moeite niet waard om er nu gelkd in te steken..

Nu we toch even bij Spanje stilstaan: President Rajoy roept op om maatregelen te treffen om de rente(verschillen) te drukken. “In the current situation some European countries finance themselves at negative rates while others have to pay unsustainably hight rates”. Brazilië vindt 7.5% (korte) rente extreem laag, het is maar hoe je het bekijkt. Verder meldt Rajoy nog dat Spanje nu al voldoet aan de condities die zullen worden verbonden aan een eventuele steunoperatie.
———

Voor de Duitse minister van Economische Zaken en de OESO (of OECD) heb ik voor u een linkje in de aanbieding. Kort maar krachtig: Duitsland accepteert geen geldpersfinanciering van overheidstekorten.

• Rösler staat achter president Bundesbank (RTL-Z)
• Oeso wil dat ECB meer doet om euro te steunen (FD)

In ander nieuws:

Een rondgang van de Financial Times (het zal ook niet een Britse krant zijn..) wijst uit dat driekwart van de Duitsers de Grieken een vertrek uit de eurozone wensen..

• 'Driekwart Duitsers wil Grieken uit euro' (RTL-Z)

Een kritische column over de uitspraken van Jens Weidmann van de Bundesbank..

• Weidmann ondermijnt gezag en geloofwaardigheid ECB (FD)

Nieuws uit buitenlandse media

Frankrijk redt twee-na-grootste hypotheekverstrekker CIF
In Frankrijk is er net als in de rest van de westerse economieën valse kredietlucht de economie in gepompt en dat heeft het bekende gevolg van een vastgoedzeepbel. En wanneer de zeepbel doorgeprikt wordt dan komen hypotheekverstrekkers in de problemen. Zo ook in Frankrijk want Credit Immobilier de France krijgt staatssteun middels een garantie ter waarde van naar verluid €1,75 miljard. De staatssteun moet voorkomen dat kredietverstrekker omvalt. Voor wat betreft de omvang van de Franse staatssteun houd ik een slag om de arm; de bekendmaking van de steun dateert van gisteravond en de gemelde cijfers lijken ietwat haastig bij elkaar gesprokkeld te zijn.

Bij Reuters lezen we:

The CIF rescue is the latest in a series of headaches for newly elected Socialist President Francois Hollande, whose govement is already struggling to minimise planned layoffs at other crisis-hit companies like Peugeot and Carrefour, as well as the final wind-down of Franco-Belgian lender Dexia (DEXI.BR).

The state guarantee to CIF, facing the expiration of a 1.75 billion euro (1.39 billion pounds) covered bond in early October, was subject to approval by the European Commission, Moscovici said.

Wat zullen we zeggen? Niet alleen Francois Hollande zal er hoofdpijn van krijgen..

• France rescues lender CIF after search for buyer fails (Reuters)

Via Zero Hedge de nodige aanvullende informatie met grafieken, de kredietveroordelingen van Fitch en Moody's en de prelude van de ondergang van CIF daterend van mei 2012..

• September Arrives, As Does The French “Dexia Moment” – France Nationalizes Its Second Largest Mortgage Lender (Zero Hedge)

Spanje begint rommelbank
Nu in Spanje banken niet langer in staat zijn om hun boekhouding te fingeren en voor hun overleving afhankelijk zijn geworden van staatssteun, kondigt de Spaanse minister van Financiën aan een zogenaamde badbank of rommelbank op te gaan richten. De ke van  een dergelijke aanpak is dat een nieuwe bank wordt opgericht waarin slechte onderdelen van banken worden geconcentreerd en die de tijd gegund wordt om orde op zaken te stellen. Voorwaarde voor het slagen van een dergelijke operatie is dat de rommel die ingebracht wordt op reële waarde wordt geboekt en dat er kapitaalbuffers zijn die de rommelbank de tijd en ruimte geeft om de rommel te recyclen. De bankiers van de banken die hun rommel in deze badbank stoppen worden gekort op hun salaris en worden verlost van de rommel zodat er een gezonde bank overblijft; één die verder kan zonder steun van belastingbetalers.

De aangekondigde rommelbank is een voorwaarde tot het verkrijgen van toegang tot de toegezegde €100 miljard noodlening van Europa. En om dit meteen maar terug te koppelen aan de verkiezingen in Nederland: deze aanpak is mijn inziens hetgeen wat Nederland nog te wachten staat. Deze stap is strikt noodzakelijk want je kunt beter werk maken van het opruimen van bancaire rotzooi dan de geldpers aanzetten (of terug gaan naar de gulden zodat eveneens de geldpers wordt aangezet).

• Spain creates bad bank, injects funds in Bankia (Reuters)

Humor!
Afgelopen vrijdag kon ik het niet laten om toch alvast even wat nieuws te scannen voor vandaag. En met ontzettend veel plezier las ik de volgende parodie op het o-zo typische Keynesiaanse printbeleid. Zeer geestig en de spijker op de kop! Van Mark McHugh via Zero Hedge:

My Doctor’s an idiot.  A few years ago, he started expressing conces about my weight, pointing at this chart supposedly showing how much a man of my height should weigh.  One glance at his stupid chart and it was clear to me that he had completely misdiagnosed my condition.   There was nothing wrong with my weight, I just wasn’t tall enough.  Clearly I needed to grow my way out of this. So I went home and googled “how to stimulate growth.”  Once I got past the all the baldness cures and penis pumps (it’s not my bag, baby), I found hundreds of papers so incredibly boring I knew they had to be true.  In no time, I was able to design and implement my own stimulus plan based on the irrefutable scientificky principles of Nobel prize winners and other people so smart they never had to do an honest day’s work in their lives.  Despite the difficulty climbing stairs, I was feeling pretty good about things until my last check-up….

“Hi, Doc.”

“Hi,” he said, examining my file.  He looked up, “You’ve put on twenty pounds since the last time I saw you”

“Thanks for noticing,” I beamed.

He frowned.  “I remember now.  You’re the guy on the diet designed to make you grow.  What’s that called again?”

“The Keynesian Plan.”

Lees verder: Gold Is A Barbeque Relish (Across the Street)

Goudgrafiek
Via Casey Research onder de veelzeggende titel “Your window to buy gold below $1,700 is closing”:

Voor de vorm zullen we er maar even bij zeggen dat in het verleden behaalde resultaten geen garantie bieden voor de toekost. En nu ik deze disclaimer erbij geef, voeg ik er volledigheidshalve aan toe dat ik enkele weken geleden mijn positie in fysiek goud (mijn positie in zilver heb ik gelaten voor wat het is) heb uitgebreid.

• Your Window to Buy Gold Below $1,700 Is Closing (Casey Research)

Robert Johnson:
Via Jesse's Café Américain, Robert Johnson over Wall Street en de Amerikaanse overheid. Johnson werkte in het verleden als handelaar bij George Soros maar is inmiddels professor en verwijst heel treffend naar een nummer van Bob Dylan. It is dark indeed!

Bij Jesse vindt u nog een fragment met Johnson:

• Robert Johnson: Audacious Oligarchy – Unmasking Wall Street and the Decline of Confidence (Jesse's Café Américain)

Tot slot.
Chinezen en 3D-kunst. Via Bloomberg de onderstaande afbeelding; de eerste van een prachtige reeks. Aanrader!

• 3D Paintings Come to Life (Bloomberg)

Faillisement DSB levert curatoren 29 miljoen op

De curatoren van de DSB Bank hebben tot nu toe ruim €29 miljoen verdiend aan het faillisement van de groep, zo lezen we op RTL-Z. Het is al bijna drie jaar geleden dat de Amsterdamse rechtbank DSB Bank en DSB Beheer failliet verklaarde, maar de zaak is nog steeds niet helemaal afgewikkeld. De afwikkeling van het faillisement blijkt een ingewikkeld en langdruig proces, waar de curatoren van DSB en hun collega's inmiddels al ruim 56.000 uur voor gedeclareerd hebben. Daarmee zijn de kosten van het faillisement al opgelopen tot meer dan €29 miljoen en is het één van de duurste faillisementen ooit in Nederland. RTL-Z schrijft verder het volgende:

“Dat bedrag van 29 miljoen bestaat uit kosten voor curatoren, advocaten, fiscalisten, extee adviseurs, alles bij elkaar zijn dat tot nu toe de kosten, ja”, erkent Schimmelpenninck in dit exclusieve interview met RTL Z. Het gaat volgens Schimmelpenninck om ‘het grootste faillissement in Nederland’.

 

“Sinds de oorlog is er werkelijk nooit zo’n groot faillissement geweest. Meer dan 100.000 klanten met een lening. Zeven miljard aan vorderingen in feite. Inmiddels is dat bijna 5 miljard. We zijn ook drie jaar verder. 25.000 mensen hebben een zorgplichtklacht ingediend dus u kunt zich voorstellen dat we daar heel veel werk aan hebben.”

De curatoren proberen de kosten in de hand te houden. Zo is er een schuldeiserscommissie die erop toeziet dat er niet teveel kosten worden gemaakt bij de afwikkeling van de faillisementen. Ook wijst curator Schimmelpenninck erop dat het tarief dat hij in rekening mag brengen wordt vastgesteld door een rechter-commissaris. Ook accountantskantoor PWC verdient goed aan de afwikkeling van de bank van Dirk Scheringa, want zij hebben inmiddels ook al ruim 36.000 uur gedeclareerd en daar een bedrag van €6,4 miljoen voor ontvangen.

• Bankroet DSB goudmijn voor curatoren (RTL-Z)

ING-directeur schoffeert eigen personeel

In De Telegraaf heeft Nick Jue, directievoorzitter van ING Bank Nederland, een opmerkelijke uitspraak gedaan over zijn eigen personeel. Volgens Jue moeten medewerkers er zelf voor zorgen dat ze hun baan behouden, door aantrekkelijk te blijven als werknemer. Daar is op zich weinig op aan te merken, maar het voorbeeld dat vervolgens gegeven wordt is wel opmerkelijk. Nick Jue zou het volgende gezegd hebben over een niet nader genoemde medewerker die ontslag kreeg.

“Ik ben een keer uitgescholden door een vrouw die – volgens haar door mij – haar baan verloor toen de postkantoren werden gesloten. Ik zei het natuurlijk niet, maar dacht toen wel: 'Maar jij hebt wel elke avond met je dikke kont op de bank Goede tijden, Slechte tijden zitten kijken, terwijl ik iedere avond nog aan het werk ging'.”

De directievoorzitter van ING heeft gezegd zijn uitspraak in de Telegraaf te betreuren, zo lezen we op RTL-Z.

• ING-directeur schoffeert eigen personeel (RTL-Z)

Japans staalconce verwacht hogere verliezen

De Japanse staalfabrikanten Nippon Steel en Sumitomo Metal Industries, die begin oktober zullen fuseren tot het grootste staalconce na Tata Steel, hebben een waarschuwing gegeven voor hogere verliezen als gevolg van afschrijvingen. Dat bericht het ANP donderdag. Nippon Steel verwacht nu voor de eerst helft van het gebroken boekjaar, dat in september afloopt, een verlies van 155 miljard yen (ongeveer €1,57 miljard). Dat is bijna een verdubbeling van het verlies waar men eerder nog op rekende. Dit bedrijf schrijft meer af op twee verlieslijdende fabrieken in het westen van Japan.

Staalproducent Sumitomo rekent op een verlies van 128 miljard yen (ongeveer €1,3 miljard), terwijl men eerder nog rekening hield met een minimaal verlies van 8 miljard yen. Het verschil van 120 miljard yen wordt volledig verklaard door nieuwe afschrijvingen op een Japanse fabriek.

De Japanse staalindustrie heeft momenteel veel 'tegenwind'. Door zwakke groei van de wereldeconomie neemt ook de vraag naar staalproducten af, waardoor de concurrentie tussen staalproducten nog intensiever is geworden en de prijzen van ijzererts zijn gezakt (zie grafiek). Daar komt bij dat Japanse bedrijven last hebben van de relatief dure yen, waardoor de producten uit Japan voor het buitenland relatief duur zijn ten opzichte van soortgelijke producten uit andere landen.

IJzererts is afgelopen jaar flnk goedkoper geworden (Bron: Indexmundi)

• Japans staalconce verwacht hogere verliezen (RTL-Z)

Waarschuwing voor malafide schuldsaneerders

Van een kale kip kun je niet plukken, maar toch zijn er mensen die dat proberen. In de schuldhulpverlening blijken malafide bureaus actief te zijn. Deze hulpverleners doen alsof ze mensen met schulden willen helpen, maar presenteren vervolgens hoge rekeningen voor relatief simpele handelingen. 'Foute' budgetcoaches en bewindvoerders storten zich volgens het AD op de groeiende groei van mensen die in de financiële problemen zijn geraakt. De Nederlandse Vereniging van Schuldhulpverlening (NVVK) en de de brancheorganisatie van bewindvoerders en inkomensbeheer (BPI) signalen een explosieve groei van het aantal 'aasgieren' dat geld verdient over de rug van mensen met financiële problemen. 

Voorzitter Jan Mastwijk van de branchevereniging BPI zegt dat slachtoffers soms voor duizenden euro's aan rekeningen krijgen, zonder dat hun geldproblemen zijn opgelost. NVVK-voorzitter Joke de Kock zegt bezorgd te zijn over het lot van een groeiende aantal kwetsbare burgers.  Budgetvoorlichter Nibud adviseert schuldenaren om altijd te controleren of hulpverleners zijn aangesloten bij een branchevereniging als het NVVK. Ook wordt mensen met financiële problemen het advies gegeven om naar de gemeente te gaan, omdat ze daar gratis geholpen kunnen worden.

• Steeds meer oplichters werkzaam in schuldsanering (AD)

'Portugal haalt begrotingsdoel niet'

Op NU.nl lezen we dat Portugal dit jaar haar begrotingstekort waarschijnlijk minder sterk kan terugdringen als eerder werd beloofd. Het nieuws komt van de Portugese krant Diario Economico, die zich baseert op anonieme bronnen. Volgens deze bronnen verwacht de regering aan het eind van dit jaar een tekort van 5,3% te hebben, veel meer dan de 4,5% tekort die Portugal had afgesproken met haar geldschieters. Toezichthouders van de EU, het IMF en de ECB zijn sinds deze week in Portugal om te kijken of het land in aanmerking komt voor een nieuwe tranche van de toegezegde noodlening.

Het ligt niet voor de hand dat een hoger tekort zal leiden ot een stopzetting van de noodleningen, want eerder wisten Griekenland en Spanje ook al extra onderhandelingsruimte te krijgen. Wel zal er opnieuw worden aangedrongen op aanvullende bezuinigingen, zodat ook Portugal over een aantal jaar weer onder de 3% tekort zit die het stabiliteits- en groeipact oplegt aan Eurolanden. De Zuid-Europese landen hebben nog een lange weg te gaan naar een begrotingsevenwicht. Na de toetreding tot de muntunie konden deze landen veel goedkoper lenen dan voorheen, maar door de economische crisis maken beleggers weer meer onderscheid tussen de obligaties van de 'zwakkere' en 'sterkere' landen in de muntunie. Het 'uitzieken' is een proces dat waarschijnlijk nog jaren zal duren, maar het is de meest duurzame oplossing voor stabiliteit in de eurozone over de langere termijn.

• 'Portugal haalt begrotingsdoel niet' (NU.nl)

Valencia vraagt zeker €4,5 miljard steun

De Spaanse regio Valencia vraagt de centrale overheid om zeker €4,5 miljard aan noodsteun. Dat bevestide een woordvoerder van de regionale regering donderdag. De vraag om noodsteun kwam niet als een verrassing, maar nu is voor het eerst ook een bedrag genoemd. Dinsdag vroeg de regio Catalonië ook al om hulp uit het fonds van €18 miljard dat de Spaanse regering heeft ingesteld om de regio's met financiële problemen bij te staan. Met de €5 miljard die Catalonië nodig denkt te hebben en de €4,5 miljard van Valencia krijgen we de indruk dat er uiteindelijk meer geld nodig zal zijn dan de €18 miljard die momenteel gereserveerd is.

• Valencia vraagt zeker 4,5 miljard euro steun (NU.nl)

Rusland moet Sovjetobligaties uit 1982 terugbetalen

Het FD schrijft dat Rusland haar oude Sovjetobligaties uit 1982 moet gaan aflossen. Deze obligaties hadden een omvang van 20, 50 en 100 roebel en kenden een looptijd van 20 jaar. Het geld dat de Russische overheid hiermee ophaalde werd deels gebruikt om eerdere obliaties af te lossen en deels om de economie te stimuleren. De binnenlandse consumptie was in die tijd namelijk vrij laag en de overheid dacht het geld beer aan te kunnen wenden door het te lenen van de bevolking. 

In tegenstelling tot andere voormalige Sovjetrepublieken heeft Rusland als enige toegezegd de obligaties volledig af te zullen lossen. Andere landen kwamen tot een schikking met obligatiehouders en betaalden slechts een fractie van het geleende bedrag terug. President Boris Jeltsin ondertekende in 1995 een wet die verordonneerde dat de overheid de Sovjetobligaties zou afbetalen. Daar begon de regering van Poetin mee, toen de stijgende olieprijs zorgde voor een overschot op de begroting.

De obligatieleningen uit 1982 vertegenwoordigden gezamenlijk een waarde van ongeveer 25.000 miljard roebel en zijn daarom niet makkelijk af te lossen. Poetin probeerde de uitbetaling dan ook uit te stellen tot na 2015, maar een recente uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dwingt Rusland nu alsnog om door te gaan met het aflossen van deze schulden, die omgerekend een omvang hebben van meer dan €600 miljard. Dat is bijna de helft van de totale omvang van de Russische economie.

Poetin verklaarde eerder deze maand dat het onmogelijk is om de obligatielening uit 1982 in één keer af te lossen. ''Dat zou betekenen dat er niets meer over is voor de lonen van soldaten, artsen en leraren'', aldus de president. Sommige obligatiehouders hebben nog een bedrag van omgerekend vele duizenden euro's tegoed van de Russische overheid.

• Oude Sovjetschuld speelt op (FD)

In ander nieuws:

• PVV vergeet bezuinigingen cultuur in te dienen bij CPB (Volkskrant)
• China bereid te investeren in euroschulden (NU.nl)
• Tientallen tips over fraude bij woningcorporaties (FD)
• Chaos bij overgang rekeningen Deutsche (FD)
• Oudere ergert zich vaak aan jonge collega (AD)
• Economisch vertrouwen eurozone aanzienlijk omlaag (AD)
• Duitse hockeyers vieren iets te wild titel (Welingelichtekringen)

Nieuws uit buitenlandse media

'Armen in India krijgen geen toegang tot eten'

Bloomberg bericht dat veel Indiërs geen toegan krijgen tot de voedselhulp waar ze recht op zouden hebben. De Indiase regering heeft al vijftig jaar een distributiesysteem en voedselvoorraden voor de inmiddels 350 miljoen families die beneden de armoedegrens van 50 cent per dag leven, maar dit systeem blijkt niet naar behoren te functioneren. Alleen in de staat Uttar Pradesh zou volgens data van Bloomberg $14,5 miljard aan voedsel gestolen zijn door corrupte politici en criminele organisaties. In sommige gevallen zou maar liefst 80% van het opgeslagen voedsel niet terechtkomen bij de mensen waarvoor het bedoeld is. Een depot zo groot als vijf voetbalvelden bulkt van het rijst en tarwe, maar deze levensmiddelen weten de bevolking niet te bereiken.

Deze problemen laten de andere kant van India zien, die van een ontwikkelingsland met veel corruptie en armoede. Bloomberg schrijft dat maar liefst 900 miljoen Indiërs, de meerderheid van de bevolking, minder te eten heeft dan wat de overheid heeft gedefinieerd als het minimum. Het distributiesysteem van het voedsel zou zo slecht functioneren dat 10% van het eten verloren gaat of bederft voordat het bij de plek van bestemming aankomt. Ondertussen zou er voor 3 miljoen ton aan tarwe opgestapeld liggen dat al minimaal 2 jaar oud is. Volgens een studie van de Wereldbank kwam in 2005 maar 41% van al het voedsel dat opzij werd gezet voor de allerarmsten aan op de plek van bestemming. In de regio Uttar Pradesh, waar de minister van voedsel terecht staat voor poging tot moord, kidnapping, gewapende overval en verkiezingsfraude, zou zelfs 80% van het voedsel in 2005 nooit de allerarmsten bereikt hebben. De voedselvoorraden die bestemd zijn voor de armen zouden in diverse gevallen doorverkocht zijn aan andere gebieden of zelfs aan andere landen.

• Poor In India Starve As Politicians Steal $14.5 Billion Of Food (Bloomberg)

De 'Eurocrisis' uitgelegd door Philipp Baggus

Het Ludwig von Mises Institute is ook actief op Youtube en plaatst daar onder de gebruikersnaam 'misesmedia' geregeld opnames van colleges die gegeven worden door verschillende gastsprekers. Vrijwel al deze colleges zijn de moeite van het kijken waard, sommige omdat ze kennis opfrissen en andere omdat ze compleet nieuwe inzichten verschatten. Deze week publiceerde misesmedia een college van de Duitse econoom Philipp Baggus, aanhanger van de Oostenrijkse economische school en auteur van een boek 'The Tragedy of the Euro'.

In dit college gaat Philipp Baggus in op de context waarin de Europese muntunie is ontstaan, de verschillende politieke en economische stromingen binnen Europa die daarbij een rol speelden, de verschillen tussen de Europese muntunie met de ECB als centrale bank en de Amerikaanse dollar en de Federal Reserve. Ook legt Philipp Baggus in dit college uit wat de gedachte is achter het relatief strenge monetaire beleid van de ECB en geeft hij antwoord op de vraag die velen niet kunnen beantwoorden: Waarom is de euro, ondanks al het slechte nieuws uit de Eurozone, nog niet uit elkaar gevallen? Kortom, een aanrader!

Philipp Baggus over de eurocrisis

'Noorwegen zal verdere stijging van haar eigen munt niet tolereren'

Beleggers en spaarders die hun toevlucht hebben gezocht in de Noorse kronen moeten oppassen. Niet geheel onverwacht merkt ook Noorwegen steeds meer de gevolgen van de waardestijging van hun munt ten opzichte van andere valuta zoals de euro en de Amerikaanse dollar. Door de waardestijging van de munt kunnen Noorse bedrijven moeilijker concurreren met het buitenland, omdat hun export duurder wordt. Tegelijkertijd worden vakanties naar Noorwegen voor buitenlanders een stuk duurder.

De vice-gouveeur van de Noorse centrale bank, Jan F. Qvigstad, maakte bekend dat het land een langdurige stijging van de waarde van haar munt niet zal accepteren en dat het speculanten waarschuwt die anticiperen op een waardestijging van de Noorse kroon. Een Noorse kroon die blijvend sterk is kan op zichzelf al een reden zijn voor een verlaging van de rente, zo verklaarde Qvigstad gisteren in een interview in Oslo. Hij probeert valutaspeculanten af te schrikken door te stellen dan de wisselkoers van de Noorse kroon erg volatiel is en dat het daardoor moeilijk is om er wat aan te verdienen.

De Noorse centrale bank hield de rente woensdag onveranderd op 1,5%, nadat het in december tot twee keer toe de rente had verlaagd. Door een lagere rente kan de Noorse bank de vraag naar kronen wat afremmen, maar als andere centrale banken zoals de ECB tegelijkertijd ook de rente verlagen valt dat effect weer weg. Noorwegen wordt gezien als een veilige haven in de Europese schuldencrisis, die vooral Zuid-Europese landen treft. De zorgen over het voortbestaan van de muntunie zorgt voor een kapitaalvlucht richting Noorwegen, omdat dat land met haar rijke oliereserves een zeer gezonde begroting heeft.

Op dit moment maakt de Noorse centrale bank zich nog niet zo druk om de waardestijging van hun munt, maar het is nog maar de vraag hoeveel waardestijging het land bereid is te accepteren. Van Zwitserland werd ook jarenlang aangenomen dat het achter haar sterke valuta stond, totdat het vorig jaar opeens kenbaar maakte dat de munt niet meer waard mocht worden dan 1,20 Franc ten opzichte van €1. Om deze koppeling te handhaven moest de Zwitserse centrale bank (SNB) de afgelopen maanden honderden miljarden nieuwe Francs in omloop brengen om buitenlandse valuta aan te kopen. Hierdoor is de balans van de SNB fors toegenomen en daalde de waarde van de Franc in één dag met 8% ten opzichte van de euro.

Het is niet ondenkbaar dat Noorwegen, dat nu als veilige haven wordt gezien door valutabeleggers, vroeg of laat ook een halt toe zal roepen aan de instroom van buitenlands kapitaal. Sinds 20 juni is de gewogen index van de kroon al 1% gestegen en de verwachting is dat de munt de komende twee jaar nog verder zal aansterken tegenover andere valuta. 

Noorse kroon steeg in afgelopen twee jaar 9,5% in waarde tegenover de euro (Bron: ECB)

• Norway Won’t Tolerate Persistent Krone Gains, Qvigstad Says (Businessweek)

Jim Grant's visie op de Amerikaanse economie en de discussie over een goudstandaard

Jim Grant van de nieuwsbrief 'The Interest Rate Observer' was te gast bij Bloomberg en gaf daar zijn visie over enkele actuele economische onderwerpen, zoals de bijeenkomst van centrale bankiers in Jackson Hole, de rol van de Federal Reserve, de mogelijke terugkeer naar een goudstandaard en het Keynesiaanse beleid van de Amerikaanse overheid. Jim Grant is van mening dat de Federal Reserve zich teveel mengt in de economie en dat het financiële markten manipuleert met een kunstmatig lage rente. Hij pleit voor een centrale bank die minder taken op zich neemt en die zich niet bemoeit met zaken die aan de vrije markt overgelaten kunnen worden.

Over het beleid van de Zwitserse centrale bank, dat erop gericht is haar valuta te verzwakken, is Jim Grant niet echt te spreken. Het hoort bij de tijdsgeest om te interveniëren in markten, aldus Grant. Hij is van mening dat een objectieve waardebepaling van geld alleen kan plaatsvinden als het gekoppeld is aan iets. De voorzet van Bloomberg komt op het juiste moment, want op de vraag of hij een goudstandaard voorschrijft zegt hij volmondig ja. Volgens Grant voorkomt een goudstandaard interventie in de rentemarkt en zorgt het voor prijsstabiliteit. Hoe de koppeling van goud en geld er volgens Grant precies uit zal zien wordt in het interview niet duidelijk gemaakt.

Volgens Jim Grant geeft een goudstandaard groei en stabiliteit. Daarbij verwijst hij naar het werk van Charles Goodhart, die een boek schreef over de geldmarkt in New York in de jaren 1900 en 1913. Hieruit concludeerde Goodhart dat deze periode veel goeds heeft gebracht in termen van stabiliteit, solvabiliteit en winstgevendheid, ondanks de beurscrash van 1907.

Jim Grant beschrijft de huidige staat van de Amerikaanse aandelenmarkt als een spiegeldoolhof, veroorzaakt door de lage rente en het interventiebeleid van de Federal Reserve. Daardoor is het moeilijk om te zien waar we ons bevinden en waar we heen gaan. Grant ziet dat bepaalde aandelen erg goedkoop zijn, zeker in verhouding tot de obligatiemarkt.

Rijke Amerikanen hebben minder vertrouwen in economie

Ondanks de stijgende aandelenkoersen in de VS zijn de rijkste Amerikanen (inkomen van $100.000 of hoger) volgens de wekelijkse peiling van Bloomberg juist negatiever geworden. Uit de Bloomberg Consumer Comfort index, die meet hoeveel vertrouwen men heeft in de economie als geheel, de persoonlijke financiële situatie en de behoefte om bijzondere goederen of diensten aan te schaffen, blijkt dat het vertrouwen onder de rijkere Amerikanen is gezakt tot het laagste punt van dit jaar (zie eerste grafiek). De 4-weekse daling is daarmee het grootst in twee jaar tijd (zie tweede grafiek). Normaal beweegt het vertrouwenscijfer mee met de S&P 500 index, maar nu lijken de twee zich van elkaar te ontkoppelen. Is dat een teken dat er een correctie op de aandelenmarkt in het verschiet ligt?

Ontkoppeling consumentenvertrouwen hogere inkomens en S&P 500 index (Via Zero Hedge)

Grootste 4-weekse daling in twee jaar tijd (Via Zero Hedge)

• Even 'The Rich' Aren't Buying This Rally (Zero Hedge)

Beleggen in opkomende markten?

De Chinese Shanghai Composite index blijft ver achter bij Europese en Amerikaanse aandelenindices, zoals onderstaande grafiek laat zien. In 2009 gingen de Nasdaq, de Eurostoxx en de Shangai Composite allemaal nog omhoog, maar vanaf 2010 valt er er niet veel meer te verdienen aan een indexfonds of tracker die de Chinese aandelenbeurs volgt…

Shanghai composite blijft hopeloos achter bij Europese en Amerikaanse indices

• So Much For The Great “Buy BRICs” Trade (Zero Hedge)

Unilever past strategie aan voor zwakkere landen in Europa

Unilever maakte eerder deze week bekend dat het een andere strategie zal volgen voor bepaalde Zuid-Europese landen. Door de schuldencrisis en de hoge werkloosheid heeft de bevolking in die landen minder te besteden. Jan Zijderveld van Unilever noemt als voorbeeld Spanje, waar consumenten misschien maar €17 te besteden hebben voor boodschappen. Die mensen nemen geen wasmiddel mee dat de helft van hun budget opslokt. Daarom past Unilever haar producten voor deze landen aan, door kleinere verpakkingen te maken en door nieuwe budgetmerken te introduceren. Unilever geeft zelf aan dat de producten die ze verkopen goed afgestemd moeten zijn op de markt. Anders dan bij een bedrijf als Apple moet Unilever in de supermarkt producten bieden die betaalbaar zijn en die ook zonder franje er omheen goed verkocht kunnen worden.

• Unilever sees 'retu to poverty' in Europe (Telegraph)

'Italianen verkopen goud om rond te komen'

Het Britse Globe and Mail schrijft dat men in Italië steeds vaker oud goud verkoopt om rond te kunnen komen. Het geld is nodig voor boodschappen, voor het betalen van de huur en rekeningen en voor het aflossen van schulden. In winkelpanden die leeg staan verschijnen steeds vaker cash-for-gold winkels, die het oude goud kopen en doorverkopen aan een smelterij. De 30-jarige Alexia Messi zegt: “De zaken gaan erg goed, de crisis is echt voelbaar”. Zoals altijd met groeimarkten zitten er ook in de goudinkoop veel rotte appels. Zo schrijft Globe and Mail over een 46-jarige alleenstaande moeder die haar tienerzoon aanbood het familiegoud te verkopen. Voor een parelring die ooit €1.000 gekost had zou hij maar €42 hebben gekegen, zonder een bonnetje of ontvangstbewijs. Ook gaan er steeds meer verhalen rond van schietpartijen bij cash-for-gold winkels, mogelijk een teken dat de maffia zich in deze markt begeeeft.

• In hard times, “I buy gold” is Italy’s boom business (Globe and Mail)

Tot slot

Foutje moet kunnen baas… 

Nieuws uit de Nederlandse media

Lasten BTW-verhoging gedragen door zowel ondeemer als consument

Het BNR schrijft dat veel ondeemers de BTW-verhoging van 19 naar 21 procent dit jaar nog niet volledig zullen doorberekenen aan hun klanten om zichzelf niet uit de markt te prijzen. Die informatie komt van een onderzoek van het economische bureau van ING. De BTW voor luxe-goederen zal per ingang van 1 oktober met twee procentpunt verhoogd worden, zodat de overheid haar belastinginkomsten kan verhogen. Die extra inkomsten zullen, zo blijkt uit dit onderzoek van ING, zowel door consumenten als door bedrijven gedragen worden. Vooral in de detailhandel non-food en in de bouwsector lijkt een volledige doorberekening van de BTW uitgesloten. Deze twee sectoren hebben namelijk al last van een lage koopbereidheid en hevige prijsconcurrentie. De BTW-verhoging moet naar schatting €4 miljard extra belastinginkomsten opleveren.

• Klant ontsnapt deels aan hogere btw (BNR)

Voedselprijs stijgt met 10% in een maand

De voedselprijzen zijn in de maand juli wereldwijd met gemiddeld 10% gestegen, zo blijkt uit een nieuwe publicatie van de Wereldbank. De oorzaak ligt grotendeels bij de extreme droogte en hitte in de VS, waardoor de oogst zal tegenvallen. De prijzen van mais en sojabonen stegen onlangs naar recordhoogte. NU.nl meldt dat de schatting van de Wereldbank hoger uitvalt dan die van de FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties. Die organisatie meldde enkele weken geleden dat de voedselprijs in juli met 6% was gestegen.

De stijging van de voedselprijs zal de meeste impact hebben in Afrika en het Midden-Oosten, waar men een relatief groot gedeelte van het inkomen kwijt is aan voeding. De voedselprijzen waren in juli gemiddeld zelfs iets hoger dan tijdens de vorige piek in februari 2011. Destijds zorgden hogere voedselprijzen voor onrust in het Midden-Oosten.

• Voedselprijs stijgt met 10 procent in maand (NU.nl)

IMF wil dat Europese overheden meer stimuleren

Een zegsman van het IMF verklaarde gisteren dat er ruimte is voor Europese overheden om meer geld in de economie te pompen, omdat de inflatie afneemt. Een opmerkelijke uitspraak, aangezien het voor iedereen inmiddels duidelijk moet zijn dat Europese landen de koers van bezuinigen en hervormen hebben gekozen en via Europese afspraken beperkte ruimte hebben om tekorten te maken. Daar komt nog eens bij dat de inflatie in de eurozone juist wat is toegenomen (van 2,4% in juni naar 2,6% in juli) en nog steeds boven de gewenste grens van 2% ligt.

Europese landen hebben direct na de crisis verschillende stimuleringsmaatregelen doorgevoerd om de economische teurggang enigzins af te remmen, maar dit heeft geen blijvend effect gehad op de economie. Wel is de schuldquote van veel Europese landen omhoog geschoten sinds de crisis, met als gevolg dat financiële markten meer onderscheid maken tussen de staatsobligaties van verschillende Europese landen.

• Europa kan geldkraan wat IMF betreft opendraaien (NU.nl)

Tegelijkertijd wil het ECB graag het IMF betrekken bij eventuele reddngsoperaties voor noodlijdende lidstaten. Volgens ECB-bestuurder Jörg Asmussen kan de centrale bank de hulp van het IMF gebruiken bij het opstellen van en toezien op economische hervormingen in de landen die steun aanvragen. Het IMF beschikt volgens Asmussen over unieke kennis en heeft daarbij een groot overwicht als extee wetshandhaver.

Het IMF heeft gisteren gezegd dat het geen onderhandelingen voert met Madrid, terwijl de Spaanse premier Rajoy eerder deze maand al kenbaar maakte dat het wacht op meer details van een eventueel opkoopprogramma van de ECB voordat hij besluit om al dan niet steun aan te vragen. De bal ligt op dit moment dus bij de ECB, die waarschijnlijk bij de volgende vergadering van 6 september meer informatie zal geven. Draghi heeft, net als Asmussen, herhaaldelijk gezegd dat hulpbehoevende landen eerst moeten aankloppen bij de noodfondsen van het EFSF en het ESM en pas daaa bij de ECB moeten vragen om hulp.

• ECB wil rol IMF bij opkopen obligaties (NU.nl)

De voorzitter van de Duitse Bundesbank, Jens Weidmann, zou meerdere malen hebben overwogen om op te stappen. Dat schrijft het Duitse Bild vrijdag. Weidmann, die lid is van de raad van bestuur van de ECB, heeft zich altijd fel verzet tegen de aankoop van staatsobligaties door de ECB en maakt zich blijkbaar zorgen dat de ECB zal bezwijken onder de politieke druk. De onafhankelijkheid van de ECB staat hoog in het vaandel en voorkomt dat landen die hun begroting niet op orde brengen geholpen worden met de geldpers.

• 'Bundesbank-voorzitter vecht tegen plannen ECB' (NU.nl)

Overheid mengt zich in bedrijfsleven: korting op stroom voor staalbedrijven

De gedachte achter de Europese Unie is dat er een gelijk speelveld komt tussen de lidstaten, zodat bedrijven in verschillende landen eerlijk met elkaar kunnen concurreren. Alleen dan kunnen de voordelen van een vrijhandelszone en een gezamenlijke munt maximaal worden benut. Eerlijke concurrentie tussen bedrijven op Europees niveau zorgt voor betere producten en betere prijzen, zodat het welvaartsniveau kan stijgen. Helaas proberen verschillende overheden binnen de ruimte die ze hebben hun eigen industrie te onderstunen, bijvoorbeeld door subsidies of belastingvoordelen te geven.

In Duitsland worden grootverbruikers van elektriciteit in de metaalsector op dit moment al geholpen met kortingen op hun energierekening, hulp die soortgelijke bedrijven in andere landen op achterstand zet. In Duitsland zou de korting voor grootverbruikers in de metaalsector kunnen oplopen tot 100% van de transportkosten. Volgens Maxime Verhagen (minister van Economische Zaken) is er door die subsidie in Duitsland geen eerlijke concurrentie mogelijk. Hij schetst, niet geheel onterecht, het doemscenario van banenverlies in Nederland als gevolg van het kostenvoordeel dat Duitse bedrijven genieten. Daarom wil minister Verhagen ook in ons land een korting op de elektriciteitskosten introduceren, waarmee de transportkosten voor de elektriciteit gehalveerd worden.

Het zou volgens het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie gaan om een beperkt aantal bedrijven dat aanspraak kan maken op deze korting, waaronder aluminiumproducent Aldel, zinkproducent Nyrstar en diverse chemiebedrijven. In februari heeft het kabinet de Europese Commissie al gevraagd te onderzoeken of de Duitse elektriciteitskorting in strijd is met de Europese regels tegen staatssteun. Daarover heeft de Commissie nog geen uitspraak gedaan.

• Korting op kosten elektra metaalbedrijven (NU.nl)

IKEA opent leenbank in Nederland

IKEA gaat een bankfiliaal openen in Nederland, gericht op consumptieve kredieten. De bank wil zichzelf positioneren als een prijsvechter en zal samenwerken met IKEA om consumptieve kredieten te verstrekken aan klanten van de IKEA. De bank – Ikano genaamd – valt overigens niet onder het Nederlandse, maar onder het Zweedse, depositogarantiestelling. Aangezien Zweden een eigen munt heeft kan dit bedrag in euro's iets fluctueren. Volgens de Nederlandse bank is dit garantiestelsel grotendeels gelijk aan die van Nederland. De bank begint haar activiteiten in Nederland met consumptieve kredieten, maar heeft in andere landen ook spaarproducten en verstrekt zelfs hypotheken. Het CDA heeft haar zorgen al uitgesproken over de komst van deze bank, omdat ze mogelijk woekerrentes zal vragen.

• Ikano Bank maakt lenen bij Ikea-aankoop mogelijk (NU.nl)
• CDA vreest IceSave-praktijken door Ikea-bank (NU.nl)

Investeerders ontvluchten Spanje

De Spaanse centrale bank maakte vandaag bekend dat de uitstroom van kapitaal in de eerste zes maanden van dit jaar is opgelopen tot €220 miljard. Dat bedrag laat zich omrekenen naar 22% van de omvang van de Spaanse economie, uitgedrukt als BBP. In de eerste helft van vorig jaar zag de Spaanse centrale bank nog een instroom van €22,5 miljard. Alleen in de maand juni verliet veel kapitaal het land, maar liefst €56,6 miljard zocht veiligheid elders in de wereld. In mei was er ook al een aanzienlijk uitstroom van kapitaal, toen werd ruim €41 miljard overgemaakt naar rekeningen in een ander land. Via Zero Hedge kwamen we eerder deze week ook al een grafiek tegen van de uitstroom van spaartegoeden in Spanje. De uitstroom van kapitaal zet banken in Spanje verder onder druk, omdat spaargeld wordt gebruikt als onderpand voor de uitstaande leningen.

Uitstroom spaartegoeden Spaanse bankensector versnelt (Via Zero Hedge)

• Investeerders ontvluchten Spanje (NU.nl)

In ander nieuws:

• Groei vermogen SNS Beleggingsfondsen (RTL-Z)
• Industriele productie Japan gedaald (BNR)
• Pentagon dreigt schrijven boek over aanslag Bin Laden met rechtszaak (FD)
• AOW naar 67: SP maakt U-bocht van ongekende omvang (RTL-Z)
• Crisis gaat aan Hermes voorbij (RTL-Z)

Nieuws uit de buitenlandse media

Werkloosheid eurozone stabiel op 11,3%, inflatie gestegen naar 2,6%

Er zijn weer nieuwe cijfers uit de eurozone, want Eurostat heeft vandaag statistieken gepubliceerd over de werkloosheid in de maand juli en de inflatie in augustus. De werkloosheid van de eurozone (EA17) kwam in juli, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden, uit op 11,3%. Dat is even hoog als een maand geleden, maar een stuk hoger dan een jaar geleden. In juli 2011 was de werkloosheid in de landen die lid zijn van de muntunie nog 10,1%. Van alle 27 landen van de Europese Unie (EA27) was de werkloosheid in juli 10,4%, ook stabiel ten opzichte van een maand eerder. Een jaar eerder was de werkloosheid van de 27 landen gemiddeld nog 9,6%.

Binnen de Europese Unie (EU27) waren er in juli volgens schattingen van Eurostat 25,254 miljoen werklozen, waarvan 18 miljoen binnen de eurozone (EA17). Onder de lidstaten was de werkloosheid het laagst in Oostenrijk (4,5%), Nederland (5,3%), Duitsland en Luxemburg (5,5%) en het hoogst in Spanje (25,1%) en Griekenland (23,1%).

Er waren tien lidstaten die hun werkloosheidspercentage ten opzichte van een jaar geleden hebben zien dalen, waarbij de grootste dalingen zichtbaar waren in Estland (13,2% naar 10,1%), Litouwen (15,2% naar 13%) en Letland (17% naar 15,9%). De werkloosheid steeg in een jaar tijd het hardste in Griekenland (16,8% naar 23,1%), Spanje (21,7% naar 25,1%) en Cyprus (7,7% naar 10,9%). Verder valt op dat de werkloosheid vergeleken met een jaar geleden harder is gestegen onder mannen dan onder vrouwen. Was de werkloosheid onder mannen vorig jaar in juli nog duidelijk lager dan onder vrouwen, inmiddels is dat verschil teruggelopen tot minder dan 0,1 procentpunt.

De inflatie in de eurozone (EA17) zal naar verwachting in augustus uitkomen op 2,6%, een stijging ten opzichte van de 2,4% die in juli werd gerapporteerd. De stijging van de inflatie boven de 2% grens zal de ECB ervan weerhouden om obligaties op te kopen via het SMP programma en maakt een daling van de rente volgende week onwaarschijnlijk. Onderstaande grafiek illustreert de werkloosheid in de VS en in de eurozone vanaf 2009. Houdt er rekening mee dat men er in Amerika een handje van heeft om de werkloosheidscijfers op te poetsen, want volgens de traditionele definitie die Shadowstats.com berekent zou de werkloosheid in de VS nu al meer dan 23% zijn.

Werkloosheid stijgt in eurozone en daalt in de VS. Leugens, grote leugens en statistiek?

• Euro area unemployment rate at 11,3% (Eurostat)
• Euro area inflation estimated at 2,6% (Eurostat)
• Stagflation: Eurozone Unemployment Hits Record High As Inflation Rises Above Expectations (Zero Hedge)

'High-frequency trading verhoogt volatiliteit'

Nanex heeft een reputatie opgebouwd als het gaat om het in kaart brengen van de marktverstoringen die HFT-systemen veroorzaken. De razendsnelle computerhandel op de milliseconde zorgt volgens de voorstanders voor meer liquiditeit in de markt en kleinere spreads tussen de bied- en laatkoersen. Het tegendeel blijkt vaak waar, zoals ook onderstaande grafiek aantoont. Vanaf 2007, toen de high-frequency handel zijn intrede deed in de markten, is de intraday volatiliteit meer dan verdubbeld. In perioden van grote koersbewegingen was de volatiliteit zelfs zes keer zo groot. De grafiek loopt van januari 2006 tot en met 29 augustus 2012.

De volatiliteit op de S&P 500 index is fors toegenomen door de komst van HFT's (Bron: Nanex)

• Charting The Unprecedented 'HFT-Driven' Rise In Intraday-Trading Volatility (Zero Hedge)

Gillian Tett: Europese landen kunnen goudreserve gebruiken als onderpand voor leningen

Gillian Tett heeft op de website van de Financial Times het idee geopperd om nieuwe staatsobligaties te dekken met de goudreserve. Europese landen die nu veel rente betalen op de staatsschuld, zoals Italië, Portugal en Spanje, hebben een aanzienlijke goudvoorraad die volgens Tett gebruikt kan worden als onderpand voor nieuwe staatsobligaties. Doordat de prijs van goud de laatste tien jaar behoorlijk gestegen is zou het voor beleggers interessanter worden om staatsobligaties te kopen die gedekt zijn door fysiek goud. Dat moet volgens Tett vertrouwen scheppen en daarmee de rente omlaag brengen. Door het goud als onderpand te gebruiken hoeft er niet daadwerkelijk goud verkocht te worden, wat tegen de huidige prijs overigens nauwelijks bijdraagt aan het verlagen van de staatsschuld van deze landen.

Volgens data van de World Gold Council dekken de officiële goudreserves van Portugal, Spanje, Ierland, Griekenland en Italië bij de huidige prijs maar van 3,3% van de totale staatsschuld van deze landen. Dat maakt het bijzonder onaantrekkelijk om goud op de markt te verkopen. Gillian Tett verwijst naar voorbeelden uit het verleden, want in de jaren '70 zouden Italië en Portugal al goud hebben aangeboden als onderpand voor leningen van de Bundesbank. Meer recent leende India geld van Japan, met fysiek goud als onderpand voor de lening. 

Het plan van Gillian Tett kan inderdaad helpen om de rente op staatsobligaties omlaag te brengen, maar het is de vraag of Europese landen wel de mogelijkheid hebben om dat te doen. Het goud is in het bezit van de centrale banken en niet van de overheden die het schuldpapier uitschrijven. Daar komt bij dat het goud mogelijk niet meer volledig voor andere doeleinden te gebruiken is als er claims op rusten van obligatiebeleggers wereldwijd.

• Gillian Tett: Time for eurozone to reach for the gold reserves? (GATA) (FT)

'Spanje overweegt herkapitalisatie Bankia zonder geld uit Europa'

De Spaanse overheid zou overwegen om de herkapitalisatie van het Spaanse Bankia uit eigen zak te betalen, zo bericht Bloomberg op basis van twee bronnen die vertrouwd zijn met de materie. Daardoor hoeft het noodfonds van €100 miljard niet aangesproken te worden en wordt voorkomen dat obligatiehouders van Bankia verliezen moeten accepteren. Europese beleidsmakers willen dat de obligatiehouders van Bankia ook een deel van de kosten voor de herkapitalisatie van Bankia voor hun rekening nemen. Het betrekken van de obligatiehouders van de noodlijdende Spaanse bank zou gevoelig liggen, omdat veel van deze obligaties in de vorm van preferente aandelen in het bezit zijn van klanten van de bank. De Bankia groep, die in 2010 werd gevormd na een fusie tussen meerdere kleine Spaanse spaarbanken, heeft meer dan €3 miljard van dit soort obligaties uitstaan, die vooamelijk uitgegeven zijn door de Caja Madrid in 2009. Deze obligatieleningen hadden op 24 augustus een marktwaarde van 36,45% ten opzichte van de nominale waarde.

• Spain Considers Bankia Re-Capitalization Without EU Money (Bloomberg)

ECB gaat figuren uit Griekse mythologie gebruiken als watermerk op eurobiljetten

Bloomberg schrijft dat de ECB een afbeelding uit de Griekse mythologie gaat gebruiken als watermerk voor nieuwe eurobiljetten. Deze actie lijkt symbolisch, nu er in de media veel geruchten de ronde gaan over een mogelijke exit van Griekenland uit de eurozone. Het watermerk beeldt Europa uit, de dochter van de koning van de Phoeniciërs in die tijd. Zeus had zijn oog op Europa laten vallen en nam haar volgens de mythologie mee van het eiland Kreta.

Het nieuwe watermerk kan worden gezien als een teken dat de ECB vertrouwen heeft in een goede afloop van de situatie in Griekenland. Het watermerk zal volgens bronnen van Bloomberg in november onthuld worden en zal vanaf mei volgend jaar het eerst te zien zijn op nieuwe €5 biljetten. De ECB blijft de watermerken van eurobiljetten verbeteren, zodat ze moeilijker na te maken zijn door fraudeurs. In de eerste helft van dit jaar zouden er al 251.000 valse eurobiljetten uit circulatie zijn gehaald, zo schrijft Bloomberg. Op het watermerk zal ook een kaartje van Europa te zien zijn, inclusief de landen die de laatste jaren tot de Europese Unie zijn toegetreden.

• ECB Said To Use Greek Myth For Security On New Euro Banknotes (Bloomberg)

Huizenmarkt VS nog steeds zwak: veel executieverkopen en grote schaduwvoorraad

De Amerikaanse huizenmarkt lijkt weer wat uit het dal op te krabbelen, aangezien de laatste twee cijfers op rij weer een stijging van de huizenprijzen lieten zien. Dat gebeurde voor het laatst in 2010. Toch is het nog maar de vraag of de huizenmarkt nu snel zal aantrekken, want Forbes schrijft dat 23,7% van alle koopwoningen met een hypotheek nog steeds 'onder water' staat. Ten opzichte van de piek zijn de huizenprijzen in de VS met gemiddeld 31% gezakt, waardoor in veel gevallen de hypotheekschuld hoger is geworden dan de waarde van het onderpand. Daar komt nog eens bij dat er in de afgelopen jaren een grote schaduwvoorraad aan leegstaande huizen is opgebouwd, die volgens CoreLogic inmiddels een omvang heeft van $246 miljard (of 1,5 miljoen woningen).

Ook het aantal executieveilingen als gevolg van wanbetaling is nog steeds hoog, al zakte dat percentage ten opzichte van het totaal aantal verkochte woningen van mei 2011 tot mei 2012 van 31 naar 25 procent. Eén op de vier verkochten woningen in de VS werd in mei dus verkocht via een executieveiling, een teken dat de huizenmarkt nog steeds niet uitgeziekt is. Het historisch gemiddelde zou liggen op slechts 5%, oftewel 1 op de 20 woningen. Volgens Marc Faber zijn huizen in bepaalde delen van de VS inmiddels erg goedkoop geworden, waardoor ze een aantrekkelijke investering kunnen zijn voor vermogende particulieren.

• What Housing Recovery? Distressed Sales Still High, Shadow Inventory Massive (Forbes)

Tot slot

Beanke zal vandaag om vier uur Nederlandse tijd een verklaring geven van hetgeen besproken is in Jackson Hole bij de bijeenkomst van centrale bankiers. Hier zullen we later vandaag verslag van doen. Er zijn nog geen duidelijke aanwijzingen geweest voor een nieuwe stimuleringsronde van de Federal Reserve. Twee jaar geleden kondigde Beanke in Jackson Hole het QE2 programma aan waarmee voor ongeveer $800 miljard aan staatsobligaties werd opgekocht.

Spaanse banken doen obligaties van de hand en zien uitstroom spaartegoeden

Uit nieuwe data van de ECB blijkt dat Spaanse banken in juli hun bezitting aan staatsobligaties per saldo met €7,6 miljard hebben teruggebracht, de sterkste daling sinds augustus vorig jaar. In de eerste vier maanden van dit jaar kochten Spaanse banken nog veel staatsobligaties, geholpen door de liquiditeitssteun via het tweedelige LTRO programma van de ECB. Banken konden zich toen bij de ECB inschrijven voor een lening met een looptijd van drie jaar tegen een lage, maar variabele, rente. Spaanse banken schreven zich hier ook op in en gebruikten een deel van het geld om Spaanse staatsobligaties te kopen. In de eerste vier maanden van dit jaar werd er voor €77 miljard aan schuldpapier gekocht door de Spaanse banken.

Tegelijk met het verkopen van €7,6 miljard aan staatsobligaties stroomde er ook veel spaargeld weg bij de Spaanse banken. De gegevens van de ECB over de maand juli laten namelijk een krimp zien van €1.583 naar €1.509 miljard, een daling van bijna 5%. De uitstroom van spaargeld zet banken verder onder druk, omdat het de kapitaalratio verlaagt. Als er teveel spaargeld wegvloeit uit een bank moet deze bezittingen verkopen of nieuw geld aantrekken om de ratio weer op het minimaal vereiste niveau te brengen.

• Spaanse banken doen obligaties van de hand (RTL-Z)
• Spaanse banken zien spaargeld verdwijnen (RTL-Z)

Ander slecht nieuws uit Spanje komt van statistiekbureau INE, dat dinsdag met cijfers kwam over de economische groei van Spanje in het tweede kwartaal van dit jaar. Die bleek -0,4% te zijn, nadat er in het eerste kwartaal al een krimp van 0,3% was gemeten. Het ANP schrijft dat de Spaanse economie in vergelijking met het tweede kwartaal van 2011 met 1,3% gekrompen is. In het eerste kwartaal van dit jaar was de krimp op jaarbasis nog slechts 0,6%. Verder lezen we op NU.nl dat de Spaanse huishouders 2,2% minder uitgaven dan een jaar geleden, terwijl de jaar-op-jaar daling in het eerste kwartaal nog maar 1,5% was. De overheidsbestedingen waren door de bezuinigingen in het tweede kwartaal van dit jaar 3% lager dan een jaar eerder. De richting van het nieuws is duidelijk: de Spaans economie draait op een lager pitje en het diepste punt lijkt nog niet bereikt te zijn.

• Spaanse economie glijdt verder af (NU.nl)

Aftrek eigen woningen: €33 miljard

Als er in tijden van crisis ergens op bezuinigd kan worden is het wel de hypotheekrenteaftrek. Deze maatregel heeft, in combinatie met de versoepelde kredietvoorwaarden en de komst van nieuwe hypotheekvormen zoals de aflossingsvrije en beleggingshypotheek, gezorgd voor een explosie aan private schulden. Werd er in 1995 in Nederland voor iets meer dan €100 miljard geleend voor het kopen van een huis, nu is dat bedrag al aangegroeid tot meer dan €600 miljard, een fractie meer dan ons BBP. Een logisch gevolg van deze instroom aan krediet in een woningmarkt die minder snel kan groeien is dat de prijzen behoorlijk zijn gestegen, vooral in verhouding tot het inkomen.

Doordat het jarenlang zo aantrekkelijk was om een hypotheek te nemen (lagere maandlasten met aflossingsvrije hypotheek) zijn ook de kosten voor de hypotheekrenteaftrek flink gestegen. Het CBS publiceerde vandaag nieuwe gegevens, waaruit blijkt dat de totale fiscale aftrek voor de eigen woning van 2000 tot en met 2011 bijna is verdubbeld van €16,9 naar €33,4 miljard. De hypotheekrenteaftrek kostte in 2011 naar schatting €32,3 miljard.

Het is bekend dat de hypotheekrenteaftrek vooral de hogere inkomens helpt, omdat die doorgaans een groter bedrag lenen bij de bank en in een hogere belastingschijf vallen. Het CBS rekende de voordelen per inkomensgroep door en kwam tot de conclusie dat de hoge inkomens in absolute termen het meeste profijt halen uit deze woningsubsidie. Het voordeel varieerde van €130 per maand voor de laagste inkomensgroep tot €520 per maand voor de hoogste inkomens. Relatief gezien profiteren de lagere inkomens toch meer van de hypotheekrenteaftrek, omdat de aftrek ten opzichte van de betaalde inkomstenbelasting en volksverzekering hier procentueel het grootst is. Voor de hoge inkomens is de aftrek die ze krijgen ten opzichte van de belastingen die ze betalen procentueel veel kleiner.

Het rondpompen van geld via de hypotheekrenteaftrek heeft vooral de 'vroege' huizenkopers en de banken bevoordeeld. De eerste groep omdat die de waarde van hun huis flink zagen stijgen en overwaarde hebben op hun woning en de banken omdat die meer geld konden uitlenen waarop ze rente ontvangen. Naar mijn mening is het veel eerlijker als de hypotheekrenteaftrek langzaam wordt afgebouwd en het voordeel via een lagere inkomstenbelasting wordt doorberekend aan iedereen.

Cijfers afkomstig van het CBS

• Aftrek eigen woning 33 miljard euro (CBS)

VVD streeft naar volledig vrije huurmarkt

De VVD is vooralsnog terughoudend met het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, maar voor de huurmarkt heeft de partij wel hervormingsplannen. Zo liet Betty de Boer van de VVD in een interview met NU.nl weten dat haar partij streeft naar een 100% geliberaliseerde huursector. In een ideale situatie zouden volgens haar alleen nog maar de lage inkomens subsidie krijgen om de huur te kunnen betalen. Die kosten zouden opgebracht kunnen worden door hogere, 'marktconforme' huurtarieven. “Het zou ongekende investeringen lostrekken als je de markt morgen zou opengooien”, zo verklaarde de Boer tegenover NU.nl. Volgens haar worden momenteel de huren kunstmatig laag gehouden, waardoor het voor investeerders niet aantrekkelijk is om nieuwe huurwoningen te bouwen. Via NU.nl:

“Die investeerders zeggen: ik ben wel gek. Ik ben meer aan kosten kwijt dan dat het oplevert. Meer investeren betekent meer bouwen, dus meer aanbod, dus een lagere huur. Zo simpel werkt de markt.”

Het VVD-Kamerlid haalt uit naar de SP die volgens haar juist zorgt dat de wachtlijsten voor huurwoningen in stand blijven.

 

“De SP zegt altijd dat het opkomt voor de lagere inkomens. Integendeel! Zij blokkeren huurverhogingen, waardoor mensen veel te lang voor 300 euro per maand blijven wonen. Wat is daar sociaal aan? Die mensen verdienen dan al veel meer.”

 

In de afgelopen jaren heeft het kabinet al stappen gezet door de huren voor inkomens boven de 43.000 euro met 5 procent te verhogen. Daaronder kunnen de huren met 1 procent omhoog.

Voor de rest van het interview verwijzen we naar het originele bericht op NU.nl.

• VVD streeft naar volledig vrije huurmarkt (NU.nl)

ECB ziet kredietverlening toenemen

De kredietverstrekking aan huishoudens en het bedrijfsleven in de eurozone is in juli voor het eerst sinds een half jaar weer toegenomen, zo lezen we op de website van het FD. Ten opzichte van vorig jaar juli steeg de kredietverstrekking met 0,1%, terwijl de stijging ten opzichte van een maand geleden 0,3% was. De minimale plus is wel tekenend voor het sentiment in grote delen van de eurozone, waar de groei onder druk is komen te staan door het lagere consumentenvertrouwen en de krimp van de gemiddelde koopkracht. De leenbehoefte van consumenten en bedrijven is verminderd, terwijl banken terughoudender zijn geworden met het verstrekken van kredieten. Daar komt nog eens bij dat in diverse Zuid-Europese landen de rente voor leningen aan het stijgen is, omdat die rente vaak gekoppeld is aan de actuele rente voor staatsobligaties uit het betreffende land.

Volgende week donderdag komt de ECB met haar maandelijkse rentebesluit. Onlangs werd de rente verlaagd van 1% naar 0,75%, een actie die vooral een symbolisch effect heeft op de markt. De rente is al bijzonder laag en uiteindelijk zijn het toch de consumenten en bedrijven die bereid moeten zijn om geld te lenen. En marginaal lagere rente zal het leengedrag van de economie maar marginaal beïnvloeden. In tegenstelling tot de kredietverstrekking blijft de M3 geldgroei in de eurozone wel toenemen. Deze steeg van 3,2% in juni naar 3,8% in juli. 

• ECB ziet kredietverlening toenemen (FD)

In ander nieuws:

• Nieuwe tik voor koopkracht (FD)
• Marijnissen sluit 45 zetels voor SP niet uit (NU.nl)
• De Nederlandse economie in 8 plaatjes: het gaat prima (Welingelichtekringen)
• Frankrijk maakt benzine 6 cent goedkoper (BNR)
• AFM waarschuwt tegen ilegale kredietaanbieders (AFM)
• Grote koersval Samsung na uitspraak patentzaak (NU.nl)
• ABP verdientdit jaar al 400 miljoen dollar aan Apple (RTL-Z)

Nieuws uit buitenlandse media

Nettowinst Credit Agricole 67% gezakt door blotstelling Griekenland en Spanje

Bloomberg schrijft dat de Franse bank Credit Agricole in het tweede kwartaal van dit jaar een 67% lagere nettowinst heeft geboekt als gevolg van verliezen in Griekse beleggingen en een afschrijving op haar belang in de Spaanse bank Intesa Sanpaolo (ISP). Het netto-inkomen zakte weg tot €111 miljoen, tegenover €339 miljoen een jaar eerder. De afschrijvingen drukken al langer op de winstgevendheid van deze bank, waardoor het aandeel Credit Agricole is afgestraft op de beurs. Op dit nieuws zakte het aandeel slechts 0,8% weg, maar over de afgelopen twaalf maanden staat het al 36% lager, terwijl de France CAC 40 beursindex in die periode met 11,25% omhoog ging. 

Credit Agricole is al enige tijd bezig met het afbouwen van haar meest risicovolle beleggingen. In 2006 kocht de bank nog een €2,2 miljard groot aandeel in Emporiki, een grote Griekse bank die op dat moment het minst winstgevend was van alle grote Griekse banken. Sindsdien heeft deze bank bijna alleen nog maar verliezen gedraaid, wat Credit Agricole in totaal €5,7 miljard gekost heeft. In juni heeft de Franse bank van de geplande €35 miljard aan risicovolle beleggingen 97% weten af te bouwen. Het schoonmaken van de balans gaat gepaard met veel lagere winsten, maar moet uiteindelijk helpen om de bank weer gezond te maken.

• Credit Agricole Second-Quarter Net Drops 67% on Greece (Businessweek)

General Motors legt productie in één fabriek vier weken stil

GM legt de productie van de Chevrolet Volt in de Detroit-Hamtramck fabriek voor een periode van vier weken stil, zo lezen we op Autonews. Hierdoor zitten 1.500 werknemers vier weken gedwongen thuis. Dit voorjaar werd de fabriek ook al eens een maand stilgelegd, omdat de voorraad van onverkochte auto's te snel opliep. Een woordvoerder van GM wilde niets kwijt over het productieschema van General Motors en gaf als verklaring op dat het bedrijf eaar streeft om vraag en aanbod in balans te brengen. Het staken van de productie is een teken dat de vraag minder groot is dan het aanbod.

Begin augustus was er voor 84 dagen aan voorraad van de hybride Chevrolet Volt. Vlak voor de productiestop in maart was de voorraad zelfs 154 dagen groot. De vraag naar deze hybride auto van Chevrolet is, mede door subsidies van de Obama regering, het afgelopen jaar meer dan verdrievoudigd. Desondanks blijft de productie hoger en kiest GM ervoor om de productie even stil te leggen.

• GM to idle Volt plant for 4 weeks, sources say (Autonews)

Aandeel Citigroup zakt 1,3% in 100 milliseconden: $1 miljard beurswaarde verdampt

De high-frequency trading verschaft volgens voorstanders meer liquiditeit aan de markt, maar het tegendeel wordt regelmatig bewezen. Nanex plaatste grafieken van de handel in het aandeel Citigroup, die tot op de milliseconde in kaart brengen hoe verschillende computersystemen zich gedragen. In een 'split second' waren er te weinig kopers om de verkoopactie van een HFT te absorberen, met als gevolg dat de koers in een tijdsbestek van 100 milliseconden met 1,3% wegzakte van $29,80 naar $29,42. De grafieken laten zien hoe de bid-ask spread juist groter wordt na deze kleine flash-crash. Opvallend is dat het aandeel Citigroup op de NY-ARCA ongeveer 20 milliseconden eerder zakte dan op de NYSE. Klik op onderstaande grafieken voor een grotere versie.

• When It All Goes Bidless: What Losing $1 Billion In 100 Milliseconds Looks Like (Zero Hedge)

Bom ontploft bij kantoor van de Griekse centrale bank

In Athene is een bom ontploft bij een kantoor van de Griekse centrale bank, met als gevolg een aantal kapotte ruiten en lichte schade aan een aantal geparkeerde auto's. De bom was geplaatst onder een pinautomaat. De aanslag was niet van tevoren aangekondigd en is ook nog niet opgeëist, zo verklaarde de lokale politie tegenover Reuters. De bomaanslag wordt aangemerkt als een terroristische daad, mogelijk van een extreem-linkse groepering. Die zouden namelijk vaker zulke aanslagen plegen. Deze aanslag houdt zeer waarschijnlijk verband met de slechte toestand van de economie en de onvrede ten aanzien van de bankiers en de politici in Griekenland.

• Bomb explodes outside Greek bank branch, no one injured (Reuters)

De Federal Reserve bank van Dallas heeft samen met BIS-econoom William R. White onderzoek gedaan naar de gevolgen van extreem soepel monetair beleid. Hieruit kwam naar voren dat monetaire verruiming slechts in beperkte mate kan bijdragen aan 'sterke, duurzame en gebalanceerde groei' van de wereldwijde economie. Daar komt bij dat soepel monetair beleid (geldpers aanzetten) op de middellange termijn veel negatieve gevolgen heeft. Een korte opsomming uit de 45 pagina's tellende working paper.

• Leidt tot verkeerde investeringen in de echte economie
• Bedreigt de onafhankelijkheid van de centrale bank in het nastreven van prijsstabliteit
• Bedreigt financiële instellingen en het functioneren van financiële markten
• Spoort overheden niet aan om op tijd te bezuinigen
• Zorgt voor een ongelijke herverdeling van inkomens en welvaart in de maatschappij

Zero Hedge bestempelt de paper, die aantoont dat de geldpersfinanciering geen 'gratis lunch' oplevert, als een must-read. Hieronder het hele artikel.

Dallas Fed QE

• A Flashing Waing On The “Unintended Consequences” Of Ultra Easy Monetary Policy From… The Fed?! (Zero Hedge)

Chris Martenson interviewt Keith Fitz-Gerald

Chris Martenson plaatste enkele dagen geleden op zijn blog Peak Prosperity een interview met beleggingsstrateeg Keith Fitz-Gerald. In het interview komt het falende beleid van de Federal Reserve en de Amerikaanse regering aan bod. Volgens Keith Fitz-Gerald zitten de financiële markten momenteel gevangen in klassieke lineaire benadering, met modellen die de huidige ontwikkelingen proberen te extrapoleren naar de toekomst. De complexiteit van ons huidige financiële systeem, met tal van economische modellen, heeft volgens de beleggingsstrateeg vooral gezorgd voor een verstoring van de financiële markten.

De gedachte dat een verlaging van de rente kan helpen om de werkloosheid te verminderen heeft gezorgd voor verstorend beleid van centrale banken, zo betoogt Fitz-Gerald. Door beleid van de Federal Reserve is het verschil in rente op de korte en lange termijn erg laag geworden, met als gevolg dat de tijdswaarde van geld verzwakt is. Volgens Keith Fitz-Gerald heeft de inmenging van de centrale bank in de VS geleidt tot verstoring in de financiële markt, wat bijvoorbeeld te zien is aan de extreem lage rente op 10-jaars en 30-jaars staatsobligaties.

Verder laakt Keith Fitz-Gerald de gedachte dat bedrijven en burgers geholpen moeten worden als ze verkeerde beslissingen hebben genomen. Doordat het element van falen wordt verzacht met ingrijpen van de overheid gaan mensen en bedrijven meer onverantwoorde risico's nemen en wordt slecht gedrag niet afgestraft. Door het afvangen en socialiseren van risico's en eventuele verliezen kan de vrije markt volgens de beleggingsstrateeg niet normaal functioneren. Als er geen rem meer wordt gezet op de mogelijkheid om te falen kan kapitaal efficiënter aangewend worden, precies zoals het kapitalisme oorspronkelijk bedoeld is. Toen de Amerikaanse overheid voor honderden miljarden dollars in de economie pompte waren er veel economen die voorspiegelden dat het multiplier effect ervoor zou zorgen dat iedereen erop vooruit zou gaan. Als dat het geval was zou de economie nu met 6 tot 8 procent moeten groeien, meent Keith Fitz-Gerald. Dat dat niet gebeurd is toont aan dat de modellen hebben gefaald.

Het volledige interview bestrjkt nog veel meer onderwerpen, maar het gaat te ver om dat helemaal uit te werken. Een transcript van dit bijzonder interessante interview is hier te vinden. Hieronder is het audiofragment te vinden via YouTube. Een MP3 podcast van het interview is hier beschikbaar.

Het probleem met Keynesiaanse oplossingen voor de huidige depressie

Robert P. Murphy van het Ludwig von Mises instituut legt in die college van 1 uur uit waarom hij denkt dat de 'Keynesiaanse oplossingen' voor de crisis waar we nu in zitten niet zullen werken. Een video die zeker het kijken waard is.

Vrachtvolume over Chinese spoorwegen krimpt met 5,4%

Er zijn steeds meer aanwijzingen voor een groeivertraging in China. De cijfers van de economische groei vallen tegen en de belangrijkste aandelenbeurs is in een jaar tijd al met 20% gezakt. Ook de energieconsumptie zou niet meer zo hard groeien, een indicator dat het toch niet zo goed gaat met de Chinese economie. Een nieuwe tegenvaller is het cijfer over het vrachtvervoer over de Chinese spoorwegen. Dat zakte in de afgelopen maand namelijk met maar liefst 5,4%. Een dergelijk grote daling werd voor het laatst gemeten in 2008 en 2009, toen de crisis in Amerika net uitgebroken was na de val van Lehman Brothers. Een grafiek via Sean Corrigan van Diapason Commodities:

• From Hard Landing To Train Crash, All Chinese Indicators Have Slammed On The Brakes (Zero Hedge)

Rusland, Turkije, Oekraine en de Kirgizische Republiek voegden in juli goud toe aan reserves

Goldcore bericht op basis van data van het IMF dat verschillende landen opnieuw goud aan hun reserves hebben toegevoegd. Rusland kocht in juli een aanzienlijke hoeveelheid van 18,6 ton goud bij, waardoor het totaal op 936,6 ton uitkomt. Kazachstan kocht 1,4 ton goud en heeft nu 103 ton goud in haar reserves. Ook Turkije, Oekraïne en de Kirgizische Republiek voegden goud aan hun reserves toe. Turkije kocht volgens de gegevens van het IMF ook erg veel goud, namelijk 44,7 ton. Daarmee heeft het land nu een totale goudreserve opgebouwd van 288,9 ton. Guatemala en Mexico verkochten een klein beetje goud (respectievelijk 0,2 en 0,1 ton).

In Rusland is de goudreserve inmiddels goed voor 9,2% van de totale reserves, in Kazachstan ligt dit aandeel volgens gegevens van de World Gold Council (WGC) op 16%. Volgens de WGC hebben centrale banken in de eerste helft van 2012 al een recordhoeveelheid van 254,2 ton goud gekocht en zal er in de tweede helft van dit jaar nog eens 500 ton aan de reserves worden toegevoegd. De Chinese centrale bank voegt ook stelselmatig veel goud toe aan haar reserves, aangezien het land een grote goudproductie heeft en toch veel goud importeert via Hong Kong. Hoeveel goud de Chinese centrale bank precies heeft weten we niet, maar Goldcore schat dat die inmiddels zijn gestegen tot meer dan 2.000 ton. Dat zou een verdubbeling zijn ten opzichte van de hoeveelheid die China enkele jaren geleden voor het laatst heeft doorgegeven aan het IMF.

• Russia, Turkey, Ukraine Buy Gold But Bullion Tiny Part Of Global FX Reserves (Goldcore)

Goud-zilver ratio gezakt tot laagste punt in vier maanden

De ratio tussen goud en zilver is voor het eerst sinds mei weer onder de 54:1 gedoken. Eerder dit jaar zat de goud/zilver ratio in een stijgende trend, wat wil zeggen dat goud het beter deed dan zilver. De ratio stabiliseerde deze zomer tussen de 58:1 en 60:1, maar is nu met kracht naar beneden gedoken. De zilverprijs steeg in slechts twee weken tijd van €22,50 naar ruim €24,50 ($28 naar $31), een stijging van ongeveer 10%. De goudprijs steeg ook, maar ging lang niet zo hard omhoog als zilver. Traditioneel is zilver meer volatiel en gevoeliger voor sentiment van beleggers. We hebben in 2011 al gezien dat de zilverprijs heel erg snel kan stijgen, mogelijk staat ons de komende maanden een soortgelijke beweging te wachten. Zeker als de Federal Reserve vrijdag met nieuwe stimulering komt is er voor zowel goud als zilver grote kans op een nieuwe uitbraak. SilverDoctors verwacht dat een uitbraak van zilver kan doorzetten tot er een 20:1 ratio is tussen goud en zilver. Ik ben daar niet zo zeker van, maar als we weer richting de 32:1 gaan zoals eind april 2011 zou ik een gedeelte van mijn zilver omzetten in goud.

Goud/zilver ratio

Zilverprijs in USD

Tot slot:

Ron Paul stopt zijn verkiezingscampagne en neemt ook afscheid van het congres. In zijn lange politieke carrière heeft hij veel Amerikanen geïnspireerd met zijn pleidooi voor persoonlijke vrijheid en zijn afkeer tegen de 'oorlog tegen terrorisme'. Ook zijn aanval op de centrale bank van de VS werd door steeds meer Amerikanen gewaardeerd. Ron Paul voerde drie keer campagne voor het presidentsschap, maar steeds zonder succes. Hier een opname van Ron Paul's toespraak voor de Republikeinse partij in Tampa.

Nieuws uit de Nederlandse media

€60 miljard nodig voor Spaanse banken

De Spaanse minister van Economische Zaken, Luis de Guindos, verklaarde tegenover de krant Inteational Herald Tribune dat de Spaanse bankensector ongeveer €60 miljard aan steun in de vorm van noodleningen nodig heeft. De financiële behoefte van de banken wijkt daarmee niet veel af van het bedrag van €62 miljard dat eerder werd voorgerekend door consultants van het bedrijf Oliver Wyman. In juni bereikten de eurolanden een akkoord om maximaal €100 miljard beschikbaar te stellen voor de Spaanse bankensector.

De Guindos vraagt hulp van de ECB, want ook de Spaanse overheid heeft de laatste maanden moeite om geld op te halen via de obligatiemarkt. Het ANP schrijft het volgende:

''De Guindos gaf verder aan dat Spanje vergaande toezeggingen over economische hervormingen kan doen in ruil voor hulp om de rentekosten van het land te verlagen. De Europese Centrale Bank (ECB) gaf vorige maand aan te overwegen opnieuw obligaties op te kopen om die rentes te drukken. In ruil voor die actie, die wellicht in samenwerking met de Europese noodfondsen wordt ondeomen, zouden landen aan strenge voorwaarden voor hervormingen en bezuinigingen moeten voldoen.

De details van de nieuwe ECB-plannen zijn nog niet bekend. De Guindos gaf echter aan ervan overtuigd te zijn dat de centrale bank de markten tot rust kan brengen.''

In de tekst heb ik éen regel dikgedrukt gemaakt, omdat die nogal misleidend kan zijn. Wat de ECB feitelijk bij monde van Draghi heeft aangegeven is dat de centrale bank – binnen haar bevoegdheden – er alles aan zal doen om de euro te redden. Om te beginnen zijn de 'redding van de euro' en het helpen van landen met een schuldenprobleem twee verschillende dingen, een onderscheid dat bij het ANP-bericht niet gemaakt is. Ook is het belangrijk om te weten dat de ECB beperkt is in haar mogelijkheden om staatsobligaties op te kopen en daarmee de rente te drukken. Hieronder het volledige commentaar van 'victorthecleaner' op het blog Thescrewtapefiles, dat later ook terugkomt in de blogpost Macrofreegold'nomics op FOFOA:

''It seems that most people don't understand the ECB. If Draghi says “within their mandate”, he is referring to their inflation target “below but close to 2% annually” in the medium term (i.e. 2-3 year average). He said he would save the Euro “whatever it takes”. He didn't say he would save govement debt whatever it takes. Some people seem not to get it that these two are completely different goals. If you take the 2% inflation target seriously (and every single step by the ECB is consistent with the assumption that they do), you conclude that:

1) The ECB will print money in order to create inflation as soon as the medium-term inflation rate gets substantially below 2%.

2) In order to create this inflation, the ECB will have to purchase consumer debt with new base money (this is how you create price inflation). So their standard choice will be to buy govement debt – govement expenditures are largely consumption, either directly or through salaries, pensions, benefits.

3) In the inflation rate drops substantially below 2% in some countries, but not in others (“policy transmission distorted”), the ECB will buy govement debt of these countries, but not of others – most govements spend mainly in their own economy which allows the ECB to target where they want to create inflation

4) The ECB has no mandate to create more inflation than the mentioned 2% annually. So they will make sure this doesn't happen either.

5) How will they do it? Well, that's easy. A lot of debt is being written off (Spanish home owners defaulting on their mortgages etc.), and several govements had to sharply cut down on their deficit spending. Both are deflationary. So the ECB could simply leave the market alone, and the Euro zone would get some price deflation. So the ECB has enough tools to limit the inflation rate at 2% annually.

6) What is the main mechanism that might cause an inflation rate higher than 2% in the medium run? This would happen if the commercial banking system or the ECB monetize the running budget deficit of their govements or if they monetize other consumer debt beyond about 2-3% of GDP annually.

7) How can this be prevented? Well, some govements have gotten into serious difficulties raising funding, and Ireland, Portugal, Greece, Spain are forced to cut down on public spending. How precisely? The interest rates they would have to pay for additional debt are going up.

See? Some idiots claim “Draghi wants to print and buy all govement debt in order to lower the interest rates” and then “ECB is too stupid to really lower interest rates”?

How about this: ECB has purchased some govement debt in order to create inflation in those countries in which inflation was dropping too much below 2%, but ECB never intended to lower interest rates?

Much easier explanation, isn't it?

8) So what do we conclude if we assume that the ECB is doing nothing other than their job, i.e. to maintain their 2% inflation target?

8.1) They will buy govement debt if the inflation rate drops too much below 2% annually. In particular, if this happens in some countries, the ECB will buy the govement debt of these specific countries (SMP).

8.2) Although the ECB may buy govement bonds for this reason, they will make sure they do not artificially suppress the interest rates (in contrast to the Fed or the BoE).

8.3) As long as the inflation rate stays around 2%, the ECB will not monetize govement debt, simply because this would create more inflation. In particular, this indicates a limit of the annual budget deficits that will end up on the balance sheet of the combined banking sector (commercial banks and ECB): no more than around 2-3% of GDP which would cause about 1.4-2.1% consumer price inflation in the steady state (assuming roughly 70% of govement expenditures is consumption – you can adjust these figures if you have better data, the ECB certainly do have better data).

8.4) So while some debt will be bought by the ECB in order to maintain 2% inflation, some other debt will most likely be defaulted on. How much? I guess this will still be a lot.

8.5) If some politicians try to give the ESFS or ESM a banking license or to use govement run banks in order to monetize their own debt, the ECB will have to obstruct these attempts, for example, by changing the requirements on the collateral they accept from these banks. Also, the northe countries will not like this and presumably already be influential enough to stop it.

Victor''

Wat hier gezegd wordt is dat de ECB door haar mandaat van prijsstabiliteit niet in staat is om staatsobligaties op te kopen als de inflatie daarmee de gewenste limiet van 2% overstijgt. De ECB laat de problematiek van sommige landen over aan de financiële markten, zodat er meer neerwaartse prijsdruk komt in de Eurozone. Dat gebeurt enerzijds via afschrijvingen op slechte leningen en anderzijds op drastische bezuinigingsmaatregelen die de regering van een land moet doorvoeren om het vertrouwen van de financiële markten te winnen. Als blijkt dat het prijspeil in één land snel daalt, dan kan de ECB met het aankopen van staatsobligaties via het SMP programma de inflatie een beetje aanjagen. Victorthecleaner schrijft dat het helemaal niet het doel is van de ECB om de rentelasten van individuele landen te drukken en dat de opmerking van Draghi geen verwijzing is naar het aanzetten van de geldpers om Spanje te helpen. en daarin schuilt ook een fundamenteel verschil tussen de ECB, de Bank of England en de Federal Reserve.

• '60 miljard euro nodig voor Spaanse banken' (RTL-Z)

Frankrijk leent moeiteloos en goedkoop

In tegenstelling tot Spanje heeft Frankrijk nog geen enkele moeite om geld op te halen met nieuwe staatsobligaties. Vandaag haalde de Franse overheid bijna €7 miljard op met het uitgeven van kortlopende staatsobligaties. RTL-Z schrijft dat de belangstelling onder beleggers veel groter was dan het aanbod, waardoor sommige obligaties met een negatieve rente aangeboden konden worden. Het ANP schrijft:

''De veiling toont aan dat investeerders nog altijd veel vertrouwen hebben in Frankrijk, dat samen met ondermeer Duitsland en Nederland tot de kelanden van de eurozone behoort. De rentes lagen wel iets hoger dan bij een vergelijkbare plaatsing vorige week.''

Het is de vraag of de grote belangstelling onder beleggers volledig is toe te schrijven aan het vertrouwen dat ze hebben in landen als Frankrijk, Duitsland en Nederland. De grote onzekerheid speelt ook een rol, want vandaag de dag lijkt het veilig wegzetten van vermogen belangrijker dan het halen van een goed rendement. Daarin blijkt de markt van staatsobligaties (van relatief sterke landen) door de liquiditeit en omvang een magneet voor het grote geld.

• Frankrijk leent moeiteloos en goedkoop (RTL-Z)

'Federal Reserve moet snel moet nieuwe steunmaatregel komen'

Charles Evans, president van de Federal Reserve in Chicago, heeft maandag gezegd dat de centrale bank van Amerika onmiddelijk actie moet ondeemen om de Amerikaanse economie te ondersteunen. Volgens Evans moet de Fed niet langer wachten op de volgende economische cijfers, maar direct actie ondeemen. De drempel voor aanvullende maatregelen zou inmiddels ruim gepaseerd zijn. De werkloosheid in de VS blijft een probleem, want die is sinds het uibreken van de crisis niet meer gezakt naar het oude niveau. De officiele werkloosheid stabiliseerde op 8,2%, maar is recent weer opgelopen tot 8,3% (eerste grafiek). Deze werkloosheidscijfers geven nog maar de helft van het verhaal weer, want de groep Amerikanen die niet meer wordt aangemerkt als 'werkzoekend' blijft alsmaar groeien en kent volgens de statistieken van de St. Louis Fed een omvang van 88 miljoen Amerikanen (tweede grafiek).

Evans maakt zich ook zorgen over de duur van de werkloosheid. Hij zou het volgende gezegd hebben: ''Een ongebruikelijk hoog percentage van de werklozen heeft al lange tijd geen baan; hun vaardigheden kunnen uit de tijd raken of zelfs achteruit gaan, waardoor getroffen werknemers achterblijven met permanente littekens op hun levensinkomen.'' Hieronder ziet u de ontwikkeling waar Evans waarschijnlijk op doelt (derde grafiek). De participatiegraad (vierde grafiek) is sinds de crisis uitbrak ook gedaald en laat vooralsnog geen verbetering zien.

Werkloosheid op 8,3%

Aantal mensen dat werkloos is maar niet wordt meegenomen in het werkloosheidscijfer

Gemiddelde duur van de werkloosheid stabiliseert op uitzonderlijk hoog niveau

Een samenvatting van de eerste drie grafieken, de participatiegraad van de beroepsbevolking daalt

Het probleem is dus duidelijk, maar de vraag is of de centrale bank de instrumenten heeft om de situatie te verbeteren. Door monetaire stimulering kan er op korte termijn meer economische groei komen, maar over de langere termijn zal de toename van de geldhoeveelheid de koopkracht van iedereen uithollen. In het boek 'When Money Dies' van Adam Fergusson wordt beschreven hoe in Weimar Duitsland naar verloop van tijd er steeds meer geld in omloop kwam, maar dat de waarde van al het geld in omloop uit gedrukt in buitenlands geld of goud, meer dan evenredig slonk. Charles Evans van de Fed maakt zich daar kennelijk geen zorgen om. De financiële markten hebben al min of meer voorgesorteerd op nieuwe stimuleringsmaatregelen van de Amerikaanse centrale bank, want de aandelenkoersen zaten de afgelopen twee maanden in de lift.

Een nieuwe stimuleringsronde van de Fed wordt gezien als positief nieuws voor aandelen. Op korte termijn kan het de economische groei aanjagen (en daarmee bedrijfswinsten), terwijl het extra geld op lange termijn de prijzen van alle financiële activa opstuwt. Men kijkt vooral uit naar de speech die Ben Beanke vrijdag zal geven tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het Amerikaanse stelsel van centrale banken in Jackson Hole.

• Fed-lid Evans: nu actie nodig voor ondersteuning economie VS (RTL-Z)
• Beleggers focussen op de Fed (RTL-Z)

CPB rekent programma's politieke partijen door

Inmiddels bent u ongetwijfeld al op de hoogte gebracht van de doorrekening van de plannen van de politieke partijen. Het CPB heeft zich over de verschillende bezuinigings-, stimulerings- en hervormingsplannen van alle partijen gebogen en heeft deze door de modellen gehaald. De computers hebben daar een aantal cijfers uitgegooid die de verschillende politieke partijen zullen gebruiken om elkaar af te troeven in de verkiezingscampagne. Het volledige rapport van 456 pagina's is hier te vinden (PDF). In hoofdstuk 2 op pagina 18 ziet u een soort van samenvatting in tabelvorm, waar de effecten van de verschillende partijprogramma's naast elkaar zijn gezet. Uiteraard zijn deze berekeningen een benadering van de werkelijkheid en kunnen ze veel extee invloeden op de financien, de koopkracht en de staatsschuld niet incalculeren.

Opvallend is dat op het gebied van werkgelegenheid de PVV het beste scoort en de SP, VVD en PvdA het minste. Doordat de PVV en VVD het minste willen snijden in de hypotheekrenteaftrek gaan bij deze plannen de huizenprijzen volgens het CPB het minst omlaag. De PVV en de SP bezuinigen naar verhouding minder, waardoor de koopkracht over de hele linie bij deze partijen het grootst zal zijn. De inkomensnivellering is bij de SP veruit het sterkst, gevolgd door de PvdA. Alleen bij de VVD, Christenunie en het CDA worden de verschillen in koopkracht tussen hoge en lage inkomensgroepen groter. Op het milieu scoort niet geheel onverwacht Groenlinks het beste, gevolgd door de PvdA.

Klik voor een grotere versie, tabel is afkomstig van CPB rapport

• Keuzes in kaart 2013-2017 (CPB)

VS sturen economische missie naar Egypte

De bemoeizucht van de Verenigde Staten kent geen grenzen. Het land begon een oorlog in Irak en Afghanistan en gebruikt inmiddels onbemande vliegtuigen om 'doelwitten' in Pakistan te kunnen bombarderen. Ook stuurde het speciale eenheden naar Libie om de 'opstandelingen' te helpen bij het omverwerpen van het regime van Khadaffi. Naast militair ingrijpen zorgt de VS er ook voor dat ze op financieel gebied invloed kan uitoefenen in de regio. Zo lezen we op NU.nl dat de Amerikaanse regering deze week een hoge delegatie naar Egypte stuurt. Deze gaan bespreken hoe de nieuwe leiders daar economisch 'geholpen' kunnen worden op weg naar democratie. Hosni Mubarak, waar de Amerikaanse regering nauwe banden mee onderhield, wist het land bijna dertig jaar te regeren.

De VS gaf al langer economische en militaire steun aan Egypte, omdat het land onder leiding van Mubarak de vrede met Israel wist te bewaren. De huidige president, Mohammed Mursi van de Moslim Broederschap, zou minder tevreden zijn over de rol van Israel in de regio.

• VS sturen economische missie naar Egypte (NU.nl)

In ander nieuws:

• Juwelier Tiffany vreest 'crisiskerst' (RTL-Z)
• Jaap Koelewijn over Wientjes' plannen met de hypotheken van banken (FD)
• Fransen en Duitsers vormen werkgroep tegen crisis (FD)
• Groot aantal bezwaren bij erftaks op til (FD)
• Verhaal via de rechter (over beleggers die hun adviseur de schuld willen geven van slecht beleggingsadvies) (FD)
• 'Financieel adviseur rooft 25 mln familiefortuin' (RTL-Z)
• 'SP schaft belastingparadijs Nederland af' (NU.nl)

Nieuws uit de buitenlandse media houdt u nog van mij tegoed

Tot slot

Dit weekend was het weer zover, het grote jaarlijkse dorpsfeest in het dorp waar ik geboren en opgegroeid ben. Een klein boerendorp in het oosten van het land. Het was weer gezellig en het bier vloeide rijkelijk. De kater waarmee ik vanmorgen opstond maakte het vrijwel onmogelijk om wat te schrijven, vandaar dat ik weer in bed gedoken ben en pas aan het eind van de middag kon beginnen.

De tent…

… regenachtig weer bij de optocht…

…en het volkslied van Markelo dat uit volle borst wordt gezongen aan het einde van het feest

Nieuws uit de Nederlandse media

Ook ABN Amro moest afschrijven op bezittingen

Gisteren schreven we al over de Rabobank, dat met cijfers kwam over de eerste helft van 2012. De bank moest opnieuw meer geld opzij zetten voor slechte leningen en zag de nettowinst mede daardoor met 29% dalen. Voor de ABN Amro bank is het niet anders, want vandaag werd bekend dat de staatsbank een lagere winst heeft geboekt door oplopende kredietverliezen. De netto kwartaalwinst kwam 30% lager uit op €341 miljoen. De bank spreekt desondanks van een 'bevredigend resultaat', zo lezen we op de website van het FD. Daarmee doelt men misschien op de resultaten van de andere banken, want die waren vergelijkbaar.

Door de gevolgen van de recessie moest ABN Amro vooral afboeken op bedrijfskredieten, in het afgelopen kwartaal zelfs twee keer zo veel als een jaar geleden. De bank schreef €367 miljoen af op kredieten. Over het eerste halfjaar van 2012 rapporteert de bank een 15% lagere winst van €827 miljoen, een cijfer waarin de eenmalige kosten voor de integratie van het voormalige Fortis en het afstoten van andere bedrijfsactiviteiten niet zijn meegenomen.

De stijgende voorzieningen voor en afboekingen van slechte leningen bij de Rabobank en ABN Amro bevestigen dat het economische nog steeds niet echt beter gaat dan één of twee jaar geleden. Onder de huidige omstandigheden zou de bank ook niet (deels) naar de beurs gebracht kunnen worden, aldus voormalig topman Rijkman Groenink op BNR Nieuwsradio. Er zou zowel vanuit Nederland als vanuit het buitenland geen belangstelling zijn om de ABN Amro bank over te nemen. Nederlandse banken zouden niet in staat zijn om ABN Amro over te nemen, terwijl buitenlandse banken geen interesse hebben.. Volgens Groenink maakt de bank momenteel ook veel te weinig winst om de prijs te rechtvaardigen die de staat ervoor betaald heeft. Hij is van mening dat de Nederlandse overheid op dit moment nog niet de helft zou kunnen terugkrijgen van wat ze betaald heeft om de bank te redden.

• Ook ABN zucht onder kredietverliezen (FD)
• Groenink: 'Voorlopig geen privatisering ABN Amro mogelijk' (FD)

Rabobank-topman verwacht woningnood

De Rabobank-topman Piet Moerland waarschuwde donderdag op Nieuwsuur voor een dreigend tekort aan woningen in ons land. Er zouden door de crisis te weinig nieuwe woningen worden gebouwd, terwijl er volgens Moerland jaarlijks nog steeds meer vraag dan aanbod is. Op dit moment ligt de woningmarkt zo goed als stil, maar als we de topman van de Rabobank mogen geloven kunnen we op langere termijn worden geconfronteerd met woningnood.

Op de korte termijn ziet de Rabobank een verdere daling van de huizenprijzen, maar als de crisis voorbij is en het consumentenvertrouwen stijgt en mensen hun baan behouden, dan zouden de prijzen weer kunnen gaan stijgen. Of dat ook snel weer gaat gebeuren blijft de vraag. Momenteel worden er op Funda ruim 262.000 woningen te koop aangeboden, meer dan een verdubbeling ten opzichte van eind 2008. Ook zijn er nog onvoldoende aanwijzingen om aan te nemen dat het aantal te koop staande woningen spoedig weer gaat dalen. Ook bij de huidige prijzen zijn er nog te weinig starters die bereid zijn te kopen. Onderstaande grafiek komt van Follow The Money en is gebaseerd op cijfers van het Kadaster.

Aanbod woningen via Funda en Huizenzoeker, verticale as is x 10.000 (Bron: FTM)

• Rabobank-topman verwacht woningnood (NU.nl)

Griekse beurs best presterende wereldwijd

De aandelenbeurzen deden het deze zomer niet slecht, zo laat Jacob Schoenmaker ons zien op RTL-Z. Hij vergeleek het rendement van verschillende beursindices van begin juni tot en met vandaag en kwam tot de constatering dat vooral de beurzen van Spanje en Griekenland het heel erg goed hebben gedaan. Dit zijn overigens ook de beurzen die over de langere termijn een grote daling hebben laten zien. De beurs van Athene steeg sinds begin juni met maarliefst 31% en was daarmee de best presterende beurs wereldwijd over de laatste drie maanden. Ook de Spaanse IBEX wist met 21% te stijgen, ondanks alle slechte berichten omtrent de Spaanse economie en de sterk stijgende obligatierente in juli. De AEX index doet het met 17% over deze periode een stuk beter dan het wereldwijde gemiddelde (MSCI-World) en de Amerikaanse S&P 500, die respectievelijk 12 en 11 procent stegen.

Bron: RTL-Z

Als we verder terug kijken en de stand van de beurzen uit 2007 erbij pakken zien we dat de Griekse aandelenmarkt is weggezakt van 5.300 naar 635 punten, een daling van 88% (!). De Spaanse beurs deed het dan een heel stuk beter, die verloor ten opzichte van de piek in 2007 'slechts' 54%. De AEX index staat ten opzichte van de hoogste koersen in 2007 ongeveer 40% lager. Volgens Jacob Schoenmaker verklaart vooral hoop de stijgende aandelenkoersen in Spanje en Griekenland, hoop op de woorden die Draghi eerder uitsprak en hoop om nieuwe economische stimulering in de VS en China door maatregelen van de centrale banken daar.

• Griekse beurs best presterende wereldwijd (RTL-Z)

Duizenden ontslagen dreigen bij Italiaanse banken

NU.nl schrijft dat de Italiaanse banken een grote ontslaggolf aan het voorbereiden zijn. Daarbij zouden in totaal ongeveer 19 duizend arbeidsplaatsen geschrapt worden, een flinke hap uit de 330 duizend mensen die momenteel werkzaam zijn in de Italiaanse bankensector. Door de financiele crisis staan de banken onder druk en moeten ze snijden in de kosten. Vakbondsvoorzitter Lando Sileoni verklaarde tegenover de krant La Repubblica dat tussen nu en 2015 ongeveer 2.700 bankfilialen hun deuren zouden moeten sluiten.

• Duizenden ontslagen dreigen bij banken Italië (NU.nl)

China vergroot reserves aardmetalen

China is van plan om 18.000 ton 'zeldzame aardmetalen' toe te voegen aan zijn strategische reserves, zo lezen we op RTL-Z. De Chinese overheid gaat hiervoor een overeenkomst aan met een binnenlandse producent, zo berichtte een Chinese zakenkrant. Het zou gaan om het bedrijf Baotou, de grootste producent van aardmetalen van het land. Ongeveer 90% van het wereldwijde aanbod van zeldzame aardmetalen is afkomstig uit de Chinese bodem, waardoor het land strategische reserves in handen heeft die vooral van belang zijn voor de productie van allerlei soorten elektronica, windturbines en elektrische auto's.

De wereldhandelsorganisatie gaat op verzoek van de Europese Unie, de VS en Japan onderzoeken of China exportbeperkingen hanteert. De laatste jaren zien we dat China zich steeds meer wil diversificeren, door grote voorraden grondstoffen op te bouwen, mijnbouwbedrijven op te kopen in andere delen van de wereld (vooamelijk op het Afrikaanse continent) en de goudreserve flink uit te breiden. Tegelijkertijd bouwt ze haar blootstelling aan de Amerikaanse dollar geleidelijk af, door minder staatsobligaties van dit land te kopen.

• 'China vergroot reserves aardmetalen' (RTL-Z)

In ander nieuws:

• 300 banen weg bij Volker Wessels (RTL-Z)
• Zalm vindt beursgang ABN Amro beste optie (NU.nl)
• Groei durfkapitalisten door pensioenfondsen (NU.nl)
• Kassa voor Rottenberg (Telegraaf)
• Rabobank paait pensioenfondsen (FD)
• 'Aantal vacatures in bouw blijft afnemen' (RTL-Z)
• Corporatie wil niet meebetalen voor Vestia (NU.nl)
• Al het vastgoed van Vestia nu bij WSW in onderpand (FD)
• Meer uitgiftes maar veel minder handel bedrijfsschuld door crisis (FD)
• Weg met de hypotheekschuld! (FTM)

Nieuws uit buitenlandse media

'De rijkste 5% van de Britten profiteert het meest van monetaire verruiming'

De Britse centrale bank heeft op verzoek van de politiek een rapport opgesteld, dat de gevolgen van het Britse QE-programma uiteen zet. Uit dit rapport blijkt dat het aankopen van Britse staatsobligaties door de centrale bank (inmiddels opgeschroefd tot een totale som van £375 miljard) en de verlaging van de rente van 0,5% vooral de rijkste Britten heeft geholpen. De 5% rijkste Britten zou naar verhouding meer vermogen bezitten dat door de geldpers van de centrale bank in waarde is gestegen of minder hard in waarde is gezakt. Daarbij moeten we primair denken aan beleggingen in staatsobligaties, maar indirect ook aan vermogen in de vorm van vastgoed en aandelen. Door het opkoopprogramma van staatsobligaties zijn aandelen en obligaties met 26% (of £600 miljard) in prijs gestegen, aldus de Bank of England. Omgerekend komt dat neer op gemiddeld £10.000 voor elk huishouden in het Verenigd Koninkrijk, maar volgens berekeningen van de centrale bank zouden in de praktijk 40% van de baten zich concentreren tot de 5% rijkste Britten.

Volgens de centrale bank draait de economie door het opkoopprogramma van staatsobligaties beter. Zonder de steunaankopen zou de werkloosheid hoger zijn en zouden meer bedrijven failliet zijn gegaan. De economie zou dan verder weggezakt zijn, zo stelt de centrale bank. De negatieve effecten van haar beleid, zoals de daling van de spaarrente en de lagere opbrengsten voor pensioenfondsen zijn volgens de Bank of England niet toe te schrijven aan het QE-programma, maar aan de verlaging van de rente. De lage rente treft vooral de mensen die sparen, al dan niet via een pensioenfonds. Dat zijn de negatieve gevolgen, die hand in hand gaan met een 'ruim' monetair beleid. Het straft de spaarders en het beloont mensen met schulden.

De Bank of England blijft het opkoopprogramma – dat in 2009 met een omvang van £200 miljard werd opgestart – verdedigen, door te stellen dat het de waarde van verschillende financiële activa (en daarmee de bezittingen van huishoudens) heeft opgestuwd. De magie van de geldpers en de fictieve welvaartsgroei is van tijdelijke aard, zoals men ook in Weimar Duitsland en in Zimbabwe heeft ervaren. Iedereen ziet zijn bezittingen nominaal stijgen, totdat het besef komt dat de koopkracht feitelijk aan het krimpen is. Als £375 miljard aan opgekochte staatsobligaties goed werken, waarom dan niet meteen twee keer zoveel staatsobligaties opkopen? Werkt dat niet veel beter? Of tien keer zoveel?

Door monetaire stimulering wordt de grote massa voor de gek gehouden, terwijl de overheid haar schuldenprobleem kan verhullen. Doordat de Britse obligatiemarkt actief wordt ondersteund betaalt het land een lage rentevergoeding en blijft het onder de radar van de meeste financiële nieuwszenders. Datzelfde geldt overigens voor de VS, dat in 2011 ongeveer 61% van de uitgegeven staatsobligaties wist te slijten aan de Federal Reserve.

• Britain's richest 5% gained most from quantitative easing – Bank of England (The Guardian) 

Republikeinen willen terugkeer naar goudstandaard verkennen

De Republikeinse partij gooit een nieuw gespreksonderwerp in de verkiezingsstrijd. Men wil namelijk een 'goudcommissie' in het leven roepen, dat een vast onderdeel moet gaan worden van de Republikeinse partij. Volgens Marsha Blackbu, een Republikeins congreslid uit Tennessee, is dit plan niet alleen bedoeld om de aanhang van Ron Paul binnen de Republikeinse partij aan zich te binden. Ron Paul, die tijdens de verkiezingscampagne veel zogeheten delegates heeft gewonnen met zijn standpunt ten aanzien van de Amerikaanse centrale bank, kent een fanatieke aanhang binnen de partij. Deze groep kiezers zijn voor de Republikeinse partij erg belangrijk om de democraten te kunnen verslaan bij de verkiezingen in november.

De goudcommissie moet onderzoeken of Amerika terug kan keren naar een goudstandaard, in welke vorm dan ook. Volgens de Republikeinse partij komen steeds meer Amerikanen tot de conclusie dat meer lenen en nog meer geld bijdrukken de crisis niet kan oplossen. Het Huis van Afgevaardigden steunde het idee van een goudcommissie. De introductie van een commissie die onderzoek gaat doen naar de mogelijkheid om terug te keren naar een koppeling tussen de dollar en goud is niet nieuw, want in 1981 richtte president Ronald Reagan een soortgelijke commissie op om een terugkeer naar de goudstandaard te onderzoeken. Toen was de uitkomst dat Amerika beter niet kon terugkeren naar een goudstandaard.

Dat het woord 'goud' steeds vaker valt in de context van de financiële crisis en de Amerikaanse dollar is een goede ontwikkeling, maar er moet nog veel gebeuren om de grote massa bewust te maken van de gevolgen van een terugkeer naar een goudstandaard. De geschiedenis heeft uitgewezen dat ook een goudstandaard zijn beperkingen kent en niet altijd bestand is tegen extee invloeden. Door een koppeling van de dollar aan goud zou de overheid niet meer in staat zijn om meer geld uit te geven dan er binnenkomt en zou het ook veel kostbaarder zijn om oorlogen te voeren die jarenlang duren. Een goudstandaard zou een centrale bank als de Federal Reserve overbodig kunnen maken, omdat er geen mogelijkheid is om rente aan te passen of steunaankopen te doen. Het gegeven dat veel dollars buiten Amerika liggen zou tegelijkertijd inhouden dat Amerika een groot deel van haar goudreserves zal verliezen bij een koppeling van de munt aan haar eigen goud.

• Republicans Eye Retu to Gold Standard (CNBC)
• Republicans Consider Retuing To Gold Standard: Real Or Red Herring? (Zero Hedge)

Voormalig RBS handelaar claimt dat 'iedereen' de Liborrente kon manipuleren

Barclays kreeg er flink van langs toen duidelijk werd dat deze bank een groot aandeel had in de manipulatie van de Liborrente, maar nu het onderzoek naar deze fraude is gestart komen er nog meer sappige details boven water. De Guardian schrijft dat de beveiliging van de systemen bij de Royal Bank of Scotland (RBS) zo zwak was dat vrijwel alle bankmedewerkers de Liborrente konden aanpassen. Uit documenten blijkt dat een handelaar van RBS op de afdeling van Japanse yen swaps in 2008 eigenhandig de rente heeft aangepast die gebruikt wordt om de Liborrente te berekenen, terwijl die afdeling daar helemaal niet bij betrokken was.

Tan Chi Min, een oud-werknemer van RBS in Singapore, bracht de zwakte van het banksysteem vorig jaar september al aan het licht bij zijn collega's. Zijn inmenging in deze kwestie kostte hem uiteindelijk zijn baan. Nu het schandaal met de gemanipuleerde Liborrente boven water is gekomen wil Tan Chi Min van zijn voormalige werkgever een schadevergoeding zien van $1,1 miljoen aan misgelopen bonussen en $3,3 miljoen aan RBS-aandelen.

• Former RBS trader claims 'anyone' at bank could change rate (Guardian)

Duitse ministerie van Financiën onderzoekt kosten 'Grexit'

Het Duitse ministerie van Financiën heeft een werkgroep samengesteld dat in kaart probeert te brengen wat de economische impact zal zijn van een vertrek van Griekenland uit de Europese muntunie. Merkel heeft eerder al benadrukt dat ze Griekenland liever binnen de muntunie houdt, maar of dat ook gaat lukken weet niemand. Het Duitse ministerie van Financiën wil in elk geval voorbereid zijn op alle scenarios. De krant Financial Times Deutschland schrijft op basis van bronnen binnen het ministerie dat bondskanselier Merkel en minister van Financiën Schauble volledig voorbereid willen zijn op een 'negatief scenario'. Bronnen uit het ministerie zouden tegenover de krant gezegd hebben dat collega's berekeningen maken van de financiële consequenties (van een Griekse exit) en dat ze nadenken over manieren om een eventueel donimo-effect binnen Europa te voorkomen. Deze werkgroep zou bestaan uit tien personen en zou aangevoerd worden door Thomas Steffen van de CDU.

• German finance ministry studying “Grexit” costs: paper (Reuters)

Nu een goed moment om goud te kopen?

Wij geven geen beleggingsadvies en dit bericht moet dan ook niet als zodanig worden opgevat. Op 321gold verscheen eerder deze week een interessante analyse van de goudmarkt, doorspekt met grafieken die moeten aantonen dat het nu een goed moment zou zijn om goud te kopen. Naast de bekende grafieken van centrale banken die goud kopen en de sterke vraag naar goud vanuit China en India trokken twee prijsgerelateerde grafieken mijn aandacht. Technische analyse dus, waarbij enige voorzichtigheid geboden is. De eerste grafiek geeft het koersrendement van goud in dollars weer, berekend als het rollende gemiddelde van de laatste twaalf maanden en uitgedrukt in standaarddeviaties. Deze grafiek laat in feite zien wanneer goud teveel is gestegen of gedaald ten opzichte van de trend over de afgelopen tien jaar. De grafiek laat zien dat goud nu een vrij lange periode van dalende koersen achter de rug heeft, zodanig dat het edelmetaal weer aantrekkelijk geprijsd is. Hierbij dient opgemerkt te worden dat er een verschil is tussen goud en dollars en in euro's, want door het verzwakken van de euro is de goudprijs hier eerder gestegen dan gedaald. Maar als we deze indicator mogen geloven zou het nu een goed moment zijn om goud aan de portefeuille toe te voegen.

Een tweede indicator die wat beter bekend is onder de beleggers is het 200-daags gemiddelde. Wordt dat niveau met kracht doorbroken, dan kan dat een nieuwe opgaande of neerwaartse fase inluiden. De tweede grafiek laat zien dat de goudprijs in dollars recent weer door het 50-daags en 200-daags gemiddelde is gebroken, wat in de wereld van technische analyse opgevat moet worden als een sterk koopsignaal.

• Love Trade Cools as Central Banks’ Gold Demand Heats Up (321gold)

Tot slot:

Griekenland gaat echt eilanden verkopen? De Griekse premier Samaras zou tegenover de Franse krant Le Monde verklaard hebben dat het verkopen van eilanden tot de mogelijkheden behoort.