Marketupdate

Tag: centrale banken

  • Centrale bank Ecuador stopt met eigen geldsysteem

    De centrale bank van Ecuador trekt na vier jaar de stekker uit haar eigen geldsysteem. In 2014 introduceerde de regering onder leiding van president Correa een nieuwe elektronische geldeenheid, die alleen via een rekening rechtstreeks bij de centrale bank verhandeld kon worden. Het systeem werd begin 2015 in gebruik genomen en daarmee was Ecuador het eerste land in de wereld met haar eigen digitale equivalent van contant geld.

    Het leek allemaal zo veelbelovend. Met deze nieuwe munteenheid zou het land weer minder afhankelijk worden van de Amerikaanse dollar, die sinds de hyperinflatie van de eigen munteenheid in 1999 de rol van betaalmiddel en rekenmiddel heeft overgenomen. In 2000 werd de eigen munt, de sucre, officieel uit omloop gehaald en stapte het land volledig over op de Amerikaanse dollar.

    Centrale bank geld

    In 2014 werd het plan geboren om een eigen elektronische munteenheid, de dinero electronico, te lanceren. De centrale bank kreeg het monopolie over de creatie van dit nieuwe geld, terwijl het telecombedrijf dat in handen was van de staat het monopolie kreeg over het betaalsysteem. In de nieuwe wetgeving werden andere telecommaatschappijen en de commerciële banken uitgesloten van deelname aan dit nieuwe systeem.

    De regering van Ecuador had hoge verwachtingen van dit nieuwe geldsysteem, omdat deze volledig onder beheer stond van de centrale bank. De verwachting was dat in 2015 een half miljoen mensen een rekening bij de centrale bank zouden openen, maar het bleken er uiteindelijk minder dan 5.000 te zijn. Begin 2016 stond er slechts $800.000 aan tegoeden op deze rekeningen, een fractie van de totale geldhoeveelheid in de Ecuadoriaanse economie.

    Later werden er wel wat meer rekeningen geopend, maar het systeem is nooit een doorslaand succes geworden. Hoewel er uiteindelijk meer dan 400.000 rekeningen geopend werden zaten er maar een stuk of 40.000 actieve gebruikers in het systeem die de elektronische munteenheid daadwerkelijk gebruikten om betalingen mee te doen. Ook waren er maar iets meer dan 7.000 bedrijven die het systeem ooit hadden gebruikt om betalingen te doen of te ontvangen. Het systeem werd niet het succes waar de regering op hoopte en daarom werd eind 2017 besloten de stekker uit het hele project te trekken.

    Waarom mislukte het project?

    Dit monetaire experiment in Ecuador geeft ons veel inzichten in de werking van geld. Als eerste kunnen we concluderen dat het succes van een geldsysteem valt of staat bij de acceptatie ervan onder de bevolking. En die acceptatie kwam er om verschillende redenen niet. Zo was er door de hyperinflatie van de eigen munt weinig vertrouwen in de centrale bank, terwijl de kredietwaardigheid van de overheid in 2008 in het geding kwam toen een dollarobligatie niet afgelost kon worden.

    Door deze negatieve ervaringen had de bevolking van Ecuador meer vertrouwen gekregen in de Amerikaanse dollar, omdat deze valuta niet gedevalueerd kan worden door de Ecuadoriaanse regering en centrale bank. Dit simpele gegeven verklaarde waarom de lokale bevolking liever Amerikaanse dollars gebruikte dan een munteenheid die door de eigen centrale bank in omloop werd gebracht.

    Een gebrek aan vertrouwen in de overheid en de centrale bank was de belangrijkste reden voor het mislukken van dit project, maar zeker niet de enige reden. De centrale bank zou ook te weinig haar best hebben gedaan om haar geldsysteem algemeen geaccepteerd te krijgen bij winkels en bedrijven. Door de monopoliepositie van de centrale bank werd er bovendien weinig gedaan om het betaalsysteem te innoveren en de kosten omlaag te brengen.

    Welke lessen kunnen we hieruit leren?

    Het monetaire experiment van de Ecuadoriaanse centrale bank heeft uiteindelijk meer gekost dan het heeft opgeleverd, terwijl het commerciële banken wel lukt een betaalsysteem in de lucht te houden dat door de massa geaccepteerd wordt. Er komt dus heel wat meer kijken bij het introduceren van een nieuwe munteenheid dan alleen het opzetten van een website en een systeem waarmee mensen rekeningen kunnen openen en betalingen kunnen doen. Ook moet de benodigde infrastructuur aanwezig zijn, zodat winkeliers daadwerkelijk met het geldsysteem aan de slag kunnen.

    En last but not least moet er vertrouwen zijn in de partij die het geld in omloop brengt. In het geval van Ecuador was er onvoldoende vertrouwen in de centrale bank en vond men het veiliger om gewoon dollars te gebruiken en met commerciële banken zaken te doen. Het collectieve trauma van de hyperinflatie van 1999 zorgde nog steeds voor een zeker wantrouwen ten aanzien van de overheid en de centrale bank.

    Dit praktijkvoorbeeld staat in contrast met een recente publicatie van Aleksander Berentsen en Fabian Schar, waarin een optimistisch beeld geschetst wordt van elektronisch geld dat door een centrale bank in omloop wordt gebracht. Of het experiment onder betere omstandigheden wel was gelukt is nog maar de vraag, maar wel één die centrale banken zich de komende jaren vaker zullen stellen. Verschillende centrale banken onderzoeken namelijk de mogelijkheden van het in omloop brengen van een eigen virtuele munt.

    Bron: The World’s First Central Bank Electronic Money Has Come – And Gone: Ecuador, 2014-2018

    Lees ook:

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Kan de aandelenmarkt zonder stimulering centrale banken?

    Het is alweer negen jaar geleden dat de aandelenmarkt in de Verenigde Staten haar bodem bereikte. De S&P 500 staat op het moment van schrijven op ongeveer 2.800 punten, ruim vier keer zoveel als het dieptepunt van 666 punten in het voorjaar van 2009. Een uitmuntende prestatie, ware het niet dat deze rally gepaard ging met het grootste monetaire experiment in de geschiedenis van centrale banken.

    Sinds het uitbreken van de financiële crisis hebben de zes grootste centrale banken met verschillende soorten stimuleringsprogramma’s meer dan $12.000 miljard aan hun balans toegevoegd. De meeste centrale banken kochten schuldpapier op om de obligatiemarkt liquide te houden, terwijl andere centrale banken intervenieerden door aandelen (Bank of Japan) en vreemde valuta (Swiss National Bank) op te kopen.

    Centrale banken willen stimulering afbouwen (Grafiek via Zero Hedge)

    Wat als centrale banken de geldkraan dichtdraaien?

    Deze monetaire stimulering pakte goed uit voor aandelen, want door de lage rente konden bedrijven goedkoop lenen en werd de aandelenmarkt een interessant alternatief voor het spaargeld. Maar wat gaat er met die aandelenkoersen gebeuren als centrale banken straks de geldkraan dichtdraaien?

    De Federal Reserve is al begonnen met het afbouwen van haar balans en het verhogen van de rente, al gaat dat in zeer kleine stapjes. De ECB is voornemens later dit jaar haar opkoopprogramma af te bouwen, terwijl de gouverneur van de Bank of England recent nog gezegd heeft dat het tijd wordt om weer een renteverhoging door te voeren.

    Natuurlijk geldt ook hier het principe van ‘eerst zien en dan geloven’, maar als centrale banken daadwerkelijk de geldkraan dichtschroeven kan dat wel eens zeer negatief uitpakken voor zowel aandelen als staatsobligaties. Zoals onderstaande grafiek laat zien is er namelijk een sterke correlatie tussen de wereldwijde aandelenindex MSCI World en de aankopen van centrale banken.

    Wat betekent terugdraaien van monetaire stimulering voor aandelen? (Bron: Citi Research)

    Is de nieuwe koers van centrale banken niet ingeprijsd?

    Volgens de efficiënte markttheorie zou de aangekondigde koerswijziging van centrale banken inmiddels ingeprijsd moeten zijn in de waardering van aandelen en obligaties, maar daar lijkt nog geen sprake van te zijn. Volgens analist Matt King van Citi is dat wel te verklaren, omdat deze theorie alleen opgaat voor markten die zeer liquide zijn. Daar is echter niet altijd sprake van, zeker niet in obligatiemarkten die langzaam aan gedomineerd worden door centrale banken. Als voorbeeld noemt hij de markt voor Italiaanse staatsobligaties, waar de centrale bank de laatste jaren de belangrijkste koper was van het schuldpapier.

    Valt de centrale bank als koper van obligaties weg, dan is het lastig te voorspellen waar de koers heen zal gaan. Dat kan het einde betekenen van een lange periode met uitzonderlijk weinig volatiliteit en het begin van een nieuwe periode met meer onzekerheid. De lage volatiliteit van de laatste tijd moet volgens King daarom ook niet verward worden met een laag risico.

    Lage volatiliteit is niet hetzelfde als weinig risico

    Durven centrale banken dit risico te nemen en het stimulerende beleid terug te draaien dat de aandelenmarkt en de economie de laatste jaren zo ondersteund heeft? Of zullen ze er al snel achter komen dat ’tapering’ binnen dit geldsysteem een onmogelijke opgave is?

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Centrale banken bezitten 18% van staatsschuld Italië

    Centrale banken hebben in drie jaar tijd zoveel staatsobligaties opgekocht dat ze nu al 18% van de totale Italiaanse staatsschuld op hun balans hebben staan. Deutsche Bank verzamelde de cijfers vanaf 1990 en concludeert dat de centrale bank, de Italiaanse financiële instellingen en buitenlandse beleggers een steeds groter deel van de Italiaanse staatsschuld bezitten, terwijl particuliere beleggers steeds minder obligaties bezitten.

    Werd de Italiaanse staatsschuld in 1990 nog voor 70% gefinancierd door particuliere beleggers, vandaag de dag is dat minder dan 10%. Centrale banken hadden sinds 1990 gemiddeld maar 5% van alle Italiaanse staatsobligaties in handen, totdat begin 2015 het besluit genomen werd om op grote schaal schuldpapier op te kopen. Sindsdien is het aandeel van de centrale bank toegenomen, met als resultaat dat ze waarschijnlijk dit jaar over de 20% zal gaan.

    Ook opvallend is dat binnenlandse financiële instellingen en buitenlandse beleggers een steeds groter deel van de Italiaanse staatsschuld financieren. Was hun aandeel in 1990 nog respectievelijk 18% en 4%, anno 2018 is dat opgelopen tot 41% en 35%. Daarmee zijn deze twee groepen de belangrijkste financiers van de Italiaanse staatsschuld, die met ruim 130% van het bbp bijna het hoogste is van alle landen in de eurozone.

    Centrale banken bezitten 18% van Italiaanse staatsschuld (Grafiek via @Schuldensuehner)

    Volgens ECB-woordvoerder William Lelieveldt is het niet de ECB die de Italiaanse staatsobligaties bezit, maar het Eurosysteem als geheel. Daaronder vallen de nationale centrale banken van alle eurolanden. Het overgrote deel van de Italiaanse staatsobligaties staat op de balans van de Banca d’Italia.

    Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

  • Duitse centrale bank neemt yuan op in valutareserves

    De Bundesbank heeft besloten de Chinese yuan in haar reserves op te nemen. Dat zei bestuurslid Andreas Dombret van de Duitse centrale bank deze week tijdens het Asian Financial Forum in Hong Kong. In een gesprek met Bloomberg legt hij uit dat de Chinese valuta steeds vaker door centrale banken wordt gebruikt als onderdeel van de valutareserves en dat het ook handig is om de munt in de reserves te hebben nu deze onderdeel uitmaakt van de SDR.

    De ECB besloot halverwege vorig jaar al om voor €500 miljoen aan valutareserves om te zetten naar de Chinese yuan. Ook dat speelde volgens Dombret mee in de afweging om de munt ook in de valutareserves van de Duitse centrale bank op te nemen. In een toelichting op dit besluit zei Dombret het volgende:

    “Het is geen grote hoeveelheid, maar het is wel iets waarover we een besluit hebben genomen en iets waar we onderdeel van uit willen maken. Het feit dat de yuan nu is opgenomen in het valutamandje van de SDR en het feit dat de ECB heeft besloten om dat ook te doen waren beide factoren die we in onze overweging hebben meegenomen.

    We moeten misschien een deel van onze verplichtingen aan het IMF in renminbi betalen, dus hebben we tegoeden nodig waarmee we aan onze verplichtingen kunnen voldoen als het vierde grootste lid van het IMF.

    In de basis heb je als centrale bank valuta in je valutareserves voor zover je die nodig hebt. Het is niet zo dat we dit per se nodig hebben om aan onze verplichtingen te kunnen voldoen als centrale bank, maar het is ook een kwestie dat we die tegoeden willen hebben in deze valuta en dat we deze markt van staatsobligaties willen begrijpen.”

    Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

  • Wanneer barst de vastgoedbubbel?

    Mario Draghi zou wel eens de eerste president van de Europese Centrale Bank kunnen worden die gedurende zijn hele ambtsperiode van acht jaar niet een keer de rente verhoogde. Toen de Italiaan in 2011 aan het hoofd van de centrale bank kwam zat Europa midden in een ernstige schuldencrisis, waardoor hij al snel gedwongen werd de gereedschapskist van de centrale bank tevoorschijn te toveren (en leeg te halen).

    Onder leiding van Draghi verlaagde de centrale bank de rente in een aantal stappen naar nul procent, verstrekte ze voor miljarden aan kortlopende leningen aan de bankensector en begon ze voor het eerst in haar jonge geschiedenis op grote schaal staatsobligaties op te kopen. Alles werd uit de kast gehaald om de economie weer aan te jagen en anno 2018 kunnen we concluderen dat het ze inderdaad gelukt is.

    Op het eerste gezicht lijkt het alsof de ECB de situatie weer onder controle heeft. De economie groeit weer, banken verstrekken weer kredieten en iedereen is weer blij. Ondanks de extreem lage rente en het opkopen van meer dan €2.000 miljard aan obligatie blijft de inflatie nog steeds onder twee procent. Hebben centrale banken dan eindelijk een nieuw evenwicht gevonden?

    Waar is de inflatie?

    Draghi en andere centrale banken kijken naar de officiële inflatiecijfers en zien dat het goed is. Maar beseffen ze ook dat er met al dat goedkope geld een nieuwe bubbels op de huizenmarkt werden geblazen? In het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië, Zweden, Nederland… overal gingen de huizenprijzen de afgelopen jaren door het dak.

    Door de lage rente kunnen huishoudens opeens veel meer geld lenen, met als gevolg dat de huizenprijzen de laatste jaren alsmaar verder gestegen zijn. Daardoor voelen huizenbezitters zich rijk en durven ze ook meer geld uit te geven. Maar er komt een moment dat de prijzen niet meer verder kunnen stijgen, bijvoorbeeld omdat de rente weer toeneemt of omdat een deel van de potentiële huizenkopers simpelweg uit de markt wordt geprijsd.

    Vastgoedbubbel

    Dat moment lijkt in verschillende landen al bereikt te zijn. In Noorwegen begonnen de huizenprijzen vorig jaar voor het eerst weer te dalen, nadat er in 2016 nog een stijging van 12% geregistreerd werd. In Zweden gingen de huizenprijzen in november voor het eerst sinds 2012 omlaag, een daling die volgens Bloomberg toegeschreven kan worden aan strengere hypotheekeisen en een toegenomen aanbod van nieuwe woningen. De regering in Stockholm wil dat huizenbezitters met een hoge hypotheekschuld sneller aflossen, terwijl nieuwe hypotheken daar nog maximaal 85% van de koopsom mogen zijn.

    Huizenprijzen in Zweden dalen weer (Bron: Bloomberg)

    Ook in Canada lijkt het alsof de huizenmarkt haar top heeft bereikt. Stegen de prijzen vorig jaar op een gegeven moment met meer dan 30% op jaarbasis, nu zijn de prijzen in Toronto weer aan het dalen. Volgens de Toronto Real Estate Board zijn de woningen in deze stad sinds mei vorig jaar gemiddeld 8,9% in waarde gedaald. Dat is de sterkste daling ooit gemeten. Maar ook in Australië en in het Verenigd Koninkrijk zijn er steeds meer signalen die suggereren dat de woningmarkt op haar top is.

    In Nederland stijgen de huizenprijzen nog, maar dat komt voor een belangrijk deel door het beperkte aanbod van nieuwe woningen. Door die schaarste lopen de prijzen nog sneller op en haken meer potentiële huizenkopers af.

    Hoe lang gaat dit goed?

    De kredietcrisis van 2008 werd voor een belangrijk deel veroorzaakt door een bubbel in vastgoed. Tien jaar later zijn we opnieuw een bubbel aan het blazen, terwijl centrale banken en overheden toekijken en het laten gebeuren. Wat gebeurt er als de rente weer gaat stijgen en de huizenprijzen dalen? Maakt Draghi nog mee dat het monetaire experiment van centrale banken eindigt met het uiteenspatten van de wereldwijde vastgoedbubbel?

    Frank Knopers

    Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].




  • Oostenrijkse centraal bankier waarschuwt voor Bitcoin

    Bitcoin zou gereguleerd en met btw belast moeten worden, aldus centraal bankier Ewald Nowotny van de Oostenrijkse centrale bank. In een interview met de Suddeutsche Zeitung zei hij dat het tijd is om actie te ondernemen tegen de virtuele munt, omdat die volgens hem vooral gebruikt zou worden voor witwassen en belastingontduiking. Ook moet de btw volgens hem worden toegepast op cryptomunten als Bitcoin, omdat deze volgens hem geen wettig betaalmiddel zijn.

    Volgens Nowotny kan het niet zo zijn dat de ECB de productie van €500 bankbiljetten stopt om witwassen tegen te gaan en dat toezichthouders strenge regels opleggen aan kleine spaarbanken, terwijl ondertussen iedereen zonder enige beperkingen in virtuele munten als Bitcoin kan handelen. Dat is volgens de centraal bankier een onwenselijke situatie, omdat het illegaliteit in de hand werkt. “Als alle gebruikers van Bitcoin hun identiteit openbaar moesten maken, dan zou de waarde van Bitcoin instorten”, zo stelt de centraal bankier.

    Virtuele munten zijn populair omdat ze zonder tussenkomst van banken en op ieder moment van de dag wereldwijd verhandeld kunnen worden. Maar door de explosieve prijsstijging van de laatste maanden zijn er ook veel speculanten op de markt gedoken. Vorig jaar steeg de waarde van Bitcoin van ongeveer $1.000 naar een recordniveau van bijna $20.000 halverwege december. Daarna maakte de koers een duikeling, maar op het moment van schrijven staat de prijs van de virtuele munt alweer boven de $16.000.

    Oostenrijkse centrale bank wil Bitcoin reguleren en met btw belasten

  • Rusland voegt 26 ton goud aan reserves toe

    De centrale bank van Rusland heeft in november opnieuw veel goud aan haar reserves toegevoegd. Volgens de laatste cijfers kocht de centrale bank vorige maand 900.000 troy ounce goud, omgerekend bijna 28 metrische ton. Met deze aankoop stijgt de totale omvang van de Russische goudvoorraad naar bijna 1.829 ton, wat tegen de actuele goudkoers een waarde van ongeveer $76 miljard vertegenwoordigt.

    Sinds het begin van dit jaar heeft Rusland ongeveer $40 miljard aan haar reserves toegevoegd, omdat het land door de stijging van de olieprijs en de gasprijs meer inkomsten binnenhaalt. Het grootste gedeelte van die extra opbrengsten gaat naar de valutareserves, maar ook kocht het land dit jaar een substantiële hoeveelheid goud bij. Met de aankoop van november erbij komt het totaal voor dit jaar uit op een recordhoeveelheid van meer dan 214 ton.

    Rusland heeft dit jaar al $40 miljard aan reserves toegevoegd

    Goudvoorraad Rusland groeit naar meer dan 1.828 ton

    Rusland koopt 900.000 troy ounce goud bij

    De centrale bank van Rusland koopt sinds 2006 stelselmatig goud bij en heeft inmiddels de zesde grootste publieke goudvoorraad ter wereld. Vooral sinds 2014 heeft het land een hogere prioriteit gegeven aan het uitbreiden van deze strategische reserve, wat mogelijk te maken heeft met de Westerse financiële sancties tegen Rusland volgend op de gebeurtenissen in Oekraïne.

    Het bezit van een substantiële goudreserve maakt landen minder kwetsbaar voor sancties, omdat het edelmetaal onder alle omstandigheden en wereldwijd verhandeld kan worden. Toen Iran een aantal jaar geleden door Westerse sancties werd afgesloten van het internationale betalingssysteem bedacht het land een alternatieve route via Turkije. De inkomsten uit de olie kwamen daar binnen en werden op de Turkse goudmarkt omgezet naar goudbaren. Dat goud ging vervolgens de grens over richting Iran.

    Een goudvoorraad is niet alleen een verzekering tegen politiek risico, ook biedt het edelmetaal bescherming tegen valutarisico. Mochten valutareserves om wat voor reden dan ook waardeloos of onbruikbaar worden, dan kan het edelmetaal altijd als een soort backup gebruikt worden.

    Goudaankopen sinds 2014 in een hogere versnelling

    Goud kopen via de beurs

    De centrale bank van Rusland heeft in november voor het eerst goud ook gekocht via de goudbeurs van Moskou. Welk effect dat heeft gehad op de lokale goudprijs is lastig te zeggen, omdat we geen details hebben kunnen vinden over de hoeveelheid goud die op deze manier is aangekocht. Normaal gesproken kopen centrale banken het edelmetaal rechtstreeks van andere partijen, zodat hun transacties geen directe impact hebben op de goudkoers.

    Er zijn verschillende verklaringen waarom Rusland nu ook op de openbare markt goud koopt. Een van de redenen die genoemd wordt is dat Rusland via andere kanalen niet genoeg goud kan bemachtigen, maar het is ook mogelijk dat de centrale bank de binnenlandse goudkoers wil ondersteunen. Als de goudprijs in Rusland door aankopen van de centrale bank hoger ligt dan op de wereldwijde goudmarkt, dan zal dat uiteindelijk tot gevolg hebben dat meer goud uit het buitenland naar de Russische goudmarkt stroomt.

  • Column: Bijdrukken of afstempelen?

    Sinds het uitbreken van de financiële crisis hebben centrale banken op grote schaal staatsobligaties en ander schuldpapier opgekocht om te voorkomen dat overheden en de bankensector in de problemen zouden komen. Onderpand dat door de markt niet meer vertrouwd werd kwam terecht bij de centrale bank, waardoor de kredietverlening van banken weer op gang kwam en zorgen over de enorme schulden naar de achtergrond verdwenen.

    Bijna tien jaar na het uitbreken van de crisis hebben de grootste centrale banken in de wereld voor $21,7 biljoen aan activa op hun balans staan en de verwachting is dat het totaal volgend jaar september verder gegroeid zal zijn tot ongeveer $24 biljoen. Ter vergelijking, voor de grote financiële crisis van 2008 hadden centrale banken slechts voor een paar biljoen dollar aan bezittingen op hun balans staan.

    Ongekend monetair experiment

    In de hele geschiedenis van de mensheid is het nog nooit eerder voorgekomen dat centrale banken wereldwijd op zo’n grote schaal moesten ingrijpen om het financiële systeem overeind te houden. Maar in plaats van lessen te leren van de vorige crisis en onze schulden terug te brengen (‘deleveraging’) doen we al jaren precies het tegenovergestelde.

    Huishoudens, bedrijven en overheden worden door de lage rente aangespoord meer geld te lenen. Projecten en bedrijven die onder normale omstandigheden niet rendabel waren worden opeens wel rendabel, met als enige voorwaarde dat de rente zo laag blijft als dat ie nu is…

    Doordat centrale banken nu al tien jaar de geldkraan wagenwijd open hebben gezet zijn er weer nieuwe bubbels ontstaan, onder meer in aandelen, obligaties en vastgoed. Het is dan ook geen wonder dat de economie weer groeit, al is het maar een paar procent per jaar. Ondertussen groeien de schulden veel harder, waardoor we er in een volgende crisis in feite nog beroerder voor staan dan in het najaar 2008.

    Centrale banken hebben de controle verloren

    Centrale banken proberen de schijn hoog te houden dat ze de situatie nog steeds onder controle hebben. Mario Draghi van de Europese Centrale Bank praat over een halvering van zijn stimuleringsprogramma, terwijl Janet Yellen van de Federal Reserve al stappen zet richting het verkleinen van de balans.

    Het zijn mooie woorden van de centrale bankiers, maar de realiteit is dat zij wereldwijd de afgelopen 12 maanden voor in totaal $1,6 biljoen aan hun balans hebben toegevoegd. Vergeleken daarmee is de $10 miljard die de Federal Reserve iedere maand van haar balans af haalt een ‘verwaarloosbaar’ bedrag.

    Dit gegeven, plus het feit dat de rente nog steeds amper verhoogd wordt, geeft aan dat centrale banken nog maar heel weinig speelruimte over hebben voor als er een nieuwe crisis uitbreekt. Wat kunnen de hoeders van ons financiële systeem dan nog doen?

    Afstempelen of bijdrukken?

    Het is belangrijk om te beseffen dat centrale banken niet failliet kunnen gaan, omdat ze alle schuldverplichtingen in hun eigen valuta altijd na kunnen komen. Breekt er in de toekomst een nieuwe crisis uit, dan zijn er in hoofdlijnen twee verschillende scenario’s mogelijk.

    In het beste geval kunnen centrale banken besluiten om bijvoorbeeld staatsobligaties op hun eigen balans af te stempelen. In dat geval daalt de schuldenlast van overheden en krijgen die weer meer speelruimte om de economie met ‘Keynesiaans stimuleren’ aan te zwengelen. Vergelijkbaar met de stimuleringsprogramma’s van 2008 en 2009, maar dan op een veel grotere schaal.

    Een minder prettig scenario is dat beleggers het vertrouwen in staatsobligaties kwijtraken en de rente sterk begint te stijgen. Op dat moment worden centrale banken min of meer gedwongen om alle schulden op haar balans te zetten die de markt niet meer wil hebben, om maar te voorkomen dat het vertrouwen in het geld wegvalt. En dat betekent dat opnieuw de geldpers aan zal gaan, maar dan in een veel hogere versnelling.

    Misschien ben ik te somber en kunnen we dankzij technologische innovaties uit deze wereldwijde schuldenproblematiek groeien. Maar het meest waarschijnlijke scenario is dat het fundament van sparen in schulden onder onze voeten wegzakt en we (tijdelijk) een solide anker nodig hebben.

    Verschillende centrale banken, zoals die van China en Rusland, zijn al aan het voorsorteren op een dergelijk scenario door hun dollarposities af te bouwen en hun goudreserves verder uit te breiden. Laten we hopen dat centrale banken dat goud niet nodig hebben, maar een gewaarschuwd mens telt voor twee.

    Frank Knopers

    Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].




  • Grafiek: Centrale banken bouwen stimulering af

    De vier grootste centrale banken zijn langzaam maar zeker begonnen om hun stimuleringsprogramma’s af te bouwen. De ECB brengt haar opkoopprogramma terug van €60 miljard naar €30 miljard per maand, terwijl de Federal Reserve aan de andere kant van de oceaan al de eerste stapjes heeft gezet richting het verkopen van schuldpapieren die zich in de loop der jaren op de balans hebben verzameld. Ondertussen lijkt ook de Bank of Japan het monetaire gaspedaal ook wat minder ver in te drukken.

    Houden deze centrale banken hun woord en gaan ze verder met het afbouwen van hun opkoopprogramma’s, dan betekent het dat het balanstotaal van deze vier centrale banken bij elkaar na 2019 niet meer zal toenemen. De volgende grafiek laat zien welke bijdrage de vier belangrijkste centrale banken leveren aan dit grote wereldwijde monetaire experiment.

    Centrale banken schroeven geldkraan heel langzaam dicht (Grafiek via @jsblokland)

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Centrale banken drukken private beleggers uit obligatiemarkt

    Centrale banken drukken private beleggers uit obligatiemarkt

    Het aanbod van staatsobligaties met de hoogste kredietstatus is door de opkoopprogramma’s van centrale banken steeds schaarser geworden. In de Eurozone en in Japan kopen centrale banken al meer schuldpapier dan wat overheden op de markt brengen, met als gevolg dat beleggers moeten uitwijken naar Amerikaanse staatsobligaties of naar schuldpapier met een hoger risicoprofiel.

    De ECB heeft zich voorgenomen het stimuleringsprogramma terug te draaien van €60 naar €30 miljard per maand, maar ondertussen worden afgeloste leningen wel weer vervangen door nieuwe. Daardoor koopt de centrale bank eigenlijk veel meer schuldpapier. Ook in Japan houdt de centrale bank de rente laag door meer staatsobligaties op te kopen dan de overheid uitgeeft.

    Crowding out op obligatiemarkt

    Van de $1,5 biljoen aan staatsschuld die sinds 2010 in de Verenigde Staten, Europa en Japan is uitgegeven is twee derde deel opgekocht door centrale banken. Volgens berekeningen van het IMF zijn de obligatieportefeuilles van de Federal Reserve, de Bank of England, de ECB en de Bank of Japan samen gelijk aan 37% van het bbp van de betreffende economieën, terwijl dat voor het uitbreken van de wereldwijde financiële crisis slechts 10% was.

    “Met het verminderen van het aanbod van deze financiële instrumenten voor de private markt zijn centrale banken bezig met de crowding out van traditionele investeerders als banken, verzekeraars en vermogensbeheerders”, zo schrijven analisten van het IMF. De Financial Times zette de cijfers van het IMF in een grafiek.

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Opleving euro door sterke groei in Duitsland, Amerikaanse rente beweegt

    Het valutapaar euro-dollar werd vorige week door twee factoren versterkt. Ten eerste waren de bbp-cijfers voor het derde kwartaal veel sterker dan verwacht, wat wederom bevestigde dat de economie van de eurozone naar een hogere groeiversnelling aan het schakelen is.

    Ten tweede daalde de Amerikaanse langetermijnrente ten opzichte van de kortetermijnrente (een verschijnsel dat bekendstaat als ‘afvlakking van de rentecurve’). Deze beweging bij de rentes betekent dat de markten nog steeds niet geloven dat hogere rentes in de VS houdbaar zijn, waardoor de dollar fluctueerde.

    Toch kon de dollar – geholpen door cijfers uit de VS, die boven verwachting waren – zich staande houden tegenover grondstoffenvaluta zoals de Australische en de Nieuw-Zeelandse dollar, die deze week het slechtst presteerden.

    Deze week begint met het nieuws dat in Duitsland de pogingen om een stabiele regeringscoalitie te vormen slecht verlopen, wat duidelijk negatief is voor de euro. In de VS is het Thanksgiving, en dat levert na woensdagochtend meestal dunne, diffuse handel op. Publicaties van kritiek belang zijn er aan geen van beide kanten van de oceaan, dus we verwachten dat de valutahandel door de politieke agenda zal worden bepaald. Hieronder de belangrijkste valuta in detail.

    Euro

    De sterke Duitse bbp-cijfers steunden de euro maandagochtend al vroeg. Maar wij betwijfelen dat deze rally zal doorzetten. De ECB rekent al op sterke economische groei in de hele eurozone. Om in de eurozone hogere rentes te garanderen is een onmiskenbare opwaartse trend van de kerninflatie nodig – en daar zijn nog geen signalen voor.

    De notulen van de laatste ECB-bijeenkomst, die donderdag bekend worden gemaakt, zouden wat inzicht moeten geven in de reactie van de ECB op de toenemende discrepantie tussen zijn voorspellingen en de werkelijke inflatiecijfers.

    Britse pond

    De inflatiecijfers in het Verenigd Koninkrijk waren zwakker dan verwacht, wat het pond aan het begin van de week onder druk zette. Maar de munt wist zich later te herstellen, in ieder geval tegenover de dollar. Ten opzichte van de opkomende euro bleef het pond wel terrein verliezen.

    Deze week zal waarschijnlijk alles draaien om de begroting 2018, die woensdag bekend wordt gemaakt. Wij zien wat ruimte voor een positieve verrassing ten opzichte van de marktverwachtingen. De conservatieven doen het slecht in de peilingen, en er bestaat mogelijk wat interne druk binnen de partij om de impopulaire bezuinigingsmaatregelen te versoepelen. Zo’n uitkomst zou positief moeten zijn voor het pond.

    Amerikaanse dollar

    In de VS zagen de valutamarkten een cruciaal stukje informatie over het hoofd. De opwaartse verrassing bij de inflatie voor de maand oktober zou de medewerkers van de Federal Reserve een beetje gerust moeten stellen over het vermogen van de lonen en prijzen om te stijgen zoals ze op dit late moment in de cyclus zouden moeten doen.

    We hebben er nu meer vertrouwen in dat het banenrapport van november (het eerste ‘normale’ na de invloed van de orkanen in de cijfers van september en oktober) weer een stijgende lijn van de lonen zal laten zien. Dit zou verdere renteverhogingen door de Fed na de bijeenkomst in december mogelijk maken.

    Door: Enrique Díaz-Álvarez (Ebury)

    Enrique Diaz-Alvarez is chief risk officer en staat aan het hoofd van het analistenteam van Ebury in New York. Vanwege zijn gedrevenheid, passie en gedegen kennis, wordt Enrique door Bloomberg erkend als een van de meest accurate voorspellers van de marktbewegingen.

    Over Ebury:

    Ebury maakt internationale markten toegankelijker met valutadiensten op maat en flexibel handelskrediet voor ondernemingen. Ebury werkt samen met ruim 12.000 organisaties en verricht 12 miljard euro aan valutatransacties in 140 verschillende valuta. Het bedrijf heeft kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en Polen. De speerpunten van Ebury:

    • Financiële diensten die normaal zijn voorbehouden aan grote multinationals
    • Financiering van uw aankopen
    • Marktkennis en valutadiensten op maat
    • Ons netwerk van liquidity providers en intermediaire banken
    • Transacties in ruim 140 verschillende valuta

    Meer informatie op www.ebury.nl