Volgens Arno Wellens, auteur van het boek Het Euro Evangelie, doen mensen er verstandig aan een deel van hun vermogen van de bank te halen en goud te kopen. Hij ziet de toekomst voor de Europese muntunie somber in, omdat volgens hem het gevoel van solidariteit ontbreekt om de euro in stand te houden. De honderden miljarden die nodig waren om landen als Griekenland, Portugal en Italië overeind te houden zijn volgens Wellens in feite een bail-out van Europese banken die een grote exposure hadden naar deze landen. Valt de muntunie uiteen, dan is het beter om tastbare bezittingen te hebben zoals edelmetalen.
Tag: crisis
-
Martin Armstrong verwacht ineenstorting socialisme
Volgens trendwatcher Martin Armstrong stevent de Westerse wereld af op een nieuwe crisis die veel ingrijpender is dan alles wat we tot op heden gezien hebben. Hij verwacht een totale ineenstorting van het socialisme, omdat de staatsschulden op een gegeven moment onhoudbaar zullen worden.
In de volgende video legt hij uit dat overheden alleen maar meer schulden maken en niet de intentie hebben om deze schulden ooit volledig terug te betalen. Daardoor gaat een steeds groter deel van de belastinginkomsten naar de financiering van de staatsschuld.
Omdat de schulden steeds groter worden heeft de overheid steeds meer geld nodig om de tekorten te financieren. Daardoor wordt de belastingdruk steeds hoger en worden de uitkeringen steeds lager. Centrale banken proberen de levensduur van dit systeem te verlengen door de rente naar nul te verlagen, met als gevolg dat spaarders en pensioenfondsen geen rendement meer kunnen maken.
Volgens Armstrong zal de overheid koste wat kost proberen haar ‘levensstijl’ in stand te houden. Daarom willen ze ook af van contant geld, zodat het voor de private markt bijna onmogelijk wordt gemaakt om belastingen te ontwijken. De overheid wil alle vermogens en geldstromen van burgers en bedrijven in kaart brengen, zodat ze weten waar ze geld kunnen halen als ze dat nodig hebben.
Obligatiebubbel
Armstrong legt uit dat de volgende crisis heel anders zal zijn dan die van de jaren dertig. Toen was er sprake van een crisis in de private markt, nu dreigt een crisis in de obligatiemarkt waarbij overheden hun verplichtingen niet na zullen komen. Deze crisis kan volgens hem alleen voorkomen worden als overheden stoppen met het maken van tekorten en het verhogen van belastingen.
De overheid moet volgens Armstrong weer een kleinere rol gaan spelen in de economie, zodat er meer ruimte komt voor de private markt. Door belastingen te verhogen en mensen nog afhankelijker te maken van de overheid vergroot je volgens hem juist het probleem. Een heldere analyse van Armstrong, die een goede reputatie opbouwde met tal van juiste economische voorspellingen.
Lees ook:
-
Kredietverlening stagneert voor het eerst sinds 2008
De kredietverlening aan bedrijven en industrie in de Verenigde Staten lijkt opnieuw te stagneren, een ontwikkeling die in 2008 voor het laatst werd waargenomen. Een zorgwekkende ontwikkeling, want dat was het jaar waarin de grote financiële crisis uitbrak. Ook de crisis van begin deze eeuw werd voorafgegaan door een periode waarin de kredietverlening aan bedrijven stagneerde.
Ondanks een zeer ruim aanbod van krediet zijn bedrijven steeds minder happig om investeringen te doen. Amerikaanse bedrijven maken zich blijkbaar toch zorgen over de toekomstige groei van de economie en besluiten om die reden even te wachten met het doen van nieuwe investeringen. Het is een logisch gevolg van de schuld gedreven economische groei, waar ook de Bank for International Settlements regelmatig voor gewaarschuwd heeft. Een ruimer aanbod van krediet lost het probleem van te weinig economische vraag immers niet op.
Schuld gedreven economische groei
Onderstaande grafieken van Bank of America Merrill Lynch laten een duidelijk patroon zien. In de ‘goede jaren’ neemt de kredietverlening toe, totdat een punt bereikt wordt waarop de markt verzadigd is en de kredietgroei stagneert. Vanaf dat moment duurt het niet lang meer voordat er een crisis uitbreekt en de overtollige slechte leningen uit het systeem zijn gewerkt. In deze fase verlagen centrale banken doorgaans de rente om de kredietverlening weer op gang te brengen.
Kijken we wat dieper naar de cijfers, dan zien we dat er al sinds september vorig jaar sprake is van een stagnerende kredietgroei. Dat gebeurde voor het laatst in 2011 en daarvoor in 2001. Is dit de voorbode van een nieuwe crisis of blazen we nog wat meer lucht in de kredietbubbel?
Kredietverlening aan bedrijven en industrie in de VS stagneert (Bron: Bank of America Merrill Lynch, via Zero Hedge)
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
-
Dijsselbloem wil Europees Monetair Fonds
Als het aan Eurogroep voorzitter Dijsselbloem ligt wordt het Europese Stabiliteitsmechanisme (ESM) uiteindelijk omgezet in een Europees Monetair Fonds. Deze nieuwe organisatie moet, naar het voorbeeld van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Europese landen die in de problemen zijn gekomen te hulp schieten. Naast het verstrekken van noodleningen moet deze supra-nationale autoriteit zich dus ook gaan bemoeien met het doorvoeren van hervormingen in de probleemlanden.
“Ik denk dat er veel voor te zeggen valt om het bailout fonds van de eurozone op de middellange tot lange termijn verder te ontwikkelen tot een Europees IMF”, zo verklaarde Dijsselbloem maandag in een interview met de Frankfurter Allgemeine Zeitung. De voorzitter van de Eurogroep merkt op dat de ECB zich steeds minder op haar gemak voelt in de Trojka, terwijl de Europese Commissie haar aandacht op andere belangrijke taken zou moeten richten. Daardoor is het volgens Dijsselbloem wenselijk om op termijn de taak van de Trojka over te dragen aan een Europees Monetair Fonds.
Europees Monetair Fonds
Volgens Dijsselbloem moet het bestaande ESM noodfonds de technische expertise ontwikkelen waar op dit moment alleen het IMF de beschikking over heeft. Daardoor zou Europa op termijn onafhankelijk kunnen worden van het IMF in de aanpak van een crisis zoals die van Griekenland. Het is overigens niet voor het eerst dat het plan van een Europees Monetair Fonds geopperd wordt. Eerder sprak ook de Duitse minister Wolfgang Schauble zijn wens uit voor een Europese tegenhanger van het IMF.
Griekenland en haar internationale schuldeisers zijn nog steeds verdeeld over de voorwaarden waaronder een nieuwe noodlening verstrekt moet worden. Daardoor is het nog onzeker of Griekenland later dit jaar een volgende tranche uit het noodfonds krijgt. Het ESM heeft sinds haar oprichting al €265 miljard aan noodleningen verstrekt.
Het ESM is de permanente opvolger van het tijdelijke EFSF (Europese Financial Stability Facility) dat tijdens de Europese schuldencrisis werd opgetuigd om noodkredieten aan de zuidelijke ‘probleemlanden’ te verstrekken. Verschillende PIIGS-landen dreigden toen de toegang tot de internationale kapitaalmarkt kwijt te raken, omdat er grote zorgen waren over een mogelijk technisch faillissement van sommige eurolanden.
Dijsselbloem wil een Europees Monetair Fonds
-
UBS: “Wereldwijde kredietgroei tot stilstand gekomen”
De wereldwijde kredietgroei is voor het eerst in drie jaar compleet tot stilstand gekomen, zo constateert de Zwitserse bank UBS. Een zorgwekkend signaal, omdat er een sterke relatie is tussen kredietgroei en de groei van de wereldeconomie. De afgelopen jaren leverde China een belangrijke bijdrage aan het herstel van de wereldeconomie door veel geld te lenen, maar daar is vorig jaar abrupt een einde aan gekomen. Ook in de rest van de wereld blijft de kredietverlening uitermate zwak, wat weinig goeds belooft voor de groei van de wereldeconomie.
Groeide de kredietverlening wereldwijd in januari 2016 nog met 3,8% van het wereldwijde bbp, begin dit jaar was dat een krimp van 0,1%. Dat kan een aankondiging zijn voor een nieuwe wereldwijde recessie, aangezien deze indicator historisch gezien een sterke correlatie heeft met de wereldwijde vraag in de economie. Eerder waarschuwde ook Deutsche Bank al voor een vertraging van de wereldwijde kredietgroei en gaf ze haar klanten nog het advies voorzichtig te zijn en aandelen te verkopen.
Wereldwijde kredietgroei stagneert (Grafiek van UBS, via Zero Hedge)
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
-
Huizenprijzen nog niet hersteld van crisis
In grote delen van Nederland zijn de huizenprijzen zijn nog steeds niet hersteld van de economische crisis. Eind 2016 lagen de prijzen in grote delen van het land lager dan het niveau van 2008. In veel gemeenten rond het rivierengebied zijn woningen zelfs meer dan twintig procent in prijs gedaald, zo blijkt uit cijfers van het CBS.
Van alle grote steden is Amsterdam de absolute uitblinker, daar liggen de prijzen volgens het CBS ongeveer 17,5% hoger dan in 2008. Ook stegen de huizenprijzen in Haarlem (+7,28%), Den Haag (+7,07%) en Rotterdam (+6,5%). In Utrecht bleven deze opzichte van 2008 opvallend genoeg ongeveer gelijk. De Telegraaf verzamelde de cijfers en maakte daar een kaartje van. Klik hier voor een interactieve weergave en klik hier voor de onderliggende cijfers.
Lees meer:
Huizenprijzen in grote delen van Nederland niet hersteld van crisis 2008 (Via Telegraaf)
-
Column: Extreme tegenstellingen
De afgelopen tijd heb ik veel zakelijk gereisd. Dit heeft me de mogelijkheid gegeven om rustig te evalueren wat er de afgelopen tijd allemaal gebeurd is, zowel privé als zakelijk, en wat dit voor implicaties zou kunnen hebben voor de toekomst.
Goudstandaard heeft een zeer succesvol 2016 achter de rug, ons enthousiaste team heeft veel bereikt en we hopen dat we deze trend in 2017 voortzetten. Ik heb hier al eerder geschreven dat de koersvorming van edelmetaal de situatie in de wereld weerspiegelt. Ik ken geen ander ‘object’ wat zo onderhevig is aan de situatie wereldwijd. Dit is tevens één van de redenen waarom het edelmetaal mij zo fascineert.
De situatie wereldwijd is naar mijn mening nog nooit eerder zo verdeeld geweest en dit feit alleen al baart me zorgen over de wereld waarin onze kinderen terecht zullen komen. Uit de verkiezing van Donald Trump en de ‘Brexit’ is duidelijk naar voren gekomen dat de situatie zoals die bestond, ik laat u deze zelf invullen, niet meer wordt getolereerd door de gewone man/vrouw op straat.
Protesten in Washington
Ook de verkiezingen in landen als Duitsland en Frankrijk (en Nederland natuurlijk) later dit jaar zullen deze tendens bevestigen. De bedoelingen van deze nieuwgekozen personen en/of partijen zijn onduidelijk en fixeren zich alleen op wat er fout is aan het systeem. Oplossingen worden niet aangedragen en we weten allemaal het volgende: Veranderingen zullen sowieso zeer pijnlijk zijn en veel tijd gaan kosten. Vaak moeten er bij veranderingen eerst een aantal stappen terug genomen worden vooraleer er stappen vooruit gemaakt kunnen worden.
Wat gebeurt er bij de eerste tegenslagen onder de nieuw gekozen regering? Hoe zal er gereageerd worden door de mensen die bijvoorbeeld niet op Trump gestemd hebben of tegen de Brexit? De tegenstellingen en onderlinge verdeeldheid zullen juist nog groter worden dan ze nu al zijn en dit baart mij flinke zorgen voor de (nabije) toekomst.
De media hebben hier helaas veel te veel aan bijgedragen. Deze maken deel uit van de gevestigde orde en worden inmiddels door een flink gedeelte van de Westerse bevolking gewoonweg niet meer geloofd. En helaas is dit ook nog eens terecht. En dat terwijl een goede, objectieve nieuwsvoorziening belangrijker is dan ooit! Ik vermijd in dit gehele stuk expres het woord populisme, omdat de term alleen al polariserend werkt. Ik denk overigens dat de gemiddelde journalist of politicus ook geen idee heeft wat deze term nu precies inhoudt. Er staat naar mijn mening één ding vast: we stevenen af op een enorme economische crisis die verregaande sociale implicaties zal hebben. Deze crisis is onafwendbaar en het fundament voor deze crisis is jaren geleden al gelegd. Het is zeer goed mogelijk dat deze crisis zal losbarsten kort nadat de ‘nieuwe’ machthebbers geïnstalleerd zullen zijn. Ik denk dus stiekem dat de gevestigde orde ergens wel blij is met de ‘overname’ van de macht door nieuwe partijen. De aankomende crisis zal in de schoenen geschoven worden van de nieuwe machthebbers en er zal vanuit de bevolking gesmeekt gaan worden om een oplossing. En wat zal deze oplossing dan zijn? Nog meer centralisatie van macht en geld? Nog meer globalisme? Ik houd mijn hart vast. Neemt u van mij aan: een Hillary Clinton had deze crisis ook niet kunnen voorkomen, net zoals de crisis niet veroorzaakt is doordat de Britten niet meer bij Europa willen horen. Het is gewoonweg het wereldwijd gevoerde beleid wat begin deze eeuw is ingezet om recessies te voorkomen. Recessies horen er nu eenmaal bij en hebben juist een heel gezonde uitwerking op de langere termijn. Door deze keer op keer uit te stellen is een monster ontstaan. En als deze crisis toeslaat zullen de gevolgen extreem zijn en zorgen voor uitbarstingen tussen mensen die nu al - terwijl er nog geen écht grote problemen zijn - lijnrecht tegenover elkaar staan. Helaas leert de geschiedenis ons dat oorlogen hierop volgen. Ik hoop en bid dat het deze keer anders zal zijn. Het is dan ook mijn persoonlijke visie op het nut van bezit van fysieke edelmetalen, deze kunnen je eventueel helpen als verzekering tegen woelige tijden die eraan komen. Ik houd me in ieder geval aan één ding vast: na regen komt altijd zonneschijn, hoe lang de regen ook zal duren. Sander Noordhof
Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen weekend op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].
-
Column: Wat brengt 2017?
Over minder dan twee weken zal Trump geïnaugureerd worden tot president van de Verenigde Staten van Amerika. Ik ben erg benieuwd wat voor invloed zijn beleid de komende jaren zal hebben voor de wereldwijde economie in het algemeen en prijzen van edelmetalen in het bijzonder. Al moet ik daarbij meteen opmerken dat de president van de VS (en de politiek in het algemeen) veel minder invloed hebben op de economische prestaties dan gedacht.
In het verleden hebben vele presidenten aangegeven dat de economie hét speerpunt van hun beleid zal zijn. Ik heb me altijd afgevraagd hoe ze dit in de praktijk brengen. De wereldwijde economie is vandaag de dag immers aan zoveel verschillende factoren en cycli onderhevig. Daarom vind ik onderstaande tweet enkele dagen geleden van Trump zeer gevaarlijk en dom:
“The world was gloomy before I won – there was no hope. Now the market is up nearly 10% and Christmas spending is over a trillion dollars!”
Hiermee lijkt hij te willen aangeven dat dit alleen zijn verdienste is. Ik heb juist grote zorgen hoe de reacties zullen zijn zodra er (financieel) van alles mis gaat in de wereld. De tendens van de afgelopen tijd, dat zogenaamde ‘populistische’ kandidaten aan de macht komen, zorgt voor enorme tegenstellingen tussen bevolkingen van een land. Of dit nu in de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk of Nederland is.
Je leest in allerlei media dat Obama het land economisch veel beter heeft achtergelaten dan hij het in 2008 aantrof. Dit is natuurlijk veel te kort door de bocht, de enorme monetaire stimulering heeft een hoop problemen verbloemd. Toch zal er vanuit ‘links’ enorme kritiek komen op Trump (en andere populistische leiders) indien er iets misgaat. En dit terwijl hij er dan niets aan kan doen (net zoals een linkse president er niks aan had kunnen doen). Gemiddeld komt er één keer in de acht jaar een financiële crisis voor, wat betekent dat we op dit moment statistisch gezien niet ver van een nieuwe crisis verwijderd zijn. De toekomst zal uitwijzen of de tegenstellingen wereldwijd nóg groter zullen worden door een volgende eventuele crisis. Ik hoop het niet.
Meer schulden
Afgelopen week kwamen de volgende duizelingwekkend cijfers naar buiten over de wereldwijde schuldenlast. De globale schuldenlast bedroeg in het derde kwartaal van 2016 maar liefst 217.000 miljard dollar, omgerekend 325% van het wereldwijde bbp. Dit is een nieuw record, want het is 11.000 miljard dollar meer dan aan het begin van 2016. Vooral in de groeilanden stegen de overheidsschulden sterk. De uitgifte van nieuwe obligatieleningen lag daar het afgelopen jaar drie keer hoger dan in 2015. China nam het grootste deel voor zijn rekening met omgerekend 710 miljard van de 855 miljard dollar.
Ook de Amerikaanse staatsschuld neemt in rap tempo toe. Op 30 december 2016 steeg de Amerikaanse staatsschuld met $100 miljard in één dag! Dit komt neer op ongeveer $300 per inwoner van de VS. Ongelooflijk en op de langere termijn totaal niet houdbaar.
Afgelopen week zag ik een prachtige documentaire op BBC2 over de ‘Great Crash’ van 1929. Wat mij opviel was vooral wat voor psychologisch effect deze crash had op het zelfvertrouwen van de Amerikanen. Van vrijwel de ene op de andere dag hadden de Amerikanen geen enkel vertrouwen meer in de economie en in zichzelf. Het grootste probleem destijds was niet de enorme daling van aandelen, maar de faillissementen van duizenden banken. Hierdoor waren mensen letterlijk alles kwijt waar ze hun hele leven voor gespaard hadden. Ze snapten er niets van hoe dit in werkelijkheid kon gebeuren. Na deze crash begonnen afschuwelijke jaren en dit was de opmaat voor Tweede Wereldoorlog. Laten we hopen dat ook zoiets nooit meer zal voorkomen.
De afgelopen tijd krijg ik van veel klanten de vraag welk gedeelte van hun vermogen ze in edelmetaal moeten alloceren. Ik wil absoluut niet adviseren, ik weet natuurlijk ook niet wat de toekomst gaat brengen. Maar ik kan alleen maar aanbevelen goed te spreiden. Het zijn rare tijden en er kunnen onverwachte zaken gebeuren, zowel in positieve als negatieve zin. Dus stop in ieder geval niet al uw vermogen in edelmetaal. Een grote vermogensbeheerder uit Zwitserland raadt een maximale allocatie van 15% aan. Ook vinden klanten het vaak lastig kiezen tussen goud en zilver. Ook dan is mijn devies om te spreiden, leg nooit al uw eieren in één mandje!
Sander Noordhof
Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen weekend op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].
-
Faillissementen wereldwijd sterk toegenomen in 2016
Het aantal faillissementen is dit jaar in een alarmerend tempo gestegen, zo blijkt uit de volgende grafiek die beursanalist Corné van Zeijl op twitter plaatste. Vergeleken met de periode van 2011 tot en met 2014 gingen er dit jaar wereldwijd twee tot drie keer zoveel bedrijven over de kop, vooral in de Amerikaanse grondstoffensector en in de opkomende markten.
De stijging komt voor het grootste deel voor rekening van de Amerikaanse schalie-industrie. Door de scherpe daling van de olieprijs kon deze sector niet meer rendabel produceren, waardoor veel van deze bedrijven over de kop gingen. Ook in opkomende markten nam het aantal faillissementen toe als gevolg van een zwakke groei van de wereldeconomie en een stijging van de dollar. Daardoor worden schulden die in dollars genoteerd staan steeds duurder.
Aantal faillissementen wereldwijd neemt in rap tempo toe (Grafiek via @beursanalist)
-
Lijkt Oekraïne crisis op vooravond Eerste Wereldoorlog?
Zijn er overeenkomsten tussen de crisis in Oekraïne en de gebeurtenissen die vooraf gingen aan de Eerste Wereldoorlog? En welke lessen kunnen we trekken uit de geschiedenis? Deze vragen werden onlangs in Café Weltschmerz voorgelegd aan historicus Anton Kruft, voorzitter van de Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog.
Anton Kruft schreef het boek “Van Continentaal Conflict naar Eerste Wereldoorlog: Brits politiek falen, voor tijdens en na de oorlog”, over de machtsverhoudingen binnen Europa en hoe een relatief klein incident kon escaleren tot een gigantische oorlog. De Oekraïne crisis dwingt ons Europeanen ernstig stil te staan bij wat er destijds met de Grote Oorlog in het honderd is gelopen. Wie de geschiedenis niet kent is gedoemd deze te herhalen.
Historicus Kruft legt moeiteloos de verbanden met de huidige tijd. Stap voor stap graaft dit interview dichter naar de oorzaken van de escalatie destijds en waarom het nu weer zou kunnen gebeuren. Het niet diplomatisch rekening willen houden met de historische trauma’s van een volk blijkt de sleutel. En passant komt de Britse politiek van destijds in een veel kwader daglicht te staan dan waar dan ook in de Westerse wereld op scholen wordt onderwezen.
-
De Eurozone roept het onheil over zichzelf af
Pff, dat was even zweten. Een ruime meerderheid van de Italianen stemde premier Renzi weg. Dat had, zo vreesde menigeen, voor geweldige onrust op de financiële markten kunnen zorgen. Die onrust bleef uit en politici en beleidsmakers in Brussel haastten zich om het belang van de uitslag in Italië te minimaliseren. Zoals zo vaak leek zelfgenoegzaamheid Brussel weer in zijn greep te krijgen.
Nominale economische groei en bbp Eurozone (Bron: Financial Times)
Daar is echter allerminst reden voor. Natuurlijk, de cijfers verbeteren. Tussen 2013 en het derde kwartaal van 2016 steeg het reële bruto binnenlands product (bbp) van de Eurozone met 5,5%. In diezelfde periode daalde de werkloosheid van 12,1% naar 9,8%. Dat wil echter allerminst zeggen, dat alle pijn die in de crisisjaren is geleden, nu voorgoed overwonnen is en achter ons ligt. Dat is verre van het geval. In het derde kwartaal was het geaggregeerde reële bbp van de Eurozone slechts 1,8% hoger dan aan het begin van 2008. De reële vraag ligt nog steeds 1,11% lager. Die extreem zwakke ontwikkeling van de vraag wijst op een geweldig falen in het beleid over de afgelopen jaren.
Weinig groei
Anders gezegd, de groei van de nominale vraag bedroeg over de genoemde periode 6,9%. Bij een trendmatige groei van 1% en een inflatie van om en nabij 2% had de totale groei van de nominale vraag 27% à 28% moeten bedragen. Dat klinkt misschien veel te optimistisch, maar in de VS groeide de nominale vraag in dezelfde periode met 23%. De zwakke vraagontwikkeling is deels toe te schrijven aan de sterk uitlopende economische prestaties van de lidstaten.
Op basis van koopkracht pariteiten groeide het bbp per hoofd in Duitsland tussen 2007 – 2016 met 11%, bleef nagenoeg ongewijzigd in Frankrijk, daalde 8% in Spanje en zelfs 11% in Italië. Beide laatstgenoemde landen zullen nog vele jaren nodig hebben om terug te geraken op het niveau van voor de crisis. Een van de doelstellingen van de eurozone was om de economie van de lidstaten naar elkaar toe te laten groeien, maar het omgekeerde is gebeurd.
Loonontwikkeling ten opzichte van Duitsland (Bron: Financial Times)
Divergentie in de Eurozone
Er zijn gelukkig voldoende aanwijzingen dat het concurrerend vermogen in de Eurozone aan het verschuiven is. Dat is het gevolg van een verschuiving van de relatieve lonen. Voor de crisis stegen de lonen in veel zuidelijke landen verhoudingsgewijs veel sneller dan in Duitsland. Aan die noodlottige trend is een einde gekomen. Het verdwijnen van de tekorten in veel zuidelijke landen is echter weer niet het positief gevolg van een toegenomen concurrentie, maar veeleer van het inklappen van de vraag. De geaggregeerde binnenlandse vraag lag in het derde kwartaal van 2016 tien procent lager dan aan het begin van 2008. In Spanje was de daling 11%, terwijl de reële vraag in Duitsland in dezelfde periode met 8% gestegen is.
Tegelijkertijd is het overschot op de lopende rekening gestegen naar 9% van het bbp. Met andere woorden: Duitsland, maar zeker ook Nederland, weigert zijn verantwoordelijkheid te nemen in het aanpassingsproces van de lidstaten van de Eurozone.
De combinatie van een zeer zwakke vraagontwikkeling en een steeds verder uiteenlopen van de economische lidstaten van de eurozone lijkt een recept voor ongelukken in de nabije toekomst. Natuurlijk, het hoeft niet, maar de combinatie van economische en financiële gebeurtenissen en toenemende politieke stress binnen de Eurozone levert een wel zeer giftig brouwsel op met onbekende, maar negatieve, effecten.
Binnenlandse bestedingen Eurozone (Bron: Financial Times)
‘Minder bezuinigen’
De oplossing is alweer een tijdje bekend. De Eurozone moet afscheid nemen van zijn noodlottig bezuinigingsbeleid. De OESO pleit alweer een paar jaren voor fiscale expansie in combinatie met structurele hervormingen. De Europese obsessie met het terugbrengen van tekorten heeft als gevolg dat de publieke investeringen in de grote Europese economieën niet meer groeien. Dat is waanzin in een tijd dat ook investeringen in de private sector te weinig groeien en de binnenlandse vraag eerder de neiging heeft te dalen dan te stijgen. Het ziet er helaas niet naar uit, dat de onzalige obsessie op korte termijn gaat verdwijnen. Landen als Duitsland en Nederland beschouwen zaken als lenen en schulden maken als iets zeer zondigs.
Door deze ongenuanceerde opstelling is de eurozone synoniem geworden voor economische stagnatie. Daar zullen steeds grotere groepen financieel en economisch zwaar onder gaan lijden. Brussel en de verschillende Europese hoofdsteden kunnen zich maar beter voorbereiden op veel nare verrassingen. Het zijn straks niet alleen blanke mannen van middelbare leeftijd die boos zijn!
Cor Wijtvliet
Bron: Martin Wolf, More perils lie in wait for the Eurozone. Financial Times, December 6th 2016
Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte
Over Beurshalte:Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!
Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.