Tag: draghi

  • Monetaire verruiming alleen zal niet werken

    Na eindeloos dubben gaat het in maart van dit jaar toch gebeuren. De ECB gaat voor veel, heel veel miljarden maandelijks schatkistpapier opkopen in de hoop zo uiteindelijk de groei in Europa aan te zwengelen. Er zijn echter maar weinig mensen te vinden die van mening zijn dat dit beleid de definitieve route naar herstel zal zijn. Natuurlijk zal het beleid van verruiming een beetje helpen en de eerste tekenen zijn nu al zichtbaar. Zo is de euro in waarde gedaald ten opzichte van veel andere concurrerende valuta’s. Dat zal de export vanuit de eurozone goed doen en dus de economische groei een zetje in de rug even. De verzwakking van de euro heeft ook als gevolg dat de importprijzen wel moeten stijgen en dat zal de inflatie versterken. Deflatie is dan ook geen probleem meer.

    draghi-bazooka

    Herstructurering

    Dat is echter allemaal niet genoeg om alle problemen weg te werken. Er is en blijft noodzaak tot verdergaande herstructurering van de arbeidsmarkt, maar ook blijft de noodzaak onverminderd hoog om de productiviteit in de eurozone te verbeteren. De eerste stap zal en moet echter blijven om de vraagkant van de economie te verbeteren. Een puur Keynesiaanse aanpak is daarvoor nagenoeg onmogelijk, omdat teveel landen nu al kampen met te hoge schulden om verantwoord de tekorten te kunnen lapten oplopen. Het middel van kwantitatieve verruiming had trouwens sowieso meer kans van slagen in de VS dan nu het geval is voor de eurozone. Toen de Fed in 2008 met QE1 startte, bedroeg de rente op de 10-jaars Treasury 4%. Door jarenlang hetzelfde beleid te voeren en dankzij de toezegging de rente voor een heel lange periode laag te houden, is de yield op de treasury uiteindelijk gedaald naar 1,5%. De scherpe daling van de yield dwong beleggers min of meer om aandelen te gaan kopen. Dat dreef de koersen steeds verder omhoog. Dankzij de ultra lage hypotheekrente kreeg ook de huizenmarkt een impuls.

    'Wealth effect'

    Stijgende huizenprijzen gecombineerd met hoge aankoersen versterkte in 2013 de vermogenspositie van gezinnen met maar liefst $10 biljoen. Dit leidde tot hogere consumentenuitgaven, wat bedrijven stimuleerde de productie op te voeren en meer personeel aan te nemen. Het uiteindelijk resultaat is dat na jaren van haperen de economische groei in de VS alweer neigt naar 4%. De sleutel tot het tamelijk grote Amerikaanse succes was het vermogen van de Fed de rente op obligaties fors omlaag te drukken. Maar in de meeste Europese landen is de rente al extreem laag. In een land als Duitsland is de rentevergoeding op de Bund slechts 0,5%. De dollar kan nog wel verder in waarde dalen, maar het positieve effect ervan zal beperkt zijn.

    ficus-belastingen

    In principe hebben beleidsmakers in de Eurozone nog enkele andere wapens in hun ransel. Er kunnen bij de belastingheffing andere accenten gelegd worden, waardoor bijvoorbeeld de bouwsector gestimuleerd wordt. Ook kan het investeringsklimaat belastingtechnisch bevorderd worden zonder dat de tekorten hoeven te stijgen. Het is aan de beleidsmakers van de afzonderlijke lidstaten om te bezien wat nodig is. Tot nu toe blijven ze steken in generieke in plaats van specifieke maatregelen. Soms doen ze ook helemaal niets en kijken ze alleen naar de ECB. Dat zal zeker niet helpen. Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • LIVE: Persconferentie ECB om 14:30

    Vanmiddag om 14:30 geeft de ECB vanuit Frankfurt een belangrijke persconferentie. Belangrijk, omdat de financiële markten zinspelen op een nieuw monetair stimuleringsprogramma. Gisteren hoorde Bloomberg uit verschillende bronnen dat het stimuleringsprogramma zal bestaan uit het aankopen van €50 miljard aan staatsobligaties per maand. Of dat werkelijk gaat gebeuren, dat weten we pas na half drie als Draghi gesproken heeft. Om 13:45 publiceert de ECB alvast het rentebesluit, maar het zal nog tot half drie duren voordat we echt meer duidelijkheid hebben over de monetaire koers van de ECB. U kunt de persconferentie, met aansluitend de vragen van de internationale pers, volgen op Marketupdate.

  • Bloomberg: “ECB gaat voor €50 miljard per maand opkopen”

    De ECB kondigt morgen mogelijk een stimuleringsprogramma van €50 miljard per maand aan, zo schrijft Bloomberg op basis van twee centraal bankiers uit de Eurozone. Het besluit zou nog niet definitief gevallen zijn. Volgens één van de twee bronnen, die niet bij naam genoemd willen worden, zou het stimuleringsprogramma met ingang van 1 maart opgestart kunnen worden.

    In totaal zou het gaan om een stimulering van €1,1 biljoen, waarmee Draghi dichter bij zijn doel komt om het balanstotaal van de ECB op te schroeven. Of een dergelijk aankoopprogramma ook zal helpen de hardnekkige deflatie te bestrijden, dat is nog maar de vraag. Het opkopen van staatsleningen zou een neerwaartse druk kunnen hebben op de lange rente, die nu al zeer laag is.

    Voormalig DNB-president Nout Wellink heeft zich al bijzonder kritisch uitgesproken over monetaire stimulering door de ECB. Volgens hem is het ‘een verkeerd medicijn’ en is er sprake van een ‘verkeerde diagnose’ als er werkelijke wordt overgegaan tot monetaire financiering van staatsschulden. De onafhankelijkheid van de ECB zou ter discussie staan en landen zouden niet genoeg onder druk worden gezet te hervormen als de ECB ingrijpt.

    draghi

    Bloomberg: “ECB gaat voor €50 miljard per maand opkopen”

  • Euro begint 2015 op laagste niveau in 29 maanden

    De euro begint het jaar met de laagste wisselkoers tegenover de dollar in 29 maanden tijd, zo schrijft Reuters. De munt zakte naar een wisselkoers van $1,2050, nadat Draghi kenbaar had gemaakt dat nieuwe monetaire stimuleringsmaatregelen mogelijk zijn. De ECB hint al langer op nieuwe stimuleringsmaatregelen, omdat de inflatie in de Eurozone ver beneden de doelstelling van 2% per jaar ligt.

    “We bereiden ons technisch voor op een aanpassing van de snelheid, de omvang en de samenstelling van onze maatregelen voor begin 2015, mocht dat nodig zijn”, zo verklaarde de ECB-president. Binnen de centrale bank is er unaniem steun voor dit beleid, zo benadrukte hij.

    Op 22 januari houdt de ECB een bijeenkomst, waarin het opkopen van staatsobligaties waarschijnlijk opnieuw besproken zal worden. Met deze stap treedt de ECB in de voetsporen van de Federal Reserve, de Bank of England en de Bank of Japan, die deze vorm van monetaire stimulering eerder al toepasten om de rust op de financiële markten terug te brengen.

    wisselkoers-euro

    De euro zakt naar laagste niveau in 29 maanden

    'Prijsstabiliteit in gevaar'

    Volgens Draghi is de kans dat de ECB haar mandaat van prijsstabiliteit niet kan verdedigen op dit moment groter dan zes maanden geleden. De inflatie blijft hardnekkig dalen en de verwachting is dat de lage olieprijs het algemene prijspeil de komende maanden verder onder druk zal zetten. De ECB-president benadrukte in een interview met het Duitse Handelsblatt dat Europese regeringen de noodzakelijke hervormingen moeten doorvoeren, de lastendruk voor burgers en bedrijven moeten verlagen en de administratieve rompslomp moeten terugdringen, zodat het herstel van de Eurozone wordt bespoedigd. Een herstel dat volgens Draghi nog steeds 'fragiel en ongelijkmatig' van karakter is. De ECB is naarstig op zoek naar een manier om de inflatie aan te jagen, zonder dat ze buiten de lijnen van haar mandaat treedt. Officieel is directe financiering van overheden in de Eurozone streng verboden, maar het met opkopen van staatsobligaties draagt de centrale bank wel indirect bij aan een verlichting van de schuldenlast. Al is het alleen maar om het drukkend effect op de rente. De lage inflatie is volgens Draghi een probleem, omdat consumenten bestedingen uitstellen en bedrijven als gevolg daarvan minder investeren. Het aanwakkeren van de inflatie kan daarom meer economische groei teweeg brengen.Centrale banken in de Westerse wereld zoeken naar nieuwe maatregelen om de economie op gang te brengen, maar zien hun invloed steeds verder afnemen. De rente, traditioneel het meest krachtige instrument dat centrale bankiers hebben om de besparingen en investeringen in de economie (en daarmee de economische groei) te reguleren werkt niet meer. De rente is al teruggebracht tot nul, maar dat haalt consumenten en bedrijven nauwelijks over de streep om meer te lenen. Ook de lange rente kruipt richting de nul procent, omdat besparingen schuilen in de vermeende veiligheid van staatsobligaties. Door de overweldigende vraag naar het liquide schuldpapier zakt de rente op 10-jaars leningen van zowel de sterke als de zwakke eurolanden naar een dieptepunt. Het is nog maar de vraag wat het opkopen van staatsobligaties oplevert. De rente is al extreem laag en dat levert nauwelijks economische groei op. Misschien dat een meer directe vorm van stimulering de ECB kan helpen haar doel te bereiken.

    draghi-ecb

    Hoe kan Draghi de Eurozone uit het deflatiemoeras sleuren?

  • LIVE: Rentebesluit ECB om 14:30

    Vanmiddag om 14:30 geeft Mario Draghi (ECB) in de maandelijkse persconferentie meer informatie over de koers van de centrale bank. Financiële markten hopen dat Draghi meer informatie gaat geven over zijn plannen om het balanstotaal van de centrale bank op te krikken. Eerder heeft Draghi aangegeven dat het balanstotaal met ongeveer €1 biljoen moet groeien tot een totaal van ongeveer €3 biljoen. Om dat doel te bereiken verstrekt de centrale bank via het TLTRO programma zeer goedkope leningen aan commerciële banken. Ook heeft de centrale bank recent een begin gemaakt aan het opkopen van zogeheten ‘covered bonds’.

    Al deze extra maatregelen moeten banken in de Eurozone aansporen meer kredieten te verlenen aan burgers en bedrijven. Toch zetten deze maatregelen, samen met een extreem lage rente, maar weinig zoden aan de dijk. Er is simpelweg te weinig vraag naar nieuwe kredieten, omdat de economische vooruitzichten te weinig zekerheid bieden aan bedrijven en huishoudens om geld te lenen voor bijvoorbeeld een huis of voor bedrijfsinvesteringen. De rente staat al op 0,05% en werd in november niet verder verlaagd.

    Opkopen staatsobligaties

    Men verwacht dat het opkopen van staatsobligaties de volgende stap is die de centrale bank zal nemen. Binnen de ECB heerst grote verdeeldheid over deze maatregel. Tegenstanders beweren dat Europese regeringen structurele hervormingen en bezuinigingen op de lange baan kunnen schuiven, zodra ze weten dat de centrale bank bereid is de tekorten te financieren. De tegenstrijdigheid in het Europese monetair en fiscale beleid is dat overheden hun tekorten moeten terugbrengen tot maximaal 3%, terwijl de rente juist nu extreem laag is. Bij een nog lagere rente kunnen overheden nog steeds niet meer lenen dan ze nu doen. In de VS ging de monetaire stimulering van de Federal Reserve gepaard met een Amerikaans begrotingstekort dat opliep tot meer dan $1 biljoen per jaar. Daar kwam er dus wel meer geld in de economie en begon de (schuld gedreven) economische groei vorm te krijgen.

    Nieuw hoofdkantoor

    Deze maand zal de ECB voor het eerst een persconferentie houden vanuit het nieuwe hoofdkantoor, een 185 meter hoog gebouw in het financiële centrum van Frankfurt. Dit nieuwe €1,2 miljard kostende gebouw heeft de ECB gebouwd omdat het oude gebouw niet voldoende ruimte had om alle nieuwe taken ten aanzien van bankentoezicht op zich te kunnen nemen. De nieuwe persruimte geeft een bijzonder uitzicht over de stad.

  • Mario Draghi staat met de rug tegen de muur

    Het ziet er steeds meer naar uit dat de Verenigde Staten erin slagen om zich eindelijk ontworstelen aan de financiële crisis die begon met de val van Lehmann Brothers in september 2008. Na een dramatische start van 2014 lieten het tweede en derde kwartaal groeicijfers zien die elke verwachting te boven ging. Het tweede kwartaal liet een groeicijfer zien van 4,6% en het derde was met 3,9% opnieuw verrassend sterk.

    De sterke groei is te danken aan een herstel van het consumentenvertrouwen, wat weer een gevolg is van een forse verbetering van de werkgelegenheid in de loop van 2014. Sinds 1999 is de werkgelegenheid niet zo snel verbeterd. De sterker dan verwachte groei was voor een groot deel te danken aan een versnelling in de consumentenbestedingen, die met 2,2% groeide. Die bestedingen worden een handje geholpen door de dalende benzineprijzen.

    Sterkere dollar

    De kracht van de Amerikaanse economie is terug te zien aan de geleidelijke versterking van de dollar ten opzichte van concurrerende valuta’s, zoals de Japanse yen en de euro. Dat is op zich niet zo vreemd. Waar de Verenigde Staten zijn gestopt met hun proces van monetaire stimulering, zetten beide andere landen dit beleid met volle kracht voort. De ECB gaat bijvoorbeeld haar balans met €2 biljoen opblazen. Dat is niet voor niets. In zijn meest recente rapport constateert de OECD dat de eurozone niet alleen een bedreiging vormt voor de rest van de wereld, maar dat de zone ook heel gemakkelijk slachtoffer wordt van turbulentie elders in de wereld.

    euro-dollar-wisselkoers

    Euro is sinds mei al met ruim 10% gezakt ten opzichte van de dollar

    Druk op ECB tot monetaire verruiming neemt toe

    globale-crisisDe cijfers liegen er niet om. In 2015 zal de eurozone op zijn best met 1,11% groeien, tegen 3,1% voor de VS. De inflatie zal blijven steken bij 0,6%. Het IMF waarschuwt dan ook nadrukkelijk voor een cyclus van dalende prijzen en dalende inflatieverwachtingen, waardoor deze periode van desinflatie kan omslaan in deflatie. Het IMF waarschuwt dan ook voor Japanse toestanden. Dat land gaat al 20 jaar gebukt onder economische stagnatie. Evenals het Internationaal Monetair fond zou de OECD graag zien dat Europa een beleid van fiscale en monetaire stimulering zou ontwikkelen. Aan die wens komt de Europese Commissie deels tegemoet met de presentatie van een investeringsplan ter waarde van € 300 miljard. Monetair gezien lijkt er echter nog weinig mogelijk, hoe graag de ECB ook een programma van kwantitatieve verruiming zou voeren. Duitsland is daarop tegen en daarmee is de kous af. Het enige wat de Eurozone rest is om een begin te maken met het grootschalig opkopen van zogeheten covered bonds (pandbrieven) en asset backed securities op te kopen. Daarnaast doet Mario Draghi er alles aan om de waarde van de euro omlaag te praten om zo de export sector in Europa de helpende hand toe te steken. Die combinatie lijkt voor het ogenblik goed te werken, zeker nu de Amerikaanse economie een steeds aantrekkelijker alternatief voor Europa wordt. De bankiers van Goldman Sachs gaan er dan ook van uit, dat de economische wegen van de VS en van Europa steeds meer uiteen gaan lopen. Een achterblijvende economische groei en een halsstarrig lage inflatie zullen Europa echter dwingen iets van een monetair stimuleringsbeleid te gaan voeren. Daar staat tegenover een geleidelijk oplopen van de rente in de VS. Dat moet volgens de bankiers uitmonden in een gestage waardedaling van de euro ten opzichte van dollar. Goldman Sachs voorziet dan ook voor het einde van 2015 een wisselkoers van $1,15 tegenover de euro. Dat betekent dat de euro de komende periode nog ruim 7% omlaag kan. Dat biedt perspectieven voor de belegger. Cor Wijtvliet

    draghi

    Draghi (ECB) staat onder steeds grotere druk om monetaire verruiming toe te passen

    Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • ECB laat rente onveranderd op 0,05%

    De ECB heeft geen wijziging doorgevoerd in haar rentetarieven, zo maakte de centrale bank vanmiddag bekend. Het belangrijkste rentetarief blijft op het historisch lage niveau van 0,05%, terwijl de rente die banken betalen over reserves de centrale bank op -0,2% blijft staan. Analisten rekenden al niet op een verandering van de rente, na de verrassende rentestap van een maand geleden. Toen werd de rente met 10 basispunten verlaagd,in een poging de kredietverlening aan consumenten en bedrijven een impuls te geven.

    Het monetaire beleid van de ECB lijkt vooralsnog weinig resultaat op te leveren. Ondanks een extreem lage rente lenen banken nauwelijks geld van de centrale bank. De 255 banken die toegang hebben tot de kredietfaciliteit van de centrale bank leenden slechts €82,6 miljard, veel minder dan de €100 tot ruim €200 miljard waar analisten op gerekend hadden. Bij gebrek aan effectieve vraag in de Eurozone ligt het niet in de lijn der verwachting dat banken weer volop krediet zullen verstrekken. Zo laag als de rente is, zo laag is ook de bereidheid van consumenten en bedrijven om extra leningen af te sluiten.

    ECB-president Mario Draghi zal vanmiddag om 14:30 zijn rentebesluit en de laatste ontwikkelingen binnen de Eurozone toelichten. Hieronder kunt u het rentebesluit vanuit het hoofdkantoor van de ECB live volgen.

    Over het stimuleringsprogramma:

    Draghi maakte in zijn persverklaring bekend dat de centrale bank streeft naar een balanstotaal dat in omvang vergelijkbaar is met dat van begin 2012. Dat niveau moet bereikt worden door aankopen van zogeheten ‘asset backed securities’ (ABS) en door goedkope leningen onder het TLTRO programma. Volgens Draghi kan dit zorgen voor een ‘spillover effect’ op de reële economie. Ook zal de inflatie door de monetaire stimulering weer dichter bij de doelstelling van bijna 2% komen. De centrale bank zal de stimuleringsprogramma’s voortdurend monitoren en waar nodig extra stimulering toepassen, voor zover dat mogelijk is binnen het mandaat van de centrale bank.

    Over de economische groei:

    Het groeimomentum in de Eurozone is sinds de zomer verzwakt, zo merkt Draghi op. Daardoor zijn de groeiverwachtingen tot en met 2016 naar beneden bijgesteld, al zijn ze nog steeds positief. Problematisch is de aanhoudend hoge werkloosheid en de onderbezetting van de economie in sommige delen van de Eurozone nog steeds een pijnpunt. Draghi benadrukte het belang van het Groei- en Stabiliteitspact voor de uitstraling van vertrouwen en stabiliteit in de Eurozone.

    Over de kredietverlening binnen de Eurozone:

    Volgens Draghi zijn de kredieteisen van banken momenteel vrij streng, zeker in historisch perspectief. Als er meer vertrouwen is in het banksysteem kunnen die standaarden weer versoepeld worden.

  • ECB start aankoop obligaties

    De Europese Centrale Bank (ECB) is deze week begonnen met de aankoop van obligaties, een maatregel die een einde moet maken aan de alsmaar dalende inflatie in de Eurozone. Door schulden van de bankbalansen te halen en te parkeren op de balans van de centrale bank denkt de ECB banken aan te kunnen sporen meer kredieten te verlenen. Het is een uitermate omslachtige methode om de kredietverlening op gang te brengen en de inflatie wat aan te wakkeren, maar het is de enige optie die Draghi heeft nu de rente naar bijna nul is teruggebracht.

    Monetaire stimulering

    Omdat Europese landen hebben afgesproken dat overheden moeten bezuinigen moet de groei vanuit de private markt komen. Dat kan als banken meer kredieten verlenen aan consumenten en bedrijven, zodat er weer meer geconsumeerd en geïnvesteerd wordt. Het is de vraag of deze aanpak zal werken, omdat het maar één kant van het probleem aanpakt. Door het grootschalig opkopen van schuldpapier van banken kunnen banken misschien wel makkelijker kredieten verlenen, maar het is nog maar de vraag of men die kredieten ook wil aannemen. Veel consumenten in de Eurozone zitten immers al vrij hoog in de schulden en houden daarom de hand op de knip. Dat heeft weer tot gevolg dat de bestedingen in de winkels tegenvallen en bedrijven niet staat te springen om nieuwe investeringen te doen en meer personeel in dienst te nemen. Je zou kunnen zeggen dat de ECB probeert te duwen aan een touw, maar we laten ons graag positief verrassen. In de VS hebben de QE programma's wel een positieve bijdrage geleverd aan het herstel, al zijn de baten daar voornamelijk bij de meest vermogende mensen terecht gekomen. Wat de exacte omvang van het stimuleringsprogramma van de ECB is, dat is niet duidelijk. Wel liet de ECB weten dat deze vorm van stimulering een 'substantieel effect' zal hebben op het balanstotaal. Die is nu iets meer dan €2 biljoen, maar als het aan de centrale bank ligt mag dat toenemen tot €3 biljoen. Dat was begin 2012 de omvang van de balans, toen de goudreserve van het Eurosysteem tegen een hogere waarde in de boeken stond en er nog voor honderden miljarden aan LTRO leningen uitstonden.

    Bedrijfsobligaties

    De Wall Street Journal schrijft dat de ECB ook overweegt bedrijfsobligaties te kopen. Daarmee begeeft de centrale bank zich nog meer op het terrein van directe monetaire verruiming. Volgens BNP Paribas is het goed mogelijk dat de ECB vroeg of laat ook bedrijfsleningen gaat opkopen, omdat de eerder aangekondigde maatregelen volgens de bank onvoldoende zijn om het balanstotaal van de ECB tot het niveau van begin 2012 op te schroeven. Of deze maatregel veel verschil zal maken valt ook nog maar te bezien, want de financieringskosten voor grotere bedrijven zijn al uitzonderlijk laag. Het is niet te verwachten dat het lenen voor bedrijven veel aantrekkelijker wordt als de ECB bedrijfsobligaties op haar balans gaat parkeren.

    draghi-ecb

    Kan monetaire stimulering van de ECB de inflatie aanjagen?

  • Draghi: “Uitbreiding balans ECB laatste instrument”

    Het uitbreiden van het balanstotaal is de laatste stimuleringsmaatregel die de Europese Centrale Bank nog over heeft om de inflatie aan te jagen, zo verklaarde ECB-president Mario Draghi afgelopen weekend tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het IMF. Er is echter geen doelstelling van hoe ver de balans opgerekt zal worden om dat doel te bereiken. De centrale bank zit gevangen in een lastige situatie, want het rente-instrument lijkt amper nog wat uit te halen in de eurozone. In de zomer verlaagde de ECB de korte rente in twee stappen naar een ongekend laag niveau van 0,05%, maar het lijkt niets uit te halen om de inflatie aan te wakkeren. Consumenten blijven terughoudend met het opnemen van krediet en overheden hebben de opdracht gekregen om hun begrotingstekort nu echt onder de 3% te houden.

    De inflatie in de eurozone is dit jaar gezakt naar het laagste niveau in vijf jaar tijd, terwijl er amper sprake is van economische groei. Bloomberg meldt dat de Eurozone voor de derde keer sinds 2008 in een recessie dreigt te raken. Het grote probleem is dat huishoudens, bedrijven en overheden sinds het uitbreken van de crisis terughoudend zijn geworden met respectievelijk consumeren en investeren. De schulden groeien minder hard dan voor de crisis, met als resultaat dat ook de geldhoeveelheid minder snel groeit. Het effect daarvan zien we terug in een steeds lagere inflatie, die in de eurozone bijna om dreigt te slaan in deflatie.

    Monetaire stimulering ECB

    De ECB kan proberen die negatieve spiraal te doorbreken, bijvoorbeeld door leningen over te nemen van commerciële banken en die op haar eigen balans te parkeren. Het LTRO en het TLTRO programma waren de eerste stappen in deze richting. Banken konden voor honderden miljarden aan schuldpapier stallen bij de centrale bank, waardoor het balanstotaal van de ECB groeide tot een record van €3,1 biljoen in het jaar 2012. Anders dan de stimuleringsprogramma's van de Federal Reserve had LTRO geen permanent karakter, maar een looptijd van maximaal drie jaar. Gedurende deze periode moesten banken de LTRO leningen ook weer aflossen en het onderpand terugnemen. Daardoor kromp het balanstotaal van de ECB naar €2,1 biljoen*. De ECB zoekt met haar nieuwste stimuleringsprogramma de grenzen van haar mandaat op. De centrale bank gaat opnieuw honderden miljarden euro's aan schuldpapier kopen, waardoor haar balansomvang weer zal toenemen. Het is nog maar de vraag of dit tot nieuwe kredietverlening en een hogere inflatie zal leiden...

    draghi

    Mario Draghi tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het IMF (Foto door Andrew Harrer voor Bloomberg)

    *De daling van het balanstotaal van de ECB is voor een deel te verklaren door de daling van de goudprijs in euro's. De ECB waardeert de goudreserve van het Eurosysteem (ongeveer 10.000 ton) ieder kwartaal naar de goudprijs van dat moment. Door de daling van de goudprijs sinds 2012 staat het goud vandaag de dag tegen een veel lagere waardering op de balans dan in 2012.

  • Draghi: “De euro is onomkeerbaar”

    Draghi: “De euro is onomkeerbaar”

    Tijdens de persconferentie van gisteren heeft Mario Draghi nogmaals gezegd dat de euro onomkeerbaar is. Hij begrijpt dat er scepsis is ontstaan over de gemeenschappelijke munt, omdat sommige landen in de periferie van de Eurozone de laatste jaren nauwelijks een economische verbetering waarnemen. De jeugdwerkloosheid blijft hoog en de economische groei is op zijn best mager, zoals ook Cor Wijtvliet benadrukte in zijn column. Aan de andere kant komt er kritiek op de euro vanuit de sterke landen van de muntunie, omdat deze landen het gevoel hebben dat ze de rekening gepresenteerd krijgen van fouten die andere landen gemaakt hebben.

    Toch moeten landen in de Eurozone volgens Draghi niet al hun kritiek op de ECB en de euro richten. De ECB-president benadrukt dat de landen in de periferie van de Eurozone structurele hervormingen moeten doorvoeren waar ze anders ook niet onderuit waren gekomen. Sterker nog, in sommige gevallen zouden landen volgens Draghi duurder uit zijn als ze moesten hervormen buiten de muntunie.

    Herhaling

    In de zomer van 2012 zei Draghi ook al dat de euro onomkeerbaar is. Destijds waren de zorgen om Europese staatsschulden groot en maakten de financiële markten zich zorgen over het bij elkaar blijven van de muntunie. Met de uitspraak dat hij alles zou doen om de euro te redden wist Draghi de financiële markten tot bedaren te brengen. Het is de vraag of het nieuwe stimuleringsprogramma van de centrale bank voldoende is om deflatie op afstand te houden. De euro noteert op het moment $1,2645 en staat daarmee ongeveer 7,5% lager dan drie maanden geleden.

  • Frankrijk wil een zwakkere euro

    De Franse vice-president Manuel Valls heeft gezegd dat de ECB meer moet doen om de wisselkoers van de euro te verlagen, omdat er anders deflatie dreigt in de achttien landen van de eurozone. De ECB ga in juni al een sterk signaal aan de markt af door een nieuw TLTRO programma te lanceren, maar volgens Valls moet de centrale bank nog een stapje verder gaan in haar monetaire beleid. ECB-president Draghi gaf in zijn speech bij Jackson Hole al een hint dat de centrale bank meer kan doen om de deflatie te bestrijden. Formeel behoort financiering van overheidstekorten niet tot de instrumenten van de centrale bank, maar er zijn wel andere maatregelen die de ECB kan nemen om de economie te stimuleren. Zo kan de ECB bijvoorbeeld wel bedrijfsobligaties opkopen.

    Frankfurt

    Op 4 september komen de Europese ministers van Financiën in Frankfurt bijeen om het monetaire beleid van de eurozone te bespreken. Draghi spreekt vandaag in Parijs met de Franse president Francois Hollande over het monetaire beleid van de Eurozone. De Fransen kunnen blijkbaar niet wennen aan het monetaire beleid van de Europese centrale bank, want begin vorig jaar deed Hollande ook al zijn beklag over de relatief sterke euro. Toen stond de wisselkoers ook al relatief hoog, op bijna $1,36 tegenover de euro. De euro heeft de afgelopen twee maanden al behoorlijk te lijden gehad onder alle geruchten over monetaire stimulering. De wisselkoers zakte de afgelopen twee maanden van bijna 1,37 naar minder dan 1,32.

    Tweedeling

    Volgens Draghi helpt het als Europese regeringen hun tekort laten oplopen, indien de begroting daar ruimte voor biedt. Daarmee staat Draghi tegenover de begrotinsdiscipline van de Duitse bondskanselier Merkel, die juist aandringt op het verkleinen van de tekorten en de schulden. Wolfgang Schauble, de Duitse minister van Financiën,staat aan de zijde van Merkel. Hij zei afgelopen week in Berlijn dat schuld gedreven economische groei uiteindelijk leidt tot economische neergang. Schauble wijst daarbij op de Zuid-Europese landen die grondige hervormingen moesten doorvoeren in ruil voor een bail-out. "Deze landen doen het nu veel beter dan alle andere in Europa", zo verklaarde de minister van Financiën. "Je economie gaat niet beter draaien als je alleen maar meer schulden maakt. Hoewel dat op korte termijn groei oplevert, zal het op de lange termijn een neerwaarts effect hebben". De tweedeling in de Eurozone wordt steeds groter. Aan de ene kant staat de begrotingsdiscipline van de Duitsers, aan de andere kant het soepele monetaire beleid van onder meer de Fransen en de Italianen. Voor de Duitsers is de onafhankelijkheid van de centrale bank heilig, wat niet vreemd is als je kijkt naar de geschiedenis van Duitsland. Nog altijd is er de angst van hyperinflatie, die de Weimar republiek van de jaren '20 ernstig ontwrichtte. De Fransen daarentegen willen de ECB (en de euro) gebruiken als instrument om de exportpositie van Europa te versterken.

    manuel-valls

    Manuel Valls wil een zwakkere euro (Afbeelding door Miguel Medina/AFP via Getty Images, via Bloomberg)