Marketupdate

Tag: geld

  • Robin Fransman: Geld is schuld

    Financieel commentator Robin Fransman legt uit dat geld alleen maar waarde heeft zo lang de ander het accepteert en dat de werkelijke waarde zit in de tastbare bezittingen. Spaarders moeten zich ervan bewust zijn dat een euro niets meer of minder is dan een claim, waarvan de waarde over een langere periode erg onzeker kan zijn. Hij doelt hierbij impliciet op ons pensioenvermogen, dat ook voor een aanzienlijk deel uit schuldpapieren bestaat. Het bedrag kan wel gegarandeerd worden, maar wat is over twintig jaar de koopkracht van dat geld?

    Fransman legt uit dat het concept van geld als schuld niet slecht is, maar dat er een belangrijk onderscheid gemaakt moet worden tussen productieve en onproductieve schulden. Tot die eerste groep behoren investeringen die zorgen voor meer economische activiteit en meer welvaart. Schulden die voor dit doel gebruikt worden dragen bij aan de economie en aan de betaalbaarheid van de schuldenlast. Het gaat pas mis als er teveel onproductieve kredieten verstrekt worden, die activaprijzen zoals vastgoed en aandelen opdrijven zonder dat de spreekwoordelijke taart groter wordt.

    Onlangs publiceerde Fransman een nieuw boek over het fenomeen van sparen in schulden, getiteld ‘Sparen is geen deugd‘.

  • Geld voor de Toekomst: Lex Hoogduin

    Op zaterdag 20 september organiseerde Paul Buitink aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam het congres Geld voor de Toekomst. Met een groot aantal sprekers werd vanuit verschillende invalshoeken gekeken naar bitcoin, geld, goud en aanverwante onderwerpen. Ook Lex Hoogduin, voormalig directeur van De Nederlandsche Bank, gaf op dit congres een presentatie.  Hij legt daarin uit dat centrale banken een lange tijd dachten dat ze de economie succesvol konden sturen met de bestaande modellen. De inflatie bleef onder controle, de economie groeide en de werkloosheid bleef laag. Deze periode – ook wel de ‘Great Moderation’ genoemd – kwam in 2008 abrupt ten einde met de val van Lehman Brothers. Centrale banken moesten de rente verlagen en voorzien in liquiditeit om een crash van het financiële systeem af te wenden.

    Lex Hoogduin onderscheidt in zijn verhaal drie afzonderlijke periodes in het beleid van centrale banken, namelijk het beleid vóór, tijdens en na de grootste financiële crisis sinds de Grote Depressie van de jaren '30. Naar de toekomst toe ziet Hoogduin vijf manieren om uit de huidige crisis te raken:

    • Sparen (austerity)
    • Financiële repressie
    • Inflatie
    • Herstructurering/kwijtschelding schulden
    • Economische groei
    Hoogduin merkt op dat vrijwel al deze maatregelen (economische groei uitgezonderd) gepaard gaan met een lastig herverdelingsvraagstuk. Wie moet de lasten dragen en hoe kunnen we dat eerlijk doen zonder de maatschappij als geheel te destabiliseren? Dit en nog veel meer vertelt Hoogduin in een college van ongeveer 50 minuten. Al met al een interessant verhaal van een insider van ons financiële systeem!

  • Banken sturen extra cash naar Schotland

    Britse banken hebben de laatste weken miljoenen ponden aan bankbiljetten overgebracht naar de banken in Schotland, een maatregel die bedoeld is om een plotselinge stijging van de vraag naar contant geld op te vangen. De banken vrezen dat meer mensen geld op zullen nemen van hun rekening, indien Schotland vandaag vóór onafhankelijkheid van Schotland stemt.
    Bronnen vertellen aan The Independent dat er de afgelopen weken al voorbereidingen getroffen zijn om te voorkomen dat bankautomaten op vrijdag leeg raken. Men verwacht dat een aantal spaarders geld van de rekening zal halen, om dat vervolgens weer bij een Britse bank te parkeren.

    Banken in Groot-Brittannië zien tot op heden nog geen tekenen van een toename in het aantal opnames van banktegoeden. De Bank of England heeft desondanks aangegeven dat de spaartegoeden van de Schotten de komende 18 maanden gegarandeerd zijn.

    Toch nemen de banken liever het zekere voor het onzekere, door nu alvast extra geld in de bankautomaten te stoppen. Banken in Schotland hebben hun klanten ervan verzekerd dat er geen reden tot zorg is. Eén bank gaf aan dat er de laatste tijd al veel klanten zijn binnengekomen die vragen hadden over de mogelijke gevolgen van een afscheiding van Schotland. Toch was er nog geen sprake van een aanzienlijke stroom van spaartegoeden van Noord naar Zuid. Cijfers van de Bank of England laten zien dat het aantal bankbiljetten in circulatie het afgelopen jaar sterk is toegenomen. Deze maand zijn er 62,3 miljard bankbiljetten in het land, vergeleken met 59,8 miljard een jaar geleden.

    Onafhankelijk Schotland

    Een afscheiding van Schotland kan zowel positieve als negatieve effecten hebben. Oud Fed-voorzitter Alan Greenspan beweerde dat de economische gevolgen van een afscheiding voor Schotland ‘verrassend negatief’ zullen zijn. Greenspan is van mening dat de impact veel groter zal zijn dan wat de Nationalistische partij naar de buitenwereld toe communiceert. Deutsche Bank voorziet zelfs een depressie in Schotland vergelijkbaar met die van de jaren '30 in de VS. Commerzbank denkt dat het allemaal nog wel mee zal vallen. Economen van de bank vinden de zorgen overdreven en wijzen op het feit dat Schotse aandelen dit jaar een hoger rendement hebben opgeleverd dan de Britse aandelen.

    schotland-yes-contant-geld

    Uit voorzorg worden banken in Schotland voorzien van extra contant geld

  • Video: Paul Buitink over keuzevrijheid in geld

    Volgens Paul Buitink is een scheiding tussen het geld en de staat belangrijk om de stabiliteit in het geldsysteem te bewaken. Ook pleit hij voor een vrije concurrentie tussen verschillende geldsystemen, zodat de markt uiteindelijk kan bepalen welk geld ze wil gebruiken.

    Een voorbeeld van schuldenvrij geld is bitcoin, een virtuele munteenheid die door steeds meer mensen geaccepteerd wordt als betaalmiddel. Op 20 september organiseert Paul Buitink de conferentie Geld voor de Toekomst op de Erasmus Universiteit van Rotterdam. Op deze conferentie zullen tal van gastsprekers hun visie geven op dit onderwerp. Er zijn nog steeds kaartjes beschikbaar, klik hier voor meer informatie. Onderstaande video is gemaakt door MeJudice.

  • Waarom zilver niet terug komt als geld

    Waarom zilver niet terug komt als geld

    Een van de redenen die vaak genoemd wordt in om zilver te beleggen is dat het metaal in de toekomst mogelijk weer de status krijgt van monetair metaal. Dat men weer terug zal grijpen naar de zilveren munten als alternatief betaalmiddel voor het ‘waardeloze’ fiat geld, omdat zilver haar waarde door de jaren heen wist te behouden. Toch is het zeer onwaarschijnlijk dat overheden en centrale banken weer zilver gaan gebruiken voor muntgeld. Daarvoor hoeven we alleen maar aandachtig de Amerikaanse ‘Coinage Act’ van 1965 te lezen, een wet die door toenmalig president Lyndon B. Johnson ondertekend werd…

    Zilver als geld

    Eeuwenlang werd zilver gebruikt als muntgeld, omdat het metaal een aantal gunstige eigenschappen heeft. Zo was de totale voorraad zilver altijd relatief groot ten opzichte van de jaarlijkse mijnbouwproductie, wat een zekere stabiliteit gaf aan de waarde van het metaal. Ook is zilver goed bestand tegen corrosie en heeft het anti-bacteriële eigenschappen, waardoor het  bij uitstek geschikt is voor muntgeld.

    Twee generaties geleden werd zilver wereldwijd nog volop gebruikt voor het slaan van muntgeld, maar vandaag de dag is het zilver volledig uit circulatie verdwenen. De zilveren munten zijn er nog wel, maar worden door hun intrinsieke waarde opgepot en voor de zilverprijs verhandeld. In het betalingsverkeer heeft het zilveren muntgeld plaats gemaakt voor muntgeld van basismetalen als zink en nikkel. Ook worden steeds meer kleine bedragen tegenwoordig giraal afgehandeld met een bankpas.

    In 1967 stopte de productie van de Nederlandse guldens en rijksdaalders met een zilvergehalte van 72%. In 1970 en in 1973 werden er nog wel zilveren tientjes geslagen, maar sindsdien is het zilvergeld langzaam uit circulatie verdwenen. Door de hogere intrinsieke waarde verdwenen de zilveren munten uit circulatie, met als resultaat dat men anno 2014 nog steeds zakken met Nederlands muntgeld kan kopen tegen de actuele zilverkoers.

    Coinage Act

    Een paar jaar voordat Nederland definitief afscheid nam van het zilveren muntgeld werd in de Verenigde Staten de Coinage Act ondertekend. Op 23 juli 1965 hield president Johnson een toespraak voor het Amerikaanse Congres. In die toespraak gaf de president aan waarom het besluit genomen werd om niet langer zilveren munten te produceren. De volgende passage uit de toespraak lichten we er graag even uit:

    “Al deze veranderingen [lager zilvergehalte voor het Amerikaanse muntgeld] zijn noodzakelijk om één heel simpele reden: zilver is een schaars metaal. Het aantal toepassingen voor zilver blijft toenemen met de groei van de populatie en de economie. Het is een hard feit dat de vraag naar zilver nu twee keer zo groot is als de jaarlijkse zilverproductie. Dus, met een wereldwijd tekort aan zilver in het vooruitzicht, en met een groeiende behoefte aan muntgeld, is de enige verstandige keus om onze afhankelijkheid van zilver voor de productie van munten te verkleinen. Als we dat niet hadden gedaan, dan zouden we in de nabije toekomst geconfronteerd worden met een chronisch tekort aan muntgeld.”

    De kern van deze passage heb ik dikgedrukt gemaakt. Al in de jaren zestig begon de industriële vraag naar zilver te stijgen, waardoor het minder aantrekkelijk werd om zilver te gebruiken voor muntgeld. Met een dreigend tekort aan zilver zou niet alleen de kostprijs van het muntgeld stijgen, maar ook de kostprijs van alle consumentengoederen en andere producten waar zilver voor gebruikt wordt. Vanuit die gedachte werd besloten de productie van zilveren muntgeld te beëindigen.

    Zilver: van monetair naar industrieel metaal

    Het feit dat zilver zoveel industriële toepassingen kent is dus problematisch wanneer men ook het muntgeld van zilver wil maken. Anders gezegd: hoe meer zilver er gebruikt wordt in de industrie, hoe onwaarschijnlijker de terugkeer van zilver als muntgeld zal zijn. Want waarom zou men het zilver willen gijzelen in muntstukken, als het metaal zo extreem nuttig is voor waterfilters, computers, laptops, televisies, telefoons, koelkasten, zonnepanelen, accu’s, antibacteriële coatings enzovoort…?

    Willen we graag zilveren munten gebruiken, dan moeten we accepteren dan al die producten waar zilver voor gebruikt wordt in prijs stijgen. En waarom zou iemand dat willen, nu blijkt dat fiatgeld (chartaal en giraal) even goed geaccepteerd wordt door de maatschappij. Zoals ik al vaker gezegd heb is geld bovenal een boekhoudkundig systeem. Zo lang de integriteit van dat systeem goed bewaakt wordt kunnen ook banktegoeden en ‘waardeloze’ bankbiljetten en munten als geld circuleren.

    Laten we vervolgens eens kijken naar de hoeveelheid zilver die gebruikt wordt voor industriële toepassingen…

    Annual-Total-Demand-Silver

    Industriële vraag naar zilver vanaf 1977 tot 2009 (Bron: CPM Group)

    Zoals je ziet is het gebruik van zilver voor industriële toepassingen vanaf 1980 tot en met 2000 verdubbeld, waarmee de terugkeer naar zilver als muntgeld nog onwaarschijnlijker geworden is. De laatste jaren wordt er weer iets minder zilver gebruikt voor de industrie, maar het is nog altijd een substantieel gedeelte van de jaarlijkse zilverproductie. Vorig jaar was de industriële vraag naar zilver 586,6 miljoen troy ounce, omgerekend 60% van de wereldwijde zilverproductie. Al die industriële vraag zorgt ervoor dat er minder zilver beschikbaar is om munten van te slaan.

    Is de monetaire rol van zilver uitgespeeld?

    Zilver heeft eeuwen lang de rol van geld vervuld. Waarom zou dat in de toekomst dan niet meer het geval zijn?

    Daarvoor wijs ik naar twee veranderingen die de afgelopen decennia hebben plaatsgevonden. Als eerste is het geld zelf onderhevig aan verandering, zoals ik eerder al schreef in mijn column Goud is geen geld en zoals gastcolumnist 24 karaat schreef in zijn ingezonden stuk met de titel Vrijgoud: De ontkoppeling van goud en geld. Wereldwijd is er weinig draagvlak voor een nieuwe koppeling tussen goud en geld, wat ook blijkt uit het feit dat een groot aantal landen haar goudvoorraad waardeert naar de vrije marktprijs van goud. Daarnaast hebben centrale banken en overheden door de jaren heen niet alleen iedere koppeling tussen zilver en geld verbroken, ook hebben ze hun strategische zilvervoorraden van de hand gedaan.

    Een kleine minderheid van de bevolking voelt de behoefte terug te keren naar zilveren muntgeld. Een euro op de bankrekening of een bankbiljet werkt immers net zo goed als middel om transacties mogelijk te maken. Dat komt omdat fiat geld haar waarde ontleent aan het feit dat iedereen het accepteert in ruil voor goederen en diensten en door het feit dat belastingen in fiat geld betaald moeten worden.

    De tweede verandering van de afgelopen decennia is dat zilver nu voornamelijk gebruikt wordt als industrieel metaal. Dat was ruim honderd jaar geleden nog niet het geval. Voor de technologische revolutie leek zilver meer op goud, in de zin dat het weinig praktische toepassingen had en daarom maar gebruikt werd voor geld. Met alle industriele toepassingen die we de afgelopen decennia ontdekt hebben voor zilver is het gebruik van dit edelmetaal voor geld steeds moeilijker te rechtvaardigen, zoals Johnson ook al aangaf in de hierboven genoemde toespraak uit 1965.

    Conclusie

    Zilver blijft een bijzonder nuttig en daarom waardevol edelmetaal, maar de dagen dat zilver gebruikt werd als geld ligt definitief achter ons. Beleggers kopen nog steeds veel zilveren munten, omdat die intrinsieke waarde hebben. Fiat geld heeft geen intrinsieke waarde, maar blijkt uitstekend te functioneren voor het dagelijkse betalingsverkeer. De zilverkoers zal op de langere termijn voornamelijk bepaald worden door de industriële vraag en de productie van zilvermijnen.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

    Waardeert u de artikelen en analyses op onze site, steun ons dan met een eenmalige of periodieke donatie. Met uw donatie kunnen we mooie artikelen blijven schrijven en worden we minder afhankelijk van inkomsten uit advertenties. Klik hier om te doneren!




  • Wat het Yap eiland ons leert over geld

    In deze column wil ik het graag even hebben over Yap, het eiland in de Pacifische Oceaan dat onderdeel uitmaakt van Micronesië en waar iets meer dan 11 duizend mensen wonen. Ik had zelf nog niet eerder van dit eiland gehoord, maar er zit een interessant verhaal aan vast dat ik graag wil delen.

    yapIsland

    Het eiland Yap

    Rai stenen

    In het verleden werden op het eiland Yap stenen gebruikt als vorm van geld. Dat waren niet zomaar stenen, maar een soort ronde schijven met een gat erin. Meestal waren ze maar een paar centimeter groot, maar er zijn ook exemplaren te vinden die meer dan een meter groot zijn en met mensenhanden bijna niet te verplaatsen zijn. De grootste Rai stenen zijn 3,6 meter in doorsnee, een halve meter in dikte en wegen pakweg 4.000 kilogram.

    De stenen werden op andere eilanden uitgehakt en per boot getransporteerd naar Yap, waardoor het aanbod relatief beperkt was. Vooral de grote stenen waren zeldzaam en waren door hun gewicht amper te verplaatsen. Het gat in het midden van de steen maakte het mogelijk om ze verplaatsen. Men stak er een houten paal doorheen om het transport gemakkelijker te maken. Het uithakken en transporteren van de stenen was een lastig karwei, waarbij soms ook slachtoffers vielen.

    rai-stenen-geld

    De Rai stenen waren moeilijk te transporteren en lagen daarom vaak op dezelfde plek

    Geld

    De Rai stenen waren niet zomaar een decoratie op het eiland, ze vervulden voor de lokale bevolking de functie van geld. De waarde van de stenen werd bepaald door de omvang en door de historie van de steen. Als een steen een bijzonder verhaal had verhoogde dat de waarde voor de inwoners van Yap. De grotere stenen lagen her en der verspreid over het eiland, maar hadden altijd een eigenaar. Iedereen wist welke steen aan wie toebehoorde, een soort boekhoudkundig systeem dat werd bijgehouden in de hoofden van de kleine populatie van Yap. Men vertelde aan elkaar door welke steen van wie was en dat was een soort overeenkomst waar iedereen zich aan hield. Het vertrouwen tussen de eilandbewoners was zelfs zo groot dat men de stenen niet eens meer verplaatste wanneer het eigendom verwisselde. De nieuwe eigenaar liet de steen gewoon liggen op de plek waar deze al lag en de bevolking gaf onderling aan elkaar door dat er een transactie had plaatsgevonden en dat de steen een nieuwe eigenaar had.

    rai-steenBoekhouding

    Het verhaal van de Rai stenen leert ons dat geld in essentie een boekhoudkundig systeem is. Omdat de samenleving zeer klein en overzichtelijk was konden de eilandbewoners van Yap onthouden welke steen van wie was. En omdat iedereen wist wie de eigenaar was van elke steen was het voor kwaadwillende niet lucratief om er één buit te maken. Je zat immers vast op een eiland waar iedereen wist wie de rechtmatige eigenaar van de steen was. Ook had het weinig zin om een steen op een boot te laden en ermee naar een ander eiland te varen, omdat daar geen waarde aan de ronde stenen werd toegekend. Het verhaal van de Rai stenen op Yap geeft ons veel inzicht in de manier waarop geld werkt. De grote stenen waren op zichzelf nutteloos, maar bleken erg handig in het bijhouden van het vermogen van de eilandbewoners. Het aanbod van stenen op het eiland groeide heel langzaam en het was niet mogelijk de stenen te vervalsen. Deze vorm van stabiliteit gaf vertrouwen in de waardevastheid van de steen, in de zin dat ook de andere eilandbewoners waarde toekenden aan het bezit ervan. Voor bijzondere gelegenheden worden de Rai stenen echter nog steeds gebruikt. Het is niet duidelijk hoe lang de Rai stenen als primair betaalmiddel functioneerden. Het gebruik ervan stopte aan het begin van de twintigste eeuw. De Duitsers en Spanjaarden vochten toen in de regio een handelsoorlog uit, waardoor het mijnen van de ronde stenen onmogelijk werd gemaakt.

    Papiergeld

    De waarde van de transactie zit in de goederen en diensten die koper en verkoper uitwisselden. De Rai steen was slechts een manier om de boekhouding bij te werken.Veel later kwam er een veel efficiënter middel in omloop om deze boekhouding van de samenleving bij te houden: papiergeld. Vandaag de dag gebruikt de bevolking van Yap de Amerikaanse dollar als geld in het dagelijkse betalingsverkeer. Het papiergeld van nu werkt eigenlijk op dezelfde manier als de Rai stenen uit het verleden. Beide instrumenten hebben vrijwel geen intrinsieke waarde, maar functioneren uitstekend als middel om het economische verkeer in de samenleving bij te houden. Hoewel het systeem met de Rai stenen goed functioneerde voor een eiland met een paar duizend inwoners was het volkomen ongeschikt voor een veel grotere samenleving. Het zou dan onmogelijk worden om alle transacties goed bij te houden. De oplossing werd elders in de wereld gevonden in de vorm van papiergeld. Papiergeld was in het begin nog een belofte op goud, maar de meer recente geschiedenis heeft ons geleerd dat geld ook goed kan functioneren zonder die koppeling aan goud. Anno 2014 gebruikt ieder land in de wereld fiat geld, dat uitgegeven wordt door een overheid. De massa zal ieder instrument zonder intrinsieke waarde accepteren (stenen, papier, giraal geld, bitcoins), zo lang men er vrijwel zeker van is dat het instrument gebruikt kan worden om een product of dienst af te nemen die voor de koper waarde heeft. Of het nou Rai stenen uit het verre verleden zijn of papiergeld en giraal geld van de 21e eeuw, de waarde wordt niet ontleend aan het transactiemiddel zelf. In de basis is het vertrouwen de doorslaggevende factor, omdat dat de meest vruchtbare bodem vormt voor economische activiteit.

    Goud

    Het verhaal van de Rai stenen toont ook veel overeenkomsten met goud. Zoals de eilandbewoners van Yap hun leven riskeerden met het uithakken en transporteren van zware stenen, zo riskeerde mensen in andere delen van de wereld hun leven door de mijnen in te gaan voor het goud. Net als de Rai stenen heeft ook het goud vrijwel geen economische waarde, omdat het bijna nergens nuttig voor gebruikt kan worden. Voor de meeste toepassingen van goud bestaan immers andere metalen die veel goedkoper zijn dan goud. De grootste stenen op het eiland Yap werden vrijwel nooit verplaatst. Ook daar is een parallel te trekken met goud, want de grootste goudreserves liggen ook al tientallen of zelfs honderden jaren in dezelfde kluis, terwijl het goud in de tussentijd verschillende keren van eigenaar wisselde.

    Inflatie

    Zo nutteloos als Rai stenen en goud zijn in het vervullen van menselijke behoeften, zo nuttig bleken beide instrumenten in het bijhouden van economische transacties. Voor de Rai stenen liep het slecht af, want door de komst van beter gereedschap werd het op een gegeven moment heel erg makkelijk om nep-Rai stenen te produceren. In dat opzicht staat fysiek goud nog steeds op eenzame hoogte. Het is nog niemand gelukt om goud na te maken, al heeft de mensheid een goede poging gedaan met het opbouwen van een markt voor 'papiergoud'. Hoewel het aanbod van fysiek goud in de wereld vast staat is dat niet het geval voor het aanbod van papieren claims op goud.

    RaiYap2

    De Rai steen als boekhoudkundig systeem

  • Marketupdate lezers willen contant geld behouden

    Onlangs schreven we op Marketupdate dat Noorwegen het gebruik van contant geld over een aantal jaar wil verbannen. Een omstreden plan, aangezien mensen toch nog gehecht zijn aan de munten en bankbiljetten. Een peiling onder de lezers van Marketupdate laat zien dat er nog niet veel draagvlak is voor het afschaffen van contant geld. Blijkbaar wegen de voordelen op het gebied van veiligheid en gebruiksgemak niet zwaar genoeg om afstand te doen van contant geld. Van alle 192 respondenten zag 86% een zogeheten ‘cashless society’ niet zitten. Slechts 7% staat er neutraal tegenover en hetzelfde percentage blijkt voorstander te zijn van een samenleving zonder contant geld.

    Marketupdate lezers zijn geen voorstanders van een cashless society

    Marketupdate lezers zijn geen voorstanders van een cashless society

  • Vrouw erft 1,4 miljard waardeloze lira

    Een vrouw uit Brussel heeft ontdekt dat papiergeld niet altijd een goede opslag van waarde is. Ze erfde van haar rijke Italiaanse oom 1,4 miljard Italiaanse lire, een bedrag dat uiteindelijk niets waard bleek te zijn. Wat is het geval? De Italiaanse centrale bank wisselt sinds 2011 geen lires meer om voor euro’s. Een vermogen dat potentieel ongeveer €723.000 waard kon zijn was volledig in rook opgegaan.

    Gelukkig had haar oom – waar ze al jaren geen contact meer mee had – ook nog een miljoen Duitse marken in een kluis liggen. Dit geld kan nog wel ingewisseld worden bij de Duitse Bundesbank, voor in totaal ruim een half miljoen euro. Ook liet haar oom een huis achter in Berlijn, de stad waar hij tot aan zijn dood woonde.

    Dit schrijnende voorbeeld leert ons dat fiat geld op de lange termijn geen betrouwbare opslag van waarde is. Hoewel de prijs van tastbare bezittingen door de jaren heen sterk kunnen fluctueren zullen deze niet snel compleet waardeloos worden. Had de oom in kwestie alle lires omgewisseld voor fysiek goud, dan had mevrouw veel meer vermogen geërfd.

    Italiaanse lira biljetten zijn sinds 2011 niet meer inwisselbaar voor euro's

    Italiaanse lira biljetten zijn sinds 2011 niet meer inwisselbaar voor euro's

    Nederland

    Bezitters van Nederlandse guldenbiljetten hoeven zich geen zorgen te maken. Die kunnen nog tot het jaar 2032 omgewisseld worden voor euro's. Interessant detail: Nederlands muntgeld is inmiddels ook waardeloos geworden*, behalve als het om zilveren muntgeld gaat. Dat kunt u nog steeds tegen de actuele zilverprijs aanbieden bij de Koninklijke Nederlandse Munt, bij juweliers en bij goudhandelaren. Het feit dat briefgeld in Nederland nog dertig jaar na de invoering van de euro ingewisseld kan worden bewijst dat ons land eigendomsrechten hoog in het vaandel heeft staan. De kans dat er na 2032 nog grote hoeveelheden guldenbiljetten opduiken is immers niet zo groot. *Verzamelmunten uitgezonderd

  • Steve Keen: “Het geldsysteem is een piramidespel”

    Econoom Steve Keen legt in deze reeks van drie video’s uit hoe een op krediet gebaseerd geldsysteem werkt en waarin het verschilt van een geldsysteem op basis van bijvoorbeeld gouddekking. Hij laat zien dat banken in ons huidige krediet gebaseerde geldsysteem een natuurlijke neiging hebben om meer (te veel?) kredieten te verlenen, omdat het voor de bank vrijwel altijd winstgevend is om te doen. Daardoor ontstaan kredietbubbels die vroeg of laat uit elkaar barsten.

    Ook merkt Steve Keen op dat veel economen voor het uitbreken van de financiële crisis bijna geen rekening hielden met de impact van de schuldquote op een economie. Men keek vooral naar werkloosheid en de inflatie, om tot de conclusie te komen dat het eigenlijk best wel goed ging met de economie. Pas in 2006 en 2007 werd duidelijk dat de economische groei in belangrijke mate gedreven werd door het stapelen van schulden. Inmiddels is men tot het inzicht gekomen dat ook het schuld gedreven groeimodel niet eeuwig houdbaar is.

    Piramidespel

    Steve Keen wijst op een grote weeffout in krediet gebaseerde geldsystemen, namelijk de onproductieve kredietverlening. Wanneer banken geld uitlenen dat niet gebruikt wordt om nieuwe economische activiteit te ontplooien ontstaat er een prijsopdrijvend effect, waarbij alle betrokken partijen aangemoedigd worden nog meer geld te lenen en in onproductieve activa te stoppen. Denk aan het opblazen van een huizenbubbel, waarbij huishoudens meer en meer schulden op zich nemen en waarbij er niet meer economische groei ontstaat. Elk geldsysteem op basis van krediet is zelf-destructief, omdat er voortdurend meer schulden gemaakt moeten worden om alle rentelasten te kunnen betalen. En meer schulden nu betekent dat er in de toekomst nóg meer rente betaald moet worden aan banken. Dit spel kan verlengd worden door de rente naar nul te duwen (wat centrale banken de afgelopen jaren gedaan hebben), maar dan nog is een uiteindelijke implosie onafwendbaar. Ook dat legt Steve Keen uit in deze video's. Deel 1/3 Deel 2/3 Deel 3/3

  • Centrale banken drukken niet massaal geld

    Centrale banken drukken niet massaal geld

    We lezen maar al te vaak op het internet dat centrale banken ongekende hoeveelheden geld bijdrukken en dat deze strategie op termijn tot een zeer hoge inflatie zal leiden. Al dat nieuwe ‘geld’ hoopt zich op in de bankensector en men vreest dat deze reserves vroeg of laat door zullen sijpelen in de reële economie. Er zijn een aantal misvattingen omtrent deze theorie die we graag voor u rechtzetten.

    Het eerste is dat centrale banken niet feitelijk geld aan het drukken zijn. Als een centrale bank staatsobligaties of hypotheekleningen koopt van een commerciële bank, dan is er geen enkele noodzaak om daar pallets vol met contant geld voor terug te geven. Contant geld is alleen nodig voor zover de klanten van een commerciële bank daar behoefte aan hebben. In plaats daarvan verstrekt de centrale bank een boekhoudkundig tegoed aan de bank, de zogeheten excess reserves. Deze reserves komen als bezitting terecht op de activazijde van de balans, maar bestaan dus in feite alleen in de boekhouding. Banken kunnen deze reserves aanspreken om contant geld op te vragen bij de centrale bank, maar dat zullen ze alleen doen voor zover er vanuit de maatschappij behoefte is aan contant geld.

    Kredieten komen niet uit reserves

    Een commerciële bank heeft deze reserves niet nodig om een lening te kunnen verstrekken. Dat betekent tegelijkertijd dat een bank niet beperkt wordt door de hoeveelheid reserves die ze op haar balans heeft staan. Met de reserves gebeurt namelijk niets als iemand een lening komt afsluiten bij een bank. Het maakt dus niet uit hoeveel staatsobligaties en hypotheekleningen een centrale bank uit het banksysteem opzuigt, want het zijn niet deze bezittingen die de bank nodig heeft om een krediet te verlenen. Er komt nieuw geld in circulatie zodra een bank een lening verstrekt. Met de omvang van de reserves gebeurt helemaal niets, tenzij de lener het geld in contanten wil hebben en dat contante geld als zodanig in de economie blijft circuleren. De gedachte dat de miljarden aan reserves in het Europese en Amerikaanse banksysteem vroeg of laat voor inflatie zullen zorgen is niet gegrond. Banken worden in hun mogelijkheid om kredieten te verlenen doorgaans niet beperkt in de hoeveelheid reserves die ze hebben. Dit is ook de reden waarom de inflatie in de VS en in Europa nog steeds niet uit de hand is gelopen. Lees ook:

    Centrale banken drukken niet massaal geld

    Centrale banken drukken niet massaal geld

  • Paul Buitink in gesprek met Peter Verhaar over Bitcoin

    Paul Buitink sprak onlangs met Peter Verhaar over geld, Bitcoin en het banksysteem. Verhaar, columnist voor BNR Nieuwsradio en mede-oprichter van de Alex Bank, vindt Bitcoin vooral interessant vanwege de achterliggende technologie. Vergeleken met de manier waarop transacties in Bitcoin worden vastgelegd is het betalingssysteem van reguliere banken nog uitermate ouderwets. Oude computersystemen zijn nooit grondig vernieuwd, waardoor het uitvoeren van betalingen achter de schermen onnodig complex is. Vergeleken met de opeenstapeling van oude systemen is het betalingssysteem van Bitcoin vele malen sneller.

    Toch denkt Verhaar niet dat Bitcoin een bedreiging zal vormen voor fiat geld. Overheden willen graag hun eigen munt hebben, zodat ze controle hebben op de uitgifte van het geld. Het grote voordeel van Bitcoin is dat het wereldwijd universeel te gebruiken is en daarbij veel sneller werkt dan betalingen in het reguliere banksysteem.

    Afbeelding van BNR