Tag: geld

Infographic: De waarde van alle financiële activa in perspectief

De Visual Capitalist heeft een illustratie gemaakt van de totale marktwaarde van alle aandelen, obligaties, vastgoed, goud en derivaten in de wereld. Een interessante infographic, die inzicht geeft in hoe groot deze markten zijn ten opzichte van elkaar. Elk volledig blokje vertegenwoordigt een waarde van $100 miljard. Merk op hoe groot de waarde van alle derivaten en alle schulden in de wereld is ten opzichte van alle tastbare bezittingen zoals vastgoed, goud en zilver. Klik op onderstaande afbeelding voor een grotere versie.

Infographic: De marktwaarde van alle financiële activa in perspectief

Om het samen te vatten...

31 oktober 2017
Zweden in 2023 zonder contant geld?

Volgens een nieuwe studie zou Zweden in 2023 kunnen stoppen met het gebruik van contant geld, omdat iedereen dan met behulp van elektronische en mobiele betaalsystemen digitaal kan betalen. Om de overgang naar een cashloze samenleving soepeler te laten verlopen zullen winkeliers nog een paar jaar langer munten en bankbiljetten blijven accepteren.

De hoeveelheid contant geld in Zweden daalt al sinds 2008 en is nu ongeveer terug op het niveau van 1990. Dat betekent dat de gemiddelde inwoner van Zweden na correctie voor inflatie en voor bevolkingsgroei nu al minder contant geld in handen heeft dan in 27 jaar geleden. De reden daarvoor is een sterke toename van het aantal elektronische betalingen, omdat er inmiddels bijna overal al met een bankpas of smartphone betaald kan worden.

Zweden als eerste cashloze samenleving?

Verschillende experts verwachten dat Zweden nog maar een paar jaar verwijderd is van het moment waarop men volledig afstand kan doen van munten en bankbiljetten. Volgens een onderzoek van Niklas Arvidsson van de Koninklijke Technische Hogeschool in Stockholm en Jonas Hedman van de Economische School van Kopenhagen wordt dat punt in 2023 al bereikt.

Het World Economic Forum schrijft dat de helft van de winkeliers in Zweden verwacht in 2025 zonder contant geld te kunnen werken. Op dit moment accepteert 97% van alle winkels nog munten en bankbiljetten, maar wordt slechts 18% van alle transacties ook op die manier afgehandeld. Het grootste deel van de betalingen verloopt dus al elektronisch.

Volgens onderzoeker Niklas Arvidsson voelen Zweden zich vertrouwd met elektronische betalingen. Hij zei daar het volgende over:

“We zijn een klein land en hebben al heel lang een zeer stabiele democratie. Voor ons is het geen probleem dat het geld alleen zichtbaar is op een internetsite. We vertrouwen het.”

Vertrouwen

De transitie richting een cashloze samenleving is niet alleen gebouwd op vertrouwen in het financiële systeem, maar ook op vertrouwen in de rechtsstaat en de overheid. Elektronische betalingen worden geregistreerd en bevatten privacygevoelige informatie. Het is de vraag hoe vertrouwelijk banken en de overheid met deze gegevens omgaan.

Het weghalen van contant geld heeft als voordeel dat winkeliers en banken minder snel een doelwit worden voor criminelen, maar het nadeel is dat de afhankelijkheid van elektronische betalingssystemen steeds groter wordt. Ook op internet zijn immers criminelen actief die zullen proberen in te breken op de systemen van banken.

Mocht om wat voor reden dan ook het banksysteem een paar uur of langer stil komen te liggen, dan heb je in een cashloze samenleving niet de mogelijkheid om op een ander betaalmiddel terug te vallen. Dat is een veiligheidsrisico waar overheden en centrale banken rekening mee dienen te houden.

Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

Zweden kan contant geld in 2023 afschaffen (Afbeelding via Flickr)

24 oktober 2017
Column: Contant geld blijft onmisbaar

Puerto Rico is sinds eind september volledig afhankelijk van contant geld, omdat orkaan Maria een groot deel van het elektriciteitsnet op het eiland heeft weggevaagd. Tot op de dag van vandaag zitten negen van de tien inwoners nog steeds zonder stroom en heeft de helft van het eiland geen toegang tot drinkwater.

Door het uitvallen van de stroom komt de economie maar moeizaam op gang, maar dat geldt ook voor het betalingsverkeer. Pinautomaten in winkels werken niet meer, waardoor bankpasjes en creditcards niet meer gebruikt kunnen worden voor de dagelijkse boodschappen.

Als gevolg van de stroomstoring is er op het hele eiland een run op contant geld ontstaan. En dat zorgt voor lange wachtrijen, want door de stroomstoring is ook twee derde van alle geldautomaten buiten werking. Bij de geldautomaten die nog wel werken staan lange rijen, terwijl geldtransporten af en aan rijden om ervoor te zorgen dat er bankbiljetten uit de muur blijven komen.

Volgens Bloomberg was de vraag naar contant geld een paar dagen na de verwoestende orkaan zo groot dat een van de grootste banken op het eiland de Federal Reserve om assistentie moest vragen. Centraal bankier William Dudley gaf niet lang daarna opdracht om een vliegtuig vol bankbiljetten naar Puerto Rico te sturen.

Contant geld blijft onmisbaar?

Het voorbeeld van Puerto Rico bewijst nog eens dat de samenleving vandaag de dag zeer afhankelijk is van elektriciteit en dat geavanceerde elektronische betaalsystemen zeer kwetsbaar zijn bij een natuurramp of bij een andere ramp waarbij de stroomvoorziening verstoord wordt. In dat geval blijkt contant geld het meest gewilde instrument te zijn, omdat het rechtstreeks en zonder tussenkomst van derden gebruikt kan worden. Dat is ook een van de redenen waarom het altijd verstandig is om wat contant geld achter de hand te houden, zeker in een tijdperk waarin banken vrijwel geen rente meer bieden op spaartegoeden.

Een samenleving zonder contant geld is erg kwetsbaar voor stroomuitval, hackers of technische storingen. Daarom is het vanuit strategisch oogpunt van belang om de infrastructuur voor bankbiljetten en munten altijd achter de hand te houden. Wil je ook je vermogen verzekeren tegen de kwetsbaarheden van digitale informatiesystemen? Dan zijn tastbare zaken als contant geld en edelmetalen een goede aanvulling op een spaarrekening die vrijwel geen rente meer oplevert.

Frank Knopers

Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].

12 oktober 2017
Zes banken experimenteren met blockchain valuta

Zes banken hebben zich aangesloten bij een nieuw project van de Zwitserse bank UBS om een digitale munt op basis van blockchain in omloop te brengen. Barclays, Credit Suisse, HSBC, maar ook kleinere banken als de Canadian Imperial Bank of Commerce, MUFG en State Street doen mee aan de ontwikkeling van de zogeheten ‘utility settlement coin’ (USC).

De USC zal bij alle aangesloten banken rechtstreeks inwisselbaar zijn voor tegoeden in de officiële valuta. Deze nieuwe virtuele munt moet eind 2018 gelanceerd worden, zo verklaarde het hoofd van de fin-tech afdeling van UBS tegenover de Financial Times.

De Zwitserse bank presenteerde het concept voor het eerst in september 2015, toen in samenwerking met het blockchain-bedrijf Clearmatics en met andere banken als Deutsche Bank en Santander. Maar nu meer banken meedoen lijkt het initiatief een grotere kans van slagen te hebben.

Met deze nieuwe munteenheid op basis van de blockchain technologie kunnen klanten van de deelnemende banken rechtstreeks en zonder vertraging betalingen verrichten, tegoeden die de banken één op één omwisselen voor echt geld.

Virtuele munteenheid

Met deze nieuwe virtuele munt op basis van blockchain technologie stappen ook banken in de wereld van Bitcoin, Ethereum en Litecoin. Wat deze technologie bijzonder maakt is dat er geen centraal punt is waar alle transacties verwerkt worden, omdat alle transacties binnen het netwerk zelf gevalideerd worden. Een geldsysteem op basis van blockchain maakt het dus mogelijk om rechtstreeks betalingen te verrichten, zonder tussenkomst van een bank.

Als het experiment van UBS een succes wordt kan de nieuwe virtuele munt door meer banken geïmplementeerd worden. Toch is UBS niet de enige bank die met deze technologie bezig is, want ook centrale banken onderzoeken de mogelijkheden van geld op basis van de blockchain technologie.

31 augustus 2017
Documentaire: Een zondvloed van geld

Sinds het uitbreken van de crisis hebben centrale banken de rente extreem verlaagd en hebben ze voor miljarden aan nieuw geld in de economie gepompt. Door dat beleid zijn de aandelenkoersen en huizenprijzen naar recordhoogte gestegen, maar is tegelijkertijd de spaarrente naar een historisch dieptepunt gedaald.

Wat moeten spaarders doen met hun geld, nu sparen bij de bank vrijwel niets meer oplevert? Kunnen ze hun geld beter beleggen in aandelen of is dat te riskant? En is het een goed idee om je geld van de bank te halen of goud te kopen? Deutsche Welle maakte onlangs een nieuwe documentaire over de gevolgen van de grootste financiële crisis sinds de jaren dertig.

11 augustus 2017
Column: Leen je rijk!

Als kind was ik altijd al vrij spaarzaam. Ik legde iedere maand zoveel mogelijk van mijn zakgeld opzij, zodat ik kon sparen voor een nieuwe trein of spaceshuttle van LEGO. Toen ik ouder werd begon ik met een bijbaantje en spaarde ik voor een andere hobby, namelijk computers.

Het idee dat je eerst moet sparen voordat je iets kon kopen beschouwde ik als iets vanzelfsprekends, totdat ik begon met studeren en opeens bijna gratis geld kon lenen van de IB-Groep (later DUO genoemd). Dat werd zelfs zo aantrekkelijk gemaakt dat het loonde om maximale studiefinanciering op te nemen en dat geld vervolgens op een spaarrekening te parkeren tegen een hogere rente. Dat veel studenten niet van die mogelijkheid gebruik maken en het geld besteden aan allerlei andere dingen is een tweede, maar het leerde mij wel dat het heel aantrekkelijk kan zijn om te lenen in plaats van te sparen.

Lenen loont meer dan sparen

Zo ging ik eind 2015 naar de bank om een hypotheek aan te vragen voor de aankoop van een appartement. Dat was in de tijd dat je nog rustig verschillende appartementen kon bekijken en je zelfs in een stad als Haarlem vaak nog ruimte had om beneden de vraagprijs te bieden. Ik kocht een appartement onder de vraagprijs en door de lage rente waren mijn maandlasten amper hoger dan in de (veel kleinere) studio die ik eerst huurde. De bank hoefde alleen maar een loonstrookje te zien en de rest was zo geregeld.

Door de extreem lage rente zijn er veel meer mensen zoals ik op zoek gegaan naar een koopwoning, met als gevolg dat de huizenprijzen in de grote steden weer de pan uit rijzen. Iedereen steekt zich weer vol in de schulden, omdat kopen op maandbasis nog steeds goedkoper is dan huren of omdat de verwachting is dat de economie zal blijven groeien en huizenprijzen daarom zullen blijven stijgen.

Door de gekte op de huizenmarkt heb ik in anderhalf jaar tijd waarschijnlijk net zoveel vermogen aan overwaarde opgebouwd als dat ik in de afgelopen tien jaar bij elkaar heb gespaard door hard te werken en relatief zuinig te leven! Waarom zou je nog sparen als je rijk kunt worden door te lenen en een huis te kopen?

Huizenmarkt als bron voor nieuwe crisis?

Voor mij als individu is het natuurlijk erg prettig dat de waarde van mijn huis stijgt, maar voor de samenleving als geheel is deze ontwikkeling op de huizenmarkt juist ongezond. Door de stijgende huizenprijzen kunnen we de risico’s van lenen namelijk niet meer goed inschatten.

Banken zien geen risico’s meer, omdat het onderpand van een hypotheek bij stijgende huizenprijzen vanzelf groter wordt dan de hypotheekschuld. Ook makelaars en notarissen zijn enthousiast, want meer transacties en hogere huizenprijzen betekent dat er weer een goede boterham verdiend kan worden. De makelaarskantoren schieten weer als paddenstoelen uit de grond. En dan hebben we natuurlijk de bouwsector, die het orderboek weer kan vullen met nieuwe vastgoedprojecten en renovaties aan bestaande woningen. Door de overwaarde komen huizenbezitters in de verleiding om een nieuwe badkamer, keuken of uitbouw te financieren, want ‘het huis is toch meer waard geworden’.

Zoals je ziet handelt iedereen in deze keten volledig rationeel vanuit zijn eigenbelang, dat is logisch en dat is ook wat je in een kapitalistisch economisch model van iedereen mag verwachten. Maar voor de samenleving als geheel is het uitermate onwenselijk, want de kans op een herhaling van de huizenmarktcrash van 2009 neemt op deze manier alleen maar verder toe.

Tijd voor nieuw beleid!

Wat kunnen we daar dan samen aan doen? Laten we wat mij betreft beginnen met het versneld afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, want dat is simpelweg een subsidie die de huizenprijzen alleen maar verder opdrijft. Om huishoudens niet in de problemen te brengen zou je de subsidie ook in stand kunnen houden, maar deze juist gebruiken om het versneld aflossen te stimuleren.

Ook zouden we een voorbeeld kunnen nemen aan Duitsland, waar je eerst een deel moet sparen voordat je een huis kunt kopen. Tegenstanders zeggen dat dat onhaalbaar is met de hoge huizenprijzen in ons land, maar dat is een omkering van oorzaak en gevolg. Juist omdat de Duitsers minder geld mogen lenen voor een huis zijn de prijzen daar veel lager dan in Nederland.

Het wordt tijd dat de politiek (wanneer komt er eindelijk een kabinet??) hier eens goed over nadenkt en een visie gaat uitdragen die de woningmarkt weer gezond kan maken. Nu rekenen we ons rijk, terwijl we ons in werkelijkheid alleen maar dieper in de schulden gestoken hebben…

Frank Knopers

Wilt u reageren? Mail naar [email protected]

Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].

30 juni 2017
Column: Geldcreatie

Afgelopen zondag was ik aanwezig bij het symposium van Burgerinitiatief Ons Geld. Het was een stralende zondagochtend en het beloofde ook nog eens een zeer warme dag te worden. Ik verwachtte daarom ook niet meer dan enkele tientallen mensen tegen te komen, want wie gaat er nou op zo’n prachtige zondagochtend in een theater zitten luisteren naar iets ingewikkelds als het hervormen van ons geldsysteem?

Helemaal verkeerd gedacht, want de zaal bleek grotendeels uitverkocht te zijn. Een paar honderd man! Het lijkt er dus op dat het onderwerp van geldcreatie echt begint te leven bij een grotere groep mensen, een goede ontwikkeling. Geld is tenslotte iets van ons allemaal, iets waarvan we verwachten dat het er altijd is en waar we bijna blind op moeten kunnen vertrouwen. Dan werkt ons geld tenslotte het best.

Het feit dat zoveel mensen kwamen opdagen is aan de ene kant een goed teken (bewustwording), maar aan de andere kant ook weer niet. Zou ons geldsysteem helemaal perfect werken, dan zouden we er immers helemaal niet meer bij stilstaan. Dan hadden we op die betreffende zondagochtend tijd besteed aan familie, vrienden, hobby’s en dergelijke.

Ons Geld

Het symposium begon met een verhaal van Luuk de Waal Malefijt, de oprichter van Stichting Ons Geld. Ook hij raakte gegrepen door de financiële crisis en begon zich te verdiepen in de werking van ons geldsysteem. In de uithoeken van het internet vond hij documentaires en video’s over de geschiedenis van geld, de werking van ‘fractional reserve banking’ en de geleidelijke evolutie van geld op basis van goud en zilver naar geld dat op vertrouwen gebaseerd is.

Een feest van herkenning, want dat is ongeveer dezelfde weg die ik aflegde met het bestuderen van het geldsysteem. Dezelfde fascinatie voor dit onderwerp verklaart waarom ik nu deze column aan het schrijven ben.

Luuk de Waal Malefijt wilde deze kennis niet voor zichzelf houden en richtte in 2012 een stichting op om het onderwerp van geldcreatie bij een groter publiek onder de aandacht te brengen. En met succes, want in 2016 kwam er zelfs een debat over geldcreatie in de Tweede Kamer!

Hoe nu verder?

Allemaal leuk en aardig natuurlijk, maar de grote vraag is nu hoe we het geldsysteem dat we hebben verder kunnen perfectioneren. Volgens Burgerinitiatief Ons Geld ligt die oplossing in een nieuw soort geld, die als een virtuele munt in omloop moet worden gebracht. Schuldenvrij geld, dat permanent circuleert en dat ook buiten commerciële banken om tussen individuen en bedrijven verhandeld kan worden. Dat nieuwe geld moet door een nieuwe onafhankelijke monetaire autoriteit in omloop worden gebracht, waarmee de geldscheppende functie van banken komt te vervallen en geld weer een publieke zaak wordt.

Het alternatief dat door Burgerinitiatief Ons Geld wordt aangedragen is interessant, maar ik heb er zo mijn vraagtekens bij of ons geldsysteem daar beter door zal werken. Het voorstel van Ons Geld geeft veel meer macht aan de overheid om te bepalen hoeveel geld er in omloop moet zijn, terwijl de ervaring ons leert dat we de overheid geen toegang moeten verlenen tot de geldpers!

Euro is zo slecht nog niet

Misschien zijn we ons er niet voldoende van bewust, maar naar mijn idee hebben we in Europa het doel van een onafhankelijke monetaire autoriteit al gerealiseerd. De euro is namelijk de allereerste valuta ter wereld die is losgekoppeld van de natiestaat én van goud. Waarom is dat belangrijk? Omdat het verleden heeft uitgewezen dat de meeste geldsystemen uit elkaar vielen door misbruik van de geldpers of door een gebrek aan goud tegen de afgesproken vaste wisselkoers..

De euro is om verschillende redenen een zeer degelijke valuta. Niet alleen omdat zoveel mensen hem dagelijks gebruiken, maar ook omdat het geld precies doet wat je ervan mag verwachten. En mocht het vertrouwen in de euro onder druk komen te staan, dan is het goed om je als burger te realiseren dat alle bankbiljetten in je portemonnee indirect ondersteund worden door de goudvoorraden van de lidstaten. Een gouden fundament, daarvoor hoef je alleen maar op de balans van de ECB te kijken…

Alle eurobiljetten in omloop worden indirect gedekt door goud (Bron: ECB)

Ander geldsysteem?

Natuurlijk zijn er problemen in de Eurozone. Hoge staatsschulden in een aantal zuidelijke landen, de exorbitante private schuldenberg in sommige andere landen, de honderden miljarden aan slechte leningen op de Europese bankbalansen en het zogeheten “too big to fail” probleem, waardoor onrendabele banken overeind gehouden worden.

Veel uitdagingen dus, maar ik heb er nog steeds vertrouwen in dat we deze één voor een kunnen aanpakken binnen een geldsysteem wat in de basis goed werkt. Staatsobligaties en bankobligaties moeten weer risicodragend kapitaal worden en de garanties voor spaartegoeden moeten geleidelijk afgebouwd worden. Ook moet er denk ik een infrastructuur gebouwd worden om het betalingsverkeer sneller en minder kwetsbaar te maken voor het wegvallen van een grote bank. Het lijkt erop alsof de ECB daar al volop mee bezig is.

Natuurlijk kost dat allemaal veel tijd en geld, maar dat is op zichzelf denk ik geen reden om ons hele geldsysteem overhoop te gooien en in te ruilen voor iets dat nog niet in detail is uitgewerkt en waar ongetwijfeld ook veel nadelen aan kleven. Ik denk dat het verstandiger is om binnen het huidige systeem aan verbeteringen te werken, waardoor de euro een nog betere munt wordt.

Geld moet rollen

Mijn visie ten aanzien van geld is misschien wel te vatten met de uitspraak “geld moet rollen”. Geld is het beste in haar functie als betaalmiddel en rekenmiddel en ik gebruik het daarom ook alleen als zodanig.

Het feit dat de spaarrente zo laag is komt natuurlijk ook doordat de meeste mensen nog steeds hun spaargeld op de bankrekening laten staan. Daardoor is er veel meer aanbod van geld dan dat er vraag naar is, waardoor de rente (de prijs van geld) daalt.

Ik geef Mario Draghi dan ook volledig gelijk toen hij eerder dit jaar zei dat spaarders alternatieven hebben en verder moeten kijken dan alleen hun spaarrekening. Is het niet toevallig dat fysiek goud tegelijk met de introductie van de euro in alle eurolanden werd vrijgesteld van btw om het bezit van goud te bevorderen? Dat is stof om over na te denken.

Frank Knopers

Wilt u reageren? Mail naar [email protected]

Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].

23 juni 2017
Amerikaanse overheid wil meer controle op goud, geld en bitcoin

Het Amerikaanse Senaat behandelt een nieuw wetsvoorstel dat de overheid nog meer ruimte geeft om haar eigen bevolking af te luisteren en vermogen in beslag te nemen. Wordt het wetsvoorstel aangenomen, dan moeten Amerikanen die met meer dan $10.000 aan ‘monetaire instrumenten’ op reis gaan dat aangeven bij de overheid. Dan hebben we het dus niet alleen over contant geld, maar ook over bitcoins en edelmetalen.

Geef je deze bezittingen niet op aan de overheid, dan wordt dat onder het nieuwe wetsvoorstel beschouwd als een financiële misdaad. Daarvoor kun je nu maximaal vijf jaar gevangenisstraf krijgen, maar dat wil men oprekken tot maximaal tien jaar.

Naast hogere straffen krijgt de Amerikaanse overheid onder dit wetsvoorstel ook meer bevoegdheden om mensen af te luisteren, indien er een vermoeden bestaat dat je meer dan $10.000 aan waarde bij je hebt. Dan hebben we het over het volgen van telefoongesprekken en het uitlezen van emails en andere tekstberichten.

Meer financiële repressie

De Amerikaanse overheid neemt al bijzonder veel maatregelen om haar eigen bevolking onder controle te houden. Zo moeten ook banken, aandelenbrokers, casino’s, wisselkantoren en handelaren in edelmetalen al enige tijd melding maken van verdachte geldstromen. In het nieuwe wetsvoorstel worden ook handelaren in bitcoins en andere crypto currencies verplicht om verdachte transacties aan de overheid door te geven. Dat is zo goed als onmogelijk, gezien het anonieme karakter van deze virtuele valuta.

Het wetsvoorstel geeft de Amerikaanse overheid ook meer bevoegdheden om bezittingen van haar burgers in beslag te nemen, het zogeheten Asset Forfeiture Program. Zo wordt het aantal overtredingen waarvoor de politie bezittingen in beslag mag nemen sterk uitgebreid. Dan hebben we het niet alleen over geld, auto’s en huizen, maar ook over bezittingen die in een kluisje bewaard worden.

Privacy

Het is begrijpelijk dat de overheid meer wil doen om witwassen en belastingontduiking aan te pakken, maar de maatregelen die de laatste jaren onder het mom van terrorismebestrijding worden genomen zijn een directe aanval op de privacy van burgers. Het feit dat iemand veel vermogen bij zich heeft wil nog niet zeggen dat deze persoon kwaad in de zin heeft en daarom afgeluisterd dient te worden. Toch dreigt dat nu wel de realiteit te worden. Je bent verdacht, tenzij je het tegendeel kunt bewijzen.

Het bezit van contant geld wordt al jaren gecriminaliseerd, net als alle geldstromen waar de overheid geen grip op heeft. Juist daarom zijn contant geld, goud en in toenemende mate bitcoins een doorn in het oog voor overheden en inlichtingendiensten. Onder het mom van terreurdreiging hebben overheden en inlichtingendiensten steeds meer macht naar zich toe getrokken. Is uw vermogen nog wel veilig?

Amerikaanse overheid wil meer controle op goud, geld en bitcoin?

15 juni 2017
Zweden zet nieuwe stappen richting cashloze samenleving

Zweden heeft de ambitie om een cashloze samenleving te worden, want op steeds meer plaatsen wordt het mogelijk gemaakt met een bankpas of mobiele telefoon te betalen. Wil je een donatie doen aan de kerk of een daklozenkrant kopen, dan kan dat tegenwoordig ook al door de pinpas te trekken. Ga je naar de rommelmarkt, dan kun je bij veel kraampjes ook al met een app op je mobiele telefoon betalen.

Door al deze innovaties is de hoeveelheid contant geld in Zweden de laatste jaren spectaculair gedaald. Volgens cijfers van de Zweedse centrale bank zijn er nu al 40% minder munten en bankbiljetten in omloop dan in 2007. Met in totaal 56,8 miljard kronen (omgerekend ongeveer €5,6 miljard) is de hoeveelheid cash geld in omloop weer terug op het niveau van 1990.

Geld in omloop daalt in hoog tempo (Bron: Bloomberg)

Vorig jaar verdween bijna 16% contant geld uit circulatie

Cashless

De Zweedse bankensector probeert om verschillende manieren het gebruik van contant geld terug te dringen. Zo zijn er steeds meer bankkantoren waar geen munten en bankbiljetten gebruikt worden. Om het gebruik van elektronisch betalen te stimuleren heeft de bankensector een speciale smartphone app ontwikkeld, waarmee mensen onderling kleine bedragen naar elkaar overmaken. Deze app heeft al 5,5 miljoen actieve gebruikers.

Cecilia Skingsley van de Zweedse centrale bank verklaart tegenover Bloomberg dat de Zweedse bevolking altijd al snel is geweest met elektronische betaalstructuren als creditcards en online bankieren. Deze technologische oplossingen bieden volgens haar niet alleen meer gebruiksgemak, maar ook kostenbesparingen met zich mee.

Nadelen

Elektronisch betalen brengt zoals gezegd veel voordelen met zich mee, maar verder vooruit kijkend zijn er ook een aantal nadelen aan een economie die uitsluitend draait op elektronische betalingen. Mensen worden nog afhankelijker gemaakt van dit soort systemen, waarmee ze veel macht in handen leggen van banken en overheden.

Een ander bezwaar is privacy. Alle transacties kunnen geregistreerd en opgeslagen worden, waardoor je privacy verder beperkt wordt. En hoe veilig zijn deze gegevens? Kunnen we die beschermen tegen aanvallen van hackers die de informatie voor kwaadaardige doeleinden willen gebruiken?

Ook veiligheid is een uitdaging. Als de economie voor 100% moet vertrouwen op digitale betalingsstructuren ben je erg kwetsbaar voor hackers en computerstoringen. Valt de stroom uit, dan ligt ook al het betalingsverkeer stil. Natuurlijk zal dat niet snel gebeuren, maar het is in extreme scenario’s wel iets om rekening mee te houden.

Een vierde bezwaar tegen een samenleving zonder contant geld is dat banken veel makkelijker een negatieve rente kunnen doorberekenen aan spaarders. Dat geeft centrale banken meer speelruimte om de rente verder te verlagen.

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

19 mei 2017
Bundesbank: “Banken creëren geld uit het niets”

In navolging op de Bank of England komt nu ook de Bundesbank met een verhelderend stuk over geldcreatie. In haar maandrapportage van april schrijven economen van de Duitse centrale bank dat commerciële banken inderdaad geld ‘uit het niets’ creëren. Zodra je een lening afsluit bij een bank wordt dat bedrag gewoon op je bankrekening toegevoegd als nieuw geld, waardoor de totale geldhoeveelheid toeneemt.

Met deze informatie probeert de Bundesbank een einde te maken aan het hardnekkige misverstand dat commerciële banken slechts tussenpersoon zijn in de kredietverlening en dat ze alleen het geld uitlenen dat door andere rekeninghouders bij de bank gestald is. Dat betekent ook dat banken niet per definitie reserves moeten hebben om een lening te kunnen verstrekken. Een handtekening van de schuldenaar is in principe voldoende om nieuw geld in omloop te brengen.

Banken creëren nieuw geld

Dat banken nieuw geld in omloop brengen wil overigens niet zeggen dat ze dat onbeperkt kunnen doen. Zo zijn banken verplicht een zekere kapitaalbuffer aan te houden, waarmee ze een eventuele uitstroom van spaartegoeden kunnen opvangen. Die reserves hebben banken nodig voor het geval spaarders geld van hun rekening halen of hun tegoed willen overschrijven naar een andere bank.

Een andere beperking op de geldcreatie is dat banken risico lopen als een lening niet volledig wordt terugbetaald. Dit zelfcorrigerend mechanisme moet voorkomen dat banken onverantwoorde leningen verstrekken. Helaas heeft de praktijk uitgewezen dat banken soms toch onverantwoorde risico’s nemen, zeker als ze de verliezen kunnen afwentelen op de samenleving.

Rente

Onder normale omstandigheden kunnen centrale banken de geldcreatie beïnvloeden door de rente te verhogen of te verlagen. Een hoge rente zal de kredietverlening afremmen, terwijl een lage rente de kredietcreatie juist stimuleert. Dat mechanisme lijkt inmiddels uitgewerkt, aangezien de kredietverlening zelfs met een rente van bijna nul procent nauwelijks op gang komt. Door onzekerheid over de toekomst is er simpelweg minder vraag naar krediet, ook al wordt het tegen een historisch lage rente aangeboden.

In 2014 publiceerden Marketupdate een uitgebreid artikel over geldcreatie. Hierin leggen we uit wat er op de bankbalans gebeurt op het moment dat er een lening verstrekt wordt en wat er gebeurt op het moment dat een centrale bank staatsobligaties opkoopt.

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

16 mei 2017
India start experiment met 75 cashloze steden
De Indiase regering is in samenwerking met Price Waterhouse Coopers aan een nieuw experiment begonnen. In 75 steden verspreid over het hele land moet men een periode zonder contant geld leven, als voorbeeld voor de rest van het land waar nog overwegend met contant geld betaald wordt. In deze 75 cashloze steden moet al het betalingsverkeer elektronisch verricht worden. Voorwaarde is dat er nu al in minstens 80% van de gevallen digitaal betaald wordt.

Achter deze ontwikkeling van cashloze steden schuilt een veel groter plan. De Indiase overheid wil meer controle over alle geldstromen, zodat het makkelijker wordt belastingen te heffen op het doen en laten van de bevolking. Ook wordt het voor de overheid makkelijker om het vermogen van haar burgers te traceren.

India als proefkonijn

Verschillende grote bedrijven die zich bezighouden met elektronische betalingssystemen kijken vol belangstelling naar deze ontwikkeling, omdat India een gigantische afzetmarkt is. Het land telt meer dan 1,3 miljard inwoners, waarvan een paar honderd miljoen zelfs geen toegang heeft tot een bankrekening. Twee derde van de Indiase bevolking woont bovendien op het platteland, buiten het bereik van de grote bankfilialen.

Om al deze mensen aangesloten te krijgen op het elektronische betalingsverkeer worden er tal van nieuwe systemen ontwikkeld, die contant geld overbodig moeten maken. Het bedrijf The Mobile Wallet (TMW) uit Mumbai heeft een app ontwikkeld waarmee mensen elektronisch betalingen kunnen verrichten. Andere bedrijven bouwen Wifi hotspots, zodat winkels in de stad hun betalingssystemen direct kunnen koppelen aan het internet.

Cashloze samenleving

Consultancybureau Price Waterhouse Coopers heeft in samenwerking met de regering vastgesteld welke steden het meest geschikt zijn voor dit experiment. Het lijkt de opmaat naar een groter plan om contant geld uit te faseren. Begin dit jaar werd duidelijk dat de Amerikaanse organisatie USAID mogelijk betrokken is geweest bij het organiseren van het verbod op 500 en 1.000 roep biljetten.

Op 8 november werden deze biljetten ongeldig verklaard en moest iedereen deze inleveren bij de bank. Door de slechte voorbereiding en het gebrek aan elektronische betalingssystemen ontstond er een acuut tekort aan geld, waardoor naar schatting meer dan honderd mensen om het leven kwamen. Met deze schoktherapie probeert India de transitie naar de cashloze samenleving te versnellen.

Lees ook:
India start experiment met 75 steden zonder contant geld

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
25 april 2017