Marketupdate

Tag: oekraine

  • IMF stuurt zak geld naar Oekraïne

    Het IMF reikt Oekraïne de helpende hand toe en verstrekt een lening die ergens tussen de $14 en $18 miljard zal liggen, zo schrijft Russia Today. Met deze lening wordt een zogeheten ‘default’ voorkomen en kan een deel van de schade van vier maanden ongeregeldheden worden opgevangen. Nu het IMF een deal gesloten heeft komt ook Europa met geld over de brug. De Europese Commissie stelde een noodpakket van €11 miljard samen voor het noodlijdende Oost-Europese land.

    Hervormen

    Het IMF zegt een leidende rol op zich te nemen in de economische hervorming van Oekraïne, zodat het land in de toekomst in economisch opzicht minder kwetsbaar wordt. "De steun van het IMF in essentieel om aanspraak te kunnen maken op hulp van de EU en de Wereldbank."  Oekraïne moet veel maatregelen nemen om de economie weer op gang te krijgen. Zo eiste het IMF dat er een einde kwam aan de subsidies op gas, waardoor de energierekening voor de bevolking met ingang van 1 mei met 50% zal stijgen. Volgens het IMF hebben energiesubsidies in 2012 ongeveer 7,5% van het Oekraïense bbp af gesnoept.

    Steun

    Ook Japan geeft steun aan Oekraïne. Premier Shinzo Abe zei afgelopen maandag dat het land ongeveer $1,5 miljard beschikbaar stelt in de vorm van leningen en subsidies. Dit geld zal gebruikt worden om gebouwen op te knappen en de gezondheidszorg te verbeteren. Rusland was eind vorig jaar het eerste land dat economische steun gaf aan Oekraïne, door $3 miljard aan staatsobligaties te kopen. In totaal zijn 188 landen lid van het IMF, landen die allemaal een bijdrage leveren aan het noodfonds dat het IMF voor dit soort gevallen kan aanspreken. In 2010 besloot het IMF een hogere bijdrage te vragen, omdat meer en meer landen in de problemen dreigden te komen.

    Schulden

    Oekraïne heeft een staatsschuld van 40,5% van het bbp, relatief weinig in vergelijking met veel Westerse landen. Maar deze zomer moet een grote lening van $6 miljard afgelost worden, wat ongeveer een derde is van de omvang van de economie. In februari maakte de Oekraïense minister van Financiën de berekening dat er de komende twee jaar $35 miljard aan hulp uit het buitenland nodig is. De valuta van het Oost-Europese land heeft dit jaar al bijna 25% van haar waarde verloren tegenover de Amerikaanse dollar.

    Oekraïne krijgt noodhulp van het IMF en de EU

    Oekraïne krijgt noodhulp van het IMF en de EU

     

  • Hoe stoppen we Poetin?

    Sinds de bemoeienis van Poetin met de gang van zaken op de Krim stellen beleidsmakers in de verschillende Westerse hoofdsteden zich maar één vraag: hoe stoppen we Poetin? Daarmee bedoelen ze niet, dat ze op manieren zinnen om de Russen uit de Krim te verdrijven. De Russische bezetting van het schiereiland lijkt een fait accompli. Veeleer is de angst, dat het hernieuwde Russische zelfbewustzijn grotere en verder reikende ambities heeft dan de Krim. Een Amerikaanse generaal denkt dat het nietige Transnistrië, op de grens tussen Oekraïne en Moldavië, het volgende doelwit is. Zelfs een trouw bondgenoot van Poetin, Alexander Lukashenko van Wit-Rusland toont zich ongerust over de expansiedrang van zijn vriend. In Wit-Rusland wonen ook veel Russen en die zouden zomaar kunnen besluiten aansluiting te zoeken bij het moederland.

    Poetin op de motor

    Poetin op de motor

    Iedereen, in west en oost, is ongerust over de nabije toekomst, de stabiliteit en de veiligheid van de regio rondom Oekraïne. Tot nu toe hebben politieke leiders in het westen zeer terughoudend gereageerd. Een aantal Russen uit de onmiddellijke nabijheid van Poetin is op een zwarte lijst geplaatst, maar vooral de Europese Unie deinst er voor terug om verder te gaan. Dat is misschien voor het moment ook maar het beste. Het is zeer goed denkbaar, dat snelle economische sancties contraproductief kunnen en zullen uitpakken. Natuurlijk zijn Europese leiders (oprecht) boos, maar Poetin weet ook heel goed dat onder die woede verdeeldheid schuilt. Daar zal hij gebruik van proberen te maken. Zullen Duitsers en Italianen een energieboycot voor langere tijd accepteren? Dat is moeilijk te geloven als de komende winter strenger is dan de andere. Zal Londen het oké vinden, als steeds meer Russische miljardairs de City gaan mijden. Ook dit is moeilijk te geloven. Trouwens, een economische boycot van Rusland kan de regio, die we willen helpen, juist zwaar treffen. Het is goed voor te stellen, dat een economische boycot van Rusland juist Oekraïne zwaarder zal treffen met als gevolg een snel oplopende politieke en economische destabilisatie. Het zou de ideale uitnodiging zijn voor de Russen om ook daar orde op zaken te stellen. En tenslotte is het belangrijk om je kruit niet in één keer te verschieten.

    G7 bijeen op het Catshuis

    G7 bijeen op het Catshuis

    De annexatie van de Krim is naar alle waarschijnlijkheid niet de aanloop naar WO III. De Krim is geen Sudetenland 1938. Dus een gepaste reactie is op zijn plaats. Als de kalmte terug keert kan de EU, gesteund door de VS, tamelijk eenvoudig de diplomatieke boycot van Rusland intact houden. Het opzeggen van het lidmaatschap van de G8, het opschorten van het lidmaatschap van het Internationaal Agentschap en OECD maken op de korte termijn helemaal geen indruk op Poetin. Maar blijft dat ook zo, als die diplomatieke boycot lang, heel lang voortduurt?

    Russisch gas naar Europa

    Russisch gas naar Europa

    Economische boycot?

    Mocht de situatie ernstig verslechteren, dan kan een economische boycot altijd nog. En dan nog is het waarschijnlijk onverstandig om over te gaan op een all-out boycot. Ook dan is een stapje-voor-stapje benadering waarschijnlijk de beste manier. Bijvoorbeeld: eerst alle Russische tegoeden bevriezen en pas in tweede instantie Russische banken weren van de euro- en dollarmarkten. De onderliggende gedachte van het beleid van de EU moet zijn, dat dit een gevecht van de lange adem en van wilskracht wordt. Poetin is niet de man om op korte termijn concessies te doen. Hij is een machtsdenker pur sang met als motto: the weak get beaten. Op de korte termijn heeft het Westen weinig in te brengen. Op de langere termijn keren de kansen. Het is nog maar de vraag of Poetin een gematigde boycot over een periode van drie jaar politiek en economisch overleeft. Ook de doorsnee Russische burger heeft steeds meer te verliezen. Een gematigde boycot is temeer op zijn plaats, omdat het de EU tijd en gelegenheid geeft zich minder afhankelijk te maken van Russisch gas en geld. Bovendien geeft het gelegenheid een echte strategie te ontwikkelen voor de landen die zuchten onder de schaduw van de Russische ambitie. Ook daar heeft het tot nu toe aan ontbroken.

    Londen zou graag nog meer Russische miljardairs verwelkomen

    Londen zou graag nog meer Russische miljardairs verwelkomen

    Cor Wijtvliet Vragen en opmerkingen kunt u richten aan [email protected]

  • Rusland uit de G8 geschopt

    De Amerikaanse president Obama en andere wereldleiders hebben besloten Rusland uit de G8 te zetten. Het is de nieuwste stap die ‘het Westen’ zet om Rusland te straffen voor het militaire machtsvertoon op de Krim. “Internationale wetgeving verbiedt de acquisitie van (een gedeelte van) een ander land door middel van dwang. Dat schendt de principes waarop het internationale systeem gebouwd is. We veroordelen het illegale referendum in de Krim, omdat het een schending is van de Oekraïense grondwet”, zo valt te lezen in een persverklaring.

    De G8 is een groep van acht industriële staten, waar Rusland in 1998 als achtste lid bij kwam. De groep werd in 1975 opgericht en had op dat moment zes leden. De groep houdt jaarlijks een bijeenkomst, waar ook de Europese Unie, China, India en Brazilië als niet-leden bij aanwezig zijn. De G8 heeft haar relevantie al enigszins verloren, omdat veel opkomende economieën niet vertegenwoordigd zijn in deze groep. Daarom is de G20 veel belangrijker geworden. tot de G7 behoren de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Canada, Frankrijk, Duitsland, Japan en Italië.

    Rusland uit de G8

    De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, laat merken dat hij niet onder de indruk is van het besluit van de groep: "De G8 is een informele organisatie die geen lidmaatschapskaarten uitdeelt en die, per definitie, geen leden uit de groep kan verwijderen. Alle economische en financiële vraagstukken worden tijdens de G20. De G8 heeft bestaansrecht als forum voor het dialoog tussen leidende Westerse landen en Rusland." Hij is van mening dat het besluit onrechtvaardig en irrationeel is en dat het onnodige barrières opwerpt in het overleg. Lavrov zei dat Rusland nooit zo veel waarde heeft gehecht aan deze constructie en dat zijn land het niet betreurenswaardig vindt om niet bij de G8 betrokken te worden. De Russische minister van Buitenlandse Zaken vat het op als een mooi moment voor Rusland om te experimenteren hoe het is om niet bij de G8 betrokken te zijn. Nu Rusland uit de groep is gezet gaat ook het geplande overleg in juni in Sochi niet door. De Russische stad die begin dit jaar nog de Olympische Spelen verzorgde wordt door het G7-gezelschap geruild voor Brussel. Daar zal nu het overleg van juni plaatsvinden.

    Sancties

    Indien Rusland haar militaire aanwezigheid in de Krim verder uitbreidt en een bedreiging begint te vormen voor de rest van Oekraïne zal 'het Westen' nieuwe economische sancties uitoefenen. De Verenigde Staten gaan een directe militaire confrontatie uit de weg en zetten momenteel in op een diplomatieke oplossing, die afgedwongen moet worden met louter economische sancties. Er zijn op dit moment naar schatting 20.000 Russische troepen gestationeerd in de Krim.

    Sergei Lavrov is niet onder de indruk van het besluit van de G8

    Sergei Lavrov is niet onder de indruk van het besluit van de G8

  • Bankrun op de Krim

    Eerder schreven we op Marketupdate al over een dreigende bankrun in Oekraïne. Door de onstabiele politieke situatie halen meer mensen geld van hun spaarrekening, waardoor onder meer UniCredit zich genoodzaakt voelde een limiet in te stellen op het maximumbedrag dat men kan pinnen. We zijn nu bijna twee weken verder, maar de situatie ziet er nog steeds niet goed uit. Zero Hedge plaatste nieuwe foto’s uit de Krim, waarop lange rijen bij de pinautomaten te zien zijn. De foto’s zijn gemaakt door Alexander Marquardt van ABC News (@MarquardtA).

    Bankrun op de Krim

    Bankrun op de Krim

    Bankrun maakt limiet pinautomaat noodzakelijk

    Omdat het lastig is om de banken te bevoorraden met extra cash hebben banken limieten ingesteld voor de bedragen die men maximaal op een dag kan pinnen. Voor klanten van UniCredit is dat 1.500 hryvnia (ongeveer €116), voor klanten van de Oshad bank is dat blijkbaar 3.000 hryvnia (ongeveer €232). Ondanks de lange wachtrijen bij de pinautomaten is de sfeer kalm, zo schrijft correpondent Alexander Marquardt op zijn twitter account.

  • Adviseur Poetin: “We zullen iedereen aanmoedigen dollars te dumpen”

    Sergei Glaziev, een adviseur van Poetin, heeft zich vandaag fel uitgelaten over mogelijke sancties tegen Rusland. Hij waarschuwt voor de consequenties die sancties kunnen hebben op de Verenigde Staten zelf. De adviseur zei het volgende:

    “De Amerikanen bedreigen Rusland met sancties en proberen de EU in een handelsoorlog en een economische oorlog met Rusland te slepen. Maar de meeste sancties tegen Rusland zullen juist de Verenigde Staten schade toebrengen, omdat Rusland voor haar handelsbetrekking op geen enkele wijze meer afhankelijk is van de VS.”

    Glaziev benadrukt dat Rusland een crediteur is van de Verenigde Staten…

    “We bezitten een substantiële hoeveelheid Amerikaanse staatsobligaties, meer dan $200 miljard. Als de Verenigde Staten het in hun hoofd halen bankrekeningen van Russische burgers en zakenmensen te bevriezen, dan beschouwen we de VS niet langer als een betrouwbare partner. We zullen iedereen aansporen Amerikaanse staatsobligaties te verkopen, dollars van de hand te doen en de Amerikaanse markt te verlaten”.

    De-dollarisatie

    Volgens de laatste TIC-data heeft Rusland ongeveer $139 miljard aan Amerikaanse Treasuries in bezit, een relatief klein deel van de $5,8 biljoen aan Amerikaanse staatsschuld die in handen is van het buitenland. Rusland heeft de afgelopen jaren al een aanzienlijk deel van haar dollarreserves van de hand gedaan en in januari verkocht China $48 miljard aan Amerikaanse staatsobligaties. Volgens onze gastschrijver 24 karaat passen deze ontwikkelingen binnen een grotere trend die al jaren bezig is en die steeds zichtbaarder wordt, namelijk die van 'de-Amerikanisering' en 'de-dollarisatie'. Rusland heeft met haar grote olie- en gasreserves een comfortabele positie. Ook heeft ze aan China een sterke bondgenoot. De twee landen sloten vorig jaar een belangrijke overeenkomst voor de levering van olie en de leiders van beide landen spraken eind vorig jaar al hun intenties uit om in 2014 meer samen te werken.

    Sancties

    "Zo lang Rusland niet meteen concrete stappen onderneemt om de situatie te de-escaleren zal het effect op de relatie tussen Rusland en de VS en op de positie van Rusland in de wereld substantieel zijn", zo verklaarde de Amerikaanse minister Kerry van Buitenlandse Zaken. Kerry sprak over economische sancties, het blokkeren van visa en het bevriezen van rekeningen.

    Kritiek

    De Russische oud-minister van energie, Vladimir Milov, bekritiseert de uitspraken van Glaziev. Hij laakt de houding van Poetin's adviseur, omdat deze de waarde van de Russische roebel ondermijnen. Afgelopen maandag ging niet alleen de Russische aandelenmarkt, maar ook de roebel onderuit. De munt verzwakte tot een dieptepunt van 36,5 roebel tegenover de dollar. "Die idioot Glaziev blijft praten tot de dollar in waarde gelijk is aan 60 [roebels]", zo schrijft de oud-minister op zijn twitter account.

    De uitspraken van Glazyev zijn volgens bronnen op persoonlijke titel en niet vanuit zijn positie als adviseur van de president.

    De uitspraken van Glaziev zijn volgens bronnen op persoonlijke titel en niet vanuit zijn positie als adviseur van de president

  • Goudprijs stijgt naar hoogste niveau in vier maanden

    De goudprijs zit door het laatste nieuws uit Oekraïne sterk in de lift, want aan het eind van de middag werd het hoogste niveau bereikt in vier maanden tijd. Russische troepen hebben zich gestationeerd in de Krim en de Russische regering heeft een ultimatum gesteld aan de Oekraïense troepen.

    Op het moment van schrijven staat de goudprijs op €31.618 per kilogram, een winst van 2,7%. In dollars kwam de goudprijs voor het eerst in lange tijd weer boven de $1.350 per troy ounce uit, een winst van ruim 2,4%. Ook zilver werd vandaag meer waard. De prijs steeg met 2,29% naar €503 per kilogram. In dollars steeg de zilverprijs met 1,62% naar $21,55 per troy ounce. De olieprijs blijft opvallend genoeg dicht bij huis. Op het moment van schrijven staat de prijs van een vat WTI olie slechts 0,19% hoger op $102,59. Brent olie kost op dit moment $109,07 per vat, een stijging van 0,10%.

    De goudprijs stijgt naar het hoogste niveau in vier maanden door de Russische dreiging in Oekraïne

    De goudprijs stijgt naar het hoogste niveau in vier maanden door de Russische dreiging in Oekraïne

  • Maximaal €110 pinnen in Oekraïne

    Op de website van UniCredit lezen we dat de bank met ingang van vandaag een limiet van 1.500 hryvnia (ongeveer €110) heeft ingesteld op het maximale bedrag dat men kan pinnen bij Oekraïense filialen van de bank. Deze ingrijpende maatregel is nodig om alle klanten toegang te kunnen geven tot spaartegoeden, zo schrijft UniCredit vandaag op haar website. Wie geen klant is van UniCredit kan nog minder geld pinnen bij de bank, namelijk 500 hryvnia. Omgerekend is dat iets meer dan €37 per dag. De bank belooft dat het om een tijdelijke maatregel gaat die wordt teruggetrokken zodra de situatie in Oekraïne normaliseert.

    UniCredit had begin dit jaar ruim 43 miljard hryvnia aan bezittingen op de balans staan, omgerekend ongeveer €3,2 miljard. De portefeuille van leningen heeft een omvang van 27,37 miljard hryvnia, wat bij de wisselkoers op het moment van schrijven ongeveer €2 miljard is. Eerder schreven we op Marketupdate al over limieten op het pinnen van contant geld bij de bank. Hoewel we ons dat in Nederland nog niet voor kunnen stellen is het in sommige landen praktijk geworden. Ook in Cyprus mochten spaarders op een gegeven moment een beperkte hoeveelheid cash per dag opnemen bij de bank. Als een rampscenario zich ontvouwt, zorg dan dat u spaargeld veilig en toegankelijk is.

    UniCredit beperkt maximale opname spaartegoeden in Oekraïne

    UniCredit beperkt maximale opname spaartegoeden in Oekraïne 

  • Bankrun dreigt in Oekraïne?

    In Oekraïne dreigt een bankrun, nadat spaarders in drie dagen tijd in totaal 7% van hun spaartegoeden weghaalden bij hun bank. Volgens Stepan Kubiv, de nieuwe gouverneur van de centrale bank, werd er tussen 18 en 20 februari in totaal voor 30 miljard Oekraïense hryvnia opgenomen. Dat is omgerekend ongeveer €2,25 miljard. Spaarders maken zich zorgen over de veiligheid van de bankensector en over de waarde van de munt. In het midden en in het westelijke deel van Oekraïne zwakt de uitstroom van spaartegoeden af, maar in het oostelijke deel blijft de situatie vooralsnog problematisch.

    Valuta onder druk

    De waarde van de hryvnia staat door de onrusten in Oekraïne onder druk. Afgelopen maandag verloor de munt 6,4% van haar waarde en zakte de wisselkoers weg tot 9,8 hryvnia per dollar. Vergeleken met het begin van dit jaar heeft de valuta van het verdeelde land al 16% aan waarde ingeboet ten opzichte van de dollar. In een poging de waarde van de munt te verdedigen heeft de Oekraïense centrale bank al een deel van haar buitenlandse valutareserves verbruikt. Beschikte de centrale bank eind januari nog over $17,8 miljard aan reserves, inmiddels is dat teruggelopen tot ongeveer $15 miljard. De centrale bank overweegt volgens analisten leningen aan vijf verschillende banken, zodat spaarders gekalmeerd worden en niet tegelijkertijd massaal hun geld komen ophalen. De centrale bank zou reeds maatregelen getroffen hebben om de uitstroom van kapitaal tegen te houden. Verschillende banken in Oekraïne hebben limieten ingesteld voor de bedragen die klanten dagelijks mogen opnemen. Het Italiaanse Unicredit stelde de limiet in op 1.500 hryvnia per dag, wat omgerekend €109,23 is. Bij andere banken was de maximale opname per dag slechts 500 hryvnia. Sommige banken hebben de opnamelimiet alweer opgeheven en de Russische Sberbank vond het niet nodig om limieten te hanteren. De centrale bank van Oekraïne heeft de koppeling van de munt aan de Amerikaanse dollar losgelaten. Dat is niet vreemd als je bedenkt dat het land een tekort van 8% op zowel de betalingsbalans als op de begroting heeft.

    ukraine-bankrun

    Oekraïne heeft zware financiële problemen, mensen halen geld van de bank (Afbeelding via Bloomberg)

    "Financiële ineenstorting"

    Nicholas Spiro van Sprio Sovereign Strategy verklaarde tegenover CNBC dat Oekraïne op de rand van de financiële afgrond staat. De huidige situatie zou vergelijkbaar zijn met de valutacrisis van eind jaren '90, een crisis die ontstond doordat landen geen valutareserves meer hadden om de waarde van hun munt te verdedigen. "Er is een run op de weinig liquide bankensector en de belastinginkomsten zijn in elkaar gezakt. Spaartegoeden worden opgenomen vanwege de verwachting van een scherpe devaluatie van de munt. We zijn getuige van een financiële meltdown".

    Noodhulp

    Het IMF is bereid om een noodpakket van $15 miljard te verstrekken aan Oekraïne, maar dat zou onvoldoende zijn. De nieuwe regering in Kiev zegt $35 miljard nodig te hebben. Ook de Europese Unie heeft bereidheid getoond om de nieuwe regering te helpen. Kredietbeoordelaar S&P verlaagde de kredietstatus van het land op 21 februari naar CCC, acht stappen verwijderd van 'investment grade'.

  • Hoge voedselprijzen oorzaak van sociale onrust?

    De wereld wordt geteisterd door sociale onrust in onder meer Oekraïne, Venezuela, Thailand, Syrië en Bosnië. Burgers gaan de straat op en vreedzame protest escaleert al snel tot gewelddadige confrontaties met de oproerpolitie. In ieder land worden er weer andere verklaringen gezocht voor een explosie van geweld. Een corrupte regering, sociale problemen en confrontaties tussen groepen met bepaalde politieke of religieuze overtuigingen en etnische achtergronden zijn daar voorbeelden van. Maar als we nog iets verder kijken zien we dat de opstanden wereldwijd een andere gemeenschappelijke deler hebben, namelijk hoge voedselprijzen. Motherboard publiceerde een uitgebreide analyse.

    In 2011 verscheen een wetenschappelijk artikel getiteld "The Food Crises and Political Instability in North Africa and the Middle East" van Marco Lagi, Karla Z. Bertrand en Yaneer Bar-Yam. In dit artikel beschrijven de auteurs de correlatie tussen voedselprijzen en sociale onrust in de wereld. Op basis van de FAO Food Price Index komen ze tot de conclusie dat in veel landen rellen uitbraken bij een voedselprijs index van meer dan 210. Dat gebeurde in de zomer van 2008 (vlak voor het uitbreken van de financiële crisis) en in 2011 (begon in Tunesië en verspreidde zich over Noord-Afrika). Sindsdien zijn de voedselprijzen weer wat gezakt, maar lang niet zo snel als na de piek in 2008. De volgende grafiek laat zien op welk moment de protesten begonnen in verschillende landen.

    Hoge voedselprijzen veroorzaken sociale onrust

    Hoge voedselprijzen veroorzaken sociale onrust (Bron: Lagi, Bertrand en Bar-Yam, 2011)

    Aanhoudend hoge voedselprijzen

    De gemiddelde voedselprijs index zit al sinds 2011 in de gevarenzone. De afgelopen drie jaar werd een gemiddelde voedselprijs index genoteerd van 230,1 (2011), 213,4 (2012) en 209,9 punten (2013). Dat de voedselprijzen op een relatief hoog niveau stabiliseren is ook op de volgende grafiek goed te zien. Deze is gebaseerd op dezelfde cijfers als bovenstaande grafiek, maar is bijgewerkt tot en met januari 2014. De aanhoudend hoge voedselprijzen zetten vooral druk op landen waar de bevolking een relatief groot deel van het inkomen moet besteden aan voeding. Onderzoeker Bar-Yam merkt op dat de reactie op hoge voedselprijzen per land verschillend is, maar dat het fenomeen zich overal ter wereld voor kan doen.

    Voedselprijsindex sinds 1990

    Voedselprijsindex sinds 1990

    Wereldwijd

    In Oekraïne, Thailand en in Venezuela hebben gewelddadige confrontaties al een aantal slachtoffers geëist, een ontwikkeling waar de Verenigde Naties in 2012 ook al voor waarschuwden. Ook in Bosnië worden de protesten heviger, een land dat te kampen heeft met een hoge werkloosheid en honger onder delen van de bevolking. Ook relatief rijke landen blijken niet immuun voor demonstraties, want in 2011 laaide het geweld al op in het Verenigd Koninkrijk en afgelopen zomer waren er ook een aantal incidenten in Zweden.

    De hoge voedselprijzen zijn volgens Bar-Yam te verklaren door voedselspeculatie en door subsidies voor het omzetten van voedsel in biobrandstoffen. Beide drijven de voedselprijzen op en zorgen indirect voor sociale onrust en honger in de wereld. De voedselprijzen worden op een wereldwijde markt bepaald en daar kunnen landen weinig invloed op uitoefenen. Oekraïne produceerde vorig jaar een recordhoeveelheid tarwe, maar dat betekende niet dat er in Oekraïne voldoende eten was. Een deel van de binnenlandse productie was bestemd voor de export en kwam dus niet ten goede aan de eigen bevolking. Het netwerk van import en export van voedsel is zo complex geworden dat geen enkel land immuun meer is voor hoge voedselprijzen, zo stelt Bar-Yam.

    Zo lang de voedselprijzen hoog blijven is er een verhoogde kans op sociale onrust. Het is de vonk die het vuur doet ontbranden.

    Conflict in Kiev

    Conflict in Kiev

  • Rusland leent $15 miljard aan Oekraïne

    De dagenlange protesten op de pleinen van hoofdstad Kiev hebben de Oekraïense president Viktor Yanukovich er niet van weerhouden gesprekken te voeren met de Russische president Vladimir Poetin. Uit die gesprekken kwam dinsdag een overeenkomst, waarin besloten ligt dat Rusland $15 miljard leent aan Oekraïne. Daarnaast krijgt het Oekraïense gasbedrijf Naftogaz voor onbepaalde tijd een stevige korting op de Russische gasprijs. In plaats van meer dan $400 per duizend kubieke meter gas hoeft het bedrijf nog maar $268,5 aan de Russische leverancier te betalen.

    Lening van $15 miljard

    Een Russisch staatsfonds zal voor omgerekend $15 miljard aan Oekraïense staatsobligaties kopen, obligaties die in euro’s zijn uitgegeven. De afgelopen jaren is het tekort op de Oekraïense betalingsbalans verder opgelopen en heeft het land steeds moeilijk geworden om de gasrekeningen aan Rusland te voldoen. Ook is de munt sterk in waarde gezakt sinds het uitbreken van de financiële crisis. De buitenlandse valutareserve van het Oost-Europese land is in de afgelopen jaren gehalveerd, van ongeveer $38 miljard in de zomer van 2011 tot minder dan $19 miljard in november 2013. De eerste grafiek laat de ontwikkeling van de valutareserves zien, de tweede grafiek toont het jaarlijkse overschot/tekort op de betalingsbalans.

    Valutareserves Oekraïne

    Valutareserves Oekraïne (Bron: Tradingeconomics)

    Betalingsbalans OekraïneBetalingsbalans Oekraïne (Bron: Tradingeconomics)

    Investeringen

    Naast een lening ter waarde van $15 miljard en de forse korting op het aardgas heeft Poetin nog meer te bieden aan Oekraïne. Zo werden er ook overeenkomsten ondertekend met betrekking tot de productie van het Antonov AN-124 vrachtvliegtuig, de bouw van een transportbrug in de Straat van Kertsj en de verdere samenwerking in de scheepvaart en de luchtvaart. Ook hebben Rusland en Oekraïne een overeenkomst bereikt om de drugshandel tussen de twee landen te bestrijden.

    Is Oekraïne geholpen?

    Nu Oekraïne een deal gesloten heeft met Rusland blijft de pro-Europese oppositie met twee vragen achter. Waarom is Rusland zo gul geweest om $15 miljard te verstrekken én korting te geven op gas? Wat heeft president Yanukovich in ruil daarvoor aangeboden? En de tweede vraag, die hier misschien wel aan gekoppeld is: Heeft dit gevolgen voor de samenwerking van Oekraïne met Europa?

    Volgens Poetin hoeft de Oekraïense bevolking zich daar geen zorgen over te maken. Hij zei er het volgende over:

    "Ik wil benadrukken dat deze overeenkomst niet gebonden is aan enige voorwaarden... Ik wil jullie kalmeren - we hebben helemaal niet gesproken over de mogelijke toetreding van Oekraïne tot de douane-unie."

    Viktor Yanukovich en Vladimir Poetin sluiten overeenkomst

    Viktor Yanukovich en Vladimir Poetin sluiten overeenkomst (Afbeelding via Reuters)

  • Chinezen kopen 5% landbouwgrond van Oekraïne

    China heeft met Oekraïne een deal gesloten voor de exploitatie van 3 miljoen hectare aan landbouwgrond. Dat is maar liefst 5% van het totale landoppervlak van het Oost-Europese land en 9% van al haar landbouwgrond. De deal tussen het Chinese Xinjiang Production and Construction Corps (XPCC) en het Oekraïense KSG Agro heeft een looptijd van 50 jaar en is dus van groot belang voor beide landen. In eerste instantie zal 100.000 hectare land gebruikt worden om voedsel te produceren voor China, daarna zal het systeem opgeschaald worden naar 3 miljoen hectare. Om dat oppervlak in perspectief te zetten: het is ongeveer de oppervlakte van een land als België of Armenië of van een staat als Massachusetts! Over de hele wereld zijn er volgens Quartz maar liefst vijftig landen die qua oppervlakte kleiner zijn dan de 3 miljoen hectare die China gaat gebruiken voor de productie van voedsel.

    Overeenkomst

    De overeenkomst tussen de twee landen omvat een aantal elementen. Zo zal China een lening van $3 miljard verstrekken aan Oekraïne voor de ontwikkeling van de landbouwgrond. Ook zal China de zaadjes, de landbouwvoertuigen en de kunstmest aanleveren, zodat het Oekraïense KSG Agro aan de slag kan gaan. Ook zal het Chinese XPCC meehelpen aan de bouw van een brug over de Straat van Kertsj, een zeestraat die de Zwarte Zee met de Zee van Azov verbindt. Met deze brug in het Zuid-Oosten van het land krijgt Oekraïne een betere verbinding naar haar buurlanden. Op dit moment varen er nog veerboten over deze zeestraat. Ook zal het Chinese bedrijf meehelpen aan de bouw van een nieuwe snelweg door Oekraïne.

    Het is dezelfde strategie die China in tal van landen over de hele wereld toepast. Ze koopt grondstoffen en bouwt in ruil daarvoor een goede infrastructuur bij haar handelspartner. Volgens critici heeft deze methode veel weg van kolonialisme, omdat de rijke landen er meer van zouden profiteren dan de arme landen.

    Voedselketen beschermen

    Steeds meer landen kopen in het buitenland landbouwgrond op, met als doel hun eigen voedselvoorziening veilig te stellen. Het zijn dan ook vooral overheden die aansturen op dit soort deals, in plaats van hedgefondsen die op zoek zijn naar snelle winst. Saoedi-Arabië, Zuid-Korea, de Verenigde Arabische Emiraten, Groot-Brittannië, de VS en tal van andere landen hebben de afgelopen jaren de jacht op landbouwgrond geopend. Vooral na 2007 en 2008, toen de voedselprijzen wereldwijd naar recordhoogte stegen, begonnen sommige landen zich zorgen te maken over de degelijkheid van hun voedselvoorziening.

    Volgens het meest recente rapport van onderzoeksbureau GRAIN wordt er vooral landbouwgrond opgekocht in Afrika en Oost-Europa, maar ook in Azië en Latijns Amerika. Naar schatting is 0,7 tot 1,75 procent van alle wereldwijde landbouwgrond inmiddels vergeven aan buitenlandse investeerders.

    Buitenland jaagt op landbouwgrond!

    Buitenland jaagt op landbouwgrond!

    Bevolkingsgroei

    De Chinese bevolking groeit en door de urbanisatie wordt er steeds meer landbouwgrond opgeofferd. China consumeert 1/5 deel van het totale aanbod van voedsel in de wereld, terwijl het land maar 9% van de wereldwijd beschikbare landbouwgrond in eigen bezit heeft. Sinds 2007 heeft China landbouwgrond gekocht in Zuid-Amerika, Zuidoost-Azië en Afrika.

    Deze deal met Oekraine is dan ook de grootste investering in de Chinese voedselketen van de afgelopen jaren. Niet ieder land verwelkomt de Chinezen. Quartz schrijft dat de Filipijnen en Mozambique soortgelijke deals voor landbouwgrond hebben afgewezen. De landbouwsector van Oekraïne krijgt door deze deal met China een behoorlijke impuls, omdat de sector na de val van het communisme maar langzaam geprivatiseerd is.

    Landbouw in Oekraïne krijgt impuls door deal met China

    Landbouw in Oekraïne krijgt impuls door deal met China