Volgens Poetin is er in de Verenigde Staten een politieke machtsstrijd gaande die als doel heeft de legitimiteit van president Trump te ondermijnen. De geruchten die onlangs naar buiten kwamen over dingen die Trump gedaan zou hebben tijdens zijn bezoek aan Moskou zijn volgens de Russische president een goed voorbeeld van een gefabriceerd verhaal dat als doel heeft Trump onderuit te halen.
Volgens Poetin lijkt het er zelfs op dat er achter de schermen een coup in Washington wordt voorbereid naar het model van de demonstraties op het Maidan plein in Kiev. Hieronder zijn reactie op de laatste geruchten.
Poetin: Zoals je weet zijn er mensen die weggaan zonder gedag te zeggen, uit respect voor de situatie die ontstaan is, om te voorkomen dat de situatie erger wordt. Daarnaast is er een categorie mensen die wel gedag blijft zeggen, maar die nooit weggaan. Ik geloof dat de vertrekkende Amerikaanse regering tot die tweede categorie behoort.
Wat zien we nu gebeuren in de Verenigde Staten? We zien de voortzetting van een acute interne politieke strijd, ondanks het feit dat de presidentsverkiezingen voorbij zijn en eindigden met een overtuigende overwinning voor Trump. Desalniettemin zijn er naar mijn mening verschillende doelen gesteld in deze strijd. Misschien zijn er nog meer doelen, maar een aantal zijn overduidelijk. De eerste is om de legitimiteit van de Amerikaanse president-elect te ondermijnen. En of dat nou opzettelijk is of niet, wil ik er graag op wijzen dat deze mensen enorme schade toebrengen aan de belangen van de Verenigde Staten. Simpelweg enorm. De indruk is dat – na de oefening in Kiev – zij nu klaar staan om een Maidan in Washington te organiseren, om te voorkomen dat Trump aan de macht komt. Denk er eens over na.
Hoe kan er iets gedaan worden om de relaties tussen Rusland en de VS te verbeteren, als er rode haringen zoals inmenging van hackers in de verkiezingscampagne worden uitgezet? Om het nog maar eens te herhalen, die hackers – wie dat ook mogen zien – hebben niets samengesteld. Ze hebben niets verzonnen, ze hebben alleen materiaal naar buiten gebracht. Als de Russische geheime dienst iets van belastend materiaal had over de president-elect…
Kijk, ik ben niet bekend met Trump. Ik heb hem nooit ontmoet. Ik weet niet wat hij gaat doen op het internationale vlak, dus ik heb geen enkele reden om hem aan te vallen of te bekritiseren en ik heb ook geen enkele reden om het te verdedigen, ongeacht de omstandigheden. We zullen zelfs het comité van de Nobelprijs niet vragen om hem een Nobelprijs voor wiskunde of fysica of voor een ander onderwerp te geven. Daar is absoluut geen reden voor.
Hoe dan ook, die lekken zijn overduidelijk gefabriceerd. Toen Trump een aantal jaar geleden naar Moskou kwam – ik weet niet meer precies wanneer – was hij geen politicus. We waren niet op de hoogte van zijn politieke ambities. Hij was toen voor ons gewoon een zakenman, een van de meest vermogende mensen in de Verenigde Staten. Denkt iemand nou werkelijk dat onze geheime diensten alle Amerikaanse miljardairs in de gaten houden? Dat is nonsens. Dat is mijn eerste punt.
Ten tweede, voor wat betreft de beschuldigingen dat Trump in Moskou arriveerde en dat hij als eerste naar de prostituees ging: Hij is een volwassene en hij heeft jarenlang schoonheidswedstrijden gesponsord en was daarmee in de gelegenheid om de mooiste vrouwen ter wereld te ontmoeten. Waarom zou hij dan naar een hotel gaat om at te spreken met dames die een beperkte sociale verantwoordelijkheid hebben? Natuurlijk zijn die uit Moskou de beste in de wereld, maar ik betwijfel of Trump daarvoor gaat.
Daar wil ik tenslotte ter overweging nog het volgende aan toevoegen. Prostitutie is een lelijk sociaal fenomeen. Er zijn jonge vrouwen die dat doen omdat ze niet op een andere manier rond kunnen komen. In zeer grote mate ligt de schuld daarvoor bij de samenleving en de overheid. Mensen die dit soort gefabriceerde bewijzen leveren, die nu gebruikt worden om de Amerikaanse president-elect te besmeuren, en die dit voor hun eigen politieke agenda gebruiken, zijn erger dan prostituees. Zij hebben geen enkel moreel besef.
Trouwens, Rusland moet voortdurend omgaan met zulke mensen, onze opponenten. Het feit dat zulke methoden worden gebruikt tegen de Amerikaanse president-elect is absoluut ongeëvenaard en nooit eerder vertoond. Dit is tekenend voor de mate van verval onder de politieke elite in het Westen, inclusief de Verenigde Staten. Maar ik hoop heel erg dat gezond verstand uiteindelijk zal overwinnen. Dit is van toepassing op de relatie tussen de VS en haar bondgenoten, inclusief Europa.
De vertrekkende Amerikaanse regering heeft tenslotte veel Europese politieke leiders betrokken bij het interne politieke gevecht in de Verenigde Staten. De problemen van vandaag zijn het resultaat van deze activiteiten. Maar ik ben ervan overtuigd dat grote wederzijds belangen alles uiteindelijk recht zullen trekken. Natuurlijk, er zijn veel nuances en het levert misschien een wrange nasmaak op, maar uiteindelijk zal alles wel op zijn plek komen.
Ik ben er dan ook zeker van dat we uiteindelijk in staat zullen zijn om terug te keren naar normale relaties tussen landen, die in het belang zijn van zowel de mensen in Europa als van de mensen in Rusland en de Verenigde Staten. Relaties die zullen bijdragen aan de vooruitgang van de wereldeconomie, de stabilisering van de interne situatie en die veiligheid zullen bieden.
Volgens de Amerikaanse inlichtingendienst FBI en het Department of Homeland Security (DHS) zijn er ‘bewijzen’ dat Rusland de Amerikaanse verkiezingen gemanipuleerd heeft. De publicatie van deze lekken zouden Trump aan de overwinning geholpen hebben, zo concludeerden de twee Amerikaanse overheidsinstanties.
Deze beschuldigingen aan het adres van Rusland werden breed uitgemeten in de media en voor president Obama was het zelfs reden om vergeldingsmaatregelen te nemen. Hij besloot 35 Russische diplomaten en hun families het land uit te sturen.
Om de verdenkingen aan het adres van Rusland kracht bij te zetten brachten de FBI en DHS deze week een 25-pagina’s tellend rapport naar buiten, waarin ze beweren dat Poetin zelfs persoonlijke opdracht gegeven heeft voor het manipuleren van de Amerikaanse verkiezingen. Uit de conclusie van het rapport:
We concluderen dat de Russische president Vladimir Poetin in 2016 een beïnvloedingscampagne begonnen is gericht op de Amerikaanse verkiezingen. De doelen van Rusland waren om het publieke vertrouwen in het Amerikaanse democratische proces te ondermijnen, staatssecretaris Clinton te denigreren en haar verkiesbaarheid en potentiële presidentschap te beschadigen. We kunnen ook vaststellen dat Poetin en de Russische overheid een duidelijke voorkeur ontwikkeld hebben voor president-elect Trump.
Cyberaanvallen?
Deze beschuldigingen worden helaas niet onderbouwd met geloofwaardig bewijsmateriaal. De inlichtingendiensten komen niet verder dan te herhalen dat ze ‘veel vertrouwen hebben in hun bevindingen’. Ondanks het ontbreken van belastend bewijsmateriaal voor het mogelijk hacken van e-mails van de Democraten durven de FBI en DHS harde conclusies op tafel te leggen. Nog meer uit het rapport:
We kunnen met een grote mate van zekerheid vaststellen dat de Russische militaire inlichtingendienst de Guccifer 2.0 identiteit en DCLeaks.com gebruikte om data openbaar te maken die via cyberoperaties verkregen zijn en die als exclusief nieuws naar de media en Wikileaks gebracht werden.
Russische media
De Russische media speelden volgens de FBI en DHS ook een belangrijke rol in het verspreiden van negatieve berichten over Clinton. Of dat hun journalistieke plicht is of dat ze er bewust op uit waren om de verkiezingscampagne te beïnvloeden, dat oordeel moet iedereen voor zichzelf maken.
Het is geen geheim dat de Amerikaanse media ook niet zo onafhankelijk waren tijdens de verkiezingscampagne en vrijwel allemaal op de hand van Clinton waren. Die hadden juist veel meer aandacht voor de negatieve kanten van Trump dan voor de schandalen van de Democratische presidentskandidate. Je zou kunnen zeggen een groot deel van de gevestigde media in de Verenigde Staten ook de verkiezingscampagne probeerden te beïnvloeden, maar dan in het voordeel van Clinton. Uit het rapport:
De beïnvloedingscampagne van Moskou volgde op een Russische berichtgevingsstrategie die cyberactiviteiten combineerde met verborgen inspanningen van Russische overheidsinstanties, zoals door de staat gefinancierde media, bemiddelende derde partijen en betaalde social media gebruikers of ’trollen’.
De propagandamachine van de Russische staat – bestaande uit binnenlandse media en kanalen die een wereldwijd publiek bereiken zoals Russia Today en Sputnik, en een netwerk van quasi overheidstrollen – droeg bij aan het beïnvloeden van de verkiezingscampagne, door als platform te dienen voor het Kremlin. Naarmate de verkiezingscampagne vorderde brachten Russische staatsmedia steeds meer positieve berichten over president-elect Trump naar buiten, terwijl ze consistent negatieve berichten verspreidden over staatssecretaris Hillary Clinton.
Rusland gebruikte trollen en Russia Today als onderdeel van haar beïnvloedingscampagne om Clinton te denigreren. Daarmee werden verhalen over de schandalen van Clinton en de rol van Wikileaks in de verkiezingscampagne versterkt.
Wikileaks
Het 25-pagina’s tellende rapport over Russische beïnvloeding van de Amerikaanse verkiezingen beperkt zich dus niet alleen tot vermeende inbreuken op de mailserver van de Democraten. Ook de Russische media en zelfs Wikileaks worden verdacht van een vooropgezet plan om de verkiezingen te ‘manipuleren’. Over Wikileaks schrijven de FBI en DHS het volgende:
We concluderen met een grote mate van zekerheid dat de Russische inlichtingendienst de informatie van de Democratische Nationale Conventie (DNC) en andere Democraten heeft doorgespeeld naar Wikileaks. Moskou heeft waarschijnlijk voor Wikileaks gekozen vanwege haar zelfbenoemde reputatie van authenticiteit. Onthullingen via Wikileaks bevatten geen zichtbare aanpassingen.
Propagandaoorlog
Het is opmerkelijk om te lezen dat de Amerikaanse inlichtingendiensten de Russische president en Wikileaks beschuldigt van het manipuleren van de verkiezingen. Julian Assange, oprichter van Wikileaks, ontkent dat de uitgelekte e-mails van de Democratische campagne afkomstig zijn van Russische bronnen. Volgens John McAfee, pionier op het gebied van computerbeveiliging en ontwikkelaar van antivirussoftware, is het rapport van de FBI en DHS een propagandacampagne, bedoeld om het publiek te misleiden. Hij legde tegenover Russia Today de zwakheden van het ‘bewijsmateriaal’ bloot.
Ook Rusland correspondent David Jan Godfroid komt met relativerend commentaar op de vermeende Russische interventie in de Amerikaanse verkiezingen. Volgens nieuw onderzoek hebben de Verenigde Staten sinds de Tweede Wereldoorlog in 45 verschillende landen verkiezingen gemanipuleerd.
Even voor de goede orde: de Amerikanen proberen al decennia lang de politieke situatie in Rusland/de Sovjet Unie te beïnvloeden.
We zijn vandaag de dag getuige van een grote propaganda-oorlog, zoals ook werd vastgesteld door documentairemaker Oliver Stone en journalisten als John Pilger. Het is daarom belangrijker dan ooit om verschillende nieuwsbronnen te raadplegen en daar een balans in te vinden. Dat lukt niet als de persvrijheid wordt aangetast, bijvoorbeeld door nieuwe wetten en resoluties die zogeheten ‘valse nieuws’ harder willen aanpakken.
De Russische president Poetin neemt vandaag uitgebreid de tijd om vragen van de pers te beantwoorden. Daarbij gaat het over een breed scala aan onderwerpen, zoals de stand van de economie, het binnenlandse beleid en het buitenlandbeleid. Dit ‘vragenuurtje’ wordt jaarlijks gehouden en duurt meestal een paar uur. Het record werd neergezet in 2008, toen de Russische president 4 uur en 40 minuten lang het publiek te woord stond. De livestream is hieronder te volgen.
De Russische president Poetin verwerpt de aanpak van de vluchtelingencrisis in Europa. Hij reageerde onlangs op het besluit van de Oostenrijkse rechtbank om een vluchteling in hoger beroep vrij te spreken voor verkrachting…
“Wat is er aan de hand? Een vluchteling heeft in een Europees land een kind verkracht. De rechtbank sprak hem vrij op twee gronden: De vluchteling sprak de taal niet van het land waar hij was en hij begreep niet dat het jongetje, het was een jongetje, zich ertegen verzette… Het is heel lastig om voor te stellen waar de Europeanen mee bezig zijn. Is dit het resultaat van een erosie van traditionele nationale waarden?
Ik weet niet eens hoe je dit moet uitleggen. Misschien hebben ze een schuldgevoel vanwege de vluchtelingencrisis? Wat is hier aan de hand? Ik kan me er gewoon niets bij voorstellen. Maar voor een maatschappij die haar kinderen vandaag niet kan beschermen is er geen morgen. Een dergelijk land heeft geen toekomst.”
Rusland is niet uit op confrontatie, maar op meer internationale samenwerking. Niet alleen op economisch gebied, maar ook op het gebied van terreurbestrijding, milieu en gezondheidszorg. Dat zei de Russische president Poetin vandaag tijdens zijn jaarlijkse toespraak aan het land.
Hij zei dat er met de verkiezing van een nieuwe president in de Verenigde Staten een nieuw diplomatiek hoofdstuk geopend kan worden. Rusland en de Verenigde Staten moeten volgens Poetin meer samenwerken, omdat deze landen volgens hem “een gedeelde verantwoordelijkheid hebben voor de internationale veiligheid”.
De volledige toespraak van Poetin duurt ongeveer een uur en begint in deze video na negen minuten. Onlangs publiceerden we op Marketupdate de volledige vertaling van een eerdere toespraak die Poetin in oktober hield tijdens de Valdai conferentie.
Vanuit de hele wereld komen er reacties binnen op de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen. De EU wil graag snel met Trump in overleg, om verschillende actuele thema’s als veiligheid, klimaat en terreurbestrijding te bespreken. De NAVO feliciteert de nieuwe president, maar wil tegelijkertijd zekerheid over haar toekomst. Trump heeft tijdens de verkiezingscampagne al meer dan eens gesuggereerd dat hij overweegt de militaire steun aan Europa terug te brengen, tot ongenoegen van de NAVO.
China en Rusland grijpen deze dag aan om het belang van goede handelsrelaties te benadrukken. Rusland en China zitten hierin om dezelfde lijn en de leiders van beide landen gebruikten dan ook bijna dezelfde woorden om hun standpunt duidelijk te maken. Hieronder een kort overzicht.
EU
De leiders van de Europese Unie feliciteerden Trump, maar lieten weten dat ze zo snel mogelijk een topoverleg met hem willen organiseren om thema’s als veiligheid, terrorismebestrijding, handel, energiebeleid en klimaatverandering te bespreken. “Vandaag is het belangrijker dan ooit om de trans-Atlantische relaties te versterken”, aldus president Donald Tusk van de de Europese Raad en president Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie. Bijgevoegd de brief die de twee heren vandaag ondertekenden.
De NAVO ziet de bui al hangen, want Trump heeft tijdens de verkiezingscampagne verschillende keren laten weten dat hij niet meer wil investeren in de NAVO als Europese landen dat ook niet doen. De VS neemt driekwart van het totale militaire budget voor haar rekening en dat is volgens Trump te veel. Als Europese landen niet meer investeren, dan zou dat zelfs kunnen betekenen dat de VS haar militairen weghaalt uit Europa.
Jens Stoltenberg, secretaris-generaal van de NAVO, zei vandaag in een persconferentie dat alle lidstaten gehouden zijn aan de afspraak om elkaar te verdedigen en dat die steun onvoorwaardelijk moet zijn. Sinds het einde van de Koude Oorlog hebben Europese landen hun militaire budgetten steeds verder teruggebracht. Stoltenberg benadrukte de samenwerking met de Verenigde Staten in Afghanistan en de rol die de NAVO kan vervullen in de bestrijding van terrorisme.
De Duitse minister van Defensie Ursula von der Leyen noemde de overwinning van Trump een ‘grote schok’ en wil graag zo snel mogelijk bevestiging krijgen van Trump dat hij gecommitteerd blijft aan de NAVO. Ze vertelde tegenover de Duitse zender ARD dat de overwinning voor Trump meer een stem is geweest tegen het establishment in Washington dan een stem voor de Republikeinse presidentskandidaat. Ze vraagt zich openlijk af welke bijdrage Trump wil leveren aan deze militaire alliantie.
NAVO-topman Stoltenberg feliciteert Trump
Rusland
De Russische president Poetin hield vanmorgen ook een persconferentie in reactie op de Amerikaanse verkiezingsuitslag. Poetin feliciteerde het Amerikaanse volk met het kiezen van een nieuwe president en deed meteen een handreiking om de relaties tussen beide grootmachten weer te herstellen. Rusland wil de handelsbetrekkingen met de Verenigde Staten weer normaliseren en een constructief dialoog opzetten op basis van gelijkwaardigheid en onderling respect, zo lezen we in een verklaring op de website van het Kremlin.
Kirill Dmitriev, hoofd van het Russian Direct Investment Fund (RDIF), verwacht dat de geopolitieke spanningen in de wereld zullen afnemen nu Donald Trump tot president gekozen is. Hij verwacht dat de financiële markten snel zullen herstellen van deze ‘schok’, net als na de Brexit. “Een minder confronterend buitenlands beleid van de Verenigde Staten zal enorme kansen openen voor de handel en investeringen tussen Rusland en de Verenigde Staten”, aldus Dmitriev.
China
De Chinese premier Xi Jinping feliciteerde Donald Trump en zei dat China en de VS als de grootste twee economieën ter wereld een gedeelde verantwoordelijkheid hebben in het promoten van wereldwijde welvaart en ontwikkeling. Xi Jinping sprak telefonisch met Trump en zei het volgende:
“Ik hecht veel waarde aan de relatie tussen de Verenigde Staten en China en kijk ernaar uit om samen te werken en de principes van non-confrontatie, non-conflict, wederzijds respect en win-win samenwerking hoog te houden. Een stabiele en gezonde lange-termijn relatie tussen China en de VS is in het fundamentele belang van de Chinese en Amerikaanse bevolking.”
De Russische president heeft zojuist een persconferentie gegeven in reactie op de Amerikaanse verkiezingen. Daarin feliciteerde hij de Amerikaanse bevolking met het kiezen van een nieuwe president en sprak hij nogmaals zijn wens uit om de relaties tussen Rusland en de Verenigde Staten te herstellen. Hij deed een handreiking aan Trump om de banden tussen beide wereldmachten aan te halen. Tijdens de persconferentie zei Poetin het volgende:
Trump heeft gesproken over het herstel van de relaties tussen Rusland en de VS. Het is niet onze fout dat de relaties tussen Rusland en de VS verslechterd zijn, maar Rusland is bereid om de relaties met de VS te herstellen. Dit is een moeilijk proces, maar we willen hieraan meewerken. We zullen daar alles aan doen om de relaties op een duurzaam en houdbaar pad te brengen. Dit is in het belang van de Amerikaanse en Russische bevolking. Dit zal een positief effect hebben op de wereldwijde veiligheid en stabiliteit.
Voor deze persconferentie verzamelde Poetin vertegenwoordigers van verschillende handelspartners van over de hele wereld. Daarin waren Nederland, IJsland, Griekenland, Finland, Canada en nog een aantal andere landen vertegenwoordigt. Poetin sprak zijn wens uit om de samenwerking met deze landen op verschillende gebieden te intensiveren.
De wereld zou haar krachten moeten bundelen om gezamenlijk de strijd tegen terrorisme te voeren, zo suggereerde de Russische president Vladimir Poetin in zijn toespraak voor het Valdai discussieforum. In zijn 25 minuten durende toespraak opperde hij zelfs een Marshallplan voor het Midden-Oosten, om de vrede en veiligheid in een door oorlog en conflicten verscheurd gebied te herstellen.
Poetin liet zich opnieuw kritisch uit over het buitenlandse beleid van de Verenigde Staten, dat volgens hem alleen maar voor een grotere chaos en meer terreurdreiging gezorgd heeft. Hij pleit voor een gezamenlijke aanpak, waarbij internationale verdragen en afspraken gerespecteerd worden.
De Russische president kon er ook niet omheen te reageren op de voortdurende demonisering van Rusland vanuit met name de Verenigde Staten. Men probeert de aandacht van alle grote binnenlandse problemen in dat land af te leiden door de aandacht te richten op ‘Russische agressie’, die volgens Poetin helemaal nergens op gebaseerd is.
Omdat we de boodschap van Poetin zo belangrijk vinden en omdat er in de Nederlandse media vrijwel geen aandacht aan gegeven wordt hebben we besloten de volledige speech uit te schrijven. Onder de video leest u het volledig vertaalde transcript. We hebben tussenkopjes toegevoegd om de leesbaarheid te verbeteren.
Poetin: “Het doet me een genoegen om jullie weer te zien.
Ik wil beginnen door alle deelnemers van de internationale Valdai discussieclub te bedanken, zowel uit Rusland als uit het buitenland, voor jullie constructieve bijdrage aan dit project. Ook wil ik onze speciale gasten bedanken voor hun bereidheid om deel te nemen aan deze open discussie.
De moderator wenst mij alvast een goed pensioen toen, en dat wens ik mijzelf ook toe als de tijd zover is. Dit is de juiste benadering en is het juiste ding om te doen. Maar ik ben nog niet met pensioen en ik ben nu de leider van dit grote land. Daarom is het gepast om terughoudendheid te laten zien en me te weerhouden van agressiviteit. Ik denk dat dat sowieso niet mijn stijl is.
Maar waar ik wel van overtuigd ben is dat we open en eerlijk tegenover elkaar moeten zijn, vooral hier in deze bijeenkomst. Ik denk dat we een oprechte, open discussie moeten voeren, anders zou dit dialoog geen zin hebben. Het zou dan smakeloos en zonder belangstelling zijn.
Ik denk dat deze stijl van discussiëren extreem hard nodig is gezien de grote veranderingen die gaande zijn in de wereld. Het thema voor de bijeenkomst van dit jaar, “De toekomst in ontwikkeling: de vorming van de wereld van morgen”, is zeer actueel.
Vorig jaar bespraken de deelnemers van het Valdai forum de problemen met de huidige wereldorde. Helaas zijn er de afgelopen maanden weinig goede ontwikkelingen geweest. Inderdaad, het zou meer oprecht zijn om te zeggen dat er niets veranderd is.
Globalisering in een staat van crisis
De spanningen die veroorzaakt worden door de verschuiving van de distributie van economische en politieke invloed blijven toenemen. Wederzijds wantrouwen creëert een last die het moeilijker maakt om een effectief antwoord te formuleren op de reële dreigingen en uitdagingen waar de wereld vandaag voor staat. In essentie is het hele project van globalisering in een staat van crisis. In Europa, dat weten we heel goed, horen we stemmen dat het multiculturalisme gefaald heeft.
Ik denk dat deze situatie in veel opzichten het resultaat is van verkeerde, gehaaste en tot zekere hoogte overmoedige keuzes die een kwart eeuw geleden gemaakt zijn door de overmoedige elites in sommige landen. In die tijd, eind jaren 80 en begin jaren 90, was er een kans om het globaliseringsproces niet alleen te versnellen, maar ook om het een andere kwaliteit te geven, door het meer harmonieus en duurzaam van aard te maken.
Maar sommige landen, die zichzelf als overwinnaars zagen van de Koude Oorlog, die zagen dat niet alleen… Ze vonden het ook nodig om daar openlijk voor uit te komen en het pad te kiezen van een herschikking van de wereldwijde politieke en economische orde, zoals dat paste bij hun eigen belangen.
In deze euforie werd in feite het substantiële en gelijkwaardige dialoog met andere actoren in de wereld verbroken. Men koos er niet voor universele instanties te creëren of te verbeteren. In plaats daarvan probeerde men de hele wereld onder de vleugels van hun eigen organisaties te krijgen, onder hun eigen normen en regels. Ze kozen de weg van globalisering en veiligheid voor hun geliefde ik, voor een selectie groep, niet voor iedereen. Maar bij lange na niet iedereen was klaar om hiermee akkoord te gaan.
Ook hier kunnen we open en eerlijk over zijn, omdat we heel goed weten dat velen van ons het niets eens waren met wat er gebeurde. Maar sommigen waren toen nog niet in staat om te reageren, terwijl andere nog niet klaar voor waren. Het gevolg is dat het systeem van internationale relaties in een koortsachtige staat verkeert en dat de wereldeconomie zichzelf niet kan losmaken van een systematische crisis. Tegelijkertijd worden regels en principes, zowel in de economie als in de politiek, constant verstoord. Vaak zien we dat wat gisteren nog voor waarheid werd aangenomen en als een dogma werd gezien nu compleet wordt omgekeerd.
Voortdurende interventies
Als de machthebbers van vandaag vinden dat een bepaalde norm of standaard in hun voordeel is, dan dwingen ze iedereen om daar aan te voldoen. Maar als diezelfde normen en standaarden in de weg beginnen te staan, dan zijn ze ook zo behendig om deze weer overboord te gooien, overbodig te verklaren en een nieuwe set regels uit te proberen.
En zo zagen we het besluit om midden in Europa luchtaanvallen uit te voeren tegen Belgrado. Daarna kwam Irak en daarna kwam Libië. De missie in Afghanistan begon ook zonder bijbehorend besluit van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. In hun wens om de strategische balans in hun voordeel te draaien braken ze het internationale wettelijke bouwwerk af dat de plaatsing van nieuwe antiraketinstallaties in de weg stond. Ze creëerden en bewapenden terreurgroepen, die met hun gruweldaden miljoenen mensen op de vlucht deden slaan. Miljoenen mensen werden immigranten, waardoor hele gebieden in een chaos gestort werden.
We zien hoe vrijhandel wordt opgeofferd en hoe landen sancties gebruiken als middel om politieke druk te zetten. We zien hoe de Wereldhandelsorganisatie omzeild wordt en hoe pogingen worden gedaan om gesloten economische allianties met strikte regels en barrières op te zetten, waar hun eigen transnationale bedrijven het meest van profiteren. En we weten dat dit gebeurt. Ze zien dat ze niet alle problemen binnen de Wereldhandelsorganisatie kunnen oplossen en denken daarom: Waarom gooien we de regels en de organisatie niet overboord en bouwen we niet gewoon nieuwe regels? Dit illustreert wat ik zojuist gezegd heb.
Tegelijkertijd demonstreren een aantal van onze partners geen enkel verlangen om de werkelijke internationale problemen om te lossen waar de wereld vandaag de dag mee geconfronteerd wordt. Denk aan een organisatie als de NAVO, die werd opgezet tijdens de Koude Oorlog en die vandaag de dag overduidelijk achterhaald is.
Ondanks alle woorden over de noodzaak om zich aan te passen aan een nieuwe realiteit, vindt er in werkelijkheid geen aanpassing plaats. We zien voortdurende pogingen om de OVSE, een cruciaal mechanisme om de gemeenschappelijke Europese en trans-Atlantische veiligheid te waarborgen, te veranderen in een instrument dat in dienst staat van iemands buitenlandse beleid. Het resultaat daarvan is dat deze belangrijke organisatie nu uitgehold is.
Bedreigingen naar Rusland
Maar ze blijven maar doorgaan bedreigingen te uiten, denkbeeldige en mythische bedreigingen zoals de ‘Russische militaire dreiging’. Dit is een winstgevende business die gebruikt kan worden om nieuw geld in defensiebudgetten te pompen, om bondgenoten te laten buigen naar de belangen van één supermacht, om de NAVO verder uit te breiden en haar infrastructuur en militaire eenheden en wapens dichter bij onze grens te brengen.
Natuurlijk kan het een prettige en zelfs lucratieve taak zijn om jezelf te presenteren als verdediger van de beschaving tegen de nieuwe barbaren. Maar het punt is dat Rusland helemaal geen intenties heeft om iemand aan te vallen. Dit is allemaal erg absurd.
Ik lees ook analyses die geschreven worden door jullie en door jullie collega’s in de Verenigde Staten en Europa. Het is ondenkbaar, dom, en compleet onrealistisch. Europa alleen heeft 300 miljoen mensen. Alle NAVO lidstaten samen met de Verenigde Staten hebben een totale populatie van waarschijnlijk 600 miljoen mensen. Maar Rusland heeft slechts 164 miljoen mensen. Het is simpelweg absurd om zulke gedachten voor te stellen. Desondanks gebruiken ze deze ideeën om hun politieke doelen na te streven.
Amerikaanse verkiezingen
Nog een mythisch en denkbeeldig probleem, wat ik niets anders kan noemen dan hysterie, is het opgeklopte verhaal van Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De Verenigde Staten hebben genoeg reële en urgente problemen, van de kolossale staatsschuld tot de toename in het vuurwapengeweld en het aantal geweldsincidenten door de politie.
Je zou verwachten dat de verkiezingsdebatten zich zouden concentreren op deze en op andere niet opgeloste problemen, maar de elite lijkt niets meer te hebben om de samenleving gerust te stellen. Daarom proberen ze de aandacht van het publiek af te leiden door te wijzen op Russische hackers, spionnen, infiltranten enzovoort.
Ik moet mezelf, maar ook jullie de vraag stellen: Gelooft iemand serieus dat Rusland op één of andere manier de keuze van de Amerikaanse bevolking kan beïnvloeden? De Verenigde Staten is tenslotte geen bananenrepubliek, maar een grote macht. Corrigeer me als ik dat verkeerd zie.
De vraag is, als alles zo doorgaat in deze stemming, wat staat de wereld dan te wachten? Wat voor wereld hebben we dan morgen? Hebben we een antwoord op de vragen hoe we stabiliteit, veiligheid en duurzame economische groei kunnen veiligstellen? Weten we hoe we de wereld meer welvarend kunnen maken?
Democratie in crisis
Helaas moeten we constateren dat er vandaag de dag geen consensus is over deze vraagstukken. Misschien zijn jullie tot een conclusie gekomen door de discussie, en dat ben ik natuurlijk geïnteresseerd om te luisteren. Maar het is heel duidelijk dat er een gebrek aan strategie en ideeën is voor de toekomst. Dit schept een klimaat van onzekerheid, wat een directe impact heeft op de gemoedstoestand van het publiek.
Wereldwijd zijn er sociologische studies uitgevoerd die laten zien dat mensen in verschillende landen en op verschillende continenten de toekomst als duister en onaangenaam zien. Dat is verdrietig. De toekomst verleidt niet, maar beangstigt mensen. Tegelijkertijd zien mensen geen echte kansen of manieren om iets te veranderen, gebeurtenissen te beïnvloeden of beleid vorm te geven.
Ja, formeel gesproken hebben moderne landen alle kenmerken van een democratie: Verkiezingen, vrijheid van meningsuiting, toegang tot informatie, vrijheid van expressie. Maar zelfs in de meest geavanceerde democratieën heeft de meerderheid van de bevolking geen echte invloed op het politieke proces en geen directe en reële invloed op de macht.
Mensen voelen een alsmaar groeiende kloof tussen hun belangen en de visie van de elite over de te varen koers, een koers die de elite zelf kiest. Het resultaat is dat referenda en verkiezingen steeds vaker verrassingen opleveren voor de autoriteiten. Mensen stemmen helemaal niet meer zoals de officiële en gerespecteerde media en de middenpartijen hen adviseren. Publieke bewegingen die tot voor kort te veel naar links of te veel naar rechts zaten nemen nu het middelpunt in en duwen de politieke zwaargewichten opzij.
In het begin werden deze ongelegen resultaten nog snel verklaard als een afwijking of als toeval. Maar toen het zich vaker voordeed kwam de uitleg dat de maatschappij niet voldoende in staat was om het werk van de autoriteiten voor het publieke doel te begrijpen. Of ze laten zich afzakken tot hysterie, door de resultaten toe te schrijven aan buitenlandse, meestal Russische, propaganda.
Vrienden en collega’s, ik wou dat ik hier in Rusland zo’n propagandamachine had, maar helaas is dat niet het geval. We hebben zelfs geen wereldwijde mediakanalen zoals CNN, BBC en anderen. We hebben deze mogelijkheden simpelweg nog niet.
Voor wat betreft de claims dat de populisten en de partijen aan de rand van het politieke spectrum de verstandige, sobere en verantwoorde minderheid hebben verslagen… We praten niet over populisten of iets dergelijks, maar over het probleem dat gewone mensen, gewone burgers, het vertrouwen verliezen in de regerende macht. Dat is het probleem.
Trouwens, met een politieke agenda die die al zo uitgehold is, en met verkiezingen die niet langer meer een instrument zijn voor verandering maar een die louter bestaan uit schandalen en moddergooien – wie iemand heeft vastgegrepen, wie met wie naar bed is geweest, excuseer mij. Dit gaat voorbij alle grenzen. En laten we eerlijk zijn, als we kijken naar de platforms van de verschillende kandidaten, dan krijg je toch de indruk dat ze allemaal uit hetzelfde hout gesneden zijn. De verschillen zijn klein, als die er al zijn.
Het lijkt alsof de elite niet de diepere gelaagdheid in de samenleving en de erosie van de middenklasse ziet, terwijl ze tegelijkertijd ideologische idealen implementeren die, naar mijn mening, destructief zijn voor de culturele en nationale identiteit. En in bepaalde gevallen, in sommige landen, worden de nationale belangen en soevereiniteit ingewisseld voor de wensen van de leenheer.
Dit roept de vraag op: Wat is dan wel de rand die naar het midden opschuift? Dat is de groeiende klasse van supranationale oligarchie en bureaucratie, die in feite vaak niet eens gekozen is en die niet gecontroleerd wordt door de samenleving, of door een meerderheid van de bevolking. Door mensen die simpele dingen verlangen, zoals stabiliteit, een vrije ontwikkeling voor hun kinderen, goede vooruitzichten voor henzelf en hun kinderen, het behoud van culturele identiteit, en tenslotte, basale veiligheid voor hunzelf en hun geliefden.
Terrorisme
Mensen zijn overduidelijk bang geworden nu ze zien dat terrorisme geëvolueerd is van een bedreiging ver weg naar een dagelijkse bedreiging voor ons allemaal. Hoe een terreuraanval vlakbij kan plaatsvinden, in de straat verderop of in hun eigen straat, en hoe daarbij elk geïmproviseerd wapen – van een huisgemaakt explosief tot een gewone vrachtwagen – gebruikt kan worden om een massamoord te plegen.
De terroristische aanslagen die hebben plaatsgevonden in de afgelopen jaren in Boston en in andere Amerikaanse staten, maar ook in Parijs, Brussel, Nice en Duitse steden, en helaas ook in ons eigen land, laat zien dat de terroristen geen eenheden of georganiseerde structuren nodig hebben. Ze kunnen onafhankelijk opereren, op zichzelf. Ze hebben alleen een ideologische motivatie nodig tegen hun vijand. En dat zijn u en ik.
De terreurdreiging is een duidelijk voorbeeld van hoe mensen niet in staat zijn om adequaat te evalueren wat wat de oorzaak en de bron is van deze groeiende bedreiging. We zien dit in de manier waarop de gebeurtenissen in Syrië zich ontwikkelen. Niemand is erin geslaagd het bloedvergieten te stoppen en te beginnen met het vinden van een politieke oplossing. Je zou denken dat we al begonnen waren om een gezamenlijk front te vormen tegen terrorisme, na al die langdurige onderhandelingen, de enorme inspanningen en de moeilijke compromissen.
Maar dat is allemaal niet gebeurd en dit gezamenlijke front is niet gekomen. Mijn persoonlijke overeenstemming met de president van de Verenigde Staten heeft ook geen resultaten opgeleverd. Er waren mensen in Washington bereid om alles in het werk te stellen om te voorkomen dat deze overeenkomsten in de praktijk werden gebracht. Dit demonstreert de onverklaarbare – en ik zou willen zeggen irrationele – wens aan de kant van de Westerse landen om dezelfde fouten te blijven maken en, zoals we hier in Rusland zouden zeggen, steeds weer op dezelfde hark te stappen.
We zien allemaal wat er gebeurt in Afghanistan, Irak, Libië en een aantal andere landen. Ik moet dan de vraag stellen: Waar zijn de resultaten van de strijd tegen het terrorisme en extremisme? Als je van een afstand naar kijkt, kijkend naar de wereld als geheel, dan zijn er wat resultaten in specifieke regio’s en locaties, maar er is geen wereldwijd resultaat en de terreurdreiging blijft toenemen.
We herinneren ons allemaal de euforie in sommige landen over de Arabische Lente. Waar is die fanfare vandaag gebleven? Het verzoek van Rusland om gezamenlijk tegen terrorisme te vechten wordt genegeerd. Sterker nog, ze gaan door terreurgroepen te bewapenen, te bevoorraden en te trainen, in de hoop dat ze daarmee hun eigen politieke doel kunnen bereiken. Dit is een zeer gevaarlijk spel en ik wil diegene die dit spel spelen nogmaals aanspreken: De extremisten zijn in dit geval slimmer en sterker dan jullie. Zo lang jullie deze spelletjes blijven spelen, zul je altijd verliezen.
Internationale samenwerking
Collega’s, het is duidelijk dat de internationale gemeenschap zich zou moeten concentreren op de werkelijke problemen waar de mensheid vandaag de dag voor staat, op de oplossingen die de wereld veiliger en stabieler maken en die het systeem van internationale relaties eerlijker en gelijkwaardiger maken. Zoals ik al zei, het is essentieel om de globalisering te transformeren van iets dat voor een select groepje is naar iets dat voor iedereen is. Het is mijn stelligste overtuiging dat we deze dreigingen en uitdagingen alleen kunnen overwinnen door samen te werken op een solide fundament van internationale wetten en met het handvest van de Verenigde Naties.
De Verenigde Naties is een instantie die tot op de dag van vandaag ongeëvenaard is in haar vertegenwoordiging en in haar universaliteit, een unieke plaats voor een onpartijdige dialoog. Haar universele regels zijn noodzakelijk om zoveel mogelijk landen te kunnen betrekken bij economische en humanitaire integratie, zodat we de politieke verantwoordelijkheid veiligstellen en hun acties kunnen coördineren, terwijl hun soevereiniteit en ontwikkelingsmodel behouden blijft.
We twijfelen er niet aan dat soevereiniteit centraal staat in het hele systeem van internationale relaties. Respect daarvoor en de consolidatie daarvan zullen helpen om de vrede en stabiliteit te bewaren op zowel nationaal als internationaal niveau. Er zijn veel landen die kunnen vertrouwen op een geschiedenis van meer dan duizend jaar, zoals Rusland, en we zijn onze identiteit, onze vrijheid en onafhankelijkheid gaan waarderen. Maar wij zijn niet op zoek naar wereldoverheersing, expansie of confrontatie met welk land dan ook.
Onze overtuiging is dat echt leiderschap ligt in het herkennen van de werkelijke problemen en niet in pogingen om mythische dreigingen uit te vinden en die te gebruiken om over andere landen heen te walsen. Dit is precies waar Rusland haar rol begrijpt in de wereldwijde gebeurtenissen van vandaag de dag.
Zonder bepaalde prioriteiten is een voorspoedige toekomst voor ons en de planeet die we met z’n allen delen ondenkbaar. En die prioriteiten zijn absoluut overduidelijk. Ik zeg hier niets nieuws. Ten eerste is er gelijkwaardige en onvoorwaardelijke veiligheid voor alle landen nodig. Pas als de gewapende conflicten beëindigd zijn en de vreedzame ontwikkeling van alle landen is veiliggesteld kunnen we gaan praten over economische vooruitgang en de oplossing van sociale, humanitaire en andere belangrijke problemen.
Het is belangrijk om nu te vechten tegen terrorisme en extremisme. Het is al meer dan eens gezegd dat dit kwaad alleen bestreden kan worden door een gezamenlijk optreden van alle landen in de wereld. Rusland blijft dit aanbieden aan alle geïnteresseerde partners.
Het is noodzakelijk om het herstel van de staten in het Midden-Oosten op de internationale agenda te zetten. De reusachtige schaal van vernietiging vereist dat we een langdurige en alomvattend programma opzetten, een soort Marshall Plan, om het door oorlog en conflict getroffen gebied nieuw leven in te blazen. Rusland is zeker bereid om actief deel te nemen aan deze gezamenlijke inspanning.
We kunnen geen wereldwijde stabiliteit krijgen zo lang we geen wereldwijde economische ontwikkeling kunnen garanderen. Het is essentieel dat de noodzakelijke omstandigheden creëren voor creatieve arbeid en economische groei in een tempo dat een einde maakt aan de verdeling van de wereld in permanente winnaars en permanente verliezers.
Economische ontwikkeling
De regels van het spel zouden de ontwikkelende landen tenminste een kans moeten geven om aan te sluiten bij wat we de ontwikkelde landen noemen. We zouden het tempo van economische ontwikkeling moeten balanceren en achtergestelde landen moeten ondersteunen om de vruchten van economische groei en technologische vooruitgang voor ons allemaal toegankelijk te maken. Dit kan in het bijzonder helpen om een einde te maken aan armoede, een van de grootste problemen van deze tijd.
Het is absoluut overduidelijk dat economische samenwerking voor alle betrokken partijen lucratief moet zijn en dat deze moet rusten op universele principes, die ieder land in staat stellen een gelijkwaardige partner te worden in wereldwijde economische activiteiten. Het is waar dat de trend van regionalisering van de wereldeconomie op de middellange termijn zal aanhouden. Echter, regionale handelsakkoorden zouden de bestaande universele normen en regels moeten aanvullen en niet moeten vervangen.
Rusland pleit voor een harmonisering van regionale economische modellen, gebaseerd op de principes van transparantie en respect voor elkaars belangen. Dat is hoe we de Euraziatische Economische Unie willen inrichten en hoe we onderhandelingen willen voeren met onze handelspartners, in het bijzonder voor wat betreft de coördinatie van het Silk Road Economic Belt project, wat China aan het implementeren is.
We verwachten dat dit project een extensieve Euraziatische samenwerking zal promoten en dat het een uitgestrekte Euraziatische economische zone zal scheppen. Om dit idee te implementeren zijn we al begonnen met 5+1 gesprekken over handel en economische samenwerking tussen alle deelnemende landen in dit proces.
Het is een belangrijke taak voor ons om ons menselijke kapitaal te ontwikkelen. Alleen een wereld met kansen voor iedereen, met goed opgeleide werknemers, toegang tot kennis en een grote variëteit aan manieren om het potentieel te benutten kan werkelijk vrijheid genoemd worden. Alleen een wereld waar mensen uit verschillende landen niet hoeven te vechten om te overleven, maar een volwaardig leven kunnen leiden, kan stabiel zijn.
Natuur en gezondheid
Een goede toekomst is onmogelijk zonder bescherming van de natuur en het aanpakken van het klimaatprobleem. Dat is waarom het behoud van natuurgebieden en haar diversiteit en het verkleinen van de menselijke impact op het milieu een prioriteit zal worden voor de komende decennia.
Een andere prioriteit is wereldwijde gezondheidszorg. Natuurlijk, er zijn veel problemen, zoals grootschalige epidemieën, waardoor de levensverwachting in sommige regio’s afneemt. Er is dus heel veel ruimte voor verbetering. Alle mensen in de wereld, niet alleen de elite, zouden het recht moeten hebben een gezond, lang en volwaardig leven te leiden. Dit is een nobel streven.
In het kort, we zouden een fundament moeten leggen voor de toekomst, door vandaag te investeren in alle prioriteitsgebieden van menselijke ontwikkeling. En natuurlijk is het noodzakelijk om een breed gedragen discussie te blijven voeren over onze gezamenlijke toekomst, zodat alle zinvolle en veelbelovende initiatieven gehoord worden.
Collega’s, dames en heren, ik heb er vertrouwen in dat jullie, als leden van de Valdai Club, actief zullen deelnemen aan deze taak. Jullie expertise stelt jullie in staat om alle kanten van dit proces te begrijpen, zowel in Rusland als in de rest van de wereld. Het stelt jullie in staat om langetermijntrends te zien en te evalueren en nieuwe initiatieven en aanbevelingen te leveren die ons helpen om een weg te vinden naar een meer welvarende en meer duurzame toekomst die we zo hard nodig hebben.
Poetin heeft tijdens een persconferentie opnieuw hard uitgehaald naar het buitenlandse beleid van de Verenigde Staten. Een journalist stelde een vraag over de verslechtering van de diplomatieke relatie tussen Rusland en de VS vanwege de situatie in Syrië. Daarop antwoordde Poetin als volgt:
“Volgens mij heb je het verkeerd. Denk aan Joegoslavië. Dit is waar het begonnen is en ik was toen nog niet eens president. Was ik diegene die zijn vliegtuig over de Atlantische Oceaan liet omkeren? Ik denk dat dat Primakov was. Trouwens, Boris Yeltsin was daar ook voorstander van en hij stemde in totdat hij opeens een harde lijn aanhield ten aanzien van Joegoslavië. En toen begon iedereen opeens te praten over het drankmisbruik van Yeltsin en kwam hij in opspraak over zijn gedrag. Hier is het allemaal begonnen.
Je ziet: Zoals ik al zei, ze vinden het niet leuk dat wij steeds onafhankelijker worden, dat is het probleem. En toen gingen ze verder met Irak, waar wij trouwens ook niet aan hebben meegedaan… Ik weet dit heel goed, omdat ze mij er nog van probeerden te overtuigen een positie in te nemen tegen Irak. Uiteindelijk deden de Franse en Duitse regeringsleiders dat.”
“Toen Saddam Hussein werd opgehangen was iedereen blij. Weet je nog wat ze zeiden? “Jullie waren er tegen, maar we zijn binnengekomen en hebben gewonnen.” Of ze nou gewonnen hebben of niet, dat is nog maar de vraag. Net als Libië was Irak nooit een broedplaats voor terrorisme, maar nadat alle overheidsinstanties vernietigd waren, werden beide landen een kweekvijver voor terrorisme.
Nu staan we op het punt om Mosul, een stad met een miljoen inwoners, te bestormen met gevechtsvliegtuigen, tanks en artillerie. Dit is het resultaat. Hoe het verder moet met Libië, dat is helemaal onduidelijk. De staat hield op te bestaan en nu is het een bolwerk van terrorisme, met een gigantische stroom vluchtelingen tot gevolg.
Weet je zeker dat onze relatie met de Verenigde Staten verslechterde vanwege Syrië? Nee, niet vanwege Syrië, maar vanwege pogingen van één land om haar wil op te leggen aan de hele wereld. We zijn niet tegen dit land, maar we zijn tegen eenzijdige en slecht doordachte besluiten waarbij geen oog is voor de historische, culturele en religieuze achtergronden van een land. Zelfs als daar sprake is van conflicten en spanningen.”
De Verenigde Staten en haar bondgenoten gebruiken de situatie in Syrië om politiek te bedrijven, in plaats van een oplossing te zoeken. Dat zei de Russische president Poetin tegenover de Franse televisie in reactie op beschuldigingen van onder Francois Hollande, Boris Johnson en de Obama regering.
“Ik ben er diep van overtuigd dat een deel van de verantwoordelijkheid van wat er in de regio in het algemeen en in Syrië in het bijzonder gebeurt bij de Verenigde Staten en haar bondgenoten ligt, waaronder ook de grote Europese landen. Weet je nog hoe iedereen de Arabische Lente ondersteunde? Waar is dat optimisme gebleven? Hoe is het allemaal geëindigd? Weet je nog hoe Libië en Irak eruit zagen, voordat deze landen en hun organisaties vernietigd werden door de legers van onze Westerse bondgenoten?”
Terrorisme
Poetin merkte op dat de volatiliteit in de regio en de grootschalige terreuraanslagen in het Westen geïnspireerd of uitgevoerd zijn door jihadistische groepen zoals Islamitische Staat (IS, voorheen ISIS). De groeperingen konden volgens de Russische leider floreren door de chaos in het Midden-Oosten.
De dreiging van terreur is ook de reden waarom Rusland zich gemengd heeft in Syrië en het opneemt voor de regering van Assad. Daarover zei hij het volgende:
"Voor de Arabische Lente waren de landen in het Midden-Oosten geen voorbeelden van democratieën in de betekenis zoals we die nu kennen. Maar deze landen waren in geen geval bron van terreurdreiging. Ze vormde geen bedreiging voor Parijs, voor de Cote d'Azur, voor België, voor Rusland. Maar nu zijn deze landen de bron van terrorisme geworden. Ons doel is om te voorkomen dat datzelfde gaat gebeuren in Syrië."
Hulpkonvooi
Poetin liet weten dat Rusland bereid is militairen naar Syrië te sturen om de hulpkonvooien naar Aleppo te beschermen, maar dat hij dat alleen in samenwerking met de Verenigde Staten wil doen.
"We hebben dit voorgesteld, maar de Amerikanen hebben het geweigerd. Ze willen hun eigen troepen daar niet stationeren, maar tegelijkertijd willen ze ook niet dat de oppositie zich terugtrekt - wat in feite de terroristen zijn. Wat kunnen we nog doen in deze situatie?"
Op 20 september werd een hulpkonvooi van de Verenigde Naties op weg naar Aleppo aangevallen. Verschillende Westerse regeringen wezen met de beschuldigende vinger naar Rusland, maar volgens Poetin was deze aanslag het werk van terreurgroepen.
"De Amerikanen weten dit ook wel, maar ze geven er de voorkeur aan een andere positie in te nemen, namelijk om Rusland vals te beschuldigen. Dat helpt niet echt mee."
Na meer dan twee jaar economische crisis in Rusland probeert president Poetin de impasse te doorbreken. Vanaf nu zal het land een meer onafhankelijk monetair beleid voeren, dat bestaat uit een ruimere kredietverlening aan bedrijven, het uitbreiden van de economische samenwerking in de Euraziatische regio en het versterken van de ‘gouddekking’ van de roebel. Dat lezen we in een uitgebreide analyse op New Eastern Outlook, die we speciaal voor onze lezers vertaald hebben.
“Poetin zegt nee tegen neoliberalen en ja tegen economische ontwikkeling”
Op 25 juli gaf Poetin een economische denktank genaamd Stolypin Club de opdracht om uit te zoeken hoe Rusland haar economie het beste kan stimuleren. Daarmee nam hij afstand van twee invloedrijke neoliberale economische groeperingen die Rusland in een gevaarlijke politieke en economische recessie brachten.
Met relatief weinig bombarie publiceerde de Russische pers in augustus een publicatie die zeer ingrijpende invloed zal hebben op de toekomstige ontwikkeling van de economie. De Russische president Poetin gaf de Stolypin Club de opdracht om een rapport te schrijven en een nieuw programma voor economische ontwikkeling te presenteren, een alternatief voor het economische plan dat de toenmalige minister van Financiën Alexei Kudrin had voorbereid. Dit alternatieve plan wordt in het vierde kwartaal van dit jaar aan de regering gepresenteerd.
Een aantal van de plannen uit dit rapport zijn inmiddels al bekend. Zo adviseert de economische denktank om meer te investeren in de economie, door fiscale stimulering van de overheid enerzijds en monetaire stimulering van de centrale bank anderzijds. Daarmee slaat de groep een andere weg in dan Alexei Kudrin, die van mening is dat investeren in de economie geen publieke taak is.
Monetaire en fiscale stimulering
Als gevolg van de Westerse sancties wordt er veel minder kapitaal geïnvesteerd in de Russische economie. Doordat buitenlandse beleggers hun geld weghalen is er een schaarste aan geld ontstaan in de Russische economie, waardoor een snel herstel na de crisis bemoeilijkt wordt.
Om dit probleem aan te pakken moet Rusland minder afhankelijk worden van buitenlandse investeerders en meer kunnen vertrouwen op kredietverlening in eigen land. President Poetin heeft zich gerealiseerd dat meer investeringen nodig zijn en dat daarvoor een economisch stimuleringsprogramma nodig is dat meer ruimte biedt voor binnenlandse kredietverlening. Daarover zei de president tijdens een economische conferentie op 25 mei het volgende:
"Ik stel voor dat we vandaag beginnen met nieuwe groeibronnen die de Russische economie de komende tien jaar kan benutten... De huidige dynamiek heeft laten zien dat de reserves en bronnen die we aan het begin van deze eeuw hadden niet meer hetzelfde resultaat opleveren als in het verleden. Ik heb in het verleden al eens gezegd - en dat wil ik nu weer benadrukken - dat de economische groei niet geheel uit zichzelf weer op gang kan komen.Als we geen nieuwe bronnen van groei vinden, dan zal de groei van ons bruto binnenlands product (bbp) rond de nul blijven. In dat geval zijn de verwachtingen op het gebied van sociale zekerheid, defensie en andere sectoren van de economie aanzienlijk lager dan wat nodig is om het land te ontwikkelen en vooruitgang te boeken."
Twee maanden na deze bijeenkomst nam Poetin zijn besluit, mede door het vooruitzicht van de presidentsverkiezingen in maart 2018. Hij koos voor een herstelprogramma dat voor een belangrijk deel gebaseerd is op het Duitse herstelprogramma van 1871, dat Duitsland in drie decennia tijd deed transformeren van een achtergestelde economie naar een economie die zich kon meten met het Verenigd Koninkrijk.
Russische economie wordt al jaren belemmerd door uitstroom van buitenlands kapitaal (Grafiek via Quartz)
Hervormingen
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie begonnen de jaren van de 'schoktherapie'. Harvard economen, waaronder Jeffrey Sachs, kregen de controle over het economische beleid van Rusland. Wat volgde was een voor Rusland rampzalig economisch beleid. Staatsbedrijven werden geprivatiseerd en voor een bodemprijs verkocht aan Westerse investeerders als George Soros. Daarnaast werden er drastische bezuinigingen doorgevoerd, waardoor de gemiddelde levensstandaard omlaag ging en pensioenen ernstig versoberd werden. Dit alles werd gedaan onder de noemer van "vrije markt hervormingen".
Na dit trauma kwam er eind 1999 een nieuwe president die het land er weer bovenop moest helpen. Vladimir Poetin pakte de oligarchen en belastingontduikers hard aan en bracht de economie weer op het pad van herstel. De schade die was aangericht door de 'schoktherapie' van de jaren negentig kon langzaam weer hersteld worden.
Ondanks de slechte ervaringen met de schoktherapie heeft de vrije markt ideologie in Rusland tot op de dag vandaag een monopoliepositie in het economische en financiële beleid van de Russische regering. Dat geldt ook voor de gouverneur van de centrale bank Elvira Nabiullina, die vooral gefocust lijkt te zijn op het beteugelen van de inflatie en het stabiliseren van de roebel.
Door de aanhoudende economische crisis in Rusland kwam Poetin tot het inzicht dat het economische beleid van de regering misschien toch niet het beste is voor de Russische economie. Hij riep de Russische economische raad bijeen en gaf ze de opdracht een plan te schrijven om de Russische economie weer te stimuleren. Deze economische raad bestaat uit 35 leden, afkomstig uit drie verschillende economische stromingen.
Drie stromingen
De voormalig minister van Financiën Alexei Kudrin stond aan het hoofd van één van deze stromingen, samen met de ministers Anton Siluanov en Alexey Ilyukayev. Hun visie is dat Rusland een laisse faire beleid moet voeren, met onder andere de privatisering van de spoorlijnen en van energiebedrijven als Gazprom. Veel Russische economen zijn tegen dit beleid, omdat zij vrezen voor een nieuwe 'schoktherapie' zoals die van de jaren negentig.
De tweede stroming wordt vertegenwoordigt door de gouverneur van de centrale bank, Elvira Nabiullina. Zij pleit voor een zeer conservatief economisch beleid, zonder ingrijpende hervormingen en zonder fiscale stimuleringsprogramma's. Zij wil slechts de waarde van de roebel stabiliseren en de inflatie in toom houden. Dit beleid zal gepaard gaan met een zeer lage economische groei.
De derde stroming schrijft een economisch beleid voor dat in het Westen sterk bekritiseerd werd. De aan het Pentagon gelieerde website Stratfor omschreef deze stroming in haar rapport als een 'merkwaardig gezelschap'. Dit is de groep die na twee maanden van Poetin het mandaat kregen om hun plannen uit te werken. In dit team zaten onder andere adviseur Sergey Glazyev en Boris Titov. Glazyev adviseerde Poetin ten aanzien van Oekraïne en coördineerde de oprichting van de douane-unie tussen Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan, de drie landen die later de basis vormden van de Euraziatische Economische Unie (EEU). Boris Titov is een succesvol ondernemer die bovendien sterke relaties onderhoudt met het Chinese bedrijfsleven.
Deze groep volgt in essentie het herstelprogramma dat in de negentiende eeuw werd uitgevoerd in Duitsland en dat bedacht was door econoom Friedrich List. Zijn aanpak stond lijnrecht tegenover de destijds dominante economische stroming van Adam Smith. Onder dit herstelprogramma werd de Duitse binnenlandse markt herenigd en begon de economie weer op te bloeien.
Adviseur Glazyev ontwikkelde een vijfjarenplan dat Rusland dichter bij economische soevereiniteit zou brengen. Rusland zou minder kwetsbaar moeten worden voor externe economische schokken en zou er alles aan moeten doen om de binnenlandse economie te versterken. Een van de doelen van dit vijfjarenplan is om de Russische industriële productie met 30 tot 35 procent te verhogen, een ander doel is het ontwikkelen van een kenniseconomie door nieuwe investeringen te doen in het onderwijs, de gezondheidszorg en diverse sociale projecten.
Monetaire onafhankelijkheid
Het eerste wat de regering in Washington en het IMF na de val van de Sovjet-Unie wilden bewerkstelligen was de privatisering van de Russische centrale bank. Daartoe werd de Russische regering en de toenmalig president Jeltsin onder druk gezet. De nieuwe centrale bank van Rusland moest een private instelling worden, losgekoppeld van de staat en gebonden aan het dollarsysteem.
In het economische plan van Glazyev krijgt de centrale bank een grotere rol om de economie te stimuleren, door in vijf jaar tijd in totaal 20 biljoen roebel (ruim €270 miljard) aan goedkope leningen te verstrekken aan het bedrijfsleven. Deze leningen moeten tegen een rente van 1 tot 4 procent verstrekt worden, veel lager dan de officiele rente van 10,5% die de centrale bank op dit moment hanteert.
Juist door de rente zeer hoog te houden remt de centrale bank de economische ontwikkeling in Rusland af, zeker nu de beschikbaarheid van kapitaal uit het buitenland als gevolg van de Westerse sancties is opgedroogd. De centrale bank moet volgens Glazyev daarom de kredietverlening aan bedrijven versoepelen.
Geen dollars, maar goud
De monetaire visie van Glazyev is interessant, want naast monetaire verruiming blijkt hij ook voorstander te zijn van een uitbreiding van de publieke goudvoorraad. In het vijfjarenplan stelt de adviseur van Poetin voor dat de centrale bank het failliete dollarsysteem verlaat en de roebel sterker maakt door de goudreserve uit te breiden. De rol van dollarreserves zou verkleind moeten worden, ten gunste van de goudreserve.
Zonder de roebel rechtstreeks te koppelen aan goud krijgt iedere roebel op deze manier wel een hogere 'gouddekking'. De Russische centrale bank zou volgens Glazyev het mandaat moeten krijgen om de totale goudproductie van Russische goudmijnen op te kopen. De centrale bank van Rusland beschikt op dit moment over een goudreserve van ongeveer 1.500 ton.
Dit is een vertaling van een artikel dat eerder verscheen op New Eastern Outlook
