Tag: rente

Column: Stand rente is écht belangrijk

De afgelopen jaren is er beleid gevoerd door centrale banken met als doel het creëren van inflatie. Deze inflatie zou alle economische problemen als sneeuw voor de zon doen verdwijnen. Men ging er daarbij van uit dat er door het aanbod van geld te verhogen er vanzelf inflatie zou ontstaan. Op zich is dit, als je kijkt naar het economische principe van vraag en aanbod, logisch.

Er is echter met één belangrijke variabele geen rekening gehouden; menselijke emotie. Het enige wat namelijk belangrijk is voor de vraag naar geld (en dus het aankopen van producten en diensten) is het vertrouwen in het geldsysteem en de economische omstandigheden in de toekomst. Consumenten voelen aan dat de onconventionele maatregelen die genomen zijn onzekerheid met zich meebrengen, grote onzekerheid zelfs. De consument reageert hierop door het geld juist op te potten in plaats van uit te geven, zelfs met negatieve rentes. Hierdoor is het al jaren lang kommer en kwel met economieën wereldwijd, ondanks gigantische stimuleringsmaatregelen van overheden.

Nadat in 2008 – na jaren van kredietexpansie – de kredietcrisis uitbrak ging de rente eerst flink naar beneden en werden de inmiddels bekende stimuleringsprogramma’s en bail-outs opgezet. Dit is vergelijkbaar met het geven van meer drugs aan een drugsverslaafde in de hoop dat de verslaving voorbij zou gaan, zeer naïef op z’n zachtst gezegd.

Centrale banken verlaagden de rente na uitbreken kredietcrisis (Grafiek via Reuters)

Meer schulden, meer mis-allocatie

Deze extreem lage rentestand heeft gezorgd voor totale mis-allocaties van kapitaal. Landen, bedrijven en consumenten (hypotheken) konden zó goedkoop lenen dat achterliggende problemen kortstondig achter de horizon verdwenen. Enorme bedragen gingen naar bijvoorbeeld de huizenmarkten en de aandelenmarkten, obligaties stegen tot nooit geziene hoogtes. Landen moesten flink lenen om deze stimuleringsprogramma’s en bail-outs te kunnen betalen. De Nederlandse staatsschuld verdubbelde deze periode, terwijl die van een land als Spanje zelfs verdrievoudigde. Bedrijven gingen enorme schulden aan omdat het nu zo goedkoop was. Vrijwel al dit geld werd door bedrijven gebruikt om eigen aandelen in te kopen, er waren namelijk bijna geen interessante projecten om in te investeren vanwege de economische malaise.

Het gevolg is nu, acht jaar na het uitbreken van de kredietcrisis, dat de economie maar mondjesmaat groeit, ondanks allerlei stimulering (beschikbare cijfers worden ook nog eens altijd op de meest positieve manier uitgelegd). Maar ondertussen zijn de schulden wereldwijd exponentieel gestegen. Dit wordt momenteel gemaskeerd door de lage rente, waardoor de rentelasten nog wel gedragen kunnen worden. Maar er komt een moment dat de rente ooit weer gaat stijgen. De rente is namelijk niet iets wat de centrale banken bepalen, maar de markt.

En nu komt het woord vertrouwen weer om de hoek kijken. Hoe lang verwacht de markt nog dat acties van centrale banken ook daadwerkelijk leiden tot een verbetering? Dit kunnen we alleen maar afwachten, maar de voortekenen zijn niet goed. Centrale banken hebben gegokt en verloren en hebben in de (nabije) toekomst bijna geen instrumenten meer.

Een stijging (normalisering) van de rente zal vooral enorme negatieve gevolgen hebben voor de obligatiemarkt. Vergis u niet, dit is veruit de grootste en belangrijkste markt van de wereld! Vele malen groter dan de aandelenmarkt. In de obligatiemarkt zit het geld wat u op een spaarrekening heeft staan, daar zit het geld wat voor uw pensioen bedoeld is. Ik heb geen idee hoe dit geschapen ‘monster’ opgelost kan worden. Wel weet ik dat we in het verleden vergelijkbare problemen gehad hebben en het daarna nooit goed afgelopen is. Bent u voorbereid?

Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen weekend op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].

19 september 2016
Rente staatsobligaties schiet omhoog
De rente op Japanse staatsleningen is de afgelopen twee maanden weer sterk gestegen. Deze zomer daalde de 10-jaars rente in Japan nog naar een historisch dieptepunt van bijna -0,30%, maar nu is het rendement weer terug op 0%. Het rendement op schuldpapier met een looptijd van 40 jaar steeg in dezelfde periode van 0,06% naar 0,6%, dat is dus tien keer zoveel.

Bij een extreem lage rente heeft een kleine rentestijging een grote impact op de waarde van de staatsobligatie. De verwachting is dat centrale banken de rente nog langdurig laag zullen houden, maar uiteindelijk is het de markt die de rente bepaalt. Ontstaat er om wat voor reden dan ook onrust op de obligatiemarkt, dan kunnen de verliezen voor beleggers flink oplopen.

Obligaties een veilige haven?

Het is niet voor niets dat Bill Gross, voormalig obligatiebelegger bij vermogensbeheerder PIMCO, onlangs nog waarschuwde voor de risico’s van obligaties. Nu de rente vrijwel tot een nulpunt gedaald is zijn er betere alternatieven te vinden die als veilige haven kunnen dienen. Volgens Bill Gross zijn tastbare bezittingen als grond, vastgoed en edelmetalen op dit moment veel interessanter dan obligaties.

Ook elders in de wereld stijgt de rente op staatsobligaties. In een paar dagen tijd ging de rente voor Duitse staatsleningen met een looptijd van tien jaar van -0,11 naar +0,11 procent, een verschil van 22 basispunten. De Italiaanse 10-jaars rente steeg van 1,08 naar 1,24 procent (+22 basispunten), terwijl de Amerikaanse rente over dezelfde looptijd in een paar dagen van 1,54 naar 1,66 procent steeg (+22 basispunten).

Lees ook:
12 september 2016
Zijn aandelen te duur?

Aandelen zijn de afgelopen jaren hard gestegen en in de Verenigde Staten staan de beurzen zelfs op recordhoogte. Zetten we de waardering van bedrijven af tegen de winstgevendheid, dan lijken aandelen overgewaardeerd. Goldman Sachs berekende dat de wereldwijde koers/winst verhouding van aandelen op dit moment op 15,4 staat, zeer hoog in vergelijking met de afgelopen dertig jaar. Maar is dat reden om nu uit aandelen te stappen?

Volgens Goldman Sachs is die vraag niet zo eenvoudig te beantwoorden, omdat het monetaire beleid van centrale banken ook van invloed is op de waardering van bedrijven. Een veel gebruikte waarderingsmethode is om de waarde van toekomstige opbrengsten van een bedrijf terug te rekenen naar het heden, waarbij een correctie wordt gemaakt voor de rente (verdisconteren in het financiële jargon).

Maar door het beleid van centrale banken is de rente vandaag de dag bijna nul, wat betekent dat toekomstige opbrengsten omgerekend naar vandaag een veel hogere waarde vertegenwoordigen. En dat kan een veel hogere koers/winst verhouding dan het historische gemiddelde rechtvaardigen.

Is de hoge koers/winst verhouding voor aandelen gerechtvaardigd?

Dilemma

Goldman Sachs schetst het dilemma waar zowel institutionele als particuliere beleggers vandaag de dag mee te maken hebben. Enerzijds is de verwachting dat de waardering van financiële activa als gevolg van de extreem lage rente zal stijgen, maar aan de andere kant is door het uitblijven van economisch herstel veel onzekerheid over de toekomstige winstgevendheid van bedrijven.

Dat laatste beperkt het opwaartse potentieel van aandelen en is volgens Goldman Sachs reden om te verwachten dat aandelen de komende jaren minder goed zullen presteren dan in de periode van 2009 tot en met 2016. Het meest gunstige scenario voor aandelen is dat de inflatie de komende jaren laag blijft en centrale banken vasthouden aan een zeer ruim monetair beleid. Het minst gunstige scenario is dat van stagflatie, een combinatie van stagnerende economische groei en een hoge inflatie. In dat scenario zullen de loonkosten van bedrijven stijgen, terwijl hun winstmarges dalen.

Aandelen als veilige haven?

Aandelen gedragen zich door de lage rente steeds meer als een veilige haven. Dat zien we ook terug aan de dalende volatiliteit op de beurs. Spaarders kopen aandelen en kijken er vervolgens niet meer naar om, waardoor de volatiliteit alsmaar verder daalt. Voor centrale banken is dit een zeer gunstig scenario, omdat stijgende aandelenkoersen een vlucht richting die andere veilige haven (goud) tempert…

5 september 2016
Beleid centrale banken leidt tot stagnatie en achteruitgang

Ooit was het een historische wetmatigheid. Een lager rendement op obligaties zou uiteindelijk uitmonden in hogere prijzen voor obligaties en aandelen. Vermogenswinsten en een lage rentevoet zouden meer investeringen en consumptie uitlokken met als resultaat meer banen, oplopende inflatie en hogere bedrijfswinsten.

In 2010 startte de Fed met haar programma van kwantitatieve verruiming. Dat is het begin geweest van een wereldwijde daling van de rente. In veel landen van de westerse wereld, ook in Europa, is de groei terug, zij het bescheiden en zij het dat de werkloosheid hoog blijft.

Het lijkt er dus op dat het medicijn van centrale bankiers werkt. Toch is het nog maar de vraag of een rente van bijna 0% daadwerkelijk goed is voor de reële economie. Er zijn aanwijzingen dat dit niet het geval is. Zo stagneert de productiviteitsgroei, een serieuze indicator van de vitaliteit van een economie, in talloze westerse landen. Zou het toeval zijn dat die stagnatie samenvalt met de invoering van de verruimingsprogramma’s en de ultra lage rente.

Stagnatie
Volgens de meeste centrale bankiers is de stagnatie een probleem voor de korte termijn. Het Japanse voorbeeld laat echter duidelijk zien wat een extreem lage rent betekent voor grote, ontwikkelde economie. Het laat zien dat die lage rente weinig teweeg brengt. Er is in Japan weinig reële groei en geen inflatie, eerder deflatie. Mocht het rendement op de overheidsschuld naar een meer normaal niveau terugkeren, dan is de huidige nominale groei van het bruto binnenlands product volstrekt onvoldoende om de enorme schuldenlast af te betalen. Er zijn nog meer nadelen. De investeringen, een belangrijke bron voor productiviteitsverbetering, hebben nog steeds niet het niveau van voor 2008 bereikt. Bedrijven zetten hun liquiditeiten steeds vaker in om eigen aandelen in te kopen en niet voor op de toekomst gerichte investeringen. Het gaat jaarlijks om vele honderden miljarden dollars en euro's. Al dat geld gaat in de zakken van beleggers en is niet bedoeld om toekomstige winstgevendheid veilig te stellen. In plaats van naar de reële economie stroomt al dat geld naar houders van vermogenstitels, die er weinig mee doen. Beleggen in overheidspapier rendeert immers amper of niet.
Investeren
Waarom maken overheden en bedrijven geen gebruik van de huidige extreem lage rente om te investeren in de reële economie? Deze manier van werken heeft zijn nut door de tijd heen bewezen. Het antwoord moet luiden, dat internationale instituties als het IMF en overheden als die in Nederland en Duitsland zweren bij evenwichtig budget. Schulden aangaan voor het goed van morgen, zoals Keynes dat voorschreef is voor die partijen vloeken in de kerk. De particulier sector heeft ook zo zijn bedenkingen. Er zijn trends die risico’s alleen meer groter maken. De wereldwijde vergrijzing is beslist geen voorbode van een groei van de consumptie. Het tegendeel is het geval. Bovendien steekt er een sterke anti-globaliseringswind op. De Brexit is daar tot nu toe het meest sprekende bewijs voor. Dat maakt bedrijven nerveus en ze verkiezen een pas op de plaats.
Lage rente
Er zijn nog meer evidente nadelen. Pensioenfondsen en verzekeraars werken met langlopende verplichtingen. Hun voortbestaan komt steeds meer onder druk nu hun toekomstige rendementen lager lijken uit te pakken dan voorzien. Als de rente niet normaliseert dan kunnen we wel eens aan het kortste einde trekken. Hun winstgevendheid komt steeds meer onder druk en daar zal ook de reële economie last van krijgen. Er zullen banen geschrapt worden en premies gaan omhoog, pensioenen komen in gevaar. Kortom, de wetmatigheid lijkt niet meer te werken en eerder stagnatie en verval uit te lokken. Centrale bankiers zijn echter nog steeds niet overtuigd en intensiveren hun verruimingsbeleid om de rente nog verder omlaag te duwen. Het waarschijnlijke resultaat staat haaks op wat ze voor ogen hebben: geen of weinig groei en geen inflatie maar eerder deflatie. Cor Wijtvliet Bron: Bill Gross, Central bankers are threatening the engine of the economy. The Financial Times, 18 augustus 2016 Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

1 september 2016
It’s Jackson Holetime again!

Elk jaar in augustus trekken ’s werelds belangrijkste centrale bankiers zich voor enkele dagen terug in het Amerikaanse stadje Jackson Hole, in de staat Wyoming. Het populaire stadje – er wonen minder dan 10.000 mensen in Jackson Hole – is populair onder toeristen vanwege zijn prachtige ligging in de natuur.

Sinds 1978 organiseert de regionale centrale bank van Kansas City elk jaar dus een conferentie waar de belangrijkste centrale bankiers van de wereld elkaar ontmoeten en praten over het monetaire beleid. Gedurende die paar dagen kan het stadje daarom rekenen op behoorlijke belangstelling van de media wereldwijd.

Jackson Hole

De ervaring leert dat de presentaties en lezingen van de aanwezigen veel zeggen over wat voor monetair beleid we kunnen verwachten. Niet alleen van de Fed maar ook van de andere centrale banken zoals de Europese Centrale Bank.

Zo is het opkopen van staatsobligaties, ook bekend als quantitative easing of QE, ooit in Jackson Hole aangekondigd. En in de jaren voordat de huidige crisis zou beginnen in de herfst van 2008, werden in de presentaties in Jackson Hole de problemen die de crisis veroorzaakt hebben, duidelijk aangegeven door de aanwezige economische wetenschappers. Die waarschuwingen werden, leert de ervaring ook, op dat moment niet serieus genomen door de aanwezige presidenten en voorzitters van de Fed, de ECB en andere centrale banken. Later bleek dat de economen het heel goed door hadden.

Alle ogen gericht op Yellen

De Jackson Hole bijeenkomst van dit jaar is gisteren begonnen en het hoogtepunt komt vandaag, wanneer Fed-voorzitter Janet Yellen achter het spreekgestoelte plaats neemt. Beleggers uit de hele wereld zullen elke komma van die toespraak analyseren om te proberen in te schatten of en wanneer de Fed de rente weer gaat verhogen.

Die toch al lastige opgave is in de afgelopen weken nog lastiger gemaakt. Enerzijds hebben enkele leden van het rentecomité namelijk erop gehint dat de centrale bank de rente misschien al in september zal verhogen. Anderzijds is uit de onlangs gepubliceerde notulen van de laatste rentevergadering juist af te leiden dat het comité niet bepaald van plan is haast te maken met het duurder maken van geldlenen in de VS.

Het economisch nieuws zorgt ook niet voor meer duidelijkheid, met een sterk aantrekkende Amerikaanse arbeidsmarkt maar economische groei, en vooruitzichten daarover, die juist teleurstellend zijn.

Renteverhoging

In mijn ogen is de kans dat de rente de rente zal verhogen in september heel klein. Over de renteverhogingen erna kunnen we in mijn ogen alleen zeggen dat het heel, heel lastig gaat worden als is het maar om het volgende.

Als de Fed de rente zou verhogen, dan zouden de Amerikaanse rentes van alle looptijden waarschijnlijk ook gaan stijgen. De Amerikaanse staatsschuld bedraagt inmiddels 104 procent van het Amerikaanse bruto binnenlands product en staat daarmee op het hoogste niveau in vijftig jaar (ter vergelijking: met uitzondering van de Tweede Wereldoorlog, bedroeg de Amerikaanse staatsschuld tussen 1790 en 1980 zo’n 30 procent van het Amerikaanse bbp).

Door de rentedaling van de afgelopen jaren en uitgifte van veel nieuwe staatsobligaties, is de gemiddelde rente die Washington betaalt over zijn schuld lag vergeleken met de jaren voor de crisis. Betaalde de Amerikaanse regering begin 2008, gemiddeld, 4,8 procent rente over de totale schuld, tegenwoordig is dat ongeveer de helft ervan.

Die halvering van de gemiddelde rente is dé reden waarom de rentelasten van de Amerikaanse overheid min of meer gelijk zijn aan die uit 2008, hoewel de staatsschuld ruim verdubbeld is, van 9.300 miljard dollar begin 2008 naar bijna 19.500 miljard dollar dit jaar.

Rentelasten

Als de langetermijnrentes, mede door een serie renteverhogingen van de Fed – of alleen de verwachting daarop – zouden stijgen, dan zou dat betekenen dat de rentelasten behoorlijk kunnen stijgen, wat op zijn beurt de kans op faillissement van de VS of op zijn minst de kans op nieuwe en hogere belastingen en politieke ruzie zou vergroten. En dát zou zeer slecht nieuws voor het economisch herstel zijn, wat voor de Fed juist de reden zou zijn de rente weer te gaan verlagen. Alleen zouden beleggers dan wel eens kunnen concluderen dat de centrale bank blijkbaar ook niet weet wat ze doet, wat tot nog meer paniek zou leiden.

Daar komt nog bij dat tussen nu en 2020 elk jaar tussen 1.500 miljard en 2.100 miljard dollar van die schuld afloopt en dus afgelost moet worden. Aangezien Washington geen cent achter de hand heeft, zal het ministerie van Financiën dus elk jaar tussen 1.500 en 2.100 miljard dollar aan nieuwe leningen, ruwweg 10.000 miljard dollar in die periode, moeten opnemen om oude leningen af te betalen. Met andere woorden: Washington moet tussen nu en 2019 een slordige 10.000 miljard dollar lenen om niet failliet te gaan, wat het geval zou zijn als het niet in staat zou zijn oude schulden af te betalen. Daarboven op komen de leningen om het verwachte begrotingstekort elk jaar te financieren. Volgens de schattingen van het Amerikaanse ministerie van Financiën zelf hebben we het dan over gemiddeld 500 miljard dollar elk jaar.

Zou de Fed dus een serie renteverhogingen in gang zetten, dan zou de bank spelen met economische, politieke en financiële stabiliteit in de VS.

26 augustus 2016
Grafiek: Lage rente stuwt huizenprijzen de hoogte in

De extreem lage rente mist haar uitwerking niet op de huizenprijzen. Was het vlak na de crisis in heel Europa nog kommer en kwel, nu staat men weer in de rij bij de bank om een hypotheek te regelen tegen een historisch lage rente. Door de extreem lage rente kunnen huishoudens meer geld lenen voor een huis, met als resultaat dat de prijzen weer stijgen.

Een bijkomend effect is dat meer huizenbezitters weer overwaarde krijgen op hun huis, waardoor ze gemakkelijker geld uitgeven. En dan heb je nog vermogende mensen die door de extreem lage rente een groter deel van hun vermogen in vastgoed stoppen, wat de opwaartse prijsbeweging verder versterkt (vooral in de grote steden).

Huizenprijzen weer omhoog

De volgende grafiek laat mooi zien in welke landen de huizenprijzen het hardst gedaald en gestegen zijn sinds het begin van de crisis. In Zweden stegen de prijzen het meest, daar betaal je nu 60% meer voor een woning dan in het voorjaar van 2008. Zelfs in Duitsland, waar de banken wat voorzichtiger zijn met het verstrekken van hypotheken, zijn de prijzen sinds het begin van de crisis met meer dan 20% gestegen.

Onderaan het lijstje staat Spanje, waar in de hoogtijdagen veel te veel gebouwd is. Daar koop je nu een woning voor ongeveer 70% van het bedrag dat je er acht jaar geleden voor moest neertellen. Opvallend is dat de stijging van de huizenprijzen in Nederland nog relatief beperkt is gebleven in vergelijking met veel andere Europese landen.

Ontwikkeling huizenprijzen sinds 2008 (Grafiek via @jsblokland)

22 augustus 2016
‘Stijging rente doet miljarden verdampen uit staatsobligaties’
De rente staat wereldwijd op het laagste niveau ooit. Voor meer dan $11 biljoen aan obligaties is er zelfs sprake van een negatief rendement! Maar wat gebeurt er met de waarde van al die leningen als de rente opeens weer begint te stijgen, bijvoorbeeld naar het niveau van 2011? Het Amerikaanse kredietratingbureau Fitch Ratings maakte de rekensom en schat in dat de verliezen niet van de minste zullen zijn.

“Door de dramatische daling van de rente op obligaties van landen met een goede kredietscore is het risico op grote verliezen bij een stijgende rente sterk toegenomen. Wereldwijd zullen obligatiebeleggers grote verliezen leiden. Keert de rente terug naar het niveau van 2011, kan dat voor de $37,7 biljoen aan staatsobligaties een waardedaling tot $3,8 biljoen betekenen”, aldus Robert Grossman van Fitch Ratings.
- Lees verder bij Argentor
Miljarden aan waarde verdampt uit staatsobligaties bij stijging rente
18 augustus 2016
Pensioenleed

Deze week ga ik verder in op de desastreuze gevolgen van de negatieve rente die momenteel wordt gehanteerd door centrale banken. Mijn mening is dat ons nageslacht over 50 jaar zal denken dat we met z’n allen gek geworden waren. Hoe konden we in hemelsnaam denken dat negatieve rente ons zou kunnen helpen?!

Rente, de prijs van geld, is de basis van elke economische theorie en in die theorie wordt verondersteld dat die rente positief is. Elke econoom heeft dit als uitgangspunt tijdens zijn of haar studie geleerd. Rente is in de basis namelijk een vergoeding voor het lopen van risico. Het langdurig naar beneden vervalsen, wat centrale banken al jaren doen, van de belangrijkste variabele binnen ons financiële systeem is zeer ernstig en leidt tot extreem welvaartsverlies en verkeerde toewijzing van kapitaal.

Lage rente

Het manipuleren van de rente houdt ongezonde bedrijven overeind en verleidt gezonde ondernemingen tot het nemen van verkeerde beslissingen, denk aan inkoop van eigen aandelen met geleend geld. Sparen wordt erdoor ontmoedigd, het aangaan van schulden wordt juist aangemoedigd. Extra schulden maken is natuurlijk geen duurzaam economisch groeimodel. Het proces om dit in de toekomst allemaal weer enigszins recht te trekken, als dat al lukt, duurt jaren en zal gepaard gaan met zeer veel persoonlijk leed.

Dit is niet een kwestie van ‘of’, maar een kwestie van ‘wanneer’. Uiteindelijk zal de markt inzien dat deze rentevoeten niet houdbaar zijn. Beleidsbepalers kunnen de rente niet eeuwig blijven onderdrukken, simpelweg omdat ze geen instrumenten meer voor handen hebben.

Centrale banken drukken rente onder nul

Pensioenstelsel rammelt

Wij zijn in Nederland altijd trots geweest op ons pensioenstelsel. We hebben altijd gedacht dat we dit uitstekend voor elkaar hadden, zeker in vergelijking met andere landen wereldwijd. Overigens is kort geleden de regie over onze pensioenen verplaatst naar Brussel, iets waar onze media de afgelopen tijd bijna geen aandacht aan besteed hebben.

De negatieve rente in combinatie met demografische ontwikkelingen zorgen voor een bloedbad bij de pensioenfondsen. Het pensioenstelsel is hierdoor ernstig ondergefinancierd. Let goed op: uw pensioen is niet uw bezit. U maakt slechts aanspraak op een uitkering waar u uw hele werkzame leven voor betaald heeft. De kleine lettertjes vermelden allerlei zaken waar u niet op gerekend had toen u begon met afdragen voor het pensioen. Er zullen dus in de nabije toekomst pijnlijke maatregelen genomen moet worden. Tot nu toe loopt de politiek hiervoor weg. U kent vast het gezegde; zachte heelmeesters maken stinkende wonden… Ik ben bang dat dit spreekwoord opgaat voor de toekomst van ons pensioenstelsel.

Goud

Overigens mogen pensioenfondsen in Nederland van de toezichthouder niet in goud beleggen. Er wordt aangegeven dat goud te volatiel zou zijn. Afgezien daarvan zou er tegen de huidige prijs helemaal niet genoeg fysiek goud beschikbaar zijn, mocht het ABP besluiten een paar procent van het beheerde vermogen in fysiek goud te beleggen. Het is simpelweg niet te krijgen in zodanig grote volumes!

Waar belegt u liever in: Een staatsobligatie van Italië (de bankensector aldaar zit diep in de problemen) met een bijna negatieve rente (wel risico, geen rendement) of in goud wat al eeuwenlang z’n waarde behoudt. Ik ben niet objectief, maar zou het antwoord wel weten…

Ondertussen zijn we in Nederland vooral bezig met het feit dat een turner niet mee mag doen aan een finale op de Olympische Spelen omdat hij een week voor de finale een paar biertjes gedronken heeft..

Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

15 augustus 2016
Economische groei van invloed op lijfrenterekeningen

De Nederlandse economie groeit, dat is goed te zien aan de aantrekkende huizenmarkt. Maar ook de toegenomen consumptie, investeringen en export leveren een belangrijke bijdrage aan deze groei. Goed nieuws natuurlijk, maar toch is er nog een punt van aandacht. Doordat de rente nu zo laag staat, heeft dit gevolgen voor pensioenen en spaarregelingen zoals lijfrenterekeningen.

Economische groei Nederland per kwartaal

Fiscaal aftrekbaar sparen biedt voordelen

Een lijfrente is een pensioenproduct waarmee geld vastgezet wordt voor een aanvullend pensioen. Tijdens de opbouwfase, de periode waarin het geld wordt ingelegd, geldt er een belastingvoordeel. Over de bedragen die op een lijfrenterekening worden gestort hoeft namelijk geen inkomstenbelasting te worden betaald. Deze wordt pas berekend op het moment dat de bedragen als aanvullend pensioen weer worden uitgekeerd. Een ander voordeel van een lijfrenterekening is dat de Belastingdienst het geld op deze rekening niet tot het eigen vermogen rekent. Hierdoor hoeft er over het vermogen in box 3 geen vermogensrendementsheffing betaald te worden.

Lijfrente uitkeren of uitstellen?

Wanneer de lijfrente vrijkomt, meestal rond de pensioengerechtigde leeftijd, kan er over het algemeen gekozen worden of het bedrag meteen wordt omgezet in een uitkering (lijfrente uitkeren) of dat het geld nog langer vastgehouden wordt (lijfrente uitstellen). Het uitstellen van de lijfrente kan bijvoorbeeld slim zijn wanneer je na je AOW-leeftijd nog door wilt werken en het geld niet direct nodig hebt. Je geld wordt dan nog wat langer vastgezet en kan meer rendement opleveren. Wanneer je vervolgens met pensioen gaat, komt een bedrag vrij en kun je de lijfrente uit laten keren. Welk bedrag je per maand krijgt, is afhankelijk van verschillende factoren, zoals het ingelegde bedrag, de looptijd van lijfrente uitkering, de uitkeerperiode en de actuele stand van de rente.

De hoogte van de uitkeringen is dus mede afhankelijk van de stand van de economie. Hoe hoger de rente is, hoe hoger het uitgekeerde bedrag wordt. Nu de Nederlandse economie weer aantrekt kan het dan ook verstandig zijn om de vrijgekomen lijfrente pas uit te laten keren wanneer de rente gestegen is. Houd echter wel rekening met het feit dat je verplicht bent om uiterlijk binnen vijf jaar, na het kalenderjaar waarin voor het eerst een AOW-uitkering ontvangen is, een uitkering aan te kopen.

11 augustus 2016
Bank of England kan bijna geen staatsobligaties vinden

De Bank of England kondigde vorige week aan voor £70 miljard aan obligaties op te kopen, maar dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. De Britse centrale bank wist dinsdag namelijk niet meer dan £1,12 miljard aan schuldpapier te kopen, terwijl haar doelstelling was om £1,17 miljard uit de markt te halen. Het is een verschil van slechts £50 miljoen, maar het geeft wel aan hoe slecht het gesteld is met de liquiditeit in de obligatiemarkt. De centrale bank moest ook een relatief hoge prijs bieden om de staatsobligaties in handen te krijgen, zo meldt de Financial Times.

De centrale bank haalt de komende maanden staatsobligaties met een lange looptijd van 10 jaar uit de markt, in een poging de rente verder omlaag te drukken en daarmee de kredietverlening aan consumenten en bedrijven aan te moedigen. Door staatsobligaties te kopen worden pensioenfondsen en verzekeraars gestimuleerd hun geld in andere zaken te beleggen die meer rendement opleveren, zoals bedrijfsobligaties. Daarnaast is een daling van de lange rente gunstig voor consumenten, omdat die nog goedkoper geld kunnen lenen voor bijvoorbeeld de financiering van een eigen woning of een verbouwing.

Rente daalt, maar helpt het?

Sinds het begin van dit jaar is de rente op Britse 10-jaars leningen van ongeveer 2% naar een historisch dieptepunt van 0,56% gedaald. In dat opzicht is het beleid van de centrale bank dus succesvol geweest. Maar het is de vraag of een lagere rente zal bijdragen aan een ruimere kredietverlening. Er moet immers ook vraag zijn naar kredieten. Die vraag is er alleen als consumenten en bedrijven positieve verwachtingen hebben ten aanzien van de economische groei. Bedrijven gaan niet investeren als ze geen kansen zien en consumenten kopen niet snel een huis of een auto als er veel onzekerheid is over hun toekomstige financiële situatie.

Negatieve effecten

Het opkopen van staatsobligaties en het verder omlaag drukken van de rente brengt ook een aantal ongewenste effecten met zich mee. De 6.000 Britse pensioenfondsen die opereren in de private sector kunnen door de daling van de rente steeds minder rendement maken op ‘veilige’ staatsobligaties.

Afgelopen maand kwamen deze private pensioenfondsen gezamenlijk £408 miljard tekort ten opzichte van hun toekomstige verplichtingen. Ter vergelijking, dat was een toename van meer dan £24 miljard ten opzichte van het tekort £383,6 miljard in de maand juni. Het gat tussen de pensioenverplichtingen en het vermogen dat de fondsen in kas hebben is nog nooit eerder zo groot geweest. Is helikoptergeld een beter alternatief?

10 augustus 2016
Bank of England verlaagt rente en pompt £70 miljard in economie

De Bank of England verlaagt de rente van 0,5% naar 0,25% en zal de komende zes maanden in totaal £60 miljard aan staatsobligaties en £10 miljard aan bedrijfsleningen uit de markt halen. Daarmee groeit de balans van de centrale bank het komende half jaar van £375 naar £445 miljard. Ook stelt de centrale bank £100 miljard aan liquiditeit beschikbaar, geld dat banken tegen een zeer lage rente mogen lenen van de Bank of England.

De renteverlaging en de aankondiging van een nieuwe QE programma zijn volgens de Bank of England nodig om de economie weer een impuls te geven. Economen van de centrale bank houden rekening met een veel zwakkere groei voor de Britse economie, die gepaard zal gaan met een oplopende werkloosheid, dalende huizenprijzen en een hogere inflatie. Een ruimer monetaire beleid moet de economie ondersteunen in dit aanpassingsproces, aldus de gouverneur van de centrale bank.

Britse pond onderuit

Zoals verwacht ging het Britse pond hard onderuit na de bekendmaking van dit nieuws. Ook daalde de rente op Britse 10-jaars leningen, nu bekend is geworden dat de centrale bank meer schuldpapier van de overheid gaat opkopen. Op de beurzen werd het nieuws uiteraard positief ontvangen, want meer gratis geld is goed voor aandelen. De Britse FTSE 100 index schoot meer dan een procent omhoog en nadert daardoor weer het oude record van eind juli. Ook schoot de goudprijs in Britse ponden meer dan een procent omhoog.

Britse pond duikelt omlaag na renteverlaging Bank of England (Bron: Bloomberg)

Goudprijs in Britse ponden stijgt door rentebesluit Bank of England (Bron: Bloomberg)

Bank of England verlaagt rente naar laagste niveau ooit (Bron: Bank of England)

4 augustus 2016