Marketupdate

Tag: rente

  • Negatieve rente nu ook in Zwitserland

    In navolging op de ECB introduceert nu ook de centrale bank van Zwitserland een negatieve rente op de tegoeden die commerciële banken parkeren bij de centrale bank. In een korte persverklaring schrijft de Swiss National Bank (SNB) dat ze haar uiterste best zal doen de minimale wisselkoers van 1,20 Zwitserse franc per euro vast te houden. De introductie van een negatieve rente levert daar een belangrijke bijdrage aan, omdat het nu minder aantrekkelijk is vermogen in Zwitserse francs aan te houden.

    De Zwitserse munt – hoewel die nu min of meer gekoppeld is aan de euro – heeft nog steeds de reputatie een veilige haven te zijn. De kracht van de economie, de goede betalingsdiscipline van het land en de terughoudendheid van haar centrale bank zorgt ervoor dat vermogens graag schuilen in Zwitserse francs. Doordat de munt als veilige haven bekend staat is het van tijd tot tijd moeilijk de wisselkoers met de euro te handhaven.

    De volledige versie van dit artikel verscheen eerder op een partner blog.

    Schweizerische_Nationalbank_Bern

    Zwitserse centrale bank introduceert negatieve rente

  • Centrale bank Rusland verhoogt rente naar 17%

    De grootste waardedaling van de roebel sinds 1998 was voor de Russische centrale bank reden om de rente met spoed te verhogen van 10,5 naar 17%. In een jaar tijd is de rente met 11,5 procentpunt gestegen, want vorig jaar hanteerde de centrale bank nog een rentetarief van 5,5%.Ook stelt de centrale bank meer liquiditeit aan buitenlandse valuta beschikbaar aan de banken. Konden banken voorheen voor een periode van 28 dagen maximaal $1,5 miljard lenen, nu wordt dat opgeschroefd tot $5 miljard.

    Begin dit jaar kwam een kapitaalvlucht op gang door de Russische inval in de Krim. Buitenlandse investeerders haalden en masse geld weg uit Rusland, waardoor de waarde van de roebel kelderde. De waardedaling van de roebel versnelde toen de olieprijs begon te dalen. Rusland verdient veel geld aan de export van olie en gas en ziet door de dalende prijzen haar inkomsten teruglopen. Of dit de waardedaling van de roebel volledig verklaart durven we niet te zeggen. Volgens Bloomberg is de Russische roebel dit jaar de zwakste van meer dan 170 verschillende valuta.

    'Financiële systeem redden'

    Met een verhoging van de rente naar 17% wordt het voor speculanten minder aantrekkelijk short te gaan op de roebel. De reële rente, dus na correctie voor de inflatie, ligt door de renteverhoging ongeveer op 7 of 8 procent. Wie short wil gaan op de roebel moet dus tenminste dat rendement halen om uit de koste te komen. Ook wordt het aantrekkelijker roebels aan te houden bij een hogere rente, al boezemt de snelheid waarmee de munt afglijdt nog weinig vertrouwen in bij spaarders en beleggers. "Met deze renteverhoging symboliseert de centrale bank dat ze economische groei opgeeft met als doel het financiële systeem overeind te houden", zo verklaarde Ian Hague van vermogensbeheerder Firebird Management tegenover Bloomberg. "Dit was de juiste beslissing, maar het was geen gemakkelijke", zo voegde hij eraan toe. Ook president Poetin heeft zich uitgesproken over het besluit van de centrale bank: "Deze beslissing is erop gericht het risico van een verdere waardedaling en van oplopende inflatie substantieel te beperken". De gouverneur van de Russische centrale bank lichtte het besluit om de rente op te schroeven als volgt toe: "Om de negatieve effecten van een waardedaling van de roebel te beperken hebben we besloten de rente te verhogen. We moeten echt leren om te leven binnen de roebelzone en om te vertrouwen op onze eigen financieringsbronnen".

    russia-interest-rate

    Centrale bank Rusland verhoogt rente naar 17% (Grafiek van Tradingeconomics)

    Waarde Russische roebel keldert

    De waarde van de Russische munt is dit jaar gehalveerd ten opzichte van de dollar. Dat betekent dat goederen die in dollars worden afgerekend twee keer zo duur zijn geworden en dat dollars in Rusland twee keer zoveel koopkracht hebben als een jaar eerder. De halvering van de waarde van de roebel betekent overigens niet per definitie dat de kosten van levensonderhoud voor de gemiddelde Rus verdubbeld zijn. Ongetwijfeld zullen bepaalde importgoederen fors duurder zijn geworden, maar de goederen die in eigen land geproduceerd worden en die in roebels verhandeld worden hoeven niet even sterk in prijs te stijgen. De grootste slachtoffers zijn misschien nog wel Russische huishoudens en bedrijven die een lening hebben afgesloten in een vreemde valuta, zoals in euro's of dollars. Deze leningen waren misschien aantrekkelijk door de lage rente, maar nu de roebel wegzakt explodeert de effectieve schuldenlast.

    usd-rub-wisselkoers

    Roebel halveerde dit jaar in waarde tegenover de dollar (Bron: Yahoo Finance)

  • LIVE: Rentebesluit ECB om 14:30

    Vanmiddag om 14:30 geeft Mario Draghi (ECB) in de maandelijkse persconferentie meer informatie over de koers van de centrale bank. Financiële markten hopen dat Draghi meer informatie gaat geven over zijn plannen om het balanstotaal van de centrale bank op te krikken. Eerder heeft Draghi aangegeven dat het balanstotaal met ongeveer €1 biljoen moet groeien tot een totaal van ongeveer €3 biljoen. Om dat doel te bereiken verstrekt de centrale bank via het TLTRO programma zeer goedkope leningen aan commerciële banken. Ook heeft de centrale bank recent een begin gemaakt aan het opkopen van zogeheten ‘covered bonds’.

    Al deze extra maatregelen moeten banken in de Eurozone aansporen meer kredieten te verlenen aan burgers en bedrijven. Toch zetten deze maatregelen, samen met een extreem lage rente, maar weinig zoden aan de dijk. Er is simpelweg te weinig vraag naar nieuwe kredieten, omdat de economische vooruitzichten te weinig zekerheid bieden aan bedrijven en huishoudens om geld te lenen voor bijvoorbeeld een huis of voor bedrijfsinvesteringen. De rente staat al op 0,05% en werd in november niet verder verlaagd.

    Opkopen staatsobligaties

    Men verwacht dat het opkopen van staatsobligaties de volgende stap is die de centrale bank zal nemen. Binnen de ECB heerst grote verdeeldheid over deze maatregel. Tegenstanders beweren dat Europese regeringen structurele hervormingen en bezuinigingen op de lange baan kunnen schuiven, zodra ze weten dat de centrale bank bereid is de tekorten te financieren. De tegenstrijdigheid in het Europese monetair en fiscale beleid is dat overheden hun tekorten moeten terugbrengen tot maximaal 3%, terwijl de rente juist nu extreem laag is. Bij een nog lagere rente kunnen overheden nog steeds niet meer lenen dan ze nu doen. In de VS ging de monetaire stimulering van de Federal Reserve gepaard met een Amerikaans begrotingstekort dat opliep tot meer dan $1 biljoen per jaar. Daar kwam er dus wel meer geld in de economie en begon de (schuld gedreven) economische groei vorm te krijgen.

    Nieuw hoofdkantoor

    Deze maand zal de ECB voor het eerst een persconferentie houden vanuit het nieuwe hoofdkantoor, een 185 meter hoog gebouw in het financiële centrum van Frankfurt. Dit nieuwe €1,2 miljard kostende gebouw heeft de ECB gebouwd omdat het oude gebouw niet voldoende ruimte had om alle nieuwe taken ten aanzien van bankentoezicht op zich te kunnen nemen. De nieuwe persruimte geeft een bijzonder uitzicht over de stad.

  • Rente op staatsschuld België duikt onder de 1%

    Institutionele beleggers weten niet meer waar ze met hun geld naar toe moeten en kopen alle obligaties die los en vast zitten. Zelfs om Belgisch schuldpapier zitten beleggers te springen, want de rente op deze leningen met een looptijd van tien jaar zakte onlangs naar minder dan 1%. Het verschil tussen de Belgische 10-jaars staatsobligaties en de meest veilig geachte Duitse ‘Bunds‘ met dezelfde looptijd is vandaag de dag nog maar 25 basispunten. De druk op de obligatiemarkt is de laatste twee jaar razendsnel toegenomen, want eind 2011 piekte de Belgische 10-jaars rente op 5,86% en was het verschil met het Duitse schuldpapier nog 366 basispunten.

    Vanwege een tekort aan schuldpapier om in te beleggen accepteren institutionele beleggers een steeds lagere rentevergoeding op schuldpapier van de minder sterke economieën van de Eurozone. Eerder deze week schreven we al over de Spaanse rente die onder de 2% zakte, lager dan de rente die de Amerikanen betalen over ene obligatie met een looptijd van tien jaar.

    belgie-rente-1procent

    Beleggers drukken rente op Belgisch schuldpapier naar 1% (grafiek via twitter)

  • Spanje leent goedkoper dan de VS

    Vroegen de financiële markten in de zomer van 2012 nog een rente van meer dan 7,5% om Spanje voor 10 jaar geld te lenen, nu nemen beleggers genoegen met een rente van slechts 1,97% op precies dezelfde staatsobligatie. Dat betekent dat Spanje vandaag de dag goedkoper geld kan lenen dan de VS, die momenteel 2,3% rente betalen over een 10-jaars leningen. Ook Italië, dat in 2011 nog meer dan 7% moest betalen om geld op te halen, kan nu goedkoper lenen dan de Amerikaanse regering. De Italiaanse rente staat op het moment van schrijven namelijk op slechts 2,17%. Ook de Portugese regering heeft geen enkele moeite meer om geld op te halen bij spaarders, want ook dit land kan tien jaar geld lenen voor minder dan 3%.

    Griekenland, dat in het heetst van de Europese schuldencrisis volledig verstoten werd van de kapitaalmarkt kan weer geld ophalen. Een rente van 8% op een 10-jaars lening is hoog, maar het is aanzienlijk minder dan de 30% die beleggers begin 2012 vroegen om Griekenland geld te lenen. De rust op de kapitaalmarkt keerde in 2012 terug toen Draghi beloofde alles te doen om de Euro te redden. De ECB heeft sindsdien de rente nog enkele keren verlaagd, wat ook een gunstig effect heeft gehad op de rente die landen moeten betalen over hun schulden.

    De lage rente maakt het voor landen aantrekkelijk de tekorten op te laten lopen en geld bij te lenen, maar de ECB heeft herhaaldelijk gezegd dat dat niet de bedoeling is. Landen moeten koste wat kost hun begroting op orde brengen, omdat dat op de lange termijn meer vertrouwen uitstraalt op de financiële markten. Het is opmerkelijk dat beleggers genoegen nemen met zo'n lage rente, want de Spaanse economie staat er helemaal niet zo goed voor. Hoewel de Spaanse economie sinds 2013 weer een bescheiden groei laat zien is de werkloosheid nog steeds bijzonder hoog. Blijkbaar is er veel vraag naar Europees schuldpapier dat de rente omlaag duwt.

    eurozone-bond-crisis

    Rente op Europese staatsobligaties blijft maar dalen

  • ECB laat rente onveranderd op 0,05%

    De ECB heeft geen wijziging doorgevoerd in haar rentetarieven, zo maakte de centrale bank vanmiddag bekend. Het belangrijkste rentetarief blijft op het historisch lage niveau van 0,05%, terwijl de rente die banken betalen over reserves de centrale bank op -0,2% blijft staan. Analisten rekenden al niet op een verandering van de rente, na de verrassende rentestap van een maand geleden. Toen werd de rente met 10 basispunten verlaagd,in een poging de kredietverlening aan consumenten en bedrijven een impuls te geven.

    Het monetaire beleid van de ECB lijkt vooralsnog weinig resultaat op te leveren. Ondanks een extreem lage rente lenen banken nauwelijks geld van de centrale bank. De 255 banken die toegang hebben tot de kredietfaciliteit van de centrale bank leenden slechts €82,6 miljard, veel minder dan de €100 tot ruim €200 miljard waar analisten op gerekend hadden. Bij gebrek aan effectieve vraag in de Eurozone ligt het niet in de lijn der verwachting dat banken weer volop krediet zullen verstrekken. Zo laag als de rente is, zo laag is ook de bereidheid van consumenten en bedrijven om extra leningen af te sluiten.

    ECB-president Mario Draghi zal vanmiddag om 14:30 zijn rentebesluit en de laatste ontwikkelingen binnen de Eurozone toelichten. Hieronder kunt u het rentebesluit vanuit het hoofdkantoor van de ECB live volgen.

    Over het stimuleringsprogramma:

    Draghi maakte in zijn persverklaring bekend dat de centrale bank streeft naar een balanstotaal dat in omvang vergelijkbaar is met dat van begin 2012. Dat niveau moet bereikt worden door aankopen van zogeheten ‘asset backed securities’ (ABS) en door goedkope leningen onder het TLTRO programma. Volgens Draghi kan dit zorgen voor een ‘spillover effect’ op de reële economie. Ook zal de inflatie door de monetaire stimulering weer dichter bij de doelstelling van bijna 2% komen. De centrale bank zal de stimuleringsprogramma’s voortdurend monitoren en waar nodig extra stimulering toepassen, voor zover dat mogelijk is binnen het mandaat van de centrale bank.

    Over de economische groei:

    Het groeimomentum in de Eurozone is sinds de zomer verzwakt, zo merkt Draghi op. Daardoor zijn de groeiverwachtingen tot en met 2016 naar beneden bijgesteld, al zijn ze nog steeds positief. Problematisch is de aanhoudend hoge werkloosheid en de onderbezetting van de economie in sommige delen van de Eurozone nog steeds een pijnpunt. Draghi benadrukte het belang van het Groei- en Stabiliteitspact voor de uitstraling van vertrouwen en stabiliteit in de Eurozone.

    Over de kredietverlening binnen de Eurozone:

    Volgens Draghi zijn de kredieteisen van banken momenteel vrij streng, zeker in historisch perspectief. Als er meer vertrouwen is in het banksysteem kunnen die standaarden weer versoepeld worden.

  • David Cameron: “Rente moet altijd zo laag blijven”

    De Britse premier zou het fantastisch vinden als centrale banken de rente tot in het einde der tijden op dit lage niveau houden. Het zou geweldig zijn, omdat huishoudens dan in staat zouden zijn “het huis te kopen dat ze kunnen veroorloven”. De premier verklaarde dat de lage rente goed nieuws is, omdat het kopen van een eigen huis daardoor betaalbaar is geworden. Een stijging van de rente zou het leven voor huiseigenaren erg moeilijk maken en is daarom zeer onwenselijk, zo verklaarde Cameron.

    Op een niet al te serieuze toon zei de premier het jammer te vinden dat hij niet zelf macht kan uitoefenen over de rente en grapte dat hij de onafhankelijkheid van de Bank of England maar ‘irritant’ vond. Daar voegde hij overigens gelijk aan toe dat het rampzalig zou zijn als politici wel aan de knoppen zouden kunnen zitten van de centrale bank.

    Rente naar dieptepunt

    De rente staat ook in het Verenigd Koninkrijk al jaren op een dieptepunt van 0,5%, om precies te zijn sinds maart 2009. Beleidsmakers bij de Bank of England hebben, in tegenstelling tot hun collega's van de Federal Reserve, nog geen plannen om de rente te verhogen. De reden die daarvoor aangedragen wordt is dat de gemiddelde inkomens van Britse huishoudens fundamenteel zijn aangetast door de financiële crisis en dat een hogere rente miljoenen gezinnen in problemen zou kunnen brengen. De lage rente kent niet alleen winnaars, maar ook verliezers. Denk aan spaargeld en pensioenvermogen, dat door de lage rente veel minder rendement oplevert. De spaarders delven vooralsnog het onderspit, want het ziet er niet naar uit dat de rente spoedig weer zal stijgen. Niet alleen in het Verenigd Koninkrijk, maar ook in tal van andere Westerse landen zijn de schuldposities simpelweg te hoog om een substantiële renteverhoging te kunnen dragen. De Britse centrale bank werd in 1997 formeel onafhankelijk gemaakt door de toenmalige premier Gordon Brown. Het was één van de eerste aanpassingen in zijn ambtstermijn.

    Public domain image, royalty free stock photo from www.public-domain-image.com

    Cameron wil de rente voor eeuwig laag houden

  • IMF garandeert positieve rente SDR

    Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft een ondergrens gesteld aan de rente die geeft op de SDR, haar eigen internationale munteenheid. De reden daarvoor is de alsmaar dalende rente sinds het begin van de grootste financiële crisis sinds de Grote Depressie. Het IMF baseert haar eigen rentetarief op de rente in dollars, euro’s, yen en in Britse ponden en voegt daar een correctie aan toe voor de kosten die het fonds maakt voor de noodleningen die verstrekt zijn aan probleemlanden, zoals Griekenland. Door de daling van de rente in de Eurozone en door het grootschalige monetaire stimuleringsprogramma van de Bank of Japan dreigde ook de rente op de SDR onder nul te duiken. Dat zou betekenen dat alle landen die SDR’s aanhouden als reserve daar jaarlijks rente over moeten betalen en dat het daardoor minder interessant is om deze vorm van reserves aan te houden.

    Volgens het IMF brengt een negatieve rente op de SDR ook praktische problemen met zich mee. Zo heeft het fonds helemaal geen wettelijke basis om rente te vragen aan haar crediteuren. Ook zou een negatieve rente het bestaansrecht van de valuta ondermijnen, omdat het voor landen dan helemaal niet zinvol meer is de SDR als reserve aan te houden. Een derde probleem is dat een negatieve rente geen ruimte meer laat om verliezen op te vangen wanneer een land haar lening aan het IMF niet terug kan betalen. Normaal gesproken worden dergelijke verliezen ingehouden op de rente die landen ontvangen over hun SDR’s. Bij een negatieve rente zou dat niet mogelijk zijn.

     

    Geen negatieve rente

    Volgens de meest recente berekeningen van het IMF zou de rente voor de SDR momenteel 0,031% moeten bedragen. Dat percentage komt tot stand door een euro rente van -0,02%, een rente van -0,01% in Japanse yen, een dollarrente van +0,01% en een rente van +0,05% in Britse ponden. Deze rente wordt dus vervangen door het afgesproken minimum van 0,05%. Mocht de rente in de genoemde valuta weer stijgen, dan stijgt ook de rente op de SDR natuurlijk mee. Deze nieuwe maatregel van het IMF is enkel bedoeld om te voorkomen dat de SDR rente in negatief terrein terechtkomt. Bron: Financial Times

    IMF

    IMF garandeert positieve rente voor de SDR

  • Herman Meester: “Geef iedereen €30.000”

    De ECB probeert de Europese economie met een rente van bijna nul procent en een nieuw stimuleringsprogramma weer op gang te krijgen, maar het lijkt allemaal niet veel uit te halen. Financiële markten zijn sceptisch en zien amper groei in de Eurozone. Zelfs Duitsland, de grootste pleitbezorger van een terughoudend monetair beleid, ziet haar economie vertragen.

    Wat moeten we doen? En waarom blijft Europa zo achter bij de Verenigde Staten? En waarom werkt het bezuinigen niet? Marketupdate stelde Herman Meester tien vragen over het fiscale en monetaire beleid in de Eurozone. Herman Meester studeerde rechten en heeft zich daarnaast gespecialiseerd in de moderne geldtheorie, ook wel MMT genoemd.

    Tien vragen aan Herman Meester

    1. De ECB heeft een vorige maand een nieuw stimuleringsprogramma aangekondigd. Vandaag werden meer details over dat QE programma bekendgemaakt. De ECB gaat de komende twee jaar zogeheten asset backed securities kopen, wat volgens de centrale bank indirect een positief effect heeft op de kredietverlening binnen de Eurozone. Wat zijn jouw verwachtingen van dit stimuleringsprogramma? herman-meesterDit soort programma's halen weinig uit voor de economie als geheel. Het is het zoveelste bewijs van de impotentie van de Europese (monetaire) politiek. Stel dat je kinderen wilt. Dat kun je op de “ouderwetse” manier doen. Bij de meeste mensen werkt dat. Maar stel, je hebt een of ander bijgeloof dat zegt dat seks zondig is en dat je daardoor niet naar de hemel gaat. Dan wordt het heel ingewikkeld. Je moet dan gaan werken met hormoonbehandelingen, reageerbuizen, injectienaalden en dat soort fratsen. De kans om zo een kind te krijgen is veel kleiner, zorgt voor allemaal ellende en je huwelijk kan zomaar op de klippen lopen. Vooral de Duitse politieke elite, maar natuurlijk ook Dijsselbloem, de bureaucraten van de ECB en de Commissie denken precies zo. Ze hebben een of ander bizar geloof waarin seks (lees: directe fiscale stimulering van de economie door grote investeringen in duurzame groei en werkgelegenheid) zondig is, een taboe dus, maar waarin super-inefficiënte omwegen zoals IVF de beste manier is om kinderen te krijgen. En maar wachten tot je een ons weegt. 2. Vorige maand verlaagde de ECB ook al de rente, tot een historisch dieptepunt van 0,05%. Heeft dat nog enig positief effect op de economie van de Eurozone? Als ik een nieuw, zuiniger Citroënnetje zou willen kopen en ik kan een lening krijgen met een bizar lage rente, dan zou ik dat misschien overwegen. Maar als mijn (niet-vaste) baan in de zorg op de tocht staat doordat er bezuinigd wordt op de zorg, gaat de financiële arm van Citroën echt niet zo dom zijn om mijn wanbetaling te riskeren. Dus ik koop in plaats daarvan voor €800 een vierdehands barrel van Hans Rammelbak BV uit Rijswijk. Allemaal gerommel in de marge dus. Als iedereen in de schulden zit draait alles om koopkracht, niet om de verleiding tot het maken van nog meer schulden. Er is altijd een bepaald effectje van een rentewijziging, hoe klein ook, maar als je een paard wilt laten lopen moet je hem een flinke duw en een flinke wortel geven, niet kietelen. 3. Volgens critici verliest de ECB langzaam maar zeker aan geloofwaardigheid. De onafhankelijkheid van de centrale bank staat ter discussie en met het nieuwe stimuleringsprogramma begint de ECB meer op de Federal Reserve te lijken. Wat vindt u van deze ontwikkeling? Als je één Europese munteenheid wilt hebben, zonder centrale overheid, dan moet je een centrale bank hebben die het geldkanon kan aanzetten om overheidstekorten te financieren, liefst altijd maar in ieder geval als de rente te hard stijgt. Je kunt geen “onafhankelijke” centrale bank hebben, want als die “onafhankelijk” is van de politiek, dan is ze afhankelijk van de financiële sector. Stel, de rente over Griekse overheidsschuld gaat weer de lucht in. Gaat de ECB de crisis van een paar jaar geleden nog eens dunnetjes overdoen? Zonder ingrijpen van de ECB valt Griekenland dan onherroepelijk om. Zelfs als de ECB graag “onafhankelijk” zou willen doen, staat ze voor de hele wereld voor gek als een land financieel zou imploderen. Ook dit is weer meer een religieuze kwestie dan een rationele kwestie. Stel dat mijn God zegt dat ik op zaterdag of zondag geen arbeid mag verrichten, en er ligt een slachtoffer van een verkeersongeluk dood te bloeden op straat. Ik heb mijn EHBO-cursus gedaan maar ik zeg: jongens, vandaag even niet. Hoe ver kunnen dat soort “principes” je brengen? Maar misschien dat Dijsselbloem en de Duitse overheid nog wel respect hebben voor mijn principiële opstelling. Begrijp me niet verkeerd: het is geen goed idee als de overheid geld stopt in zwarte gaten. Een gezonde overheid stopt geld in nuttige dingen. Het is heel normaal als er eisen worden gesteld aan de budgettering van overheden. Maar de huidige “van snoei komt groei” ideologie is niet de manier: van snoei komt geen groei als je de waterkraan dichtdraait en de plant in het donker zet. 4. De Federal Reserve bouwt haar stimuleringsprogramma af en heeft plannen de rente weer te verhogen. Is dat volgens u haalbaar? Het is uiteraard haalbaar, en het zal de economie zelfs kunnen stimuleren – in zekere zin – want de overheid is een netto rentebetaler. Hogere rente betekent dus meer geld in “de economie”, nog even afgezien van of het ook wordt uitgegeven aan iets nuttigs. Maar met het huidige niveau van private schulden zitten consumenten niet te wachten op een hogere rente. Ik val in herhaling, maar het renteïnstrument is niet het paardemiddel waar we het van moeten hebben. 5. De economische groei in de Verenigde Staten lijkt aan kracht te winnen, terwijl Europa blijft kwakkelen onder de bezuinigingen. Kan Europa iets leren van het monetaire en fiscale beleid van de Verenigde Staten en omgekeerd? Ja. Wat er vooral in de VS wordt geleerd van Europa is hoe het NIET moet, en dat je daadwerkelijk de economie in de vernieling kan helpen door midden in een schulddeflatie te proberen te bezuinigen (wat niet lukt, want zoals we allemaal weten van de spaarparadox: als iedereen probeert te sparen, wordt er minder gespaard). Europa kan van de VS leren, maar ook van zoveel andere landen bij de EMU, dat een soevereine overheid geen last heeft van hogere rentes bij hogere overheidstekorten, want zo'n overheid bepaalt die rente zelf (dus de VS is geen Griekenland). 6. Europese beleidsmakers hebben afgesproken hun overheidstekorten onder de 3% te houden. Is dat verstandig beleid in tijden van crisis? Nee. Overheidstekorten zijn nu veel te laag – en overigens zijn overheidstekorten geen functie van de omvang van de overheid! Je kunt pleiten voor een liberale, kleine en efficiënte overheid, als je dat wilt, en toch pleiten voor oplopende begrotingstekorten, vooral tijdens schulddeflaties. Ik zou er nog wel respect voor hebben als de krimp of bijna-krimp door Dijsselbloem c.s. werd verkocht op morele gronden, zo van: we zijn te rijk, we gebruiken teveel grondstoffen en energie, de files zijn te lang, DUS we moeten bezuinigen en een beetje armer worden. Dat zou nog consequent zijn. Maar in plaats daarvan wordt “de groei” juist verheerlijkt en tegelijkertijd wordt die groei belemmerd door het beleid. In werkelijkheid kun je juist alleen door meer te investeren zowel rijker als schoner als efficiënter worden. 7. De rente op staatsobligaties van Europese landen is de afgelopen twee jaar ongekend hard gezakt. Hoe verklaart u deze ontwikkeling? Dat is simpelweg het gevolg van dat de ECB eindelijk – veel te laat natuurlijk – verantwoordelijkheid heeft genomen en indirect staatsschuldpapier is gaan opkopen, en/of heeft aangekondigd dat ze dat zou gaan doen indien nodig. Iedere speculant weet dat je het nooit kan winnen van de centrale bank. 8. De euro bereikte in de zomer nog een wisselkoers van meer dan $1,37. Twee maanden later staan we ongeveer 10 cent lager. Hoe verklaart u de snelle koersdaling van de euro? Ik kan niet zoveel met die kortetermijnschommelingen op de valutamarkt, daar heb ik te weinig kennis voor in huis. Behalve dan de algemene observatie dat als de rente laag is, en er valt minder te verdienen aan het bezitten van euro's, dan proberen sommigen er vanaf te komen. Het wachten is op de volgende Griekse stijl crisis en die euro kan zomaar weer flink stijgen. 9. Wat zou Europa volgens u moeten doen om de economie weer op gang te brengen en de werkloosheid in de periferie van de Eurozone structureel omlaag te brengen? Ik heb niet de illusie dat ze naar me luisteren, maar laat ik eens wat ballonnetjes oplaten. Een begin zou zijn dat de ECB aan iedere burger van de Europese Monetaire Unie €30000 geeft. Die 3 is uiteraard redelijk willekeurig, net als “de 3%”. Met dat geld mogen al die burgers de volgende dingen doen:
    • schulden aflossen
    • de woning isoleren (dubbel glas, etc.)
    • zonnepanelen op het dak zetten
    • onzuinige en/of lelijke auto's voorzien van LPG-installatie of naar de sloop brengen
    • een opleiding volgen
    • gaan sporten
    Ik heb er geen enkele twijfel over dat dit de economie zal stimuleren, en met minimale inflatie, vooral omdat het aflossen van schulden juist deflationair is. Als de ene helft zijn schulden aflost terwijl de andere helft investeert, gaan we de goede kant op. 10. De goudprijs staat op het laagste niveau sinds begin dit jaar, terwijl de zilverprijs zelfs op het laagste niveau in vier jaar tijd staat. Hoe verklaart u de prijsdaling van beide edelmetalen? En wat verwacht u op de lange termijn van goud? En wat verwacht u van zilver? Om heel eerlijk te zijn, het virus van de goudkoorts heeft mij nooit te pakken gekregen, misschien wel omdat ik niet de contanten had rondslingeren om er een paar kilootjes van aan te schaffen. Maar fundamenteel blijft het kopen en verkopen van goud, zilver etc. een speculatieve activiteit. De toekomst van speculatieve activiteiten is altijd onzeker. Wat je wel kunt zeggen: zolang er niet genoeg wordt geïnvesteerd in meer productieve industrieën, zodat er gewoon te weinig geld te verdienen valt in de “reële economie”, blijven veel mensen dan maar proberen geld te verdienen met het opblazen van de waarde van assets (papier of niet). En of dat nou bestaande aandelen Tesla of AAPL zijn, of goud en zilver maakt dan niet uit. Als met name de westerse wereld wakker wordt en weer echt op veel grotere schaal gaat investeren in technologie, energie, onderwijs etc. dan valt er geld te verdienen in de productieve economie en zullen partijen die al hun vertrouwen op edelmetaal gevestigd hebben, vallen bij bosjes. Maar stel dat al dat goud opeens nodig is voor nieuwe industriële toepassingen? Dan zullen centrale banken op aandringen van industrie en politiek een deel van hun goud op de markt brengen om de prijs te drukken. Van zilver heb ik nog minder verstand, maar daar geldt in essentie hetzelfde voor: de toekomst voorspellen op speculatieve markten is bijna niet te doen, tenzij je over tien jaar voor gek wilt staan. De valkuil voor speculanten is vaak dat ze niet willen worden gezien als gokkers, maar als “investeerders”, met een plan, een verhaal, een visie enz. Als die visie dan niet klopt (zoals van bijv. Peter Schiff die geloof ik hyperinflaties, kelderende dollars en bizarre goudprijzen verwachtte, puur omdat hij niet begrijpt hoe geld werkt) word je slachtoffer van je eigen zelfbeeld. Wees dan eerlijk, wees een gokker! Die moeten er ook zijn.

    ecb-teaser

    Herman Meester ziet geen toekomst in monetaire koers ECB

    Vond u dit artikel interessant? Lees dan ook deze artikelen uit het archief van Marketupdate...

  • Rente is niet het probleem

    Wie zich in het geldsysteem verdiept heeft zal waarschijnlijk wel eens gehoord hebben dat rente het grote probleem is van ons op krediet gebaseerde geldsysteem. Het bedrag dat je terug moet betalen aan de bank is door de rente altijd groter dan het bedrag wat je van de bank leent, waardoor je misschien tot de conclusie bent gekomen dat er binnen dit systeem nooit genoeg geld in omloop is om alle schulden af te lossen en dat het probleem van rente door nieuwe kredietcreatie steeds groter en groter wordt. Maar klopt dat wel? Het is tijd om een hardnekkig misverstand over ons geldsysteem uit de wereld te helpen…

    Lening

    Stel je voor dat je naar de bank gaat om een bedrag van €1.000 te lenen. Je betaalt de lening in twaalf termijnen van een maand terug met een effectieve rente van 10% per jaar. Dat betekent dat je na een jaar uiteindelijk €1.100 aan de bank hebt betaald. Dat betekent dus ook dat je gedurende het jaar dat je de lening moet aflossen ergens €100 vandaan moet halen om die rente te betalen. En samen met jou zijn er miljoenen anderen die een lening moeten afbetalen, bijvoorbeeld omdat ze een hypotheek hebben of een consumptief krediet hebben afgesloten bij een bank. Ook die mensen moeten ieder jaar ergens het geld vandaan zien te halen om die rente af te lossen. Allemaal rente die niet door de bank verstrekt is bij de verlening van het krediet…

    Tijd

    Als iedereen tegelijkertijd al zijn schulden met rente zou moeten aflossen aan de bank, dan zou er inderdaad niet genoeg geld beschikbaar zijn om de rente te betalen. Maar dat is niet hoe het geldsysteem werkt. Leningen worden doorgaans in termijn afbetaald, wat betekent dat er in de praktijk maar een fractie van de totaal beschikbare geldhoeveelheid nodig is om schulden en rente af te lossen aan de bank. Bedenk ook dat alleen het bedrag dat je van de bank geleend hebt uit circulatie verdwijnt. Het bedrag wat je aan rente betaald hebt verdwijnt niet, dat blijft in het geldsysteem circuleren. Met de rente die je aan de bank betaalt kan de bank haar eigen kosten dekken (personeel, materiaal, pand, computers enzovoort), rente uitkeren aan de spaarders en winst uitkeren aan de aandeelhouders. Het bedrag dat je aan rente betaalt aan de bank vloeit weer terug in de economie, terwijl de component die de lening vertegenwoordigt simpelweg uit de boeken wordt geschrapt. De rente vloeit dus terug in de economie en komt iedere keer weer opnieuw beschikbaar voor iedereen die nog een lening aan de bank moet terugbetalen. Het systeem van geld 'uit het niets creëren' en met rente afbetalen is dus een gesloten systeem dat in essentie altijd in balans is.

    geldOmloopsnelheid

    Zo lang het geld in omloop voldoende circuleert is er dus altijd genoeg geld beschikbaar om leningen met rente af te betalen. Daalt de omloopsnelheid en parkeren mensen hun geld op spaarrekeningen, dan wordt het voor schuldenaren moeilijker om hun verplichtingen na te komen. Ook wordt het voor schuldenaren moeilijk om hun verplichtingen na te komen als er meer schuld afgelost dan gecreëerd wordt. Geld komt in omloop zodra de bank een krediet verstrekt en verdwijnt weer zodra het krediet wordt afgelost. Wordt er netto meer afgelost dan geleend, dan krimpt de geldhoeveelheid met deflatie tot gevolg. Gebeurt het omgekeerde, dan ontstaat er inflatie. Daarom houden centrale bankiers de kredietgroei nauwlettend in de gaten en gebruiken ze de rente als beleidsinstrument om de kredietgroei te 'sturen'.

    Spaarders versus schuldenaren

    Zoals je ziet hebben spaarders en schuldenaren binnen ons huidige geldsysteem tegengestelde belangen. Spaarders potten geld op en brengen daarmee de omloopsnelheid omlaag, terwijl schuldenaren juist baat hebben bij een hogere omloopsnelheid van het geld. Bij een hogere omloopsnelheid is het namelijk makkelijker om schulden af te lossen. De kunst is om hierin een balans te vinden die even gunstig is voor de schuldenaren als voor de spaarders.

    Conclusie

    Het idee dat schulden niet afbetaald kunnen worden omdat banken de rente niet creëren is onjuist. Zo lang betalingen in termijnen plaatsvinden en alle rente-inkomsten van de bank weer terugvloeien in de economie is er voldoende geld beschikbaar om leningen af te betalen met rente. Zie het als een gesloten systeem, waarbinnen de rente voortdurend in circulatie blijft en de geldhoeveelheid stijgt of daalt naargelang er meer of minder vraag is naar krediet. Doordat geld een zekere omloopsnelheid heeft kan het meerdere keren gebruikt worden voor verschillende aflossingen.

  • Over Columbus en de Mona Lisa‏

    De aandeelhoudersbrieven van Warren Buffett’s Berkshire Hathaway zijn onder beleggers alom bekend. Dat geldt in beduidend mindere mate voor Buffett’s brieven uit de periode voor Berkshire. Die brieven waren gericht aan de investeerders in zijn toenmalige partnerships en waren beslist net zo interessant…

    Hieronder treft u drie vrij vertaalde citaten van Buffett aan uit zijn partnershipbrieven van begin jaren ’60. Buffett was toen begin dertig. Steevast benadrukte hij in die brieven het indrukwekkende effect van compounding oftewel rente op rente (exponentiële groei).

    Wanneer een wat hoger rendement gecombineerd wordt met een wat langere periode blijkt hoe krachtig het effect van compounding is. Buffett, die begin jaren ’60 zelf al een behoorlijk kapitaal vergaard had met zijn partnership, kon door dit effect uitgroeien tot de rijkste persoon op aarde.

    Aan het achterliggende wiskundige principe van exponentiële groei is de afgelopen halve eeuw uiteraard niets veranderd. Dus u kunt hier evenals Buffett van profiteren. Nu over naar de aansprekende voorbeelden waarover de nog jonge Buffett begin jaren '60 in zijn partnershipbrieven vertelde. 18 januari 1963 - Warren Buffett

    "Ik weet uit onbetrouwbare bron dat de expeditie van Christopher Columbus (in 1492), goedgekeurd door de Spaanse koningin Isabella, ongeveer US $ 30.000 kostte. Op deze expeditie, waarbij Columbus voor ogen had een nieuwe zeeroute naar Azië te vinden, ontdekte hij de 'nieuwe wereld' (Amerika).

    Alom wordt deze expeditie van Columbus waarbij hij per ongeluk de nieuwe wereld ontdekte als een succes gezien. Maar vanuit investeringsperspectief bekeken is dat nog maar de vraag...

    Zou de genoemde US $ 30.000 namelijk geïnvesteerd zijn tegen 4% dan zou dit bedrag inmiddels zijn uitgegroeid tot meer dan US $ 2.000.000.000.000 (US $ 2 biljoen) in 1962."

    18 januari 1964 - Warren Buffett

    "Afgelopen jaar, om het effect van 'compounding' duidelijk te maken, vertelde ik over de Spaanse koningin Isabella en haar 'financiële adviseurs'. U herinnert zich hun investering die leidde tot de ontdekking van Amerika, een investering die puur financieel bezien behoorlijk bedenkelijk was.

    Omdat het onderwerp van compounding zo interessant is heb ik dit jaar een ander voorbeeld, namelijk uit de wereld van de kunst. De Franse koning Francis I betaalde in 1540 een bedrag van 4.000 ecus voor de Mona Lisa van Leonardo da Vinci. En voor het geval u de fluctuaties van de ecu sindsdien niet bijgehouden heeft: 4.000 ecu komt ongeveer overeen met US $ 20.000.

    Was koning Francis I met beide voeten op de grond blijven staan en had hij het bedrag tegen 6% geïnvesteerd dan zou zijn nalatenschap heel wat indrukwekkender zijn: ruim US $ 1.000.000.000.000.000 (US $ 1 triljoen), meer dan 3.000 keer de huidige staatsschuld en dat met slechts 6%.

    Ik hoop dat ik met dit voorbeeld een einde gemaakt heb aan huishoudelijke discussies over de aankoop van schilderen en andere kunst onder het mom van 'investering'."

    18 januari 1965 - Warren Buffett

    "Onze twee laatste uitstapjes in de wereld van compounding hebben duidelijk gemaakt dat de verondersteld goede investeringen van koningin Isabella (financiering van de expeditie van Columbus) en koning Francis I (aankoop van de Mona Lisa) financieel bezien beroerde investeringen waren.

    Ik bied mijn excuses aan aan iedereen die hier aanstoot aan genomen heeft. Maar uiteraard verandert daarmee de wiskunde achter compounding niet. Niettemin, een kritiekpunt is toch een beetje blijven hangen. Dat betreft dat mijn historische voorbeelden een wat negatieve toon hadden doordat ik enkel voorbeelden gaf van financieel bedenkelijke investeringen.

    Voor het volgende voorbeeld geldt dat niet... Mona_LisaIn 1626 betaalde de 'gulle' Nederlander Peter Minuit, werkzaam voor de West-Indische Compagnie, een bedrag van US $ 26 (60 gulden) aan de Canarsie-indianen in ruil voor Manhattan. Het is wat lastig de huidige waarde van de grond onder Manhattan te bepalen maar op basis van recente grondtransacties becijfer ik de waarde daarvan momenteel op zo'n US $ 12,5 miljard. In eerste instantie lijkt Minuit vooral voor hem (en de West-Indische Compagnie) een goede deal gedaan te hebben. Maar hadden de Canarsie-indianen een rendement van 6,5% weten te behalen - in reclamefolders van beleggingsfondsen valt te lezen dat zo'n rendement best reëel is - dan hadden zij als laatst gelachen... Tegen 6,5% zou een bedrag van US $ 26 in 338 jaar zijn uitgegroeid tot ruim US $ 42 miljard. En met een half procentje meer (7% dus) zelfs tot US $ 205 miljard." Over de auteur: Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers en is tevens oprichter van http://www.warrenbuffett.nl/. Disclaimer: De artikelen van gastschrijver Hendrik Oude Nijhuis zijn op persoonlijke titel geschreven en hoeven daarom niet altijd de visie van Marketupdate te vertegenwoordigen. Marketupdate geeft geen beleggingsadvies en de artikelen van Hendrik Oude Nijhuis moeten ook niet als zodanig worden aangemerkt. Marketupdate heeft geen geld ontvangen of betaald voor deze bijdrage.

    >> Klik hier om de bestseller “Leer beleggen als Warren Buffett” gratis te downloaden <<