Marketupdate

Tag: schaliegas

  • Goldman Sachs: 40% leningen energiesector is ‘junk’

    De daling van de olieprijs raakt ook de Amerikaanse energiesector, want volgens Goldman Sachs heeft 40% van alle leningen die ze verstrekt heeft aan deze sector nu al een zeer dubieuze status. De bank verstrekte in totaal $10,6 miljard aan leningen aan de sector, waarvan nu al $4,2 miljard een ‘junk’ status heeft. Dat wil zeggen dat er een vrij grote kans is dat deze leningen niet (volledig) afbetaald zullen worden. De totale schade kan in het slechtste geval nog $1,9 miljard hoger uitvallen, indien derivatenposities in de sector meegeteld worden.

    Sinds 2010 is er in de VS voor in totaal $550 miljard aan leningen verstrekt voor de ontwikkeling van de schalie-industrie, waarmee het land in een paar jaar tijd uitgroeide tot één van de grootste energieproducenten in de wereld. Dit geld werd gebruikt voor talloze boorinstallaties, infrastructuur en raffinaderijen, investeringen die bij een olieprijs van meer dan $100 per vat nog rendabel waren. Maar nu er niet veel meer dan $30 voor een vat olie betaald wordt is de schalie-industrie grotendeels verlieslatend geworden.

    Goldman Sachs is zeker niet de enige bank die nu met een grote portefeuille slechte leningen zit. Bloomberg schrijft dat ook Citigroup en Well’s Fargo voor miljarden aan kredieten verstrekt hebben aan de sector.

    Lees ook:

  • Infographic: De schaliegas bubbel

    Dankzij schalie-olie en schaliegas is de VS veel minder afhankelijk geworden van olie en gas uit het buitenland. De olieproductie van het land bereikte het hoogste niveau in 27 jaar en dit jaar heeft de supermacht voor het eerst in veertig jaar tijd olie geëxporteerd naar het buitenland. Maar hoe duurzaam is die schaliegas revolutie? Critici wijzen erop dat de bronnen snel uitgeput raken en dat er heel veel investeringen nodig zijn om de productie van een veld op peil te houden. Zo daalt de gemiddelde productie van een installatie in 24 maanden tijd met 81 tot 90 procent. Dat betekent dat ieder jaar 40 procent van alle productie vervangen moet worden door productie van nieuwe installaties. En dan hebben we het nog niet eens over de schadelijke effecten op het milieu, zoals de documentaire Gas Land laat zien.

    Infographic van Shalebubble.org

  • Documentaire: Gasland

    De volgende documentaire kregen wij als tip doorgestuurd van een lezer. Schaliegas (en olie) wordt gezien als een oplossing om de schaarste te overbruggen die er zal ontstaan nadat de makkelijk te winnen olie- en gasvoorraden zijn uitgeput en voordat duurzame energie op wereldschaal geïmplementeerd is. Vooral in de Verenigde Staten zijn ze de afgelopen jaren voortvarend aan de slag gegaan met de nieuwe manieren van boren naar de fossiele brandstoffen. Fracking zoals dit genoemd wordt is een boormethode waarbij met behulp van veel chemicaliën het aardgas aan de diepe aardlagen wordt onttrokken. Deze nieuwe methoden blijven echter niet zonder gevolgen.

    In Gasland (2010) neemt de Amerikaanse filmmaker Josh Fox ons aan de hand door de Amerikaanse schaliegas industrie. Fox, woonachtig in een waterwingebied van New York krijgt het aanbod om zijn land te leasen aan een gaswinning bedrijf. Voordat hij hierop wil ingaan zoekt hij uit nieuwsgierigheid mensen op die gezwicht zijn voor het geld van de schaliegas industrie. Het brengt hem tot een tocht die het Amerikaanse streven naar energie onafhankelijkheid in een bijzonder kwaad daglicht zet. Zijn de negatieve externaliteiten wederom groter dan de opbrengsten? De documentaire is inmiddels al vier jaar oud maar zoals de mensen in Boxtel zullen beamen heeft hij niet aan urgentie ingeboet.

  • Grafiek: De rijkdom van schaliegas

    De volgende grafiek van Businessinsider willen we u niet onthouden, want deze laat in één oogopslag zien hoeveel rijkdom olie en gas in de grond opleveren. Sinds 1930 was het gemiddelde inkomen in de Amerikaanse staten North Dakota en South Dakota vrijwel gelijk, maar sinds een paar jaar gaat het in de meest Noordelijke staat opeens stukken beter. Inmiddels verdient men daar gemiddeld $57.084, tegenover $45.558 in de zuidelijke staat. Wat is er veranderd?

    Schaliegas maakt North-Dakota rijker

    Schaliegas

    Het antwoord is schaliegas. Een van de grootste bronnen van schaliegas is het Bakken veld, dat voor het grootste gedeelde onder North Dakota ligt. Volgens experts bevat dit veld in totaal naar schatting 3,65 miljard vaten olie, waarmee de Verenigde Staten dichter bij hun doel van volledige energie-onafhankelijkheid wordt gebracht. De productie van schaliegas en schalie-olie levert direct veel goedbetaalde banen op, maar indirect profiteert ook de rest van de bevolking mee. Mensen die hun geld verdienen in de olie- en gaswinning spenderen dat geld waarschijnlijk grotendeels in de lokale economie, waar ook andere bedrijven weer van profiteren. De welvaart van schaliegas en schalie-olie is ook te zien aan het werkloosheidscijfer, want dat cijfer ligt slechts op 3%.

    Hoewel de economische voordelen evident zijn is de winning van schaliegas niet alleen maar een win-win situatie. Voor de winning van het gas en de olie worden veel chemicaliën gebruikt die de aardbodem kunnen vervuilen. Ook komt het voor dat het gas zich vermengt met het drinkwater dat uit de kraan komt. Dat levert bijzondere beelden op.

    Veel schaliegas in het Bakken veld maakt North Dakota rijk

    Veel schaliegas in het Bakken veld maakt North Dakota rijk (kaart van de USGS)

  • Amerikanen drukken olieprijs omlaag

    Het gaat niet goed met de Europese raffinage. Afgelopen week maakte het Italiaanse bedrijf Mol bekend zijn raffinaderij met een capaciteit van 55000 vaten per dag te gaan sluiten. Die sluiting staat niet op zichzelf maar is onderdeel van een stelselmatige afbouw van raffinagecapaciteit in Europa. Sinds 2008 is de capaciteit met maar liefst 1,7 miljoen vaten per dag verminderd. De oorzaak is goedkope importen uit de VS.

    Schalieolie

    De toevloed van goedkope Amerikaanse raffinageproducten komt niet zomaar uit de lucht vallen. Ze zijn het resultaat van de wederopstanding van de Verenigde Staten als een wereldspeler in de productie van olie. Volgens het Internationale Energie Agentschap gaat die wederopstanding de energieverhoudingen wereldwijd veranderen. Dankzij de aanwezigheid van binnenlandse schalieolie zijn de VS bijvoorbeeld sinds dit jaar niet langer de grootste olie-importeur ter wereld. Die rol is overgenomen door China.

    Maar dat is niet de enige opvallende verandering in de verhoudingen. Volgens de IEA zullen Non-OPEC producenten in 2014 hun productie kunnen opvoeren met 1,7 miljoen vaten tot in totaal 56,4 miljoen per dag. Dat is niet alleen te danken aan een verhoogde productie in landen als Canada en Kazachstan, maar vooral aan de VS. Dat land produceert volgens persbureau Reuters al twee kwartalen op rij 10 miljoen vaten per dag. Als deze ontwikkeling zich doorzet, dan zullen de VS in 2014 Rusland passeren als grootste olieproducent buiten OPEC. De totale productie kan dan uitkomen op 11 miljoen vaten per dag tegen 10,8 miljoen vaten voor Rusland.

    OPEC

    De productieverhoging komt niet erg ongelegen. In september daalde de productie van OPEC voor het eerst in twee jaar tot beneden een niveau van 30 miljoen vaten per dag. En dan te bedenken, dat Saoedi Arabië voor de derde maand op rij meer dan 10 miljoen vaten per dag produceerde. Het probleem schuilt in landen als Libië en Nigeria. In het eerste land maken strijdgroepen het nagenoeg onmogelijk om olie op te pompen en te exporteren. In Nigeria worden dagelijks meer dan 100 000 vaten per dag gestolen en illegaal op de markt gezet. Ook een land als Irak slaagt er maar niet in om de eigen productie op stoom te krijgen als gevolg van heftige politieke onrust. In totaal daalde de productie van OPEC met 645 000 vaten per dag.

    Olieprijs

    De extra productie van Non-OPEC landen compenseert royaal voor dit verlies aan productie en vormt zelfs een kussen tegen prijsstijgingen. Na het bekend worden van de verwachtingen daalde de prijs voor een vat West Texas Intermediate (WTI) met bijna een dollar naar $ 102, 02 per vat. De prijs voor een vat Brent daalde ook, maar minder sterk naar een niveau van $ 111,28 per vat.

    Het is niet onmogelijk, dat de olieprijs de komende maanden verder onder druk komt. Volgens het IEA zal de wereldwijde vraag naar olie in 2014 slechts met 1,1 miljoen vaten stijgen naar 92 miljoen vaten. Dat zijn er weer 100 000 minder dan eerder voorspeld. De prijsdaling zal waarschijnlijk het grootst zijn in de VS. De stijgende productie in dat land zorgt min of meer voor een overaanbod, omdat olie niet vrijelijk geëxporteerd kan worden. Dat zet druk op de prijzen. Niet alleen de consument profiteert hiervan, maar ook de Amerikaanse raffinaderijen. Vergeleken met hun Europese concurrenten, die hun olie uit het Midden Oosten betrekken, kunnen de Amerikanen olie voor een habbekrats opkopen. Als alles gaat, zoals het IEA verwacht, dan is een prijsdaling voor een vat WTI olie tot onder $ 100,- beslist niet uit te sluiten.

    Cor Wijtvliet

  • Topman Shell heeft spijt van investeringen in schaliegas

    Topman Shell heeft spijt van investeringen in schaliegas

    Peter Voser, de topman van Shell, heeft tegen de Financial Times gezegd dat hij spijt heeft van de investeringen in schaliegas. De $24 miljard die de oliegigant geïnvesteerd heeft in de exploratie en winning van ‘onconventionele energiebronnen’ (lees: schaliegas) heeft tot nog toe niet het gewenste resultaat opgeleverd.  Het bedrijf heeft al $2,1 miljard moeten afschrijven op investeringen in de Verenigde Staten, omdat de opbrengsten uit winning van schaliegas een stuk lager uitvallen dan eerder werd aangenomen. Zo zijn er al stukken grond in de verkoop gedaan, omdat na onderzoek gebleken is dat de techniek nog niet ver genoeg gevorderd is om op deze locaties winstgevend gas te winnen.

    ‘Schaliegas niet heilig’

    Peter Voser is bijzonder openhartig over het economische aspect van schaliegaswinning. In zijn interview met de Financial Times zei hij dat er in andere landen teveel hype wordt gemaakt van de schaliegas ‘revolutie’ in de Verenigde Staten. In de rest van de wereld staat de winning van schaliegas nog in de kinderschoenen. Voser spreekt van een ‘exploratiefase’ die nog kan uitmonden in ‘negatieve verrassingen’.

    De topman van Shell – die over drie maanden een opvolger krijgt – haalt als voorbeeld China aan. In dat land waren ook hoge verwachtingen van het schaliegas, maar in de praktijk blijken de kosten daar veel hoger uit te vallen in de VS. Ook in Alaska heeft Shell weinig succes geboekt met schaliegas. Nadat een investering van $5 miljard in exploratie moet de eerste installatie nog gebouwd worden. Dat komt door problemen met de plaatselijke wetgeving en door technische problemen. Bij een test van de installatie lekte er olie weg, met alle milieuschade van dien.

    Hoe succesvol is schaliegas?

    We horen steeds meer negatieve geluiden omtrent de schaliegas ‘revolutie’ in de Verenigde Staten. De opbrengst van de installaties loopt snel terug, terwijl er veel water nodig is om het gas vrij te krijgen. Zeker in de droge gebieden van de VS concurreert de industrie met de lokale bevolking om het schaarse aanbod van water. Daar komt nog eens bij dat het drinkwater op veel plaatsen vervuild is geraakt door de gaswinning. Marketupdate heeft daar eind vorig jaar en begin dit jaar al een aantal artikelen over gepubliceerd.

    Schaliegas installatie

    Schaliegas installatie

    Goudstandaard seminar

  • Big Oil is uit de gratie

    Het is echt nog niet zo lang geleden, dat bedrijven als Shell of Exxon heuse beurslievelingen waren. Ze waren geliefd om de hoge winsten die ze uitkeerden en om de koersstijging van hun aandeel. De liefde is danig bekoeld en sinds het laatste kwartaal mag de stemming zelfs ijzig genoemd worden.

    Hoge kosten

    Alle zogeheten oil majors lieten een daling van de winst zien. Dat was minder te wijten aan de inkomensontwikkeling als wel aan de stijging van de kosten. De oliereuzen moeten meer en meer investeren om steeds minder nieuwe oliebronnen aan te boren. Die kosten zijn zo hoog, dat hun winsten onder druk komen ondank een prijs per vat van meer dan $ 100.

    Het is dan ook niet vreemd dat beleggers deze logge reuzen inruilen voor flexibele concurrenten op de Noord-Amerikaanse markt, die omzet en winst wel omhoog zien schieten. De oil majors zijn al blij als ze geen daling hoeven te noteren. Die matige prestaties komen ook terug in de waarderingen. De vijf grote particuliere olieboeren van deze wereld zijn dit jaar al 15% achter gebleven bij de S&P 500.

    Zoektocht

    Hoe heeft het zo ver kunnen komen? In hun zoektocht naar meer olie moeten bedrijven in steeds exotischer plaatsen aan de slag. Bekende voorbeelden zijn de wateren rondom de Noordpool of in de diepzee voor de kust van Brazilië. Dat is technologisch steeds uitdagender en daarmee kapitaalintensiever. In sommige gevallen zijn de kostenstijgingen zo enorm, dat de huidige kasstromen te klein zijn om te voldoen aan de kapitaalvraag en de dividenduitkering. Sommige bedrijven zien zich genoodzaakt onderdelen in de verkoop te doen om aan beide vragen te voldoen.

    Maar het is niet allemaal kommer en kwel. Al die inspanningen kunnen met een beetje geluk nog gaan renderen. De Majors hebben ook flink geïnvesteerd in schalieolie en schaliegas in de VS en teerolie in Canada. Dat biedt plotseling onverwacht mooie vergezichten. Er zijn onverwacht meer mogelijkheden dan kosten.

    Boodschap

    Is daarmee de gunst van de belegger weer verzekerd? Verre van dat. Veel trouwe beleggers zijn afgehaakt, toen het er op begon te lijken dat het traditionele dividend niet langer heilig was. Voor sommige beleggers zijn deze zekere inkomensstromen heilig.

    Sommige bedrijven hebben deze boodschap opgemerkt en er naar gehandeld. Zo heeft Total toegezegd, dat de kapitaalsinvesteringen in 2013 zullen pieken om vanaf 2014 weer geleidelijk te gaan dalen. Andere bedrijven zien in deze boodschap een teken, dat beleggers het niet langer een absolute noodzaak vinden dat ze steeds weer nieuwe bronnen gaan opsporen. Ze kunnen zo het idee van groei ten koste van alles gaan loslaten. Shell heeft al laten weten zijn productiedoelstellingen los te laten en voortaan meer op financiële ratio’s als cashflow en capex te gaan sturen. Shell heeft ook aangekondigd zijn huidige portfolio aan bedrijfsactiviteiten kritisch tegen het licht te gaan houden. De keuze wordt meer en meer value over volume.

    Het gaat weer te ver om te stellen, dat de productie van de oil majors de komende jaren gaat dalen. Het is zeer wel mogelijk, dat als gevolg van de hoge investeringen van de afgelopen jaren de productie uiteindelijk toch gaat stijgen. Dat althans is de mening van energieconsultant Wood Mackenzie. Die voorziet dat de oliemaatschappijen komende jaren toch nog royale vruchten gaan plukken van hun inspanningen. Dan komen ze vanzelf weer teug in de gratie van de belegger.

    Cor Wijtvliet,

    Bron: Financial Times, Oil majors spending more to find less. August 12 2013

    >> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<