Deze week maakte de Amerikaanse president Trump bekend dat hij de import van staal en aluminium met respectievelijk 25 en 10 procent wil belasten. Deze plannen mogen eigenlijk geen verrassing worden genoemd, want tijdens de verkiezingscampagne sprak Trump al vaak zijn onvrede uit over de volgens hem oneerlijke handelspraktijken. Hij spreekt van ‘oneerlijke concurrentie’, die de Amerikaanse staal- en aluminiumindustrie in een paar decennia gedecimeerd heeft.
Our Steel and Aluminum industries (and many others) have been decimated by decades of unfair trade and bad policy with countries from around the world. We must not let our country, companies and workers be taken advantage of any longer. We want free, fair and SMART TRADE!
Het is waar dat de Amerikaanse industriële basis de afgelopen decennia steeds verder verschrompeld is, om de simpele reden dat het in veel gevallen gewoon goedkoper is voor Amerikanen om producten uit het buitenland te importeren dan om deze zelf te maken. Door ‘outsourcing’ worden steeds meer producten in andere landen gemaakt en verplaatst de werkgelegenheid in de Verenigde Staten zich naar andere landen in de wereld.
Het is deze keerzijde van globalisering waar Trump zich tegen verzet en waar hij zijn populariteit aan te danken heeft. Amerikanen verwachten dat hij de president is die de Amerikaanse economie weer groot en sterk zal maken. Het beschermen van de eigen industrie door middel van dit soort importheffingen lijkt dan een beproefde methode om dat doel te bereiken.
We must protect our country and our workers. Our steel industry is in bad shape. IF YOU DON’T HAVE STEEL, YOU DON’T HAVE A COUNTRY!
Of het diplomatiek gezien ook zo’n slimme zet was, dat valt nog maar te bezien. Uit de rest van de wereld kwam vooral veel kritiek op de plannen van Trump. Het is dus wachten op een tegenreactie en het is nog maar de vraag of daar uiteindelijk überhaupt iemand beter van zal worden. De geschiedenis leert ons dat handelsoorlogen en importheffingen op de lange termijn alleen maar verliezers opleveren.
Het is dus niet verwonderlijk dat Trump veel kritiek te verduren krijgt op deze aangekondigde importheffingen. Bedrijven in de betreffende sector krijgen te maken met meer onzekerheid, terwijl de aandelenmarkt onderuit gaat nu beleggers het risico van een handelsoorlog proberen af te wegen.
Maar is het terecht dat er zoveel kritiek op Trump geuit wordt? Of probeert hij ook maar gewoon binnen zijn mogelijkheden te doen wat goed is voor de Amerikaanse economie? En wat te denken van China, dat zich al jaren ‘schuldig’ maakt aan oneerlijke concurrentie door de waarde van haar munt kunstmatig laag te houden?
Monetaire instabiliteit
De oplopende spanningen tussen handelsblokken en de dreiging van een handelsoorlog lijkt het resultaat te zijn van een instabiel en disfunctioneel monetair systeem, dat sinds het loslaten van de koppeling met goud in 1971 geen stabiel anker meer heeft.
Sindsdien heeft de dollar de rol van goud overgenomen, waarbij de Verenigde Staten in een positie werden geduwd waarin ze de rest van de wereld moesten voorzien van dollars, dollars die andere landen nodig hadden voor het internationale handelsverkeer.
Met het wegvallen van de discipline van goud als monetair anker worden overschotten en tekorten op de handelsbalansen van landen niet meer automatisch verrekend, maar kunnen ze bijna tot in het oneindige blijven voortwoekeren. Dat ziet er als volgt uit…
Structureel handelstekort in de Verenigde Staten
China heeft steeds meer claims op de Verenigde Staten
Chronische onbalans
De Verenigde Staten hebben sinds het loslaten van de goudkoppeling in 1971 een systematisch tekort op de handelsbalans, dat voortdurend in stand werd gehouden door achtereenvolgens Europa, Japan en China. Maar zoals je op de tweede grafiek kunt zien beginnen nu ook de Chinezen zich achter de oren te krabben. Is het wel verstandig om zoveel dollarreserves op te bouwen? En gaan we daar ooit nog iets van terug zien?
De importheffingen van Trump zijn dus slechts een symptoom van een veel dieper liggend probleem dat al terug gaat tot 1971 (of eigenlijk nog verder tot het begin van Bretton Woods). Dat is namelijk het probleem dat de valuta van één land geaccepteerd wordt als reserve in de plaats van goud. Daardoor is de wereldwijde handelsbalans inmiddels zo ver uit het lood geslagen dat iedere poging om het weer terug te duwen gedoemd lijkt te mislukken…
Frank Knopers
Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].
Willem Middelkoop hield eind vorig jaar bij RTL-Z opnieuw een pleidooi voor beleggen in zilver. Volgens hem is het nog steeds erg interessant om zilver te kopen, omdat de wereldwijde vraag naar het edelmetaal al jaren groter is dan de productie van zilvermijnen en omdat de bovengrondse publieke zilvervoorraden de afgelopen decennia steeds verder zijn afgebouwd. In de jaren zestig waarschuwde de Amerikaanse president Lyndon Johnson voor een wereldwijd tekort aan zilver, wat voor verschillende landen reden was om zilveren muntgeld uit omloop te halen en te vervangen door munten van basismetalen als koper, nikkel en zink.
Zilver kreeg steeds meer industriële toepassingen en daarom besloten verschillende overheden hun ongebruikte zilvervoorraden op de markt te brengen. Doordat er zoveel zilver op de markt kwam bleef de prijs van het edelmetaal onder druk staan, maar dat kan volgens Middelkoop niet voor altijd doorgaan. In de volgende video legt hij in een minuut uit waarom beleggen in zilver volgens hem nog steeds erg interessant is. Aansluitend gaat hij in debat met analisten Corné van Zeijl en Valentijn van Nieuwenhuizen, die minder enthousiast zijn over het edelmetaal.
Als de Amerikaanse 10-jaars rente naar 4,5% stijgt zullen de aandelenkoersen een flinke duikeling maken, zo verwacht analist Daan Struyven van Goldman Sachs. Van de economische groei blijft in dat scenario weinig veel meer over, maar van een recessie zal dan nog geen sprake zijn. Veel ingrijpender is de rentestijging voor de aandelenmarkt, want die zou in een dergelijk scenario met 20 tot 25 procent kunnen dalen.
Goldman Sachs heeft bij wijze van stress test het effect van een rentestijging tot 4,5% doorgerekend, maar dat is niet het scenario waar de bank rekening mee houdt. Volgens de bank zal de Amerikaanse 10-jaars rente tegen het einde van dit jaar zijn opgelopen tot ongeveer 3,25%. Dat is een niveau dat we sinds de zomer van 2011 niet meer gezien hebben.
Stijgende rente
In historisch perspectief is een dergelijke rentepercentage zeker niet extreem, maar door de hogere publieke en private schulden zal de stijging van de rente een veel grotere impact hebben op de totale rentelasten van huishoudens, bedrijven en overheden. De vrees is dat een stijgende rente een negatieve impact zal hebben op de economie, omdat het ten koste gaat van het besteedbare inkomen van huishoudens en de winsten van bedrijven.
Eerder deze maand maakte de Amerikaanse aandelenmarkt een duikeling van ongeveer tien procent, een correctie die gepaard ging met een oplopende 10-jaars rente. De rente bereikte vorige week een hoogtepunt van 2,95% en staat op het moment van schrijven op 2,85%.
Stijging Amerikaanse 10-jaars rente ongunstig voor aandelen? (Bron: Bloomberg)
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
De Europese Centrale Bank haalt de stekker uit ABLV Bank, omdat deze door de Amerikaanse overheid wordt verdacht van het witwassen van geld voor Noord-Korea. Het niet respecteren van de Amerikaanse sancties tegen Noord-Korea leverde zoveel negatieve publiciteit op dat spaarders binnen een week €600 miljoen aan spaartegoeden bij deze Letse bank weghaalden.
Volgens de ECB was de uitstroom van spaartegoeden dusdanig groot dat een succesvolle doorstart niet meer mogelijk was. Om de spaarders te beschermen en het depositogarantiestelsel niet verder te belasten werd de bank door de Europese Centrale Bank overgedragen naar het Single Resolution Board. Die oordeelde dat de bank in kwestie niet van vitaal belang was voor de financiële stabiliteit en dat een herstructurering van de bank niet in het publieke belang is. De ABLV Bank is daarmee de vierde bank in de eurozone die via het zogeheten Single Resolution Mechanism wordt afgewikkeld.
‘Politiek besluit’
ABLV ontkent de beschuldigingen uit de Verenigde Staten en noemde de afwikkeling van de bank een politiek gedreven besluit. In een verklaring schrijft de bank dat ze voldoende middelen had om aan alle verplichtingen aan haar klanten te voldoen, maar dat ze uit politieke overwegingen niet de kans kreeg om dat te doen. Volgens de financiële toezichthouder van Letland voldeed de bank voordat de geruchten naar buiten kwamen ook aan alle kapitaaleisen en liquiditeitseisen.
De merkwaardige gang van zaken rond deze bank is geen goede publiciteit voor de ECB, zo verklaren verschillende bronnen tegenover Bloomberg. Als blijkt dat de bank inderdaad de Amerikaanse sancties aan haar laars lapte – waarvan we de bewijzen nog moeten zien – dan is het de vraag waarom de Europese Centrale Bank als toezichthouder op de Europese bankensector niet eerder heeft ingegrepen. Maar ook als de beschuldigingen terecht zijn is het nog maar de vraag of de bank daadwerkelijk zou zijn bezweken onder een uitstroom van spaartegoeden. De ECB heeft besloten om de bank te ontmantelen via het Single Resolution Board, waarmee een eventuele doorstart onmogelijk werd gemaakt.
Buitenlandse klanten
Opvallend is dat de ABLV Bank vooral buitenlandse klanten bediende. In september vorig jaar was slechts 6,1% van alle spaartegoeden onder beheer afkomstig van spaarders uit Letland. De meeste spaartegoeden behoorden toe aan spaarders uit Rusland (43,1%) en Oekraïne (21,2%), maar de bank had ook veel klanten in Moldavië, Oezbekistan en Azerbeidzjan.
ABLV wordt onder de Europese regelgeving afgewikkeld, wat betekent dat spaartegoeden tot €100.000 per persoon vergoed worden. Het is nog onduidelijk of spaarders nog iets terug zullen zien van het bedrag boven deze grens. Door deze bail-in constructie wordt de afwikkeling van de bank niet meer gedragen door de belastingbetaler, maar door de stakeholders van de bank in kwestie.
ABLV Bank deed vooral zaken voor buitenlanders (Bron: Bloomberg)
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
Rusland heeft in januari 18,6 ton goud aan haar reserves toegevoegd en heeft daarmee China ingehaald op de ranglijst van landen met de grootste goudreserves. Met de aankoop van 600.000 troy ounce komt de totale Russische goudvoorraad uit op 59,7 miljoen troy ounce, een half miljoen meer dan de officiële voorraad van China.
Rusland koopt vrijwel iedere maand edelmetaal bij, terwijl de centrale bank van China de laatste maanden geen edelmetaal aan haar reserves heeft toegevoegd. Beide landen zoeken meer diversificatie voor hun valutareserves en zetten daarom een gedeelte van hun dollars om in edelmetaal. Beide landen hebben sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 meer dan duizend ton goud aan hun reserves toegevoegd als hedge tegen een eventuele waardedaling van de valutareserves.
Rusland heeft nu meer goud dan China
Rusland voegt goud aan reserves toe
Rusland begon in 2006 met goud kopen en houdt tot op de dag van vandaag vast aan deze strategie. Sinds 2014 zet de centrale bank van Rusland meer vaart achter het uitbreiden van de goudreserve, mogelijk vanwege de dreiging van economische sancties door Westerse landen. Het risico om afgesloten te worden van het internationale betaalsysteem en de mogelijkheid dat valutareserves geblokkeerd worden was voor de centrale bank reden om meer goud te kopen en om een eigen betaalsysteem te ontwikkelen voor banken.
Centrale banken zijn sinds het uitbreken van de wereldwijde financiële crisis netto kopers van het gele metaal, maar de aankopen komen voor rekening van slechts een handvol landen. Naast China en Rusland hebben ook India, Kazachstan en Turkije de laatste jaren een paar grote aankopen gedaan. Westerse centrale banken zijn na 2008 gestopt met goud verkopen, maar domineren nog altijd de ranglijst van landen met de grootste officiële goudvoorraden. De Verenigde Staten hebben nog steeds het meeste edelmetaal, op afstand gevolgd door Duitsland, Italië en Frankrijk. Rusland veroverde met de aankoop van 600.00 troy ounce in januari de vijfde plaats op de ranglijst.
Rusland koopt het edelmetaal grotendeels van de goudmijnsector in eigen land. Deze aankopen gaan via commerciële banken, die het edelmetaal van de mijnen opkopen. Rusland is met een jaarlijkse productie van ongeveer 250 ton goud de derde grootste producent ter wereld.
Westerse landen hebben nog steeds de grootste goudvoorraden (Bron: Bloomberg)
Beleggers lijken zich vooralsnog weinig zorgen te maken over de verkiezingen die aanstaande zondag worden gehouden in Italië. Natuurlijk zijn de economische problemen in het land een belangrijk thema, maar deze problematiek wordt overschaduwd door het groeiende probleem met immigranten. Vooral in het zuidelijke deel van Italië groeit de weerstand tegen de vluchtelingenstroom uit Afrikaanse landen, die veel sociale problemen met zich meebrengt.
Door de immigratieproblematiek is de populariteit van ‘rechtse’ partijen als de Vijfsterrenbeweging, Forza Italia en Lega Nord de laatste jaren sterk toegenomen, waardoor deze partijen in de peilingen al een meerderheidscoalitie zouden vormen in het parlement.
Standpunt euro
Tot voor kort maakten de financiële markten zich veel zorgen over de opkomst van deze ‘rechtse’ partijen, omdat ze ook een sterk anti-euro standpunt innamen. Maar die zorgen verdwenen als sneeuw voor de zon, toen zowel de Vijfsterrenbeweging als Forza Italia hun standpunt ten aanzien van de euro wijzigden.
De leider van de Vijfsterrenbeweging, Luigi Di Maio, zei vorige maand dat dit niet het juiste moment was voor Italië om de euro te verlaten, terwijl Silvio Berlusconi als het nieuwe boegbeeld van Forza Italia een paar dagen eerder in een radio-interview zei dat het verlaten van de muntunie schadelijk zou zijn voor de Italiaanse economie.
Weinig risico
De ‘rechtse’ partijen kunnen aankomend weekend een meerderheid halen in het Italiaanse parlement, maar daarmee is er nog geen meerderheid voor het verlaten van de eurozone. Dat vooruitzicht stelt beleggers gerust, want die schatten de kans op het uiteenvallen van de muntunie in op slechts 6,6%. Dat is het laagste niveau ooit gemeten.
Vertrouwen in de euro niet onder druk door verkiezingen Italië (Grafiek via @Schuldensuehner)
Uit peilingen van Sentix blijkt dat particuliere beleggers rekening houden met een kleine daling van de aandelenkoersen en de euro en een wat grotere daling voor obligaties. Institutionele beleggers denken dat alleen de obligatiemarkt significant zal reageren op de uitslag van de verkiezingen. Ook opvallend is dat zowel particuliere als institutionele beleggers denken dat de goudprijs positief zal reageren op de verkiezingsuitslag.
Verwachte marktreactie op Italiaanse verkiezingen volgens peiling Sentix (Grafiek via @Schuldensuehner)
De risicopremie die beleggers neertellen om zich te verzekeren tegen een default van Deutsche Bank is de laatste dagen sterk toegenomen. Ook voor andere grote banken als Credit Suisse, Citi en JP Morgan ging de risicopremie omhoog, al is deze nog steeds beduidend lager dan bij de grootste bank van Duitsland. De kans dat Deutsche Bank binnen vijf jaar in de problemen komt wordt momenteel ingeschat op 7,7%, veel hoger dan de 2,5% voor banken als Société Générale en BNP Paribas.
Ook Unicredit staat er relatief gezien minder goed voor, beleggers schatten de kans dat deze bank haar verplichtingen binnen vijf jaar niet zal nakomen in op 6%. In de eerste helft van vorig jaar werd het risico van een default bij Unicredit zelfs hoger ingeschat dan bij Deutsche Bank. Vergeleken met de afgelopen jaren is het vertrouwen in de bankensector overigens wel toegenomen. Begin 2016 werd het risico van een default binnen de sector twee tot drie keer zo hoog ingeschat als nu.
Risicopremie banken neemt weer toe (Grafiek via @Schuldensuehner)
Rusland staat open voor een gelijkwaardige samenwerking met de Europese Unie, die op basis van wederzijds respect en voordelen voor beide partijen moet worden vormgegeven. Dat zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov onlangs in zijn toespraak bij de jaarlijkse Veiligheidsconferentie van Munchen. Hij waarschuwde voor het ‘wij’ en ‘zij’ denken, dat volgens hem wordt versterkt door anti-Russische propaganda in de Westerse media.
Met de uitbreiding van de NAVO richting het oosten, de plaatsing van een Amerikaans raketschild en een doelgerichte propaganda-campagne om vijandigheid tegen Rusland bij het Europese publiek te creëren wordt een strategisch partnerschap en een betrouwbaar en stabiel systeem van betrekkingen tussen Rusland en de EU ondermijnd, aldus de Russische minister van Buitenlandse Zaken. Hieronder leest u de volledige vertaling van de toespraak van Sergey Lavrov, de originele Engelstalige tekst is te vinden op de website van het Russische Ministerie van Buitenlandse Zaken.
“Dames en heren,
Nu de internationale betrekkingen een periode van radicale verandering zijn ingegaan, en deze de stelling over “het einde van de geschiedenis” ten val heeft gebracht, moeten we onthouden wat er in het relatief recente verleden is gebeurd. Zoals de Russische historicus Vasily Klyuchevsky zei: “Geschiedenis (…) straft ons omdat we zijn lessen niet hebben geleerd.”
Tachtig jaar geleden, in 1938, werd in München een overeenkomst ondertekend over de verdeling van Tsjecho-Slowakije, die leidde tot de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de Neurenberg-processen na de oorlog probeerden de leiders van het Derde Rijk het München-pact te rechtvaardigen door te zeggen dat het doel was Rusland uit Europa te verdrijven. Dit is bijvoorbeeld wat veldmaarschalk Wilhelm Keitel zei.
De tragedie van het Verdrag van München bracht de belangrijkste drukpunten van die periode aan het licht, waaronder geloof in iemands uitzonderlijkheid, verdeeldheid en wederzijds wantrouwen, afhankelijkheid van cordon sanitaires en bufferzones, alsmede openlijke inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van andere landen. Deze herinnering is vooral alarmerend wanneer ze wordt toegepast op de moderne realiteit, de achterbakse pogingen om de waarheid over de Tweede Wereldoorlog en de eraan voorafgaande gebeurtenissen te vervormen, evenals de rehabilitatie van nazi’s en hun handlangers. Sommige EU-landen hebben wetten die nazi’s en hun handlangers gelijkstellen met diegenen die Europa hebben bevrijd en die de sloop van monumenten voor degenen die het nazisme hebben verslagen toestaan.
De ervaring van de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende polarisatie van Europa tijdens het tijdperk van de bipolaire confrontatie hadden de Europese landen moeten laten zien dat er geen alternatief is voor het bouwen van een gemeenschappelijk Europees huis waar mensen niet in “wij” en “zij” zullen worden verdeeld. Het hele project van de Europese Unie is geworteld in het verlangen van de grondleggers om de heropleving van de logica van de confrontatie te voorkomen, wat de oorzaak was van veel rampspoed op het continent.
Vele jaren na de val van de Berlijnse Muur en de hereniging van Duitsland, waarin Rusland een cruciale rol speelde, hebben we ons best gedaan om een systeem van gelijke en ondeelbare veiligheid in de Euro-Atlantische regio te bouwen. We hebben onze militaire capaciteiten aan onze westelijke grenzen drastisch verminderd. Wij pleitten voor een versterking van gemeenschappelijke Europese instellingen, met name de OVSE, en de coördinatie van een internationaal raamwerk van verdragen over Europese veiligheid.
Helaas zijn onze oproepen voor een gelijkwaardige dialoog en voor het realiseren van het beginsel van ondeelbare veiligheid aan dovemansoren gericht.
In tegenstelling tot de beloften die ons in de jaren negentig werden gedaan, zoals onlangs door documenten uit het Amerikaanse Rijksarchief is bevestigd, zet de NAVO zijn uitbreiding naar het oosten voort. NAVO-troepen en militaire infrastructuur verzamelen zich aan onze grenzen. Het Europese oorlogstheater wordt systematisch ontwikkeld. De implementatie van Amerikaanse raketafweersystemen in Europa ondermijnt de strategische stabiliteit. Er zijn doelgerichte propaganda-campagnes gaande om vijandigheid tegen Rusland bij het Europese publiek te creëren. Het is in het establishment van veel landen bijna politiek correct geworden om ofwel slechte dingen ofwel niets over Rusland te zeggen.
Wanneer mensen in het Westen spreken over de groeiende invloed van Rusland, doen ze dat meestal op een negatieve manier. De auteurs van een rapport voor deze conferentie zijn hier ook mee geconfronteerd. Ik wil u er graag aan herinneren dat toen Rusland verzwakt was en geconfronteerd werd met historische processen, onze partners zeiden dat zij wilden dat Rusland sterk was en dat acties van Russische buren buiten de regio en andere landen niet tegen onze belangen zijn gericht. We hebben beloften gekregen met betrekking tot het project van het EU-oostelijk partnerschap. We hopen dat ze zullen worden vervuld en dat Brussel elke poging om dit project om te zetten in een Russofoob verhaal zal afsnijden. Kijken naar de situatie in Europa vanuit het perspectief van een zero sum-game kan extreem gevaarlijke gevolgen hebben.
Een van die consequenties is het interne conflict in Oekraïne, dat tijdens de voorbereiding van de associatieovereenkomst gedwongen werd te kiezen tussen het Westen en Rusland. Het is zeer te betreuren dat de EU, die vervolgens heeft ingestemd met het optreden als garantsteller voor de overeenkomst tussen de regering van Oekraïne en de oppositie van 21 februari 2014, niet in staat bleek de uitvoering ervan te waarborgen en in feite de anti-constitutionele staatsgreep heeft gesteund. En nu is Oekraïne, een land met enorm veel potentieel en getalenteerde mensen, teruggeworpen tot een situatie waarin het zichzelf niet kan regeren. Rusland heeft meer belang bij een oplossing voor de interne Oekraïense crisis dan wie dan ook. We hebben het wettelijke kader hiervoor – het maatregelenpakket van Minsk, opgesteld door Rusland, Duitsland, Oekraïne en Frankrijk met Donetsk en Lugansk en goedgekeurd door de VN-Veiligheidsraad. Deze overeenkomst moet strikt en volledig worden uitgevoerd. Echter, Kiev saboteert dit openlijk in de Contactgroep en binnen het kader van het Normandische format. Bovendien praten functionarissen in Kiev over een militair scenario. Ik weet zeker dat de EU zich bewust is van de gevaren van deze ommekeer.
Helaas worden nieuwe pogingen ondernomen om de landen die grenzen aan Rusland en de EU te dwingen – hetzij in het CIS, hetzij op de Balkan – te kiezen tussen het Westen en het Oosten. De Duitse krant Die Welt publiceerde onlangs een artikel met de titel “De EU of Poetin: Wie krijgt de Westelijke Balkan?” [EU of Putin – wer bekommt den Westbalkan]. En dit is verre van het enige voorbeeld van publieke indoctrinatie die aansluit bij de filosofie “wij of zij”.
Het afstand doen van collectieve Rusland-EU samenwerkingsmechanismen, zoals topbijeenkomsten, de Permanente Partnerschapsraad en industriële dialogen, en het vertrouwen op het uitoefenen van druk hebben Europa nog niet veiliger gemaakt. Integendeel, het conflictpotentieel is zichtbaar toegenomen en het aantal problemen en crises groeit in Europa en er omheen.
De ontwikkelingen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika hebben aangetoond dat het beleid om onwenselijke regeringen over de oceaan te vervangen en onbekende ontwikkelingsmodellen op andere landen toe te passen, niet alleen chaos creëert in uitgestrekte gebieden, maar ook terug slaat met zeer reële problemen die in Europa worden geïmporteerd, in de eerste plaats een piek in internationaal terrorisme, vloedgolven van illegale migratie en alle andere gerelateerde problemen.
Dit alles moet in aanmerking worden genomen om de ontstaansgeschiedenis van de huidige betrekkingen tussen Rusland en de Europese Unie te begrijpen. De Russische autoriteiten hebben veel werk en politiek kapitaal geïnvesteerd in het ontwikkelen van wederzijds voordelige betrekkingen tussen Rusland en de EU. Maar het doel van een echt strategisch partnerschap en een betrouwbaar en stabiel systeem van betrekkingen, dat de gezamenlijke concurrentiepositie van Rusland en de EU zou versterken, is niet bereikt. Maar daar hebben wij geen schuld aan.
Ik geloof dat de EU de afgelopen decennia niet de gulden middenweg heeft weten te vinden in de betrekkingen met Rusland. In de jaren negentig werd Rusland gezien als een discipel die consequent en in tegenspraak met zijn protesten op de Westerse manier getraind moest worden. De overheersende mythe is nu de vermeende ‘almachtige Russische dreiging’, waarvan ze de sporen overal proberen te vinden, van de Brexit tot het Catalaanse referendum. Beide stereotypen zijn grondig onjuist en wijzen op het gebrek aan gezond verstand en begrip voor Rusland. We merken op dat steeds meer mensen in de EU zich ongemakkelijk voelen over de abnormale situatie in onze relaties. Gerespecteerde deskundigen geven openlijk toe dat diplomatieke verlamming de prijs is die ze moeten betalen voor demonstraties van een denkbeeldige EU-eenheid.
Rusland heeft zijn beleidsbenaderingen voor samenwerking met de EU niet gewijzigd. We zouden graag zien dat de EU zich verenigt op basis van respect voor de fundamentele belangen van haar lidstaten. Ze moeten de vrijheid hebben om zelf te bepalen hoe hun economieën en buitenlandse economische betrekkingen kunnen worden ontwikkeld, bijvoorbeeld om aan hun energiebehoeften te voldoen op basis van een pragmatische, commerciële aanpak of onder invloed van politieke en ideologische overwegingen.
We gaan uit van de veronderstelling dat de EU een actieve, verantwoordelijke en – laat ik het benadrukken – onafhankelijke rol in internationale aangelegenheden kan spelen. Ik heb kennis genomen van het interview van ambassadeur Wolfgang Ischinger met de krant Bild, waarin de gerespecteerde voorzitter van de Veiligheidsconferentie van München spreekt over de noodzaak van het profiel van het hogere buitenlands beleid van de EU. Wij verwelkomen zijn idee van samenwerking tussen Rusland, de EU, de VS en China bij het creëren van een beveiligingsarchitectuur voor het Midden-Oosten. Een vergelijkbare benadering zou kunnen worden toegepast op de Perzische Golf.
Het is in het belang van Rusland om een sterke en voorspelbare Europese Unie te hebben als buurland, een EU die zou kunnen optreden als een verantwoordelijk lid van het internationale leven in de multipolaire wereld die vlak voor onze ogen werkelijkheid wordt.
Het is tijd om te stoppen met pogingen om tegen de stroom van de geschiedenis in te zwemmen en samen te werken om het systeem van internationale betrekkingen op een gelijkwaardige basis te vernieuwen en te vertrouwen op de centrale coördinerende rol van de VN, zoals bepaald in het Handvest van de VN. Rusland staat open voor een gelijkwaardig partnerschap met de EU dat is gebaseerd op wederzijds respect en een belangenafweging om doeltreffende antwoorden te vinden op de hedendaagse uitdagingen. We zijn ook bereid om onze betrekkingen met de Verenigde Staten en alle andere landen op basis van deze principes te promoten.
Het is belangrijk om goed gebruik te maken van het potentieel van samenwerking tussen Rusland en de EU om een gemeenschappelijke ruimte van vrede, gelijkwaardige en ondeelbare veiligheid en wederzijds voordelige samenwerking in het gebied van de Atlantische Oceaan tot de Stille Oceaan tot stand te brengen. Op strategisch niveau wil ik uw aandacht vestigen op het initiatief van president Vladimir Poetin om een groter Euraziatisch project te bevorderen, dat de inspanningen van alle leden van de integratiestructuren in de CIS, de SCO en de ASEAN combineert. Ik zie geen reden waarom de EU hier niet aan zou kunnen deelnemen, bijvoorbeeld door te beginnen met het opzetten van professionele contacten met de Euraziatische Economische Unie (EAEU). Ik hoop dat deze dag heel snel zal komen.”
De Nederlandse economie groeit weer en was vorig jaar zelfs even de snelst groeiende economie van de hele Eurozone. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is de groei breed gedragen, omdat zowel de investeringen als de export sterk toenemen en omdat ook het aantal banen en vacatures weer toeneemt. Daarmee hebben we de crisisjaren van 2009 en 2010 en de tweede dip van 2012 en 2013 weer achter ons gelaten.
Door de groei van de economie kopen we meer auto’s, gaan we vaker op vakantie en durven we meer geld uit te geven aan andere luxegoederen. Maar is al dat consumeren wel zo verstandig? Eerder deze maand kwamen er cijfers uit van het CBS, waaruit bleek dat het doorsnee vermogen van huishoudens in 2016 met maar liefst 10% was toegenomen. Dat lijkt veel, ware het niet dat die stijging volledig voor rekening komt van de stijging van de huizenprijzen, een zeer bepalende factor waar huishoudens zelf geen enkele invloed op uit kunnen oefenen.
Kijken we naar de zaken waar huishoudens meer controle op hebben, zoals de spaarrekening, aandelenportefeuille of hun belang in een onderneming, dan moeten we tot de conclusie komen dat we er in 2016 helemaal niet op vooruit zijn gegaan. Met een spaarrente van bijna nul procent is sparen niet meer zo aantrekkelijk als het ooit was, maar desondanks is het toch verstandig om wat geld achter de hand te hebben…
Sparen in goede tijden
Zeker nu de economie zo snel groeit zouden we maatregelen kunnen nemen die huishoudens stimuleren om meer reserves aan te leggen en schulden af te bouwen. Onze bezittingen mogen dan wel groter zijn dan onze schulden, de waarde van die bezittingen hebben we voor het grootste gedeelte niet zelf in de hand. De huizenprijzen kunnen in een volgende crisis sterk dalen, terwijl onze hypotheekschulden alleen kunnen dalen door versneld af te lossen.
Het terugbrengen van de hypotheekschuld zou hoog op de agenda moeten staan bij de regering, omdat dit een van de grootste kwetsbaarheden is voor de Nederlandse economie. Ook economen van het IMF hebben Nederland al verschillende keren gewaarschuwd voor de impact die stijgende of dalende huizenprijzen hebben op onze economie.
Huizenprijzen en hypotheekschuld
Gaan de huizenprijzen omhoog, dan voelen we ons rijk en durven we meer geld uit te geven. Dalen de huizenprijzen, dan worden de spaartegoeden van huishoudens overschaduwd door veel grotere restschulden die kunnen oplopen tot tienduizenden euro’s.
Bijna tien jaar na het uitbreken van de financiële crisis staat volgens de NVM nog steeds 15 tot 30 procent van alle huizen in Nederland ‘onder water’, waaruit we kunnen concluderen dat we dit schuldenprobleem niet moeten onderschatten.
Zo goed als het nu gaat met de Nederlandse economie, zo slecht zal het gaan op het moment dat de huizenprijzen weer gaan dalen. Het verschil met de vorige crisis is dat de rente nu veel lager is, waardoor huishoudens zich nog dieper in de schulden kunnen steken. De risico’s zijn daarmee mogelijk nog groter dan in 2008.
Meer aflossen
De regering zou nu stappen kunnen zetten om de Nederlandse economie minder kwetsbaar te maken, bijvoorbeeld door de hypotheekrenteaftrek om te zetten naar een soort subsidie voor aflossen en door banken aan te sporen afspraken te maken met klanten die een aflossingsvrije hypotheek hebben.
Bij dit type hypotheek hoeven mensen helemaal niets af te lossen, wat betekent dat er over iets meer dan tien jaar grote problemen kunnen ontstaan als huishoudens hun oude hypotheeksom niet meer opnieuw gefinancierd krijgen.
Door de extreem lage rente levert sparen vrijwel niets meer op, maar dat is geen reden om geen extra buffers aan te leggen voor minder goede tijden. Wil je geen spaarpotje bij de bank, maar heb je je vermogen liever in eigen beheer? Dat zijn edelmetalen als goud en zilver misschien een interessant alternatief.
Frank Knopers
Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].
Na de beurscorrectie van eerder deze maand zochten beleggers hun toevlucht tot goudmijnaandelen, zo meldt Bloomberg. Zo kwam er bij VanEck’s Vectors Gold Miners ETF, onder beleggers ook wel bekend als de GDX, in een week tijd $529 miljoen aan nieuw kapitaal binnen. Dat was de grootste instroom in een week tijd sinds september 2013. Dit fonds belegt voornamelijk in grote mijnbouwbedrijven, waaronder Newmont Mining en Barrick Gold.
Veel beleggers zien goudmijnaandelen als een soort hefboom op goud, omdat de winstmarge van mijnbouwbedrijven in zeer sterke mate wordt beïnvloedt door de goudprijs. Zeker bij mijnen die niet van tevoren een prijs afspreken met afnemers kan de ontwikkeling van de goudprijs veel invloed hebben op de uiteindelijke opbrengst van een mijn. Beleggen in goudmijnen is een meer risicovol alternatief voor fysiek goud kopen, maar daar staat tegenover dat een belegging in goudmijnaandelen meer geld kan opleveren. Vorig jaar publiceerden we al een uitgebreid artikel over het verschil tussen goud en goudmijnen.
Beleggers stappen massaal in goudmijnaandelen na beurscorrectie (Bron: Bloomberg)
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
De regering van Venezuela heeft $735 miljoen opgehaald met de uitgifte van een nieuwe virtuele munt die gedekt wordt door de olievoorraden van Venezuela. In totaal wil de regering 100 miljoen van deze nieuwe virtuele munten met de naam ‘petro’ in omloop brengen.
De petro is gedekt door een vat ruwe olie uit Venezuela en is daarmee een van de weinig virtuele munten waar een bepaalde vorm van onderpand tegenover staat. Of de munt daarmee een succes wordt is nog maar de vraag, want dat bepaalt de markt uiteindelijk als de virtuele munt over een maand ‘live’ gaat.
De nieuwe virtuele munt is volgens president Maduro niet alleen te gebruiken zijn voor aankopen van ruwe olie, maar ook voor benzine en voor de toerismesector. De oppositie was in elk geval niet enthousiast over de uitgifte van deze virtuele munt, omdat ze het zien als een illegale poging om geld op te halen bij beleggers.
Venezuela haalt geld op met virtuele munt
“Vandaag is een nieuwe cryptomunt geboren die Superman kan verslaan”, zo verklaarde Maduro, waarmee hij een verwijzing maakte naar de Verenigde Staten. Vorig jaar legde Washington sancties op om de regering van Maduro onder druk te zetten. Amerikaanse banken mogen sindsdien geen Venezolaanse staatsobligaties meer opkopen, waardoor Venezuela moeilijk aan dollars kan komen. En juist die dollars heeft het land momenteel hard nodig om de import van goederen te betalen.
Met de uitgifte van een eigen virtuele munt kan Maduro nu alsnog geld ophalen, maar het is nog maar de vraag of beleggers daar ook beter van worden. Op de officiële website van de petro staat een handleiding over hoe mensen de virtuele munt kunnen bewaren en kunnen gebruiken voor transacties.
Of de munt ook daadwerkelijk op grote schaal gebruikt zal worden, dat zal de tijd moeten uitwijzen. In elk geval zorgt de technologie van virtuele munten voor een nieuwe dynamiek, waarbij landen zich in theorie minder afhankelijk kunnen maken van traditionele betaalsystemen en minder kwetsbaar worden voor economische sancties.
