Marketupdate

Categorie: Kredietcrisis

  • Beste kwartaal voor goud in 25 jaar

    Goud heeft sinds 1990 niet meer zo’n sterk kwartaal gekend als het eerste kwartaal van dit jaar. De goudprijs in dollars steeg met 16% als gevolg van onrust op de wereldwijde aandelenmarkt en toenemende twijfels over de effectiviteit van centrale banken. Goud profiteert van haar status van veilige haven, nu de zorgen over de groei van de wereldeconomie weer toenemen. Het was ook het eerste kwartaal sinds juni 2014 waarin de goudprijs een stijging liet zien.

    goldcoinsEind vorig jaar zakte de goudprijs nog naar het laagste niveau in meer dan vijf jaar tijd, omdat beleggers rekening hielden met een verdere stijging van de dollar en een reeks renteverhogingen door de Amerikaanse centrale bank. Maar door de plotselinge daling van de aandelenkoersen, in het bijzonder de koersen van bankaandelen, durfde de Federal Reserve haar geplande renteverhogingen niet door te zetten. De goudprijs steeg van een dieptepunt van $1.050 in december naar een niveau van $1.250 begin maart.

    Meer monetaire stimulering

    Ondertussen grepen ook de ECB en de Bank of Japan naar zwaardere middelen om de economie te ondersteunen, bijvoorbeeld door de introductie van een negatieve rente in Japan en een uitbreiding van het opkoopprogramma in de Eurozone. Meer monetaire verruiming door centrale banken is gunstig voor goud, omdat het edelmetaal wordt gezien als een soort hedge tegen waardedaling van valuta. Wereldwijd zagen we de vraag naar beleggingsgoud dan ook sterk toenemen.

    Ook in Nederland groeide de belangstelling voor beleggen in goud en zilver. Bij goudhandelaar Hollandgold was de omzet in het eerste kwartaal zelfs twee tot drie keer zo hoog als normaal. “We zagen niet alleen veel bestaande klanten goud kopen bij Hollandgold, maar ook heel veel nieuwe klanten die voor het eerst een aankoop deden. Vaak zijn het bezorgde spaarders en beleggers die op zoek zijn naar een alternatief voor spaargeld, dat door de lage rente bijna niets meer oplevert”, zo verklaarde Vincent Kersten van Hollandgold.

    hollandgold-logo

    De verwachting is dat goud ook de komende maanden een populaire vluchthaven zal blijven. De zorgen over de Chinese economie zijn nog niet weggenomen en de verwachting is dat de rente nog verder gaat dalen. Daar komt bij dat centrale banken van landen als China en India aanzienlijke hoeveelheden goud kopen om hun reserves te spreiden.

  • Grafiek: 650 renteverlagingen sinds september 2008

    Sinds het uitbreken van de financiële crisis in september 2008 hebben centrale banken wereldwijd 650 renteverlagingen doorgevoerd, zo blijkt uit cijfers van Bloomberg en JP Morgan Asset Management. Centrale banken wereldwijd verlaagden de rente op de economie een impuls te geven en de kredietverlening weer op gang te brengen, maar daar is anno 2016 nog maar weinig van te merken.

    Centrale banken zijn er weliswaar in geslaagd een totale ineenstorting van het financiële systeem te voorkomen, maar van een krachtig herstel is geen sprake geweest. Door de lage rente konden huishoudens en consumenten zich nog dieper in de schulden steken, maar van een duurzame groei was geen sprake. En wie dacht dat centrale banken zouden stoppen bij een rente van nul procent heeft het mis, want in de Eurozone en Japan is men al gewend geraakt aan negatieve rente.

  • Ierland schrijft obligaties van 100 jaar uit

    Ierland heeft nieuwe staatsobligaties met een looptijd van 100 jaar uitgeschreven, zo bericht Bloomberg. De uitgifte van deze ‘century bonds’ komt slechts drie jaar nadat Ierland haar monetaire soevereiniteit terugkreeg door nee te zeggen tegen een nieuw bailout programma. Het Ierse ministerie van Financiën haalde in totaal €100 miljoen op met deze lening, die pas in het jaar 2116 afgelost zal worden.

    irelandDe uitgifte van 100-jaars obligaties bewijst dat de financiële markten weer vertrouwen hebben in de Ierse regering. In 2011, toen de financiële crisis in Ierland haar hoogtepunt bereikte, vroeger beleggers een vergoeding van 14,2% voor een Ierse staatslening met een looptijd van 10 jaar. Vandaag de dag, slechts vijf jaar verder, is de rente op diezelfde 10-jaars lening gedaald tot slechts 0,7%. De rente op deze honderd jaars lening is slechts 2,35%.

    Vorig jaar had Mexico de primeur met de uitgifte van een 100-jaars obligatie. Interessant detail: ook deze langlopende lening werd in euro’s uitgegeven. Wat zou u als langetermijnbelegger eerder doen? Deze obligaties van honderd jaar in de portefeuille of toch liever fysiek goud kopen?

  • Italiaanse rente naar laagste niveau in een jaar

    De rente op Italiaanse staatsobligaties zakte deze week naar het laagste niveau in een jaar tijd. De koers van de 10-jaars obligatie steeg voor de derde dag op rij, gesteund door het opkoopprogramma van de ECB. Door de steunaankopen van de centrale bank ontstaat er een kunstmatige schaarste aan schuldpapier, waardoor de prijzen verder opgedreven worden en de rente daalt.

    “De markt wordt op dit moment ondersteund door beleggers die op zoek zijn naar rendement in een omgeving van zeer lage rentes”, zo verklaarde Nick Stamenkovic van obligatiehandelaar RIA Capital tegenover Bloomberg. “We zien meer ruimte voor een verdere daling van de spread tussen Italiaans en Duits schuldpapier”, zo voegde hij eraan toe.

    italian-bond-yield

    Opkoopprogramma ECB duwt rente Italiaanse obligaties verder omlaag (Bron: Bloomberg)

    Bijna gratis lenen

    De Italiaanse 10-jaars rente daalde met vier basispunten naar 1,2%, het laagste niveau sinds maart 2015. De Duitse 10-jaars rente is ook uitzonderlijk laag, dit schuldpapier levert effectief een rendement van slechts 0,14% op.

    Europese regeringen kunnen vandaag de dag bijna gratis lenen dankzij het stimuleringsprogramma van de ECB. Van directe monetaire stimulering is nog geen sprake, maar het is duidelijk zichtbaar dat overheden wel volop profiteren van het opkoopprogramma en de lage rente. Maar de Europese burger wordt er niet veel beter van, want die ziet het rendement van zijn of haar pensioenbelegging even hard dalen.

    Tijdens de Europese schuldencrisis in 2011 en 2012 steeg de rente op Italiaanse staatsleningen, net als die van Spanje en Portugal, nog naar een kritiek niveau van bijna 7%.

  • Grafiek: Hoe de Federal Reserve aandelen ondersteunt

    De volgende grafiek laat zien dat het stimulerende beleid van de Amerikaanse centrale bank een positief heeft gehad op de aandelenmarkt. Leggen we de lijn van de S&P 500 index van grote Amerikaanse bedrijven over de monetaire basis van de Federal Reserve, dan zien we een zeer sterke correlatie.

    Deze correlatie is goed te verklaren, want als de centrale bank staatsobligaties uit de markt haalt komt er nieuw geld in de markt. Dat geld gaat op zoek naar rendement en vindt zijn weg naar financiële activa als aandelen,vastgoed en grondstoffen. Ook zorgde de lage rente ervoor dat aandelen relatief gezien aantrekkelijker werden dan obligaties, waardoor de koersen stegen. Los van onderliggende bedrijfsresultaten heeft de Federal Reserve waarschijnlijk een belangrijke impuls gegeven aan de aandelenmarkt.

  • $590 miljard aan onbetaalde rekeningen in China

    Zorgen over de groei van de Chinese economie houden beleggers al sinds de zomer van vorig jaar in hun greep. De beurscrash die begon in China sloeg met enige vertraging over naar de rest van de wereld en had ook daar gevolgen voor de bankensector en het monetaire beleid van centrale banken.

    Dat het in China niet zo goed gaat blijkt ook uit de toenemende betalingsachterstanden, waar Bloomberg onlangs aandacht aan besteedde. Uit de laatste cijfers blijkt dat Chinese bedrijven vandaag de dag gemiddeld 83 dagen moeten wachten tot ze het geld van hun klanten binnen krijgen, de langste wachttijd sinds 1999. De afgelopen twee jaar is het totaalbedrag aan openstaande rekeningen van Chinese bedrijven met 23% toegenomen tot een totaal van omgerekend $590 miljard. Ter vergelijking, toen de periode dat de Chinese economie jaarlijks nog met meer dan dubbele cijfers groeide moesten bedrijven gemiddeld 50 dagen wachten op betaling voor geleverde goederen en diensten.

    wachttijd-china-betalingen

    Chinese bedrijven wachten gemiddeld 83 dagen op betaling (Bron: Bloomberg)

    Private schulden

    Chinese bedrijven hebben op basis van rooskleurige groeiprognoses veel investeringen gedaan, vaak met geleend geld. Maar nu de economische groei tegenvalt zitten de bedrijven met overcapaciteit, waardoor veel productielijnen stil staan en de prijzen onder druk staan. Bedrijven die financieel in moeilijkheden verkeren kunnen daardoor hun rekening niet (op tijd) betalen.

    Dit jaar verwacht men een toename van 20% in het aantal faillissementen als gevolg van de terugval van de Chinese economie, volgens bronnen van Bloomberg is dat grootste stijging van 43 grote economieën. Van alle G20 landen moet men alleen in Italië langer wachten op betaling dan in China.

    toxic-cocktail

    Veel schulden maar steeds minder inkomsten voor bedrijven in China (Bron: Bloomberg)

  • Zorgen over bankensector nemen opnieuw toe

    De zorgen over banken als Credit Suisse en Deutsche Bank waren even naar de achtergrond verdwenen, maar de laatste dagen is de risicopremie voor beide opnieuw sterk toegenomen. Beleggers vrezen dat sommige banken bepaalde risicovolle obligaties niet kunnen terugbetalen en zijn daarom bereid een hoger bedrag naar te tellen om dat risico af te dekken via een credit default swap.

    De volgende grafiek laat de ontwikkeling van deze risicopremie zien sinds eind 2014 (h/t @Schuldensuehner).

     

  • Kwart Amerikanen werkloos, geloof in ‘American Dream’ vervlogen

    Een kwart van de Amerikaanse beroepsbevolking in de leeftijdscategorie van 25 tot 54 jaar heeft geen baan, zo blijkt uit de laatste cijfers van het Amerikaanse Bureau voor Statistiek (BLS). Deze groep telt 124,5 miljoen Amerikanen, waarvan er in totaal 28,9 miljoen als werkloos of ‘niet meer naar werk zoekend’ geregistreerd staan.

    pic-1940-i-am-an-americanHet officiële werkloosheidspercentage in de Verenigde Staten is veel lager, maar daarin wordt een groot gedeelte van de werkloze beroepsbevolking niet meegerekend. Als Amerikanen langdurig werkloos zijn worden ze op een gegeven moment niet meer als werkzoekend geregistreerd. Het statistiekbureau gaat er dan van uit dat ze niet meer naar werk zoeken of een studie hebben opgepakt, maar dat is lang niet altijd het geval.

    Americans-In-Their-Prime-Working-Years-Not-Working

    Kwart Amerikaanse beroepsbevolking werkloos

     

    Verborgen werkloosheid

    Deze verborgen groep werklozen telt meer dan 90 miljoen Amerikanen. Neem je deze groep mee in de werkloosheidscijfers, dan kom je tot de conclusie dat er vandaag de dag 3,5 miljoen meer Amerikanen zonder werk zitten dan toen de recessie begon in 2007.

    Deze schokkende cijfers zijn vergelijkbaar met de werkloosheid in bepaalde Zuid-Europese landen, zoals Spanje, Portugal en Griekenland. Ook daar is de werkloosheid (met name onder jongeren) de afgelopen tien jaar schrikbarend toegenomen.

    Niet alleen de werkgelegenheid verslechtert, ook wordt de kloof tussen rijk en arm steeds groter. Door de lage rente zijn de waarderingen van vastgoed, aandelen en obligaties sterk gestegen, financiële activa die voornamelijk in handen zijn van de rijke Amerikanen. Onder de lagere inkomens zijn door de lage rente juist de schulden toegenomen, zoals de studieschulden, autoleningen en creditcardschulden.

    American Dream voorbij?

    Uit een enquête van de universiteit van Harvard kwam naar voren dat de helft van de Amerikaanse jongeren niet meer in de ‘American Dream’ gelooft, het ideaalbeeld dat iedereen rijk en succesvol kan worden door hard te werken en goed je best te doen. Het inkomen van 51% van de Amerikaanse werknemers ligt onder de $30.000 per jaar, terwijl 38% van de werknemers minder dan $20.000 per jaar verdient.

  • Hypotheek aflossen in Zweden mag maximaal 105 jaar duren

    Zweden heeft de maximale aflossingstermijn voor een hypotheek ingekort van 140 naar 105 jaar, zo schrijft de Telegraph. Het is een symbolische maatregel om de grote vastgoedzeepbel in Zweden af te remmen, want de huizenprijzen zijn daar als gevolg van soepele kredietverlening de afgelopen jaren sterk gestegen. Vorig jaar stegen de huizenprijzen in het Scandinavische land gemiddeld met maar liefst 18% en in de afgelopen tien jaar zijn de prijzen zelfs verdubbeld.

    Om het kopen van een huis betaalbaar te maken hanteren sommige banken een aflossingstermijn van 35 of 40 jaar, waardoor de maandlasten lager uitvallen en men bij een gelijk inkomen een hoger geldbedrag kan lenen. De Zweedse Vereniging van Banken vreest dat het aanscherpen van de kredietvoorwaarden voor veel problemen zal zorgen. De hogere maandlasten voor de hypotheek zijn niet goed voor de financiële positie van huishoudens en voor de financiële stabiliteit in het land, aldus de banken.

    zweden-huizen-water

    Zweden probeert huizenmarktbubbel af te remmen

  • Mecking en Hogervorst: “Neem de pijn van deflatie”

    Ingezonden door Elmer Hogervorst en Eric Mecking

    De Duitse filosoof Georg Hegel schreef dat de geschiedenis ons leert dat mensen niets leren van de geschiedenis. Hieraan moesten wij denken bij het lezen van ‘Helikoptergeld: een drastische oplossing voor als elke andere stimulans faalt’ (FD 22 maart 2016). Triest dat het FD een paginagroot artikel wijdt aan deze bizarre gedachte van Europese bestuurders. Helikoptergeld is flauwekul en slechts voer voor academici.

    In de praktijk gaat de afbouw van te hoge schulden gepaard met deflatie. We zijn nu niet bereid om de pijn daarvoor te nemen en hoe langer we dat uitstellen, des te harder de klap straks aankomt. Het is slechts een kwestie van tijd eer de deflatie toeslaat. Misschien heeft Hegel ongelijk en leren we wel, maar van onze eigen ervaringen, die we dan als norm nemen, vanuit de arrogante gedachte dat we slimmer zijn dan onze (voor)ouders.

    Mecking en Hogervorst zijn de auteurs van het boek ‘Deflatie in Aantocht’. Kort na het verschijnen van de negende druk van dit boek sprak Marketupdate met beide heren. Lees hier het artikel.

  • Issing: “Helikoptergeld is het failliet van het monetaire beleid”

    Toen Ben Bernanke een toespraak in 2002 sprak over ‘helikoptergeld’ om de economie te stimuleren werd dat nog beschouwd als een theoretische aangelegenheid. Maar ruim tien jaar later en een grote financiële crisis verder wordt dit paardenmiddel steeds vaker besproken als een serieuze mogelijkheid. Maar volgens voormalig ECB bestuurslid Otmar Issing is het de weg naar de financiële afgrond.

    In een toelichting voor een Duits persbureau uit Frankfurt zei hij onlangs nog dat helikoptergeld van de centrale bank – dat is rechtstreeks geld geven aan bedrijven en consumenten – beschouwd kan worden als het failliet van het monetaire en financiële beleid. Otmar Issing, die langdurig werkzaam was bij de Bundesbank en de ECB, waarschuwt dat het einde zoek is wanneer de ECB werkelijk overgaat tot deze vorm van monetaire verruiming.

    Helikoptergeld als laatste redmiddel?

    De roep om directe monetaire stimulering wordt steeds luider, omdat het huidige monetaire beleid van lage rentes en staatsobligaties opkopen onvoldoende resultaat oplevert in het stimuleren van de economie. Het wordt steeds duidelijker dat deze maatregelen ongunstige bijwerkingen hebben. Denk aan bubbelvorming in aandelen, obligaties en vastgoed, maar ook aan pensioenfondsen en verzekeraars die in de problemen komen door de lage rente.

    Door rechtstreeks geld te geven aan consumenten en bedrijven kan de consumptie worden aangejaagd, maar de ervaring uit de geschiedenis leert dat dit rampzalige consequenties kan hebben voor de waarde van het geld. Het aanzetten van de spreekwoordelijke geldpers heeft nog nooit rijkdom gebracht.

    Onlangs uitte Issing ook al scherpe kritiek op het ECB-beleid van negatieve rente.

    otmar-issing

    Otmar Issing ziet helikoptergeld als het failliet van het monetaire beleid