Marketupdate

Categorie: Economie

Economisch Nieuws

  • Denemarken ontkent plannen voor kapitaalcontroles

    Denemarken ontkent de berichten van afgelopen vrijdag dat het land van plan zou zijn kapitaalcontroles in te stellen. Een woordvoerder van het Deense ministerie van Economische Zaken verklaarde maandag tegenover Bloomberg dat de overheid “geen plannen heeft om restricties op te leggen aan kapitaalstromen”. Door de geruchten die door verschillende media verspreid werden hadden Deense banken het afgelopen weekend hun handen vol aan het ontkennen van de speculaties en het informeren van klanten over de werkelijke situatie.

    De grootste bank van het land, Danske Bank A/S, merkte op dat Denemarken onderdeel uitmaakt van de Europese Unie en dat betekent dat vrij verkeer van kapitaalgoederen mogelijk moet zijn. Daar komt bij dat kapitaalcontroles doorgaans bedoeld zijn om een uitstroom van kapitaal tegen te gaan, terwijl in Denemarken juist het omgekeerde het geval is. Speculanten kopen massaal Deense kronen in de verwachting dat de centrale bank de koppeling van de munt aan de euro zal loslaten.

    DanishKrone

    Denemarken ontkent plannen voor invoer van kapitaalcontroles

  • Ivan Moen (Optimix): “Stimulering ECB reden om goud te kopen”

    De extreem lage rente stelt vermogensbeheerders voor een grote uitdaging. Obligaties leveren steeds minder rendement op, terwijl de aandelenkoersen de afgelopen jaren al behoorlijk gestegen zijn. Wie geld op een spaarrekening parkeert ontvangt vandaag de dag niet veel meer dan één procent rente. Met een klein beetje inflatie ga je er op termijn dus op achteruit! De opties zijn beperkt, maar vermogensbeheerder Ivan Moen van Optimix ziet juist nu kansen om te beleggen in goud. Hij verlaagde de weging van aandelen in zijn beleggingsportefeuille ten gunste van goud.

    Een opvallende stap, want onze ervaring leert dat veel vermogensbeheerders zeer terughoudend of zelfs totaal niet geïnteresseerd zijn in goud. Het kopen van goud wordt vaak afgedaan als een speculatieve grondstofbelegging. Het levert immers geen cashflow op en is daardoor lastiger te waarderen dan aandelen of obligaties. Wat zijn de argumenten van Ivan Moen om goud te kopen? En welke rol speelt het edelmetaal volgens hem in een beleggingsportefeuille? We stelden hem een aantal vragen…

    In een publicatie van het Financieel Dagblad zegt u dat goud door het stimuleringsprogramma van de ECB weer interessant is geworden. Kunt u toelichten waarom?

    "Goud heeft een negatieve correlatie met de reële rente. Door het stimuleringsprogramma van de ECB is de verwachting dat de rente nog wat verder zal dalen en dat de inflatieverwachting op termijn zal toenemen. Daardoor wordt de reële rente nog verder omlaag gedrukt en dat maakt het interessanter om goud te kopen. Daar komt bij dat het stimuleringsprogramma een drukkend effect heeft op de waarde van de euro. Ook dat maakt goud aantrekkelijker"

    Uit de historie van Optimix blijkt dat jullie inspelen op trends. Denk aan de introductie van het Pessimix fonds in 1988, het technologiefonds in 1997 en een defensief income preservation fonds in 2002. Kan het besluit om nu goud te kopen ook gezien worden als het inspelen op een trend of is het een meer fundamenteel onderdeel van jullie beleggingsstrategie?

    "Het besluit om goud te kopen was geen strategische maar een tactische zet. Door de aankondiging van het stimuleringsprogramma door de ECB werd het interessant om in goud te gaan, maar we blijven de ontwikkeling van de inflatie en de reële rente op de voet volgen. Deze indicatoren zijn, samen met het beleid van centrale banken, leidend in ons besluit om de positie in goud aan te houden of te verkopen"

    Optimix heeft al eerder een positie gehad in goud, maar die werd in 2013 weer verkocht. Waarom?

    "We hebben tussen 2008 en 2013 een positie in goud gehad vanwege het stimuleringsprogramma van de Federal Reserve. Door het stimuleringsprogramma daalde de reële rente, waardoor het interessant werd om goud aan te houden. Begin 2013 stond de goudkoers op ongeveer $1.600 per troy ounce en was de Amerikaanse rente aan het uitbodemen, terwijl de inflatieverwachtingen beperkt bleven. Dat was voor ons een signaal om uit goud te stappen. We hebben toen met een mooie winst kunnen verkopen."

    Hoeveel procent van de portefeuille heeft Optimix momenteel in goud belegd?

    "Dat verschilt per klant van minimaal 0% tot maximaal 10%, maar gemiddeld zal het nu ongeveer 4% zijn van het door ons beheerde vermogen."

    Wat is uw verwachting van de goudprijs voor de komende jaren? En waar zal de prijs de komende tijd voornamelijk door beïnvloedt worden?

    "Ik geef geen koersdoelen voor goud. Het is heel moeilijk om in te schatten waar de prijs naar toe zal gaan. Feit is dat goud het enige is wat centrale banken niet bij kunnen drukken. Bij een groeiende geldhoeveelheid en een oplopende inflatie is het dus interessant wat goud te hebben. Factoren die we goed in de gaten houden zijn de ontwikkeling van de reële rente, de inflatie en de inflatieverwachting en het beleid van centrale banken. Dat bepaalt voor ons hoe lang het aantrekkelijk blijft in goud te zitten."

    goud-reele-rente-performance

    Goud behaalde het beste rendement in tijden van negatieve reële rente

    Onder vermogensbeheerders is men zeer terughoudend met het beleggen in goud. Herkent u dat? En zo ja, wat kan daar volgens u de reden van zijn? En is die terughoudendheid volgens u gerechtvaardigd?

    "Veel vermogensbeheerder zijn inderdaad zeer terughoudend of hebben gewoon weinig interesse om te beleggen in goud. Enerzijds kan ik dat wel begrijpen, omdat goud nog steeds wordt gezien als een niet conventionele belegging. Ten onrechte, want goud is naar mijn mening te belangrijk om volledig links te laten liggen. Goud heeft in de portefeuille namelijk een verzekeringswaarde en een spreidingswaarde. Door de negatieve correlatie met andere beleggingen kan goud soms zeer interessant zijn."

    U zegt dat goud een verzekeringswaarde heeft. Maar is het dan niet verstandiger om die verzekering permanent in je portefeuille op te nemen?

    "Juist niet. Een positie in goud biedt bescherming van de portefeuille in onzekere tijden, maar als het economisch beter gaat is het vooral kostbaar en weinig zinvol om een positie in goud aan te houden. Daarom beleggen we alleen in goud in onzekere tijden."

    Zou u het vermogende klanten aanbevelen om een vast percentage van hun vermogen om te zetten in fysiek goud? En hoeveel zou dat in het ideale geval moeten zijn?

    "Dat besluit moet iedereen voor zichzelf maken, maar ik zou niet adviseren meer dan tien procent van een beleggingsportefeuille in goud te stoppen. Stel je voor dat je een verkeerde inschatting maakt ten aanzien van de ontwikkeling van de reële rente en dat de waarde van een belegging in goud keldert. Het beste uitgangspunt is daarom om spreiding toe te passen en niet te zwaar in te zetten op één soort belegging. Wil je goud kopen, dan is een weging van rond de 5 tot 10 procent een verstandig uitgangspunt."

    Gold bars are stacked at a safe deposit room of the ProAurum gold house in MunichIn welke vorm kopen jullie goud? Zijn het aandelen in goud-ETF’s of kopen jullie fysiek goud in opslag? En waarom die keuze?

    "We hebben een positie genomen in een fonds dat gedekt is door fysiek goud, bijvoorbeeld PHAU. We hebben er niet voor gekozen zelf goudstaven aan te kopen en in een kluis op te slaan omdat we daar geen ervaring mee hebben. Ook is het voor ons gemakkelijker om deze positie weer te verkopen. Het is zeer liquide."

    Beleggen jullie naast goud ook in andere edelmetalen?

    "We beleggen naast goud ook in zilver, platina en palladium. Deze edelmetalen bewegen doorgaans in dezelfde richting als goud en zijn momenteel extra interessant door de daling van de olieprijs. We verwachten dat de lage olieprijs een impuls zal geven aan de economie en dat daardoor ook de vraag naar auto's zal aantrekken. Dat kan de vraag naar palladium en platina stimuleren, omdat deze metalen gebruikt worden voor katalysatoren van auto's."

    Is het door de extreem lage rente niet aantrekkelijk om in aandelen te zitten? Dat levert tenminste dividend op. Een vlucht naar aandelen kan ook een koerswinst opleveren. Waarom dan toch de keuze om minder aandelen en meer goud in de portefeuille op te nemen?

    "We hebben onze weging in aandelen weliswaar verlaagd van 60 naar 50 procent, maar dat is nog steeds een groot deel van onze portefeuille. Ik ben het ook volledig eens met de stellingname dat aandelen - met name dividendaandelen - door de extreem lage rente nog steeds aantrekkelijk zijn, maar dat neemt niet weg dat het goed is wat spreiding toe te passen en in te blijven spelen op kansen in de markt. Zo hebben we naast een positie in goud ook obligaties in Deense kronen gekocht. Dat hebben we gedaan vlak nadat de Zwitserse centrale bank de munt losliet van de euro. Ook heeft Optimix een positie in de Noorse kroon opgenomen door staatsleningen van Noorwegen te kopen."

    Over aandelen gesproken, hoe kijkt u naar goudmijnaandelen?

    "Ik zie goudmijnaandelen als een soort leverage op goud. Bij een stijging van de goudprijs kunnen goudmijnen een beter rendement halen, maar als de goudprijs daalt gaan aandelen van goudmijnen doorgaans harder onderuit. Het is een meer speculatieve manier om in goud te beleggen. Er kleven ook meer risico's aan goudmijnaandelen dan aan fysiek goud."

    De rente is mede dankzij het handelen van centrale banken extreem laag geworden. Voorziet u in de toekomst een verdere daling van de rente? Welke gevolgen heeft de lage rente voor een vermogensbeheerder als Optimix?

    "Ik vind het heel moeilijk daar iets over te zeggen. Mijn verwachting is dat de rente in Europa de komende tijd richtingloos blijft. In de Verenigde Staten kan de rente dit jaar nog iets dalen, om vervolgens weer te stijgen en het jaar op een hoger niveau af te sluiten. Wat opvalt is dat de volatiliteit op de obligatiemarkt is toegenomen. De rente op bijvoorbeeld Duitse staatsleningen fluctueert nu veel sterker dan een aantal jaar geleden. Dat heeft volgens mij te maken met het feit dat banken vandaag de dag minder obligaties verhandelen en dat de liquiditeit van dit soort veilige obligaties daardoor is afgenomen."

    Welke ontwikkelingen / indicatoren houdt u in de gaten om het juiste moment te bepalen om goud bij te kopen of juist te verkopen?

    "Zoals gezegd kijken we naar de ontwikkeling van de reële rente, de inflatieverwachting en naar het handelen van centrale banken. Wordt er meer monetaire stimulering toegepast, dan heeft dat een positief effect op de goudprijs. Stijgt de reële rente, dan is dat een reden om uit goud te stappen. Het totale vermogen belegd in goud is zo klein in verhouding tot het totale vermogen dat rond gaat in de financiële markten dat een kleine toestroom richting goud al snel voor een prijsstijging kan zorgen. Ik verwacht de komende tijd echter niet meer volatiliteit in goud dan in de afgelopen jaren. Wel zullen er dagen zijn dat de prijs flink omhoog gaat door bepaalde gebeurtenissen."

    Over Ivan Moen

    ivan-moenIvan Moen is 18 jaar actief in de investment management sector, met name in de institutionele markt. Voorheen werkte Ivan voor Banque Artesia, Rabobank en 8 jaar voor ABP. Bij ABP was Ivan verantwoordelijk voor de omvangrijke tactische allocatie portefeuille. Sinds 2008 werkt Ivan bij Optimix. Als hoofd beleggingen geeft hij leiding aan de beleggingsafdeling en geeft hij dagelijks leiding aan het beleggingsteam. Voor meer informatie verwijzen we naar zijn Linkedin en naar de website van Optimix.

    Over Optimix

    Optimix Vermogensbeheer is één van de grootste zelfstandige vermogensbeheerders van Nederland en telt momenteel 35 werknemers. Optimix Vermogensbeheer NV is een partnership. Alle aandelen van ons bedrijf zijn in handen van de partners en medewerkers. Doordat al onze medewerkers aandeelhouder zijn of kunnen worden, zijn wij in staat talentvolle professionals aan te trekken en langdurig aan ons te binden. Opeenvolgende wisselingen van contactpersonen zijn bij Optimix niet aan de orde. Integriteit, kwaliteit en persoonlijke aandacht zijn kernwaarden van onze bedrijfscultuur. Optimix Vermogensbeheer heeft zich over de afgelopen 30 jaar ontwikkeld tot een gespecialiseerde vermogensbeheerder met nog steeds een geheel eigen signatuur. Een signatuur nog steeds gebaseerd op uitgesproken keuzes op het gebied van asset allocatie en waar alle medewerkers op dezelfde manier beleggen als hun cliënten. Optimix beheert op dit moment ongeveer twee miljard euro aan vermogensbeheermandaten en beleggingsfondsen.

  • Amerikaanse jongeren sparen meer

    Meer Amerikanen zijn er het afgelopen jaar in geslaagd geld te sparen en schulden te verlagen, zo blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van de Consumer Federation of America. Van alle respondenten in de leeftijdscategorie van 18 tot 34 jaar slaagde 56% erin tenminste vijf procent van hun inkomen opzij te zetten. Een jaar geleden was dat nog maar 50%. Alleen de leeftijdscategorie van 45 tot 54 jaar liet een grotere stijging zien, van 45% begin 2014 naar 53% in de peiling van begin deze maand.

    Het onderzoek naar het spaargedrag van Amerikanen laat ook zien dat meer jongeren nadenken over sparen en dat ze vaker dan vorig jaar een spaarprogramma volgen. Had vorig jaar nog maar 43% van de ‘millennials’ een spaarprogramma, dit jaar was dat toegenomen tot 47%. Het percentage dat zijn of haar doelstelling behaalde steeg van 34% in 2014 naar 39% begin 2015. Ook hebben jongeren vaker dan vorig jaar genoeg geld apart gezet voor onvoorziene grote uitgaven, zoals de aanschaf of reparatie van de auto of een ziekenhuisrekening. Had vorig jaar nog maar 53% van de Amerikaanse jongeren daar geld voor apart gezet, begin dit jaar was het al 64%. Door de crisis zijn jongeren bewuster gaan nadenken over hun financiën en over sparen.

    spaarpot

    Amerikaanse jongeren sparen meer

  • Griekenland bereikt akkoord met Europa

    Griekenland heeft afgelopen vrijdag een akkoord bereikt over verlenging van de financiële steun. De eurolanden zullen Griekenland de komende vier maanden nog financieel ondersteunen, op voorwaarde dat de Griekse regering nog dit weekend een hervormingsplan in elkaar zet dat maandag gepresenteerd kan worden en dat goedkeuring kan krijgen van de eurolanden. Pas als dat gelukt is wordt de financiële steun weer hervat, voor een periode die overigens korter is dan de zes maanden waar Griekenland op inzette.

    Griekenland heeft weer wat tijd gekocht en heeft vooralsnog weinig gezichtsverlies geleden. Maar een echte oplossing is nog niet bereikt, want er zijn nog steeds hervormingen nodig om de Griekse economie sterker te maken. En juist dat is strijdig met de verkiezingsbelofte die Syriza gemaakt heeft aan haar kiezers. De president van Griekenland sprak begin deze week nog over loonverhogingen en het terugdraaien van de eerder genomen bezuinigingsmaatregelen.

    Griekse banken lopen leeg

    Door de onzekerheid die de afgelopen weken ontstaan is over het toekomst van Griekenland binnen de muntunie hebben spaarders al veel geld van hun bankrekeningen weggehaald. Dit jaar is er al meer dan €21 miljard aan spaartegoeden opgenomen bij Griekse banken. Afgelopen vrijdag is er naar verluid een miljard euro weggehaald en ook vorige week werden honderden miljoenen euro's aan bankrekeningen onttrokken. Deze stille bankrun kan de Griekse banken ernstig in de problemen brengen. Het is de vraag of de Griekse bevolking door dit akkoord weer het vertrouwen terugkrijgt en geld terugbrengt naar de bank. Afgelopen week schreven we op Marketupdate al over de dreiging van kapitaalcontroles. Die dreiging is nu wellicht wat minder groot, maar nog steeds ziet het toekomstperspectief er niet al te zonnig uit. Door de extreem lage spaarrente kun je het de spaarder niet kwalijk nemen dat hij of zij het geld liever in huis verstopt of omzet in fysiek goud en andere kostbaarheden.

    greece-flag

    Griekenland bereikt akkoord met Europa

  • Grieken moeten zich voorbereiden op kapitaalcontroles

    Door het uitblijven van een akkoord over de herstructurering van de Griekse schulden dreigen de Griekse banken in de problemen te komen. Reuters schrijft dat de laatste tranche van €65 miljard uit het noodfonds al bijna volledig gebruikt is en dat er bij het opdrogen van de kredietstroom kapitaalcontroles wellicht nodig zijn om de banken overeind te houden. Spaarders in Griekenland weten hoe het met Cyprus is afgelopen en halen daarom aanzienlijke hoeveelheden spaargeld weg bij de banken. Een Griekse bankier verklaarde tegenover Reuters dat er vorige week zowel op donderdag als op vrijdag bijna €500 miljoen aan spaargeld is weggehaald. Ook deze week werd er nog geen akkoord bereikt, waardoor er dinsdag opnieuw een grote uitstroom van spaartegoeden zichtbaar was.

    Kapitaalcontroles

    “De situatie bij de banken wordt met de dag problematischer. Als dit zo doorgaat moeten er, om het banksysteem overeind te houden, waarschijnlijk kapitaalcontroles worden ingevoerd”, zo verklaarde een Europese beleidsmaker tegenover Reuters. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dan banktegoeden bevroren worden en dat spaartegoeden boven een bepaalde grens worden omgezet in risicodragende bankobligaties. Het zijn scenario’s die we kennen van het voorjaar van 2013, toen de banken in Cyprus op slot gingen en spaarders maar zeer beperkt toegang kregen tot hun bankrekeningen.

    De ministers van Financiën van de Eurozone hebben Griekenland tot het einde van deze week de tijd gegeven om akkoord te gaan met de voorwaarden voor een nieuwe noodleningen. Blijft de Griekse minister van Financiën Varoufakis dwarsliggen, dan verliest Athene eind deze maand de financiële steun van de Eurozone. Het is te hopen dat spaarders tegen die tijd hun vermogen in veiligheid hebben gebracht. Sommige Grieken kopen goud munten om hun vermogen te beschermen tegen mogelijke kapitaalcontroles.

    Bundesbank

    Duitsland heeft de ECB onder druk gezet om het noodkrediet aan de Grieken niet te verhogen. Jens Weidmann van de Bundesbank waarschuwt dat de noodlening aan Griekenland gebruikt kan worden om de overheid indirect te financieren. Ook zijn de Griekse banken gewaarschuwd om geen kortlopende Griekse staatsobligaties te kopen, want dat zou een vorm van monetaire financiering zijn die strijdig is met het doel waarvoor de noodleningen verstrekt zijn. De standvastigheid van zowel Griekenland als Duitsland blokkeert tot op heden een overeenkomst over de Griekse schulden. Het is de vraag wie er als eerste water bij de wijn durft te doen. De nieuwe regering van Griekenland heeft veel beloftes gemaakt aan het volk en moet een goed akkoord uit het vuur slepen om de achterban te behouden. Komt er geen akkoord en worden de noodleningen stopgezet, dan kunnen de gevolgen rampzalig zijn.

    euro-onder-druk

    Grieken moeten zich voorbereiden op kapitaalcontroles

  • Monetaire verruiming alleen zal niet werken

    Na eindeloos dubben gaat het in maart van dit jaar toch gebeuren. De ECB gaat voor veel, heel veel miljarden maandelijks schatkistpapier opkopen in de hoop zo uiteindelijk de groei in Europa aan te zwengelen. Er zijn echter maar weinig mensen te vinden die van mening zijn dat dit beleid de definitieve route naar herstel zal zijn. Natuurlijk zal het beleid van verruiming een beetje helpen en de eerste tekenen zijn nu al zichtbaar. Zo is de euro in waarde gedaald ten opzichte van veel andere concurrerende valuta’s. Dat zal de export vanuit de eurozone goed doen en dus de economische groei een zetje in de rug even. De verzwakking van de euro heeft ook als gevolg dat de importprijzen wel moeten stijgen en dat zal de inflatie versterken. Deflatie is dan ook geen probleem meer.

    draghi-bazooka

    Herstructurering

    Dat is echter allemaal niet genoeg om alle problemen weg te werken. Er is en blijft noodzaak tot verdergaande herstructurering van de arbeidsmarkt, maar ook blijft de noodzaak onverminderd hoog om de productiviteit in de eurozone te verbeteren. De eerste stap zal en moet echter blijven om de vraagkant van de economie te verbeteren. Een puur Keynesiaanse aanpak is daarvoor nagenoeg onmogelijk, omdat teveel landen nu al kampen met te hoge schulden om verantwoord de tekorten te kunnen lapten oplopen. Het middel van kwantitatieve verruiming had trouwens sowieso meer kans van slagen in de VS dan nu het geval is voor de eurozone. Toen de Fed in 2008 met QE1 startte, bedroeg de rente op de 10-jaars Treasury 4%. Door jarenlang hetzelfde beleid te voeren en dankzij de toezegging de rente voor een heel lange periode laag te houden, is de yield op de treasury uiteindelijk gedaald naar 1,5%. De scherpe daling van de yield dwong beleggers min of meer om aandelen te gaan kopen. Dat dreef de koersen steeds verder omhoog. Dankzij de ultra lage hypotheekrente kreeg ook de huizenmarkt een impuls.

    'Wealth effect'

    Stijgende huizenprijzen gecombineerd met hoge aankoersen versterkte in 2013 de vermogenspositie van gezinnen met maar liefst $10 biljoen. Dit leidde tot hogere consumentenuitgaven, wat bedrijven stimuleerde de productie op te voeren en meer personeel aan te nemen. Het uiteindelijk resultaat is dat na jaren van haperen de economische groei in de VS alweer neigt naar 4%. De sleutel tot het tamelijk grote Amerikaanse succes was het vermogen van de Fed de rente op obligaties fors omlaag te drukken. Maar in de meeste Europese landen is de rente al extreem laag. In een land als Duitsland is de rentevergoeding op de Bund slechts 0,5%. De dollar kan nog wel verder in waarde dalen, maar het positieve effect ervan zal beperkt zijn.

    ficus-belastingen

    In principe hebben beleidsmakers in de Eurozone nog enkele andere wapens in hun ransel. Er kunnen bij de belastingheffing andere accenten gelegd worden, waardoor bijvoorbeeld de bouwsector gestimuleerd wordt. Ook kan het investeringsklimaat belastingtechnisch bevorderd worden zonder dat de tekorten hoeven te stijgen. Het is aan de beleidsmakers van de afzonderlijke lidstaten om te bezien wat nodig is. Tot nu toe blijven ze steken in generieke in plaats van specifieke maatregelen. Soms doen ze ook helemaal niets en kijken ze alleen naar de ECB. Dat zal zeker niet helpen. Cor Wijtvliet Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • Centrale banken verstoren obligatiemarkt

    Sinds het uitbreken van de kredietcrisis in 2008 hebben centrale banken als de Federal Reserve, de Bank of England en de Bank of Japan een ongekende hoeveelheid staatsobligaties uit de markt gehaald. Als gevolg daarvan dreigt een groot tekort aan het schuldpapieren begint de liquiditeit ervan op te drogen.

    De gevolgen daarvan zijn nu al zichtbaar in de vorm van negatieve rentes en een toegenomen volatiliteit van het schuldpapier dat nog steeds als zeer veilig te boek staat. Doordat de centrale banken zoveel schuldpapier uit de markt halen is de rente over $3,6 biljoen aan staatsobligaties wereldwijd nu al negatief geworden, dat is 16% van het totale aanbod van het schuldpapier.

    Tekort aan obligaties

    Nu de ECB maandelijks voor €60 miljard aan staatsobligaties gaat opkopen zal het tekort aan schuldpapier alleen maar groter worden. De volgende grafieken van Citi en Morgan Stanley laten zien dat de netto uitgifte van schuldpapier dit jaar negatief zal worden. Simpel gezegd betekent het dat centrale banken voor een groter bedrag aan schuldpapier zullen kopen dan wat overheden aan obligatieleningen uitschrijven.

    central-bank-interventions

    Centrale banken kopen meer staatsobligaties dan wat overheden uitschrijven

    net-debt-issuance

    Centrale banken kopen meer staatsobligaties dan wat overheden uitschrijven

    (deze grafiek kwam vorige week ook voorbij in een Market Update)

  • Weidmann: “Structurele problemen los je niet op met geld drukken”

    Door het stimuleringsprogramma van de ECB zal de politieke druk op centrale banken toenemen, zo waarschuwt Jens Weidmann van de Duitse Bundesbank. Door staatsobligaties op te kopen worden centrale banken de belangrijkste crediteur van overheden. Dat brengt bepaalde risico’s met zich mee.

    Wanneer de indruk ontstaat dat centrale banken herhaaldelijk in zullen grijpen door staatsobligaties te kopen zullen overheden in de Eurozone minder vaart zetten achter de noodzakelijke structurele hervormingen en het op orde brengen van de begroting. Weidmann benadrukt dat het QE programma van de ECB niet in plaats mag komen van de noodzakelijke hervormingen. “Structurele problemen zijn niet op te losse door geld te drukken”.

    Weidman kritisch over QE

    De president van de Bundesbank sprak tijdens een speech in Londen zijn twijfels uit over de noodzaak van het stimuleringsprogramma van de ECB. "Alle economische ramingen voorzien dat de inflatie over de middellange termijn zal toenemen, maar dat dat in een zeer traag tempo zal gebeuren", zo merkte Weidmann op. Het stimuleringsprogramma moet deflatie in de muntunie voorkomen, maar volgens hem is de kans op een zichzelf versterkende deflatie niet zo groot. Over de effectiviteit van het Europese stimuleringsprogramma heeft Weidmann ook zijn twijfels. Hij denkt dat het effect minder groot zal zijn dan in de Verenigde Staten, omdat de rente daar veel hoger was toen de centrale bank begon met het opkopen van staatsobligaties.

    2015_02_15_weidmann_city_of_london_corporation

    Tekortkomingen muntunie

    Volgens de president van de Bundesbank bewijst de aanhoudende crisis in de Eurozone dat er zwakheden zitten in de constructie van de monetaire unie. Om de crisis voor eens en voor altijd aan te pakken moeten er volgens hem verschillende stappen worden ondernomen. Zo moeten er op nationaal niveau meer economische hervormingen worden doorgevoerd en moet er meer fiscale macht overgeheveld worden van de lidstaten naar een Europees niveau. Uit de praktijk is echter gebleken dat dit geen makkelijke doelstellingen zijn. De hervormingen en bezuinigingen gaan (met name in de zuidelijke lidstaten) gepaard met veel protesten, terwijl het overdragen van fiscaal beleid door de problemen in Griekenland zo goed als onbespreekbaar is geworden. Weidmann is van mening dat de lidstaten hun eigen verantwoordelijkheid moeten nemen. In de praktijk zal dat betekenen dat ook overheden financieel moeten kunnen falen. Een default of haircut van staatsschulden is dus niet uit te sluiten als het aan de president van de Bundesbank ligt. Door de nauwe banden tussen banken en overheden in de Eurozone is het volgens hem van belang dat banken voldoende buffers aanhouden om dergelijke schokken te kunnen doorstaan.

  • Venezuela devalueert Bolivar opnieuw

    De regering van Venezuela staat toe dat de wisselkoers van hun munt voortaan door de vrije markt wordt bepaald. Officieel is de wisselkoers 6,3 bolivar per Amerikaanse dollar, maar die koers hanteren de wisselkantoren alleen voor bedrijven die de meest primaire levensmiddelen en medicijnen produceren. Voor andere consumentengoederen hanteert de regering een hogere wisselkoers van 12 bolivar per dollar, maar de meeste bedrijven en consumenten kunnen ook tegen deze wisselkoers geen dollars krijgen. Zij zijn aangewezen op de zwarte markt, waar de werkelijke waarde van de bolivar veel lager ligt.

    De volgende grafiek laat zien dat de munt van Venezuela de afgelopen maanden in waarde gehalveerd is ten opzichte van de dollar. Op de zwarte markt is de prijs van een dollar inmiddels meer dan 180 bolivar, een veelvoud van de gesubsidieerde wisselkoers die de overheid hanteert om de meest noodzakelijke goederen betaalbaar te houden.

    De minister van Financiën van Venezuela, Rodolfo Marco Torres, liet donderdag weten dat de regering voortaan de vrije wisselkoers zal erkennen. Dat heeft gevolgen voor internationale bedrijven die bezittingen hebben in Venezuala. Konden ze tot voor kort hun bezittingen waarderen op basis van de wisselkoers van 6,3 bolivar per dollar, nu geldt een nieuwe wisselkoers van 170 bolivar per dollar. Dat betekent voor de tien grootste Amerikaanse bedrijven met bezittingen in Venezuela dat ze in totaal $7,1 miljard aan bezittingen van de balans kunnen schrappen.

    Inflatie

    Het land is hard getroffen door de daling van de olieprijs, want de belangrijkste bron van inkomsten van Venezuela is de export van olie. Doordat de prijs in een half jaar tijd meer dan gehalveerd is komen er veel minder dollars binnen. Dat terwijl het land dollars nodig heeft om goederen te importeren. Door de torenhoge inflatie heeft de regering besloten prijscontroles in te stellen, maar dat is slechts symptoombestrijding. Men kan niet verwachten dat winkeliers zich aan de maximumprijzen halen, indien deze lager liggen dan de inkoopprijs van de artikelen. Daardoor worden de winkelschappen steeds minder aangevuld en zijn er tekorten ontstaan voor verschillende goederen. Lees ook: bolivar-usd-exchangerate

    Venezuela devalueert munt naar 170 bolivar per dollar

  • Zweden experimenteert met monetaire stimulering

    In navolging op de ECB gaat ook de Zweedse centrale bank aan de monetaire stimulering. De Zweedse Riksbank koopt eenmalig voor 10 miljard Zweedse kronen aan staatsobligaties, wat omgerekend ongeveer €1 miljard is. Het is een schijntje vergeleken met de €60 miljard die de ECB maandelijks zal kopen, maar het is wel een duidelijk signaal dat ook de centrale bank van Zweden bereid is monetaire stimulering toe te passen. De Riksbank zal staatsleningen met een looptijd van één tot vijf jaar kopen voor een totaalbedrag dat volgens Morgan Stanley gelijk staat aan 0,25% van het Zweedse bbp. Het opkopen zelf zal weinig impact hebben op de markt, maar het signaaleffect dat is afgegeven des te meer.

    Naast het opkopen van 10 miljard kronen aan staatsschulden verlaagt de centrale bank van Zweden ook de rente met tien basispunten naar -0,1%. De rente stond sinds vorig jaar oktober al op nul en uit de laatste peiling van Reuters bleek dat de meerderheid van de analisten geen renteverlaging verwachtte. Wereldwijde onzekerheid over het herstel van de economie, de daling van de olieprijs en het grootschalige stimuleringsprogramma van de ECB verhoogden de druk op de centrale bank om in te grijpen. Ook worstelt Zweden, net als veel andere Westerse landen, met de dreiging van deflatie. Ook in Zweden ligt de inflatie ver beneden de doelstelling van 2% per jaar.

    "Mocht deze maatregel niet genoeg blijken te zijn, dan willen we er heel duidelijk over zijn dat we bereid zijn meer te doen. Als er meer nodig is zijn we bereid ons monetaire beleid verder te verruimen", zo verklaarde de gouverneur van de Zweedse Riksbank Stefan Ingves. Na de aankondiging van het stimuleringsprogramma en de renteverlaging zakte de Zweedse kroon naar het laagste niveau sinds het voorjaar van 2010 ten opzichte van een mandje van valuta.

    Deflatie

    Niet alleen de Zweedse centrale bank worstelt met de dreiging van deflatie. Denemarken moest de afgelopen weken al meerdere malen ingrijpen met renteverlagingen om de koppeling van de munt aan de euro te handhaven. Door de problemen in de Eurozone vlucht het vermogen richting andere valuta, waardoor sommige koppelingen tussen valuta onhoudbaar worden. In januari liet de Zwitserse centrale bank haar munt vrij bewegen ten opzichte van de euro, waardoor de munt opeens met 20% in waarde steeg. Andere landen buiten de eurozone willen voorkomen dat het grote vermogen in hun valuta vlucht en daarmee de waarde van de munt opdrijft. Dat verklaart de renteverlagingen en dit experimentele stimuleringsprogramma van de Zweedse centrale bank.

    swedish-riksbank

    De Zweedse Riksbank verlaagt rente en experimenteert met monetaire stimulering

  • Video: Dirk Bezemer over de werking van ons geldsysteem

    Monetair econoom Dirk Bezemer was vorig jaar te gast bij de Universiteit Twente en hield daar een lezing over geld en krediet. Hij legt uit dat geld altijd al gekoppeld is geweest aan schuld en dat het in feite niets meer of minder is dan een instrument om onderlinge schulden bij te houden. Daarvoor werden gouden en zilveren munten gebruikt, maar ook kleitabletten, kerfstokken, enzovoorts. Vandaag de dag is ons geld grotendeels virtueel, omdat we met behulp van computers en internettechnologie veel efficiënter transacties kunnen bijhouden.

    Bezemer maakt duidelijk dat geld geen object is, maar een boekhoudkundig systeem. Het is een schuldrelatie die mensen aangaan als ze geld van een ander of bij de bank lenen en die met het verloop van tijd wordt afgelost door een deel van de productie beschikbaar te stellen aan de samenleving. Bezemer maakt het onderscheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’ schulden en noemt vooral de hoge hypotheekschuld van Nederland zorgwekkend. Wil je weten hoe dat precies zit? Bekijk dan de video, een aanrader!

    Lees ook: