Marketupdate

Categorie: Economie

Economisch Nieuws

  • Eugene Fama waarschuwt voor nieuwe recessie in 2014

    De Amerikaanse econoom en Nobelprijswinnaar Eugene Fama waarschuwt voor een nieuwe recessie in 2014. Tegenover Reuters zei hij dat de hoge staatsschulden in de VS en in Europa een blijvende bedreiging vormen voor de wereldeconomie. Daardoor is het gevaar van een nieuwe recessie in 2014 niet uit te sluiten.

    “Er kan een moment komen waarop de financiële markten de schulden niet meer geloofwaardig vinden en overheden niet meer aan financiering kunnen komen”, aldus Fama. “Als er een nieuwe recessie komt, dan zal die wereldwijd plaatsvinden”, zo voegde de econoom eraan toe. Over het herstel van de Amerikaanse economie heeft ook Fama zo zijn bedenkingen. De werkloosheid zakte in november naar 7%, maar volgens de econoom is dat geen correcte voorstelling van zaken. “De enige reden waarom de werkloosheid terug op 7% is gekomen – wat in historisch perspectief nog steeds hoog is – is dat mensen gestopt zijn met het zoeken naar werk”. Volgens Fama is de Amerikaanse economie helemaal niet uit de recessie gekomen.

    Fama: "Bedrijven zijn efficiënter geworden"

    Volgens Eugene Fama worden de aandelenkoersen ondersteund door het feit dat bedrijven sinds de financiële crisis van 2008-2009 steeds efficiënter zijn gaan werken: "De respons van bedrijven op de crisis was om af te slanken, effectiever te worden end e winstgevendheid te verbeteren. Daardoor blijft de waarde van aandelen steeds verder stijgen". Fama ontving dit jaar samen met Robert Shiller en Lars Peter Hansen de Nobelprijs voor de economie voor onderzoek naar bubbels in de economie. Fama werd vooral bekend door zijn onderzoek naar de efficiënte markt theorie op de aandelenmarkt. Ondanks de vele onderzoeken die de efficiënte markt theorie weerlegd hebben blijft Fama overtuigd van zijn eigen onderzoeksresultaten. Hij is van mening dat niemand in staat is om systematisch een bovengemiddeld rendement te halen op de aandelenmarkt. Daarom heeft hij zijn hele vermogen in een indexfonds geplaatst dat de aandelenmarkt als geheel volgt.

    Eugene Fama waarschuwt voor nieuwe recessie in 2014

    Eugene Fama waarschuwt voor nieuwe recessie in 2014

  • Werkloosheid in VS daalt naar 7%

    De werkloosheid in de Verenigde Staten is in november gezakt van 7,3 naar 7 procent, zo laten de nieuwste cijfers van het Bureau of Labor Statistics zien. In november kwamen er 185.000 nieuwe banen bij, terwijl het cijfer voor oktober werd herzien naar 203.000 banen. Het cijfer van september werd ook nog naar boven herzien, van +163.000 naar +175.000 banen. Het aantal geregistreerde werklozen daalde naar 10,9 miljoen, waardoor het werkloosheidspercentage verder omlaag ging. De afgelopen twaalf maanden kwamen er maandelijks gemiddeld 195.000 banen bij. Volgens Bloomberg is 2013 daarmee het beste jaar voor de Amerikaanse arbeidsmarkt sinds 2005. De meeste nieuwe banen werden gevonden in de transportsector, de gezondheidszorg, de logistiek en in de maakindustrie.

    Het gemiddeld aantal gewerkte uren liet ook een stijging zien, van 34,4 naar 34,5 uren per week. Het gemiddelde uurloon voor alle werknemers steeg in november met 4 cent naar $24,15. Over heel 2013 stegen de lonen met 48 cent, omgerekend komt dat neer op een 2% loonstijging.

    Werkloosheid versus participatiegraad

    Het goede banencijfer gaat gepaard met een marginale stijging van de participatiegraad (van 62,8% naar 63%) en een kleine daling van het aantal Amerikanen dat buiten de werkloosheidscijfers valt (van 91,5 naar 91,3 miljoen personen). De participatiegraad en het aantal Amerikanen dat niet meer wordt meegenomen in de statistieken is sinds het begin van de crisis echter nog niet hersteld, integendeel. Dat hebben we vorige maand op Marketupdate al aangestipt.

    Banencijfer VS over de afgelopen vijf jaar

    Beter dan verwacht banencijfer uit de VS in een breder perspectief gezien (Bron: Twitter)

  • Japan gaat economie met $53 miljard stimuleren

    Japan heeft ontdekt dat schulddeflatie uitgesteld kan worden door nog meer schulden te maken. De Japanse premier Shinzo Abe won de verkiezingen vorig jaar met de belofte dat hij de economie weer op gang zou brengen. Niet veel later werd de gouverneur van de Bank of Japan vervangen en was het gedaan met de onafhankelijkheid van de centrale bank. Wat volgde was een ongekend stimuleringsprogramma van ¥10 biljoen en een nieuw QE-programma waarmee de monetaire basis van Japan in twee jaar tijd verdubbeld zou worden. Alles was geoorloofd om de inflatie aan te jagen en de Japanse munt goedkoper te maken ten gunste van de export.

    We zijn een jaar verder en de Japanse economie staat er nog steeds beroerd voor. De beurs is weliswaar sterk gestegen, maar de handelsbalans is alleen maar verder verslechterd. In oktober werd voor de vijftiende maand op rij een tekort op de handelsbalans gerapporteerd, een tekort van maar liefst ¥932 miljard. Ook was de economische groei (GDP) het afgelopen jaar niet zo spectaculair als gehoopt. Het was dus wachten op de volgende dosis van economische stimulering…

    Japan gaat meer stimuleren

    Die stimulering komt eraan, want Reuters schrijft dat de Japanse regering werkt aan een nieuw pakket van ongeveer ¥5,5 biljoen (omgerekend $53 miljard). Het stimuleringsprogramma is volgens de Japanse regering nodig ter compensatie van een grote belastingverhoging die in april 2014 doorgevoerd zal worden. Het is op zijn minst opmerkelijk dat de Japanse overheid de portemonnee trekt om er zeker van te zijn dat de toekomstige belastingverhoging de economie niet teveel raakt. dit nieuwe stimuleringsprogramma bevestigt eens te meer dat ook de weg van meer stimulering geen oplossing biedt voor een groeiend schuldenprobleem. De exacte omvang en invulling van het ¥5,5 biljoen grote stimuleringsprogramma is nog niet bekend. Waarschijnlijk komt daar op 12 december meer duidelijkheid over, de dag waarop de begroting door het kabinet goedgekeurd moet worden.

    Japanse premier Shinzo Abe wil de economie opnieuw stimuleren

    Japanse premier Shinzo Abe wil de economie opnieuw stimuleren

  • Chinese yuan neemt tweede plaats over van de euro

    De Chinese yuan heeft de tweede plaats overgenomen van de euro als meest gebruikte valuta in de wereldwijde handel, zo blijkt uit de laatste cijfers van de Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication (SWIFT). In oktober had de yuan een marktaandeel van 8,66% in de wereldhandel, vergeleken met 6,64% voor de euro. De grootste gebruikers van Chinese yuan in het wereldwijde betalingsverkeer zijn een aantal belangrijke handelspartners van China, zoals Hong Kong, Singapore, Duitsland en Australië.

    In januari 2012 stond de Chinese munt nog op de vierde plaats in de ranglijst van meest gebruikte valuta, aldus Bloomberg. Op dat moment had de yuan een marktaandeel van slechts 1,89% en werd de euro gebruikt voor 7,87% van alle transacties. Het zijn nog steeds kruimeltjes in vergelijking met de Amerikaanse dollar, de munt die ondanks alle kritiek en ondanks de talloze valutaswaps momenteel nog steeds gebruikt wordt voor 81,08% van alle transacties. In januari 2012 was het marktaandeel van de Amerikaanse munt in de internationale handel nog iets groter, namelijk 84,96%.

    Dat de Amerikaanse dollar anno 2013 nog steeds de dienst uitmaakt blijkt ook wel uit de verdeling binnen de top vier. De Japanse yen stond in januari 2012 nog boven China met een marktaandeel van 1,94%, maar werd in oktober 2013 nog maar voor 1,36% van alle transacties gebruikt. Dat een valuta met een dergelijk klein marktaandeel op de vierde plaats komt zegt genoeg over de macht die de dollar al vanaf het Bretton Woods akkoord uit 1944 heeft.

    Internationalisering van de Chinese yuan

    De Chinezen hebben de afgelopen jaren veel stappen gezet om de yuan internationaal geaccepteerd te krijgen. Zo is de vaste wisselkoers steeds meer losgelaten en heeft China haar economie steeds meer opengesteld voor buitenlandse investeerders. Zo groeit er langzaam maar zeker een internationale markt voor de Chinese munt. Middels tal van valutaswaps met verschillende handelspartners stimuleert China ook het gebruik van de eigen munt als alternatief voor de dollar. In oktober tekenden de People's Bank of China en de ECB nog een belangrijke valutaswap, waarmee handel tussen de Eurozone en China makkelijker in yuan en euro's afgehandeld kan worden. Rond dezelfde tijd werd bekend dat Groot-Brittannië het Europese handelscentrum wordt voor Chinese yuan. Gouverneur Yi Gang van de Chinese centrale bank liet onlangs ook al weten dat China geen interesse heeft om nog meer buitenlandse valutareserves aan te houden. Ook dat houdt verband met de toenemende internationalisering van de yuan. China heeft meer dan $3,5 biljoen aan valutareserves, verreweg het meeste van alle landen in de wereld. "De Chinese yuan renminbi is overduidelijk een belangrijke valuta geworden voor de wereldhandel en al helemaal voor Azië", zo verklaarde Franck de Praetere van SWIFT.

    Chinese yuan neemt tweede plaats over van de euro

    Chinese yuan neemt tweede plaats over van de euro

  • EU gaf €500.000 subsidie voor Farmville boerderij – update

    De EU heeft de afgelopen drie jaar een half miljoen euro subsidie gegeven aan acht Roemenen die een boerderij runden in het Facebook spelletje Farmville. In 2010 deed de groep Roemenen aanvraag voor Europese landbouwsubsidie, een potje dat bedoeld is om kleinschalige landbouw te stimuleren. Voor iedere koe kregen de Roemenen €100 tot €150 uit het Europese potje, een bedrag dat behoorlijk aantikt als je 1.860 virtuele koeien op de virtuele boerderij hebt rondlopen!

    In augustus kwam men er pas achter dat de subsidie niet ten goede kwam aan een echte boerderij, maar aan een groepje fraudeurs. De verdachten moeten het geld terugbetalen, maar drie van de acht personen hebben daar bezwaar tegen aangetekend. Ze zijn van mening dat nergens in de subsidievoorwaarden duidelijk vermeld staat dat de subsidie alleen aangevraagd kan worden voor fysieke koeien.

    Update [6 dec 2013]: Helaas blijkt het verhaal toch niet zo mooi als we dachten. De boerderij bestond helemaal niet en de Roemeense site maakte daarop slechts een vergelijking met Farmville.

    Bron: NUTech

    Europese Unie betaalde half miljoen euro subsidie voor virtuele koeien

    Europese Unie betaalde half miljoen euro subsidie voor virtuele koeien

  • Britten halen steeds meer spaargeld van de bank

    Britten hebben in de afgelopen veertig jaar nog nooit zoveel geld van hun spaarboekjes gehaald als het afgelopen jaar, zo blijkt uit de laatste cijfers van de Bank of England. In de afgelopen twaalf maanden werd er netto £23 miljard aan spaargeld van de rekeningen gehaald, wat omgerekend ongeveer £900 per huishouden is. Het spaargeld, dat niet veel meer dan 1% rente opleverde, werd uitgegeven of overgeboekt naar betaalrekeningen. De cijfers van de Britse centrale bank laten zien dat spaarders steeds minder de toegevoegde waarde inzien van het sparen op een spaarrekening.

    Spaargeld levert weinig rente op

    De Telegraph schrijft dat er sprake is van een heuse trendbreuk met de afgelopen jaren. In 2007 - toen de kredietcrisis net begonnen was - was de natuurlijke reactie van de Britten om meer te sparen. Tussen oktober 2011 en oktober 2012 werd er netto nog £24,8 miljard aan spaargeld naar de bank gebracht. Tussen oktober 2012 en 2013 werd er echter weer 4,7% van de spaarrekeningen af gehaald, bijna hetzelfde bedrag dat een jaar eerder nog naar de bank toe gebracht werd... Volgens de laatste cijfers hebben consumenten ten opzichte van een jaar geleden 11,2% meer geld op betaalrekeningen staan of op een andere wijze direct toegankelijk gemaakt. Een positieve uitleg van het verhaal is dat de Britten het afgelopen jaar meer consumeerden dan hun inkomen toeliet, waardoor de economie een (tijdelijke) impuls heeft gekregen. Het geld dat van de spaarrekeningen is verdwenen is voor een aanzienlijk gedeelte gebruikt voor de aanschaf van consumptiegoederen. Volgens experts is dit toch een zeer zorgelijke ontwikkeling, omdat het nieuwe twijfels brengt over de duurzaamheid van het economische herstel in het Verenigd Koninkrijk. Ze hebben deze ontwikkeling reeds aangekaart bij de Britse premier, in de hoop dat die er aandacht aan schenkt in de herfsttoespraak die hij donderdag geeft. Voormalig beleidsadviseur Ros Altmann uitte tegenover de Telegraph zijn zorgen over deze ontwikkeling:

    "Mensen stoppen met sparen voor de lange termijn, omdat alle maatregelen van de laatste jaren erop gericht zijn om sparen zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Het probleem daarvan is dat geen enkele economie op de lange termijn kan floreren zonder mensen die sparen. Je kunt een economie niet laten draaien op schulden en op geleend geld, er moet ook gespaard worden voor toekomstige investeringen. Simpelweg spaargeld opnemen en dat uitgeven is een recept voor langdurige economische neergang."

    In de eerste jaren van de crisis spaarden Britten steeds meer geld. Van oktober 2008 tot en met oktober 2009 werd er £13,9 miljard aan de spaarrekeningen toegevoegd. In het daarop volgende jaar kwam er nog eens £14,6 miljard aan spaargeld bij. Maar door de alsmaar dalende rente wordt de bereidheid om geld naar de bank te brengen steeds kleiner. Volgens economen speelt ook de inflatie een belangrijke rol in de trendbreuk. De lonen stagneren en de werkloosheid loopt op, maar ondertussen blijven de kosten van levensonderhoud stijgen.

    Britten nemen steeds meer spaargeld op

    Britten nemen steeds meer spaargeld op

  • Vier Golfstaten maken muntunie

    De Golfstaten Bahrein, Koeweit, Qatar en Saoedi-Arabië hebben besloten om eind december een nieuwe gemeenschappelijke munt in te voeren. De valuta wordt gekoppeld aan de Amerikaanse dollar, zo schrijft de Arabische nieuwssite Akhbar Al Khaleej op basis van een anonieme bron. Het besluit om de gemeenschappelijke munt te koppelen aan de dollar zou niet economisch, maar politiek gedreven zijn.

    "Vanuit een economisch oogpunt was het beter geweest om de nieuwe munteenheid te koppelen aan een mandje van valuta, omdat de Golfstaten veel meer handel drijven met landen uit de Europese Unie dan met de Verenigde Staten. De export van olie vanuit de Golfstaten maakt ongeveer 70% uit van de totale Europese importen", zo verklaart de anonieme bron tegenover Akhbar Al Khaleej. De bron zou nauw betrokken zijn bij het besluitvormingsproces en daarom over insider informatie beschikken. Oman en de Verenigde Arabische Emiraten, de andere twee staten in de regio die horen bij de in 1981 opgerichte Samenwerkingsraad van de Arabische Golfstaten, zullen volgens de anonieme bron waarschijnlijk niet meedoen aan deze gemeenschappelijke munt. De reden daarvoor wordt niet gegeven, zo schrijft Gulfnews. "Ik zie de noodzaak voor een gemeenschappelijke munt voor de Golfstaten niet, indien deze niet soeverein is. Hoewel de landen van de Samenwerkingsraad van de Arabische Golfstaten enorme financiële reserves hebben, staan hun valuta niet te boek als handelsmunt", aldus de bron.

    Muntunie

    De zes Golfstaten hebben al meer dan vijftien jaar overleg gevoerd over de vorming van een muntunie, vergelijkbaar met de Eurozone. Sommige economen in de regio hebben opgeroepen om de diep ingewortelde koppeling aan de dollar los te laten en over te stappen op een flexibele wisselkoers met hun eigen valuta. Daardoor zouden de Golfstaten beter bestand zijn tegen een oplopende inflatie en tegen economische crises. In september zei een woordvoerder van de Europese Centrale Bank dat de zes Golfstaten geen gemeenschappelijke munt moeten introduceren voordat haar leden een uniform en eenduidig doel hebben geformuleerd. Yves Mersch, lid van de bestuursraad van de ECB, heeft tijdens een wereldwijd financieel topoverleg gezegd dat dat geen enkele groep landen klaar is voor een gemeenschappelijke munt, zo lang er geen politieke consensus bestaat.

    Vier Golfstaten lanceren eind december een muntunie, gekoppeld aan de waarde van de dollar

    Vier Golfstaten lanceren eind december een muntunie, gekoppeld aan de waarde van de dollar.

    Foto van de skyline van Doha (bron: hdwpapers.com)

  • De strijd om het schaarse talent

    De huidige crisis maakt het de politici ook gemakkelijk. Het is een goed excuus om amper of geen aandacht te besteden aan de demografische ramp die zich aandient in Europa. De babyboomgeneratie gaat – zij het vertraagd – aanstalten maken om definitief van de arbeidsmarkt te vertrekken. Eerst zal dan  duidelijk worden, dat het oude continent aan de rand van een demografische implosie staat. Op een niet al te lange termijn zal Europa geconfronteerd worden met een groot gebrek aan vaardigheden en talent.

    Krimpen Weinigen zullen ontkennen, dat welvaart, duurzaamheid en innovatie onlosmakelijk aan elkaar gekoppeld zijn. Die wetenschap maakt het bovengeschetste probleem zo dringend. Want het vergrijsde Europa zal niet als enige te kampen krijgen met een gebrek aan talent. Het wordt meer en meer een wereldwijd probleem. In deze eeuw, immers, zal de wereldbevolking vreedzaam gaan krimpen. Een steeds kleinere groep jongeren zal de zorg op zich moeten nemen voor een steeds grotere groep bejaarden. Het systeem van sociale zekerheid gaat al snel onder druk komen door de sterk veranderende ratio tussen werkenden en niet-werkenden. Migratie De vraag naar arbeid, naar talent en vaardigheden zal echter ongekend zijn. West-Europa zal over minder dan 20 jaar 80 miljoen arbeidsmigranten moeten aantrekken om de economische groei gaande te houden. Dat heeft het World Economic Forum uitgedokterd in samenwerking met Boston Consulting Group. Maar ook de VS zullen al spoedig veel hulp van buiten moeten aantrekken om de economische motor draaiende te houden. Die zal in diezelfde periode minimaal 25 miljoen werkers naar binnen moeten lokken. Maar de internationale arbeidsmarkt zal nog het meest opgeschud worden door China. Vanaf 2035 zal ook de Chinese bevolking gaan krimpen. De wet van de grote getallen zal de wereld dwingen beter om te gaan met het aanwezige schaarse talent. Zo zal het westen er meer op moeten letten mensen op te leiden voor het werk dat er toe doet. Pijplijn Er speelt nog iets. Als Europa de kenniseconomie wil worden die het wenst, dan is een ’ongestoorde’ toevloed van kennis bittere noodzaak. Europa zal moeten werken aan een pijplijn van talent, die verder strekt dan de eigen landgrenzen. Omdat talloze actoren in de slag zijn om het schaarse talent, kan men niet simpelweg een greep doen in het aanwezige talent van een ander land. Veelal zullen landen een beroep moeten doen op landen, waar het talent wel aanwezig is maar nog niet of onvoldoende gevormd. Als Europa inderdaad de internationale pijplijn voor talent wil ontwikkelen, dan mag zij de leveranciers van talent niet negeren. Niet alleen zal zij voor zichzelf moeten bepalen welke talenten nodig zijn, zij zou ook modellen moeten ontwikkelen om de donor landen in staat te stellen het juiste onderwijs en de juiste kennis te ontwikkelen. Wetgeving Van de ontvangende landen mag ook een en ander gevraagd worden. Bij onze Oosterburen is nu al op grote schaal het besef aan het doordringen, dat het land op den duur niet kan zonder arbeidsmigranten. Het land zal daarom een gastvrij land moeten zijn om aantrekkelijk te zijn en te blijven. Een betere wetgeving, bijvoorbeeld op het terrein van discriminatie, is dan broodnodig. Overigens, dit besef ontbreekt nog ten volle in Nederland. Cor Wijtvliet Bron: Christal Morehouse, Europe’s not got talent. Project Syndicate, 18 november 2013

  • Nobelprijswinnaar Shiller waarschuwt voor financiële zeepbel

    De Amerikaanse econoom Robert Shiller waarschuwt voor nieuwe financiële zeepbellen door een scherpe koersstijging op de aandelenmarkten, met name in de Verenigde Staten. Ook zijn in bepaalde gebieden de vastgoedprijzen alweer veel te hard gestegen, zo meent de Nobelprijswinnaar. Als voorbeeld draagt hij Brazilië aan, waar de huizenprijzen in steden als Rio de Janeiro en Sao Paulo de afgelopen vijf jaar drastisch zijn toegenomen. Hij kreeg daarbij het gevoel dat hij in 2004 had bij de Amerikaanse huizenmarkt. Het economische herstel is volgens Shiller nog steeds kwetsbaar en de waardering van met name technologiebedrijven en financials is daarbij op de muziek vooruit gelopen. Marketupdate weegt de uitspraak van Shiller en pakt de cijfers erbij…

    Koers/winst verhouding

    Om zijn uitspraken in perspectief te plaatsen werpen we even onze blik op de koers/winst verhouding van de Amerikaanse S&P 500 index. De koers/winst verhouding (P/E ratio) blijkt historisch gezien een redelijk goede maatstaf om te bepalen wanneer aandelen ondergewaardeerd of overgewaardeerd zijn. Vanaf 1871 tot en met nu was die ratio gemiddeld 15,5 keer, maar onderstaande grafiek laat zien dat de ratio soms vele malen hoger was. Met een actuele P/E ratio van bijna 20x is er dus sprake van enige overwaardering, maar we moeten daar tegelijkertijd bij opmerken dat de overwaardering nog veel verder kan doorlopen...

    De prijs van een aandeel was de afgelopen 140 jaar op gemiddeld 15,5 keer de winst

    De prijs van een aandeel was de afgelopen 140 jaar op gemiddeld 15,5 keer de winst (Bron: Multipl.com)

    Shiller P/E ratio

    De bovenstaande grafiek is waarschijnlijk niet de grafiek waar Robert Shiller zijn uitspraken op baseert. Sterker nog, hij ontwikkelde zijn eigen rekenmethode! De Shiller PE ratio kijkt naar de gemiddelde jaarlijkse winst van bedrijven over een periode van tien jaar, waardoor sterke schommelingen in de winst worden uitgefilterd. Daarnaast corrigeert hij de winst uit het verleden voor inflatie, middels de Consumer Price Index (CPI). De gedachte achter deze alternatieve rekenmethode is dat er correctie voor inflatie wordt toegepast en dat extreme uitschieters door kortstondige uitschieters in de winst of de koers van een aandeel worden uitgefilterd. Zijn rekenmethode levert over de periode vanaf 1881 tot en met nu de volgende grafiek op. Voor de volledigheid: de gemiddelde koers/winst verhouding volgens deze methode is 16,5. Daar staan we met de huidige koerswinst verhouding van 25,36 ver boven.

    De Shiller P/E ratio laat een relatief hoge waardering zien

    De Shiller P/E ratio laat een relatief hoge waardering zien (Bron: Multipl.com)

    Market Cap to GDP

    Een andere methode om naar de waardering van aandelen te kijken is om de marktkapitalisatie van de aandelenmarkt tegenover de omvang van de economie te plaatsen, het Gross Domestic Product (GDP). Deze rekenmethode is favoriet bij waardebelegger Warren Buffett, omdat het volgens hem de beste indicatie geeft van de waardering van de aandelenmarkt als geheel op een gegeven moment. Vanaf 1950 tot en met nu blijkt de marktkapitalisatie van alle beursgenoteerde bedrijven in de VS op ongeveer 0,65 keer het GDP te liggen. Met een actuele ratio van 1,22 lijken aandelen momenteel inderdaad overgewaardeerd. De piek lag in 2000, toen de marktwaarde van alle bedrijven meer dan anderhalf keer de omvang van het GDP had. De volgende grafiek geeft een overzicht van de afgelopen 60+ jaar op de aandelenmarkt.

    De marktwaarde van de aandelenmarkt ten opzichte van het GDP

    De marktwaarde van de aandelenmarkt ten opzichte van het GDP (Vectorgrader.com)

    Amerikaanse aandelen overgewaardeerd?

    We kunnen Shiller dus gelijk geven als hij waarschuwt voor financiële zeepbellen, maar we moeten hier meteen bij opmerken dat de overwaardering van aandelen nog veel verder kan oplopen. We vallen terug op de gevleugelde uitspraak van econoom Keynes: "The market can stay irrational longer than you can stay solvent". De waarschuwing van Shiller is begrijpelijk en terecht, maar we hoeven hierdoor niet meteen in paniek te raken. Beleggers die op de korte termijn handelen kunnen wellicht nog een lange rally tegemoet zien, maar voor de lange termijn belegger is de aandelenmarkt momenteel al relatief hoog geprijsd en is het dus een minder gunstig moment om in te stappen.

  • De beste en slechtste beleggingen van november 2013

    De volgende grafiek van Deutsche Bank laat zien welke beleggingen in november het beste rendement hebben gehaald. Veel aandelenmarkten deden het relatief goed, terwijl verschillende grondstoffen en edelmetalen juist aan populariteit verloren. De hekkensluiters zijn goud en zilver, de twee edelmetalen die het hele jaar al onder druk staan. De goudprijs zakte dit jaar al 27,5% in euro’s, terwijl de zilverprijs met meer dan 35% onderuit ging. Een mogelijke verklaring voor de slechte prestaties van grondstoffen en edelmetalen is de inflatie, want die lijkt zowel in de VS als in Europa verder te dalen. Grondstoffen waren vlak voor de crisis ook enorm populair, omdat de inflatie toen vrij hoog was en beleggers op zoek gingen naar ’tastbare waarden’.

    Welke beleggingen gaven het beste rendement in november?

    Welke beleggingen gaven het beste rendement in november? (Bron Deutsche Bank, via Zero Hedge)

  • Nederland verliest Triple-A status

    Kredietbeoordelaar Standard & Poors heeft de kredietstatus van ons land verlaagd (PDF) van Triple-A naar AA+, omdat de economie zwakker groeit dan eerder werd aangenomen. De groei per inwoner (GDP per capita) is Nederland ook lager dan in vergelijkbare ontwikkelde landen. Voor volgend jaar en verwacht de kredietbeoordelaar een economische groei van slechts 0,5%, een groei die verder zal oplopen tot 1,6% in 2016. Dat is maar de helft van de groeicijfers die Nederland haalde tussen 2004 en 2007, aldus Standard & Poor’s.

    Pas in 2017 is de economie weer terug op het niveau van 2008, zo denkt de kredietbeoordelaar. Ondanks de lage rente van de Europese Centrale Bank blijven zowel de consumptie als de investeringen achter. De consumentenbestedingen staan in Nederland extra onder druk door de dalende huizenprijzen in combinatie met een relatief hoge private schuldenlast. Eind juni 2013 was de hypotheekschuld 110% van het BBP en volgens de Nederlandsche Bank heeft 16% van alle huishoudens met een hypotheekschuld een huis dat ‘onder water’ staat. Standard & Poor’s erkent dat Nederlandse huishoudens ook veel besparingen hebben, voornamelijk in pensioenfondsen.

    Nederland verliest voorsprong

    Door de hoge private schulden groeide de Nederlandse economie bijzonder hard in de jaren voor de crisis. Dat extra beetje schuld gaf ons een gevoel van rijkdom en dat werd door de kredietbeoordelaars unaniem beloond met een hoge waardering. Nu de keerzijde van al die schulden zichtbaar wordt zien we een heel ander Nederland, waarin consumentenbestedingen ver zijn teruggevallen, men de hand op de knip houdt en bijna geen huis meer durft te kopen. De bezettingsgraad in de industrie blijft onder de 80%, terwijl die in het verleden rond de 85% schommelde. Dat kan een indicatie zijn dat er nog meer banen op de tocht staan, terwijl de werkloosheid volgend jaar met een geschatte 8% twee keer zo hoog is als in 2009.

    Door de afwaardering betaalt Nederland misschien een hogere rente over haar staatsschuld, maar daar maakt de kredietbeoordelaar zich niet zoveel zorgen om. De regering blijft bij haar doelstelling om het begrotingstekort te dichten en daarom handhaaft Standad & Poor’s een stabiele ‘outlook’ voor de Nederlandse economie.

    Nederland verliest haar Triple-A status

    Nederland verliest haar Triple-A status