Categorie: Economie

Economisch Nieuws

Russen kopen meer buitenlands vastgoed

Vermogende Russen kopen steeds meer buitenlands vastgoed, zo bericht de Brics Post. Data van de Russische centrale bank laat zien dat Russen in de eerste drie maanden van dit jaar $414 miljoen aan buitenlands vastgoed kochten. Men koopt niet alleen vastgoed in populaire toeristische bestemmingen, maar ook in de grote Europese steden.

Volgens Igor Indriksons, vermogensbeheerder en consultant in de vastgoedmarkt, is het werkelijke bedrag veel groter. Hij zegt er het volgende over:

“De $414 miljoen is het officiële cijfer, gebaseerd op alle bedragen die via Russische banken zijn overgeboekt. Dat zijn absurde cijfers. Als je er nog een nul achter zet kom je uit op een bedrag dat dichter bij de waarheid ligt. In 2010 kochten Russen alleen in Londen al $4 miljard aan vastgoed. Het officiële cijfer neemt ook de transacties via offshore bedrijven niet mee, omdat de investeerders hier niet mee getraceerd kunnen worden.”

Volgens analisten kopen Russen meer buitenlands vastgoed vanwege de stijgende huizenprijzen in eigen land. Een appartement met twee slaapkamers en zicht op zee kost in Bulgarije slechts $40.000, terwijl dezelfde flat in Moskou voor tenminste $200.000 van eigenaar wisselt.

Filipp Berezin van het Russische vastgoedportaal prian.ru heeft inzicht in het vastgoed waar de Russen belangstelling voor tonen:

“Bulgarije komt met het aantal vastgoedtransacties op de eerste plaats, mede omdat de prijzen er laag zijn. Spanje komt op de tweede plaats en wordt gezien als één van de beste plekken voor een vakantiehuisje. Vastgoed in Duitsland is populair door de stabiele huizenmarkt en de sterke economie van het land. Maar ook Frankrijk en Montenegro zijn populaire bestemmingen.”

Indriksons zegt dat Russen tot 2008 nog al het vastgoed kochten wat los en vast zat. Op dat moment kochten vermogende Russen huizen in Bulgarije, Turkije en Spanje. Pas na het uitbreken van de financiële crisis letten potentiële kopers er meer op hoe de huizen in de markt liggen. Liquiditeit en winstgevendheid zijn belangrijker geworden. “Op dit moment is vooral vastgoed in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland populair onder de rijke Russen. Maar anders dan in Turkije geven deze Europese landen er weinig statistieken over vrij”, aldus de vermogensbeheerder.

Vlucht naar hard assets

Russen kopen niet alleen buitenlands vastgoed om de koude Russische winters te ontvluchten. Indriksons legt uit dat het voor vermogende Russen ook een stukje financiële zekerheid is: “Alleen diegene die al genoeg vastgoed in eigen land hebben kopen in het buitenland. Ze willen iets in het buitenland hebben wat stabiel is, zodat ze iets achter de hand hebben in een noodgeval.”

Russen profiteren ook van de extreem lage rente in veel Europese landen. De hypotheekrente is in Rusland 12 tot 13 procent, terwijl die in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland of Zwitserland maar 2% of 3% is. Voor Russen die buitenlands vastgoed kopen als beleggingsobject is die lage rente zeer aantrekkelijk. Het aantal Russen dat zich weer waagt aan speculatie met buitenlands vastgoed neemt volgens Indriksons weer toe.

Luxegoed

Russen kopen doorgaans pas vastgoed in het buitenland als ze in eigen land de schaapjes op het droge hebben. Eerst koopt men een huis of appartement in de hoofdstad Moskou of in een andere grote Russische stad. De aankoop van een huisje in Spanje of een appartement in Londen is dan de volgende stap. Dat blijkt ook uit de statistieken. Net als dure auto’s worden ook huizen in het buitenland het meest gekocht door Russen die in Moskou of Sint Petersburg wonen.

Russen kopen steeds meer buitenlands vastgoed. Niet alleen op vakantiebestemmingen, maar ook in steden als Londen

6 augustus 2013
Spanjaarden steeds langer werkloos

Veel Spanjaarden zijn steeds langer werkloos, zo blijkt uit onderstaande grafieken. De arbeidsmarkt in Spanje laat jaren na het knappen van de vastgoedzeepbel nog steeds geen herstel zien. De groep werklozen die nu al langer dan twee jaar zonder baan zitten is dit jaar gegroeid tot meer dan 2 miljoen. De groep Spanjaarden die langer dan één jaar, maar minder dan twee jaar, zonder werk zit groeide in het tweede kwartaal van dit jaar naar ongeveer 1,4 miljoen. Het aantal Spanjaarden dat de hoop om een baan te vinden al heeft opgegeven verdubbelde sinds 2007 naar meer dan een half miljoen.

Groei werkloosheid zwakt af

Gelukkig kunnen we ook nog wat goed nieuws uit de cijfers halen. Zo is de aanwas van ‘nieuwe’ werklozen (korter dan drie maanden werkloos) dit jaar verder afgenomen. Ook de groep van Spanjaarden die drie tot twaalf maanden werkloos zijn lijkt niet meer in omvang toe te nemen. Klik op onderstaande grafieken voor een grotere versie. De tweede grafiek geeft de cumulatieve werkloosheid weer tot en met het eerste kwartaal van 2013.

Langdurige werkloosheid in Spanje (Via Twitter)

Totale werkloosheid Spanje (via Dailybail)

5 augustus 2013
Pimco verkoopt Nederlandse staatsobligaties!

Obligatiebelegger Pimco verkoopt haar positie in Nederlandse staatsobligaties, omdat ze verwacht dat de rente op Nederlands schuldpapier verder zal oplopen. Sinds eind 2012 is het verschil in rente tussen Nederlands en Duits staatspapier, de zogeheten spread, opgelopen van 18 naar 39 basispunten. Beleggers prijzen extra risico in voor Nederland, vanwege de problemen op de arbeidsmarkt en de huizenmarkt. De werkloosheid staat op het hoogste niveau in twee decennia en de huizenprijzen blijven maar dalen. Vooral dat laatste zorgt voor onzekerheid, omdat Nederland in verhouding tot de economie een zeer grote bankensector heeft.

Ben Emons, portfoliomanager bij Pimco, heeft de snel stijgende rente op de Nederlandse staatsobligaties ook waargenomen:

“Het is duidelijk dat er een hogere risicopremie wordt toegekend aan Nederland. De rente kan zelfs stijgen tot het niveau van Frankrijk, indien Nederland een afwaardering krijgen van kredietbeoordelaars en de economie krimpt”

De spread tussen de Nederlandse en de Franse rente voor 10-jaars schuldpapier is gezakt naar 16 basispunten. Eind vorig jaar was dat verschil nog drie keer zo groot, namelijk 50 basispunten. Op het moment van schrijven betaalt de Nederlandse overheid 2,03% voor een obligatielening met een looptijd van 10 jaar.

Politieke impasse

Het Duitse Handelsblatt schrijft dat ook de politieke impasse in Nederland een rol speelt. “De coalitie wil bezuinigen om aan de Europese normen te voldoen, maar er is een risico dat ze het niet eens zullen worden en dat er halfbakken maatregelen uit komen”, zo verklaarde strateeg Jan van Gerich van Nordea Bank uit Helsinki. Het is duidelijk dat er maatregelen genomen moeten worden om Nederland economisch weer op de rails te krijgen, maar dat blijkt dus niet zo eenvoudig. Vooral de hoge hypotheekschuld staat een snel herstel van de Nederlandse economie in de weg.

Kredietbeoordelaars unaniem

Pimco verlaat de Nederlandse obligatiemarkt uit angst voor nog meer slecht economisch nieuws uit de polder. Op 5 februari verlaagde Fitch de outlook voor Nederland van ‘stabiel’ naar ‘negatief’. Moody’s deed hetzelfde al een jaar geleden, op 12 juli 2012. Standard & Poor’s zag de bui al iets langer hangen, want zij verlaagden de outlook begin vorig jaar al naar ‘negatief’.

5 augustus 2013
Spaarders betalen rekening crisis?

Spaarders worden door het deposito garantiestelsel beschermd tegen het omvallen van een bank. Maar wie beschermt ze tegen de inflatie? Uit een studie van de Duitse Postbank blijkt dat spaarders in Duitsland dit jaar naar schatting €14 miljard aan koopkracht zullen verliezen, ondanks de rente die aan het eind van het jaar op de spaarrekeningen wordt bijgeschreven. De spaarrente in daar is gemiddeld 1,5%, terwijl de inflatie er in juli op 1,9% uitkwam. Spaarders krijgen de rekening gepresenteerd voor de extreem lage rente, die laag wordt gehouden om de economie te stimuleren.

Spaarders versus schuldenaren

Een daling van de rente is gunstig voor mensen met schulden. De hypotheekrente daalt, consumptieve kredieten worden goedkoper en autoleningen kunnen ook tegen lagere kosten afgesloten worden. De lage rente moet consumenten en bedrijven aanmoedigen om meer te investeren en te consumeren. Daarom hebben centrale banken wereldwijd de rente sterk omlaag gebracht.

De spaarder krijgt er de rekening van gepresenteerd, zo blijkt uit het onderzoek van de Duitse Postbank. Voor 2014 wordt het koopkrachtverlies van de Duitse spaarders geschat op €21 miljard, de helft meer dan dit jaar. Die berekening is gebaseerd op de aanname dat de spaarrente laag blijft, terwijl de inflatie zal toenemen.

Ook in Nederland dragen spaarders de verliezen van het rentebeleid. De spaarrente blijft maar dalen, terwijl de inflatie al bijna een jaar lang boven de 2,5% staat. De rente compenseert al lang niet meer voor het verlies aan koopkracht van iedere euro. Daar komt nog een vermogensrendementsheffing bij voor alle spaarders die meer dan €20.000 op een spaarrekening hebben staan. Niet alleen spaarders betalen de rekening voor de lage rente, ook pensioenfondsen komen steeds meer in het nauw. Ze worden min of meer gedwongen om meer risico’s te nemen, omdat de rente op staatsobligaties van ‘sterke’ landen niet meer kan compenseren voor de inflatie.

Geld sparen kost geld

5 augustus 2013
Marc Faber rekent op grote valutaoorlog

Marc Faber verwacht in de toekomst een intensivering van de wereldwijde valutaoorlog. Hij zegt dat ook de Chinese beleidsmakers hun valuta goedkoper zullen maken, mocht de Chinese economie verder vertragen. De Verenigde Staten en Japan gaan aan de leiding in de wereldwijde valutaoorlog, maar bij een verdere vertraging van de economische groei in Azië zullen ook exportlanden als Zuid-Korea en China meedoen in de race naar de bodem. Het goedkoper maken van de munt is een beproefde methode om de export te stimuleren en de handelsbalans te herstellen, want het maakt meer zichtbare handelsbarrières als importquota en heffingen overbodig.

Valutareserves

Door het monetaire beleid van de VS is de Amerikaanse dollar zwakker geworden ten opzichte van de Chinese yuan. Daardoor heeft China aan koopkracht verloren op haar $3 biljoen aan Amerikaanse dollarreserves. Marc Faber merkt op dat China met dat verlies kan leven, omdat de groeiende export naar de VS veel werkgelegenheid heeft opgeleverd. Ook verkreeg het land met 1,3 miljard inwoners veel technologische kennis van Westerse bedrijven die hun productie overplaatsten naar China. Volgens Marc Faber zijn deze voordelen veel groter geweest dan het verlies op de dollarreserves.

Handelsrelaties

Marc Faber merkt op dat China wereldwijd steeds meer invloed krijgt door haar intensieve handelsrelaties, een ontwikkeling waar de Amerikanen niet gerust op zijn. De handel tussen China en Afrika is bijvoorbeeld twee keer zo groot als die tussen Afrika en de VS. Het is volgens Faber dan ook geen toeval dat president Obama onlangs een bezoek heeft gebracht aan het Afrikaanse continent. Amerika vreest voor haar machtige positie, nu de Chinezen hun banden met belangrijke handelspartners aanhalen.

[vsw id=”XQ2aW–oT0s” source=”youtube” width=”560″ height=”315″ autoplay=”no”]

5 augustus 2013
Chinezen jagen op vastgoed in Detroit
Steeds meer Chinezen zien kansen in de vervallen buitenwijken van de Amerikaanse stat Detroit. De huizen zijn daar zo goedkoop dat Chinese beleggers wel een gokje willen wagen. Quartz schrijft dat makelaars in Detroit de laatste tijd overspoeld worden met telefoontjes uit China. Aan de lijn zijn beleggers die in één keer tientallen of honderden huizen willen kopen. Ook Chinezen hebben meegekregen dat Detroit faillissement heeft aangevraagd.

Quartz sprak met Caroline Chen, een makelaar uit Michigan die de Chinese taal beheerst. Ze zegt honderden telefoontjes binnen te krijgen uit China: “Ik krijg mensen aan de lijn die zeggen ‘ik ben serieus, ik wil 100 of 200 huizen kopen’”. Haar collega verkocht onlangs dertig huizen aan een Chinese koper. Een andere makelaar zegt om 3 uur ’s nachts wakker gebeld te worden door Chinezen die serieuze belangstelling hebben.

Speculatie

Beleggers die in één keer een groot aantal huizen kopen in Detroit verwachten blijkbaar een herstel van de Amerikaanse economie, waardoor ook de auto-industrie weer op zou kunnen leven. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwde beleggers al in april voor de risico’s van een vastgoedbelegging in Detroit. Beleggers die tientallen of honderden panden tegelijk kopen komen in veel gevallen niet eens langs om de huizen in Detroit te bekijken. Ze vragen makelaars gewoon om de mooiste huizen uit te zoeken, zo licht Chen toe.

Volgens Chen, die de omgeving van Detroit al 35 jaar kent, is in al die tijd geen enkele verbetering geweest in de buitenwijken. Dat zien Chinese beleggers pas als ze zelf een kijkje komen nemen in Detroit. In veel gevallen hoort Chen niets meer van potentiële klanten, nadat ze hebben gezien hoe slecht de huizen en de woonwijken eruit zien.
- Lees ook de column van Cor Wijtvliet over Detroit
Deze woning met drie slaapkamers en twee badkamers is te koop voor $39 (Bron: Realtor, via Quartz)
2 augustus 2013
Amerikaanse economie groeit met $560 miljard
De omvang van de Amerikaanse economie is door een nieuwe rekenmethode met $560 miljard gegroeid in 2012. Het Bureau of Economic Analysis heeft de manier waarop de totale economische activiteit berekend wordt herzien, zodat R&D-uitgaven door bedrijven aangemerkt als vaste investeringen. Ook intellectueel eigendom als literatuur, entertainment, software en artistieke werken wordt voortaan meegenomen in de berekening van het Gross Domestic Product (GDP). De ontwikkelingskosten van een film, computerspel of iPad tabletcomputer worden voortaan ook tot economische groei gerekend. Tenslotte wordt in de prijsindex voor reeksen vanaf nu gerekend met dollars van 2009 in plaats van dollars uit 2005. De volledige lijst van aanpassingen zijn terug te vinden in dit document (PDF) op de website van het Bureau of Economic Analysis.

De nieuwe rekenmethode is niet alleen toegepast op laatste GDP-cijfer, maar ook alle historische data vanaf 1929 is opnieuw doorgerekend. Dat levert de volgende wijzigingen op:
- Tussen 1929 en 2012 was de gemiddelde jaarlijkse economische groei 3,3%, 0,1 procentpunt meer dan volgens de oude berekening. Voor de periode 2002-2012 steeg de groei door de aanpassingen met 0,2 procentpunt naar 1,8%.
- Tussen 2002 en 2012 was de gemiddelde prijsontwikkeling 2,3%, dat is 0,1 procentpunt lager dan volgens de oude berekening.
- Tussen 2009 en 2012 groeide het GDP met 2,4%, een stijging van 0,3 procentpunt ten opzichte van de oude cijfers. Vooral in 2012 kwam het GDP beter uit de verf door de nieuwe rekenmethode: + 0,6 procentpunt
- Tussen het vierde kwartaal van 2007 en het tweede kwartaal van 2009 kromp het GDP jaarlijks met 2,9%. Volgens de oude rekenmethode was de krimp 3,2%.
- Tussen Q2 2009 en Q1 2013 groeide het reële GDP jaarlijks met 2,2%. Dat was 2,1% onder de oude berekening.
Gratis GDP

Door de cijfers te veranderen lijkt de Amerikaanse economie beter te presteren. De volgende grafieken van Zero Hedge laten de effecten zien van de nieuwe GDP-berekening.

Amerikaans GDP (voor en na)

Verandering Amerikaanse GDP per component

Herziening GDP naar type inkomen

Stijging GDP door aangepaste methode
1 augustus 2013
Meer Amerikanen huren, huurprijzen naar recordhoogte

Steeds meer Amerikanen besluiten een huis te huren, zo blijkt uit de laatste cijfers van het Amerikaanse Census Bureau. Al sinds 2004 daalt het percentage Amerikanen met een eigen huis gestaag, van ruim 69% op de top in 2004 tot slechts 65% nu. Vier procent lijkt niet veel, maar het gaat nog steeds om miljoenen huishoudens. Opvallend is dat er in de statistieken ook een correctie voor seizoensinvloeden is gemaakt (wat zou dat betekenen?). Hoe dan ook, gecorrigeerd voor dit soort invloeden zakte het percentage Amerikanen met een koophuis naar het laagste niveau sinds 1995.

Huur stijgt

Een lager percentage kopers betekent meer huurder en dat betekent weer hogere huurprijzen. De laatste cijfers laten zien dat die opnieuw zijn gestegen, tot een mediaan van $735 per maand. Dat is een nieuw all-time high, zoals de tweede grafiek hieronder laat zien. Deze ontwikkeling is slecht nieuws voor al die Amerikanen die van een relatief klein inkomen rond moeten komen, zoals de werknemers van fastfood ketens. De tijd waarin men overwaarde op woning kon ‘sparen’ is nu echt voorbij.

Met een stijgende huur is ook een stijging van het inkomen wenselijk. Helaas vindt er maar weinig inflatiecorrectie plaats in de VS. Na correctie voor de officiële inflatie stijgen de lonen bijna niet meer (zie derde grafiek). Wanneer men rekent met een hogere inflatie, bijvoorbeeld die van Shadowstats, komt men tot de conclusie dat het reële inkomen al jaren aan het dalen is. Onderstaande grafieken komen van Zero Hegde.

Steeds minder Amerikanen hebben een eigen woning (Bron: Zero Hedge)

De gemiddelde huur per maand is gestegen naar een record van $735 (Bron: Zero Hedge)

Ondertussen dalen inkomens, gecorrigeerd voor de werkelijke inflatie (Bron: Zero Hedge)

31 juli 2013
Begrotingstekort Amerika in 2013 lager dan $1 biljoen

Het begrotingstekort van Amerika zal in het fiscale jaar 2013 voor het eerst in vier jaar tijd lager uitvallen dan $1 biljoen. De Amerikaanse regering moet in de tweede helft van dit jaar nog $444 miljard ophalen om alle rekeningen te kunnen betalen. Tussen juli en september zal ze $209 miljard aan schuldpapier op de markt brengen, zodat ze aan het eind van die periode nog $95 miljard aan bestedingsruimte heeft. In het vierde kwartaal leent het ministerie van Financiën de resterende $235 miljard, zodat ze aan het eind van het jaar nog $80 miljard op de rekening heeft staan.

Begrotingstekort

Het Amerikaanse begrotingstekort is al enkele jaren op rij groter dan $1 biljoen, een verslechtering die grotendeels te verklaren is door de financiële crisis. De belastinginkomsten daalden, terwijl de uitgaven voor werkloosheidsuitkeringen en voedselbonnen stegen. In het afgelopen financiële jaar, dat in september eindigde, rapporteerde het Amerikaanse ministerie van Financiën een tekort van ongeveer $1,1 biljoen. In het financiële jaar 2009 gaf de Amerikaanse overheid $1,41 biljoen meer uit dan er binnenkwam, een record. In 2010 was het totale begrotingstekort $1,29 biljoen.

Door bezuinigingen en hogere belastinginkomsten ziet de begroting van de Amerikaanse overheid er dit jaar wat beter uit. Volgens de laatste schattingen komt het Amerikaanse tekort over 2013 uit op $759 miljard, een verbetering van $214 miljard ten opzichte van een jaar geleden. Amerika moet bezuinigen om het vertrouwen van beleggers en buitenlandse investeerders terug te winnen. Die laatste groep verkocht in april $37,3 miljard aan Amerikaans schuldpapier, de grootste maandelijkse daling in drie jaar tijd. Ook China was toen één van de landen die Amerikaans schuldpapier van de hand deed. Het ging toen om een bedrag van $5,4 miljard.

China is nog steeds de grootste buitenlandse bezitter van Amerikaans schuldpapier. Ze heeft volgens de laatste TIC-data ruim $1,28 biljoen aan Treasuries in bezit. Japan volgt op de tweede plaats met $1,05 biljoen aan Amerikaans papier.

Wie bezit Amerikaans schuldpapier?

30 juli 2013
Werknemers fastfoodsector New York staken

Werknemers van de fastfoodrestaurants McDonald’s, Burger King en Wendy’s in New York hebben gisteren het werk neergelegd. ze gingen de straat op om een hoger salaris te eisen. Ook willen ze de mogelijkheid krijgen om vakbonden te organiseren. In de Amerikaanse fastfoodsector werken veel mensen voor een minimumloon van $7,25 per uur. Dat terwijl de arbeidsomstandigheden relatief zwaar zijn. Er is weinig tijd voor pauze en de werkomgeving is warm en lawaaiig.

Honderden werknemers gingen maandag de straat op om meer dan een verdubbeling van het uurloon te eisen, namelijk $15 per uur. Werknemers van fastfoodrestaurants kunnen zich niet verenigen via vakbonden, maar dankzij social media weten ze elkaar snel toch snel te vinden. Er werd vorig jaar al een nieuwe ‘Fast Food Forward’ campagne opgestart die de belangen van de werknemers in de fastfoodsector behartigt.

‘Working poor’

Steeds meer werkende Amerikanen hebben moeite om rond te komen, omdat hun inkomen niet voldoende stijgt om de kosten van levensonderhoud te dekken. Prijzen van voedsel en brandstof stijgen, maar ook de huur stijgt weer. Volgens vertegenwoordiger Jerrold Nadler van de Democraten is het onacceptabel dat mensen die werkzaam zijn in de fastfoodketen (goed voor een jaarlijkse omzet van $200 miljard) nog afhankelijk zijn van voedselbonnen en Medicaid om financieel de eindjes aan elkaar te binden.

Een andere werknemer zegt het financieel zo slecht te hebben dat ze niet eens alle menu’s kan betalen in het fastfoodrestaurant waar ze werkt. De stakingen weerspiegelen niet alleen misstanden in deze specifieke sector, maar ook een veel groter probleem van Amerika. Door de inflatie stijgen de kosten van levensonderhoud, maar door de slechte arbeidsmarkt hebben werknemers maar weinig onderhandelingsruimte om een hoger salaris af te dwingen.

Bron: AP

Bron: NPR

30 juli 2013
Nederlandse schulden groeien sneller dan economie

De Nederlandse schuld is vanaf 1990 veel sneller gegroeid dan de economie, zo blijkt uit gegevens van Eurostat. In 2011 was de publieke en private schuld samen 2,5x zo groot als in 1990. Dat terwijl de economische groei, uitgedrukt als het Bruto Binnenlands Product (BBP), over dezelfde periode met slechts 57% is toegenomen. In het jaar 1991 leverde elke euro extra schuld nog bijna €0,30 economische groei op. De laatste jaren is dat aanzienlijk minder. Helaas heeft Eurostat nog niet alle data van 2012 beschikbaar, maar cijfers uit 2011 laten zien dat iedere euro die geleend werd nog maar €0,16 aan economische groei produceerde!

Schulden versus economische groei Nederland

Verenigde Staten

Het fenomeen van schulden die sneller groeien dan de economie zien we ook in de Verenigde Staten. Onlangs plaatsten we op Marketupdate een soortgelijke grafiek van de schuldenproblematiek van de VS. Daar is het probleem nog veel groter, want sinds 2001 levert iedere $1 extra schuld nog maar $0,08 aan economische groei op! In de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog zorgde elke geleende dollar nog voor $4,61 groei in het GDP. Onderstaande grafiek laat zien dat Amerika in een vergevorderd stadium van schuldverzadiging verkeert.

Totale schuld VS en GDP (Bron: St. Louis Fed)

Meer niet-productieve schulden

Vanaf de jaren negentig kwam er steeds meer onproductieve schuld in de Nederlandse economie. De rente ging langzaam weer omlaag en banken werden soepeler met het verstrekken van hypotheken. Het gevolg was een jarenlange stijging van de huizenprijzen, waardoor men zich steeds dieper in de schulden moest steken om een woning te kunnen kopen. Veel ‘waarde’ ging zitten in bakstenen en circuleerde niet in de economie. Door de financiële crisis vlakte de groei van de Nederlandse economie verder af, terwijl de schulden door de lage kapitaalmarktrente alleen maar verder zijn gestegen.

De staatsschuld van Nederland is nog relatief laag, maar de schuld van Nederlandse huishoudens is buitensporig hoog. Onderstaande grafiek laat zien hoeveel schulden Nederlandse huishoudens hebben in verhouding tot hun inkomen (vergeleken met een aantal andere Europese landen). We lenen gemiddeld ruim 2,5x ons inkomen, veel meer dan onze buurlanden.

Private schulden van huishoudens in verhouding tot inkomen

30 juli 2013