Marketupdate

Categorie: Economie

Economisch Nieuws

  • Bank of Japan zet geldpers in hogere versnelling

    De Bank of Japan heeft donderdag aangekondigd de geldhoeveelheid te zullen verdubbelen. Ook streeft de centrale bank ernaar om de inflatie zo snel mogelijk naar 2% te brengen, in elk geval binnen twee jaar. Haruhiko Kuroda, de gouverneur van de Bank of Japan, zei dat de schaal waarop de monetaire stimulering zal plaatsvinden “ongebruikelijk groot” is. Dat is volgens hem nodig, omdat de inflatiedoelstelling met incrementele stapjes niet snel bereikt zal worden.

    De centrale bank voegt zich bij de Federal Reserve en een aantal andere centrale banken, die ook geld bijdrukken in de hoop dat de economie weer aantrekt. Consumenten en bedrijven moeten weer meer geld uitgeven, zodat we in een opwaartse cyclus terechtkomen die een einde maakt aan twee decennia van economische malaise, zo redeneert de Bank of Japan.

    Financiële markten waren bang dat Kuroda de verwachtingen niet waar zou maken en niet ver genoeg zou gaan in zijn monetaire beleid. Dat is hem toch gelukt, want markten waren opgelucht toen de persverklaring van de centrale bank naar buiten werd gebracht. De yen werd meteen een stuk minder waard ten opzichte van de dollar, want de wisselkoers liep op van 92,8 naar 95,5 yen per Amerikaanse dollar. De Nikkei index steeg na de bekendmaking van het nieuws van de Bank of Japan van 12.165 naar 12.634 punten, een stijging van bijna 500 punten. De index sloot de dag 2,2% hoger, terwijl die halverwege de dag nog behoorlijk in het rood stond. De rente op Japanse 10-jaars staatsobligaties ging met zeven basispunten omlaag en staat nu op 0,49%.

    Kuroda heeft beloofd alles uit de kast te trekken om het inflatiedoel van 2% binnen twee jaar te halen. De nieuw ingeslagen weg kreeg unanieme steun van alle negen leden in het bestuur van de Bank of Japan. De Japanse president Shinzo Abe heeft hiermee eindelijk greep gekregen op het monetaire beleid. De voorganger van gouveeur Kuroda, Masaaki Shirakawa, moest het veld ruimen omdat hij bezwaar maakte tegen een monetair beleid dat actief aanstuurt op het verhogen van de inflatie.

    De Japanse minister van Economische Zaken, Akira Amari, prees de nieuwe gouveeur van de Bank of Japan voor het gekozen beleid. Kozo Yamamoto van de Liberaal Democratische Partij (dezelfde partij waar premier Abe bij hoort), zei dat dit de eerste stap is om uit de deflatie te komen en een veel hogere nominale groei te bewerkstelligen. “Een verdubbeling van de geldhoeveelheid was nodig om dat doel te bereiken”, zo lichtte hij toe.

    Geldpersfinanciering door de Bank of Japan

    De Bank of Japan heeft in feite toegegeven aan de wens van de overheid. De geldpers is gekaapt en daarmee is de ogenschijnlijke onafhankelijkheid van de centrale bank afgeworpen. De Bank of Japan hanteert een rentetarief van 0,1%, maar dat is niet meer het belangrijkste beleidsinstrument. Dat is de (virtuele) geldpers geworden, waarmee de monetaire basis jaarlijks met ¥60 tot ¥70 biljoen (omgerekend €500 tot €580 miljard) opgeschroefd zal worden.

    Op dit moment is de monetaire basis in Japan ongeveer ¥138 biljoen (omgerekend €1.150 miljard). De centrale bank zal vooral staatsobligaties kopen (¥50 biljoen), maar ook aandelen en bedrijfsobligaties (respectievelijk ¥2,2 en ¥3,2 biljoen).

    Het idee achter deze maatregel is dat de toegenomen hoeveelheid geld in circulatie de prijzen zal opdrijven van financiële activa, waardoor mensen met aandelen of ander kapitaal aangemoedigd worden meer geld uit te geven. “Als de prijzen niet stijgen, dan zullen ook de lonen niet stijgen. Als mensen geloven dat de prijzen over zes maanden hoger staan dan nu, dan denk ik dat ze beter nu geld uit kunnen geven dan over zes maanden”, zo verklaarde president Abe dinsdag in het parlement.

    Critici betwijfelen of het beleid van Shinzo Abe daadwerkelijk een positieve impact zal hebben op de consumentenbestedingen. De centrale bank doet het verwijt dat ze de schulden van de overheid financiert van de hand. Ze stelt in haar verklaring dat het opkopen van staatsobligaties “slechts monetair beleid is en dat het niet bedoeld is om fiscale tekorten te financieren”.

    De Bank of Japan zegt dat haar ‘reflatiestrategie’ alleen werkt als hogere inflatieverwachtingen consumenten en bedrijven ertoe brengt om aankopen naar voren te halen. Consumenten en bedrijven die juist hun aankopen uitstelden hebben gezorgd voor de jarenlange deflatie, aldus de Bank of Japan. Ook de lagere productiekosten in China en de vergrijzing van de Japanse bevolking worden aangehaald als oorzaken van dalende prijzen.

    Hieronder ziet u de vijf pagina’s tellende verklaring van de Bank of Japan. Daaronder staan nog een aantal grafieken die de reactie van de financiele markten op het nieuwe stimuleringsprogramma van de Bank of Japan weergeven…

    BoJ

    In grafieken….

    Nikkei 225 (Bron: Yahoo Finance)

    Japanse yen versus US dollar (Bron: Yahoo Finance)

    Rente op Japanse 10 jaar staatsobligaties (Bron: Bloomberg)

    Goudprijs in Japanse yen (Bron: Goldprice.org)

    Prognose bankbalans Bank of Japan (Bron: SocGen, via Zero Hedge)

    Prognose groei monetaire basis Japan (Bron: SocGen, via Zero Hedge)

    De magische handen van gouveeur Kuroda brengen de markt in beweging

  • Grafiek: Extreme hypotheekachterstand in Ierland

    De Ierse banken hebben in de jaren voorafgaand aan de economische crisis teveel hypotheken verstrekt. Door een combinatie van harde bezuinigingen, dalende huizenprijzen en loonmatiging komen steeds meer huiseigenaren in de problemen. Al sinds 2009 zit het aantal hypotheken met een betalingsachterstand in een stijgende lijn. Een grafiek die deze week verscheen op de nieuwssite Quartz liet zien dat in september vorig jaar op meer dan 14% van de totaal uitstaande hypotheekschuld 'besmet' was met een betalingachterstand.

    De cijfers zijn onvoorstelbaar slecht. De Ierse centrale bank registreerde een betalingsachterstand van minimaal 90 dagen op 11,9% van alle uitstaande hypotheken. In september was dat volgens data van de centrale bank nog 11,5%. In werkelijkheid is de toestand op de Ierse huizenmarkt misschien nog wel slechter, want Deutsche Bank maakte met behulp van data van Moody's onderstaande grafiek. Daaruit blijkt dat  het percentage hypotheken met een betalingsachterstand in 2012 richting de 16% ging.

    De betalingsachterstand op hypotheken in Ierland is niet volledig te verklaren door de economische crisis of door de betalingsmoraal van de bevolking. Quartz schrijft dat Ierland wereldwijd één van de moeilijkste landen is om mensen uit hun huis te zetten. In het vierde kwartaal van 2012 werden er slechts 38 huizen opgeeist door de bank. Dat is een fractie van de naar schatting 95.000 hypotheken waar een betalingsachterstand van meer dan drie maanden op rust. Als we dat vergelijken met het Verenigd Koninkrijk wordt het verschil duidelijk, in Ierland wordt bijna niemand uit het huis gezet.

    Moody's kan zich dan ook niet aan de indruk onttrekken dat huiseigenaren misbruik maken van hun positie en daarom de hypotheek niet meer betalen. In de politiek werd al gesproken over een mogelijke kwijtschelding van schulden, een discussie die ervoor gezorgd heeft dat mensen hun betaling nog even uitstellen. Volgens Gregory Connor, professor in Finance aan de National University of Ireland, betaalt naar schatting 35% van de huiseigenaren hun hypotheek niet (op tijd) om een strategische reden. Ze kunnen het wel betalen, maar doen het niet.

    Wanbetalingen op hypotheken extreem hoog in Ierland (Afbeelding via Quartz)

    Gat in de wetgeving

    In 2011 bevestigde het Ierse hooggerechtshof dat er een maas in de wet zit die betrekking heeft op huisuitzettingen. Het kwam erop neer dat na een eerdere wetswijziging alleen nog maar huisuitzettingen mogelijk waren in gevallen waarin de hypotheek na 1 december 2009 afgesloten is. Iedereen die voor die datum een hypotheek heeft afgesloten komt ermee weg om niet te betalen, een 'probleempje' dat met een nieuwe wet weer verholpen kan worden. Een dergelijk wet is er nog steeds niet, omdat het electoraal gezien niet zo gunstig is om deze fout terug te draaien.

    Vergelijking betalingsachterstanden en huisuitzettingen in Ierland en VK (Bron: Quartz)

  • Zuid-Korea verkleint dollarreserves en koopt goud

    In 2007, toen de Zuid-Koreaanse bank voor het eerst gedetailleerde gegevens verstrekte van haar valutareserves, was het aandeel van Amerikaanse dollars nog 64,6%. De naar verhouding kleiner wordende dollarreserves weerspiegelt twee ontwikkelingen. Enerzijds is dat de sterke groei van de goudreserve sinds 2011 en anderzijds de toenemende handel tussen Aziatische landen onderling. Deze diversificatie zorgt ervoor dat er naar verhouding meer goud, maar ook meer Chinese yuan op de balans van de Bank of Korea staat.

    De totale omvang van de reserves van de Bank of Korea nam in 2012 met 6,9% toe, naar een omgerekende waarde van $306 miljard. Volgens de centrale bank kon de waardestijging van de reserves toegeschreven worden aan het aankopen van goud en Chinese activa en een waardestijging van euro's en Britse ponden.

    De centrale bank breidde haar reserves in de vorm van aandelenposities uit van 5,4 in 2011 naar 5,7% in het afgelopen jaar. De portefeuille van staatsobligaties werd naar verhouding ook wat groter, van 36,8% in 2011 naar 38% van de totale reserves in 2012. De Zuid-Koreaanse centrale bank bezit momenteel staatsobligaties van de VS, Japan, Canada en Duitsland. “Onze positie in Amerikaanse dollars wijkt niet veel af van de positie die andere centrale banken hebben in deze valuta”, zo verklaarde Kang Sung Kyung van de Bank of Korea tegenover Bloomberg.

    Yuan

    In 2012 kreeg de Bank of Korea een licentie van de Chinese centrale bank om Chinese aandelen en obligaties te kopen. Daar heeft de Bank of Korea gretig gebruik van gemaakt. Een aanzienlijke hoeveelheid van de 20 miljard yuan zou reeds omgezet zijn in Chinees schuldpapier, zo liet Choo Heung Sik van de Bank of Korea vorig jaar november weten. Daaaast is een bedrag van 1,8 miljard yuan al omgezet in Chinese aandelen, de maximale hoeveelheid die de Zuid-Koreaanse bank mag kopen volgens de licentie van de People's Bank of China.

    Goud

    In 2011 begon de Zuid-Koreaanse bank actief goud te kopen en besloot het de goudreserve periodiek te waarderen naar de marktprijs van goud. Voordat Zuid-Korea weer goud ging kopen stond er 14,44 ton edelmetaal op de balans, gewaardeerd tegen ongeveer 90 miljard Zuid-Koreaanse won. Begin dit jaar stond er 84,4 ton goud op de balans, gewaardeerd tegen een veel hoger bedrag van 4.029 miljard won. In februari heeft het land nog eens 20 ton goud gekocht, waarmee haar totale goudvoorraad op 104,4 ton uitkomt.

    De data van de Bank of Korea laat die laatste stijging op het moment van schrijven nog niet zien. Gewaardeerd tegen actuele goudprijs is de Zuid-Koreaanse goudreserve nu bijna 6.000 miljard won waard. Vergeleken met begin 2011 is de goudvoorraad 7,25x zo groot geworden, maar is de waarde ervan ruim 57x zo groot.

    Zuid-Korea koopt sinds 2011 weer goud om haar reserves te diversifiëren

  • Australië wil handel met China drijven in eigen valuta

    Volgens The Australian wil de Australische premier Julia Gillard met China praten over directe inwisselbaarheid van de Australische dollar in de Chinese yuan renminbi. Deze week zal Gillard aanwezig zijn op het Boao Forum, onder andere in Beijing en Shanghai. Met een directe inwisselbaarheid van deze valuta zou de handel tussen de twee landen nog beter ondersteund worden.

    Dit bericht, waar de Australische premier zelf nog niets over wilde zeggen, past in een reeks van ontwikkelingen in de opkomende economieën. Steeds meer landen willen de afhankelijkheid van het dollarsysteem beperken, door onderlinge handel in eigen valuta mogelijk te maken en door lange termijn handelsovereenkomsten te sluiten in de eigen valuta. De centrale banken van Australië en China kwamen in 2012 al tot een valutaswap van 30 miljard Australische dollars, waarmee het handelen in de eigen valuta al gemakkelijker werd voor Australische bedrijven die zaken doen met China.

    China is de belangrijkste afzetmarkt voor Australië. In de eerste maand van dit jaar werd er voor $9,9 miljard Australische dollars al goederen en diensten verkocht in China. Volgens Arthur Sinodinos, de oppositieleider in Australie, verlangt het Australische bedrijfsleven al enige tijd naar een overeenkomst voor directe inwisselbaarheid van de twee valuta. Het zou vooral kostenverlagend werken.

    Ook andere landen hebben al samenwerking gezocht met China om de Amerikaanse dollar verder uit te kunnen sluiten. Een greep uit het archief van Marketupdate:

    Australie wil handelsrelatie met China intensiveren (Afbeelding van AFP)

    Steeds meer handel tussen China en Australië (Bron: Bloomberg)

  • Rusland wil contante betalingen beperken tot €7.500

    Moskou denkt op deze manier twee vliegen in één klap te kunnen slaan, maar experts zijn sceptisch. Al in 2014 wordt het maximaal toegestane bedrag voor contante betalingen bepaald op 600.000 roebels (~ €15.000) en een jaar later wordt deze limiet gehalveerd tot 300.000 roebels. Ook het salaris van werknemers mag vanaf dat moment niet meer contant betaald worden als het bedrijf meer dan 35 werknemers telt, zo valt op te maken uit het document dat de Russische minister van Financien naar de regering stuurde.

    Betalingen met bankpassen en creditcards bestaan als sinds 1969 in Rusland. Dat waren speciale 'Diners Club' kaarten die alleen geaccepteerd werden in specuaile winkels voor buitenlandse toeristen en Russen die buitenlands geld bij zich hadden. Dit soort kredietpassen waren in feite alleen voorbehouden aan de rijke Russen met een goede kredietwaardigheid.

    Terwijl betalingen met pinpassen in ons land  al veel populairder zijn dan betaling met contant geld kent de Russische economie nog relatief veel cash betalingen. Van alle banktransacties die men in Rusland registreert is 85% het opnemen van contant geld bij een bankautomaat. Tussen 2005 en 2011 verviervoudigde het gebruik van contant geld zelfs in Rusland, terwijl dat in ons land juist alleen maar minder lijkt te worden. Volgens schattingen van de Russische centrale bank wordt 90% van alle goederen in het land betaald met contant geld.

    Schaduweconomie

    Het Russische Ministerie van Binnenlandse Zaken en het nationale Comité voor Corruptiebestrijding schatten de omvang van de markt voor het witwassen en omzetten van geld op 3,5 tot 7 biljoen roebels (€88 tot €175 miljard), omgerekend ongeveer 60% van de Russische rijksbegroting. Door de omvangrijke schaduweconomie loopt de staat veel belastinggeld mis. Ook verdwijnt er ieder jaar veel geld uit de economie richting buitenlandse bankrekeningen. Volgens Sergey Ignatyev, voormalig voorzitter van de centrale bank van Rusland, is er alleen in 2012 al voor $50 miljard aan geld illegaal uit de economie weggelekt.

    Volgens Russia Beyond the Headlines kan het beperken van cash betalingen zorgen voor hogere prijzen voor auto's, woningen en vakantiereizen en andere grote uitgaven. Dat komt omdat banken nog steeds kosten in rekening brengen voor digitale betalingen. Het gaat dan al snel om 2 tot 4 procent, een aanzienlijk bedrag op een aankoop van omgerekend een paar duizend euro.

    Hoge transactiekosten

    Volgens Svetlana Kostromina van een Russische Volkswagen dealer wordt slechts één of twee van iedere 300 verkochte auto's digitaal betaald via een bankoverschrijving. Dat komt omdat de autodealer minimaal 1,8% over het bedrag moet doorrekenen aan de klant voor de bankkosten. Bij het aankopen van woningen zouden de kosten die banken vragen voor een bankoverschrijving nog veel hoger liggen, zo schrijft de Russische nieuwssite.

    Het mag duidelijk zijn dat een grote doorbraak van giraal geld in Rusland pas mogelijk is als deze kosten sterk teruggebracht zijn. Tot die tijd is het veel lucratiever om grote aankopen met briefgeld te doen.

    Russische roebels

  • Marc Faber: “Overheden zullen 20 tot 30 procent van mijn geld afnemen”

    Wie dacht dat de overheid alle kosten voor het redden van banken zal verhalen op alle belastingbetalers heeft het volgens Faber mis. “Totnogtoe waren bailouts voor rekening van de belastingbetaler. Maar vanaf nu zullen bailouts volgens mij ook gedragen gaan worden door de bezitters van financiele activa, de vermogende mensen. Dus als je vermogen hebt, dan zal daar op een dag 20 tot 30 procent van afgenomen worden”, zo verklaarde Marc Faber tegenover Bloomberg.

    Marc Faber ziet de situatie in Cyprus als een goed voorbeeld. Spaarders kregen een hoge rentevergoeding, maar hielden geen rekening met het hogere risico dat ze liepen. Volgens Faber moeten we af van een systeem als het deposito garantiestelsel, omdat het de motivatie bij spaarders wegneemt om zelf onderzoek te doen naar waar ze hun vermogen het beste kunnen parkeren. Integendeel, door het garantiestelsel zoeken spaarders juist meer riskante spaarrekeningen op. Volgens Faber zijn er in het ideale geval relatief veilige banken met een lage rentevergoeding en en meer risicovolle banken die een hogere rente bieden. Spaarders weten dat beter wat ze kunnen verwachten.

    Dijsselbloem

    De uitspraak van Faber komt niet bepaald uit de lucht vallen. Afgelopen week lichtte Jeroen Dijsselbloem de nieuwe Europese koers toe (of dat nou een 'blauwdruk' is of niet). Hij stelde dat we de rekening weer zoveel mogelijk terug moeten leggen, daar waar deze thuishoort. Niet langer moet de overheid primair de lasten dragen. In plaats daarvan moeten aandeelhouders, obligatiehouders én vermogende spaarders verlies nemen als een bank in de problemen komt. De nieuwe bail-in strategie kwam Dijsselbloem opmerkelijk genoeg op veel kritiek te staan. Blijkbaar vindt de samenleving het prettiger als de rekening bij de overheid neergelegd kan worden en vermogende mensen onder alle omstandigheden beschermd worden (waarom zijn die belastingen toch zo hoog…?).

    In het interview op Bloomberg praat Faber ons ook bij over de Amerikaanse aandelenmarkt, de crisissfeer in Europa en over goud. Faber denkt dat ook bezitters van fysiek goud vroeg of laat een deel van hun vermogen zullen verliezen. Hij zei dat het zelfs moeilijk zal zijn om vermogen te laten vluchten in goud.

     

  • Grafiek: Hoeveel spaarders zitten boven de €100.000 grens?

    Percentage onverzekerde spaarders

    De eerste grafiek is samengesteld door HSBC en is gebaseerd op data van de Europese Commissie. Deze geeft per land aan hoe de situatie destijds was voor de spaarders. In België bleek het spaartegoed van maar liefst 99,4% van alle spaarders op dat moment gedekt te zijn door het garantiestelsel. In Zweden lag die grens een stuk lager (of waren er meer vermogende spaarders), want hier viel ongeveer driekwart van alle spaarders in 2007 onder de bescherming van het deposito garantiestelsel.

    Percentage spaarders dat onder het deposito garantiestelsel valt (Grafiek via FT Alphaville)

    Verzekerd versus onverzekerd spaargeld

    De tweede grafiek is opnieuw gebaseerd op data van de europese Commissie, maar is samengesteld door JP Morgan. Die maakte een scheidingslijn op €100.000 en keek daarbij naar de totale bedragen die wel of niet onder een garantiestelsel zouden vallen. Door naar bedragen te kijken in plaats van naar het aantal klanten zien we een andere verdeling. In sommige landen blijkt meer dan de helft van het totale spaargeld in het banksysteem op 'grote' spaarrekeningen te staan. JP Morgan voegde eraan toe dat eind 2012 slechts 7% van al het spaargeld in het banksysteem van buitenlandse spaarders is. Cyprus en een aantal andere kleine landen vormden daar wellicht een uitzondering op, maar gemiddeld genomen blijkt het aandeel van buitenlandse spaarders relatief klein te zijn.

    In sommige landen is meer dan de helft van al het spaargeld geconcentreerd in 'grote' spaarrekeningen (Grafiek via FT Alphaville)

  • Amerikaanse banken schrijven $3 miljard af op studentenleningen

    Het bureau Equifax dat deze cijfers naar buiten bracht wees erop dat dit studiejaar meer mensen weer zijn begonnen met een opleiding, waarvoor de kosten ook nog eens hoger waren dan een jaar geleden. “De aanhoudende zwakte op de arbeidsmarkt beperkt de kansen die afgestudeerden hebben, waardoor er meer wanbetalingen zijn en er meer afgeschreven moet worden op de leningen”, zo lichtte Equifax econoom Amy Crews Cutts toe in het persbericht.

    Equifax analyseerde data van meer dan 500 miljoen klanten om trends in financiële markten te identificeren, zo schrijft Reuters. Eind 2011 stond er meer dan $1 biljoen aan studentenleningen open, waarvan een steeds groter gedeelte voor rekening is gekomen van de Amerikaanse overheid. Eerder deze maand schreef Marketupdate hoe de Amerikaanse overheid inmiddels meer consumptieve leningen verstrekt dan de reguliere financiële instellingen.

    De studentenleningen zijn verstrekt onder zeer gunstige voorwaarden, zoals een lange aflossingstermijn een lage rente. Mede daardoor groeide het aantal studentenleningen in de Amerikaanse economie razendsnel, terwijl andere (duurdere) leningen bij banken juist door consumenten afgebouwd werden. De kosten voor het halen van een diploma van een studie van vier jaar zijn de afgelopen tien jaar met 5,2% per jaar gestegen, wat voor veel studenten een aanleiding is geweest om meer te lenen. De lage rente moedigde deze leningen ook sterk aan.

    Goedkoop krediet

    De keerzijde van al dat goedkope geld is dat het aantal wanbetalingen nu ook snel aan het oplopen is. Van de 40 miljoen Amerikanen die een studentenlening open hebben staan heeft inmiddels 17% een betaalachterstand van meer dan 90 dagen, zo bleek uit data die de Federal Reserve onlangs publiceerde. Volgens het Amerikaanse Consumer Financial Protection Bureau (CFPB) kan de omvang van het aantal studentenleningen in de VS een negatieve impact hebben op de economie, omdat het voor veel Amerikanen de mogelijkheden beperkt om krediet op te nemen voor belangrijke aankopen zoals een huis of een auto.

    De CFPB wil stappen zetten om de last op de schuldenaren te verlichten, bijvoorbeeld door de regels voor terugbetaling te versoepelen en door meer toezicht te houden op niet-bancaire bedrijven die studentenleningen verstrekken.

    Volgens de New America Foundation, een non-profit organisatie van de overheid, is het huidige systeem van studentenleningen te complex geworden voor de schuldenaren. Ze pleiten voor een nieuw inkomensafhankelijk systeem dat het proces kan 'vereenvoudigen'. Sommige studenten zeggen niet te weten onder welk programma ze hun studentenlening kunnen terugbetalen. In andere gevallen wordt het terugbetalen van studentenleningen simpelweg uitgesteld, omdat eerst creditcardleningen en huur betaald moeten worden.

    Wanbetalingen studentenleningen loopt in hoog tempo op (Bron: NY Fed, Equifax)

  • Opmerkelijk: Een kluis in je matras

    De firma Caja de Ahorros Mi Colchón maakt matrassen met ingebouwde kluis

  • BRICS-landen willen alternatief voor IMF en Wereldbank oprichten

    De BRICS-landen, die gezamenlijk een valutareserve van $4,4 biljoen bezitten en die 43% van de wereldbevolking vertegenwoordigen, willen dat hun macht in het wereldwijde financiële systeem meer in overeenstemming is met hun groeiende economische macht. Momenteel wordt het inteationale financiële systeem nog gedomineerd door ‘Westerse’ instituties als het IMF en de Wereldbank. De BRICS-landen, dat zijn Brazilie, Rusland, India, China en Zuid-Afrika, roepen op tot een herziening van het management van deze twee instituties, die hun oorsprong vonden in Bretton Woods in 1944.

    Traditioneel zijn de leiders van de Wereldbank altijd Amerikanen en wordt het IMF geleidt door een Europeaan. De opkomende BRICS-landen, die steeds belangrijker worden in een verschuivende wereldeconomie, voelen zich onvoldoende vertegenwoordigd in de huidige inteationale financiële structuur.

    “De sterkste motivering voor de BRICS-landen is vrijwel zeker de creatie van nieuwe Bretton-Woods achtige instituties die zich meer richten op de opkomende economieën van deze wereld. Er is een machtsverschuiving gaande van de traditionele naar de opkomende economieën. Er zijn in de Westerse wereld veel geopolitieke zorgen over deze ontwikkeling”, zo verklaarde de CEO van Frontier Advisory, Martyn Davies.

    Hervorming noodzakelijk

    “We moeten de manier veranderen waarop de zaken gedaan worden tussen inteationale financiële instituties”, zo verklaarde de Zuid-Afrikaanse minister van Inteationale Relaties Maite Nkoana-Mashabane tijdens een speech die ze op 15 maart hield in Johannesburg. “We moeten deze hervormen”.

    De VS slaagde er niet in een overeenkomst uit 2010 na te komen die opkomende markten meer ruimte zou geven in het IMF, terwijl ze de Amerikaan Jim Yong Kim aanstelde als topman van de Wereldbank. Opnieuw ging een Amerikaan voor andere kandidaten die werden aangedragen uit Nigeria en Colombia.

    De ministers van Financiën en de gouveeurs van de centrale banken van de BRICS-landen zitten vandaag en morgen in het Zuid-Afrikaanse Durbanom de tafel om te praten over een gezamenlijke financiële institutie en het genoemde valutafonds. De wereldleiders van de BRICS-landen worden iets later verwacht.

    BRICS

    De naam BRIC-landen werd bedacht door Jim O’Neill van goldman Sachs Asset Management. Hij voorzag in 2001 dat deze vier landen tegen 2020 in economische kracht minstens zo machtig zouden kunnen zijn als de VS, gemeten naar economische activiteit. Vier jaar geleden kwam de regeringsleiders van deze vier landen bijeen en in decmeber 2010 werd ook Zuid-Afrika aan dit groepje toegevoegd.

    De handel tussen de BRICS-landen steeg vorig jaar naar omgerekend $282 miljard, meer dan tien keer zoveel als de $27 miljard in 2002. Naar verwachting kan de omvang van de handel tussen deze vijf opkomende economieën in 2015 de $500 miljard bereiken. Die gegevens vond Bloomberg bij de Braziliaanse regering.

    O’Neil zei er het volgende over in een email naar de redactie van Bloomberg:

    “Als ze erin slagen een BRICS-bank te introduceren is dat een hele prestatie. Het symboliseert in elk geval dat ze als politieke groep iets kunnen bereiken en het zal in de toekomst mogelijk nog veel meer kunnen betekenen Ook betekent het dat ze een eigen soort van Wereldbank zullen hebben, die kan helpen bij het financieren van projecten die de infrastructuur verbeteren en de handel bevorderen.”

    In principe kunnen de leiders van de BRICS-landen tijdens dit topoverleg al een dergelijke ontwikkelingsbank in het leven roepen, maar er zou nog steeds discussie zijn over hoe een dergelijke alteatieve Wereldbank moet gaan opereren en waar de financiële middelen vandaan moeten komen. Volgens Mikhail Margelov, gezant van de Russische president tijdens het BRICS-topoverleg, hoeft er deze week nog geen gedetailleerde overeenkomst verwacht te worden. Rusland heeft de voorkeur uitgesproken om de eerste contributie val ieder land te beperken tot $10 miljard. Dat zei hij volgens Bloomberg op 15 maart tijdens een interview in Moskou.

    Valutaswaps

    “Het zal nog wel even duren voordat het voor deze bank zinvol wordt om bijvoorbeeld een spoorweg te financieren”, zo licht analist Simon Freemantle van Standard Bank Group toe. Deze financiële instelling is de grootste kredietverstrekker van Zuid-Afrika. Volgens de Zuid-Afrikaanse minister van Handel, Rob Davies, is ook een gezamenlijke valutaswap nog ver weg. In oktober maakte de Braziliaanse minister van Financiën, Guido Mantega, bekend dat de valutaswap wordt vormgegeven naar het ‘Chiang Mai Initiative’, dat Japan, China, Zuid-Korea en tien andere Zuidoost Aziatische landen toegang geeft tot $240 miljard aan noodliquiditeit. Dat geld is bedoeld om wereldwijde financiële schokken op te vangen.

    De extreem lage rente in de VS, Japan en in Europa hebben de interesse van buitenlandse beleggers gewekt. die willen steeds meer investeren in beter renderende beleggingen in de opkomende economieën. Brazilië waarschuwde eerder al voor een valutaoorlog, indien landen een strategie hanteren die de export moet stimuleren middels het zwakker maken van de eigen valuta.

    De BRICS-landen willen meer tegenwicht bieden aan instituties als de Wereldbank en het IMF (Afbeelding: AFP / Getty Images)

  • Bank of Japan wil rente verlagen met aankoop staatsobligaties

    Kuroda zei dat het één van de beleidsopties van de centrale bank is om de looptijd van de staatsobligaties die ze koopt op te rekken van drie naar vijf jaar. Ook gaf de gouveeur van de Bank of Japan aan dat de centrale bank ook meer riskante financiële activa kan kopen, maar daar zouden de negen leden van het bestuur van de centrale bank zich eerst over moeten buigen.

    “We gaan nauwkeurig onderzoeken wat de meest effectieve stap is, zodat we volledig gebruik maken van de capaciteiten die de Bank of Japan heeft”, zo verklaarde Kuroda dinsdag in het Japanse parlement tijdens de halfjaarlijkse toelichting van het beleid van de centrale bank en de toestand van de economie.

    Alles doen wat mogelijk is

    Kuroda zegt er alles aan te doen wat binnen haar mogelijkheden ligt om de 2% inflatie te bereiken, maar dat het uitbreiden van de monetaire basis – of geld op bankrekeningen – alleen niet genoeg is. “Monetaire verruiming heeft een zeker effect op de economie, maar we moeten niet alleen op dat effect vertrouwen”. De gouveeur van de Bank of Japan benadrukte de noodzaak van de centrale bank om zich te richten op bezittingen die het meest effectief de kosten van het lenen en de risicopremie omlaag kunnen brengen.

    “De Bank of Japan zal haar balans uitbreiden door staatsobligaties met een langere looptijd te kopen. Door aankopen te diversificeren richting schuldpapier met een langere looptijd kan de rentecurve omlaag gebracht worden”, zo lichtte hij toe. Naast staatsobligaties met een looptijd van drie jaar zullen nu ook exemplaren met een looptijd van vijf jaar aan de balans worden toegevoegd, zo schrijft Reuters.

    Kuroda heeft zich geschikt naar de wens van de Japanse president Shinzo Abe om een agressiever monetair beleid te voeren dat de inflatie verder moet aanjagen. De vorige gouveeur van de Bank of Japan hield zijn poot stijf en moest uiteindelijk het veld ruimen voor Kuroda, die wat minder moeite heeft met het aanzetten van de geldpers.

    Wisselkoersbeleid

    De Japanse premier spreekt van het stoppen van de deflatie. Sinds juli vorig jaar was er iedere maand sprake van een negatiefe jaar-op-jaar prijsontwikkeling. Toch valt niet te ontkennen dat de Japanse premier ook een actief wisselkoersbeleid voert. Door steeds te benadrukken dat de inflatie omhoog moet en dat de centrale bank daarvoor zal zorgen drijft hij valutahandelaren uit de yen. Sinds begin oktober vorig jaar heeft de Japanse valuta al bijna 20% van haar waarde verloren ten opzichte van de dollar en de euro. Vooralsnog blijkt de strategie van een goedkope yen nog geen vruchten af te werpen, want de afgelopen twee maanden zag het land een tekort op de handelsbalans.

    Kuroda zorgt dat er genoeg geld gedrukt wordt door de Japanse centrale bank (