De Bank of Japan heeft donderdag aangekondigd de geldhoeveelheid te zullen verdubbelen. Ook streeft de centrale bank ernaar om de inflatie zo snel mogelijk naar 2% te brengen, in elk geval binnen twee jaar. Haruhiko Kuroda, de gouverneur van de Bank of Japan, zei dat de schaal waarop de monetaire stimulering zal plaatsvinden “ongebruikelijk groot” is. Dat is volgens hem nodig, omdat de inflatiedoelstelling met incrementele stapjes niet snel bereikt zal worden.
De centrale bank voegt zich bij de Federal Reserve en een aantal andere centrale banken, die ook geld bijdrukken in de hoop dat de economie weer aantrekt. Consumenten en bedrijven moeten weer meer geld uitgeven, zodat we in een opwaartse cyclus terechtkomen die een einde maakt aan twee decennia van economische malaise, zo redeneert de Bank of Japan.
Financiële markten waren bang dat Kuroda de verwachtingen niet waar zou maken en niet ver genoeg zou gaan in zijn monetaire beleid. Dat is hem toch gelukt, want markten waren opgelucht toen de persverklaring van de centrale bank naar buiten werd gebracht. De yen werd meteen een stuk minder waard ten opzichte van de dollar, want de wisselkoers liep op van 92,8 naar 95,5 yen per Amerikaanse dollar. De Nikkei index steeg na de bekendmaking van het nieuws van de Bank of Japan van 12.165 naar 12.634 punten, een stijging van bijna 500 punten. De index sloot de dag 2,2% hoger, terwijl die halverwege de dag nog behoorlijk in het rood stond. De rente op Japanse 10-jaars staatsobligaties ging met zeven basispunten omlaag en staat nu op 0,49%.
Kuroda heeft beloofd alles uit de kast te trekken om het inflatiedoel van 2% binnen twee jaar te halen. De nieuw ingeslagen weg kreeg unanieme steun van alle negen leden in het bestuur van de Bank of Japan. De Japanse president Shinzo Abe heeft hiermee eindelijk greep gekregen op het monetaire beleid. De voorganger van gouveeur Kuroda, Masaaki Shirakawa, moest het veld ruimen omdat hij bezwaar maakte tegen een monetair beleid dat actief aanstuurt op het verhogen van de inflatie.
De Japanse minister van Economische Zaken, Akira Amari, prees de nieuwe gouveeur van de Bank of Japan voor het gekozen beleid. Kozo Yamamoto van de Liberaal Democratische Partij (dezelfde partij waar premier Abe bij hoort), zei dat dit de eerste stap is om uit de deflatie te komen en een veel hogere nominale groei te bewerkstelligen. “Een verdubbeling van de geldhoeveelheid was nodig om dat doel te bereiken”, zo lichtte hij toe.
Geldpersfinanciering door de Bank of Japan
De Bank of Japan heeft in feite toegegeven aan de wens van de overheid. De geldpers is gekaapt en daarmee is de ogenschijnlijke onafhankelijkheid van de centrale bank afgeworpen. De Bank of Japan hanteert een rentetarief van 0,1%, maar dat is niet meer het belangrijkste beleidsinstrument. Dat is de (virtuele) geldpers geworden, waarmee de monetaire basis jaarlijks met ¥60 tot ¥70 biljoen (omgerekend €500 tot €580 miljard) opgeschroefd zal worden.
Op dit moment is de monetaire basis in Japan ongeveer ¥138 biljoen (omgerekend €1.150 miljard). De centrale bank zal vooral staatsobligaties kopen (¥50 biljoen), maar ook aandelen en bedrijfsobligaties (respectievelijk ¥2,2 en ¥3,2 biljoen).
Het idee achter deze maatregel is dat de toegenomen hoeveelheid geld in circulatie de prijzen zal opdrijven van financiële activa, waardoor mensen met aandelen of ander kapitaal aangemoedigd worden meer geld uit te geven. “Als de prijzen niet stijgen, dan zullen ook de lonen niet stijgen. Als mensen geloven dat de prijzen over zes maanden hoger staan dan nu, dan denk ik dat ze beter nu geld uit kunnen geven dan over zes maanden”, zo verklaarde president Abe dinsdag in het parlement.
Critici betwijfelen of het beleid van Shinzo Abe daadwerkelijk een positieve impact zal hebben op de consumentenbestedingen. De centrale bank doet het verwijt dat ze de schulden van de overheid financiert van de hand. Ze stelt in haar verklaring dat het opkopen van staatsobligaties “slechts monetair beleid is en dat het niet bedoeld is om fiscale tekorten te financieren”.
De Bank of Japan zegt dat haar ‘reflatiestrategie’ alleen werkt als hogere inflatieverwachtingen consumenten en bedrijven ertoe brengt om aankopen naar voren te halen. Consumenten en bedrijven die juist hun aankopen uitstelden hebben gezorgd voor de jarenlange deflatie, aldus de Bank of Japan. Ook de lagere productiekosten in China en de vergrijzing van de Japanse bevolking worden aangehaald als oorzaken van dalende prijzen.
Hieronder ziet u de vijf pagina’s tellende verklaring van de Bank of Japan. Daaronder staan nog een aantal grafieken die de reactie van de financiele markten op het nieuwe stimuleringsprogramma van de Bank of Japan weergeven…
In grafieken….
Nikkei 225 (Bron: Yahoo Finance)
Japanse yen versus US dollar (Bron: Yahoo Finance)
Rente op Japanse 10 jaar staatsobligaties (Bron: Bloomberg)
Goudprijs in Japanse yen (Bron: Goldprice.org)
Prognose bankbalans Bank of Japan (Bron: SocGen, via Zero Hedge)
Prognose groei monetaire basis Japan (Bron: SocGen, via Zero Hedge)
De magische handen van gouveeur Kuroda brengen de markt in beweging
