Categorie: Financiële markten

Analyse: Stresstest Europese banken
Afgelopen vrijdag werden de resultaten van de stresstest voor Europese banken vrijgegeven door de Europese Bankenautoriteit (EBA). Waarschijnlijk heeft u daar al het een en ander over meegekregen op het journaal of in andere media. We vatten de belangrijkste resultaten voor u samen en kijken vervolgens nog eens kritisch welk scenario de Europese toezichthouder voor de banken precies heeft doorgerekend.

Resultaten

De resultaten van de stresstest bevestigen dat Monte dei Paschi di Siena er inderdaad beroerd voor staat. In het scenario dat door de EBA werd doorgerekend zou de kapitaalbuffer van deze bank dalen van het huidige niveau van 12% naar -2,23%. Van alle 51 banken die in de stresstest werden meegenomen was Monte dei Paschi die Siena de enige met een negatieve kapitaalratio. Zie ook onderstaande grafiek uit het rapport.

Een andere bank die de laatste tijd veel aandacht op zich weet te vestigen is Deutsche Bank, de grootste financiële instelling van Duitsland. Deze bank ziet haar kapitaalbuffer in het ongunstige scenario dalen van 13,19% naar 7,8% in 2018. Daarmee doet de bank het niet slechter dan een concurrent als Commerzbank, die haar kapitaalratio ziet dalen van de huidige 13,77% naar 7,42% in 2018.

Kapitaalratio banken in stresstest (Bron: EBA)

Monte dei Paschi di Siena

De Italiaanse probleembank moet snel haar kapitaalbuffer versterken om het vertrouwen van de financiële markten te winnen. Volgens de laatste berichten heeft de bank een plan bedacht om een deel van haar slechte leningen van de balans te halen en onder te brengen in het Italiaanse reddingsfonds Atlante. Ook zou de bank van plan zijn €5 miljard aan nieuw kapitaal op te halen. We zullen deze ontwikkelingen de komende tijd voor u in de gaten blijven houden. Barclays schetste de contouren van dit reddingsplan…

Monte dei Paschi die Siena wil slechte leningen verkopen (Bron: Barclays, grafiek via Holger Schaepitz)

Hoe zwaar was de stresstest?
Als we de resultaten van de stresstest mogen geloven staan de belangrijkste Europese banken er nu inderdaad beter voor dan een aantal jaar geleden. Zelfs de minder sterke Spaanse en Italiaanse banken weten in het crisisscenario hun kapitaalratio boven de 7% te houden. Maar betekent dat ook dat we ons geen zorgen meer hoeven te maken over de Europese bankensector?
- Als eerste merken moeten we opmerken dat de Griekse en Portugese banken niet in het onderzoek zijn meegenomen. Juist in deze landen is het percentage slechte leningen op de balans van banken relatief hoog. Had de toezichthouder deze wel meegenomen, dan waren er waarschijnlijk meer banken door het ijs gezakt.
- Ten tweede is op voorhand moeilijk te zeggen hoe spaarders en beleggers zullen reageren op het omvallen van een bank als Monte dei Paschi. Volgens de Europese regels moet de bail-in in werking treden om een bank overeind te houden, wat betekent dat vermogende spaarders een deel van hun geld verliezen. Welke gevolgen heeft dat voor het gedrag van spaarders? Dat soort secundaire effecten zijn in een stresstest lastig te meten.
- Ten derde is er in het scenario van de Europese Bankenautoriteit geen rekening gehouden met landen die hun schulden niet meer kunnen betalen. Dat is binnen de Eurozone natuurlijk wel een risico, omdat landen binnen een muntunie zelf geen geld kunnen bijdrukken. Dreigt een land toegang tot de kapitaalmarkt te verliezen - zoals Griekenland in 2011/2012 - dan is er zeker kans op een zogeheten default. Dat kan weer gevolgen hebben voor de zogeheten 'credit default swaps', waarmee beleggers het risico op een default kunnen afdekken. Toen de financiële crisis in 2008 uitbrak bleek al snel dat verzekeraar AIG haar verplichtingen niet na kon komen en door de staat gered moest worden. Deze risico's zijn dus niet onder alle omstandigheden af te dekken.
Systeemrisico
De stresstest geeft een interessant inzicht in hoe de banken er in verhouding tot elkaar voor staan, maar het geeft heel weinig zekerheid over de stabiliteit van de bankensector als geheel. We hebben in 2008 gezien dat de verwevenheid van banken zeer groot is en dat het omvallen van één bank als een domino-effect kan doorwerken op andere banken. Weliswaar is het depositogarantiestelsel in de Eurozone verruimd tot €100.000, maar dat is nog steeds een bedrag dat door de banken zelf opgehoest moet worden. Komt een grote bank in moeilijkheden, dan krijgen andere banken daarvoor de rekening gepresenteerd. De garantie van uw spaargeld is dus geen harde garantie. Ook brengt de bail-in nieuwe risico's met zich mee die het gedrag van spaarders kan beïnvloeden.
Welk scenario heeft de EBA getest?
Begin dit jaar maakte de Europese Bankenautoriteit al bekend hoe de stresstest eruit zou komen te zien. De toezichthouder gaat uit van een scenario waarbij de economie de komende jaren in totaal 2,5 tot 5 procent minder groeit dan verwacht, waarin de rente op staatsleningen stijgt en waarin de aandelenkoersen en huizenprijzen dalen. Ook werden schommelingen in de wisselkoers en een daling van de export in het scenario meegenomen. We hebben de belangrijkste variabelen uit de stresstest op een rij gezet. Zo kunt u zelf beoordelen of de stresstest zwaar genoeg is geweest of niet. Naar ons oordeel is het scenario veel milder dan de crisis die ons in 2008 getroffen heeft. Zou er dus weer zo'n crisis komen, dan kunnen de resultaten nog veel slechter uitpakken.
- Rente op Amerikaanse staatsobligaties stijgt met 250 basispunten (2,5 procentpunt)
- Rente Duitse staatsobligaties stijgt met 80 basispunten
- Lange termijn rente in de hele EU stijgt met 71 basispunten in 2016, 80 basispunten in 2017 en 68 basispunten in 2018
- Wisselkoers van Oost-Europese valuta dalen met 8 tot 24 procent tegenover de euro
- Wisselkoers Zwitserse frank stijgt met 23% tegenover de euro
- Aandelen dalen in 2016 wereldwijd met 36% en in Europa met 25,4%. In 2018 staat Europese aandelen nog maar 16,4% lager
- Olieprijs daalt met 48% in 2016 en blijft in 2017 en 2018 44% lager
- Interbancaire rente voor periode van drie maanden stijgt met 33 basispunten
- Europese export 8% lager dan verwacht in 2017 en 6,5% lager dan verwacht in 2018
- Huizenprijzen in 2018 liggen 21% lager dan de verwachting
- Commercieel vastgoed ligt in 2018 23% beneden verwachting
- Werkloosheid EU stijgt 11,6% in 2018, dat is 2,8 procentpunt meer dan verwacht
Economische groei (Bron: EBA)

Ontwikkeling rente staatsleningen (Bron: EBA)

Daling aandelenmarkten in stresstest (Bron: EBA)

Ontwikkeling huizenprijzen (Bron: EBA)

Prijsontwikkeling commercieel vastgoed (Bron: EBA)
1 augustus 2016
Beleggers vertrouwen Deutsche Bank niet meer

Het vertrouwen in Deutsche Bank is mede door de slechte cijfers over het tweede kwartaal naar een nieuw dieptepunt gedaald. Beleggers waarderen de bank op dit moment 65% lager dan de boekwaarde, het laagste niveau in meer dan vijftien jaar. Zelfs in het heetst van de financiële crisis van 2008 en 2009 werd het aandeel van de bank niet zo laag gewaardeerd als nu, zo concludeert Bloomberg.

Deutsche Bank heeft meer dan 100.000 werknemers en is daarmee een van de grootste banken van Europa. Maar door hoge kosten en een tegenvallende winstgevendheid zien beleggers steeds meer risico’s. Schadeclaims ten aanzien van slechte financiële productie die de bank de laatste jaren aan klanten verkocht heeft doen de reputatie ook geen goed.

Marktwaarde van de bank is 65% lager dan boekwaarde (Grafiek via Bloomberg)

Deutsche Bank in de problemen

Moet de bank in de toekomst overeind gehouden worden, dan zullen aandeelhouders en obligatiehouders grote verliezen moeten nemen. Dat scenario zal men koste wat kost proberen te voorkomen, maar de financiële markten zijn toch niet helemaal gerust op een goede afloop. De kosten om je te verzekeren tegen een default van Deutsche Bank waren begin deze maand zelfs hoger dan in 2008. Ook noemde het IMF de bank onlangs als het grootste risico voor de stabiliteit van het financiële systeem.

Nu de marktwaarde van de bank twee derde lager ligt dan de boekwaarde kun je jezelf de vraag stellen: Zijn beleggers te negatief geworden of staan de bezittingen van Deutsche Bank tegen een veel te hoge waarde op de balans?

Analisten zeer negatief over Deutsche Bank (Grafiek via Bloomberg)

28 juli 2016
Deutsche Bank 5% lager na slechte resultaten

Deutsche Bank waarschuwt voor een meer ingrijpende reorganisatie in het bedrijf, na de publicatie van teleurstellende cijfers over het tweede kwartaal van dit jaar. De omzet van de bank daalde met 20% ten opzichte van een jaar geleden, terwijl een groot deel van de winst verdampte. Werd er in het tweede kwartaal van vorig jaar nog €798 miljoen verdiend, nu was dat nog maar €20 miljoen. Dat was overigens minder slecht dan het verlies van €105 miljoen waar analisten rekening mee hielden.

De daling van de omzet en de winst van Deutsche Bank is voor een deel het gevolg van de ‘Brexit’, waardoor de risicopremies zijn toegenomen en de waarde van bankaandelen onder druk kwam te staan. Ook daalde de winstgevendheid van de obligatiehandel met 19% als gevolg van het afstoten van transacties van meer risicovolle obligaties. Deutsche Bank wist wel te profiteren van de toegenomen valutahandel na het Britse referendum over de ‘Brexit’.

Deutsche Bank onder druk
"Als de huidige zwakke economische omstandigheden aanhouden, dan moeten we meer ambitieus zijn in de timing en intensiteit van de hervormingen", zo schrijft directeur John Cryan in een persverklaring. Op de beurs zakte het aandeel van de bank woensdag met 5% en stond er rond het middaguur een koers van €12,20 op de borden. Begin deze maand zakte het aandeel Deutsche Bank in de nasleep van de Brexit en met de dreiging van een Italiaanse bankencrisis naar een 30 jaars dieptepunt van €11,44. De huidige koers ligt al onder het laagste niveau van begin 2009, toen een aantal financials op omvallen stonden en door de staat gered moesten worden. Beleggers maken zich zorgen over de exposure die de grootste bank van Duitsland heeft aan andere landen en vrezen meer schadeclaims voor niet-deugdelijke financiële producten die de bank verkocht heeft, zoals rentederivaten en slechte hypotheekportefeuilles. En dan hebben we het nog niet eens over de derivatenpositie van ruim €50 biljoen.
Stresstest
Aanstaande vrijdag publiceert de Europese Bankautoriteit (EBA) de resultaten van haar onderzoek van de 53 grootste Europese banken. We wachten deze resultaten vol spanning af. Hieronder alvast een infographic van het rampzalige koersverloop van Deutsche Bank van de afgelopen tien maanden.

De neergang van Deutsche Bank (Infographic via Visual Capitalist)

27 juli 2016
Europa strompelt naar nieuwe (Italiaanse) bankencrisis

Het houdt maar niet op voor Europa. De ene crisis is nog niet afgewend of de volgende dient zich weer aan. Europa moet nog beginnen aan het oplossen van de crisissituatie als gevolg van de Brexit, maar de volgende crisis doemt alweer op. Door de Brexit zijn ongeruste beleggers op grote schaal afscheid gaan nemen van onzekere beleggingen. Vooral de financiële sector moest het daarbij ontgelden. Er leven grote twijfels over de gezondheid van deze Europese sector. De Bloomberg ‘Europe 500 Banks and Financial Services Index’ is gedaald naar het laagste niveau sinds november 2011. Dat was ook een tijd dat Europa dreigde weg te zinken in de financiële crisis.

Italiaanse banken

Beleggers zijn vooral ongerust over de bancaire sector in Italië. Nagenoeg alle grote banken in dat land kampen met zeer forse financiële problemen. UniCredit, de grootste bank van het land, heeft nog een marktkapitalisatie van amper €12 miljard. De bank dreigt te bezwijken onder dubieuze leningen met een waarde van $51 miljard. Alle Italiaanse banken torsen een last van €198 miljard aan slechte leningen. Als we daar nog de leningen bij tellen waarover twijfels bestaan, dan hebben de probleemgevallen een waarde op papier van €360 miljard. Die last is in de crisisjaren alleen maar gegroeid en dat onderstreept dat het nu hoogste tijd is om krachtdadig in te grijpen.

Banca Monte dei Paschi di Siena, de oudste bank van het land, staat symbool voor de problemen in de sector. De bank heeft voor de derde keer sinds het uitbreken van de financiële crisis bij de overheid aangeklopt voor steun. Twee steunrondes hebben baat gebracht. Op de balans staat nog steeds een bedrag van € 47 miljard aan dubieuze leningen. Dat is ongeveer een derde van de totale leningenportefeuille. Ondanks alle steun is de bank niet in staat gebleken de leningenportefeuille substantieel te saneren.

Herkapitaliseren
De Italiaanse overheid heeft nu plannen om de sector op grote schaal te herkapitaliseren. Dat is echter een vorm van staatssteun en daar zijn Brusselse technocraten fel tegen gekant. Ze willen niet opnieuw de belastingbetaler laten opdraaien voor problemen die door de banken zelf zijn veroorzaakt. Sinds 2015 is er dan ook een wet van kracht die voorschrijft dat vooral de aandeelhouders en obligatiehouders de zwaarste financiële klappen moeten dragen. Volgens de Italiaanse overheid is staatssteun echter geoorloofd als er sprake is van een heuse noodsituatie en die is er sinds de Britten voor uitreden hebben gestemd. Dat denkt bijvoorbeeld ook de voorzitter van de Franse Bank Société Generale, Lorenzo Bini Smaghi. Hij vroeg zich recentelijk hardop af waar voor Europa de wijsheid in school om zich rigide aan de regels te houden als daardoor de crisis vanuit Italië kan overslaan naar de rest van Europa. Dat is heel goed mogelijk, want niet alleen de Italiaanse banken zijn zwak gekapitaliseerd, maar bijvoorbeeld ook heel veel Duitse banken staan er slecht voor.

Monte dei Paschi doet het veel slechter dan andere Italiaanse banken
Natuurlijk is de Europese Commissie niet blind voor de problemen. Nog onlangs gaf de Europese Commissie Italië toestemming garant te staan voor een bedrag van €150 miljard aan liquiditeiten voor de bancaire sector. Een dergelijke steun is geoorloofd binnen de huidige regelgeving. Het zijn uiteraard de noordelijke lidstaten die erop hameren dat van staatssteun geen sprake kan zijn. Het is echter deze starre opstelling die er voor gezorgd heeft, dat bijvoorbeeld de Griekse crisis veel langer duurde dan nodig was. De uiteindelijke kosten voor het redden vielen ook veel hoger uit dan nodig was. Brussel is echter niet gespecialiseerd in krachtdadig beslissingen nemen, liever moddert het rechtlijnig eindeloos voort. De Italiaanse bankencrisis kan wel eens heel lang gaan duren en heel kostbaar worden. Cor Wijtvliet Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

25 juli 2016
Monte dei Paschi wil slechte leningen verkopen
Monte dei Paschi di Siena heeft een plan bij de ECB neergelegd om een deel van haar slechte leningen te verkopen, zo schrijft Reuters op basis van verschillende bronnen. De derde grootste bank van Italië heeft meer dan 30% aan slechte leningen op de balans, die de stabiliteit van de bank in gevaar kunnen brengen. Door een pakket van ongeveer €10 miljard aan slechte leningen te verkopen kan de bank haar balans versterken.

De ECB wil dat Monte dei Paschi de komende 2,5 jaar voor €9,6 miljard aan slechte leningen van haar balans haalt, leningen die slechts tegen 37% van de oorspronkelijke waarde in de boeken staan. Er heeft al een afschrijving van meer dan zestig procent plaatsgevonden, maar de marktwaarde van de leningen zou nog veel lager kunnen liggen. Reuters schrijft dat de slechte leningen bij verkoop waarschijnlijk tussen de 27 en 33 procent van de nominale waarde zullen opleveren. Dat betekent dat de bank een verlies zal moeten nemen van tussen de €1 en €2,7 miljard.

Slechte leningen

De ECB deed eerder al een schriftelijk verzoek aan Monte dei Paschi om haar kapitaalbuffers te versterken, maar dat blijkt onder de huidige omstandigheden erg moeilijk. Beleggers hebben weinig vertrouwen in de bank, want op de beurs is het aandeel van de oudste bank ter wereld dit jaar al met 75% gedaald. Dat is aanzienlijk meer dan andere Italiaanse bankaandelen, die in dezelfde periode ongeveer de helft minder waard werden.

Het is de vraag wie de slechte leningen van deze Italiaanse bank kan overnemen. Mogelijk kunnen deze ondergebracht worden bij Atlante, een noodfonds dat in alle haast door de Italiaanse bankensector zelf in elkaar is gezet. Een alternatief is om de slechte leningen te verkopen aan de Italiaanse staat, mits Europa daar toestemming voor geeft.

De ECB wil het voor banken makkelijker maken hun slechte leningen te verkopen, zo maakte ECB-president Draghi gisteren bekend. De centrale bank heeft zelf geen plannen om slechte leningen van banken over te nemen.

Lees meer over de Italiaanse bankencrisis:
22 juli 2016
Meer jongeren beginnen met beleggen

Beleggen wint snel aan populariteit onder jongeren. Zij investeren in verschillende opzichten anders dan de oudere generatie. De drempel van de beurs lijkt voor jongeren omlaag te gaan. Een rondgang van Z-Today langs enkele banken en brokers wees begin juni uit, dat het aantal beleggende twintigers en dertigers snel toeneemt. Bij ABN AMRO was vorig jaar 16% van de beleggers jonger dan 34 jaar. In 2014 was dat nog maar 10%. En bij broker DeGiro is het aandeel klanten onder de dertig gegroeid van 20% in 2013 tot 34%.

Jongeren en fondsbeleggen

Behalve aandelen zijn ook beleggingsfondsen in toenemende mate in trek bij jongeren. Van de bestaande Robeco-klanten is 11% tussen de 18 en de 29 jaar, maar bij de nieuwe klanten ligt dat percentage ongeveer twee keer zo hoog. Inmiddels is ruim 20% van de klanten van Robeco jonger dan 30, terwijl dat twee jaar geleden nog geen 18% was.

Beleggen onder de 18 vindt nog maar mondjesmaat plaats. Jonge ouders die zelf beleggen en de termijn van 18 jaar lang genoeg vinden om hun studiepotje voor zoon of dochter te gaan beleggen, nemen wel toe in aantal.

Sparen is minder vanzelfsprekend
De groeiende populariteit van beleggen onder de jongere generatie heeft verschillende oorzaken. Het sparen is twintigers en dertigers minder met de paplepel ingegeven dan veel ouderen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat er bijna altijd een reserve wordt aangehouden op een spaarrekening. Maar de huidige, lage rentestand vormt vaker aanleiding om op zoek te gaan naar alternatieven voor een deel van het vermogen. Met name voor jongeren die wat meer risico durven te nemen, is de aandelenmarkt dan een aantrekkelijk alternatief. Ook kan de aandelenmarkt een alternatief zijn voor jongeren die geld voor een langere tijd kunnen missen en al een buffer spaargeld hebben.
Terugtredende overheid
Ten slotte zou ook meespelen dat er in de media steeds meer aandacht komt voor de gevolgen van de terugtredende rol van de overheid. Hierdoor is het voor Nederlanders zaak om zelf meer geld opzij te zetten voor later, bijvoorbeeld als aanvulling op het pensioen of voor het opvangen van toekomstige zorgkosten. Uit onderzoek blijkt echter dat jongeren voornamelijk beleggen voor doelen die minder ver in de toekomst liggen, zoals de afbetaling van de hypotheek of als aanvulling op de inkomsten.
Anders beleggen
Er zijn enkele verschillen tussen de wijze waarop jongeren en ouderen beleggen. Uit onderzoek dat Binck vorig jaar liet uitvoeren, blijkt dat de portefeuille van ouderen vaak wat beter is gespreid. Daarnaast hebben jongeren een voorkeur voor technologieaandelen. In lijst van aandelen waarin het meest belegd wordt door klanten jonger dan 30 jaar, staan vooral bekende internetbedrijven, zoals Google, Facebook, Twitter en Yahoo. De oudere generatie is vaak veel minder bekend met internet en social media, zodat deze ondernemingen niet voorkomen in de 50 meest populaire aandelen van deze groep.
Belangrijke informatie: Robeco Institutional Asset Management B.V. heeft een vergunning als beheerder van ICBE’s en ABI’s van de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam.

19 juli 2016
Nieuwe records op de beurs. En nu?

De belangrijkste beursindex ter wereld, de Amerikaanse S&P 500, bereikte afgelopen week een nieuw record. Nooit eerder stond deze index hoger dan nu. Voor de Dow Jones geldt precies hetzelfde. De records zijn opvallend te noemen wanneer u weet dat de totale winst van de bedrijven in de S&P 500 al vier kwartalen op rij daalt. En voor dit kwartaal wordt opnieuw een winstdaling voorzien.

De beurs stijgt, maar de bedrijfswinsten dalen

Vanwege de in waarde gestegen dollar is de winst die Amerikaanse bedrijven buiten de Verenigde Staten behalen in dollars gerekend minder waard geworden. En vanwege de fors gedaalde olieprijs zagen energiebedrijven de winst flink dalen en moest bovendien stevig worden afgeboekt. De tegenwind die samenhangt met beide effecten zal echter op vrij korte termijn gaan liggen. Het afgelopen jaar is de dollar niet meer zoveel sterker geworden en bovendien is de olieprijs al zo’n 70% gestegen vergeleken met de laagste niveaus van begin dit jaar.

Redelijke waarderingen

Waarschijnlijk dat de winst van de bedrijven in de S&P 500 binnen enkele kwartalen weer opwaarts zal tenderen. Dit vanwege de gestage groei van de Amerikaanse economie en vermindering van de genoemde negatieve effecten. Uitgaande van de verwachte winst voor de komende vier kwartalen komt de koers/winst-verhouding voor de S&P 500 nu uit op 16,5.

Een waardering van 16,5 keer de winst is iets lager dan het langjarig gemiddelde van 16,7 keer de winst. Hierbij merken we nog op dat de extreem lage renteniveaus eigenlijk juist een wat hoger dan gemiddelde waardering zouden rechtvaardigen.

Perspectief
Begin dit jaar was sprake van paniek op de aandelenmarkten en niet eerder begonnen aandelen het jaar zo slecht als dit jaar. En meer recent was sprake van enige paniek vanwege de sterke koersdalingen die volgden op het nieuws dat de Britten voor een vertrek uit de Europese Unie hadden gestemd. Het schetsen van enig perspectief lijkt zo bezien geen slecht idee. Tussen het jaar 1900 en 2000 steeg de Dow Jones van 66 punten tot 11.497 punten. Dat is een gemiddelde stijging van 5,3% per jaar. Veronderstellen we eenzelfde rendement voor de toekomst - onredelijk lijkt ons dit niet - dan impliceert dit een stand van ongeveer 30.000 punten omstreeks het jaar 2025. Om rond 2050 voor het eerst boven de 100.000 punten uit te komen. Waar menig belegger de schrik van de dalingen van eerder dit jaar nog amper te boven is en sommige beurzen op een recordstand staan geven wij beleggers de raad niet zozeer te focussen op de korte termijn. Momenteel lijken aandelenmarkten nog geenszins overgewaardeerd en goed bezien zijn nog veel hogere niveaus uiteindelijk gewoon een kwestie van tijd... Hendrik Oude Nijhuis Over de auteur: Hendrik Oude Nijhuis is een expert op het gebied van value investing en medeoprichter van Kingfisher Capital, een op value investing principes gebaseerde business model & investment research boutique. Hij heeft uitgebreid onderzoek verricht naar de investeringsstrategieën van value investors als Warren Buffett. Zijn publicaties zijn verschenen in zowel Nederlands- als Engelstalige media, waaronder Het Financieele Dagblad, Z24.nl en Gurufocus.com. Eerder is hij als bestuurslid actief geweest voor onder andere de beleggingsstudieclubs HCC Beleggen en B.S.C. Duitenberg. Hendrik heeft Management, Economics & Law aan de Universiteit Twente gestudeerd en is auteur van de Nederlandstalige bestseller over Warren Buffett: 'Leer beleggen als Warren Buffett - zijn beleggingsstrategie in theorie & praktijk'. Van dit boek is in 2014 een derde druk uitgebracht en is tevens als audioboek beschikbaar. Online hebben al meer dan 100.000 beleggers een exemplaar van ‘Leer beleggen als Warren Buffett’ aangevraagd. Lees meer over value-investing op www.beterinbeleggen.nl.

18 juli 2016
Kunnen de bedrijfswinsten eindelijk omhoog?

Het gaat al enkele jaren niet goed met de bedrijfswinsten. Die stagneren of dalen zelfs. Daar zijn reeksen van factoren voor aan te wijzen. Zo heeft de wereld de afgelopen jaren met periodes van deflatie te maken gehad. In 2015 gingen de opkomende markten gebukt onder de negatieve gevolgen van de duurdere dollar. Daardoor kwam de wereldwijde industrie in een recessie terecht wat de inflatieverwachtingen nog verder omlaag duwde. Het zag er tot voor kort naar uit dat al dat leed geleidelijk naar de achtergrond verdween, want de opkomende markten lijken zich weer wat te herstellen.

De westerse economieën verbeteren traag, maar gestaag. Na de schok van 2015 gaat het beter met de industriële productie in de VS en in China, maar die in Europa ontwikkelt zich verrassend goed. In Japan laat het herstel nog duidelijk te wensen over. Het herstel kan in de tweede helft alleen maar meer handen en voeten krijgen, omdat de vergelijking met 2015 steeds gemakkelijker wordt. De wereldeconomie liet in de tweede helft van 2015 steeds meer te wensen over.

Consumentenvertrouwen neemt toe

Niet alleen doet de industrie het steeds beter in verschillende delen van de westerse wereld, ook de consument laat eindelijk meer van zich horen. Het ziet er naar uit dat de Amerikaanse consument meer vertrouwen in de toekomst krijgt. De verhoging van het minimumloon in verschillende staten speelt daarbij een belangrijke rol. Een groter vertrouwen in de toekomst kan betekenen dat de Amerikaanse consument eindelijk wat minder gaat sparen. Het voordeel van de lagere benzineprijzen heeft zich nog niet vertaald in hogere consumentenbestedingen. Meer vertrouwen kan op termijn voor meer bestedingen zorgen!
Ook in Europa is er goed nieuws te melden. Eindelijk begint de werkloosheid te dalen en dat betekent meer koopkracht voor meer werkenden.

Met een beetje goede wil kun je stellen, dat in ieder geval in de Westerse wereld het ergste achter de rug is en dat de economische groei weer gaat aantrekken. Die groei zal waarschijnlijk niet van dien aard zijn, dat de financiële markten zich al bang moeten gaan maken voor een opflakkerende inflatie. Ondanks het herstel laat de benutting van de huidige capaciteit nog steeds te wensen over. Er zijn nog maar weinig sectoren en bedrijven aan te wijzen die de prijzen kunnen verhogen. De benuttingsgraad van de industrie in de VS blijft steken op 75%. Hetzelfde geldt voor de arbeidsmarkt. Die is zelfs in de VS nog royaal en groeit jaarlijks met 3%.

Voorlopig geen renteverhoging

Tegen deze geschetste achtergrond is het begrijpelijk dat de Federal Reserve geen haast hoeft te hebben om de rente te verhogen. Er is immers geen inflatiedreiging. Door de rente slechts geleidelijk te verhogen blijft het rustig op de financiële markten. Dat is bijvoorbeeld goed voor de aandelenkoersen. Die koersen kunnen echter alleen substantieel stijgen als de winsten van bedrijven weer toenemen.

De Brexit met de daarmee gepaard gaande onrust maakt het onwaarschijnlijk dat bedrijfswinsten nog dit jaar sterk gaan verbeteren. Onzekerheid is immers troef. Dat zegt echter niets over 2017. Als de Brexitstormen eenmaal zijn gaan liggen en boven beschreven trends weer doorzetten, dan kan 2017 alsnog een mooi jaar voor beleggers worden. Anderzijds, met de Brexit is in Europa de doos van Pandora geopend. Niemand weet welke onaangename verrassingen Europa nog wachten in 2017 of de jaren daarna.

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

15 juli 2016
Grafiek: Fictieve waarde op de beurs

Wereldwijd schieten de aandelenkoersen weer omhoog alsof er niets gebeurd is. De S&P 500 bereikte deze week een nieuwe all-time high, terwijl de Britse FTSE 100 index zelfs weer hoger staat dan het niveau van voor de ‘Brexit’. De Britse aandelenmarkt is dit jaar zelfs weer in een nieuwe ‘bull market’ terechtgekomen, want sinds februari gingen de aandelenkoersen daar met meer dan 20% omhoog. Wat zeggen die aandelenkoersen eigenlijk? En is de beurs wel een goede graadmeter voor de economie?

We namen als voorbeeld de beurs van Argentinië, die ondanks de grote economische problemen in het land het ene na het andere record breekt. De Argentijnse Merval index bereikte deze week zelfs een nieuw all-time high van bijna 15.500 punten en staat meer dan 32% hoger dan begin dit jaar. Dat klinkt als een fantastisch rendement. Maar zijn de aandelen van Argentijnse bedrijven wel meer waard geworden?

Fictief rendement op de beurs van Argentinië
Om die vraag te kunnen beantwoorden hebben we de Merval index omgerekend van Argentijnse pesos naar Amerikaanse dollars. Ook hebben we even uitgerekend hoe de beurs van Buenos Aires zich ontwikkeld heeft in termen van goud. En wat blijkt? Van het spectaculaire rendement van meer dan 2500 procent sinds begin 2000 blijft omgerekend naar Amerikaanse dollars nog maar een totaal rendement van 92% over. Dat is ongeveer 4,5% op jaarbasis.

Argentijnse beurs in pesos, dollars en goud

Beurs in goud meer dan gehalveerd
Uitgedrukt in goud is de beurs van Argentinië zelfs veel minder waard geworden. Van je oorspronkelijke inleg van vijftien jaar geleden is nog maar 42% over, dat is een daling van 58%. Over het behoud van koopkracht gesproken! Toegegeven, we hebben de inkomsten uit dividend niet meegerekend in dit voorbeeld. Maar ook als je die wel zou meenemen blijft de conclusie hetzelfde. Uitgedrukt in een sterke valuta kan het rendement van aandelen veel slechter uitpakken dan het in eerste instantie lijkt. Met deze kennis stellen we u graag de vraag: Is de beurs van Argentinië een bull market of een bear market? Of zien we in de aandelenkoersen een weerspiegeling van het waardeloos worden van ons geld?

15 juli 2016
Grafiek: De neergang van Monte dei Paschi di Siena

De Italiaanse bank Monte dei Paschi di Siena is al bijna volledig afgeschreven door beleggers. In negen jaar tijd daalde de waarde van het aandeel op de beurs van €100 naar slechts €0,30. Had je in juli 2007 voor €1.000 aandelen van deze bank gekocht, dan koop je daar nu niet meer voor dan een kopje koffie met een croissantje. De spectaculaire koersdaling van de Italiaanse bank begon in het najaar van 2007 en kende slechts een korte onderbreking in 2009. Dat ziet er zo uit…

Aandeel van Monte dei Paschi di Siena is bijna waardeloos geworden (Grafiek via Business Insider)

Monte dei Paschi di Siena

Monte dei Paschi di Siena werd in 1472 opgericht en is daarmee de oudste bank ter wereld. De bank heeft vele crises doorstaan, maar het is nog maar de vraag of ze de huidige bankencrisis ook zal overleven. Het aandeel van de bank is bijna waardeloos geworden, omdat beleggers zich zorgen maken over de grote hoeveelheid slechte leningen op de balans. Meer dan 30% van alle leningen die de bank verstrekt heeft staat te boek als een ‘slechte lening’, dat is bijna het dubbele van andere banken in Italië.

Vorige week kreeg de oudste bank van Italië zelfs een brief van de ECB met het dringende verzoek om de kapitaalbuffers te versterken. Doet de bank dat niet, dan zal ze niet slagen voor de volgende stresstest en dan is misschien een bail-in nodig om de bank overeind te houden.

12 juli 2016
Robeco: Beleggingsvisie juli 2016

Het thema deze maand op de financiële markten was natuurlijk het ‘Brexit’-referendum. In de aanloop naar het referendum was er al de nodige beweeglijkheid op de beurzen. Er werd sterk gereageerd op opiniepeilingen, die eerst wezen op een ‘blijven’. Daarna sloeg de barometer uit naar ‘vertrek’, maar vlak voordat het referendum plaatsvond, leek ‘blijven’ opeens weer de meest waarschijnlijke uitkomst.

Beleggers waren op een zogeheten ‘Bremain’ vooruitgelopen, waardoor de klap op 24 juni vrij hard aankwam toen er toch voor vertrek uit de Europese Unie werd gestemd. Beleggers realiseerden zich snel dat de eerste reactie misschien wat overdreven was, waarop de financiële markten snel herstelden.

Vlucht naar zekerheid

Op de obligatiemarkt bewoog de rente aanvankelijk parallel aan de beweging op de aandelenbeurzen. Halverwege de maand daalde de toonaangevende Duitse tienjaarsrente onder de 0%, om daarna weer even boven water te komen. Na de uitslag van het Britse referendum dook de rente weer snel, naar een niveau van -0,12%, om daar tot op heden te blijven. De onzekerheid over het pad dat gevolgd gaat worden bij het vertrek van Groot-Brittannië – en of dit ook verdere gevolgen heeft voor de Europese Unie – zorgt voor een vlucht in obligaties met een zeer laag risico. Ook de rentes in bijvoorbeeld Nederland en Frankrijk daalden deze maand scherp. Als er een beleggingscategorie is die het goed doet bij onzekerheid, dan is dat goud. Deze maand steeg het edelmetaal met 8,5%.

Britse pond lijdt zwaar verlies
Het Britse pond bewoog ook mee met de verwachtingen van de uitslag van het referendum, en daalde na de uitslag fors ten opzichte van andere valuta’s in de wereld. Ten opzichte van de euro leverde de Britse munt snel ruim 8% in. Het andere economische nieuws was deze maand eigenlijk niet relevant. De centrale banken in Amerika en in Japan hielden zich op de vlakte.

Aandelen
Toen eind juni de stofwolken waren opgetrokken, was het duidelijk dat de Europese aandelenbeurzen vrijwel allemaal hadden ingeleverd. Opmerkelijk genoeg steeg de Britse beurs met 4,7%. De aandelenbeurzen in de Eurozone moesten forse verliezen incasseren. In Nederland sloot de AEX-index de maand af met een verlies van -2,7%, wat vergeleken met Duitsland (-5,7%) en Italië (-9,5%) nog meeviel. In Italië bleek de bankensector onvoldoende gesaneerd en andere Europese banken hadden last van de negatieve reactie hierop.
Obligaties
Na de uitslag van het Britse referendum zijn de rentes van de kredietwaardige landen in Europa verder gedaald. De Duitse rente is zelfs negatief. Door de onzekerheid die Brexit met zich meebrengt, zullen volgens Robeco veel beleggers kiezen voor zekerheid en in kredietwaardige landen blijven beleggen. Deze rentes blijven naar verwachting dus nog wel even op historisch lage niveaus. Vanuit de Europese Centrale Bank (ECB) worden er op korte termijn geen extra stimulerende maatregelen verwacht. Gedacht wordt dat de rente op termijn gaat stijgen, maar het tempo waarin dat gebeurt zal niet al te hoog zijn. Voor staatsobligaties zijn we daarom minder positief.
Bedrijfsobligaties blijven onze favoriete categorie
De ECB is in juni gestart met het aankopen van Europese bedrijfsobligaties. Hoewel de onrust in juni het positieve effect hiervan overschaduwde, verwacht wordt dat dit op termijn een gunstig effect heeft voor deze obligatiecategorie. Belangrijke informatie: Robeco Institutional Asset Management B.V. heeft een vergunning als beheerder van ICBE’s en ABI’s van de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam.

12 juli 2016