Eerder dit jaar stuurde Warren Buffett zijn jaarlijkse brief naar aandeelhouders van Berkshire Hathaway, zijn investeringsmaatschappij. In deze brief schreef hij onder meer het volgende over goud (zie blz. 17 uit de brief):
“What motivates most gold purchasers is their belief that the ranks of the fearful will grow. During the past decade that belief has proved correct. Beyond that, the rising price has on its own generated additional buying enthusiasm, attracting purchasers who see the rise as validating an investment thesis. As “bandwagon” investors join any party, they create their own truth – for a while.”
Hij voegt daar verder aan toe dat al het goud in de wereld (ongeveer 170.000 metrische ton) bij elkaar een kubus zou vormen die aan elke zijde een lengte heeft van iets meer dan 22 meter. Deze kubus zou een waarde vertegenwoordigen van $9.600 miljard bij een goudprijs van $1.750 per troy ounce. Voor dat geld kan men volgens Buffett ook alle landbouwgrond in de VS kopen, plus zestien bedrijven met een marktwaarde gelijk aan Exxon Mobil. En dan zou men nog $1.000 miljard over houden. Met deze vergelijking komt Warren Buffett tot de conclusie dat iedere belegger zou kiezen voor dat laatste boven al het wereldwijde goud.
Deze vergelijking gaat om verschillende redenen mank. Goud is namelijk geen investering, maar een spaarmiddel. Door de schaarste van goud en door de andere goede eigenschappen die inmiddels wel bekend zijn is goud de ultieme manier om koopkracht in te bewaren, bestemd voor toekomstige consumptie. Het is een alteatief voor geld, maar dan één die geen risico kent van een tegenpartij en dat een beter trackrecord heeft dan ongedekt papiergeld. Als Warren Buffett suggereert dat fysiek goud een slechte investering is heeft hij volkomen gelijk, want goud moet ook niet beschouwd worden als investering. Wie fysiek goud koopt om er uitsluitend aan te verdienen is aan het speculeren, en loopt dus inderdaad het risico om geld te verliezen.
Wat goud niet is
Warren Buffett bekritiseert goud om wat het niet is, maar geeft naar mijn mening onvoldoende inzicht in wat goud wél is. Net zoals goud geen cashflow oplevert zijn de aandelen die Warren Buffett koopt niet vrijgesteld van een tegenpartij risico. Een bedrijf kan fouten maken door verkeerd management, moet zich continu kunnen aanpassen naar de voorkeuren van klanten en heeft te maken met wetgeving en regelgeving die ook op de winstmarge kunnen drukken. Een bedrijf kan in het slechtste geval failliet gaan of gedecimeerd worden in haar omvang, terwijl een gouden munt of baartje niet vergaat en een constante kwaliteit behoudt. Ook zijn landbouwgrond en bedrijven als Exxon Mobil niet zo liquide als fysiek goud, dat in de vorm van munten of baartjes te allen tijde makkelijk mee te nemen is en dat ingewisseld kan worden voor vrijwel alle denkbare bezittingen.
De manier waarop Warren Buffett naar goud kijkt (vergelijking met de tulpenmanie en de 'Greater Fool Theory') is opmerkelijk om twee redenen. Ten eerste omdat hij in 1998 een aanzienlijke hoeveelheid fysiek zilver (bijna 130 miljoen troy ounce) kocht tegen een prijs van ongeveer $5,25 per troy ounce. Het aanhouden van een spreekwoordelijke kubus van fysiek zilver levert ook geen cashflow op en strookt dus niet met het standpunt van Warren Buffett ten aanzien van goud. Hij verkocht zijn positie in het edelmetaal met winst in 2006, want de koers was in de tussentijd gestegen tot ongeveer $10 per troy ounce. Deze 'trade' van Warren Buffett heeft veel weg van speculatie, een werkwijze die niet past bij de value investing strategie die hij volgt bij het kopen en verkopen van aandelen van bedrijven.
Warren versus Howard H. Buffett
De visie van Warren Buffett op goud is ook om een andere reden opmerkelijk, want in zijn opvoeding kreeg hij zeer waarschijnlijk een heel ander verhaal te horen over goud. Zijn vader, Howard Homan Buffett, schreef in 1948 namelijk een kort maar krachtig artikel over de stabiliserende rol die goud heeft in het geldsysteem. Onder de titel 'Human Freedom Rests on Gold Redeemable Money' (PDF) schreef Howard Buffett, destijds in de rol van Amerikaanse congreslid, dat de goudstandaard een disciplinerende en limiterende werking had op de macht en omvang van de overheid.
De manier waarop de Amerikaanse dollar in 1933 werd ontkoppeld van goud (en later via Bretton Woods alleen nog maar in een inteationaal verband gekoppeld was aan de Amerikaanse goudreserve), stelde de Amerikaanse overheid in staat om consequent meer geld uit te geven dan er binnenkwam. De tekorten op de begroting konden worden afgedekt door nieuwe staatsobligaties uit te schrijven, die vervolgens werden gekocht door spaarders en vermogensbeheerders. Howard Buffett schrijft in zijn stuk uit 1948 het volgende over de goudstandaard tot en met 1933:
“That redemption right [to change paper dollars for gold] gives money a large degree of stability. The owner of such gold redeemable currency has economic independence. He can move around either within or without his country because his money holdings have accepted value anywhere.
[…]
There is only one way that these spending pressures can be halted, and that is to restore the final decision on public spending to the producers of the nation. The producers of wealth — taxpayers — must regain their right to obtain gold in exchange for the fruits of their labor. This restoration would give the people the final say-so on govemental spending, and would enable wealth producers to control the issuance of paper money and bonds.“
Hiermee doelt Howard Buffett op het feit dat een koppeling van het geld aan goud beperkingen oplegt aan de spendeerzucht van de overheid. Als politici teveel geld uitgeven en meer staatsobligaties gaan uitgeven kunnen Amerikaanse burgers hun stem uitbrengen door het papiergeld in te ruilen voor het goud. Op die manier zouden politici meer worden geprikkeld om te bezuinigen, omdat anders al het goud opgevraagd wordt door de bevolking. Bij een toegenomen geldhoeveelheid geeft dat verwatering van de goudreserve die uitstaat tegenover alle dollars.
Toen president Franklin Delano Roosevelt in 1933 met Executive Order 6102 de bevolking verbood om goud te bezitten verloren de Amerikaanse burgers volgens Howard Buffett de mogelijkheid om een rem te zetten op de groei van de overheid. Politici die meer beloftes maakten aan kiezers werden populair met als gevolg dat de fiscale nullijn werd ingeruild voor een glijdende schaal waarin de overheid alsmaar verder kon groeien door meer geld te lenen.
Howard Buffett deed niet lichtzinnig over de rol van goud in het geldsysteem. Zo schreef hij het volgende over dictators als Lenin, Hitler en Mussolini:
“when you recall that one of the first moves by Lenin, Mussolini and Hitler was to outlaw individual ownership of gold, you begin to sense that there may be some connection between money, redeemable in gold, and the rare prize known as human liberty.
Also, when you find that Lenin declared and demonstrated that a sure way to overtu the existing social order and bring about communism was by printing press paper money, then again you are impressed with the possibility of a relationship between a gold-backed money and human freedom.”
Door privaat bezit van goud (als spaarmiddel) te verbieden ontneemt de staat volgens Howard Buffett het individu de mogelijkheid om koopkracht opzij te leggen voor toekomstige consumptie. De bevolking wordt op deze manier volgens hem meer afhankelijk gemaakt van de vriendelijkheid van politici voor zijn dagelijkse brood. Eenieder die geen eigen grond heeft om van te kunnen leven wordt afhankelijk gemaakt en levert op die manier vrijheid in.
Goud en fiscale discipline
Howard Buffett voegt er aan toe dat een overheid die geen fiscale discipline opgelegd krijgt kwetsbaar wordt voor belangenbehartiging vanuit de maatschappij en vanuit het bedrijfsleven. Hij beschrijft hoe het aantal mensen dat een uitkering kreeg van de Amerikaanse overheid van 1932 tot en met 1947 met een factor vijf toenam, van ongeveer 2,2 naar 14,4 miljoen personen. Alle mensen die steun ontvingen van de overheid zouden logischerwijs ook geneigd zijn om te kiezen voor politici die hun privilege in stand wilden houden, zonder daarbij te vertellen dat de kosten hoe dan ook toch weer afgewenteld worden op de gehele Amerikaanse bevolking in de vorm van belastingen enerzijds en inflatie anderzijds. Ook zouden bedrijven in de rij staan om de overheid toe te voegen aan de lijst van klanten danwel opdrachtgevers. Deze vorm van 'moral hazard', waarbij het vooruitschuiven van de rekening makkelijker te verkopen is dan fiscale discipline, zal de Amerikaanse overheid volgens Howard Buffett vroeg of laat opbreken.
“But we can be approaching the critical stage. When that day arrives, our political rulers will probably find that foreign war and ruthless regimentation is the cunning alteative to domestic strife. That was the way out for the paper-money economy of Hitler and others. In these remarks I have only touched the high points of this problem. I hope that I have given you enough information to challenge you to make a serious study of it. I wa you that politicians of both parties will oppose the restoration of gold, although they may outwardly seemingly favor it. Also those elements here and abroad who are getting rich from the continued American inflation will oppose a retu to sound money.
But, unless you are willing to surrender your children and your country to galloping inflation, war and slavery, then this cause demands your support. For if human liberty is to survive in America, we must win the battle to restore honest money. There is no more important challenge facing us than this issue — the restoration of your freedom to secure gold in
exchange for the fruits of your labors.”
Dat is toch een heel ander geluid dan wat zijn zoon Warren Buffet verkondigt! Zou Warren Buffett echt anders denken over goud dan zijn vader? Ik kan me zo voorstellen dat Warren Buffett dit verhaal over goud meerdere malen van zijn vader te horen heeft gekregen, getuige de passie waarmee Howard Buffett in 1948 het artikel 'Human Freedom Rests on Gold Redeemable Money' heeft geschreven. Zou Warren Buffett precies doen wat hij het publiek vertelt over goud? Of heeft hij toch stiekem zelf ook een gedeelte van zijn vermogen in fysiek goud omgezet? Ik verwacht eerlijk gezegd van wel.
