Marketupdate

Categorie: Goud en Zilvermarkt

Op Marketupdate leest u dagelijks het laatste nieuws over goud, zilver en andere edelmetalen. In welke landen wordt het meeste goud gekocht? En wat is het nieuws achter de laatste stijging of daling van de goudprijs? En welke ontwikkelingen zijn voor u als goudbelegger interessant? Volg de ontwikkelingen op de voet via onze site.

  • Video: Nick Barisheff over de risicoweging van goud

    In 2012 publiceerde de Federal Deposit Insurance Corporation, het Amerikaanse depositogarantiestelsel, een nieuw voorstel om fysiek goud net als staatsobligaties als risicovrij bezit op de bankbalans te plaatsen. Ook in dit document van de Bank for International Settlements lezen we dat banken het edelmetaal tegen 0% risicoweging op hun balans mogen zetten. Dat is opmerkelijk, omdat veel toezichthouders goud kopen nog steeds als een zeer risicovolle belegging zien.

    In een lezing voor de Empire Club of Canada bespreekt goudkenner Nick Barisheff deze paradox en blikt hij vooruit op de nieuwste trends in de wereldwijde goudmarkt. Hij verwacht dat nieuwe grootmachten als China en Rusland meer invloed zullen krijgen op de olieprijs en de goudprijs, zeker wanneer China besluit olie in yuan af te rekenen. Dat zou een zeer negatieve impact kunnen hebben op de dollar als wereldreservemunt en een zeer positieve invloed op de goudprijs.

  • World Gold Council positief over goudmarkt in 2018

    De World Gold Council verwacht dat 2018 opnieuw een goed jaar zal worden voor goud, omdat beleggers door de hoge waardering van aandelen en obligaties vaker goud als alternatief zullen overwegen. Ook verwacht ze dat de groei van de wereldeconomie een positief effect zal hebben op de goudprijs, omdat het betekent dat consumenten in landen als China en India meer geld kunnen uitgeven aan sieraden. Deze twee landen zijn samen goed voor bijna de helft van de wereldwijde vraag naar fysiek goud.

    In een nieuw rapport noemt de World Gold Council een aantal factoren die een positieve impact kunnen hebben op de goudmarkt.

    Reële rente blijft laag

    Normaal gesproken is een stijgende rente ongunstig voor goud, omdat je als belegger dan meer rente misloopt door vast te houden aan het edelmetaal. Maar volgens de World Gold Council zou die situatie vandaag de dag wel eens anders kunnen zijn, omdat de schulden wereldwijd sinds het uitbreken van de kredietcrisis sterk zijn toegenomen. Ook zijn beleggers gewend geraakt aan een uitzonderlijk lange periode van ‘gratis geld’. Gaan centrale banken op de rem staan door de rente te verhogen, dan kan dat wel eens zeer negatief uitpakken voor de economie.

    De World Gold Council bestudeerde de ontwikkeling van de rente en de goudprijs vanaf 1970 en concludeerde dat het edelmetaal alleen slecht presteerde bij een reële rente van meer dan vier procent. Dat is dus de rente die overblijft na correctie voor de inflatie. De kans dat centrale banken de reële rente binnen afzienbare termijn weer boven dat niveau laten komen is zeer klein, omdat veel huishoudens en bedrijven met hoge schulden dat niet kunnen opbrengen.

    Reële rente onder 4% bleek niet ongunstig voor goud (Bron: World Gold Council)

    Aandelen op recordniveau

    De Amerikaanse S&P 500 index steeg eind vorig jaar naar een all-time high, terwijl de koers/winst verhoudingen van aandelen het hoogste niveau bereikten sinds de dotcom bubbel. Door de extreem lage rente verschuift er niet alleen spaargeld richting de aandelenmarkt, maar ook richting de meer risicovolle bedrijfsobligaties.

    Uit cijfers van de St. Louis Fed blijkt dat het verschil in rendement tussen de relatief veilige Amerikaanse 10-jaars leningen en bedrijfsobligaties met een zogeheten BAA kredietscore sinds 2007 niet meer zo klein is geweest als nu. Dat betekent dat beleggers vandaag de dag bereid zijn veel meer risico te nemen om een iets hoger rendement te halen.

    Komt er een correctie op de financiële markten, zo schrijft de World Gold Council, dan kan het verstandig zijn om als belegger een positie te hebben in goud. Het edelmetaal heeft historisch gezien namelijk een negatieve correlatie met andere beleggingen en doet het daarom vaak goed in tijden van crisis. De volgende grafiek laat het rendement van goud zien gedurende de grootste beurscorrecties vanaf ‘Black Monday’ in 1987 tot aan de Europese schuldencrisis van 2011.

    Goud presteert goed in tijden van crisis (Bron: World Gold Council)

    Beleggen in goud wordt toegankelijker

    Een andere positieve factor is dat beleggen in goud steeds toegankelijker wordt. De World Gold Council schrijft dat goud-ETF’s in Europa aan populariteit winnen, terwijl Rusland mogelijk de belasting van 18% op beleggingsgoud gaat schrappen. Een wetsvoorstel om goudbaren en munten ook in Rusland belastingvrij te maken is al in behandeling. Als dit voorstel wordt aangenomen kunnen vermogende Russen ook in eigen land eenvoudig fysiek goud kopen.

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Bank of China verwacht stijging goudprijs naar $1.400

    Bank of China verwacht stijging goudprijs naar $1.400

    Analisten van de Bank of China International verwachten dat de goudprijs dit jaar zal stijgen tot $1.400 per troy ounce, omdat het edelmetaal volgens hen zal profiteren van een zwakke Amerikaanse dollar, een verwachte daling van de obligatiekoersen en de relatief hoge waardering van aandelen. Daardoor zullen meer beleggers van obligaties en aandelen richting de relatief ondergewaardeerde grondstoffen en daar zou ook goud van kunnen profiteren.

    Door een waardedaling van de dollar is de goudprijs in deze valuta vorig jaar met meer dan 13% gestegen, de grootste stijging op jaarbasis sinds 2010. Op het moment van schrijven staat de prijs van het edelmetaal op $1.327 per troy ounce, het hoogste niveau sinds september vorig jaar.

    Een stijging naar $1.400 per troy ounce lijkt momenteel binnen handbereik, zeker als de dollar verder wegzakt ten opzichte van de euro. Ook technisch analist Jim Wyckoff van Kitco is positief over de prijsontwikkeling van het edelmetaal. Hij merkt op dat de goudprijs in dollars nog steeds weet te stijgen, ondanks het feit dat de aandelenmarkten steeds nieuwe records breken.

    Geruchten over China drijven goudprijs op

    Deze week steeg de goudprijs door geruchten dat China van plan zou zijn om minder Amerikaanse staatsobligaties op te kopen, geruchten die door de Chinese autoriteiten overigens weerlegd werd. De centrale bank van China is met $1,2 biljoen aan Amerikaanse staatsleningen de grootste buitenlandse schuldeiser van de Verenigde Staten. Besluit China om wat voor reden dan ook meer dollarreserves te liquideren, dan zou dat een impuls kunnen geven aan de goudprijs.

    Terwijl de goudprijs in dollars vorig jaar flink omhoog ging bleef de waarde van het edelmetaal in euro’s per saldo zo goed als onveranderd. Door de waardestijging van de euro merken we in de eurozone weinig van de hogere goudprijs. De sterkere euro is gunstig voor beleggers die goud kopen, maar minder gunstig voor beleggers die goud verkopen.

  • Turkije voegde vorig jaar 127 ton goud aan reserves toe

    Turkije heeft het afgelopen jaar 127,7 ton goud aan haar reserves toegevoegd, zo blijkt uit de nieuwste cijfers van de Turkse centrale bank. In een jaar tijd groeide de totale goudreserve van 377 naar 504,7 ton, waarmee de voorraad weer terug is op het niveau van eind 2015. Een gedeelte van die stijging komt voor rekening van goudaankopen door de centrale bank, maar het cijfer wordt opgeblazen door goudvoorraden van particulieren die in bewaring liggen bij commerciële banken. Deze private goudbezittingen worden sinds een paar jaar namelijk meegeteld in de totale publieke goudvoorraad.

    Onderstaande grafiek laat zien dat Turkije het afgelopen jaar veel geïnvesteerd heeft in het edelmetaal. Het land probeert net als China en Rusland haar goudreserves verder uit te breiden. Ook kreeg de Turkse centrale bank het afgelopen jaar het exclusieve recht om de binnenlandse goudproductie op te kopen, een maatregel die past binnen de strategie van het uitbreiden van de goudreserve.

    Turkije breidt goudvoorraad verder uit

    Eind 2016 riep de Turkse president Erdogan zijn bevolking op om dollars om te wisselen voor Turkse lira en goud, een oproep waar de Turken blijkbaar gehoor aan hebben gegeven. Dat besluit kwam mede tot stand door de mislukte staatsgreep eerder dat jaar. Sindsdien zijn de relaties met het Westen niet bepaald beter geworden. Daardoor neemt het land het zekere voor het onzekere en bouwt ze meer financiële buffers op om tegenvallers op te vangen.

    Veel niet-Westerse landen hebben de afgelopen jaren goud aan hun reserves toegevoegd, omdat het edelmetaal bescherming biedt tegen economische en politieke risico’s en omdat het landen minder kwetsbaar maakt voor economische sancties. In tegenstelling tot valutareserves kunnen goudreserves onder alle omstandigheden gemobiliseerd worden.

    Turkije voegde vorig jaar 127 ton goud aan reserves toe

  • Afgelopen jaar was beste jaar voor goud sinds 2010

    Ondanks het wereldwijde herstel van de economie, de stijgende aandelenkoersen en een aantal renteverhogingen door de Amerikaanse centrale bank was 2017 geen slecht jaar voor goud. De goudprijs steeg in dollars met 13,6% en daarmee was 2017 het beste jaar voor het edelmetaal sinds 2010. Ook steeg de totale wereldwijde goudvoorraad in zogeheten exchange traded funds (ETF’s) vorig jaar voor het tweede jaar op rij, net als de long positie van hedgefondsen en andere grote speculanten in de goudmarkt.

    Goud profiteerde van de waardedaling van de Amerikaanse dollar, waardoor beleggers hun toevlucht zochten in alternatieve beleggingen als edelmetalen. Opvallend was ook het effect van de verschillende renteverhogingen door de Amerikaanse centrale banken, want die bleken opnieuw positief uit te pakken voor de edelmetalen. Historisch gezien daalt de goudprijs bij een stijgende rente, omdat het edelmetaal geen cashflow oplevert. Maar de renteverhogingen van de afgelopen twee jaar bleken juist een positieve impact te hebben op de prijzen van goud en zilver.

    Goudprijs sterk gestegen sinds laatste rentebesluit Federal Reserve

    Goudprijs in opwaartse trend

    De meest recente renteverhoging van 13 december 2017 bleek ook een uitstekend moment om in te stappen, want sindsdien is de goudprijs bijna in een rechte lijn van $1.245 naar $1.317 per troy ounce gestegen. Eind vorig jaar steeg de prijs van het edelmetaal zeven dagen op rij, de langste winstreeks sinds juni 2016.

    Door de stijging van de goudprijs staat het 50-daags gemiddelde weer hoger dan het 100-daags gemiddelde. Dat fenomeen wordt door technisch analisten ook wel een ‘Golden Cross‘ genoemd en staat bekend als een zeer positief signaal. De tijd zal uitwijzen of dat ook nu weer het geval is. In elk geval is goud het jaar positief begonnen.

    “Volgend jaar profiteert goud misschien niet meer zoveel van een zwakke dollar als in 2017, maar ik denk dat het edelmetaal het ondanks dat opnieuw goed zal doen”, zo verklaarde Marty McGuire van TJM Investments LLC tegenover Bloomberg.

    In euro’s bleef de goudprijs in 2017 bijna onveranderd, omdat de euro sterk in waarde steeg ten opzichte van de dollar. Daardoor kon je eind vorig jaar evenveel goud kopen voor je euro’s als aan het begin van het jaar.

  • Deutsche Börse: Duitsers kochten in 2017 veel goud

    Volgens de Deutsche Börse hebben Duitsers het afgelopen jaar veel goud gekocht, aangezien de totale voorraad van het edelmetaal in exchange traded funds (ETF’s) vorig jaar met bijna 50% is toegenomen.

    Michael Koenig, algemeen directeur van het bedrijf achter de Duitse aandelenbeurs, verklaarde tegenover Reuters dat er vooral onder institutionele beleggers als pensioenfondsen en verzekeraars meer belangstelling is voor goud-ETF’s. Maar ook onder kleinere vermogensbeheerders, family offices en particuliere beleggers steeg het afgelopen jaar de belangstelling voor goud kopen.

    Volgens de Deutsche Börse steeg de totale voorraad van Xetra Gold, het populairste goud-ETF in Duitsland, van 117,59 ton aan het einde van 2016 naar een recordhoeveelheid van 175,04 ton eind 2017. Gewaardeerd tegen de huidige goudprijs van iets meer dan €35.000 per kilogram vertegenwoordigen de aandelen van dit ETF een totale waarde van €6,1 miljard.

    Duitsers kopen meer goud

    Beleggen in goud wordt door de extreem lage rente steeds vaker gezien als een alternatieve vorm van sparen. Vooral in Duitsland, waar de bevolking relatief gezien veel spaart en dus meer benadeeld wordt door het ruime monetaire beleid van de ECB. Daar komt bij dat goud bekend staat als een veilige haven, zeker in tijden van meer politieke onzekerheid.

    In november schreven we ook al over de toegenomen populariteit van het edelmetaal in Duitsland, een trend die wordt bevestigd door de laatste cijfers van de World Gold Council. In een speciaal rapport over de Duitse goudmarkt zagen we al dat er bij onze oosterburen per hoofd van de bevolking veel meer edelmetaal wordt gekocht dan in landen die een sterke traditionele band hebben met goud, zoals Turkije, China en India.

    Veilige haven

    Het is opmerkelijk dat er in 2017 meer edelmetaal werd verkocht in Duitsland, aangezien de wereldeconomie aantrekt en ook Duitsland een sterke economische groei laat zien. Ondanks de daling van de staatsschuld, de lage werkloosheid en het sterke consumentenvertrouwen neemt de populariteit van het edelmetaal toe. Een mogelijke verklaring daarvoor is het wantrouwen van Duitsers ten aanzien van het monetaire beleid in de Eurozone en de geopolitieke risico’s die nog steeds boven de markt hangen.

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Rusland lanceert volgend jaar goudfutures in roebels

    Vanaf volgend jaar biedt de beurs van Moskou de mogelijkheid om futures voor levering van goud af te sluiten, zo meldt Reuters. Deze worden uitgedrukt in grammen en zullen in Russische roebels verhandeld worden. Volgens Alexander Afanasiev van de Moscow Exchange moeten deze nieuwe futurescontracten een positieve bijdrage leveren aan de liquiditeit op de Russische goudmarkt. De futurescontracten moeten aan het einde van de looptijd ook omgezet kunnen worden naar fysieke uitlevering van goud.

    Sinds november koopt de Russische centrale bank ook goud via de beurs van Moskou, maar die transacties vinden rechtstreeks plaats op de zogeheten spotmarkt. Volgens Igor Marich van de Moscow Exchange is de liquiditeit op de goudbeurs van Rusland dit jaar sterk verbeterd dankzij de centrale bank. Ook verwacht hij dat de liquiditeit verder zal toenemen naarmate meer goudproducenten hun edelmetaal via de beurs van Moskou gaan verhandelen.

    Rusland lanceert volgend jaar goudfutures in roebels

  • Rusland voegt 26 ton goud aan reserves toe

    De centrale bank van Rusland heeft in november opnieuw veel goud aan haar reserves toegevoegd. Volgens de laatste cijfers kocht de centrale bank vorige maand 900.000 troy ounce goud, omgerekend bijna 28 metrische ton. Met deze aankoop stijgt de totale omvang van de Russische goudvoorraad naar bijna 1.829 ton, wat tegen de actuele goudkoers een waarde van ongeveer $76 miljard vertegenwoordigt.

    Sinds het begin van dit jaar heeft Rusland ongeveer $40 miljard aan haar reserves toegevoegd, omdat het land door de stijging van de olieprijs en de gasprijs meer inkomsten binnenhaalt. Het grootste gedeelte van die extra opbrengsten gaat naar de valutareserves, maar ook kocht het land dit jaar een substantiële hoeveelheid goud bij. Met de aankoop van november erbij komt het totaal voor dit jaar uit op een recordhoeveelheid van meer dan 214 ton.

    Rusland heeft dit jaar al $40 miljard aan reserves toegevoegd

    Goudvoorraad Rusland groeit naar meer dan 1.828 ton

    Rusland koopt 900.000 troy ounce goud bij

    De centrale bank van Rusland koopt sinds 2006 stelselmatig goud bij en heeft inmiddels de zesde grootste publieke goudvoorraad ter wereld. Vooral sinds 2014 heeft het land een hogere prioriteit gegeven aan het uitbreiden van deze strategische reserve, wat mogelijk te maken heeft met de Westerse financiële sancties tegen Rusland volgend op de gebeurtenissen in Oekraïne.

    Het bezit van een substantiële goudreserve maakt landen minder kwetsbaar voor sancties, omdat het edelmetaal onder alle omstandigheden en wereldwijd verhandeld kan worden. Toen Iran een aantal jaar geleden door Westerse sancties werd afgesloten van het internationale betalingssysteem bedacht het land een alternatieve route via Turkije. De inkomsten uit de olie kwamen daar binnen en werden op de Turkse goudmarkt omgezet naar goudbaren. Dat goud ging vervolgens de grens over richting Iran.

    Een goudvoorraad is niet alleen een verzekering tegen politiek risico, ook biedt het edelmetaal bescherming tegen valutarisico. Mochten valutareserves om wat voor reden dan ook waardeloos of onbruikbaar worden, dan kan het edelmetaal altijd als een soort backup gebruikt worden.

    Goudaankopen sinds 2014 in een hogere versnelling

    Goud kopen via de beurs

    De centrale bank van Rusland heeft in november voor het eerst goud ook gekocht via de goudbeurs van Moskou. Welk effect dat heeft gehad op de lokale goudprijs is lastig te zeggen, omdat we geen details hebben kunnen vinden over de hoeveelheid goud die op deze manier is aangekocht. Normaal gesproken kopen centrale banken het edelmetaal rechtstreeks van andere partijen, zodat hun transacties geen directe impact hebben op de goudkoers.

    Er zijn verschillende verklaringen waarom Rusland nu ook op de openbare markt goud koopt. Een van de redenen die genoemd wordt is dat Rusland via andere kanalen niet genoeg goud kan bemachtigen, maar het is ook mogelijk dat de centrale bank de binnenlandse goudkoers wil ondersteunen. Als de goudprijs in Rusland door aankopen van de centrale bank hoger ligt dan op de wereldwijde goudmarkt, dan zal dat uiteindelijk tot gevolg hebben dat meer goud uit het buitenland naar de Russische goudmarkt stroomt.

  • Nederlandse goudvoorraad in 2022 naar Huis ter Heide

    De Nederlandse goudvoorraad die nu nog in Amsterdam ligt zal in 2022 verhuisd worden naar de voormalig vliegbasis Soesterberg bij Huis ter Heide. De Nederlandsche Bank heeft de gemeente Zeist gevraagd om een deel van het militaire terrein beschikbaar te stellen, zodat daar een nieuwe opslaglocatie gebouwd kan worden waar de centrale bank haar goud kan bewaren en bankbiljetten kan verwerken.

    Vorig jaar oktober maakte de Nederlandsche Bank haar plannen al bekend om de goudvoorraad weg te halen uit Amsterdam, omdat de waardetransporten door de stad erg complex zijn en omdat de strenge beveiligingsmaatregelen lastig zijn voor mensen die in het hoofdkantoor werken of daar op bezoek komen. Door het hoofdkantoor en de opslag van edelmetalen en bankbiljetten uit elkaar te halen worden deze problemen opgelost.

    Goud en bankbiljetten naar nieuwe locatie

    Naar verwachting zal de gemeente van Zeist begin volgend jaar een besluit nemen over deze nieuwe opslaglocatie. Als die horde genomen is kan de bouw beginnen en duurt het drie jaar voor het nieuwe complex in gebruik kan worden genomen. Daarna zullen alle goudbaren die nu in Amsterdam liggen – in totaal bijna 190 ton – worden overgebracht naar de nieuwe locatie. Ook zal het complete Cashcentrum waar de bankbiljetten gedistribueerd worden meeverhuizen naar de nieuwe locatie. De nieuwe opslaglocatie is logistiek gezien veel eenvoudiger te bereiken dan de huidige opslaglocatie aan het Frederiksplein. Vliegbasis Soesterberg ligt immers vlak bij de snelweg.

    Correctie: In het oorspronkelijk artikel schreven we over de mogelijkheid het vliegveld in een extreem scenario te gebruiken voor goudtransporten. Volgens de woordvoerder van Utrechts Landschap is daar geen sprake van, omdat de vliegbasis de status van natuurgebied heeft.

    De goudvoorraad in de kluis van DNB in Amsterdam (Bron: De Nederlandsche Bank)

  • Grafiek: Sentiment goud sinds 2008 zelden zo laag geweest als nu

    Het sentiment ten aanzien van goud kopen is sinds 2008 niet meer vaak zo laag geweest als nu, zo blijkt uit onderzoek van Bank of America Merrill Lynch. Van alle vermogensbeheerders die ondervraagd werden was een relatief groot gedeelte van mening dat het edelmetaal momenteel ondergewaardeerd is.

    De laatste keren dat het sentiment in dezelfde richting stond was aan het begin van dit jaar en aan het begin van vorig jaar. Dat waren ook precies de momenten die gepaard gingen met een sterke stijging van de goudprijs.

    Goud ondergewaardeerd?

    Ook tegen het einde van 2008 waren de ondervraagde vermogensbeheerders in meerderheid van mening dat goud ondergewaardeerd was geraakt. Op dat moment werden bijna alle beleggingen goedkoper, omdat er in het dieptepunt van de crisis een vlucht naar liquiditeit plaatsvond. Maar ook toen kwam de goudprijs al snel weer in een stijgende trend.

    De uitslag van deze enquête van Bank of America Merrill Lynch doet vermoeden dat goud op dit moment weer ondergewaardeerd is. Dat vermoeden wordt versterkt door het feit dat de grootste munthuizen in de wereld dit jaar veel minder goud en zilver verkochten dan in voorgaande jaren.

    Veel vermogensbeheerders vinden goud momenteel ondergewaardeerd (Grafiek via twitter)

    Disclaimer: Goudstandaard geeft geen beleggingsadvies en dit artikel moet dan ook niet als zodanig worden beschouwd. Resultaten uit het verleden bieden geen garanties voor de toekomst

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Olie/goud ratio naar laagste niveau sinds begin 2017

    De goudprijs staat momenteel op het laagste niveau ten opzichte van olie sinds begin dit jaar, omdat de groei van de wereldeconomie een stimulans heeft gegeven aan de olieprijs en de vraag naar edelmetaal heeft afgeremd. Beleggers laten goud liggen ten gunste van alternatieven als aandelen en obligaties. Ook lijkt de vraag naar virtuele munten als Bitcoin een remmend effect te hebben op de prijs van het edelmetaal.

    De goudprijs in dollars is sinds het begin van dit jaar weliswaar met 10% gestegen, maar door de snellere stijging van de olieprijs in de tweede helft van het jaar krijg je op het moment van schrijven minder dan 22 vaten olie voor een troy ounce goud. Begin vorig jaar was olie nog relatief goedkoop ten opzichte van goud, want toen stond de ratio op een recordniveau van meer dan 47. Dat was het hoogste niveau sinds de jaren ’70.

    Olie versus goud

    Een hoge olie/goud ratio wordt door analisten gezien als een signaal dat het slecht gaat met de economie, omdat in onzekere tijden de vraag naar olie daalt en de vraag naar het edelmetaal juist toeneemt. Op basis van deze indicator zou je kunnen zeggen dat het momenteel goed gaat met de economie, al zijn er aan de horizon ook signalen dat de stress in het financiële systeem toeneemt.

    Olie goud ratio naar laagste niveau sinds begin dit jaar (Bron: Bloomberg)