Marketupdate

Categorie: Kredietcrisis

  • Aandelen Europese banken 15% lager

    De aandelenkoersen van verschillende Europese banken zijn vandaag hard onderuit gegaan als gevolg van de Brexit. De Europese index van bankaandelen ging zelfs met 15% onderuit en bereikte het laagste niveau sinds mei 2012, toen de Europese schuldencrisis een hoogtepunt bereikte en de rente op staatsleningen van Zuid-Europese landen omhoog schoot. De banken staan onder druk vanwege de grote onzekerheid die boven de markt hangt, nu de Britten via een referendum gestemd hebben voor een vertrek uit de Europese Unie.

    stock-market-danger-teaserBeleggers keren ook financials de rug toe, want op beursplein 5 in Amsterdam zijn de verliezen groot voor banken als ABN Amro (-11,38%) en ING (-12,6%) en voor verzekeraars als Nationale Nederlanden Groep (-8,36%) en Aegon (-9,07%). De AEX index als geheel opende ruim 8% lager en staat op het moment van schrijven op een verlies van 6,57%.

    Deutsche Bank 17% lager

    Deutsche Bank, een van de grootste banken in Europa, stond in aanloop naar het Britse referendum al onder druk. Vandaag zakte de koers met 17% naar iets meer dan €13 per aandeel. Ook voor andere banken zijn de verliezen groot. Rond 10 uur in de ochtend noteren wij de volgende uitslagen…

    eurostoxx-bankindex

    Europese bankaandelen op weg naar nieuw dieptepunt (grafiek via Investing.com)

  • Centrale bank Japan bezit 34% staatsschuld

    Japan kwam wat later binnen op het feest van geldpersfinanciering, maar die achterstand hebben ze in een mum van tijd weten weg te werken. De afgelopen vier jaar heeft de centrale bank van het land zoveel staatsobligaties gekocht dat nu 34% van de totale staatsschuld van Japan geparkeerd staat op de balans van de centrale bank.

    Zouden de Japanse overheid en haar eigen centrale bank het op een akkoordje gooien, dan kunnen ze de staatsschuld dus in één klap verlagen van 220% naar 145% van het bbp. Laat de centrale bank de spreekwoordelijke geldpers nog wat langer draaien, dan kan de staatsschuld op een dag zelfs weer onder de 100% komen.

    japan-gov-bonds-qe

    Japanse staatsschuld voor 34% in handen van eigen centrale bank (Grafiek via Jeroen Blokland)

    Het klinkt absurd, maar volgens Bill Gross is dit de meest waarschijnlijke optie. Niet alleen voor Japan, maar voor de hele Westerse wereld. Stevent Japan af op een Weimar hyperinflatie of zijn de centrale bankiers van de 21e eeuw zoveel slimmer dan de centrale bankiers van toen?

    Lees meer:




  • DNB wil pensioenfondsen hervormen

    Volgens de Nederlandsche Bank moet het pensioenstelsel in Nederland drastisch hervormd worden om de fundamentele zwakheden en onzekerheden voor alle deelnemers weg te nemen. Binnen het huidige systeem weet eigenlijk niemand meer wat voor pensioen hij of zij kan verwachten, omdat de rendementen van jaar tot jaar sterk fluctueren en het individu geen idee heeft hoeveel geld er voor hem of haar apart is gezet. Ook weten deelnemers binnen het huidige stelsel niet in hoeverre de tekorten naar toekomstige generaties worden doorgeschoven, zo concludeert de Nederlandsche Bank.

    Om het pensioenstelsel duurzamer en inzichtelijker te maken moeten er volgens de centrale bank twee veranderingen worden doorgevoerd. Ten eerste moet er toe gewerkt worden naar een persoonlijk pensioenvermogen, omdat daarmee een einde gemaakt kan worden aan de ondoorzichtige herverdeling tussen generaties. Ook maakt een persoonlijk pensioenvermogen het voor deelnemers makkelijk om over te stappen, een andere beperking van het huidige pensioenstelsel. Ten tweede moet er meer flexibiliteit komen om het beleggingsbeleid af te stemmen op de leeftijd van de deelnemers.

    Persoonlijk pensioenvermogen

    Door naar een persoonlijk pensioenvermogen toe te werken kun je de voortdurende onzekerheid bij deelnemers wegnemen en het beleggingsbeleid beter afstemmen op de verschillende leeftijdsgroepen, zo denkt de Nederlandsche Bank. Zo is het beleggingsbeleid binnen het huidige pensioenstelsel te defensief voor jonge generaties, waardoor er geen optimaal rendement behaald kan worden.

    Door het gebrek aan transparantie in het huidige pensioenstelsel kunnen fondsbeheerders in de verleiding komen tekorten naar de toekomst door te schuiven. Ook kunnen fondsen zich in het huidige stelsel verschuilen achter een fictieve rekenrente, waardoor ze de financiële positie van het fonds beter kunnen voorspiegelen dan dat deze in werkelijkheid is.



    Collectieve onzekerheid

    De gedachte achter grote collectieve pensioenfondsen is dat er op die manier voldoende spreiding in het beleggingsbeleid aangebracht kan worden. Maar door de economische crisis is er steeds meer weerstand tegen de collectieve aanpak. Jongeren vrezen dat er door de vergrijzing en tegenvallende beleggingsrendementen straks geen geld meer voor hen over is, terwijl ouderen het gevoel hebben dat ze niet krijgen wat ze eerder altijd is toegezegd. De laatste jaren zijn de pensioenen bijvoorbeeld niet geïndexeerd, wat betekent dat de koopkracht door de inflatie uitgehold wordt. DNB-logoHet falen van een collectief pensioenstelsel dwingt de Nederlandsche Bank als toezichthouder op de pensioenfondsen om stappen te zetten. De pensioenwereld staat voor grote veranderingen, nu we gezien hebben dat resultaten uit het verleden geen garantie meer bieden voor de toekomst. Door de extreem lage rente wordt het voor pensioenfondsen veel lastiger om rendement te maken met een 'traditioneel' beleggingsbeleid. Bij een persoonlijk pensioenvermogen denken wij natuurlijk ook aan goud, omdat je dat prive kunt bezitten zonder tegenpartij risico. Volgens de World Gold Council is een negatieve rente reden om twee keer zoveel goud in de beleggingsportefeuille op te nemen. Ook interessant is dat de Britse belastingdienst sinds kort belegen in goud erkent als vorm van pensioenbelegging. Dat betekent concreet dat het belastingtechnisch aantrekkelijker geworden is om fysiek goud apart te zetten voor het pensioen. Binnen de Eurozone wordt het bezit van goud al gepromoot door het edelmetaal vrij te stellen van btw.

    gs-logo-breed

    Deze bijdrage wordt u aangeboden door Goudstandaard

  • IIF: “Brexit nog ingrijpender dan Lehman”

    Een eventuele Brexit heeft op de lange termijn meer impact op de groei van de wereldeconomie dan de val van Lehman Brothers. Dat zegt Hung Tran, directeur van het Institute of International Finance (IIF), in een interview met Bloomberg. Hij verwacht niet dat een vertrek van Groot-Brittannië uit de EU een even grote paniekreactie teweeg zal brengen als de val van Lehman Brothers, maar dat de negatieve impact op de internationale handelsbetrekkingen over de lange termijn substantieel zal zijn.

    hung-tranVolgens de directeur van het IIF kan een Brexit grote gevolgen hebben voor de toekomst van de wereldeconomie. Het is namelijk ook een motie van wantrouwen tegen de Europese Unie in het algemeen. Als Groot-Brittannië via het referendum van 23 juni daadwerkelijk uit de EU stapt, dan kan dat ook in andere Europese landen aanleiding zijn om een dergelijk referendum te houden. Een domino-effect is dus niet uit te sluiten, zeker in landen waar veel onvrede leeft onder de bevolking.

    Protectionisme

    Een Brexit kan volgens Hung Tran de aanzet geven voor meer protectionistische maatregelen. Hij merkt op dat er vorig jaar wereldwijd ongeveer 500 nieuwe protectionistische maatregelen bij zijn gekomen, een verdubbeling ten opzichte van het jaar daarvoor. Met een publieke opinie die zich steeds meer tegen handelsverdragen keert is er volgens de directeur van het IIF een serieus risico op meer protectionistische maatregelen. Dit soort maatregelen kunnen de binnenlandse industrie beschermen, maar op de lange termijn gaat dat ten koste van de groei van de wereldeconomie.

    Volgens accountants- en adviesbureau PwC heeft een Brexit ook grote gevolgen voor Londen als belangrijk financieel centrum. Zij verwachten dat er in dat geval in de komende vier jaar 70.000 tot 100.000 banen verloren zullen gaan. Dat is in het ergste geval bijna 10% van het aantal mensen dat werkzaam is in de ‘City’. Hij verwacht echter niet dat banken in de problemen zullen komen, omdat de ECB en de Bank of England reeds voorbereidingen getroffen hebben om meer liquiditeit te kunnen verstrekken. De Bank of England heeft volgens Tran nog ruimte om haar stimuleringsprogramma uit te breiden en financiële activa op te kopen.

  • This time is different? Duitse 10-jaars rente sinds 1807

    Gisteren schreven we al dat de rente in de afgelopen vijfduizend jaar nog nooit zo laag is geweest als nu. Hoe bijzonder dat is wordt nog duidelijker in beeld gebracht door Jim Reid van Deutsche Bank. Hij maakte een grafiek van de rente op Duitse 10-jaars staatsobligaties over de afgelopen tweehonderd jaar, waarop duidelijk te zien hoe uitzonderlijk de huidige situatie is.

    Nog niet eerder maakte de rente zo’n lange duikeling. Merk ook op hoe stabiel de rente was voor 1900, die lag steeds rond de vier procent. Dat was in een tijd dat het geld nog gekoppeld was aan goud. Ook opvallend is de sterk toegenomen volatiliteit op de obligatiemarkt in de tweede helft van de twintigste eeuw. Hoe zou dat komen? En wat voorspelt deze grafiek voor de toekomst? Is deze monetaire crisis echt anders of kunnen we rustig gaan slapen en genieten van gratis geld…?

    duitsland-10-jaars-historisch

    Duitse 10-jaars rente sinds 1807 (Grafiek van Deutsche Bank, via twitter)

  • Grafiek: Rente naar laagste niveau in 5.000 jaar

    De rente is in 5.000 jaar niet zo laag geweest als nu, zo blijkt uit onderstaande grafiek die Bank of America op basis van verschillende bronnen wist samen te stellen. Zou dat misschien te maken hebben met het feit dat we op wereldwijde schaal papiergeld gebruiken dat niet meer gedekt is door iets van tastbare waarde en dat we centrale banken hebben die de rente kunstmatig laag kunnen houden?

    laagste-rente-in-5000-jaar

    Rente naar laagste niveau in 5.000 jaar (via @Schuldesuehner)

  • Rente 10-jaars staatsobligaties Duitsland onder nul

    Het rendement op Duitse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar is deze week voor het eerst in de geschiedenis onder nul gedoken. Dat betekent dat je nu geld bij moet leggen als je het schuldpapier gedurende de volledige looptijd in bezit wilt houden. De daling van de rente is niet alleen het gevolg van het ECB-beleid, maar ook van toenemende zorgen over de Brexit. Een vertrek van het Verenigd Koninkrijk kan de financiële markten flink opschudden en daarom zijn beleggers alvast aan het voorsorteren op traditionele veilige havens zoals de Duitse staatsobligaties.

    De negatieve rente op Duits schuldpapier is een belangrijk gegeven, omdat het de meest liquide en meest verhandelde staatsobligaties zijn binnen de Eurozone. Ze worden gezien als een soort referentiepunt voor de obligatiemarkt. Nu ook deze onder nul gezakt is zullen meer vermogensbeheerders zich nog eens achter de oren krabben, want de obligatiekoersen staan juist bijzonder hoog. Waarom zouden beleggers nog meer geld betalen voor een staatsobligatie, als deze geen enkel rendement meer oplevert? En hoe waardeer je een staatsobligatie als de verwachte opbrengst negatief is?

    10-year-bond-yield

    Rente op Duitse staatsobligaties met looptijd van 10 jaar negatief (Grafiek via Bloomberg)

    $10 biljoen aan staatsobligaties met negatieve rente

    Het totaal aan staatsobligaties met een negatieve rente is al opgelopen naar $10 biljoen. Dat is nog nooit eerder in de geschiedenis voorgekomen. Volgens obligatiebelegger Bill Gross kan dat niet anders dan slecht aflopen. Hij vergelijkt de obligatiemarkt van vandaag de dag met een ‘supernova’ die vroeg of laat zal exploderen. Gross werkte jarenlang als vermogensbeheerder voor Pimco, het grootste obligatiefonds ter wereld. Hij beheert nu een vermogen van $1,4 miljard voor het Janus Global Unconstrained Bond Fund.

    Lees ook:

  • Traditioneel beleggen werkt niet meer

    De wereld van vermogensbeheer staat de grootste uitdaging in decennia, want met een traditionele beleggingsportefeuille van aandelen en obligaties valt amper nog rendement te behalen. De rente op staatsobligaties is historisch laag en veel gevallen zelfs negatief, terwijl aandelen de afgelopen tien tot vijftien jaar per saldo ook niet veel in waarde zijn toegenomen. Beleggers die zich op de lange termijn richten komen niet meer weg met de oude beleggingsmodellen die jarenlang goede resultaten opleverden.

    Analist Andrew Lapthorne van de Franse bank Société Générale denkt dat de traditionele beleggingsportefeuille van obligaties en aandelen zijn beste tijd heeft gehad. Hij pakte een traditionele beleggingsportefeuille, bestaande uit 50% aandelen van de MSCI World index, 40% staatsobligaties, 5% cash en 5% in bedrijfsobligaties en berekende vervolgens het rendement van een belegging van €100.000 over de afgelopen twintig jaar. Daarbij bracht hij jaarlijks een procent aan kosten in rekening voor het management van de portefeuille en voor transactiekosten.

    Steeds minder rendement op beleggen

    De resultaten van zijn onderzoek waren niet bepaald geruststellend. Wie vandaag de dag €100.000 investeert volgens deze modelportefeuille en deze belegging 20 jaar laat doorlopen heeft aan het einde van de looptijd in totaal slechts €21.800 aan rendement gemaakt. Om dat in perspectief te zetten: Tien jaar geleden haalde je met dezelfde beleggingsstrategie over dezelfde lange looptijd een rendement van ongeveer €60.000. Dertig jaar geleden waren het nog gouden tijden voor vermogensbeheerders, want toen leverde deze modelportefeuille over een looptijd van 20 jaar in totaal €150.000 aan rendement op. Wie geld opzij zet voor later hoeft daar vandaag de dag niet veel meer van te verwachten, tenminste als je vasthoudt aan een 'traditioneel' beleggingsbeleid van overwegend aandelen en staatsobligaties. En als je de trend van de afgelopen dertig jaar ziet wordt je ook niet vrolijk, want de daling is nog niet gestopt.

    langetermijn-beleggen

    Beleggingsbeleid uit het verleden biedt geen zekerheid voor rendement in de toekomst (Grafiek via Business Insider)

    Wat is uw pensioen nog waard?

    Als we het hebben over beleggen voor de lange termijn, dan denkt u waarschijnlijk aan uw pensioen. Pensioenfondsen zijn aan allerlei regels gebonden en hebben een beperkte vrijheid in hun beleggingsbeleid. Ze moeten zich conformeren aan een achterhaald beleggingsbeleid dat steeds minder rendement oplevert. Willen ze afwijken van de gebaande paden, dan worden ze door de Nederlandsche Bank als toezichthouder op de vingers getikt. We vragen ons hardop af hoe pensioenfondsen hun toekomstige verplichtingen gaan betalen, als het rendement op hun beleggingen net zo hard daalt als bovenstaande grafiek suggereert. De rendementen worden dus steeds lager, terwijl de pensioenverplichtingen door de toenemende vergrijzing en de steeds hogere levensverwachting steeds groter worden. Dat kan alleen maar opgevangen worden door de premies te verhogen, langer door te werken of door een meer risicovol beleggingsbeleid te accepteren. Lees ook:

  • Zwitserland leent voor 50 jaar goedkoper dan VS voor een maand

    Zwitserland betaalt minder geld voor een lening met een looptijd van vijftig jaar dan wat de VS betaalt om voor voor een maand geld te lenen. Een opmerkelijke ontwikkeling, als je bedenkt dat de Verenigde Staten nog steeds de grootste economie ter wereld is. Beleggers zoeken naar een veilige haven en lenen hun geld daarom liever uit aan Zwitserland dan aan de VS. Blijkbaar heeft de markt niet zo veel vertrouwen in de dollar…

  • Allianz: “Bubbel in Duitse staatsobligaties dreigt”

    Verzekeraar Allianz voorziet een bubbel in Duitse staatsobligaties en wil daarom meer bedrijfsobligaties gaan kopen. Dat zegt Andreas Gruber, de man die verantwoordelijke is voor het beheer van de beleggingsportefeuille van de Duitse verzekeraar, in een interview. “Allianz heeft nooit veel belegd in Duitse staatsobligaties, er waren altijd genoeg betere alternatieven in de semi-publieke en private sector en in obligaties die niet in euro’s zijn uitgegeven”, zo verklaarde Gruber, die een vermogen van €638 miljard beheert.

    De rente op Duitse staatsobligaties met een looptijd van tien jaar zakte afgelopen vrijdag naar 0,01%, wat betekent dat Duitsland zelfs voor een langere periode gratis kan lenen. Alleen in Japan en Zwitserland kunnen voor een nog langere termijn lenen tegen een negatieve rente. De rente op Duitse staatsobligaties is vrijwel onafgebroken gedaald sinds de introductie van het stimuleringsprogramma van de ECB. Nu de ECB ook bedrijfsobligaties gaat opkopen zal de rente vermoedelijk nog verder dalen.

    german-bond-yield

    Rente Duitse staatsobligaties is al bijna nul procent (via Bloomberg)

    Allianz anticipeert op beleid ECB

    Voor Allianz is dit een mooi moment om bedrijfsobligaties te kopen, want nu de ECB het schuldpapier ook gaat kopen ontstaat er een opwaartse druk op de koersen van deze obligaties. Maar volgens vermogensbeheerder Andreas Gruber van Allianz zal de impact op obligatiemarkt beperkt blijven. In een interview in München zei hij daar het volgende over:

    “Het volume aan bedrijfsobligaties dat de ECB zal opkopen is relatief gezien veel kleiner dan het volume aan staatsobligaties en zal daarom ook geen grote impact hebben het rendement en de liquiditeit van deze markt. We zullen onze positie in bedrijfsobligaties licht uitbreiden. Ook moeten we naar andere gebieden kijken, omdat we geen obligaties met een negatieve rendement kopen.”

    De obligatieportefeuille van Allianz bestond eind vorig jaar voor het grootste deel uit staatsobligaties (38%) bedrijfsobligaties (35%). Van het totaal beheerde vermogen van de Duitse verzekeraar bestaat op dit moment 29% uit leningen aan bedrijven, tegenover 26% een jaar eerder. Vermogensbeheerder Gruber wil in de toekomst meer beleggen in vastgoed, infrastructuur en duurzame energie uit wind en zon. De beleggingsportefeuille van Allianz bevat nu al zestig windmolenparken en zeven velden met zonnepanelen, die samen meer dan een miljoen huishoudens van energie kunnen voorzien. Daar wil de vermogensbeheerder van Allianz de komende jaren nog meer in investeren.

    “Van een bubbel in infrastructuur en duurzame energie is nog geen sprake. Daarom zijn deze beleggingen het meest aantrekkelijk voor ons.”

  • Fitch waarschuwt Japan voor verlaging kredietstatus

    Japan kan goedkoper lenen dan ooit te voren en de koers van de Japanse yen staat op het hoogste niveau in anderhalf jaar tijd. Toch maakt kredietbeoordelaar Fitch zich zorgen, want ze verlaagden vandaag het vooruitzicht voor Japan naar ‘negatief’. Het land mag haar kredietscore ‘A’ behouden, maar moet oppassen voor een afwaardering. Dat zou gevolgen kunnen hebben voor de rente die het land moet betalen over haar torenhoge schuldenlast van meer dan 240% van het bbp.

    De kredietbeoordelaar maakt zich zorgen, omdat de Japanse regering voor de tweede keer een omstreden belastingverhoging heeft uitgesteld. Een consumptiebelasting die al in oktober 2015 ingevoerd had moeten worden was eerder al uitgesteld tot april 2017, maar wordt nu niet eerder dan oktober 2019 verwacht. Fitch vraagt zich hardop of Japan wel in staat is haar begroting op orde te brengen, als ze zo gemakkelijk dit soort maatregelen voor zich uit blijft schuiven.

    Staatsschuld Japan

    De kredietbeoordelaar voorziet een verdere stijging van de staatsschuld, tot 245% van het bbp tegen het einde van dit jaar. Daarna zal de staatsschuld jaarlijks met een procentpunt blijven oplopen, zo denken de analisten van het Amerikaanse rating bureau. Die schuld wordt pas echt problematisch als de rente weer gaat stijgen, zo waarschuwen analisten van het Amerikaanse rating bureau.

    Een verlaging van de kredietstatus van een land kan tot gevolg hebben dat pensioenfondsen minder of geen staatsobligaties van het betreffende land mogen bezitten. De leningen worden door de toezichthouder dan als meer risicovol beschouwd, waardoor de rente kan stijgen. In het geval van Japan kan dat funest zijn, omdat het land een extreem hoge schuldenlast heeft die alleen bij een rente van bijna nul procent te financieren is.

    Fitch fundamenteel positief over Japan

    Kredietbeoordelaar Fitch tikt Japan op de vingers, maar benadrukt dat de economie van het land fundamenteel nog steeds sterk is. De Japanse economie kenmerkt zich door een hoge productiviteit, een goed opgeleide bevolking, goede publieke voorzieningen en een grote mate van sociale en politieke stabiliteit. Ook merkt Fitch op dat er nog steeds veel vraag is naar het schuldpapier van Japan. De yen behoort tot de vijf belangrijkste valuta ter wereld.

    Lees ook:

    Fitch-Ratings

    Kredietbeoordelaar Fitch kritisch over Japan