Marketupdate

Categorie: Kredietcrisis

  • Banken hebben sinds 2008 ruim half miljoen banen geschrapt

    Banken hebben sinds 2008 ruim half miljoen banen geschrapt

    Sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 hebben de grote banken gezamenlijk ongeveer 600.000 werknemers ontslagen, zo bericht Bloomberg. Vrijwel alle grote banken hebben duizenden tot tienduizenden arbeidsplaatsen geschrapt door minder lucratieve activiteiten af te stoten. Ook zijn er banen verloren gegaan omdat men wereldwijd meer zaken via internet kan regelen. Dat dwingt veel banken om kleine lokale en regionale kantoren te sluiten.

    In het vierde kwartaal van dit jaar telde Bloomberg ongeveer 47.000 nieuwe ontslagen, nadat er in de eerste negen maanden van het afgelopen jaar al 52.000 bankiers hun baan hadden verloren. Toch liggen de reorganisaties in de bankwereld nog niet achter ons. Zo wil Deutsche Bank tussen nu en 2018 nog 26.000 medewerkers ontslaan en heeft UniCredit het voornemen om 18.200 arbeidsplaatsen te schrappen. Ook ons eigen land doet een duit in het zakje, want de Rabobank kondigde eind vorig jaar haar plan aan om in de komende jaren 9.000 banen te schrappen.

    banenverlies-banken-2008

    Grote banken hebben sinds 2008 ongeveer 600.000 banen geschrapt (Bron: Bloomberg)

  • China koopt aandelen om beurs te ondersteunen

    De Chinese beurs ging gisteren met bijna 7% onderuit en maakte daarmee de slechtste start van een nieuw jaar ooit. Vandaag was de rust ogenschijnlijk alweer teruggekeerd, want de Shanghai Stock Exchange wist het verlies vandaag beperkt te houden tot ongeveer een kwart procent. Maar dat was geen natuurlijke gang van zaken, want Bloomberg bericht dat er dinsdag weer verschillende staatsfondsen actief waren om de aandelenkoersen te ondersteunen.

    Chinese beleidsmakers hebben met een gecoördineerde actie een verdere daling van de beurs weten te voorkomen. Zij gaven staatsfondsen de opdracht aandelen te kopen en besloten daarnaast het verkoopverbod op aandelen voor grote aandeelhouders als pensioenfondsen met een week te verlengen. Het verkoopverbod, dat in 2016 zou worden opgeheven, is opnieuw in werking gesteld tot tenminste 8 januari. Dit verbod geldt voor aandelenhouders die een belang groter dan 5% hebben in een beursgenoteerde Chinese onderneming.

    Interventies

    Interventies op de Chinese aandelenmarkt moeten paniek op de beurs voorkomen, maar tegelijkertijd ondermijnen deze acties van de autoriteiten het vertrouwen. China heeft zich voorgenomen minder te interveniëren in de financiële markten en meer aan de vrije markt over te laten, maar iedere keer als er paniek dreigt voelt de regering blijkbaar de noodzaak zich met de markten te bemoeien. "De markten hebben hulp gekregen van staatsfondsen en dat zal de aandelenkoersen op korte termijn ondersteunen. Echter, op de lange termijn zal de markt op eigen benen moeten staan. Ze kan niet altijd blijven vertrouwen op de overheid", zo verklaarde Wang Zheng van Jingxi Investment Management Co tegenover Bloomberg.

    Verkoopverbod

    Als gevolg van het verkoopverbod zijn volgens Goldman Sachs ongeveer $185 miljard aan Chinese aandelen op dit moment onverkoopbaar. Niet alleen in China, maar ook in de rest van de wereld, is er veel kritiek op deze opnieuw ingevoerde maatregel. Het voornemen om de Chinese aandelenmarkt meer open te stellen voor buitenlandse investeerders wordt gedwarsboomd door via de achterdeur weer nieuwe handelsbeperkingen op te leggen. Afgelopen zomer werd het verkoopverbod in werking gesteld om de crash van de Chinese beurs af te remmen. Ook werden pensioenfondsen opgeroepen om geen aandelen te verkopen.

  • UBS: Olieprijs naar $30 per vat

    Volgens UBS kan de olieprijs dit jaar naar $30 per vat dalen, voordat de wereldwijde oliemarkt in de tweede helft van het jaar weer een balans kan vinden tussen vraag en aanbod. De Zwitserse bank verwacht dat de Amerikaanse olieproductie binnen afzienbare tijd zal dalen als gevolg van de aanhoudend lage olieprijs. “In de eerste helft van 2016 zullen we een jaar-op-jaar daling van de olieproductie in de Verenigde Staten gaan zien. En zodra dat gebeurt wordt de markt meer gerustgesteld en kunnen de prijzen zich stabiliseren”, zo verklaarde grondstoffenanalist Dominic Schnider van de Zwitserse bank tegenover Bloomberg.

    Het wereldwijde overaanbod van olie groeide vorig jaar door een toename van 100 miljoen vaten in de strategische olievoorraden van de VS. Dat was de grootste toename sinds 1920, het jaar waarin het Internationaal Energieagentschap begon met het bijhouden van deze cijfers. De olieprijs kwam in 2014 in een neerwaartse trend, toen Saoedi-Arabië de oliekraan wagenwijd openzette en andere landen min of meer dwong hetzelfde te doen. De prijs van een vat Brent olie zakte daardoor in anderhalf jaar tijd van $110 naar minder dan $40.

    oil-well

    De olieprijs zakte in anderhalf jaar tijd van $110 naar minder dan $40

  • Hoe de V&D naar de ondergang geholpen werd…

    Oudejaarsdag was waarschijnlijk geen feestelijke dag voor de ongeveer tienduizend mensen die werken bij V&D. Op 31 december werd de winkelketen door de rechtbank van Amsterdam namelijk failliet verklaard. Hoe kon het gebeuren dat dit grote prominente warenhuis zo ten onder zou gaan? Ja, de winkels van V&D hebben zich misschien niet genoeg aangepast naar de tijd. En ja, misschien hebben ze kansen gemist met het online aanbieden van artikelen en ondervinden ze hevige concurrentie van nieuwe spelers in de markt. Maar dat is niet het hele verhaal…

    In 2011 werd de V&D overgenomen door de investeerders van Sun Capital. Deze investeringsmaatschappij verkocht in korte tijd al het vastgoed waar de V&D warenhuizen in gevestigd waren, waardoor ze in korte tijd veel geld binnen harkten voor hun aandeelhouders. Maar daarmee stegen ook de kosten om de winkelketen draaiende te houden, met als gevolg een jaarlijkse toename van het verlies. Begin dit jaar ging de keten al bijna failliet, maar werd er met een kapitaalinjectie van $47 miljoen door Sun Capital meer tijd gekocht.

    Het TV-programma Zwarte Zwanen duikt in het verhaal achter het faillissement van het warenhuis, waar ook Nederlandse pensioenfondsen indirect een rol in speelden.


  • Infographic: Keynes versus Oostenrijkse school

    De volgende infographic geeft een vereenvoudigde weergave van een aantal verschillen tussen het Keynesiaanse denken en de Oostenrijkse economische school. Deze illustratie is afkomstig van The Austrian Insider.

    Economics-Infographic

  • Marc Faber: “Amerikaanse economie stevent af op recessie”

    Volgens Marc Faber, beleggingsgoeroe en auteur van het Gloom, Boom en Doom rapport, stevent de Amerikaanse economie af op een nieuwe recessie. Dat zegt hij in een gesprek met Bloomberg. Volgens de Federal Reserve is de economie van de Verenigde Staten sterk genoeg om een rentestijging te dragen, maar daarover zijn de meningen onder beleggers en analisten verdeeld. Faber verwacht een nieuwe recessie, waardoor er opnieuw een vlucht richting veilige havens zal komen.

    “Ik geloof dat we al op weg zijn naar een nieuwe recessie in de Verenigde Staten en dat de koersen van Amerikaanse aandelen zullen dalen”, aldus Faber. De groei van de Amerikaanse economie daalde van 3,9% in het tweede kwartaal naar 2% in het derde kwartaal van dit jaar. De effecten van de rentestijging zijn daar nog niet in meegenomen.

    Amerikaanse staatsobligaties als veilige haven

    Volgens Marc Faber zijn Amerikaanse 10-jaars staatsobligaties op dit moment aantrekkelijk geprijsd: “De 10-jaars Amerikaanse staatsobligaties zijn best aantrekkelijk vanwege mijn vooruitzicht van een zwakkere economie.” Dit schuldpapier levert momenteel 2,29% rente op en realiseerde het afgelopen jaar een rendement van 1,1%. Vorig jaar haalden deze langlopende leningen een koersrendement van 6,2%.

    Het is opvallend dat hij opeens zo positief is over het schuldpapier, want in 2011 oordeelde hij nog dat het langlopende Amerikaanse schuldpapier een ‘suïcidale belegging’ was. Sindsdien hebben de Amerikaanse staatsleningen met een looptijd van 30 jaar volgens cijfers van Bank of America Merrill Lynch een positief rendement van 8,7% per jaar gehaald.

    marcfaber

    Marc Faber verwacht nieuwe recessie en is positief over Amerikaanse staatsobligaties

  • Lagarde (IMF): “Teleurstellende groei wereldeconomie in 2016”

    Christine Lagarde, topvrouw van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), verwacht dat 2016 een bijzonder mager jaar zal worden voor de wereldeconomie. In een interview met de Duitse krant Handelsblatt zegt ze dat de groei van de wereldeconomie “teleurstellend en ongelijkmatig” zal zijn. Dat komt volgens haar door het vooruitzicht van een stijgende rente in de Verenigde Staten en een verder groeivertraging van de Chinese economie. Ook de daling van de grondstofprijzen zorgt volgens Lagarde voor problemen, met name voor landen die erg afhankelijk zijn van de export van grondstoffen.

    Het IMF ziet de ‘normalisering’ van de rente in de Verenigde Staten als een positieve ontwikkelingen, al zullen er gaandeweg ook negatieve bijwerkingen zichtbaar zijn. Lagarde waarschuwde dat bedrijven met hoge schulden in de problemen kunnen komen door sterke dollar en een stijging van de dollarrente. Dit probleem is extra groot voor niet-Amerikaanse bedrijven die in dollars geleend hebben, omdat die ook een wisselkoersrisico hebben. Als veel bedrijven in de problemen komen door de stijgende rente kan dat volgens Lagarde ‘besmettingsgevaar’ geven naar banken en overheden.

    lagarde-imf

    Lagarde (IMF) voorziet ’teleurstellende en ongelijke’ economische groei in 2016

  • Europese bail-in vanaf 2016, hoe veilig is uw spaargeld?

    Met ingang van 1 januari 2016 komen alle banken in de Europese Unie onder nieuwe bail-in regels te staan, want betekent dat u als spaarders niet meer veilig bent als u meer dan €100.000 aan spaargeld op een bankrekening heeft staan. Spaargeld tot €100.000 valt in de hele Europese Unie onder het deposito garantiestelsel, maar alles wat boven deze grens zit loopt vanaf volgend jaar risico. Valt uw bank om, dan mag de bank alles boven die grens gebruiken om de verliezen op te vangen.

    Met deze Europese plannen willen de regeringsleiders voorkomen dat de belastingbetaler moet opdraaien voor de redding van een bank, zoals in 2008 en 2009 gebeurde. Regeringen moesten toen voor tientallen miljarden euro’s banken nationaliseren of noodleningen verstrekken, met alle risico’s van dien. Met een Europese bail-in wetgeving wordt dat verleden tijd. De beruchte ’template’ waar Dijsselbloem over sprak tijdens de bankencrisis op het eiland Cyprus wordt dus voor alle Europeanen werkelijkheid.

    Van bailout naar bail-in

    Het is opvallend dat er zoveel haast geboden is bij de invoering van deze Europese bail-in regels, want de Europese Commissie heeft al zes landen aangeklaagd die nog niet alle voorzorgsmaatregelen genomen zouden hebben. Nederland, Luxemburg, Zweden, Roemenië, Tsjechië en Polen lopen achter met hun voorbereidingen, omdat de invoering van de bail-in regels volgens deze landen een zekere complexiteit met zich meebrengen.

    Ook in de Verenigde Staten worstelt men met het vraagstuk hoe een bank het beste opgevangen kan worden. Eind november schreef CNN dat de Federal Reserve voortaan minder noodkredieten wil verlenen aan banken, om minder blootstelling te krijgen aan de zogeheten ’too big to fail’ banken. In de Verenigde Staten worden de verliezen nog wel afgewenteld op de overheid, maar het is de vraag of die wel in staat is banken te redden met een balanstotaal van honderden miljarden dollars.

    Spaarder opgelet!

    Al in 2013 waarschuwden we u op Marketupdate over de komst van nieuwe bail-in regels. Ook bij de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) werd al in 2013 gepubliceerd over het wegnemen van de ‘beschermde status’ van vermogende spaarders. De invoering van een Europees bail-in stelsel zal een opluchting zijn voor de Bundesbank, die eerder dit jaar nog bij monde van bestuurslid Andreas Dombret haar zorgen uitsprak over de kwetsbaarheid van een aantal Griekse banken. Het omvallen van een Griekse bank zou – in afwezigheid van deze bail-in regels – een forse tegenvaller betekenen voor de Griekse begroting.

    De financiële repressie beperkt zich niet alleen tot de invoering van de bail-in. In een IMF-rapport uit 2013 werd ook al een balletje opgegooid voor een preventieve heffing op spaartegoeden. Het zal ons niet verbazen als ook deze plannen werkelijkheid worden…

    bailout-money

    Europese bail-in wordt al in 2016 ingevoerd

    Tip: Maakt u zich ook zorgen om uw vermogen? Overweeg dan eens wat spreiding aan te brengen met fysiek goud. Door de geschiedenis heen heeft dit edelmetaal haar waarde weten te behouden, in tegenstelling tot veel valuta. Het is niet voor niets dat zelfs centrale banken nog steeds aanzienlijke goudreserves aanhouden. Wilt u goud kopen, dan kunnen wij Hollandgold en Goudstandaard aanbevelen als betrouwbare aanbieders van fysiek edelmetaal.

  • Saoedi-Arabië verhoogt benzineprijs

    Saoedi-Arabië verhoogt de prijs van een liter benzine van 15 naar 22 cent, een stijging van 50%. Ook wil de regering de subsidies op water en elektriciteit terugbrengen, wat betekent dat ook deze voorzieningen duurder zullen worden. Naast hogere brandstofprijzen wil de regering ook extra accijnzen op tabak en frisdranken gaan heffen en een btw invoeren voor alle producten.

    De maatregelen zijn nodig vanwege het enorme begrotingstekort van bijna €90 miljard, dat veroorzaakt is door de lage olieprijs. Het land is voor 90% van haar inkomsten afhankelijk van olie, dat door de scherpe prijsdaling die Saudi-Arabië zelf veroorzaakt heeft veel minder geld oplevert. De totale inkomsten voor dit jaar worden geschat op $162 miljard, dat is 15% lager dan het bedrag dat de eerdere begroting.

    Lage olieprijs

    Met de verwachting dat de olieprijs niet meer snel naar het oude niveau zal herstellen is de regering genoodzaakt fors te snijden in haar uitgavenpatroon. Maar dat neemt niet weg dat er ook voor 2016 een tekort van meer dan tien procent verwacht wordt. De valutareserves van het land zijn sinds het begin van dit jaar al met bijna 15% gedaald tot omgerekend $635 miljard.

    Diesel-petrolDe afgelopen jaren heeft Saoedi-Arabië veel geïnvesteerd in sociale programma’s, zoals gratis onderwijs en goedkope gezondheidszorg. Ook heeft het land veel geld uitgegeven aan defensie.

    Dat het land een deel van deze welvaart moet inleveren, dat lijkt onvermijdelijk. Maar opvallend is dat er geen bezuinigingen gepland zijn op militair gebied. Het zijn vooral de burgers die de lastenverzwaringen gaan merken.

    Hogere benzineprijs

    Dat de prijzen van benzine en andere voorzieningen verhoogd zouden worden, dat komt voor weinig mensen als een verrassing. Toch stonden er al vrij snel na het bekendmaken van de nieuwe begroting lange rijen aan de pomp van Saudi’s die hun auto nog tegen de oude benzineprijs van 15 cent willen volgooien.

    Ondanks de prijsverhoging van 50% blijft benzine in Saoedi-Arabië spotgoedkoop. Alleen in Libië en Venezuela is het vullen van de benzinetank beduidend goedkoper, zie ook deze grafiek.

  • Zwitserland houdt referendum over geldsysteem

    In Zwitserland wordt binnenkort een referendum gehouden over het aan banden leggen van geldcreatie door banken, zo schrijft de Telegraph. Een petitie over dit onderwerp kreeg meer dan 100.000 handtekeningen, waarmee het onderwerp op de politieke agenda is gekomen. De campagne werd georganiseerd door het Zwitserse ‘Vollgeld‘ initiatief en heeft als doel een einde te maken aan het fractioneel bankieren.

    swiss-francsVoorstanders van deze campagne zijn van mening dat speculatieve bubbels in de economie veroorzaakt worden door een fractioneel geldsysteem, waarin banken veel meer geld kunnen uitlenen dan wat ze aan spaartegoeden beheren. Van al het geld dat in Zwitserland in omloop is bestaat meer dan 90% uit digitale banktegoeden, geld dat gecreëerd is door commerciële banken. Fysiek geld in de vorm van munten en bankbiljetten, dat alleen door de centrale bank in omloop kan worden gebracht, vertegenwoordigt minder dan 10% van al het geld.

    Banken hebben dus een zeer grote invloed op de totale geldhoeveelheid in de economie. Geven ze veel krediet, dan kan dat speculatieve bubbels in de hand werken. Draaien ze de kredietkraan dicht, dan kan dat een deflatoire crisis teweeg brengen. Om deze grote schommelingen in de economie tegen te gaan moet de kredietcreatie door banken aan banden gelegd worden, zo menen de voorstanders van het referendum.

    100% reserve

    Het Zwitserse ‘Vollgeld’ initiatief streeft met dit referendum naar een geldsysteem waarbij banken niet meer geld kunnen uitlenen dan de totale spaartegoeden. “Banken zullen niet meer in staat zijn eigenhandig geld te creëren, ze kunnen alleen nog maar het geld uitlenen dat ze hebben gekregen van spaarders”, zo verklaarde een woordvoerder van de campagne.

    Als het referendum wordt aangenomen krijgt de Zwitserse centrale bank niet alleen het monopolie op de creatie van munten en bankbiljetten, maar ook op de creatie van digitale banktegoeden. “Het besluit om meer geld in omloop te brengen komt dan in handen te liggen van de overheid”, zo stelt de campagne ‘Vollgeld’.

    In het huidige financiële systeem wordt de geldcreatie slechts beperkt door reserveverplichtingen die van bovenaf op commerciële banken worden opgelegd, zoals de eisen van Basel III. Maar ook deze eisen blijken onderhevig aan veranderingen. In een opwaartse economische cyclus zal men geneigd zijn de teugels los te laten en weinig beperkingen op te leggen aan de kredietverlening door banken. Keert de economische cyclus weer, dan worden de reserveverplichtingen opeens aangescherpt, waardoor de recessie langer kan voortduren.

    Grote Depressie

    De discussie over geldcreatie is niet nieuw, want begin jaren dertig van de vorige eeuw gingen er ook al stemmen op om de kredietcreatie door banken te beperken. De Amerikaanse econoom Irving Fisher wees toen ook al naar het fractioneel banksysteem als bron van speculatie en als oorzaak voor roekeloos leengedrag. In 2008 stond ook in IJsland het fractioneel banksysteem ter discussie en in Nederland probeert Burgerinitiatief Ons Geld hetzelfde doel te bereiken als de Zwitserse ‘Vollgeld’ beweging.

    Het is nog niet bekend op welke datum Zwitserland dit referendum zal houden.

    Lees ook:

  • Video: Willem Middelkoop in gesprek met Arnoud Boot

    Arnoud Boot is somber over de economische vooruitzichten van Europa en verwacht dat het continent ook de komende jaren zal achterblijven bij de Verenigde Staten. Dat zegt hij in gesprek met Willem Middelkoop bij Café Weltschmerz. De heren praten uitvoerig over de complexiteit en dynamiek van de financiële markten en behandelen onder andere Bretton Woods, Keynes en de gekte op de aandelenmarkt van eind jaren negentig. Een uitermate interessant en openhartig interview!

    Over Arnoud Boot

    Arnoud Boot is hoogleraar Corporate Finance en Financiële Markten en co-director van het Amsterdam Center for Law & Economics aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is tevens voorzitter van de Bankraad (DNB) en lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).