Categorie: Economie

Economisch Nieuws

Zwitserland legt beperking op aan contant geld

Met ingang van volgend jaar legt de regering van Zwitserland een maximum op aan het bedrag dat je in contanten mag betalen. De maatregel zal alleen de meest vermogende mensen raken, want de limiet is vastgesteld op 100.000 Zwitserse franc (ongeveer €92.300). De maatregel is officieel bedoeld om witwassen tegen te gaan en om te voorkomen. Ook zou Zwitserland volgens Bloomberg op een zwarte lijst komen als ze niet een dergelijke limiet had ingevoerd.

Contant geld

Zwitserland is in technologisch opzicht niet minder ontwikkeld dan andere Europese landen, maar desondanks geven de inwoners nog vaak de voorkeur aan contant geld. Uit cijfers van de Bank for International Settlements (BIS) blijkt dat er geen land in de wereld is waar zoveel contant geld circuleert als in Zwitserland.

Omgerekend naar dollars circuleert er per inwoner vijf keer zoveel geld in Zwitserland als in Canada. Ten opzichte van de Eurozone bezitten Zwitsers gemiddeld twee keer zoveel vermogen in de vorm van bankbiljetten.

Contant geld zeer populair in Zwitserland (Bron: Bloomberg)

En terwijl Zwitserland aan kop gaat voor wat betreft de hoeveelheid contant geld, zo laag scoort het land op betalingen met een bankpas. In heel 2014 gebruikten Zwitsers gemiddeld minder dan veertig keer hun bankpas om een betaling te verrichten, tegenover bijna 190 keer in Nederland en zelfs 270 keer in Zweden.

Zwitsers gebruiken hun bankpas gemiddeld vrij weinig (Bron: Bloomberg)

Hoge limiet

Zwitserland voert ten opzichte van veel andere Westerse landen een relatief soepel beleid ten aanzien van contant geld. Fijn voor vermogende mensen die het liefst anoniem zaken doen, maar ook prettig voor mensen die proberen op deze manier belastingen te ontduiken of geld wit te wassen.

De meningen zijn dan ook sterk verdeeld over het nieuwe plan om betalingen in contant geld te beperken tot 100.000 Zwitserse francs. “Ik kan dit alleen uitleggen als een grap. Als ze de limiet hadden verlaagd tot 10.000, dan zou ik misschien denken dat het menens was”, zo verklaarde voormalig beleidsmedewerker van de Bank of England Charles Goodhart tegenover Bloomberg.

In veel andere Europese landen is het gebruik van contant geld al beperkt, zoals Sander Noordhof eerder al schreef in deze column. In Griekenland mag je maximaal voor €1.500 in contanten betalen, terwijl deze grens in Italië en Spanje op €3.000 is vastgesteld. In Nederland mag je tot een maximum van €10.000 in contanten betalen zonder legitimatie te overleggen en in Zweden kan dat tot €15.000.

“De limiet zou veel lager moeten zijn, want je kunt met veel minder [dan 100.000 franc] al veel schade aanrichten, vooral als het aankomt op het financieren van terrorisme”, zo verklaarde Nikos Passas, hoogleraar strafrecht van de Northeastern University in Boston tegenover Bloomberg.

Zwitserland
De regering van Zwitserland staat vooralsnog aan de kant van de rijken, omdat ze de meest vermogende mensen die hun geld in Zwitserland parkeren niet weg willen jagen. De Staatssecretaris van Financiële Zaken schreef in een verklaring het volgende: "Voor bedragen beneden de 100.000 francs kan er een goede reden zijn om in contanten te betalen, zonder dat je meteen tot de conclusie hoeft te komen dat het dan om witwassen gaat." We kunnen ons dat goed voorstellen. Denk bijvoorbeeld aan mensen die goud kopen en die deze informatie - met het oog op een mogelijke confiscatie - liever niet met de banken willen delen. Een betaling in contanten is de enige veilige manier om deze transactie te doen zonder dat deze achteraf getraceerd kan worden. Een alternatief als Bitcoin wordt op veel plekken nog niet geaccepteerd en kent bovendien een aanzienlijk koersrisico. "Contant geld is wettig betaalmiddel en ik zie niet in waarom dat gelimiteerd zou moeten worden", zo verklaarde Pirmin Schwander van de Conservatieve partij van Zwitserland in een televisie interview uit 2014. "Het is meer dat de staat wil meekijken en haar burgers in de gaten wil houden", aldus de politicus. Zijn standpunt wordt niet gedeeld door Daniel Vischer van de Groenen, die het sowieso verdacht vind als mensen bedragen van meer dan 100.000 franc met bankbiljetten willen afrekenen.
1.000 Francs
Om grote transacties in contant geld gemakkelijker te maken heeft de regering besloten het grootste biljet van 1.000 franc (€923) in omloop te houden. Deze grote paarse biljetten zien maar zelden het daglicht, maar vertegenwoordigen desondanks 10% van alle bankbiljetten die de Zwitserse centrale bank heeft uitgegeven. Omgerekend naar Francs was het marktaandeel van de duizendjes zelfs 60%, meer dan alle andere bankbiljetten samen. Ter vergelijking: Van de totale waarde van alle euro bankbiljetten bestaat ongeveer 30% uit briefjes van vijfhonderd euro.

Totale waarde van bankbiljetten naar soort (Bron: ECB)

Ook in de Eurozone zijn de grootste biljetten mateloos populair (Bron: ECB)
De hoge nominale waarde van de biljetten maken het makkelijker om grote hoeveelheden geld op te stapelen en te vervoeren. Een miljoen Zwitserse francs is bankbiljetten van 1.000 is volgens Swissinfo 10 centimeter hoog en heeft een volume van 1,3 liter en heeft daarmee een bijna twee keer zo hoge 'dichtheid' als hetzelfde bedrag in bankbiljetten van €500. Amerikaanse dollars zijn nog minder interessant om in de kluis te leggen of in een koffer te stoppen. Ze worden weliswaar wereldwijd het meest geaccepteerd, maar voor $1 miljoen heb je een stapel van 10 kilogram aan bankbiljetten. Dat komt omdat er in de VS geen biljetten groter dan $100 zijn. Stapel je €1 miljoen op in bankbiljetten van €500, dan kom je op 2 kilogram aan briefgeld.

22 december 2015
Tip: Radar over hypotheken en de huizenmarkt

Het televisieprogramma Radar gaat in twee afleveringen aandacht besteden aan ~~spaarzame~~ lenende Nederlander. Wereldwijd zijn er maar weinig landen waar men in verhouding tot het inkomen zoveel geld leent voor een huis als in Nederland, met als gevolg dat de huizenprijzen in ons land hoog zijn en door stimulerend beleid van de overheid ook hoog blijven.

Welke consequenties heeft de hoge hypotheekschuld voor Nederland? En moeten we daar iets aan doen? En zo ja, hoe dan? Antoinette Hertsenberg sprak met vooraanstaande economen en analisten, maar ook met een aantal woningbezitters. De eerste aflevering begint vanavond om 20:25 op Nederland 1.

Klik hier om de uitzending terug te kijken

Radar over de hoge hypotheekschulden in Nederland

21 december 2015
Bank of Japan bezit meeste staatsobligaties
De meeste staatsobligaties van de Japanse overheid staan inmiddels op de balans van hun eigen centrale bank, zo meldt Bloomberg. Eind september beschikte de centrale bank over 315 biljoen yen (omgerekend €2,4 biljoen) aan langlopend schuldpapier, iets meer dan 30% van de totale Japanse staatsschuld. Dat was voor het eerst meer dan de hoeveelheid staatsobligaties in handen van financiële instellingen, die gezamenlijk 28,4 procent van het schuldpapier bezitten.

De Bank of Japan koopt al sinds maart 2013 onafgebroken staatsobligaties als onderdeel van een stimuleringsprogramma dat erop gericht is de inflatie aan te jagen. Tot op heden met weinig succes, want mede door de daling van de olieprijs zakte de inflatie de afgelopen maanden weer terug naar nul procent. Een rondvraag door Bloomberg leert dat weinig economen er vertrouwen in hebben dat de inflatie binnen afzienbare tijd weer naar de gewenste 2% gaat.

Meeste staatsobligaties in handen van Japanse centrale bank (Bron: Bloomberg)

Weinig liquiditeit

Omdat de Japanse centrale bank steeds meer staatsobligaties opkoopt is er een kunstmatige schaarste aan kwalitatief goed schuldpapier ontstaan. Beleggers die hun vermogen tijdelijk willen parkeren doen dat graag in staatsleningen, maar het aanbod daarvan wordt steeds kleiner. Uit een recente peiling van de Bank of Japan kwam naar voren dat een kwart van de obligatiehandelaren ontevreden is over de beperkte liquiditeit van deze veilige haven.

Ondanks deze kritiek blijft de gouverneur van de centrale bank, Haruhiko Kuroda, van mening dat zijn beleid werkt. Dat leest hij af aan het feit dat vermogensbeheerders het aandeel staatsobligaties in hun portefeuille afbouwen ten gunste van andere beleggingen, terwijl de rente op de staatsleningen laag blijft.

Geen limieten
Volgens gouverneur Kuroda zijn er geen limieten op het gebied van monetaire verruiming. De centrale bank blijft evenveel staatsleningen opkopen, maar zal zich voortaan richten op schuldpapier met een looptijd van 7 tot 12 jaar (in plaats van 7 tot 10 jaar). Staatsleningen met een looptijd tot vijf jaar worden al tegen een negatieve rente verhandeld als gevolg van het QE-programma. Om voor tien jaar geld uit te lenen aan Japan moet je als belegger vandaag de dag genoegen nemen met 0,27% rente. Zwitserland is het enige land ter wereld dat momenteel goedkoper leent dan Japan.
‘Japan scenario’
Ondanks alle stimulering zijn de meeste economen zijn er niet van overtuigd dat de Bank of Japan haar inflatiedoelstelling van twee procent zal halen, zo bleek uit een rondvraag van Bloomberg. Japan wordt vaak als een voorbeeld gezien voor de rest van de Westerse wereld, omdat het land net als veel Westerse landen kampt met een extreem hoge schuldenlast en een zwakke economische groei. Het is onvermijdelijk dat Japan vroeg of laat haar schulden zal moeten wegstrepen. Dat kan bijvoorbeeld door alle schuldverplichtingen aan haar eigen centrale bank door te strepen. Is dat ook een toekomstscenario voor Europa en de Verenigde Staten? Lees meer:
21 december 2015
Als niets meer werkt…

Als eerste wil ik u graag wijzen op deze infographic. Echt een aanrader, want deze maakt erg duidelijk hoe de verhoudingen binnen ons financiële systeem momenteel liggen.

Overheden en centrale banken zijn gek op inflatie. Het zorgt ervoor dat prijzen stijgen en dat brengt voor hen vele voordelen met zich mee. Maar ondanks de vele stimuleringsprogramma’s lijken centrale banken er maar niet in te slagen de consumptieprijsindex te doen stijgen. Het spreekwoordelijke geld ‘bijdrukken’ door centrale banken is blijkbaar niet voldoende voor het creëren van inflatie, dit geld dient ook uitgegeven te worden. Diegene die het ontvangt moet het op zijn beurt uitgeven, enzovoort. Dit heet de circulatiesnelheid. Economen onder u zullen weten dat we het dan hebben over de bekende formule M (geldhoeveelheid) *V (circulatiesnelheid) = P (prijs) *T (het aantal transacties).

Omloopsnelheid daalt
Het is net die circulatiesnelheid (en dus het aantal transacties) die de laatste jaren drastisch gedaald is. Iedereen voelt aan dat de economie het niet zo goed doet en dus lenen mensen minder geld en geven ze minder uit. Deze evolutie saboteert de inspanningen van de ECB en de FED om inflatie te creëren. Erger nog: het zorgt ervoor dat deflatie een reële mogelijkheid wordt. Wat is dan het laatste redmiddel dat een centrale bank kan gebruiken om inflatie te creëren? “Ze kunnen een vergadering bijeenroepen, stemmen over een nieuwe aanpak, buiten komen en aan de wereld verkondigen dat vanaf nu de prijs van goud $5.000 per ounce is.” Als de prijs van goud stijgt van $1.000 naar $5.000, dan is dat in werkelijkheid een devaluatie van de dollar met 80%.

Omloopsnelheid van het geld blijft dalen (Bron: St. Louis Fed)

Devaluatie
Die devaluatie zal alle andere prijzen ook doen stijgen. Olie kan in dat geval $200 per vat kosten, een bioscoopkaartje $40, enzovoort... U denkt vast dat dit ondenkbaar is, maar dit is precies wat er in het (recente) verleden tweemaal gebeurd is. De eerste keer was in 1933, toen Roosevelt (The New Deal) de goudprijs met ongeveer 70% liet stijgen naar $35 per troy ounce (het goud werd vlak voor de devaluatie geconfisqueerd, privaat goudbezit zou tot 1974 verboden blijven voor Amerikanen). Hij maakte zo een einde aan de deflatie van de Grote Depressie. De tweede keer was in de jaren '70, toen Nixon weigerde nog langer dollars om te ruilen voor een vaste hoeveelheid goud. De goudprijs maakte een sprong van $35 tot $800. In vijf jaar tijd verloor de dollar de helft van zijn waarde! Het is daarom raadzaam om je in te dekken tegen deze extremen. Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

21 december 2015
Argentijnse peso daalt 26,5% in waarde

De koers van de Argentijnse peso is deze week met 26,5% gedaald ten opzichte van de dollar, nu de regering de kunstmatig lage wisselkoers loslaat en de waardebepaling van de munt aan de markt overlaat. Het is de grootste devaluatie van de munt in decennia.

Op de zwarte markt werd de munt al voor een veel zwakkere koers tegenover de dollar verhandeld, dus voor de meeste mensen kwam het besluit niet als een verrassing. Ook was de devaluatie van de peso begin deze week al aangekondigd.

De munt werd door de centrale bank gedevalueerd tot 14 peso tegenover de dollar. Bij het sluiten van de handel was de waarde van de munt weer iets aangesterkt tot 13,38 peso voor een dollar. Gedurende de dag heeft de centrale bank naar eigen zeggen geen poging gedaan de waarde van de munt te ondersteunen. Dat zou pas gebeuren als de wisselkoers boven de 15 zou komen.

Gevolgen devaluatie
Omdat de devaluatie van de munt al van tevoren was aangekondigd kon men zich er al op voorbereiden. Zo werden de prijzen in de winkels in de eerste helft van december al verhoogd om de waardedaling van de munt op te vangen. Producten die uit het buitenland komen en die in dollars worden afgerekend zijn door de devaluatie opeens een stuk duurder geworden. Daardoor zal de toch al hoge inflatie op korte termijn verder oplopen. De nieuwe president van Argentinië heeft aangestuurd op een devaluatie van de munt. Volgens hem brengt dat op termijn juist voordelen met zich mee. Nu de overwaardering van de peso eruit gehaald is wordt het voor buitenlandse investeerders aantrekkelijker geld te investeren in de Argentijnse economie. Ook profiteren de boeren, omdat hun landbouwproducten omgerekend meer geld opleveren in het buitenland. De verliezers van de devaluatie zijn spaarders die hun geld in pesos aanhouden. Deze spaartegoeden en bankbiljetten hebben opeens een stuk minder koopkracht. Maar iedereen die zijn vermogen in tastbare zaken heeft zitten gaat er niet op achteruit. Als voorbeeld presenteren wij de ontwikkeling van de goudprijs in Argentijnse peso. Tijdens een devaluatie behoudt goud haar koopkracht.

Goud in Argentijnse peso naar all-time-high (Bron: Goldprice)

18 december 2015
Beleggers reageren positief op renteverhoging Fed

De Amerikaanse centrale bank heeft gisteren, zoals verwacht werd, eindelijk de rente verhoogd. In plaats van 0 tot 0,25 procent gaat de centrale bank voortaan een bandbreedte van 0,25 tot 0,5 procent hanteren, een stijging van 25 basispunten. De renteverhoging wordt positief ontvangen op de aandelenmarkten in Azië, want die gingen donderdag bijna allemaal met ongeveer 1,5 procent omhoog. Ook in Europa reageren beleggers enthousiast op de eerste rentestijging in de Verenigde Staten in bijna tien jaar tijd, want de meeste indices staan halverwege de ochtend al ruim 2% hoger. De beurzen in de Verenigde Staten sloten gisteravond 1 tot 1,5 procent hoger na het nieuws.

Beurzen in Azië reageren positief op rentebesluit Fed (Overzicht van Bloomberg)

‘Accommodatief beleid’

Beleggers werden gerustgesteld door de woorden van Yellen, die in een toelichting op de rentestap benadrukte dat het monetaire beleid van de Federal Reserve voorlopig nog ‘accommodatief’ blijft. De dollarindex steeg door het rentebesluit met ongeveer een procent naar 98,69 en de wisselkoers tussen de euro en de dollar zakte een klein beetje tot $1,086. De olieprijs ging vandaag opnieuw onderuit tot $35,23 voor een vat WTI en $37,15 voor een vat Brent olie en is daarmee terug op het dieptepunt dat begin deze week bereikt werd.

De goudprijs zagen we gistermiddag in de aanloop naar het besluit al meer dan een procent stijgen, terwijl de zilverkoers meer dan 2,5% hoger werd gezet. Het renteverhoging zorgde even voor wat schommelingen in de koers, om vervolgens weer te stabiliseren op het hogere niveau.

17 december 2015
Gaat de Federal Reserve de rente verhogen?
Vanavond weten we of de Amerikaanse centrale bank een einde maakt aan een tijdperk van bijna tien jaar met nul procent rente. Janet Yellen, voorzitter van de Federal Reserve, zal om 20:00 Nederlandse tijd een toelichting geven op het rentebesluit waar veel beleggers al maanden naar uitkijken. De verwachtingen zijn hoog gespannen, want de centrale bank spreekt al sinds het afbouwen van haar laatste ronde van monetaire stimulering over het verhogen van de rente.

In september rekenden analisten ook al op een renteverhoging, maar toen gooide een flinke daling van de aandelenmarkt wereldwijd roet in het eten. In haar verklaring zijn Fed-voorzitter Yellen toen dat de economie nog niet voldoende hersteld was om een renteverhoging te rechtvaardigen.

Uitstel, maar ook afstel?

De aandelenkoersen gingen de afgelopen weken opnieuw onderuit, maar de Amerikaanse centrale bank kan het zich eigenlijk niet meer permitteren om nóg langer te wachten met een renteverhoging. Niet dat het op korte termijn veel effect zal hebben voor de economie, maar meer omdat de centrale bank daarmee de illusie van controle over de financiële markten zou kunnen verliezen. De geloofwaardigheid van de Federal Reserve loopt schade op als de centrale bank haar geplande strategie van een renteverhoging opnieuw op de lange baan schuift.

Volgens Sander Noordhof van Goudstandaard hoeven we vanavond niet al teveel spektakel te verwachten van het rentebesluit. “De meeste effecten zijn de afgelopen maanden al in de koersen verwerkt.” Wel voorziet hij bij een rentestap door de Fed een flinke waardedaling van de zogeheten high-yield obligaties, leningen aan minder solide bedrijven die een hoger rendement opleveren. De problemen bij Third Avenue lieten zien dat de liquiditeit in deze markt minimaal is. “Een stijgende rente kan een verkoopgolf van dit risicovolle schuldpapier teweeg brengen”, aldus Noordhof.

Wat ook een rol zal spelen is het tempo waarin de centrale bank de rente verhoogt. Blijft het bij één renteverhoging of volgen er meerdere? Dat zal de toekomst moeten uitwijzen. Wat een rentestap zal doen met de wisselkoers tussen de euro en de dollar? “Een kleine rentestap is al in de koersen verwerkt, daarom verwacht ik ook geen grote beweging in de euro/dollar. Ik denk niet dat de euro als gevolg van een renteverhoging in de VS naar pariteit gaat met de dollar. De euro doet het overigens helemaal niet zo slecht, als je bedenkt dat de koers ruim tien jaar geleden nog veel lager gestaan heeft”, zo verklaarde Noordhof.

Ook Eric Mecking en Elmer Hogervorst, auteurs van het boek ‘Deflatie in Aantocht‘, verwachten vanavond een renteverhoging. “Ze hebben er een jaar lang over gesproken en het wordt tijd dat ze het dan ook eens doen anders is de Fed niet geloofwaardig meer.” Volgens beide heren zal de stijging van de rente in de VS de dollar verder doen stijgen ten opzichte van de euro.

“Die trend was sowieso al in gang gezet, omdat de Eurozone binnenkort in een groot deflatoir moeras zal belanden. Kapitaal zal daardoor vluchten naar de Verenigde Staten”, zo schrijven de heren in een verklaring.

Kleine renteverhoging

Beursanalist Cor Wijtvliet van Beurshalte verwacht dat de centrale bank de rente gaat verhogen, maar dat die beperkt zal blijven tot 15 basispunten. “Het is de eerste verhoging die in drie of vier stapjes de rente tegen het einde van 2016 naar 1% zal brengen”, zo verklaarde hij tegenover Marketupdate.

“Ik denk dat er eerder sprake zal zijn van opluchting dan ernstig negatieve effecten. Het besluit is zo lang al in de week gelegd. Iedereen is al maanden voorbereid”, zo voegde beurscommentator Wijtvliet eraan toe.

De laatste jaren worden de acties van centrale bankiers onder een vergrootglas gelegd en de media stort zich er bovenop. Is al die aandacht voor dit rentebesluit terecht of wordt de macht van de Federal Reserve overschat?

Mecking en Hogervorst laten in een verklaring tegenover Marketupdate weten dat de macht van centrale banken als de ECB en de Federal Reserve nog te vaak wordt overschat:

“De markt bepaalt uiteindelijk wat er gebeurt, niet de Federal Reserve. De centrale bank is een volger en geen leider: als de kapitaalmarktrente stijgt, volgt niet lang daarna de Fed. Dat zien we bijvoorbeeld terug in de Amerikaanse 10-jaars staatsobligaties. De rente bodemde in 2012 en ondanks een terugval in 2014 en begin 2015, stijgt de rente weer.”

De auteurs van Deflatie in Aantocht schrijven in hun verklaring dat de extreem lage rente van centrale banken de speculatie heeft aangewakkerd en dat daardoor de aandelenmarkten zo gestegen zijn. Ook gaf de extreem lage rente volgens beide heren ondersteuning aan de banken, omdat zij daardoor betere winstmarges konden halen. Daarmee konden banken hun buffers versterken.

Cor Wijtvliet is ook van mening dat de macht van centrale banken overschat wordt: “Als ze echt zo veel in hun mars hadden, was de crisis al lang bezworen. Voor hen was het de afgelopen jaren ook tasten in het duister.”

Lees ook:
Gaat de Federal Reserve eindelijk de rente verhogen?
16 december 2015
Goudprijs stijgt in aanloop naar rentebesluit Federal Reserve

De goudprijs en de zilverprijs zijn in aanloop naar het rentebesluit gestegen. De goudprijs schoot vanmiddag met ongeveer een procent omhoog naar €981,93 en $1.073 per troy ounce (+1%), terwijl de prijs van een kilo zilver naar €415 en $454,97 per kilogram wist te stijgen (+2,5%). Beleggers die nerveus zijn over de gevolgen van het rentebesluit van vanavond zoeken veiligheid in edelmetalen. Begin deze week zakte de goudprijs nog naar €965 per troy ounce, het laagste niveau in een jaar tijd. De zilverprijs dook maandag even onder de €400 per kilo, de laagste koers sinds het voorjaar van 2010.

Rentebesluit Fed

Edelmetalen als goud en zilver worden nog steeds gezien als een veilige haven, maar het vooruitzicht van een stijgende rente zet de koersen van beide metalen al enige tijd onder druk. Volgens veel analisten is een renteverhoging ongunstig voor goud, omdat het edelmetaal geen cashflow oplevert. Aan de andere kant kan een renteverhoging juist positief uitpakken voor de edelmetalen, als blijkt dat de Amerikaanse economie door een hogere rente opnieuw in een recessie terechtkomt. Een daling van de obligatie- en aandelenkoersen als gevolg van een stijgende rente kan ook een vlucht richting edelmetalen teweeg brengen.

Goudprijs stijgt in aanloop naar rentebesluit Fed (Grafiek van Goudstandaard)

16 december 2015
Edin Mujagic over het succes van de niet-euro-landen

De euro bestaat nu 17 jaar. Dat is lang genoeg om een volledige economische cyclus mee te maken. Dus kunnen we de rekening opmaken: hoe gaat het nu met de eurozone en, ter vergelijking, hoe gaat het met de vergelijkbare landen die geen euro-landen zijn? Wat kunnen we daarvan leren?

Het zijn thema’s die econoom Edin Mujagic volgende week zal bespreken in een lezing voor het Forum voor Democratie. Deze lezing vindt plaats op 23 december aan de Herengracht 74 in Amsterdam. De lezing duurt van 18:00 tot 20:00 en de entree is slechts €5.

Over Edin Mujagic: Edin Mujagic (1977) is bestuurslid van het Forum voor Democratie. Hij heeft economie gestudeerd aan de Universiteit van Tilburg, is macro-econoom gespecialiseerd in centrale banken, publicist en spreker. Daarnaast is hij het jongste lid ooit van de Monetaire Kring (een discussieforum van hoge ambtenaren, centrale bankiers en academici). Hij schreef onder meer ’10 Jaar euro: biografie van een jonge wereldmunt’, ‘Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen’ en: ‘Een monetaire historie van Nederlands sinds 1814’ (verschijnt in 2016).

16 december 2015
Amerikaanse middenklasse wordt uitgehold

De afgelopen veertig jaar is de Amerikaanse middenklasse steeds verder uitgehold, zo blijkt uit een nieuwe onderzoek van het Pew Research Center. Bij de laatste meting behoorde nog slechts 49,9% van de volwassenen in de VS tot de middenklasse, tegenover een ruime meerderheid van 61% in 1971. De extremen worden daarentegen steeds groter, want de hoogste en laagste inkomensgroepen zijn sinds 1971 juist steeds groter geworden.

Een combinatie van stagnerende inkomens en stijgende uitgaven voor huur, gezondheidszorg en levensmiddelen zetten de middenklasse onder druk. Daar komt bij dat er veel verborgen werkloosheid is en dat veel nieuwe banen sinds het uitbreken van de crisis betrekking hebben op laaggeschoold werk.

Middenklasse wordt steeds verder uitgehold in de Verenigde Staten (Bron: Pew Research)

Inkomensongelijkheid

Ook wordt de inkomensongelijkheid steeds groter, omdat de hoge inkomens sneller stijgen dan de middeninkomens en de lagere inkomens. Sinds 1970 zijn de hogere inkomens met 47% toegenomen, terwijl de middenklasse en de lagere inkomensklasse een veel minder grote stijging van respectievelijk 34% en 28% wist binnen te halen. De volgende illustratie laat duidelijk zien hoe het inkomen van de middenklasse is uitgehold. Was deze groep in 1970 nog goed voor 62% van alle verdiende inkomens, vandaag de dag is dat nog maar 43%.

De omgekeerde trend zagen we bij de hoogste inkomens, die inmiddels 49% van alle inkomens van alle Amerikanen opstrijken. De laagste inkomens zijn er ook op achteruit gegaan. Terwijl het percentage Amerikanen in deze groep van 25 naar 29 procent groeide, daalde het aandeel van deze groep in het totale inkomen van alle Amerikanen van 10 naar 9 procent.

Hoge inkomens vertegenwoordigen steeds groter deel van totale inkomens van alle Amerikanen (Bron: Pew Research)

Vermogensongelijkheid

De inkomensongelijkheid neemt dus toe, maar dat is nog niets vergeleken met de vermogensongelijkheid in de Verenigde Staten. Het stimulerende beleid van centrale banken heeft vooral de allerrijksten geholpen, omdat de waarde van hun bezit door de extreem lage rente en de verschillende QE-programma’s fors gestegen is. Aandelen, obligaties, vastgoed, kunst en dergelijke werden allemaal meer waard, bezittingen die sterk geconcentreerd zijn bij een relatief kleine groep Amerikanen.

Het is schokkend om te zien dat vrijwel de volledige vermogenstoename aan de allerrijksten toe komt. Hun vermogen verdubbelde tussen 1983 en 2013, terwijl de middenklasse er in deze periode maar twee procent op vooruit ging. De groep mensen met het laagste vermogen heeft vandaag de dag gemiddeld zelfs minder bezit dan in 1983.

Vermogensongelijkheid is sinds 1983 extreem toegenomen in de VS (Bron: Pew Research)

15 december 2015
Centrale bank Argentinië wil peso devalueren
De centrale bank van Argentinië bereid zich voor op een nieuwe devaluatie, zo liet een woordvoerder van de centrale bank aan Reuters weten. Het besluit om de munt te devalueren komt niet uit de lucht vallen, want vorige week kreeg het land met Mauricio Macri een nieuwe president. Door de peso te devalueren maakt de president naar eigen zeggen een einde aan de ‘kunstmatig hoge’ wisselkoers.

De officiële wisselkoers ligt op 9,785 Argentijnse pesos per dollar, terwijl een dollar op de zwarte markt voor 14,69 pesos wordt aangeboden. Op de zwarte markt is de verwachte devaluatie al in de koers ingegrepen, want de centrale bank liet ontvallen dat ze de munt niet verder zal devalueren dan 15 pesos per dollar. Volgens de nieuwe president van Argentinië is deze stap nodig om de twee verschillende wisselkoers weer bij elkaar te brengen.

Devaluatie
Critici vrezen dat de toch al hoge inflatie van 25% per jaar in Argentinië hierdoor nog verder zal oplopen. Goederen uit het buitenland die in dollars worden afgerekend zijn na een devaluatie immers een stuk duurder in de eigen valuta. Ook worden leningen die in dollars genoteerd staan een stuk lastiger terug te betalen bij een zwakkere peso. Om te voorkomen dat de waarde van de Argentijnse munt verder daalt zal de centrale bank de rente verder opschroeven. Dat moet het omwisselen van pesos voor dollars ontmoedigen. Lees ook:
- Argentijnse peso raakt in vrije val
Argentijnse peso wordt mogelijk deze week gedevalueerd
15 december 2015