De Russische president Poetin wil vermogende landgenoten aanmoedigen een gedeelte van hun kapitaal terug te halen uit het buitenland, zo meldt Bloomberg. Naar schatting heeft de Russische elite meer dan $1 biljoen aan bezittingen in andere landen, vermogen dat volgens president Poetin steeds kwetsbaarder wordt voor nieuwe Amerikaanse sancties.
Poetin zou een aantal verandering in het belastingstelsel willen doorvoeren, waardoor het voor vermogende Russen aantrekkelijker wordt om hun kapitaal terug te halen dat om belastingtechnische redenen in het buitenland geparkeerd wordt.
Kapitaalrestricties en sancties
De Russische regering versoepelde de regelgeving ook al tijdens het dieptepunt van het conflict in Oekraine, toen de olieprijs ook een behoorlijke duikeling maakte en er meer kapitaal in eigen land nodig was. Dat programma duurde anderhalf jaar, maar leverde volgens de Russische minister van Financiën niet het gewenste effect op.
Volgens de woordvoerder van het Kremlin, Dmitry Peskov, worden Russische bedrijven voortdurend benadeeld door de Amerikaanse sancties, waardoor tegoeden bevroren worden en betalingen soms niet mogelijk zijn. Om die reden wil het Kremlin nu meer ruimte geven aan vermogende Russen om hun kapitaal uit het buitenland weg te halen.
‘Lijst van oligarchen’
In december voegde de Amerikaanse regering meer namen toe aan de sanctielijst, waardoor het voor Russische bedrijven in bepaalde sectoren lastiger wordt zaken te doen in het buitenland. In reactie daarop stelde de Russische regering voor nieuwe obligaties uit te geven, waarmee bedrijven en vermogende particulieren hun vermogen buiten het bereik van de sancties kunnen houden.
Die dreiging van sancties lijkt alleen maar verder toe te nemen, want in augustus werd er in de VS nog een nieuwe wet aangenomen die het ministerie van Financiën verplichtte om een lijst van ‘oligarchen’ op te stellen, mogelijk met als doel om in de toekomst meer gerichte sancties uit te kunnen voeren.
Volgen schattingen bewaren vermogende Russen evenveel kapitaal in het buitenland – voornamelijk in het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Cyprus en diverse belastingparadijzen – als het totale vermogen dat de Russische bevolking in eigen land heeft.
De Amerikaanse dollar presteerde vorige week op sommige dagen nogal wisselend. Na de decemberbijeenkomst van de Federal Reserve viel de munt eerst terug naar zijn zwakste positie in bijna een maand, ondanks de aankondiging van een derde renteverhoging in 2017 door het FOMC. Maar tegen het einde van de week heroverde de greenback terrein, toen de verwachting ontstond dat in de VS aan het eind van het jaar ingrijpende belastingmaatregelen aangenomen zouden kunnen worden.
Vrijdag legden Republikeinse onderhandelaars in het Amerikaanse Congres de laatste hand aan de belastinghervormingen. Beleggers hopen dat deze volgend jaar een impuls kunnen geven aan de groei in de VS en dat ze het tempo van de renteverhogingen door de Federal Reserve kunnen versnellen.
In een week met veel bijeenkomsten van centrale banken hielden donderdag zowel de Bank of England als de Europese Centrale Bank vast aan hun bestaande beleid. De ECB bleef herhalen dat renteverhogingen in de eurozone nog lang niet aan de orde zijn, terwijl ook de Bank of England vrij ‘dovish’ was met een waarschuwing dat de groei van de economie van het Verenigd Koninkrijk in het laatste kwartaal wel eens zou kunnen vertragen.
Deze week wordt het waarschijnlijk wat rustig op de valutamarkt, omdat we de kerstperiode tegemoet gaan. De inflatiecijfers voor de eurozone en de groeicijfers in de VS zullen de belangrijkste aandachtspunten zijn in een week met verder weinig gegevens. Hieronder de belangrijkste valuta in detail.
Euro
Ook de ECB had vorige week weinig nieuws te bieden; het beleid werd stabiel gehouden en men bleef benadrukken dat renteverhogingen in de eurozone nog lang niet in zicht zijn. Ondanks een vrij scherpe opwaartse bijstelling van de groeiverwachtingen sloegen beleggers aan op de opmerking van Draghi dat ‘de steun van een sterk accommoderend monetair beleid’ nog steeds noodzakelijk is om de inflatie te verhogen.
De bank herhaalde ook zijn richtsnoer dat de rentes ‘voor een langere tijdsperiode, en geruime tijd voorbij de horizon van de netto activa-aankopen, op hun huidige niveaus zullen blijven’. Naar onze mening zou het vooruitzicht dat de rentes mogelijk zelfs tot in 2019 stabiel zullen blijven de gemeenschappelijke munt in de komende maanden omlaag moeten drukken tegenover zijn meeste belangrijke tegenhangers.
Britse pond
Het pond kreeg vanuit de laatste monetaire beleidsbijeenkomst van de Bank of England weinig ondersteuning en een laat herstel van de dollar zorgde ervoor dat het pond de week ongeveer een half procent lager eindigde.
De bijeenkomst zelf werd een soort non-event: de Bank of England week niet echt van het script af en bood nauwelijks nieuwe informatie. In de notulen van de bank werd weer benadrukt dat de rentes waarschijnlijk geleidelijk zullen gaan stijgen, hoewel er wel werd gewaarschuwd dat de groei in het laatste kwartaal van het jaar minder sterk kan zijn dan in het derde kwartaal.
Het lijkt nu duidelijk dat de Bank of England geen haast maakt om de rente nog eens te verhogen. Beweging is onwaarschijnlijk tot op zijn vroegst de tweede helft van volgend jaar.
Amerikaanse dollar
In de aanloop naar de bijeenkomst hadden de markten het al volledig ingeprijsd: de Federal Reserve verhoogde woensdag de rente met nog eens 25 basispunten, zijn derde renteverhoging in 2017. De centrale bank bleef wijzen op de ‘sterke’ arbeidsmarkt en de groei in de uitgaven van gezinnen en bedrijven, waarbij de nieuwste ‘dot plot’ aangaf dat beleidsmakers in 2018 drie verdere renteverhogingen verwachten en in 2019 twee – wat al sinds september zo is.
Handelaren letten liever op de twee leden van het comité die vóór het gelijk houden van de rente hadden gestemd. Deze twee zijn bekend als ‘duiven’ en de reactie van de greenback was daarom wat misplaatst. Nu de markten nog steeds maar twee renteverhogingen in 2018 inprijzen, denken wij dat er volgend jaar ruimte is voor een appreciatie van de dollar.
Door: Enrique Díaz-Álvarez (Ebury)
Enrique Diaz-Alvarez is chief risk officer en staat aan het hoofd van het analistenteam van Ebury in New York. Vanwege zijn gedrevenheid, passie en gedegen kennis, wordt Enrique door Bloomberg erkend als een van de meest accurate voorspellers van de marktbewegingen.
Over Ebury:
Ebury maakt internationale markten toegankelijker met valutadiensten op maat en flexibel handelskrediet voor ondernemingen. Ebury werkt samen met ruim 12.000 organisaties en verricht 12 miljard euro aan valutatransacties in 140 verschillende valuta. Het bedrijf heeft kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en Polen. De speerpunten van Ebury:
Financiële diensten die normaal zijn voorbehouden aan grote multinationals
Financiering van uw aankopen
Marktkennis en valutadiensten op maat
Ons netwerk van liquidity providers en intermediaire banken
De Federal Reserve zal vanavond naar verwachting voor de derde en laatste keer dit jaar de rente verhogen. De markt verwacht een rentestap van 25 basispunten, waarmee de zogeheten ‘federal funds rate’ zal stijgen naar een bandbreedte van 1,25 tot 1,50 procent. Beleggers zullen vooral luisteren naar de toelichting van Fed-voorzitter Janet Yellen, omdat die mogelijk meer inzicht kan geven in hoe de centrale bank het herstel van de Amerikaanse economie beoordeelt.
In de aanloop naar deze verwachte renteverhoging staat de goudprijs onder druk, want in de afgelopen vier weken daalde de prijs van het edelmetaal in euro’s met meer dan 4% tot ongeveer €34.000 per kilogram. Daarmee lijkt het scenario van de afgelopen twee jaar zich opnieuw te herhalen, want eind vorig jaar en eind 2015 daalde de goudprijs ook al in de aanloop van een renteverhoging van de Amerikaanse centrale bank. Opvallend is dat de prijs van het edelmetaal in beide gevallen na het rentebesluit weer begon te stijgen.
Het is afwachten of de markt dit jaar hetzelfde zal reageren op de verwachte renteverhoging. De goudprijs in euro’s bereikte onlangs nog het laagste niveau sinds februari vorig jaar, terwijl de zilverprijs tot laagste niveau sinds april vorig jaar wegzakte.
Goudprijs stijgt na renteverhoging Federal Reserve (Bron: Bloomberg)
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
Het Europees Parlement heeft ingestemd met een nieuw wetsvoorstel om de grenscontroles op contant geld verder aan te scherpen. Momenteel hoef je alleen geldbedragen van meer dan €10.000 bij de douane aan te geven op het moment dat je de Europese Unie binnenkomt of verlaat, maar onder de nieuwe regels worden ook goud en diamanten aangemerkt als liquide middelen die je bij de douane moet aangeven. Ook zal deze strengere wetgeving in de toekomst van toepassing zijn op alle zendingen van contant geld, goud en diamanten via post- en vrachtvervoer in en uit de Europese Unie.
In het wetsvoorstel, dat met een overgrote meerderheid door het Europees Parlement werd aangenomen, staat dat liquide middelen als goud en diamanten steeds vaker door criminelen worden gebruikt om grote geldsommen weg te sluizen ten behoeve van belastingontduiking, witwassen of financiering van terrorisme. Uit het document:
“In overeenstemming met internationale normen zijn liquide middelen omschreven als “contant geld dat als betaalmiddel in omloop is, of verhandelbare instrumenten aan toonder”. Er zijn echter gevallen gesignaleerd waarin criminelen in aanzienlijke mate gebruik hebben gemaakt van zeer liquide commodity’s zoals goud om geldsommen weg te sluizen, waardoor zij geen aangifte moesten doen.
[…]
De achterliggende gedachte is dat criminelen die willen vermijden dat zij contant geld moeten aangeven, dit soms omzetten in edele commodity’s zoals gouden munten. Indien, zoals wordt voorgesteld, gouden munten en hoogzuiver ongemunt goud onder het toezichtskader worden gebracht, zullen criminelen mogelijkerwijs andere uitwijkmogelijkheden zoeken in de vorm van andere commodity’s.”
Financiële repressie
Onder het nieuwe wetsvoorstel krijgt de douane ook de bevoegdheid om liquide middelen als contant geld, goud en diamanten in beslag te nemen beneden de grens van €10.000, indien er een vermoeden bestaat van een criminele activiteit. Dat betekent dat de douane ook een paar duizend euro aan gouden munten in beslag kan nemen op het moment dat je de Europese Unie verlaat of binnenkomt. Deze strenge regels gelden overigens niet voor verkeer tussen EU-landen, want daarvoor geldt vrij verkeer van goederen.
Om de effectiviteit van de grenscontroles verder te vergroten zijn er in het wetsvoorstel nog meer bepalingen opgenomen. Zo moeten de verschillende lidstaten van de Europese Unie in de toekomst meer gegevens over de grenscontroles met elkaar uitwisselen en moeten zij hun sanctiebeleid harmoniseren. Momenteel zijn de sancties per lidstaat weer anders, waardoor het voor criminelen lucratief kan zijn om geldstromen via bepaalde landen te laten verlopen.
Volgens het Europees Parlement moeten de regels worden aangescherpt om witwassen, belastingontduiking en financiering van terrorisme te voorkomen. Dat zijn op zichzelf valide argumenten, maar tegelijkertijd betekent het ook een inperking van de vrijheid van het individu. Wil je een deel van je vermogen in edelmetaal naar een ander land buiten de Europese Unie brengen, dan kan dat alleen nog maar als je daar aangifte van doet bij de douane. Ook als dat vermogen legitiem verkregen is en alle belastingen zijn betaald.
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
Bij de G10-valuta was de dollar vorige week duidelijk de winnaar. De markten reageerden op het nieuws dat de Amerikaanse Senaat er dit weekeinde in geslaagd was een versie van het wetsvoorstel over belastinghervorming aan te nemen, waardoor de kans groter is geworden dat men het voor het einde van het jaar eens wordt over een definitieve versie. Het gevolg hiervan was een steeds verdere vergroting van de renteverschillen, wat de dollar flink omhoog trok tegenover elke andere G10-valuta.
De dollar rallyde vorige week ook ten opzichte van alle belangrijke valuta’s van de opkomende markten, met uitzondering van de Zuid-Afrikaanse rand en de Turkse lira. Deze laatste presteerde uitzonderlijk goed en was duidelijk de winnaar deze week. De munt werd omhoog gedreven door ontwikkelingen in het proces rond Reza Zarrab in de Verenigde Staten en de ‘havikachtige’ retoriek van de Turkse centrale bank.
We verwachten een volatiele week voor de handel in buitenlandse valuta, bomvol belangrijke bijeenkomsten van centrale banken. Zowel de Federal Reserve als de ECB en de Bank of England komen deze week bijeen. Eind deze week zouden we een duidelijker beeld moeten hebben van de vooruitzichten op een verdere aanscherping van het monetaire beleid in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Hieronder de belangrijkste valuta in detail.
Euro
Duitsland publiceerde cijfers van de industriële productie die minder stevig waren dan verwacht. Dit heeft waarschijnlijk marginaal extra verkoopdruk op de euro gegeven, maar het verandert niets aan het beeld dat de economie van de eurozone op stoom aan het komen is – hoewel dit niet tot inflatiedruk leidt.
Net als in het Verenigd Koninkrijk is de aandacht deze week gericht op de bijeenkomst van de centrale bank op donderdag, en dan vooral op de berichtgeving vanuit de Raad, want ook hier wordt geen verandering van het beleid verwacht. De ECB’s actualisatie van zijn macro-economische prognoses zal doorslaggevend zijn, vooral de herziening van zijn inflatieverwachtingen na de teleurstellende waarden van de kerninflatie die we in de afgelopen maanden hebben gezien.
Britse pond
Het pond kreeg wat steun van het nieuws dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Commissie het eens waren geworden over het doorzetten van de Brexit- onderhandelingen naar de volgende fase, waarin de handel besproken zal worden.
Dit gebeurde na het bereiken van een principeakkoord over EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk, de scheidingsrekening die het Verenigd Koninkrijk moet betalen en de status van de Ierse grens. Het nieuws over het akkoord bracht het pond nauwelijks in beweging: een duidelijk geval van ‘koop het gerucht, verkoop het nieuws’. Wel leverde de munt een verdienstelijke prestatie ten opzichte van de euro.
Alle ogen zijn nu gericht op de bijeenkomst van de Bank of England, die donderdag plaatsvindt. De verwachting is dat het beleid ongewijzigd zal blijven. Toch zal de berichtgeving vanuit het Monetary Policy Committee(MPC) bepalend zijn voor de richting die het Britse pond tegen het einde van dit jaar kiest. Vooral als er signalen zouden zijn dat de ‘dovish’ leden Ramsden en McCafferty milder zijn geworden in hun weerstand tegen verdere renteverhogingen, kan dat het pond een belangrijke impuls geven.
Amerikaanse dollar
Het Amerikaanse werkgelegenheidsrapport voor november lag in de lijn van recente macro-economische rapporten. De headline cijfers waren sterker dan verwacht, maar de loondruk loopt nog niet op. Deze mix van een redelijk goede groei en afwezigheid van duidelijke inflatiedruk moet voldoende zijn om woensdag voor een renteverhoging van 25 basispunten te zorgen, en daarna voor geleidelijke verhogingen.
De markten beginnen deze visie langzaam over te nemen, wat extra opwaartse druk geeft op de kortetermijnrente in de VS. Deze druk zou de Amerikaanse dollar tot in het komende jaar moeten blijven steunen. Net als bij de bijeenkomst van de ECB zijn hier de verwachtingen van de Fed over toekomstige groei, inflatie en rentes het belangrijkste.
Door: Enrique Díaz-Álvarez (Ebury)
Enrique Diaz-Alvarez is chief risk officer en staat aan het hoofd van het analistenteam van Ebury in New York. Vanwege zijn gedrevenheid, passie en gedegen kennis, wordt Enrique door Bloomberg erkend als een van de meest accurate voorspellers van de marktbewegingen.
Over Ebury:
Ebury maakt internationale markten toegankelijker met valutadiensten op maat en flexibel handelskrediet voor ondernemingen. Ebury werkt samen met ruim 12.000 organisaties en verricht 12 miljard euro aan valutatransacties in 140 verschillende valuta. Het bedrijf heeft kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en Polen. De speerpunten van Ebury:
Financiële diensten die normaal zijn voorbehouden aan grote multinationals
Financiering van uw aankopen
Marktkennis en valutadiensten op maat
Ons netwerk van liquidity providers en intermediaire banken
De ambitie van China om olie in yuan te verhandelen zou een grote impact kunnen hebben op het wereldwijde monetaire systeem zoals we dat nu kennen, maar het kan nog lang duren voordat dat punt bereikt wordt.
Een rondvraag van Bloomberg onder verschillende analisten en economen leert ons dat er nog veel komt kijken bij de lancering van oliecontracten in yuan. De kapitaalcontroles in China en het valutarisico van de yuan zijn de grootste obstakels waar oliehandelaren mee geconfronteerd zullen worden als ze olie in de Chinese munt willen verhandelen.
In 2012 waren er al plannen om oliefutures in yuan aan te bieden op de beurs van Shanghai, maar het duurde nog bijna vijf jaar voordat de plannen echt concreet werden. Deze maand zal er voor het eerst getest worden met dergelijke oliecontracten, waarbij de prijs van een vat olie in yuan vermeld wordt. Volgens econome Yao Wei van Société Générale kan dit nieuwe oliecontract een belangrijke belangrijke bijdrage leveren aan de internationalisering van de yuan. Daarover zei ze het volgende tegenover Bloomberg:
“Dit contract heeft het potentieel om een grote bijdrage te leveren aan de internationalisering van de Chinese yuan, maar haar succes zal voor een belangrijk deel afhankelijk zijn van de mate van vrijheid die wordt toegestaan voor de kapitaalstromen die ermee gepaard gaan.”
Kapitaalcontroles
China is een van de grootste importeurs van olie in de wereld, terwijl het land tegelijkertijd steeds meer kapitaal investeert in belangrijke olieproducerende landen. Vanuit het perspectief van China is het goed te begrijpen dat ze haar eigen munt naar voren schuift als internationaal betaalmiddel, maar voor de olieproducerende landen is deze verandering pas interessant op het moment dat de opbrengsten in yuan vrij verhandeld kunnen worden.
Juist in dat opzicht heeft China nog veel werk te verzetten, omdat de kapitaalcontroles van de Chinese overheid nog steeds van kracht zijn en de financiële markten in China nog steeds beperkt toegankelijk zijn voor buitenlandse investeerders.
Analisten van de bank DBS Group Holdings uit Singapore schrijven in hun nieuwste rapport getiteld “China in 2018/19: The Age of the Strongman” dat de invloed van de Chinese yuan in de regio de komende jaren verder zal toenemen.
“De invloed van de [Chinese] valuta in de regio zal naar verwachting groeien, in lijn met het pro-actieve en assertieve buitenlandse beleid van Xi Jinping. Het Belt and Road initiatief om de banden door heel Eurazië aan te halen zal de onmisbare versterking zijn voor grootschalig gebruik van de yuan om olie mee af te rekenen.”
Valutarisico
Naast kapitaalrestricties is er ook een andere uitdaging voor handelaren die olie in yuan willen afrekenen. Veel olieproducerende landen in het Midden-Oosten hebben hun eigen munt gekoppeld aan de Amerikaanse dollar, wat betekent dat het verhandelen van olie in yuan een valutarisico met zich meebrengt. Shady Shaher, strateeg van de bank Emirates NBD uit Dubai, zei daar het volgende over tegenover Bloomberg.
“De dollar is zo ingebed in de markt dat het moeilijk is voor te stellen dat die rol zal verminderen. Op de lange termijn valt er wel iets voor te zeggen om te kijken naar transacties in yuan, omdat China een belangrijke markt is. Maar het zal nog jaren duren om dit te ontwikkelen.”
Onlangs nog toonden Chinese investeerders belangstelling om een aandeel te nemen in Saudi-Aramco, de olieproducent van Saoedi-Arabië. Ook dat kan een manier zijn om draagvlak te creëren voor het verhandelen van olie in yuan. Eswar Prasad, die eerder bij het IMF werkte als specialist op het gebied van China, verwacht dat de dollar in de toekomst meer terrein zal verliezen ten opzichte van andere valuta:
“Het is niet onredelijk om je een wereld voor te stellen waarom de overweldigende meerderheid van alle grondstofcontracten – in het bijzonder olie – niet langer uitsluitend in dollars genoteerd staan. Maar de rol van de yuan in het wereldwijde financiële systeem zal uiteindelijk bepaald worden door de mate van toewijding van de regering van Xi Jinping om economische en financiële markthervormingen door te voeren.”
Olie in yuan
China wil graag olie in yuan verhandelen om minder afhankelijk te zijn van de dollar. De Amerikaanse dollar is sinds 1973 de belangrijkste munt om olie in af te rekenen, waardoor deze munt essentieel werd voor het internationale betalingsverkeer. De laatste jaren wordt de hegemonie van de Verenigde Staten van verschillende kanten uitgedaagd, omdat steeds meer landen manieren zoeken om in eigen valuta te handelen en olie in een andere valuta af te rekenen.
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
Iran en China zijn vastberaden om een alternatief te zoeken voor de dollar in het handelsverkeer tussen beide landen. Dat zei de gouverneur van de Iraanse centrale bank na afloop van een ontmoeting met politiek adviseur Chen Yuan van de Chinese People’s Political Consultative Conference.
Beide landen zien mogelijkheden om een valutaswap op te zetten, waarmee transacties tussen beide landen ook gemakkelijk in Iraanse rial en Chinese yuan betaald kunnen worden. De gouverneur van de centrale bank van Iran, Valiollah Seif, zei daar het volgende over:
“Bilaterale monetaire overeenkomsten tussen de yuan en de rial kunnen een significante rol spelen in het uitbreiden van het handelsvolume tussen beide landen. We hebben al een reeks onderhandelingen gevoerd met de president van de centrale bank van de Volksrepubliek China.”
Minder afhankelijk van de dollar
De centraal bankier van Iran merkte op dat ook andere landen kunnen profiteren van de ervaring die China heeft in het internationaliseren van de yuan, maar dat het voor Iran ook van belang is de afhankelijkheid van het dollarsysteem te verminderen.
De vice-voorzitter van de Chinese People’s Political Consultative Conference bekritiseerde het huidige betalingssysteem, omdat deze door een klein aantal landen gecontroleerd kan worden. Volgens hem zou het voor andere landen beter zijn als ze niet meer afhankelijk zijn van deze betaalsystemen.
Het opzetten van een alternatief vereist volgens hem wel een serieuze inspanning van alle deelnemende landen. Opvallend is dat hij daarbij verwijst naar het voorbeeld van de euro, een gemeenschappelijke valuta die niet exclusief door één land gecontroleerd kan worden. Hij zei daar het volgende over:
“Ondanks het feit dat het handelsvolume tussen beide landen op een acceptabel niveau is zijn er nog een aantal problemen die eerst door beide landen opgelost moeten worden. We zouden de ervaring van de Europese landen kunnen gebruiken die de euro hebben opgezet als gemeenschappelijke valuta voor een groot aantal landen, een valuta die niet exclusief gecontroleerd kan worden door één land. Maar tot het zover is moeten we de maximale capaciteit benutten om de relaties tussen onze banken te versterken.”
Iran handelt in andere valuta
Onder de Westerse sancties werden de banken in Iran afgesloten van het Westerse betaalsysteem, waardoor de handel met Europese handelspartners bemoeilijkt werd. Om te voorkomen dat het land opnieuw door dergelijke sancties wordt geraakt wil ze minder afhankelijk zijn van de dollar. Zo besloot het land vorig jaar afscheid te nemen van de petrodollar en alle olie af te rekenen in euro’s. Ook lijkt het land meer economische samenwerking te zoeken met landen als Rusland en China, omdat deze geen sancties hebben opgelegd aan Iran.
Verschillende landen proberen hun afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar te verkleinen. Eerder maakte Iran afspraken met Turkije om in de lokale valuta te handelen, terwijl China en Rusland onlangs een nieuw betaalsysteem lanceerden dat het voor bedrijven makkelijker maakt om met roebels en yuan te handelen in plaats van dollars. Ook de Europese Centrale Bank maakte haar intenties duidelijk, door afgelopen zomer een deel van haar valutareserves om te zetten van dollars naar Chinese yuan.
Volgens George Soros is het slechts een kwestie van tijd voordat de dollar als wereldreservemunt plaats zal maken voor een nieuw monetair systeem waarin andere valuta een grotere rol spelen en het ‘exorbitante privilege’ van de Verenigde Staten verdwijnen. In een interview met de Financial Times uit 2009 zegt Soros dat China meer zeggenschap moet krijgen in een nieuwe monetaire wereldorde en dat de yuan in waarde zal moeten stijgen ten opzichte van de dollar.
Ondanks het feit dat dit interview al acht jaar oud is bevat het veel interessante inzichten over de toekomst van het monetaire systeem. Daarom brengen we deze graag nog een keer onder de aandacht. De vertaling staat onder de video.
Moeten mensen zich zorgen maken over de dollar?
“Natuurlijk maken mensen zich zorgen. De dollar is een erg zwakke munt, afgezien van alle andere valuta. Er is dus een algemeen gebrek aan vertrouwen in valuta en een verschuiving van valuta richting tastbare bezittingen. De Chinezen blijven een groot handelsoverschot houden en ze verzamelen nog steeds reserves. En in feite is de renminbi permanent ondergewaardeerd vanwege de koppeling aan de dollar. En er is een diversificatie van bezittingen die traditioneel door centrale banken worden aangehouden richting andere activa, in het bijzonder op het gebied van grondstoffen. Er is een verschuiving richting goud, er is sterkte in olie en dat is een soort vlucht van valuta.”
Is er een soort kantelpunt waarop de dollar fataal verzwakt zal worden? Of gaat het gewoon door zoals het nu is?
“Dat is moeilijk. Zo lang de renminbi gekoppeld is aan de dollar zie ik niet in hoe de daling van de dollar kan aanhouden. In zekere zin komt het goed van pas, want als de Amerikanen meer sparen en minder consumeren is export een manier voor de Amerikaanse economie om zich te balanceren. Dus een gecontroleerde daling van de dollar is in feite wenselijk.”
Moet de dollar op een gegeven moment ook dalen ten opzichte van de renminbi? Moet er een soort nieuwe wereldwijde valutadeal plaatsvinden?
“Nee, ik geloof dat dit systeem in de basis kapot is en opnieuw opgezet moet worden. We kunnen ons niet veroorloven dat er een chronische onbalans blijft bestaan in het internationale financiële systeem. Je hebt dus een nieuw valutasysteem nodig en in feite hebben de Special Drawing Rights de essentiële eigenschappen om een dergelijk systeem te bouwen. En ik denk dat het kortzichtig is van de Verenigde Staten om een bredere acceptatie van de SDR tegen te houden. Ze kunnen heel, heel nuttig zijn nu er wereldwijd sprake is van vraaguitval.
Je zou internationaal een valuta kunnen creëren via de Special Drawing Rights en dat hebben we al eens gedaan. We hebben $250 miljard uitgegeven en dat was een zeer zeer nuttige stap. Behalve voor de rijke landen, die eigenlijk niet meer reserves nodig hebben. Dus alles wat zij kunnen doen is het in de etalage zetten en zeggen dat ze er teveel van hebben. Maar ze kunnen het eigenlijk niet daadwerkelijk gaan gebruiken.
Ik denk dat de SDR gebruikt zou kunnen worden, bijvoorbeeld om wereldwijd publiekelijk goederen aan te bieden. De rijke landen kunnen hun aandeel bij een derde partij deponeren. Het probleem is dat er kosten verbonden zijn aan het gebruik van de SDR. Die kosten zijn momenteel erg klein – minder dan een half procent – maar iemand moet dat gaan betalen.
Ik denk dat we de middelen hebben om dat te gaan doen, omdat het IMF erg grote goudreserves heeft die tegen een zeer lage prijs op de balans staan. En men heeft besloten om die goudreserves te gebruiken ten behoeve van de minst ontwikkelde landen. Dus het IMF zou de kosten van de SDR op zich kunnen nemen.” Met haar goudreserves?
"En in feite wordt dat al zo gedaan, al heeft het geen publiciteit gekregen. Maar ik heb begrepen dat er in Istanbul een deal gesloten is waar volgens mij het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk $2 miljard aan SDR's overmaakten naar de minst ontwikkelde landen en waar het IMF de kosten op zich nam. Dit is dus een route die al een keer bewandeld is en die op een grotere schaal gebruikt zou kunnen worden."
Wat voor deal zou Obama moeten sluiten als hij volgende maand naar China gaat?
"Ik denk dat dit het moment is, omdat je China moet betrekken bij het creëren van een nieuwe wereldorde, een nieuwe financiële wereldorde. Want zij zijn een nogal terughoudend lid van het IMF. Ze spelen mee, maar leveren geen grote bijdrage, omdat het niet hun instituut is. Hun aandeel is niet evenredig en hun stemrecht is niet evenredig met hun gewicht, dus ik denk dat je een nieuwe wereldorde nodig hebt waar China onderdeel van uit moeten maken. Ze moeten er mede eigenaar van zijn, net zoals de Verenigde Staten eigenaar is van de Washington Consensus, de huidige wereldorde.
Ik denk dat dit een meer stabiele wereldorde is, waar je een gecoördineerd beleid hebt. De fundamenten liggen er al, want de G20 is met het instemmen met zogeheten 'peer reviews' al in die richting aan het bewegen."
Denk je dat het mogelijk is om China ervan te overtuigen dat haar renminbi sterker moet worden?
"Ik denk van wel, omdat ze er al langer mee bezig zijn. Ik denk dat ze de Special Drawing Rights vaker zullen gebruiken en dat ze de renminbi, ook al is deze niet converteerbaar, onderdeel zullen laten maken van de SDR. Het zou één van de valuta moeten zijn die gebruikt worden in de SDR overeenkomst. En dat zal ze overhalen."
En dat is mogelijk, ook als de renminbi niet converteerbaar is?
"Ja, zeker. Het is al eerder overwogen en ik denk dat de Braziliaanse rial er ook onderdeel van uit moet maken. Ik denk dat het aantal valuta dat onderdeel uitmaakt van het valutamandje uitgebreid kan en moet worden."
En wat denk je van de zorgen dat deze verschuiving weg van de dollar als wereldreservemunt uiteindelijk de Amerikaanse economie zal verzwakken?
"We hebben er inderdaad veel voordeel uit gehaald, maar ik denk dat we het misbruikt hebben. Ik denk sowieso dat we daar niet mee door kunnen gaan. Het is niet noodzakelijk in ons belang om de dollar als enige wereldreservemunt te hebben. Met het groeien van de wereldeconomie hebben we meer valuta nodig. En als dat de dollar is, dan betekent het dat de VS een chronisch tekort op haar betalingsbalans moet hebben. En dat is niet gepast, dus ik denk dat het ook in ons belang is om het systeem te hervormen."
Maar is het niet erg gemakkelijk voor de Verenigde Staten dat de rest van de wereld onze consumptie op dit moment financiert?
"Ja dat is het. Maar de bereidheid om dat te doen is sterk afgenomen. En ik denk dat je zult zien dat China steeds minder Amerikaanse staatsobligaties zal kopen, omdat ze een kleiner handelsoverschot heeft met de Verenigde Staten. China zal diversificeren en zal geld lenen aan Brazilië en aan Zuid-Afrika en aan andere landen om haar export naar die landen te financieren. Dus ik denk dat het een gezond, maar pijnlijk aanpassingsproces is waar de wereld doorheen moet gaan."
Als de Verenigde Staten niet actief deelnemen aan deze vorm van heronderhandelingen voor het wereldwijde financiële systeem, wat gaat er dan gebeuren? Wat is het slechtste scenario?
"De Chinezen gaan bilateraal, dat doen ze nu al. Ze hebben al een valutaswap met Argentinië en ze werken er aan één met Brazilië. Je zult zien dat er meer en meer van dit soort bilaterale overeenkomsten komen. Dus de dollar blijft de primaire wereldreservemunt, maar het gebruik van deze munt zal afnemen.
Ik denk dat een wereld met bilaterale relaties minder wenselijk is dan een voortzetting van een multilateraal systeem, maar het systeem dat we nu hebben is eigenlijk al vastgelopen. We hebben dat alleen nog niet erkend. We moeten dus een nieuw systeem creëren en dit is het juiste moment om dat te doen."
Hoeveel zorgen maakt u zich over het begrotingstekort en over de mogelijkheid van inflatie?
"Een daling in de waarde van de dollar is noodzakelijk om te compenseren voor het feit dat de Amerikaanse economie vrij zwak zal blijven en een ballast zal zijn voor de wereldeconomie. China zal opkomen als de motor die de Amerikaanse consument zal vervangen. Maar het is een kleinere motor, omdat de Chinese economie veel kleiner is.
Dus de wereldeconomie zal een minder grote motor hebben en zal daarom minder snel groeien dan ze in de afgelopen 25 jaar gedaan heeft. Maar China is de motor die de voortgang zal stuwen, terwijl de Verenigde Staten in feite een vertragende factor is die wordt meegetrokken via een geleidelijke daling van de waarde van de dollar."
Wat gaat er in de Verenigde Staten gebeuren met de inflatie? Maakt u zich daar zorgen over?
"Dat kan als de kredietverlening in de economie toeneemt en het balanstotaal van de Federal Reserve niet substantieel verkleind wordt. Ik denk dat het een lastige balanceeract zal zijn, maar het is mogelijk. Er komt dus een langzame en gecontroleerde daling in de dollar en dat is wat we moeten zien te bereiken.
Het kan uit de hand lopen en de angst van inflatie zal voorlopen op de inflatie zelf. En het is de angst voor inflatie in de markt die de rente opdrijft die de economie in een nieuwe recessie kan drukken. Je hebt dan een economie met horten en stoten, vergelijkbaar met de jaren zeventig."
Hoeveel zorgen maak je je over een Federal Reserve die voorzichtig wordt en de rente te vroeg verhoogt?
"De Fed? Dat is onwaarschijnlijk, omdat ze het voorbeeld van Japan voor zich hebben en ze gezien hebben dat pogingen van Japan om de rente te verhogen een averechts effect hebben gehad. We moeten nu 25 jaar van excessen wegwerken."
Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines
Het pond werd gesteund door sterke cijfers uit het Verenigd Koninkrijk en door het nieuws dat premier May bereid is om haar aanbod te verhogen voor het bedrag dat als onderdeel van het Brexit-proces betaald moet worden om de verplichtingen van het Verenigd Koninkrijk tegenover de EU in te lossen. Het pond steeg hierdoor in waarde ten opzichte van elke andere belangrijke valuta. De euro en de Amerikaanse dollar werden deze week binnen nauwe bandbreedtes verhandeld, maar op het moment van schrijven werd bekend dat de Senaat het Huis van Afgevaardigden is gevolgd en vrijdagnacht een significante verlaging van de tarieven van de Amerikaanse vennootschapsbelasting heeft goedgekeurd.
Volgende week wordt het waarschijnlijk relatief rustig, aangezien de markten wachten op de bijeenkomsten van de ECB en de Federal Reserve later deze maand. Wel zullen de bijeenkomst van de Reserve Bank of Australia op dinsdag en het payroll report voor november dat vrijdag in de VS uitkomt waarschijnlijk tot wat volatiele handel in de betreffende valuta leiden. Hieronder de belangrijkste valuta in detail.
Euro
In de eurozone beginnen we nu aan een week met de weinig nieuwe cijfers. Het belangrijkste referentiepunt zal de Duitse industriële productie zijn, die donderdag bekend wordt gemaakt. Verder zullen de markten blijven uitkijken naar nieuws over de voortgang bij de Duitse gesprekken om opnieuw een ‘grote coalitie’ te vormen en nieuwe verkiezingen te voorkomen. Wij verwachten dat de handel in de euro een wachtluspatroon zal blijven vertonen in afwachting van de belangrijke ECB-bijeenkomst volgende week.
Britse pond
Berichten dat de Europese onderhandelaars bereid zijn om tijdens de bijeenkomst van de Europese Raad van december de Brexit-gesprekken naar de volgende fase te laten tillen, droegen bij aan het positieve sentiment rond het pond. Er is nu vooral nog onzekerheid over de vraag, of overeenstemming kan worden bereikt over de status van de Ierse grens na de Brexit. De markten kijken nu uit naar de PMI-cijfers voor zakelijke activiteit in de dienstensector, die vandaag worden gepubliceerd. Wij denken dat de kans op een opwaartse verrassing het grootst is, en die zou de recente rally van het Britse pond verder kunnen aanzwengelen.
Amerikaanse dollar
Een hele stille week met weinig cijfers of nieuwe informatie uit de VS eindigde vrijdag met het nieuws dat het Republikeinse senatoren gelukt was om een pakket belastingmaatregelen te laten aannemen dat toegespitst is op het drastisch verlagen van het tarief van de vennootschapsbelasting. Het Huis van Afgevaardigden had al een eigen versie aangenomen, en het wetsvoorstel gaat nu een ‘reconciliation’-procedure in. Dit betekent dat een nieuw pakket wordt afgestemd waar zowel de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden als die in de Senaat zich in kunnen vinden. Wij verwachten niet dat dit voor de Republikeinse leiders een probleem zal zijn.
De dollar reageerde in de vroege Aziatische handel positief. Deze extra belastingprikkel zal een Amerikaanse economie treffen die toch al rond volledige werkgelegenheid draait. Federal Reserve-vertegenwoordigers als Bill Dudley hebben al gewaarschuwd dat de belastingverlaging in de marge betekent dat hogere rentes nodig zullen zijn. Dit zou richting 2018 positief moeten zijn voor de dollar.
Door: Enrique Díaz-Álvarez (Ebury)
Enrique Diaz-Alvarez is chief risk officer en staat aan het hoofd van het analistenteam van Ebury in New York. Vanwege zijn gedrevenheid, passie en gedegen kennis, wordt Enrique door Bloomberg erkend als een van de meest accurate voorspellers van de marktbewegingen.
Over Ebury:
Ebury maakt internationale markten toegankelijker met valutadiensten op maat en flexibel handelskrediet voor ondernemingen. Ebury werkt samen met ruim 12.000 organisaties en verricht 12 miljard euro aan valutatransacties in 140 verschillende valuta. Het bedrijf heeft kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en Polen. De speerpunten van Ebury:
Financiële diensten die normaal zijn voorbehouden aan grote multinationals
Financiering van uw aankopen
Marktkennis en valutadiensten op maat
Ons netwerk van liquidity providers en intermediaire banken
Afgelopen week lazen we op verschillende websites berichten dat het depositogarantiestelsel op de helling zou gaan. In plaats van maximaal €100.000 per persoon per bankrekening zouden spaarders in de toekomst nog maximaal €100.000 per persoon krijgen, terwijl andere sites schreven dat zelfs dat bedrag niet meer zeker is en dat de ECB zelfs het voorstel heeft gedaan om de bescherming van spaartegoeden via het depositogarantiestelsel op te heffen. Maar kloppen deze beweringen wel?
Eerder deze maand bracht de ECB een document naar buiten over de herzieningen van het zogeheten ‘Union crisis management framework’, waarin wordt gesproken over de mogelijkheid om banktegoeden te blokkeren in het geval van een bankrun.
Ook staat in het document beschreven dat rekeninghouders in dat geval maar een beperkt bedrag per dag mogen opnemen, maatregelen die we tot op heden alleen nog maar in Griekenland en op Cyprus hebben gezien. Zie de volgende passage die we in een rood blok gemarkeerd hebben.
Financiële repressie in de Eurozone
Deze ontwikkelingen wordt bevestigd door William Lelieveldt, woordvoerder van de Europese Centrale Bank. Hij gaf per email de volgende verklaring tegenover Marketupdate:
De genoemde Europese instellingen zijn bezig met een herziening van het “Union crisis management framework” (zie hier) en, zoals met alle wetgeving die met financiële markten te maken heeft, geeft de ECB daarover een “legal opinion” af. Die Opinion is te vinden op de ECB website (zie hier). Het onderwerp waar nu zoveel over te doen is, gaat niet over het minder zeker maken van spaargeld tot €100.000 zoals wel wordt gesuggereerd. Het gaat over de mogelijkheid om een rem (een “moratorium”) te hebben op de uitstroom van liquiditeit zodat er tijd is voor een fatsoenlijke afwikkeling in geval van een ernstig probleem met een bank.
De spaarder houdt gewoon recht op de volle €100.000, dus het moratorium heeft geen invloed of de bescherming van deposito’s die vallen onder het Depositogarantiestelsel. Ook de richtlijn die op dit moment geldt heeft voorzieningen voor extreme situaties. Zoals de ECB Opinion duidelijk maakt, bijvoorbeeld in artikel 5.1, “the ECB expects these far-reaching powers to be exercised only in extreme circumstances, if at all”. In 5.2 waarschuwt de ECB dat “that prolonged periods during which depositors have no access to their deposits undermine confidence in the banking system and might ultimately create risks to financial stability.”
In zijn toelichting schrijft Lelieveldt dat het depositogarantiestelsel een zaak is voor de Europese Commissie, Raad van Ministers van de EU (in dit geval de Ecofin Raad van de ministers van Financiën) en het Europees Parlement. Deze instellingen maken de richtlijnen die vervolgens via nationale wetgeving geïmplementeerd worden. Het is dus niet zo dat de ECB hier zelf veranderingen in aan kan brengen.
"Depositogarantiestelsel staat niet ter discussie"
Dat wordt bevestigd door Ben Feiertag, woordvoerder bij De Nederlandsche Bank. In een verklaring tegenover Marketupdate zegt hij dat de reikwijdte van het depositogarantiestelsel niet ter discussie staat in relatie tot de berichten over de ECB. Die dekt nog steeds €100.000 per persoon per bank (niet per bankrekening). Hij voegde eraan toe dat de uitkeringstermijn van het depositogarantiestelsel in de toekomst van 20 naar 7 werkdagen teruggebracht zal worden, waardoor spaarders na faillissement van een bank eerder hun geld terugkrijgen.
We deden ook navraag bij de Duitse Bundesbank en ook daar kregen we de bevestiging dat er momenteel geen plannen bekend zijn om het depositogarantiestelsel in te perken. De speculaties die we op verschillende websites lezen over het inperken van het garantiestelsel zijn dus niet waar, indien hun claims gebaseerd zijn op het document dat de ECB eerder deze maand naar buiten bracht.
Moratorium
Waar men zich wel terecht zorgen over maakt is het moratorium vraagstuk, de mogelijkheid om maximaal vijf dagen lang de banken te sluiten voorafgaand aan definitief faillissement of resolutie. Die maatregel is bedoeld om te voorkomen dat spaarders op grote schaal hun geld van de bank halen, waardoor het veel lastiger is om de bank af te wikkelen onder het resolutiemechanisme.
Het moratorium waar de ECB in haar rapport over spreekt is overigens niet veel anders is dan de huidige bevoegdheden die we in Nederland reeds hebben onder de noodregel, zo merkt Feiertag op. Er bestond al een mogelijkheid om de banken een paar dagen te sluiten, maar daar is tot op heden nog geen gebruik van gemaakt.
Conclusie
De beweringen dat het depositogarantiestelsel wordt ingeperkt of zelfs volledig wordt opgeheven kunnen we op basis van de huidige informatie van de centrale autoriteiten niet verifiëren. Wanneer men het betreffende document van de ECB als bron aanhaalt voor dit soort beweringen weet je dat die beweringen onjuist zijn.
Natuurlijk kunnen er in de toekomst allerlei zaken veranderen omtrent het depositogarantiestelsel, maar dat zal niet door de Europese Centrale Bank beslist worden. Daarover gaan de Europese Commissie, Raad van Ministers van de EU (in dit geval de Ecofin Raad van de ministers van Financiën) en het Europees Parlement, zoals hierboven al is aangegeven.
De monetaire autoriteiten staan dus volledig achter het huidige systeem dat spaargeld tot €100.000 per persoon per bank garandeert. Maar tegelijkertijd is het ook goed te beseffen dat niet iedere garantie waargemaakt zal worden. In een extreem scenario waarin verschillende grote banken omvallen is het huidige bedrag dat banken opzij hebben gezet volstrekt onvoldoende. Daar schreven we eerder op Marketupdate al een uitgebreide analyse over. In een dergelijk scenario moet het garantiefonds geld op de kapitaalmarkt ophalen om spaarders te kunnen compenseren.
Als spaarder heb je dus een redelijke zekerheid dat je geld terugkrijgt via het garantiestelsel, maar in extreme scenario's kunnen ook die garanties onder druk komen te staan. Het is daarom aan te raden je vermogen niet alleen te verspreiden over verschillende bankrekeningen, maar ook een gedeelte aan te houden in tastbare bezittingen of in verschillende beleggingen.
Bitcoin nadert de $10.000 en dat betekent dat het tijd is voor een infographic. De Visual Capitalist vatte de belangrijkste ontwikkelingen van het afgelopen jaar samen in een spectaculaire grafiek, die laat zien hoe de marktwaarde van de virtuele munt in een jaar tijd van $15,5 miljard naar $160 miljard wist te stijgen. Bij de grafiek staan ook de belangrijkste gebeurtenissen vermeld, zoals de afsplitsing van Bitcoin in de vorm van Bitcoin Cash en het verbod op de uitgifte van nieuwe virtuele munten in China.
De prijs van Bitcoin is in een jaar tijd bijna met een factor tien gestegen, maar ondertussen werd er ook voor miljoenen opgehaald met de uitgifte van nieuwe virtuele munten. Volgens de website Coinmarketcap zijn er op dit moment meer dan 1.300 verschillende virtuele munten, die op dit moment gezamenlijk een waarde van ruim $130 miljard vertegenwoordigen.
